NOTRE DAME OF DADIANGAS UNIVERSITY

Marist Ave., General Santos City

PAGHAHANDA SA MGA SAKUNA

(Disaster Risk Reduction Management)
GE 10 – KONTEKSTWALISADONG KUMONUKASYON
RL 106 - MWF 11:30 – 12:30

Ika-14 ng Agosto, 2019

 MGA MIYEBRO
• Jastin Tero
• Ella Mae Buac
• Angeline Ningasca
• Andrea Kamille Hermosa
• Karl Vincent Kusin
• Joshen Codi Ang
• Donna Liza
• Jomar Billones
• Vince Joseph Liboon
• Charles Enrico
ANO ANG SAKUNA?

Ito ay isang kapinsalaan o kalamidad na nag reresulta

malawakang negatibong epekto sa tao, hayop at
kapaligiran.
MGA URI NG SAKUNA
• Lindol
• Bagyo
• Landslide
• Pagsabog ng Bulkan
• Tsunami
• Sunog
 Paano ba maging ligtas sa mga ganitong
pangyayari?

Dapat lagi tayong handa sa mga sakuna na maaring

dumating dahil ‘di natin masasabi kung kalian darating
ang mga ito.

Ang anumang klase ng kalamidad ay maaaring umatake kahit

kailan. Ang iba’t ibang kalamidad na ating nararanasan sa paligid
dulot ng kalikasan ay ang pagbaha, landslide o pagguho, lindol,
tornado sa iba’t ibang dako ng mundo at ang terorismo na likha ng
tao.
 Paano ba maging ligtas sa mga ganitong
pangyayari?
• Emergency Kit. Walang nakakalam kung ano ang mangyayari sa ganitong
panahon na may kalamidad, ang mga mahalagang utilities tulad ng tubig,
kuryente at telepono ay maaaring maputol ang serbisyo pansamantala. O di
kaya naman ang tulong o aid na hindi makakarating agad. Ito ang iba’t ibang
senaryo na puwedeng mangyari, marapat na mayroon kang laging bitbit na
emergency disaster kit. Narito ang ilang basic kits na dapat ihanda:
• Tubig. Magtabi ng 1 gallon ng tubig para sa bawat tao sa inyong tahanan. Sa
bawat isa sa inyo, mag-prepara ng 2 quarts ng tubig pang-inom at ang iba
pang 2 quarts ay para sa pagkain at sanitasyon. Piliin ang mga bagay na
maliit o compact, magaan, hindi nasisira at hindi kailangan na ilagay sa
ref. Ilan sa suhestiyon ay ang ready to eat na de lata, prutas, gulay, juice na sa
lata, spices tulad ng asin, asukal, paminta at iba pang spices, high-energy
foods, bitamina, pagkain ng sanggol at iba pang pagkain na kailangan.
 Paano ba maging ligtas sa mga ganitong
pangyayari?
• First aid kit. Sa bawat tahanan, saksayan ay kailangang may nakahandang
first aid kit. Ang first aid kit ay ang mga gamot o pangungan lunas na
ginagamit kapag may nasusugatan, o kung may nararamdaman na
kinakailangan agad ng atensiyon. Lagnat, pagtatae, pagsusuka, pagkahilo ang
ilan sa mga ito. . Mga damit na pang-emergency o blanket, jacket sumbrero o
maging sleeping bag.
• Tools and emergency supplies. Mga damit na pang-emergency o blanket,
jacket sumbrero o maging sleeping bag. Magdala rin ng cash o traveler’s
check at maging barya sa bulsa. Maglagay din ng mga gamit pang kusina tulad
ng can opener, utility knife, and disposable cups, plates, at utensils. Huwag
kalimutan ang toilet paper, towelettes, sabon, feminine products, at iba pang
personal hygiene items. Magdala ng battery-operated radio at at siguruhing
may extrang baterya para sa mga ito.
• Special items for medical conditions. Para sa mga babies, kailangan nila
ang kanilang formula o gatas, diapers, feeding bottles, powdered milk, o
gamot. Paras amga matanda na may karamdaman o may maintenance,
huwag kalimutan ang kailangang gamot, denture products, contact lenses, at
extra eyeglasses.
Paghahanda sa Sakuna
(Disaster Risk Reduction management)

Ito’y isinasagawa sa local, rehiyunal,

pambansa at pandaigdigang saklaw
Mga Uri ng Sakuna
• Bagyo (Typhoon)
• Isang tropical cyclone na nabubuo sa karagatang pasipiko
• Lindol
• Ang pag galawng lupa dulot ng pagkikiskisan ng tectonic plate
• Tsunami
• Isang malaking alon na sanhi ng lindol sa ilalim ng dagat
• Sunog
Bagyo

Isang tropical cyclone na nabubuo sa karagatang pasipiko

Paghahanda sa Bagyo
• 1. Ihanda tubig, pagkain, first aid kit, extra batteries, flashlight, mga
damit atbp.
• 2. Pag-usapan sa pamilya ang emergency plan
• 3. Maghanda sa posibilidad ng paglikas. Alamin ang pwesto ng mga
pinakamalapit na evacuation center
• 4. Tumutok sa balita sa radyo, TV at internet
• 5. Patayin ang main switch ng kuryente
• 6. Tandaan ang mga mahahalagang numero gaya ng Red Cross,
NDRRMC at PAGASA
Dapat Gawin Habang Bumabagyo
•Ugaliing makinig sa radyo o manood ng TV para sa regular na
anunsyo o babala tungkol sa kalagayan ng bagyong paparating
o kaya naman ay makibalita sa mga kapitbahay;

•Siguraduhing may mga gamit pang-emergency na nakalagay

sa lalagyang hindi nababasa.

•Punuin ang lalagyan ng tubig, ilagay sa plastik na supot ang

mga ekstrang damit, mga delata, kandila, posporo, baterya, at
iba pang mahahalagang gamit.
Dapat Gawin Habang Bumabagyo
•Mag-ingat sa mata ng bagyo. Ito ang biglang pagtigil ng
hangin at ulan at kalmado ang paligid sa isang lugar. Hudyat
ito na pagkaraan ng halos 2 oras ay babalik ang mas malakas
na hangin at ulan.
• Manatili sa loob ng bahay hanggang matapos ang bagyo.
•Kung kinakailangang lumikas, tiyaking nakapatay ang
kuryente ng bahay, nakasara ang tangke ng gas, at nakasusi
ang pinto. Huwag kalimutan ang mga gamit pang-emergency.
 Tsunami

Ang mga tsunami (binibigkas na soo-ná-mee), na kilala rin bilang mga seismic sea
wave (pinagkakamaliang tawagin na "mga tidal wave"), ay serye ng malalaking alon
na nilikha ng pangyayari sa ilalim ng tubig tulad ng lindol, pagguho ng
lupa, pagsabog ng bulkan, o maliit na bulalakaw. Ang tsunami ay maaaring kumilos
nang daan-daang milya kada oras sa malawak na karagatan at humampas sa lupa
dala ang mga alon na umaabot ng 100 talampakan o higit pa.
Paghahanda sa Tsunami
Kung ikaw ay nasa isang lugar sa baybayin at naramdaman ang pag-alog
na tumatagal ng mga segundo ng 20 o mas matagal pa at/o kung
nakakita ka ng isang kapansin-pansing mabilis na pagtaas o pagkahulog
sa tubig sa baybayin, mag-evacuate na.

Kapag tumigil ang pagyanig, tipunin ang mga miyembro ng iyong

sambahayan at lumipat agad sa mas mataas na lupa kung posible ang
layo mula sa baybayin. Maaaring dumating ang tsunami sa loob ng ilang
minuto.
Paghahanda sa Tsunami

- Iwasan ang mga linya ng kuryente at lumayo mula sa mga gusali at

mga tulay kung saan mahulog ang mga mabibigat na bagay sa panahon
ng aftershock.
- Sundin ang mga tagubilin at mga ruta ng paglisan kung ang tunog ng
tsunami ay tunog.
- Hanapin ang mga miyembro ng sambahayan at suriin ang mga plano
sa paglilikas. Maging handa upang mabilis na lumipat kung ang isang
tsunami warning ay inisyu.
Ano ang Dapat gawin Sa panahon ng Babala ng
Tsunami
- Kung naririnig mo ang isang opisyal na tsunami na babala o tuklasin
ang mga palatandaan ng isang tsunami, lumikas nang sabay-sabay.

- Dalhin ang iyong emergency kit. Ang pagkakaroon ng mga supply ay

magiging mas komportable ka sa panahon ng paglisan.

- Dalhin ang iyong mga alagang hayop kasama ka. Kung hindi ito ligtas
para sa iyo, hindi ito ligtas para sa kanila.
Ano ang Dapat gawin Sa panahon ng Babala ng
Tsunami
- Tumungo mas mataas na lupa bilang malayo sa malayo sa bansa
hangga't maaari. Mag-ingat: Ang pagpapanood ng isang tsunami ay
maaaring maglagay sa iyo sa malubhang panganib. Kung maaari mong
makita ang wave, ikaw ay masyadong malapit upang makatakas ito.
Mga antas ng Tsunami Alert
Advisory : (Malakas na alon) Ang isang advisory ng tsunami ay
inisyu kapag ang isang tsunami na may potensyal na makabuo ng
malakas na alon o mga alon na mapanganib sa mga nasa o malapit sa
tubig ay napipintong, inaasahan, o nagaganap.
Watch : (Ang antas ng panganib ay hindi pa kilala) Ang isang tsunami
watch ay ibinibigay upang alerto ang mga opisyal ng pamamahala ng
emerhensiya at ang publiko ng isang kaganapan na maaaring
makakaapekto sa ibang pagkakataon sa lugar ng panonood.
Mga antas ng Tsunami Alert
Babala : (Ang pagbubuga ng alon ay posible) Ang babala ng tsunami ay
inisyu kapag Ang isang tsunami na may potensyal na lumikha ng
laganap na pagbaha ay napipintong, inaasahan, o nagaganap.
Pahayag ng impormasyon : Ang isang tsunami na pahayag ng
impormasyon ay ibinibigay upang ipaalam sa mga opisyal ng
pamamahala ng emerhensiya at sa publiko na ang isang lindol ay
naganap, o ang tsunami na babala, panoorin o pagpapayo ay naibigay
na para sa isa pang seksyon ng karagatan.
Pagkatapos ng isang Tsunami
• Bumalik lamang ng tahanan kung sasabihin ng mga lokal na opisyal na
ligtas na. Ang tsunami ay serye ng mga alon na maaaring magpatuloy
nang ilang oras. Huwag akalain na pagkatapos ng isang isang alon ay
wala nang panganib. Ang susunod na alon ay maaaring mas malaki pa
sa nauna.
 Bulkan

Ang bulkan ay isang bundok na may bukana na paibaba sa isang imbakan ng tunaw
na bato sa ilalim ng balat ng lupa. Hindi tulad ng ibang bundok, na itinutulak
paitaas mula sa ibaba ang mga bulkan ay mga singawan kung saan tumatakas ang
mga tunaw na bato paakyat sa balat ng lupa.
Mga Dapat Gawin ‘Pag may banta ng
Pagsabog ng Bulkan
• Magsuot ng mga mahahabang damit, antipara at gas mask.
• Lumikas agad kapag pinayuhan ng otoridad.
• Maghanda ng emergency survival kit.
• Planuhin kasama iyong pamilya
• Kapag hindi makapag evacuate, manatili sa loob ng bahay at isara ang
lahat ng mga bintana’t pinto.
• Maging alisto sa mga mudflow.
 Lindol

Ang lindol ay isang biglaan, at mabilis na pag-uga ng lupa, na dulot ng pagbibiyak at

pagbabago ng mga batong nasa ilalim ng lupa kapag pinakakawalan nito ang
puwersang naiipon sa mahabang panahon.
Mga dapat tandaan kapag lumilindol
• Maging mahinahon. Gawin
ang Duck, Cover and Hold:
Yumuko, magtago sa ilalim
ng matibay na mesa, ata
humawak sa mga paa nito.
• Kung walang lamesa,
pumunta sa matibay na
bahagi ng bahay, lumuhod o
mag squat, takpan ang ulo
at batok ng iyong kamay.
Mga dapat tandaan kapag lumilindol
• Umiwas sa mga bagay na madaling mabasag, mabibigat at maaaring
bumagsak.
• Kapag nasa labas – lumayo sa mga poste, puno, gusali, pader at iba
pang maaaring mitumba o bumagsak. Mainam na pumunta sa open
space.
• Kapag nag mamaneho – itabi at ihinto ang sasakyan
• Kung malapit sa dagat, mabilis na lumikas palayo ditto at tumongo sa
mataas na lugar dahil sa panganib ng tsunami.
 Sunog

Ang sunog ay karaniwang sanhi ng short circuit, overloading o napabayaang kandila

o lutuan sa kabahayan.
MGA DAPAT TANDAAN KAPAG MAY SUNOG
• 1. I-alarma ang inyong mga kasama sa bahay, tandaan na sa
loob lamang ng dalawang minutong sunog ay maari ng
mapuno ng usok ang buong bahay.
• 2. Pilitin na makalabas kaagad ng bahay
• 3. takpan ng basang tela ang pintuan kung sakaling nakulong
sa loob ng kuwarto upang hindi kaagad makapasok ang usok
na nagiging sanhi ng ‘Suffocation’.
• 3. Magsuot ng matitingkad na damit upang kaagad na makita ng mga
rescuer .
• 4. Kumuha ng makapal na tela, basain, ilagay sa ulo at gumapang
palabas ng pintuan dahil hindi ka makakalanghap ng usok dalawang
talampakan.
• 5. Iwasang mataranta
• 6. Maging organisado at huwag tumalon sa bintana na kalimitang
pinagmumulan ng disgrasya
• 7. Tandaan ang ‘stop, drop and roll’ sa sandaling dapuan na ng apoy
ang inyong damit.
• 8. Huwag din magtago sa banyo, dahil ito ay walang bintana at maliit
ang kikilusan.

Pinayuhan rin ang publiko na maging maingat sa loob ng pamamahay

ugaliin ang pagtanggal sa mga saksakan ng kuryente kapag aalis ng
bahay.
PAGGAMIT NG FIRE EXTINGUISHER
Mas mabuti rin kung may nakahandang fire extinguisher sa bahay o
establisyimento. Sa paggamit nito, tandaan lang ang salitang: PASS.

Pull the pin (Hilahin ang pin)

Aim at the fire (Asintahin ang apoy)
Squeeze the lever (Pisilin ang
hawakan)
Sweep from side to side (iwasiwas
ang hose pakanan at pakaliwa)