MPU3113

HUBUNGAN
ETNIK

DARI SEGRAGASI KE INTEGRASI

– SEGRAGASI: Persaingan / penyatuan antara satu kumpulan etnik dengan kumpulan etnik
yang lain.
– Pengasingan berlaku dalam beberapa keadaan:
i. Tempat tinggal
ii. Jenis pekerjaan
iii. Sistem persekolahan
iv. Penerbitan akhbar

–INTEGRASI: Merupakan satu proses bagi mewujudkan satu identiti nasional dalam kalangan
etnik yang terpisah dari segi agama, budaya, sosial dan kawasan penempatan.
 DARI PENGASINGAN KEPADA PENYATUAN
– Sebelum merdeka, Tanah Melayu telah melaksanakan dasar pecah dan perintah di
bawah penjajahan British.

– Dasar ini mewujudkan segregasi dalam kalangan etnik yang mengukuhkan kuasa politik
dan ekonomi British di Tanah Melayu.

– Justeru, bagi memupuk perpaduan dalam kalangan rakyat, Malaysia mengutamakan

integrasi.

– Integrasi merupakan proses penyesuaian bersama pelbagai kebudayaan dan ciri-ciri

sosial yang dapat diterima oleh semua etnik.
– Dalam konteks Malaysia, integrasi merupakan satu proses mewujudkan satu identiti
nasional dalam kalangan etnik yang terpisah dari segi budaya, agama, sosial dan kawasan
penempatan.
– Integrasi merupakan suatu proses yang kompleks dan tidak dapat dicapai dalam waktu
yang singkat.
– Menurut Ting ( 1987 ) interaksi ialah suatu proses yang sangat kompleks
– Tahap-tahap hubungan etnik dilihat dari segi darjah kedekatan bermula dengan hubungan
terpisah, iaitu segragasi sehingga hubungan yang terbentuk sebati iaitu amalgamasi.

– Hubungan yang rapat mampu mengurangkan konflik dan mengutamakan persefahaman

serta mewujudkan perpaduan antara pelbagai etnik.
 CABARAN DALAM MEMUPUK INTEGRASI DI
MALAYSIA
PRASANGKA
Kesimpulan yang dibuat
berdasarkan perasaan
dalaman (negatif) individu /
kelompok yang lain tanpa
bukti / maklumat yang betul
STREAOTAIP
Fahaman sesebuah kelompok
dengan mengeneralisasikan
kelompok yang lain
berdasarkan sikap, perbuatan
serta fahaman seseorang
individu daripada kelompok
ETNOSENTRISME
Kepercayaan / rasa bangga
yang wujud dalam kalangan
etnik bahawa budaya &
etnisiti mereka adalah lebih
baik & unggul berbanding
kelompok lain

RASISME
Pandangan, pemikiran atau
kepercayaan negatif oleh
sesuatu kelompok lain
berdasarkan perbezaan wajah
fizikal biologikal secara
terbuka
DISKRIMINASI
Layanan buruk atau tidak adil
terhadap individu atau
kumpulan tertentu, di mana
layanan ini dibuat
berdasarkan kumpulan yang
diwakili oleh individu
berkenaan
 Budaya
hidup
Antara Kos hidup
kumpulan meningkat
masyarakat

Perkhidmatan
Kedudukan
awam kurang
lokasi kelas
memuaskan

KONFLIK
Taraf Kemiskinan
pendidikan

Pendapatan Pengangguran
Keterpinggiran &
ketidaksamarataan
dalam masyarakat
– Malaysia sering menjadi contoh kepada negara lain kerana berjaya mewujudkan
keharmonian dalam kalangan etnik.

– Kejayaan ini merupakan usaha kerajaan yang bersifat top-down dan disokong oleh pihak
swasta, NGO & rakyat sendiri yang bersifat bottom-up.

– Usaha ini dipelopori oleh kerajaan untuk pastikan kestabilan politik & keadilan
sosioekonomi serta kestabilan politik.
 PERANAN KERAJAAN

– Memupuk semangat hubungan etnik yang harmoni telah menjadi agenda utama kerajaan
yang dilaksana melalui dasar-dasar tertentu.

– Pelbagai agensi kerajaan yang dipertanggungjawabkan untuk memastikan usaha

menyatupadukan masyarakat pelbagai etnik.
 ANTARA USAHANYA IALAH:
PENUBUHAN JABATAN STRATEGI
PERPADUAN NEGARA & DASAR-DASAR KERAJAAN
INTEGRASI NASIONAL (JPNIN) PERSEFAHAMAN POLITIK

• Merangka & memberi • Memupuk perpaduan negara

• Bertanggungjawab memupuk dan
memelihara perpaduan antara
etnik di negara ini.
• Diletakkan dibawah Jabatan
Perdana Menteri.
• CONTOH: Dasar Pendidikan
• Selepas MAGERAN dibubarkan,
Majlis Penasihat Perpaduan
Negara telah ditubuhkan pada 23
Februari 1971
penekanan kepada beberapa
dasar dalam bidang
sosioekonomi yang menjurus • Merangkumi sistem kerajaan
kepada perpaduan.
Kebangsaan, Dasar Ekonomi
Baru, Dasar Kebudayaan
Kebangsaan, Rukun Negara,
Dasar Pembangunan Negara,
Dasar Wawasan Negara &
Dasar Sosial Negara.
berasaskan peruntukan dalam
perlembagaan.
persekutuan, demokrasi
berparlimen, raja
berperlembagaan, kedudukan
raja-raja Melayu, bahasa
kebangsaan, hak mengamalkan
agama masing-masing, hak asasi
rakyat Malaysia, kedudukan
istimewa kaum bumiputera &
peribumi, lambang-lambang
negara, pembahagian kuasa &
tangunggjawab antara kerajaan
persekutuan dengan kerajaan
negeri.
 • Mengimbangkan kedudukan sosioekonomi antara etnik &
wilayah serta mengurangkan pengenalan etnik berdasarkan
STRATEGI KESEIMBANGAN kaum.
EKONOMI
• Mengurangkan & membasmi kemiskinan tanpa kira kaum &
wilayah.

• Menyemai semangat perpaduan & menanamkan sikap & nilai

yang dapat melahirkan kesedaran nasional.
STRATEGI SISTEM
• Menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa perantaraan.
PENDIDIKAN
• Menyeragamkan kurikulum, peperiksaan, persijilan yang
mempunyai pengiktirafan yang sama.

• Perlembagaan & rukun negara menjamin bahawa rakyat

Malaysia bebas menganut agama & kepercayaan masing-masing.
STRATEGI KEPERCAYAAN
AGAMA • Walaupun agama Islam agama persekutuan, tetapi agama lain
dilindungi oleh perlembagaan.
 • Mewujudkan kebudayaan nasional yang menjadi milik bersama rakyat
negara ini sebagai asas pembentukan bangsa, jati diri nasional &
perpaduan.
• Tiga prinsip Dasar Kebudayaan Kebangsaan:
STRATEGI • Berteraskan kebudayaan rakyat asal rantau ini.
• Unsur-unsur kebudayaan lain yang sesuai & wajar.
KEBUDAYAAN • Islam menjadi unsur penting.
• Kebudayaan sukuan yang lain bebas di amalkan selagi tidak jejas
kesopanan & kesusilaan.

• Melakukan penambahbaikan dalam sistem perhubungan kebangsaan &

pengangkutan perluasan sistem radio & televisyen nasional di Sabah,
Sarawak, Labuan.
STRATEGI INTEGRASI • Penubuhan pelbagai agensi kerajaan persekutuan di Sabah & Sarawak.
• Mengadakan lawatan pemimpin masyarakat untuk melahirkan integrasi
WILAYAH yang kukuh.
• Memperluaskan interaksi & pergaulan antara rakyat di Semenanjung,
Sabah & Sarawak.
• Menyeimbangkan kemajuan antara bandar & luar bandar.
 • Mengatur langkah keselamatan untuk memelihara & mengekalkan perpaduan.
• Mencegah daripada berlakunya ancaman keselamatan negara & ketenteraman awam iaitu termasuk
penguatkuasaan undang-undang ke atas:
• Kebebasan bercakap, berhimpun & tubuhkan persatuan, tahanan preventif, akta hasutan, kawalan
STRATEGI
penerbitan.
KESELAMATAN
• Pemulihan melalui usaha mententeramkan keadaan setelah berlakunya konflik.

• Memajukan penempatan baru dengan mengambilkira aspek perpaduan etnik.

• Menubuhkan rukun tetangga & anjurkan aktiviti yang melibatkan semua penduduk tanpa kira kaum &
STRATEGI agama.
PEMBANGUNAN • Menyediakan prasarana seperti dewan komuniti & serbaguna untuk lakukan aktiviti kemasyarakatan.
KAWASAN • Membina perumahan yang mengandungi pembangunan bercampur seperti kos rendah, sederhana,
mewah.

• Memastikan agar sebarang lantikan jawatan tidak berdasarkan faktor kaum, agama & budaya.
• Majikan memainkan peranan penting menerapkan unsur perpaduan dalam kalangan pekerja melalui dasar,
STRATEGI program & aktiviti syarikat.
PENGGUNAAN
TENAGA MANUSIA • Menggalakkan interaksi antara pekerja pelbagai etnik bagi mengurangkan sikap prejudis & salah tanggapan.
 STRATEGI PERPADUAN &
STRATEGI MEDIA MASSA STRATEGI KESUKANAN
PERTUBUHAN SUKARELA

• Memupuk perpaduan melalui • Mewujudkan pergaulan & • Menubuhkan jentera

penyampaian maklumat melalui interaksi sosial bagi memupuk kemasyarakatan seperti rukun
media massa & elektronik. semangat perpaduan & tetangga & persatuan penduduk
persaudaraan. bagi menjayakan penerapan nilai-
• Menghubungkan rakyat / nilai murni & perpaduan melalui
masyarakat terpencil di kawasan • Meningkatkan semangat aktiviti kemasyarakatan.
pedalaman seperti Sabah & patriotisme & mencairkan
Sarawak. perasaan etnosentrisme.
 • Memperbanyakkan penyelidikan tentang perpaduan & hubungan etnik.
STRATEGI PENYELIDIKAN &
PENERBITAN BAHAN BACAAN • Hasil kajian digunakan untuk merangka strategi & perancangan program
berkesan serta mengukur semangat perpaduan.

STRATEGI PEMANTAUAN ISU- • Mewujudkan mekanisme pemantauan tahap perpaduan & integrasi
ISU SEMASA & KONFLIK nasional secara berterusan & sistematik.

• Merangka program pemetaan perpaduan untuk tingkatkan kesedaran &

penghayatan kumpulan sasaran.
STRATEGI PROGRAM & • Melaksanakan aktiviti berbentuk pendidikan pelbagai budaya yang
AKTIVITI PERPADUAN dicadangkan dalam bentuk kurikulum & kokurikulum di sekolah.

• Mewujudkan latihan dalam bidang komunikasi antara budaya.

 • Bertujuan untuk membincangkan isu perpaduan & integrasi nasional.
STRATEGI PENASIHAT
PERPADUAN NEGARA
(PANEL) & • Bertindak sebagai penyelaras kepada agensi lain & seterusnya bertanggungjawab
JAWATANKUASA menasihat, melapor & mendapatkan persetujuan jemaah menteri tentang isu yang
PENASIHAT PERPADUAN berkaitan dengan perpaduan.
PERINGKAT NEGERI
(JKPPN)

• Menyatupadukan rakyat berbilang etnik tanpa mengetepikan sekolah

rendah jenis kebangsaan yang telah dipersetujui oleh semua golongan etnik
di bawah kontrak sosial.

• Berkemampuan mendidik pelajar pelbagai etnik & juga menanam nilai-nilai

perpaduan.
MEMPERKASAKAN
SEKOLAH • Mempertingkatkan jumlah guru yang memiliki ijazah, 100% di sekolah
KEBANGSAAN menengah & 25% di sekolah rendah pada tahun 2012.

• Memberi kesedaran kepada pelajar tentang kepentingan interaksi antara

etnik.
 MEMPERKENALKAN PROGRAM LATIHAN
MEMPERKASAKAN SEKOLAH KHIDMAT NEGARA (PLKN)
WAWASAN - Memperkenalkan PLKN bagi menanam semangat
- Memperkenalkan konsep sekolah wawasan sebagai satu patriotisme dalam kalangan generasi muda.
daripada pendekatan alternatif untuk pupuk perpaduan
& integrasi nasional.
- Memupuk perpaduan etnik & integrasi nasional.

- Menggabungkan dengan membina dua atau tiga buah

sekolah rendah yang berlainan bahasa pengantar. - Membentuk perwatakan positif menerusi nilai-nilai
murni.
PERANAN MASYARAKAT DALAM KONTEKS
HUBUNGAN ETNIK

Program IPT

Rukun PERANAN Rumah

Tetangga MASYARAKAT Terbuka

Penerimaan
Budaya
 • Diperkenalkan pada tahun 1975.

• Pada peringkat awal, Rukun Tetangga bertujuan untuk

mengawal keselamatan dari kediaman masing-masing.

• VISI & MISI: Memupuk persefahaman & bertolak ansur ke arah

pembangunan bangsa Malaysia yang bersatu padu.

• OBJEKTIF: Memelihara, meningkat & kukuhkan

RUKUN TETANGGA perpaduanselaras dengan dasar perpaduan negara
berlandaskan perlembagaan persekutuan & Rukun Negara.

• Diperkenalkan sebagai langkah untuk rakyat menjaga

keselamatan kawasan kediaman & penekanan terhadap konsep
kejiranan.

• Melakukan aktiviti kejiranan seperti amalan kunjung-

mengunjung, sukan, ceramah kesihatan, keagamaan,
keusahawanan & lain-lain.
 RUMAH TERBUKA PENERIMAAN BUDAYA

• Diadakan sempena sambutan kaum di Malaysia. • Masyarakat bukan Melayu seperti Cina & India
termasuk juga etnik bumiputera di Sabah &
• Masyarakat pelbagai etnik saling berkunjung ke Sarawak telah menerima budaya etnik Melayu
rumah jiran tetangga mereka. dari segi pakaian & makanan.

• CONTOH: Hari Raya Aidilfitri, Tahun Baru Cina, • Begitu juga etnik Melayu, menerima budaya
Deepavali, Krismas. daripada etnik lain seperti penggunaan angpau
yang terkenal di dalam budaya etnik Cina.
• Memperlihatkan keharmonian hubungan etnik
& membuktikan kesepaduan sosial dalam
masyarakat berada pada tahap yang tinggi
walaupun berlainan agama, etnik & budaya.
 • Menggalakkan aktiviti & prograam yang menjurus kepada
perpaduan dalam kalangan mahasiswa yang pelbagai etnik.
Antaranya:
• Menawarkan kandungan kursus di semua IPT yang
menitikberatkan aspek pendidikan yang harmoni dalam
masyarakat pelbagai etnik.
PROGRAM IPT • Mewujudkan kelab perpaduan / Rukun Tetangga menyemai
kesedaran tentang kepentingan perpaduan.
• Mewujudkan program khidmat masyarakat memberi
pengalaman dalam memahami kehidupan rakyat Malaysia.
• Menerapkan sikap perpaduan dalam kalangan pensyarah
dengan memberi pendedahan tentang kursus Hubungan
Etnik.
 PERANAN NGO DALAM KONTEKS HUBUNGAN
ETNIK
– Memainkan peranan untuk mempercepatkan proses hubungan etnik di Malaysia.

– Terdapat pertubuhan yang berasaskan etnik seperti pertubuhan Belia Malaysia, Dewan Perniagaan &
Perusahaan Malaysia.

– Terdapat pembahagian mengikut kaum seperti pergerakan Belia 4B, Persatuan Belia Tamil, Dewan Perniagaan
Melayu Malaysia, Dewan Perniagaan Cina & Dewan Perniagaan India Malaysia. Persatuan tersebut telah
digunakan oleh NGO untuk adakan dialog & seminar.

– Dana & geran yang diperolehi dari pihak swasta & penubuhan institusi seperti koridor Raya Multimedia (MSC)
& Akademi Sains Negara merupakan penjana pembangunan ekonomi negara yang akan memberi banyak
peluang pekerjaan kepada semua golongan tanpa mengira etnik.
– Multi Nasional Corperation (MNC)- menaja aktiviti yang memupuk perpaduan dalam kalangan masyarakat
pelbagai etnik.
– YTL Corperation
– Lion Group
– Maxis
– Berjaya Group

– Syarikat berkenaan sering menganjur kemasyarakatan yang melibatkan pelbagai etnik melalui penajaan dalam
pendidikan, penjagaan alam sekitar, kebajikan / hari keluarga.

– Tajaan / sumbangan tersebut dikenali sebagai Corporate Social Responsibility (CSR).

– Matlamat syarikat MNC peluang kepada golongan sasar tanpa mengira etnik khususnya diluar bandar
menikmati bantuan daripadaa program CSR.
 KESIMPULAN

– Usaha ke arah mewujudkan integrasi etnik di Malaysia perlu melibatkan pelbagai pihak
dan tidak seharusnya diserahkan kepada pihak kerajaan semata-mata.

– Pelbagai dasar yang dibuat oleh kerajaan seharusnya disokong oleh masyarakat, NGO /
pihak swasta bagi memastikan hubungan etnik sentiasa berada di dalam keadaan harmoni.