DERİ ENFESTASYONLARI

BİTLENME

• Bitlenme (pedikülozis) altı bacağı ve onlara ait

pençesi olan insektlerin oluşturduğu bir grup
hastalıktır.
• Dişiler “sirke” olarak adlandırılan yumurtalarını
saça/kıla veya elbiselerin dikiş kenarlarına sıkıca
yapışmalarını sağlayan erimez madde ile yapıştırır.
• Larvaların kuluçka süresi 8 gün
• seksüel maturasyon 2-3 haftadan sonra olur.
• Genellikle birkaç saatte bir kanla beslenirler ve birkaç
günden fazla kansız kalamazlar.
 BİTLENME
Üç temel tip bit vardır.
• Pediculus humanus capitis: Saç biti
• Pediculus humanus corporis: Vücut biti
• Phthirus pubis: Pubis biti
 Pediculus capitis
• Saç bitlenmesi olarak tanımlanır, sıklıkla okullarda
epidemiler şeklinde görülür
• Etken 2-3.5 mm uzunluğunda, ince uzunlamasına
olan Pediculus humanus capitis’tir.
• Saç biti saçlı deride yaşar ve yumurta veya sirkesini
saç şaftına yapıştırır.
• Saçlı deriden kan emerek beslenir.
• Bitin ısırığı kaşıntılıdır ve kaşıma sonrasında sıklıkla
sekonder bakteriyel enfeksiyon meydana gelir.
 Pediculus capitis
• Erişkin bit ömür süresi 9-30 gün Erişkin dişi saçlı
deride yaşar
• günde 7-10 adet yumurta bırakır (kılın deriye yakın
kısmın)
• 8-10 gün sonra yumurtadan çıkar
• Yumurta (sirke) kıla sıkıca yapışıktır
• Canlı bit birkaç saatte bir deriyi delerek kan emer
insandan uzakta 55 saat canlı kalabilir
• Yeni oluşan kahve rengi sonra beyaz renk alır
yumurtadan çıkan bitler 8-15 günde olgunlaşır
 Epidemiyoloji:
• Çocuklar ve uzun saçlı bireyler daha sık etkilenir.
• insandan insana, doğrudan temas veya tarak, fırça,
havlu, yatak eşyaları gibi materyallerin ortak
kullanımı sonucu bulaşır.
• Uygun olmayan hijyen ve kalabalık ortamlar yayılımı
arttırır.
• Özellikle 3-10 yaş sağlıklı çocuklarda ortaya çıkar
• İnsandan uzakta sirkeler 10 gün, bitler 1-2 gün canlı
kalır
 Klinik:
• Genel olarak sadece saçlı deri etkilenir. Uzun
saçlı kişilerde boyunda etkilenen bölgeler
arasındadır. Nadiren kaş, kirpik, sakal ve pubik
kıllar da etkilenebilir.
• En severek bulunduğu yer kulak arkasıdır.
Bitler birkaç saatte bir beslenmelerine rağmen
semptomlar ortaya çıkmadan önce bitlenme
oluşmuştur. (Dikkat bulaştırıcılık!!!)
 Klinik
• Ürtikeryan bir reaksiyon oluşturtur.
• En az bir kısmı alerjik reaksiyon şeklindedir. Şiddetli
kaşınma ve ekskoriasyonlar sıklıkla “ bit ekzeması”
olarak bilinen bir dermatite neden olur.
• Hem canlı bitler hem de onların yumurtaları (sirkeler)
hastanın kendisi, ebeveynleri, bakıcı veya
öğretmenleri, doktorlar tarafından görülebilir.
• Çok şiddetli olgularda sekonder bakteriyel enfeksiyon
ve lenfadenopatiye neden olur.
 Klinik
• Tipik ense bölgesinden başlayan saçlı deri
kaşıntısı
• Kaşıntı 7-10 gün süren duyarlanma sonrası çıkar
(ilk kez enfeste ise)
• Muayene: Saçlı deri ekskoroasyonları(kaşıntıya
bağlı ince çizgisel deri soyulma ve kabuklanması)
• Bit feçesi: siyah noktalar
• Canlı biti görmek zor (saçların diplerinin
muayanesi)
 Laboratuar:

• Bit veya sirke mikroskop altında görülebilir.

Sirke saça sıkıca yapışmış kirli sarı-beyaz
renkte, damla görünümündedir.
• Saç uzadıkça saçlı deriden uzaklaşır. Uzunluğu
0.8mm’dir.
• Saçlı deride kaşıntı ve dermatit olgularında
mutlakla kulak arkası sirke yönünden
araştırmalıdır.
 Tanı:
• Saçlarda sirke görülmesi (ancak saçında sirke
bulunan herkesin canlı bit taşıdığı söylenemez,
boş sirkeler olabilir)
• Bit tarağı kullanılarak yapılan muayenelerde
hem canlı bitin yakalanabildiği hem muayene
süresinin kısaldığı hem de gereksiz tedavilerin
engellenebilir
 Ayırıcı Tanı:

• Atopik dermatit, seboreik dermatit, impetigo,

follikülit ve pitriasis amiantacea’dan ayrılması
gerekir.
• Mikroskop altında saçı silindir gibi çevrelemiş
ve saç kastı olarak bilinen birikimden kolaylıkla
ayrılır.
Saçta kepek: Sirkelerden ayrılmalı
 Tedavi
• Uygulama öncesi saçlar yıkanmış ve kurutulmuş
olmalı
• %1 Permetrin içeren krem/şampuan 10 dk beklet
yıka  7-10 gün sonra tekrarlanır
• Çok ince ve sıkı dişli tarak ile saç taranır. Tedaviden 24
saat sonrasına kadar herhangi bir şampuan yapılmaz.
• Kuru saça uygulanması dilusyon değişikliğini engeller.
Slikonlu şampuan veya saç kremi ilacın etkinliğini
azaltır.
• Tedaviye rezistans nedeniyle bazen süre 30-60
dakikaya uzatılabilir.
1. %92 Dimetikon (NYDA®)
Sprey kuru saça uygulanır.
Dimetikon bütün saçı kaplayacak şekilde dikkatlice
püskürtülür, saçların ve saç derisinin tamamen
ıslanması sağlanır
.

2. Dimetikon Sprey en az 30
dakika boyunca saçta bırakılır.
3. 30 dakika sonra saç bit tarağı kullanarak taranır.

4. Dimetikonlu saç hemen yıkamaz, en az 8 saat süre

ile saçta bekletilir.
8 saat sonunda saçlar normal şampuan ile yıkanır.
• Pyrethrin: Sinir sistemini bozarak etki eder.
Piperonyl butoxide ile formüle edildiğinde
etkisi arttırılır (Kwell-P®).
• Saç yıkanır, daha sonra saça sürülür 10 dakika
tutulur ve durulanır.
• Hamile ve küçük çocuklarda kullanılmamalıdır.
Tedavi 24-48 saat sonra gerekirse
tekrarlanabilir.
• Tarak ve fırçalar 60 0C suda 5 dakika bekletilmesi
yeterlidir.
• Hiçbir ilaç %100 sirkelere etkili olmadığı için
sirkelerin kaldırılması gerekir.
– İkinci uygulama ve
– Sirkelerin mekanik çıkarılması gerekir
• Sirke uzaklaştırmada %50 sirke %50 su karışımı veya
• %8 formik asit veya
• Ksilol kullanılabilir
 Pediculosis corporis
• Etken Pediculus humanus corporis’tir
• Epidemiyoloji: Vücut biti hemen hemen tamamen
kötü hijyen ve sağlıksız koşullarda yaşamayla ilişkilidir.
Bu nedenle evsizlerde, askerlerde ve savaş
kamplarında bulunan sivillerde sıktır.
• Etyoloji ve patogenez: Bit vücuttan kan emerek
beslenir ancak yumurtaları elbiselerin özellikle dikiş
yerlerinde bulunur.
• Yaşam siklusu baş biti ile benzerdir.
• Vücut biti beraberinde taşıdığı hastalıklar nedeniyle
(epidemik tifius (Prickettsia prowazeki), tekrarlayan
ateş (Berrelia recurrentis) gibi önemli halk sağlığı
problemidir.
• Laboratuar: Yumurtalar elbisede bulunabilir.
• Ayırıcı Tanı: Bütün kaşıntılı dermatozlar (atopik
dermatit, skabies, kontakt dermatit, ilaç reaksiyonları
gibi) ayırıcı tanıda düşünülmeli.
• Saç bitine göre daha uzundur ayrıca insandan uzakta
daha fazla yaşayabilir (35 gün )
 Klinik:

• Bitin tükürüğü eritem, ekskoriasyonlar, ürtikeryan

lezyonlar ve şiddetli kaşıntılı papül ve nodülleri ortaya
çıkarır.
• Sonunda ekskoriasyonlar sekonder bakteriyel
infeksiyonları hatta lenfadenopatileri ortaya çıkarır.
• Ekskoriasyonların, hiperpigmentasyonun, iyileşmiş
skarların ve sekonder impetiginizasyonun görüntüsü
oldukça tipik olup “vagabond deri veya kaşıntı” olarak
bilinen tablo ortaya çıkar.
 Tedavi:
• Elbiseler ve çarşaf, yastık kılıfı vb 65 0C de 30 dakika
dezenfekte edilmeli. Sıcak suda yıkama ve çalkalama
yapılmalı ve ütülenmeli.
• Hijyen şartları düzeltilmeli
• Kaşıntı için topikal antipruritik veya topikal
kortikosteroid kullanılır.
• Bazı olgularda oral antibiyotik kullanılabilir.
• Bit elbiselerde beslenmeden bir ay yaşayabilir bu
nedenle, %1 malathion pudra veya %10 DDT
elbiselere uygulanır.
 Pediculosis pubis
• Çoğunlukla pubik kılları etkiler (aksiller ve göğüs
kılları, üst göz kapağı kirpikleri de etkilenebilir)
• Etken Phthirus pubis’tir.
• Etyopatogenez: Pubik bit saç ve vücut bitine göre
daha küçük ve kısadır ancak daha geniştir.
• Bitin 2. ve 3. Bacaklarında belirgin pençe bunların kıla
tutunmasını arttırır.
 Pediculosis pubis
Epidemiyoloji:
• Erişkinlerde çoğunlukla cinsel ilişki sırasında bulaşır.
(Bununla birlikte yakın temas bulaşmada yeterli)
• Çocuklarda pubik kıllar olmadığı için saçlı deri ve
kirpikler sıklıkla etkilenir. Bununla birlikte infestasyon
bu yaş grubunda sık değildir.
• Banyo havlularının ve iç çamaşırlarının paylaşılması
geçişe neden olabilir.
 Pediculosis pubis
• Pubik biti yaşamak için apokrin bezlerin zengin
olduğu pubik ve aksiller bölgeleri tercih eder.
• Ara sıra abdominal, gövde kıllarını ve daha az sıklıkla
saçlı deri, kaş ve kirpiklerde ortaya çıkar.
• Tipik olarak çok sayıda bit ve yumurta hasta, eşi veya
ebeveynleri tarafından görülür.
• Fasial tutulum çocuklarda sıktır.
• Kaşıntı orta derecededir bunun sonucu olarak
ekskoriasyon sık değildir.
 Pediculosis pubis
• Klasik kinik bulgu maculae ceruleae (tāches bleues)
düz, mavi-gri veya tahta renginde makül olup bir iki
milimetreden birkaç santimetreye kadar ulaşabilir.
• Bunlar bitin ısırması sonucu oluşan intrakutanöz
hemoraji olup tükürük ile değişmiş hemoglobinin
oluşturduğu görüntüdür.
• Sekonder enfeksiyon (impetijinizasyon) ve LAP
olabilir.
• Ayırıcı tanı: Atopik dermatit, seboreik dermatit, tinea
ingunalis, folikülit, molluscum kontagiosum, scabies.
• Laboratuar:
• Mikroskop: bit ve sirkeler mikroskopta kolaylıkla
seçilir ve diğer tip bitlenmelerden ayrılır.
• Kültür impetijinasyon varsa.
• Seroloji: Bazı hastalarda cinsel yolla bulaşan
hastalıklar (CYBH) araştırılmalı (%30 hastada CYBH
saptanır)
• Tedavi:%1 permetrin krem/şampuan .
• Vücut kılları tıraşlanır.
• Kirpiklerdeki bitler için her gece vazelin sürülür. Daha
sonra cımbız ile ölü bitler alınır. Physostigmine
%0.025 göz damlası bitlerde paraliziye neden olur.
• Hastalar 1 hafta sonra yeniden değerlendirilmeli
gerekiyorsa 2. kez tedavi verilmeli
 SKABİES (UYUZ:GALE)
• Etken Sarcoptes scabiei. Gerçek insan parazitidir. Dişi
0.3-0.4 mm, erkekler yarı uzunluğundadır.
• Geçiş yakın temas, cinsel ilişki, yatak ve iç giyim
paylaşılması
• Skabies çocuk ebeveyn arasındaki temas derecesi aile
içinde yayılması için yeterlidir.
• Evsizler, bozuk hijyen, kıtlık veya savaş risk oluşturur.
Scabies insan vücudu dışında sadece 2-3 gün yaşar.
 SKABİES (UYUZ:GALE)
Etyoloji-Patogenez:
• Erkek ve dişi çiftleştikten sonra gebe dişi stratum
korneum boyunca ilerler, güçlü mandibulası soncu
tünel oluşturur.
• tünel sonunda dişi skabies bulunduğu yerde bir şişlik
oluşturur. Burada günde 2-3 yumurta, kendi atık ve
dışkısını bırakır.
• Yumurtadan çıkma 1 haftada, olgun erişkin haline
gelmesi ise 3 haftada oluşur. Erkekler çiftleştikten sonra
ölür.
 SKABİES (UYUZ:GALE)
Etyoloji-Patogenez:

• Eğer bir insan ilk defa enfeste oluyorsa semptomlar

genellikle 2-4 hafta sonra başlar, eğer reinfestasyon
ise 24 saat içinde başlar.
• Mekanizma; skabiesin kendisine veya ürünlerine karşı
sellüler immünite.
 SKABİES (UYUZ:GALE) Klinik:
• Klasik semptom özellikle gece yatakta oluşan şiddetli
kaşıntıdır.
• İki tip kaşıntı vardır. Lokalize değişiklik sonucu oluşan
bireysel lezyonlar ve gece daha fazla artan diffüz
kaşıntı.
• Özellikle tercih ettiği bölgeler interdijital alanlar,
anterior aksiller bölge, göbek, dirsekler, genitaller,
özellikle gluteal katlantı bölgeleridir.
HEBRA ÇEMBERİ
 SKABİES (UYUZ:GALE)
• Skabieste iki lokalizasyonda lezyon varlığı hemen her
zaman diagnositiktir. Kadınlarda meme üzeri,
erkeklerde genitaller (glans, shaft ve skrotum) üzeri
ince skuamlı papül gelişimi patognomoniktir.

• En diagnositik bulgu sonunda skabies’in bulunduğu

bozulmamış tünellerin görülmesidir. Sıklıkla
impetijinasyon ve krutlanma gibi sekonder lezyonlar
görülür.
 SKABİES (UYUZ:GALE)
• Erişkinlerde baş ve skalp nadiren tutulur
• diğer yandan bebeklerde el içi ve ayak tabanında
büller, nodüller lezyonların olduğu oldukça şiddetli
kutanöz lezyonlar ortaya çıkar.
Klasik uyuzda klinik olarak iki tür lezyon bulunur.

• 1. Spesifik Lezyonlar: Tünel (silion) 1 cm’ye kadar

varabilen boyda, deriden biraz kabarık, beyazımsı-gri
renkte, kırık çizgi veya S şeklinde görülür.
• Tünelin tavanındaki deliklerin kirle dolması, çizgi
üzerinde siyah noktaların belirmesine yol açar. Hijyen
kurallarına dikkat eden hastalarda tüneller
bulunmayabilir.
• Tünelin hemen ucunda veya ondan bağımsız olarak
veziküller görülebilir (vesicule perle)
Klasik uyuzda klinik olarak iki tür lezyon bulunur.

• 2. Nonspesifik lezyonlar: alerjik duyarlılığa bağlı

olarak gece kaşıntısıyla birlikte ortaya çıkan simetrik
dağılımlı lezyonlardır.
• Çok sayıda küçük, ürtikaryen papüller şeklinde
gözlenir. Ancak şiddetli kaşıma izleri, eritemli alanlar,
sekonder ekzematizasyon, püstüller ve hatta
furonakülozisin de eklenmesiyle tablo polimorf bir
görünüm kazanır
 SKABİES (UYUZ:GALE)
• Normal başlangıç asemptomatik olup genellikle 4 (2-
6 hafta) haftadan sonra klinik oluşur. Bu dönemde
hastalar hastalığı bulaştırabilirler bu nedenle tüm aile
bireyleri veya ortak yaşam yerlerindeki bireyler
kaşıntıları olmasa dahi tedavi edilmelidir.
• Eritematöz papüller, ürtikeryal reaksiyonun bir
parçası gibi görülebilirler. Bu nedenle tüm kaşıntılı
lezyonlar sarkopt içermezler. Şiddetli kaşıntı
ekskoriasyon ve sekonder infeksiyona neden olur.
Çocuklarda impetigo baskın klinik görüntüdür.
SKABİES (UYUZ:GALE)
• İmmünsüpresyon ve HIV/AIDS sarkopt hızla çoğalır
• Titiz ve çok sık yıkanan hastalarda bir çok sarkopt
kaybolabilir veya çok azdır  az bir klinik bulgu ve
şiddetli kaşıntı ile gelirler
 Laboratuar:
• Tünelin görülmesi ile tanı kolaydır.
• Bir başka yöntem mürekkep ile şüpheli alan boyanır
ve tünelin görünür olması sağlanır.
• Tünel sonundaki mit, kör bıçakla kazınır ve
mikroskopta sarkopt, yumurtaları veya kırmızı–kahve
renkteki dışkısı görülebilir. Bu işlem immersion yağı
sürülerek de yapılabilir.
 Tanı:
• Gece kaşıntısı, aile hikayesi tünel ve veziküllerin
saptanması, lezyonların karakteristik dağılımı tanıya
götürür.
• Suda çözünen mürekkepler sürülüp sonra o alan
yıkanırsa, stratum korneum içindeki tüneller
rahatlıkla görünür bir hale gelir. Erişkinlerdeki klasik
uyuzda yüz, saçlı deri, interskapüler ve meyotorasik
bölgelerin tutulamaması karakteristiktir.
• Areola mammaris ve glans peniste lokalize kaşıntılı
papüller, uyuz için oldukça tipiktir.
Direk muayene: akarlar tünelden veya vezikül perleden
aranır.
 Ayırıcı Tanı
• Kaşıntılı deri hastalıkları
• çocuklarda impetigo ve atopik dermatit,
• erişkinlerde tüm prurigo formları, atopik dermatit,
dermatitis herpetiformis, folikülit, böcek ısırıkları ve
internal kaşıntı sebepleri
 Ayırıcı Tanı
• Diagnositik kriter: Sarkopt görülürse diagnositik
kriterlere gerek yoktur.
• Normal erişkinde 12 adet mit bulunur.
• Penis ve gögüste tipik lezyonlar, sarkopt içermese bile
tünel varlığı, interdijital lezyonlar diagnositiktir.
• Özellikle gece artan şiddetli kaşıntı, kısa başlangıç ve
aynı yerde yaşayanlarda benzer klinik oldukça
destekleyicidir.
 SKABİES TEDAVİ
• Tedavinin temeli tüm aile ve ilişkide olduğu bireylerin aynı
zamanda tedavisidir.
• Kullanımı; hasta ve ailesi aynı gecede tedaviye başlamalıdır.
Tüm erişkinler %5 permetrini boyundan itibaren tüm vücuda,
boyun altından ayak tırnakları, parmak araları glutealler,
kaşınan kaşınmayan her yere iyice sürmelidir. Gece boyunca
(8-12 saat) kalan ilaç sabah duş alınarak çıkarılmalıdır. Daha
sonra temiz kıyafet ve yatak örtüleri kullanılmalıdır. Diğer
kıyafetler ve yatak örtüleri yıkanır. Yıkanmayan materyaller
dondurucu soğukta gece boyunca veya 4 gün dışarıda bırakılır.
Kuru temizlemede olabilir. 1 hafta sonra yine uygulanır.
• Topikal antipruritik, antihistaminik, sistemik antihistaminik ve
oral antibiyotik kullanılabilir.
• Post skabietik Id: Etkili bir çok tedavi sonrası bile devam
eden kaşıntı ve allerjik papül bazı zamanlarda devam
edebilir. Hastalarda skabies mit içermeyen kaşıntılı
papüller vardır. Bir çoğu çok kez uyuz tedavisi almıştır.
Topikal antipruritik tedaviler yeterlidir.
• Postskabietik pruritus: Skabiesin allerjik reaksiyonu
sonucu küçük papüller ortaya çıkar. Bunların sonucu bir
çok hasta yeniden tedavi ister. Ancak bu durumda sarkopt
görmeden tedavi başlanmamalıdır. Topikal antipruritik
tedavi yeterlidir.
 SKABİES (UYUZ:GALE)
• Sülfür: Vazelin içinde %5-10 konsantarasyonda prepisite sülfür
muhtemelen en güvenilir tedavi yöntemidir. Üç gün üst üste
(bazı kaynaklarda 7-10 gün) kullanılmaktadır.
• Ivermectin: Bir makrolit türevi olan ivermektin skabieste oral
kullanılan bir preparattır. 200g/kg veya 400mg tek doz
kullanılabilir.
 Bebek ve Küçük Çocuklarda Uyuz
• Yüz saçlı deri, avuç içleri ve ayak tabanları ve kulak
arkaları tutulabilir. Bebeklerde tüm deri yüzeyi
tutulabileceği unutulmamalıdır. En sık rastlanan
lezyonlar papül, vezikülopüstül ve nodüller olup
dağılımları atipitik olabilir.
• Uyuz şüphesi az tanı genlikle konamaz.
• Sekonder ekzematizasyon ve impetijinasyon sıktır
• İki yaşında küçüklerde uyuz görülme oranı en sıktır,
Palmoplantar bölge erişkinlerde pek tutulmazken,
bebeklerde sık tutulur
Bebek ve Küçük Çocuklarda Uyuz
 Norveç Uyuzu
(Hiperkeratotik skabies):
• Bu form immünsupresif veya düşkünlerde ortaya çıkar.
Oldukça kurutlu ve skuamlı görünümdedir.
• Kurut ve kabuk mit ile doludur. Bu formda saçlı deri ve yüz
belirgin olarak tutulmuştur. Kaşıntı az olabilir.
• Tamamen yerleşmiş klinikte psöriazis benzeri skuamlar vardır,
özellikle tırnak altı ve çevresinde oluşur. Subungual ve palmar
hiperkeratoz vardır.
 Norveç Uyuzu
(Hiperkeratotik skabies):
• Gluteallerede ve genitallerde şiddetli fissür ve skuamlar vardır.
• Basınç alan yerler özellikle şiddetli keratotik lezyonlar ortaya
çıkar ve mit sayısı oldukça fazladır.
• Bu infestasyon özellikle malnutrusyon, nörolojik hastalar,
Down sendromu, immünsupresif hastalarda ortaya çıkar.
 Norveç Uyuzu
(Hiperkeratotik skabies):