Aralin 15

Pambansang Kita
Ang GRADES pinaghihirapan HINDI inililimos!
www.slideshare.net/sirarnelPHhistory
Balik-aral:
• Sinusuri ng makroekonomiks ang
pambansang ekonomiya. Pangunahing
layunin ng pag-aaral ng pambansang
ekonomiya ay malaman kung may paglago
sa ekonomiya (economic growth) ng bansa.
• Ginagamit ang mga economic models sa
pagsusuri ng pambansang ekonomiya.
 Sandaling Isipin:
• Paano natin masasabi na ang isang
tao ay mayaman?
• Maraming pera
• Malaki ang bahay
• Magara ang kotse
• Maraming alahas

SAVINGS - perang natira matapos matugunan ang

mga pangangailangan at kagustuhan.
 MAY
SAVINGS KA
NA BA?
Paano natin malalaman kung ang
isang bansa ay MAYAMAN?
Economic Performance
• Tumutukoy sa pangkalahatang kalagayan
ng mga gawaing pang-ekonomiya ng bansa.
• Pangunahing layunin ng ekonomiya ang
pagtugon sa mga pangangailangan ng mga
tao sa bansa.
• Nasusukat ang economic performance sa
pamamagitan ng GNP at GDP.
Mga sektor ng ekonomiya
• Agrikultura – paglikha ng pagkain at mga hilaw na
materyales.
• Industriya – pagpoproseso sa mga hilaw na materyales,
konstruksyon, pagmimina, at paggawa ng mga kalakal.
• Paglilingkod – umaalalay sa buong yugto ng
produksyon, distribusyon, kalakalan at pagkonsumo ng
kalakal sa loob o labas ng bansa. Kabilang dito ang
transportasyon, komunikasyon, pananalapi, kalakalan at
turismo.
Gross National Product (GNP)
• Tumutukoy sa kabuuang halaga ng mga
produkto at serbisyo na nagawa ng buong
ekonomiya (loob at labas) sa loob ng isang
taon.
• Kabuuang kita ng isang bansa.
• Tinatawag din itong Gross National Income
(GNI)
Gross Domestic Product (GDP)
• Tumutukoy sa halaga ng kabuuang produkto
at serbisyo kasama ang partisipasyon ng
mga dayuhang negosyante sa produksyon sa
bansa sa loob ng isang taon.
• Tinatawag din ito bilang Gross Domestic
Income (GDI)
Ano ang pagkakaiba ng GNP sa
GDP?
In other words....
•Ang GNP ay Gawa Ng mga
Pilipino samantalang ang
GDP ay Gawa Dito sa
Pilipinas.
Paraan ng Pagsukat ng GNP
• Income Approach – batay sa kita
ng mga Pilipino na mula sa
pagbebenta ng produkto at
serbisyo.
• Expenditure Approach – batay
sa halagang ginastos sa paglikha
ng produkto o serbisyo.
Expenditure Approach
FORMULA:
GDP = [C + I + G + (X – M)]
GNP = GDP + NFIA
Where:
C = Personal Consumption Expenditure
G = Government Consumption
I = Capital Formation
X = Export Revenues
M = Import Spending
NFIA = Net factor income from abroad
Ano ang NFIA?
• Kita ng pambasang ekonomiya mula sa salik
ng produksyon na nasa ibang bansa (e.g.
mga OFW)
• Pambayad sa dayuhang ekonomiya para sa
angkat na mga salik ng produksyon (e.g.
imported raw materials).
 Particulars Amount

Personal Consumption Expenditure (C) 3,346,716

Government Consumption (G) 492,110

Capital Formation (I) 815,981
• Fixed Capital 784,066
• Changes in stocks 31,915
Exports (X) 2,480,966
• Merchandize Exports 2,186,749
• Non-factor Services 294,217
Imports (M) 2,659,009
• Merchandise Imports 2,507,035
• Non-Factor Services 151,974
Gross Domestic Product (GDP) 4,476,764

Net Factor Income from Abroad (NFIA) 376,509

Gross National Product (GNP) for 2004 4,853,273

KOMPYUTIN ANG
NAWAWALANG DATOS:
 Particulars Amount

Personal Consumption Expenditure (C) 3,772,249

Government Consumption (G) 527,045

Capital Formation (I)
• Fixed Capital 783,404
• Changes in stocks 10,585
Exports (X)
• Merchandize Exports 2,247,575
• Non-factor Services 342,164
Imports (M)
• Merchandise Imports 2,649,311
• Non-Factor Services 166,932
Gross Domestic Product (GDP)

Net Factor Income from Abroad (NFIA) 477,145

Gross National Product (GNP) for 2005

Income Approach
GNP = consumption capital allowance
+ indirect business tax +
compensation of employees +
rents + interests + proprietor’s
income + corporate income taxes
+ dividends + undisturbed
corporate profits
Kahulugan:
Consumption capital Halaga ng nagamit na kapital
allowance
Indirect business tax Buwis na ipinapataw sa pamahalaan

Rent Kita mula sa lupa

interest
Proprietor’s income
Corporate income tax
Dividends
Undisturbed corporate profits
Kita mula sa kapital
Kita ng entreprenyur sa kanyang
negosyo
Buwis na galing sa kita ng mga bahay
kalakal
Kita ng mga may-ari ng bahay kalakal
Natira sa kinita ng bahay-kalakal
matapos mabawasan ng dividends
Anong sangay ng pamahalaan ang
nagsusuri ng pambansang kita?
• Ang National Economic
Development Authority (NEDA)
ang opisyal na tagalabas ng tala
ng pambansang kita.
• Isang sangay ng NEDA ang
National Statistical Coordination
Board (NSCB) ang may tungkulin
na magtala ng national income
accounts (GNP at GDP). Ang
lahat ng estatistika ay tinitipon ng
NSCB sa Philippine Statistical
Yearbook.
Pagsukat sa pag-unlad ng bansa
• Inilalarawan ng GNP at GDP ang
produksyon ng bansa. Magandang makita
na papataas ang GNP at GDP.
• Ibig sabihin nito, tumataas ang produksyon
ng bansa. Dumarami ang kumikita sa
ekonomiya. Umaangat ang kabuhayan ng
mga kasapi ng ekonomiya.
Nominal GNP
• Kilala din sa tawag na GNP in current prices o
insignificant GNP.
• Ang mga umiiral na presyo sa nasabing taon ay
ginagamit upang bigyang-halaga ang produksyon
ng bansa. Sa ganitong kaayusan, hindi
naisasaalang-alang ang tunay na pagtaas ng
produksyon ng ekonomiya.
• Upang malaman ang pagbabago sa produksyon ay
kinakailangang iayon ang GNP sa pagbabago ng
presyo.
Nominal GNP
• Kailangang pumili ng basehang taon (base year).
Inaalam ang bilihin sa basehang taon. Ito ang
magiging pamantayan ng pagbabago sa presyo ng
mga sumusunod na taon.
• Upang maiayon ang GNP sa pagbabago ng presyo,
kinukuha muna ang deflator. Ang formula para sa
deflator ay:
𝑃𝑟𝑒𝑠𝑦𝑜 𝑛𝑎 𝑠𝑖𝑛𝑢𝑠𝑢𝑟𝑖
deflator = x 100
𝑃𝑟𝑒𝑠𝑦𝑜 𝑛𝑔 𝑏𝑎𝑠𝑒ℎ𝑎𝑛𝑔 𝑡𝑎𝑜𝑛
Halimbawa:
Taon Presyo Deflator
1985 125 100
1986 150 120
1987 158 126

𝑃𝑟𝑒𝑠𝑦𝑜 𝑛𝑎 𝑠𝑖𝑛𝑢𝑠𝑢𝑟𝑖
deflator = x 100
𝑃𝑟𝑒𝑠𝑦𝑜 𝑛𝑔 𝑏𝑎𝑠𝑒ℎ𝑎𝑛𝑔 𝑡𝑎𝑜𝑛

150
deflator ng 1986 = x 100 = 120
125
 Real GNP
• Ang Real GNP ay GNP na iniaayon sa pagbabago
ng presyo.
• Ito ay tumutukoy sa halaga ng kasalukuyang GNP
kung ihahambing sa halaga ng basehang taon.

𝐺𝑁𝑃 𝑑𝑒𝑓𝑙𝑎𝑡𝑜𝑟 𝑛𝑔 𝑏𝑎𝑠𝑒ℎ𝑎𝑛𝑔 𝑡𝑎𝑜𝑛

Real GNP = nominal GNP x
𝐺𝑁𝑃 𝑑𝑒𝑓𝑙𝑎𝑡𝑜𝑟 𝑛𝑔 ℎ𝑖𝑛𝑎ℎ𝑎𝑛𝑎𝑝 𝑛𝑎 𝑡𝑎𝑜𝑛
 Halimbawa:
• Nominal GNP ng 1986 = 3,500
• GNP deflator ng basehang taon = 100
• GNP deflator ng 1986 = 120

𝐺𝑁𝑃 𝑑𝑒𝑓𝑙𝑎𝑡𝑜𝑟 𝑛𝑔 𝑏𝑎𝑠𝑒ℎ𝑎𝑛𝑔 𝑡𝑎𝑜𝑛

Real GNP = nominal GNP x
𝐺𝑁𝑃 𝑑𝑒𝑓𝑙𝑎𝑡𝑜𝑟 𝑛𝑔 ℎ𝑖𝑛𝑎ℎ𝑎𝑛𝑎𝑝 𝑛𝑎 𝑡𝑎𝑜𝑛

100
Real GNP = 3,500 x = 2, 917
120
Seatwork:
Kompyutin ang nawawalang datos
Taon Presyo Deflator Nominal GNP
2001 210 100 918,175
2002 235 974,479
2003 246 1,033,666

Kompyutin ang Real GNP para sa

taong 2002 at 2003.
Antas ng Paglago (Growth Rate)
• Ang paglago ng GNP ay nasusukat gamit ang
formula sa ibaba:

𝐺𝑁𝑃2−𝐺𝑁𝑃1
Growth Rate = x 100
𝐺𝑁𝑃1

Whereas:
GNP2 = bagong GNP
GNP1 = lumang GNP
Halimbawa:
• GNP ng 2001 = 3,876,603
• GNP ng 2002 = 4,218,883
𝐺𝑁𝑃2−𝐺𝑁𝑃1
Growth Rate = x 100
𝐺𝑁𝑃1
4,218,883−3,876,603
Growth Rate = x 100
3,876,603
342,280
Growth Rate = x 100 = 8.83%
3,876,603
Seatwork:
Kompyutin ang nawawalang datos
Round-off answers to two decimal places.
Taon Nominal GNP Growth Rate
2002 4,218,883 N/A
2003 4,631,479
2004 5,248,064
2005 5,891,183
2006 6,533,775
2007 7,249,323
Per Capita GNP
• Panukat na ginagamit upang matantiya ang
halaga ng produksyon ng bawat Pilipino sa
loob ng isang panahon.
• Ang halaga ng gastos ng bawat Pilipino.

𝐺𝑁𝑃
Per Capita GNP =
𝑃𝑜𝑝𝑢𝑙𝑎𝑠𝑦𝑜𝑛
Halimbawa:
• GNP ng 2001 = 1,502,814,000
• Populasyon ng 2001 = 76,900,000
𝐺𝑁𝑃
Per Capita GNP =
𝑃𝑜𝑝𝑢𝑙𝑎𝑠𝑦𝑜𝑛
1,502,814,000
Per Capita GNP =
76,900,000
= 19,542.44
Solve:
• GNP ng 2007 = 7,249,323,000
• Populasyon ng 2007 = 88,710,000
𝐺𝑁𝑃
Per Capita GNP =
𝑃𝑜𝑝𝑢𝑙𝑎𝑠𝑦𝑜𝑛
TAKDA:

PAGPAPAHALAGA

• Anu-ano ang kahalagahan ng pagsukat

ng pambansang kita?
References:
• EKONOMIKS 10 Araling Panlipunan – Modyul para sa
Mag-aaral Unang Edisyon 2015
• Chua, Johannes L., Panahon, Kasaysayan at Lipunan
(Ekonomiks) Ikalawang Edisyon, DIWA Publishing House
• De Leon, Zenaida M. et. al. (2004), Ekonomiks
Pagsulong at Pag-unlad, VPHI
• Mateo, Grace Estela C. et. al., Ekonomiks Mga Konsepto
at Aplikasyon (2012), VPHI
• Nolasco, Libertty I. et. Al. , Ekonomiks: Mga Konsepto,
Applikasyon at Isyu, VPHI