m
 


 
 
m



 

  

m 
m  
— Pembelajaran koperatif membawa maksud
belajar bersama-
bersama-sama dalam kumpulan kecil
untuk mencapai sesuatu matlamat.

— Setiap kumpulan terdiri daripada 2 ± 4 orang

ahli. Kumpulan yang mengandungi 4 orang ahli
adalah yang paling sesuai.

— Ciri yang paling penting dalam pembelajaran ini

adalah kejayaan ahli-
ahli-ahli kumpulan bergantung
antara satu sama lain.

— Ahli-ahli kumpulan bekerjasama untuk mencapai

Ahli-
tahap pembelajaran yang maksimum bukan
sahaja bagi diri sendiri malahan bagi setiap ahli
dalam kumpulannya
—Pembelajaran koperatif merujuk kepada kaedah
pengajaran yang memerlukan murid dari pelbagai
kebolehan bekerjasama dalam kumpulan kecil untuk
mencapai satu matlamat yang sama
(Slavin, 1982).

—Pembelajaran koperatif boleh didefinisikan sebagai

kaedah-kaedah pengajaran yang mana pelajar-
pelajar dari semua peringkat pencapaian
bekerjasama dalam kumpulan kecil untuk
mencapai matlamat bersama.

—Sifat paling penting bagi pembelajaran koperatif

ialah kejayaan seseorang pelajar akan membantu
rakan-rakan lain untuk mencapai kejayaan dalam
pembelajaran masing-masing.
—Pembelajaran koperatif merupakan pembelajaran
berkumpulan, tetapi bukan semua pembelajaran
berkumpulan itu boleh dianggap sebagai
pembelajaran koperatif
(Johnson, Johnson & Holubec, 1988; 1990;
Smyser, 1998).
—
 Saling bergantungan positif
(Positive Interdependence)
— Setiappelajar mesti merasa nasib mereka
adalah serupa dan saling bergantung
antara satu sama lain untuk mencapai
sesuatu matlamat kumpulan.

— Setiaporang mesti mengambil berat

tentang diri sendiri dan juga rakan lain
dalam kumpulan dalam mencapai
kejayaan.
— Verdapat beberapa cara untuk menstruktur
saling bergantungan positif. Antaranya ialah:
> Vetapkan matlamat kumpulan yang jelas.
> Berikan ganjaran kepada ahli-
ahli-ahli kumpulan.
> Bahagikan bahan sumber di antara ahli-
ahli-ahli
kumpulan.
> Berikan peranan sampingan kepada ahli-ahli-ahli
kumpulan.
 Interaksi Bersemuka
(Face Vo Face Interaction )
— Ahli
Ahli--ahli
kumpulan perlu duduk berdekatan
dan berinteraksi di antara satu sama lain.

— Corak interaksi di antara ahli-

ahli-ahli
kumpulan akibat daripada saling
pergantungan positif yang telah
distrukturkan akan menggalakkan
pembelajaran setiap ahli.
— Inibermakna sebanyak mungkin peluang
dan masa perlu diberikan kepada pelajar-
pelajar-
pelajar untuk berinteraksi dalam kumpulan
supaya mereka membantu, menggalak,
dan seterusnya meningkatkan usaha di
antara satu sama lain bagi mencapai
tahap pembelajaran yang maksimum.
 Akauntibiliti Individu
( Individual Accountability)
— Setiap
ahli kumpulan mempunyai
tanggungjawab untuk belajar.

— Kumpulan koperatif bukanlah hanya

digunakan untuk mencapai matlamat
kumpulan sahaja, tetapi juga bertujuan
memastikan bahawa setiap ahli kumpulan
akan menjadi individu yang berkebolehan.
— Ini bermakna setelah menyiapkan sesuatu
tugasan kumpulan secara koperatif, setiap ahli
kumpulan mesti berjaya menyiapkan tugasan
yang berserupa secara bersendirian.

— Cara menstruktur akauntibiliti individu ialah:

> Memberi ujian individu kepada semua
pelajar.
> Memilih secara rawak salah seorang
daripada ahli untuk menerangkan jawapan
kumpulan.
> Memilih secara rawak satu salinan laporan
daripada ahli-
ahli-ahli kumpulan untuk digredkan.
 Penglibatan saksama
— Kemahiran-kemahiran koperatif untuk
Kemahiran-
bergaul secara berkesan dengan individu lain
tidak wujud secara automatik apabila ia
diperlukan.

— Ahli-ahli setiap kumpulan mesti diajar dan

Ahli-
juga didorong untuk menggunakan
kemahiran--kemahiran koperatif yang perlu
kemahiran
untuk mewujudkan kumpulan yang produktif.
(www.geocities.com)
— Contoh
Contoh--contoh kemahiran koperatif ialah:
> Mengikut giliran untuk membuat kerja.
> Memberi galakan kepada kumpulan.
> Mendengar dengan teliti.
> Menerangkan pendapat sendiri dengan
jelas.
> Mengkritik idea tanpa mengkritik orang
yang memberi idea.
 Pemprosesan Kumpulan
( Group Processing )

— Ia juga dikenali sebagai membuat refleksi.

— Proses interaksi dalam kumpulan

membolehkan pergantungan dan
penyelesaian masalah antara ahli
kumpulan dijalankan dengan berkesan.

— Ini dapat dilihat di akhir perbincangan

atau aktiviti pengajaran.
— Perlakuanyang baik harus diamalkan
manakala kelemahan dalam kumpulan
harus diperbaiki pada pengajaran yang
akan datang.

— Proses ini memadai jika dilakukan sekali-

sekali-
sekala.
 Kemahiran sosial
(Cooperative Skills)
— Setiap ahli kumpulan peulu mempunyai
kemahiran sosialuntuk membolehkan
kumpulan koperatif berjalan dengan
jayanya.
— Kagan (1992) menghujahkan kepentingan
kemahiran sosial sebagai yang berikut:
´ Lebih ramai pelajar lepasan sekolah
yang gagal memperolehi kerja pertama
kerana kekurangan kemahiran sosial
daripada pelajar yang kekurangan
kemahiran teknikal. ´
— Pemerolehan kemahiran sosial adalah
penting dalam kejayaanhidup hari ini.

— Pelajarbukan sahaja perlu boleh

menyelesaikan masalah, mereka juga
perlu kemahiran sosial untuk pergi bekerja
di tempat di mana saling kebergantungan
dan kerja bersukan adalah amalan biasa.
 Interaksi serentak
(IS)
— IS berlaku bila mana bekerja atau terlibat
secara serentak dalam kumpulan koperatif
mereka.

— Dalam kelas tradisional, interaksi seperti

perbincangan atau persembahan berlaku
secara tersusun manakala dalam kelas
koperatif, perbincangan boleh berlaku dalam
setiap kumpulan pada masa yang sama.
(www.geocities.com)
— ISjuga mempertingkatkan penglibatan
aktif setiap murid dan mempertingkatkan
potensi belajar setiap pelajar.
 Penyiasatan Berkelompok
(Group Investigation)
— Menurut Sharan & Hertz ± Lazarowitz
1980; Sharan & Sharan, 1990, Group
Investigation ± GI / penyiasatan
berkelompok ialah kaedah koperatif yang
membolehkan murid merancang
melakukan satu kursus pembelajaran.

— Initermasuk mengenalpasti satu topik

yang disiasat, merancang dan
membolehkan penyiasatan serta
menyediakan pesembahan terakhir.
— Ini bermakna penyiasatan berkelompok
ialah satu kaedah pengajaran di dalam
bilik darjah di mana para pelajar bekerja
secara kolaboratif dalam kumpulan kecil
untuk memeriksa, mengalami dan
memahami topik kajian mereka.
 Student Veam Achievement
Division (SVAD)
— SVAD ialah satu kaedah pembelajaran
koperatif yang berasal dari Hopkins. Ianya
adalah satu kaedah yang mudah dan
praktikal.

— DalamSVAD, guru mengikut satu

pusingan mengajar, kumpulan
pembelajaran dan penilaian individu.
— Kumpulan akan memperolehi sijil atau
apa--apa penghargaan kejayaan apabila
apa
melakukan perubahan berbanding masa
lepas sebagai pengiktirafan.
 Learning Vogether (LV)-
(LV)- Belajar
Bersama
— Menurut Johnson & Johnson (1991), LV
bermaksud gambaran oleh ahli kumpulan
di dalam kumpul kecil berkerjasama
secara koperatif untuk saling
menyempurnakan matlamat
pembelajaran.

— Bersama
Bersama--sama ahli kumpulan bekerja
keras atas tugasan akademik yang sering
melibatkan perancangan serta perpaduan
hasil kumpulan.
— Kemahiran
sosial, latihan dan cara
memproses diperlukan.

— Kumpulan yang mencapai kriteria untuk

kejayaan sempurna akan berkongsi
ganjaran.
 Jigsaw
— Jigsaw telah diperkenalkan oleh Elliot
Aronson (1978) dan rakan-
rakan-rakan. Ia ialah
satu daripada model koperatif yang
menjadikan pelajar pakar dengan aras
yang mereka pelajari.

— Model ini hampir sama dengan Jigsaw

Puzzle.
— Setiapahli kumpulan menyumbangkan
sekeping puzzle dengan berkongsi
sebahagian maklumat yang mereka
pelajari.

— Kunciidea dalam jigsaw ialah setiap

pelajar dalam satu pasukan akan menjadi
dalam bab tertentu dan bertanggungjawab
mengajar apa yang telah mereka pelajari
kepada rakan di dalam kumpulan.
Veam ± Games Vournament (VGV)
— VGV telah dicipta oleh Robert Slavin. VGV
mengandungi putaran biasa aktiviti pengajaran
seperti berikut:

1) Pengajaran
> Guru perlu memberitahu pelajaran yang
berkaitan. Ini boleh jadi dalam bentuk syarahan,
demonstrasi dan pertunjukkan visual. Murid
berbincang mengenai bahan yang disampaikan
oleh guru. Kemudian mereka akan bekerja
mengikut lembaran kerja yang disediakan oleh
guru untuk menguasai konsep.
2) Pertandingan
> Murid-
Murid-murid bermain permainan dalam
pertandingan di atas meja. Setiap
pertandingan, meja akan diwakili 3 atau 4
orang ahli dari setiap pasukan yang sama
kebolehan akademik.
— Sememangnya pembelajaran koperatif ini
memberi kesan yang baik dalam
pembelajaran. Ini kerana ia mendedahkan
murid--murid berkomunikasi dan berkongsi
murid
segala apa yang diperolehi bersama.
Pembelajaran Akses
Kendiri
 Pengenalan & Konsep PAK
— Kaedah pembelajaran dan pengajaran yang
lebih tertumpu kepada para pelajar.
— Satu kaedah pendekatan pembelajaran yang
membantu pelajar memperolehi kemahiran dan
pengetahuan secara berdikari serta merupakan
pengaksesan sumber pembelajaran.
— Merupakan pendekatan pembelajaran yang
memberi akses kepada sumber pembelajaran
bagi membolehkan murid memperoleh
pengetahuan dan kemahiran secara kendiri.
— Bahan pembelajaran direka dan diuruskan
supaya murid belajar mengikut minat,
keperluan, tahap kemampuan dan gaya
pembelajaran mereka.
— Dibentuk untuk menggalakkan
pembelajaran kendiri supaya murid
mempunyai autonomi dan
bertanggungjawab ke atas pembelajaran
sendiri==
sendiri
— Pengawasan dan bimbingan guru
merupakan akses bagi pelajar belajar
secara berdikari.
— Melatih murid belajar untuk belajar dan
memberi penekanan kepada usaha
memenuhi keperluan individu yang berbeza
dengan persekitaran dan suasana
pembelajaran yang kondusif.
— Bagi mendapatkan maklum balas
mengenai pencapaian dan kemajuan
mereka, program pembelajaran akses
kendiri menyediakan pentaksiran kendiri.
 Fungsi PAK
— Melatih para pelajar untuk lebih berdikari serta
berfikir secara kritis dan kreatif.
— Bertanggungjawab dan mempunyai hak
autonomi ke atas pembelajaran sendiri.
— Menjadikan proses pembelajaran lebih efisyen,
fleksibel dan selesa di samping
mengambilkira material dan kaedah yang
sesuai mengikut kebolehan yang diperolehi.
— Memastikan pemilihan material dan aktiviti
pembelajaran dilakukan secara meluas dan
teratur.
— Menyediakan kemudahan bantuan fasilitator dan
material PAK untuk diakses.
— Pelajar mempunyai kemudahan belajar secara
berkumpulan dan bersendirian.
— Membantu murid menilai prestasi masing-
masing-masing
serta membolehkan proses
pembelajaran mengikut tahap kemampuan
tersendiri.
— Membantu pelajar menjadi lebih kreatif dan
inovatif semasa proses pembelajaran
Prinsip pembelajaran akses kendiri
— Menekan 4 domain pembelajaran:
³Self-Directed´ / Akses kendiri
³Self-
³Self--Access´ / Akses kendiri
³Self
³Self--Asses´ / Kadar kendiri
³Self
³Self--Paced´ / Langkah kendiri
³Self
—
 
Merupakan pembelajaran terarah kendiri di
mana pelajar akan menentukan sendiri tajuk
dalam sesuatu bidang yang ingin dipelajari.

—

 
Merupakanpembelajaran akses kendiri di
mana pelajar mencari dan mendapatkan
maklumat mengenai tajuk yang ingin
dipelajari daripada pelbagai sumber bukan
guru.
—

 
Merupakan pembelajaran kadar sendiri di
mana pelajar membuat penilaian atau
penaksiran sendiri mengenai tajuk yang
dipelajarinya, sama ada dikuasai atau tidak.
Seandainya pelajar tersebut telah menguasai
tajuk tersebut maka pelajar itu akan beralih ke
tajuk lain.

—
  
Merupakan pembelajaran langkah demi
langkah mengikut kadar sendiri. Pembelajaran
ini memberi ruang kepada pelajar untuk
memantau progress pembelajaran diri.
 Vempat PAK Dijalankan :
— Bilik
Khas
— Pusat Sumber Sekolah
— Ruang / sudut tertentu
 Vempat PAK Dijalankan:
— Mempunyai persekitaran yang selesa dan
menarik.
— Menyimpan bahan dan peralatan pembelajaran.
— Memberi peluang kepada murid untuk
menjalankan pembelajaran yang berkesan.
— Mempamerkan carta maklumat dan hasil kerja
murid.
— Berfungsi sebagai pusat pengajaran dan
pembelajaran, kemahiran dan amali.
 Bahan PAK
`  
Buku bacaan/rujukan
   Majalah/akhbar/jurnal
Peta/Poster
Koleksi soalan ujian/peperiksaan
  Bahan audio visual
Permainan
Perisian pendidikan

  Alat perisian mengarang
Cakera padat
Cakera padat audio-video
Vulisan: esei, sajak, puisi, kajian ringkas

 Lukisan
Kraf tangan
Realia
  Pentas bonek
Pelbagai boneka
 Peranan Guru
— Sebagai fasilitator, jurulatih dan kaunselor.
— Menggalakkan murid berinterasi sesama sendiri
dalam kelas.
— Mewujudkan persekitaran pembelajaran yang
memberi peluang kepada murid menguji
kemampuan mereka.
— Membantu murid menyedari pelbagai strategi
dalam pembelajaran.
— Melatih murid belajar sendiri.
— Membimbing murid di mana perlu.
 Peranan Murid
— Mengenal pasti keperluan mereka.
— Mengenal pasti tahap kebolehan mereka
sendiri.
— Menetapkan matlamat pembelajaran
sendiri.
— Mengenal pasti masa pembelajaran yang
ada.
— Menyediakan pelan pembelajaran yang
realistik.
 Rujukan
— http://www.scribd.com/doc/2675319/pemb
elajaran-koperatif
elajaran-
— http://www.geocities.com/ramanujan_asas
no/koperatif.htm
— http://www.geocities.com/Athens/Rhodes/
3479/pak.htm