Wika, Kultura, at

Lipunan
Grupong Kwek-kwek
Boloyos, Chan, Escalona, Galang, Maliksi, Sumawang
Fil 40
Dr. Jovy M. Peregrino
 LARO:
LARO: Pass
Pass the
the Message
Message
Ang bawat grupo ay magpapasahan ng
iba’t ibang mensahe na ibibigay ng mga
mag-uulat. Ang grupong pinakamabilis
na makakapagsigaw ng mensahe ang
siyang mananalo.
 Mga tatalakaying
konsepto at termino
1. Wika 4. Lipunan
1.1 Diglossa 5. Anomie
2. Kultura 6. Filipino
3. Lingua Franca 6.1 Dayalek
3.1 Wikang Pambansa 6. 2 Idyolek
3. 2 Wikang Panturo
3.3 Wikang Opisyal
 Edgar Howard
Sturtevant
(Marso 1975 - Hulyo 1952)

> Amerikanong dalubwika

> University of Chicago
> Pagsasaliksik ukol sa
lenggwahe ng Native
Americans
> Ama ng Indo-Hittite
hypothesis

4
 Wika
Ayon kay Edgar Sturtevant,

“`Ang wika ay isang sistema ng mga

arbitraryong simbolo ng mga tunog para sa
komunikasyon ng mga tao.”
4 PICS 1 WORD

SISTEMA
sistema
- Konsistensi (hindi nagbabago,
pagkakaayon).
- Pagkakaroon ng dibuho (patern).
4 PICS 1 WORD

SIMBOLO
 arbitraryong simbolo/
simbulo
- salita, imahe, tunog, o iba pang mga
nagrerepresenta ng ideya o bagay.

- Sa wika, ang simbolo ay arbitraryo; walang

unibersal na simbolo sa isang ideya o
bagay.
4 PICS 1 WORD

TUNOG
Tunog
- Iba’t ibang uri ng tunog.

- Ang tunog tinutukoy dito ay

nanggagaling sa ating speech
organs.
4 PICS 1 WORD

KOMUNIKASYON
kahulugan ng Wika:
Komunikasyon
 Pinagmulan ng
Wika
Mga teoryang naging daan sa pagkakaroon
ng Wika
 Mga Teoryang pinagmulan ng
Wika
1) Teoryang 2) Teoryang 3) Teoryang
Bow-wow Pooh- pooh Ding-dong/
- Panggagaya sa mga - Galing sa Natibistiko
likas na tunog gaya ng instiktibong - May sariling tunog
ngiyaw (meow), tilaok pagbulalas na na kumakatawan sa
(crow). nagsasaad ng sakit, lahat ng bagay sa
galak, at pithaya. kapaligiran.
 Mga Teoryang pinagmulan ng
Wika
4) Teoryang 5) Teoryang 6) Teoryang
Yo-He-Ho Pamuwestra Musikal
- Nagmula sa ingay - Nauuna ang - Ang mga naunang wika
na nililikha ng mga pagmumuwestra at ay karaniwang may
taong ang sentro sa utak melodia at tono at hindi
magkakatuwang sa na kumukuntrol sa nakakokomunika subalit
kanilang pagalaw at madamdamin at
pagratrabaho. pagsasalita ay mapagpahayag.
magkalapit.
 Mga Teoryang pinagmulan ng
Wika
7) Teoryang 8) Teoryang 9) Teoryang Ta-ta
Pakikihalubilo/ Tararaboomde-ay Ang kumpas o galaw
Kontak Ang wika raw ng tao ngkamay ng tao na
Nagmula sa likas na ay nag-ugat sa mga kanyang ginagawa sa
pangangailangan ng tunog na kanilang bawat partikularna
tao para nililikha sa mga okasyon ay ginaya ng dila
makisalamuha sa ritwal. at naging sanhi ng
kanyang kapwa. pagkatuto ng taong
lumikha ng tunog at
kalauna’y nagsalita.
Mga Teoryang pinagmulan ng
Wika
10) Teoryang Tore ng
Babel
Ginuho ng Diyos ang
ginawang tore ng mga
tao, nagkahiwa-hiwalay at
ginawang magkakaiba ang
Wika ng bawat isa.
(Genesis kabanata 11:1-8)
kahalagahan ng
Wika
4 PICS 1 WORD

LIPUNAN
Lipunan
- pangkat ng mga tao
 WIKA
Wika sa Lipunan -
https://www.youtube.com/watch?v=Akp4D6Kka7w
 Wika at
Lipunan
- Wika bilang isang
disiplinang may
mataas na
kaanyuan/kalagayan.
4 PICS 1 WORD

KULTURA
 Kultura
> Sa pangkalahatang pananaw,
ang kultura ay ang kabuuan
ng mga pananaw at
kaugalian ng isang lipunan
> Pag-iral ng isang kultura sa
pamamagitan ng wika?
Mga Uri ng
Kultura
1) Materyal na
Kultura

2) ‘Di-material na
Kultura
Mga Elemento
ng Kultura
1) Wika
2) Simbolo
3) Norms
4) Mga Asal
5) Mga Paniniwala
 Mga Katangian ng
Kultura
Ang kultura ay…
- natututunan.
- napamamahagi.
- nagbabago.
- napapasa sa mga salinlahi.
- kinakailangan.
- hindi maaaring maibukod.
- matagal mabuo.
 KULTURA
Wikasaysayan -
https://www.youtube.com/watch?v=axkEc7qG3Tc
4 PICS 1 WORD

DISCONNECTED
 Emile Durkheim
> Sosyologo sa France (1858-
1917)
> “The Division of Labor in the
Society” noong 1893
> Mga panuntunan kung paano
makihalubilo ang isang
indibidwal sa kanyang kapwa ay
unti-unting nasisira,
samakatuwid ay hindi na nito
alam kung paano makihalubilo.
> Pagkakaroon ng normlessness
 Anomie / anomy
(normlessness).

"

Kapag ang isang sistemang panlipunan ay nasa

isang estado ng anomalya, ang mga
karaniwang "values" at karaniwang mga
pakahulugan ay hindi na naiintindihan o
tinatanggap, at ang mga bagong "values" at
mga kahulugan ay hindi nagdedebelop.
 ANOMIE
•District 11 Riot Scene -
https://www.youtube.com/watch?v=aWPWHU8x6kE
•Do You Hear the People Sing -
https://www.youtube.com/watch?v=88Y7in-04Ng
Battle of Hogwarts -
https://www.youtube.com/watch?v=Th_SVESxnn0
4 PICS 1 WORD

BRIDGE
 Lingua Franca
(Linggwa Frangka)
- wika ng interkomunikasyon
 SABIR
- Hindi ganap na wika subalit sa pamamagitan ng
ilang salik na pangwika ay nagagamit sa
pakikipag-unawaan.

Hal. pidgin English na sinasalita sa dulong

Silangan o Far East ng mga komersiante at
mangangalakal
 a.) Pidgin

- Varayti ng isang wikang napaunlad sa mga

kadahilanang praktikal tulad ng pangangalakal
(hal. hoisimap (hoist him up), yumi (you and me),
bagarimap (bugger him up).
 b.) Creole
- Nadebelop ang pidgin lagpas sa tungkulin nito
bilang wika ng pangangalakal at naging unang wika
ng isang pamayanang panlipunan. (hal. Mga nabuo
mula sa wikang Kastila tulad ng Chabakano sa
Zamboanga).
Mga Karanasang
Komon sa Filipino
 Veripikasyon ng Lingua Franca
> “A Structural and Comparatve Analysis of Philippine Languages”
at “The Codification Analysis of the National Linggua Franca”
> Pag aaral na pinamunuan ni Ernesto Constantino kung saan
nakapagkolekta ng dating galing sa higit 100 na katutubong wika
sa Pilipinas kung saan lumabas ang “unibersal na nukleyus”- mga
elementong pare-pareho sa lahat ng mga katutubong wika natin.

40
 Veripikasyon ng Lingua Franca
> “A Structural and Comparatve Analysis of Philippine Languages”
at “The Codification Analysis of the National Linggua Franca”
> Sa pangalawang reserts, napatunayan may 5 wikang ginagamit sa
5 na rihyon ng bansang na kanya- kanyang linggwa frangka –
Ilokano, Sugbuhanon, Hiligaynon, Tagalog, at Tausug. Bukod dito’y
may wikang ginagamit sa buong kapuluan kung hindi
magkaintindihan sa katutubong bika at sa linggwa frangka ng
rihyon – ang nasyunal na linggwa frangka o Filipino.

41
 Veripikasyon ng Lingua Franca
> Ebidensyang Istruktural
-Pagkakaiba ng katangian o varayti ng wika –
o tinatawag na dayalek (Tagalog Bulacan,
Tagalog Batangas, Tagalog Rizal atbp.)
Lahat ng katutubong wika ay may i, a, u, p, t,
h, ?, l, b, d, g, s, m, n, ng ngunit hindi pare >
pareho ang pagbigkas nga mga ito sa lahat ng
wika.
- Pagkakaiba ng istruktura ng “silabol
(konsonant –vawel-consonant) KVK , KKV,
KVKK (klinex, klip, tren, nars, beys, eksport,
batch, taym, atbp)
42
> Ebidensyang Sosyolohikal
at Sikolohikal
> Sinabi ni Constantino (1989) na
ang wikang Filpino ay ‘di lamang de
facto kundi de jure pa.
De facto dahil linggwa frangka at
ginagamit ito ng buong bansa
> De Jure dahil deneklara sa
Konstitusyon na Filipino ang ating
wikang pambansa.
Filipino Bilang Lingua
Franca
 LINGUA FRANCA
•Catriona Gray Miss Universe -
https://www.youtube.com/watch?v=PfR-hq3kI-Q
•Fresh-Off the Boat -
https://www.youtube.com/watch?v=9TzZNdqSohU
Gay Lingo Interpreter -
https://www.youtube.com/watch?v=Bnkl_kZ_-iU
4 PICS 1 WORD

BANSA
· .
wikang pambansa
- Isinasabatas ang isang lingua
franca ng bansa upang kilalanin
itong wikang pambansa
 WIKANG PAMBANSA
Tongue Twisters in Diff. Languages -
https://www.youtube.com/watch?v=SI1J2bbbOt4
4 PICS 1 WORD

TURO
· .
wikang panturo
- Karaniwan din na ang lingua
franca na siyang opisyal na wika
ang ginagamit na midyum ng
pagtuturo.
 WIKANG PANTURO
•Coach Sarah in The Voice Kids -
https://www.youtube.com/watch?v=_oHq4qrCwC8
•Sineskwela -
https://www.youtube.com/watch?v=lfO1HBD3lUg
•Matanglawin -
https://www.youtube.com/watch?v=hp35tgWrWhs
•Crash Course -
https://www.youtube.com/watch?v=s9shPouRWCs
Ted-Ed -
https://www.youtube.com/watch?v=8_KWmzLObQ4
4 PICS 1 WORD

PAMAHALAAN
 wikang OPISYAL
Ang lingua franca ay maaaring
· .

ideklarang opisyal na komunikasyon ng estado

sa kanyang mga mamamayan o sa ibang
mamamayan at ibang bansa sa daigdig.

Maaaring politikal, sosyal, ekonomikal,

o kultural na transaksyon ang nasangkot
 WIKANG OPISYAL
•PNoy SONA (2010) -
https://www.youtube.com/watch?v=55PAvcGBoN0
•Trump on Iran -
https://www.youtube.com/watch?v=s7GnW-RC2Hs
•Declaration of Martial Law -
https://www.youtube.com/watch?v=bDCHIIXEXes
•Don’t English Me -
https://www.youtube.com/watch?v=ZeWDJT6npXw
Balitanghali: Weather -
https://www.youtube.com/watch?v=eSLP_1HyibI
4 PICS 1 WORD

IBA-IBA
 Diglossia

- Varayting mataas (pormal) at

Varayting mababa (impormal)·

55
 DIGLOSSIA
•555 Shala Series -
https://www.youtube.com/watch?v=BZugYqnxh3k
•555 Shala Series 2 -
https://www.youtube.com/watch?v=7j0rtCrI_Xo
•New Words in Showtime -
https://www.youtube.com/watch?v=iUhBhg5y0Oo
Arte nito -
https://www.youtube.com/watch?v=PQX3KH9nRhc
4 PICS 1 WORD

FILIPINO
 Kahulugan ng
Filipino bilang Tao
Paano mo masasabing ang isang tao ay
Filipino?
 Kahulugan ng
Filipino bilang Wika
Sa 1987 Konstitusyon idineklara
pambansang wika ay Filipino.
Naging linggwa frangka ng Pilipinas.
 WIKANG FILIPINO
•Paolo Ballesteros in TWBA -
https://www.youtube.com/watch?v=fvnsrZ7UenM
•Wildflower Confrontation -
https://www.youtube.com/watch?v=SnSH8mILsTQ
Julianna Pariscova Segovia -
https://www.youtube.com/watch?v=JNrAbnv8-Bc

60
4 PICS 1 WORD

PAGHAHATI
 Dayalek

- Pagkakaiba-iba sa loob ng isang

wika.
Rehiyonal na Dayalek

wikang sinasalita base sa lugar o

rehiyon.
 Sosyal na Dayalek/
Sosyolek

tumutukoy sa uri ng wikang sinasalita

ng isang grupo ng tao sa isang
lipunan.
Sosyal na Dayalek/ Sosyolek

> Edad,
> Kasarian
> Edukasyon, Okupasyon, Katayuang panlipunan
> Etnikong Background
Dayalek v.s. Wika
 DAYALEK
•Kim Chiu speaks Bisaya in Showtime -
https://www.youtube.com/watch?v=atGlhStm4qA
•Allan K -
https://www.youtube.com/watch?v=VwSnHOw2p7c
•Iskonaryo -
https://www.youtube.com/watch?v=qElkfyru0Pc&t=10s
•Drag Dictionary -
https://www.youtube.com/watch?v=Fl6U6eRnGNA
Dance Slang -
https://www.youtube.com/watch?v=0u43Z0woxBE

67
> Dayalek - pagkakaiba- > Wika - may kani-kaniyang
iba sa loob ng isang ponolodyi, morpolodyi,
wika. sintaks, at semantika.
> Tagalog Bulacan, > Filipino, Ingles, Pranses,
Tagalog Batangas, Ruso, Niponggo base sa
Tagalog Rizal rehiyon : Bisaya, Bikol,
Tagalog; base sa tribo na
maliliit: Abulog at Kalinga.
Unang wika – wikang kinamulatan simula ng musmos
a lamang; “Inang wika” o “Mother tongue”.

Poliglot - taong propisyent sa maraming wika sa

paraang paglipat lipat sa iba’t ibang bahagi ng
kauluan para sa edukasyon; “Many tongued”

69
> Kung sa loob ng isang wika ay mayroong pagkakaiba,
ganoon din naman sa loob ng isang dayalek – tinatawag
itong istilo.

> Istilo – pagakaiba sa paraan ng pagapahayag ng isang

taona maaring magpakita ng pagkamagalang,
pagkasalbahe, atbp; tinatawag itong istilo ng pananalita
sa araling retorika.
4 PICS 1 WORD

VARAYTI
 Idyolek

- Dayalek na batay sa indibidwal.

 IDYOLEK
•Jaya in Sassy Talk -
https://www.youtube.com/watch?v=41xy3uEabbc
Types of Texters -
https://www.youtube.com/watch?v=SOUa26T6Z4Q
 LARO: Pinoy Henyo

Maglalaro muli ang bavvat grupo ng

Pinoy Henyo. Ang mga salitang
ipahuhula ay mga terminong nabanggit
sa presentasyon.
sintesis
sintesis
75
 Mga Reperensya

• Ang Filipino bilang Linggwa

Frangka
• Consantino, P. Wikang Filipino
bilang Konsepto
• Ocampo, N. (1993) Mga Varayti ng
Wika
• Constantino, P., Ramos, J., Rubin,
L., Alcantara, R. (1986)Ilang
Impormasyon tungkol sa Wika
• Wikipedia
Maraming salamat !
Mula sa Grupong Kwek-kwek!
Boloyos, Chan, Escalona, Galang, Maliksi, Sumawang