Ano ang Dula?

DULA…
 ay isang akdang pampanitikan na ang
layunin ay itanghal sa pamamagitan
ng pananalita, kilos at galaw ang
kaisipan ng may-akda.

 ay isang uri ng panitikang ang

pinakalayunin ay itanghal sa
tanghalan. Sinasabing ito ay
paglalarawan sa madudulang bahagi
ng buhay.
 Taglay nito ang katangiang umiiral sa buhay
ng tao gaya ng pagkakaroon ng mga
suliranin o mga pagsubok na kanyang
pinagtagumpayan o kinasawian.

 Ayon kay ARISTOTLE, ay isang sining ng

panggagaya o pag-iimita sa kalikasan ng
buhay. Ipinapakita nito ang realidad sa
buhay ng tao gayundin ang kanyang mga
iniisip, ikinikilos, at isinasaad.
Tatlong Anyo ng Dula
 Iisahing Yugtong Dula o Dula-dulaan
- binubuo lamang ng isang yugto o
maikling dula.

 Dadalawahing Yugtong Dula

- binubuo ng katamtamang haba ang dula,
hindi gaanong maikli at hindi din gaanong
kahaba, at karaniwang dadalawahing yugto
lamang.
 Tatatluhing Yugtong Dula
- binubuo ng mahabang dula at mayroon
tatlong yugto.
Tatlong bahagi ng Dula:
 1. Yugto
- ang bahaging ito ang ipinanghahati sa
dula. Inilaladlad ang pangmukhang tabing upang
magkaroon ng panahong makapahinga ang mga
nagsiganap gayundin ang mga manonood.
 2. Tanghal
- ang bahaging ito ang ipinanghahati sa yugto
kung kinakailangang magbago ng ayos ng
tanghalan.
 3. Tagpo
 ito ang paglalabas-masok sa tanghalan ng mga
tauhang gumaganap sa dula.
Mga Uri ng Dula:
 1. Trahedya
- sa dulang ito’y mahigpit na tunggalian. Mapupusok
ang mga tauhan at ginagamitan ng masisidhing
damdamin. Ito’y nagwawakas sa pagkasawi o
pagkamatay ng mga pangunahing tauhan.
 2. Komedya
- ang uring ito’y nagtatapos na masaya sapagkat ang
mga tauhan ay nagkakasundo. Ang wakas ay
kasiya-siya sa mga manonood.
 3. Melodrama
- ang dula ay nagwawakas na kasiya-siya sa
mabubuting tauhan bagama’t ang uring ito’y may
malulungkot na sangkap. Kung minsan ay labis ang
pananalita at damdamin sa uring ito.
 4. Parsa
- ang layunin ng dulang ito’y magpatawa sa
pamamagitan ng kawili-wiling pangyayari at mga
pananalitang lubhang katawa-tawa.
 5. Saynete
- ang pinakapaksa ng uring ito ay mga karaniwang
ugali. Katulad ng parsa, ang dulang ito ay may
layuning magpatawa.
 6. Tragikomedya
- Kung magkahalo ang katatawanan at kasawian gaya
ng mga dula ni Shakespeare na laging may mga
tauhang katawa-tawa tulad ng payaso para
magsilbing tagapagpatawa, subalit sa huli’y nagiging
malungkot na dahil nasasawi o namamatay ang bida
o ang mga bida.
Sangkap ng Dula
 SIMULA

 Tagpuan
- panahon at pook kung saan naganap ang mga
pangyayaring isinaad sa dula

 Tauhan
- ang mga kumikilos at nagbibigay-buhay sa dula;
sa tauhan umiikot ang mga pangyayari; ang mga
tauhan ang bumibigkas ng dayalogo at
nagpapadama sa dula
 Sulyap sa suliranin
- bawat dula ay may suliranin, walang dulang
walang suliranin; mawawalan ng saysay ang dula
kung wala itong suliranin; maaaring mabatid ito
sa simula o kalagitnaan ng dula na nagsasadya sa
mga pangyayari; maaaring magkaroon ng higit na
isang suliranin ang isang dula

 GITNA

 Saglit na kasiglahan
- saglit na paglayo o pagtakas ng mga tauhan sa
suliraning nararanasan
 Tunggalian
- ang tunggalian ay maaaring sa pagitan ng
mga tauhan, tauhan laban sa kanyang
paligid, at tauhan laban sa kanyang sarili;
maaaring magkaroon ng higit sa isa o
patung-patong na tunggalian ang isang
dula

 Kasukdulan
- climax sa Ingles; dito nasusubok ang
katatagan ng tauhan; sa sangkap na ito ng
dula tunay na pinakamatindi o
pinakamabugso ang damdamin o kaya’y
sa pinakakasukdulan ang tunggalian
 WAKAS

 Kakalasan
- ang unti-unting pagtukoy sa kalutasan sa mga
suliranin at pag-ayos sa mga tunggalian

 Kalutasan
- sa sangkap na ito nalulutas, nawawaksi at
natatapos ang mga suliranin at tunggalian sa
dula; ngunit maaari ring magpakilala ng
panibagong mga suliranin at tunggalian sa
panig ng mga manonood.
Elemento ng Dula

 Iskrip o nakasulat na dula

- ito ang pinakakaluluwa ng isang dula; lahat ng
bagay na isinasaalang-alang sa dula ay naaayon sa
isang iskrip; walang dula kapag walang iskrip

 Gumaganap o aktor
- ang mga aktor o gumaganap ang nagsasabuhay
sa mga tauhan sa iskrip; sila ang nagbibigkas ng
dayalogo; sila ang nagpapakita ng iba’t ibang
damdamin; sila ang pinanonood na tauhan sa
dula
 Tanghalan
- anumang pook na pinagpasyahang pagtanghalan
ng isang dula ay tinatawag na tanghalan;tanghalan
ang tawag sa kalsadang pinagtanghalan ng isang
dula, tanghalan ang silid na pinagtanghalan ng
mga mag-aaral sa kanilang klase
 Tagadirehe o direktor
- ang direktor ang nagpapakahulugan sa isang
iskrip; siya ang nag-i-interpret sa iskrip mula sa
pagpasya sa itsura ng tagpuan, ng damit ng mga
tauhan hanggang sa paraan ng pagganap at
pagbigkas ng mga tauhan ay dumidipende sa
interpretasyon ng direktor sa iskrip
 Manonood
- hindi maituturing na dula ang isang
binansagang pagtanghal kung hindi ito
napanood ng ibang tao; hindi ito
maituturing na dula sapagkat ang layunin
ng dula’y maitanghal; at kapag sinasabing
maitanghal dapat mayroong makasaksi o
makanood