KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK

SA
WIKA AT KULTURANG PILIPINO

HULYO 16, 2018

 Layunin:
1. Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan
ng mga konseptong pangwika.
2. Natutukoy ang mga antas ng wika sa kung
paanong paraan ginagamit ang mga ito ng
bawat tao.
 Paunang Gawain:
Panuto: Isaayos ang mga titik na nasa loob ng sobre
tungo sa wastong salita nito. Idikit ito sa harap ng
pisara.
1. L A M R O P
2. S A P A M N A B
3. I T I K A N P A N P A M
4. I D – R O M P A L
5. G A W I L A L A N I N
6. L O K O L A Y K
7. L A B B A L
MGA ANTAS NG WIKA
 PORMAL
Ito ay mga salitang pamantayan dahil ito ay
kinikilala, tinatanggap at ginagamit ng karamihang
nakapag-aaral sa wika.
Ito ay gumagamit ng bokabularyong mas
kumplikado kaysa sa ginagamit sa araw-araw na
usapan.
Ito ay kalimitang ginagamit sa mga paaralan at sa
iba pang may pangkapaligirang intelektwal.
 PORMAL NA WIKA
PAMBANSA PAMPANITIKAN
Ito ay karaniwang Ang mga salitang ito ay
ginagamit sa mga karaniwang malalim,
aklat at iba pang makulay, masining at
babasahin na nakatago ang kahulugan.
ginagamit sa paaralan HALIMBAWA:
at pamahalaan. Anghel ng tahanan- sanggol
HALIMBAWA: Di-makabasag pinggan-
Ama, ina, tahanan, mahinhin
lipunan, dalaga, Naniningalang pugad-
masaya nanliligaw
 Halimbawa:

PAMBANSA PAMPANITIKAN
kapatid kapusod
malaki ga-higante
katulong katuwang
 DI-PORMAL NA WIKA
Ito ay ang mga salitang karaniwan at palasak sa
mga pang-araw-araw na pakikipag-usap at
pakikipagsulatan sa mga kakilala o kaibigan.

Ito ay madalas na gamitin sa pakikipagtalastasan.

 URI NG DI-PORMAL NA WIKA
1. LALAWIGANIN.
Ito ay mga salitang ginagamit sa partikular
na pook o lalawigan at makikilala ito sa
kakaibang tono o punto.
Ibon- langgam (Cebuano)
Inday- babae (Bisaya)
hadok- halik (Bikol)
uyab- asawa
 Halimbawa:
Pambansa/Pampa Bikol Bisaya Ilokano
nitikan

malaki dakula daku dakil

ina mamay iloy nanang
ama papay amay tatang
awa habag luoy piman
kapatid tugang utod/utol kabsat
 URI NG DI-PORMAL NA WIKA
2. KOLOKYAL
Ito ay ang mga pang-araw-araw na salita na halaw
mula sa mga pormal na salita.
Maaaring may kagaspangan nang kaunti ngunit
maaari rin itong gawing repinado ayon sa kung
sino ang nagsasalita at kung sino ang kausap.
HALIMBAWA:
sa’n – nasaan
tas’- pagkatapos
dun- doon
aywan-ewan
 URI NG DI-PORMAL NA WIKA
3. BALBAL
Ito ay tinatawag na slang sa wikang Ingles. Ito
ang mga salitang madalas na marinig sa
lansangan. Ito ay nagpapatunay na ang wika
ay dinamiko.
HALIMBAWA:
chicks- dalagang bata pa
parak – pulis
esmi- misis
 PALABUUAN
NG MGA
SALITANG BALBAL
 Paghahango sa mga salitang katutubo
• Gurang ------------ matanda
• Utol----------------- kapatid
• Buwang------------luko-luko
• Hawot------------- tuyo (pagkain)
 Panghihiram sa mga wikang banyaga
• Tisoy------------------ mestiza
• Tisay------------------ mestizo
• Tsimay---------------muchacha
• Tsimoy---------------muchacho
• Sikyo-----------------security guard
 Pagbabaliktad (buong salita)
• Etnieb-----beinte
• Nasnip------pinsan
• Yatap-------patay
• Abat-------taba
• Ayuk--------kuya
 Pagbabaliktad (Pagpapantig)
• Todits----------dito
• Ngetpa--------panget
• Tsikot--------kotse
• Lispu--------pulis
 Nilikha (coined words)
• Paeklat---maeklat----overacting
• Espi-------esposo------husband
• Hanep—papuri----praise
• Bonzai----maliit----very small
 Pinaghalu-halo (Mixed category)
kadiri Pag-ayaw/ pagtanggi dislike
Kilig to the bones paghanga crush
In-na-in Naaayon/ uso Following the trends
Bow lang nang bow masunurin obedient
 Iningles- Englisized Category
jinx malas Bad luck
weird pambihira Rare/unusual
badtrip Kawalang pag-asa Hopeless/frustrated
Yes,yes,yo totoo approved
 Dinaglat (abbreviated category)
KSP Kulang sa pansin
SMB Style mo bulok
HHWW Holding hands while walking
LOL Laughing –out- loud
GTG Got- to- go
Pagsasalarawan o Pagsasakatangian ng
isang bagay
• Lagay------tong
• Boga------baril
• Durog/bangag---nakadroga
• Puga----takas
 Pangkatang Gawain:
Panuto:Maghanda ng isang iskit ukol sa mga sumusunod:
Itanghal sa klase

• Pangkat A. Paglalaro ng computer games

• Pangkat B. Pag-uusap sa loob ng tahanan.
• Pangkat C. Pag-uusap ng magkakaibigan.
• Pangkat D. Pagbuo ng tula/Pagbigkas sa klase.
• Pangkat E. Newscasting.
• Pangkat F. Reactor.
Itala ang mga antas ng wikang nagamit sa iskit.
 Rubik sa Pagtaya ng Role Play
LUBHANG KASIYA-SIYA
KRAYTIRYA 5 NA PUNTOS
Ipinakita ng buong husay ng
Iskrip pagkagawa ng scripts sa
role play
Teamwork at Partisipasyon Kasama lahat ng kasapi ng
pangkat sa role play
Pagkakaganap ng Tauhan Makatotohanan at kapani-
paniwala ang pagkaganap
ng mga tauhan mula sa
pananalita,galaw at
ekspresyon ng mukha.
Props Kumpleto at naaangkop
ang ginagamit na props
KASIYA-SIYA HINDI KASIYA-SIYA
4 NA PUNTOS 3 PUNTOS
Mahusay ang pagpapakita Hindi gaanong malinaw ang
ng script sa role play subalit script sa role play
may kaunting kalinangan
Kasama lahat ng kasapi ng May kasapi sa pangkat na
pangkat sa role play subalit hindi nakitaan ng pagganap
may kalituhan ang ilan sa
kanilang pagganap.
Hindi gaanong Hindi makatotohanan at
makatotohanan at kapani- kapani-paniwala ang
paniwala ang nakakaganap pagkakaganap ng tauhan
ng mga tauhan mula sa mula sa pananalita,galaw at
pananalita,galaw at ekspreksyon ng mukha
ekspresyon ng mukha
May ilang props na hindi Hindi angkop ang lahat ng
angkop ang pagkagamit props na ginagamit
 Panuto: Ihanay ang mga salita ayon sa antas ng pagkakagamit
nito. (Pambansa, pampanitikan, kolokyal, lalawiganin, balbal)

1. Kabiyak ng dibdib 12. repa

2. Di maliparang uwak 13. beki
3. Balat sibuyas 14. mesa
4. Magdildil ng asin 15. utol
5. Tena 16. ilaw
6. Kako 17. may gatas pa sa labi
7. Ewan 18. baso
8. Salamin 19. papel
9. Agum 20. sikyo
10. Adlaw 21. ditse
11. Karon
 Kasunduan:
Alamin ang ibat-ibang barayti ng wika.
Maraming salamat!