ANG

KAKAPUSAN
LAYUNIN
Matapos talakayin ang aralin, ang mga mag-
aaral ay inaasahang:
1. Naipakikita ang ugnayan ng kakapusan sa pang-
araw-araw na pamumuhay.
2. Natutukoy ang mga palatandaan ng kakapusan sa
pang-araw-araw na buhay.
3. Nakabubuo ng kongklusyon na ang kakapusan ay
isang pangunahing suliraning panlipunan.
4. Nakapagmumungkahi ng mga paraan upang
malabanan ang kakapusan
 GAWAIN 1

Picture Analysis
Suriin ang larawan at bigyan ito ng
sariling interpretasyon.
Pamprosesong Tanong:

1. Ano ang nakikita mo sa

larawan?

2. Ano ang ipinahihiwatig nito?

3. Bakit ito naganap?

 GAWAIN 2

Knowledge
Gauge
 Bakit maituring na isang
suliraning panlipunan ang
kakapusan?
INITIAL NA
KAALAMAN
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
____________________________________________________.
 Kakapusan
(scarcity)
ay tumutukoy sa pagkakaroon ng
limitadong dami ng pinagkukunang-
yaman para sa paggawa ng produkto
na hindi sapat upang matugunan
ang walang katapusang
pangangailangan ng mga tao.
tumutukoy ito sa permanenteng
pagkaubos ng pinagkukunang
yaman ng isang bansa.
 Halimbawa:

Kakapusan sa Bigas
 Halimbawa:

Kakapusan sa suplay ng
nickel, chromite, natural
gas, at iba pang non-
renewable resources
 Kakulangan
(shortage)
ay sa pagkakaroon ng limitadong
dami ng pinagkukunang-yaman para
sa paggawa ng produkto na hindi
sapat para matugunan ang
kasalukuyang pangangailangan ng
mga tao.
Nangyayari ito kung mas mataas
ang demand o pangangailangan ng
mga tao para sa isang produkto.
Tumutukoy rin ang kakulangan sa
pansamantala o panandaliang
pagkaubos ng pinagkukunang
yaman ng isang bansa.
 Maaari itong mangyari sa
pamamagitan ng pagtatago ng
mga produkto o hoarding para
mapataas ang halaga nito sa
pamilihan.
 Halimbawa:
Kakulangan sa Bigas dulot
na mga kalamidad
 BATAS
NG
KAKAPUSAN
Ayon sa Batas ng Kakapusan,
wala nang sapat na likas na
yaman upang matugunan ang
lahat ng pangangailangan ng
tao.
Kung gayon, dapat matutuhan
ng tao na pangasiwaan nang
maayos ang limitado niyang
likas na yaman upang hindi ito
tuluyang maubos.
Pagnilayan

Ano-anong produkto sa Pilipinas

ang nakararanas ng kakapusan?
Ano-anong produkto naman ang
nakararanas ng kakulangan?
 May mga palatandaan upang
madaling matukoy ang
pagkakaroon ng kakapusan.
Kung lahat ng mga palatandaang
ito ay nararanasan ng isang
bansa, tiyak na nakararanas ng
kakapusan ang bansang ito.
 Sa kabilang banda, kung isa o
dalawang palatandaan lamang
ang nararanasan ng isang bansa,
maaaring nakararanas lamang
ito ng kakulangan.
PALATANDAAN
NG
KAKAPUSAN
1. Tumataas ang Presyo ng
mga Pangunahing Bilihin
2. Wala nang Mabiling Produkto
sa Pamilihan
3. Nag-aangkat na ng Produkto
mula sa Ibang Bansa
Pagnilayan

Sa iyong palagay, nakararanas

ba ng kakapusan ang Pilipinas sa
kasalukuyan?

Ano-anong palatandaan ang

nagpapatunay ng pagkakaroon ng
kakapusan sa bansa?
MGA DAHILAN
NG
KAKAPUSAN
1. paglaki ng populasyon,

2. pabago-bagong panahon
o climate change,

3. pagkakaroon ng kalamidad,
4. labis na paggamit ng mga
likas na yaman,

5. polusyon, at

6. pagkasira ng kalikasan.
 Sakuna

Sakit Gutom

Kahirapan Kaguluhan

Mga Epekto
ng Kakapusan
 MGA PARAAN
PARA
MALABANAN ANG
KAKAPUSAN
1. Magkaroon ng tamang
alokasyon ng likas na yaman.
2. Kontrolin ang paglaki ng
populasyon.
3. Pangalagaan ang mga likas
na yaman ng bansa.
4. Maging handa sa pagbabago
ng panahon.

5. Maging matipid sa paggamit

ng mga likas na yaman.
Pagnilayan

Paano ka makatutulong sa
paglaban sa kakapusan?

Ano ang maaari mong gawin

upang maiwasan na maranasan ito
sa Pilipinas?
PRODUCTION
POSSIBILITIES
FRONTIER
 Ito ay isang modelo na
nagpapakita ng mga estratehiya
sa paggamit ng mga salik upang
makalikha ng mga produkto.
 Nailalarawan din sa
pamamagitan nito ang konsepto
ng choices, trade-off,
opportunity cost, at kakapusan
 Mahalaga ito sa pagpapakita
ng mga choices na mayroon ang
komunidad at ang limitasyon ng
mga ito.
Sa paggamit ng PPF, kailangang
isaalang-alang ang mga hinuha
na:
1. Mayroon lamang dalawang
produktong maaaring likhain.
(hal. pagkain at tela)
2. Ang pamayanan ay may
limitadong resources (fixed
supply)
 GAWAIN 6

Production Plan
 GAWAIN 7

Open Ended Story

 GAWAIN 8

Conservation
Poster
Pangkatin ang klase sa apat na
pangkat:
Gumawa ng poster na nagpapakita ng
konserbasyon sa mga yamang likas at
mga paraan kung paano
mapapamahalaan ang kakapusan.
Gawin ito sa isang buong puting
kartolina. Gamitin ang rubrik bilang
pamantayan ng iyong paggawa.
 RUBRIK NG PAGMAMARKA
NAPAKAGALING MAGALING MAY KAKULANGAN
KRITERYA
25 PUNTOS 20 PUNTOS 15 PUNTOS
Impormatibo Ang nabuong Ang nabuong Ang nabuong poster
poster ay poster ay ay kulang ng
nakapagbibigay nakapagbibigay impormasyon
ng kumpleto, ng wastong tungkol sa
wasto, at impormasyon konserbasyon ng
mahalagang tungkol sa yamang likas at
impormasyon konserbasyon ng kung paano
tungkol sa yamang likas at malalabanan ang
konserbasyon ng kung paano kakapusan.
yamang likas at malalabanan ang
kung paano kakapusan.
malalabanan ang
kakapusan.
Malikhain Nagpakita ng Malikhain at May kakulangan
pagkamalikhain magaling ang ang element ng
at napakagaling element ng disenyo ng poster
na disenyo ng disenyo ng poster
poster
GAWAIN 9

Resource
Mapping
Pangkatang Gawain:

Sa gawaing ito ay inaasahang

maipakita ng iyong pangkat ang
kondisyon ng iyong lokal na
komunidad.
Gumawa ng pisikal na mapa ng
pinakamalapit na komunidad sa
paaralan.
Mahalagang maipakita sa mapa ang
demograpiya (populasyon), laki,
topograpiya tulad ng lupa, burol, talampas,
ilog, mga kalsada, kabahayan, gusali,
negosyo, at iba pa.

Matapos maiguhit ang mapa ay gumuhit

naman ng mga simbolo o bagay na
naglalarawan sa mga lugar sa mapa na
mayroong kakapusan.
Maglagay ng legend upang
maunawaan ang inilagay na mga
simbolo.
Ang layunin ng gawaing ito ay
magamit mo ang iyong kaalaman sa
pagsusuri ng mga pinagkukunang
yaman ng iyong lokal na komunidad
tulad ng yamang likas, yamang tao, at
yamang capital.
 Gamitin ang rubrik bilang batayan sa
pagsasagawa ng gawain.
RUBRIK SA RESOURCE MAPPING

50 PUNTOS 40 PUNTOS 30 PUNTOS 25 PUNTOS 0 PUNTOS

Naipakita sa mga Naipakita sa mga Naipakita sa mga Hindi naipakita sa Walang mapa na
detalye ng mapa detalye ng mapa detalye ng mapa mga detalye ng nagawa
ang ang ang mapa ang
mahahalagang mahahalagang mahahalagang mahahalagang
impormasyon impormasyon impormasyon impormasyon
tungkol sa paksa at tungkol sa paksa tungkol sa paksa tungkol sa paksa o
nakapagpapataas subalit ang subalit masyadong wala itong
ito sa nagsusuri ay malawak o kulang. kaugnayan sa
pagkakaunawa ng nangangailangan Ang nagsusuri nito paksa
mga nagsusuri nito. pa ng ay kailangan pa
impormasyon ng karagdagang
upang ito ay lubos impormasyon
na maunawaan. upang lubos na
maunawaan.
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang mga palatandaan ng kakapusan
na naitala mo sa iyong napiling
komunidad?
2. Bakit nararanasan ang kakapusan sa
komunidad na napili mo? Ano ang epekto
nito?
3. Paano nakaaapekto sa iyo bilang mag-
aaral ang kasalukuyang kondisyon ng
komunidad na iyong iginuhit?
GAWAIN 10

GAUGE
POD
 Bakit maituring na isang
suliraning panlipunan ang
kakapusan?
FINAL NA
KAALAMAN
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
____________________________________________________.
Takdang Aralin
- THE END -