“Hindi lahat ng

kumikinang ay nagbibigay-
liwanag sa buhay.”
 Ang “ Ningning at Liwanag” ay isa sa mga akda ni
Emilio Jacinto. Ito ay kanyang isinulat noong panahon
ng pakikipaglaban ng mga Pilipino sa mga Espanyol.

Emilio Jacinto- higit na nakilala bilang isang bayani

noong panahon ng himagsikan.
- sumapi sa Katipunan sa edad na
labinsiyam.
- tinaguriang “ Utak ng Katipunan”

Kalayaan-pahayagang kanyang itinatag at naging

punong patnugot.
 Mga sagisag sa Panulat:
1.Dimas-ilaw
2. Pingkian
Mga nasulat na akda:
1.Kartilya ng Katipunan
2.Kasalanan ni Cain
3.Pahayag
4.A La Patria
5. Ang Ningning at Liwanag

Abril 16,1899- kamatayan sa edad na 23 bunga ng

sakit na malaria at mahinang katawan.
 Mga Bagay na Nagpapasaya sa Akin

Bakit nagbibigay ng saya sa akin ang mga ito?

________________________________________
________________________________________
________________________________________

Paano ko makakamit ang mga ito?

Payabungin Natin:
Ibigay ang kahulugan ng salitang may diin sa
pangungusap. Bilugan ang titik na tamang sagot.
1.Ang taong palalo ay kinaiinisan ng marami.
a. maramot b.mayabang c.talunan
2.Ang taimtim na panalangin ay makapagbibigay-
kalinawan sa maraming suliranin.
a.madilim b.matalim c.matapat
3.Ang kaliluhan ay maihahalintulad sa ugali ng isang ahas.
a.mapanganib b.mapanlamang c.matapat
4.Puno man ng hinagpis ang buhay ay maganda pa rin ito.
a.kapalaran b.sakuna c.pagdurusa
5.Huwag mabighani sa panlabas na kaanyuan.
a.maakit b.mainis c.umasa
Sagutin Natin:
Sagutin ang sumusunod na tanong.
1.Ano ang pagpapakahulugan ng “ningning at ng
liwanag” ayon sa sanaysay?
2.Bakit sinabi ng may-akda na ang ningning ay
madaya? Isa-isahin ang pandarayang dala nito.
3.Sa iyong palagay, maraming tao ang labis na
nagpapahalaga sa ningning o kinang ng kapangyarihan
at kasikatan?
4.Ano ano naman ang kabutihang dulot ng liwanag?
Isa-isahin ito.
5.Sang-ayon ka ba sa sinabi ng awtor hinggil sa
ningning at liwanag? Pangatwiranan.
Sagutin Natin:
Sagutin ang sumusunod na tanong.
1.Ano ang pagpapakahulugan ng “ningning at ng
liwanag” ayon sa sanaysay?
2.Bakit sinabi ng may-akda na ang ningning ay
madaya? Isa-isahin ang pandarayang dala nito.
3.Sa iyong palagay, maraming tao ang labis na
nagpapahalaga sa ningning o kinang ng kapangyarihan
at kasikatan?
4.Ano ano naman ang kabutihang dulot ng liwanag?
Isa-isahin ito.
5.Sang-ayon ka ba sa sinabi ng awtor hinggil sa
ningning at liwanag? Pangatwiranan.
Bakit mahalagang
mamuhay ang tao sa
liwanag o katotohanan at
hindi lamang sa ningning
na bunga ng kasakatan at
kapangyarihan?
1. Nakasisilaw ito at
nakasisira sa paningin.
2. Ito ay nagniningning
kapag tinatamaan ng
nag-aapoy na sikat ng
araw.
3. Ito ay dapat na hanapin upang
huwag mabighani sa ningning.
4. Sila ay nagpakahirap ngunit
napagkakamalang magnanakaw.
5. Sa sasakyang ito madalas na
maitago ang isang taong
mayaman at iginagalang ngunit
isa naman palang magnanakaw.
6. Ang dalawang ito ay madalas
na naghahanap ng ningning upang
maitago ang tunay nitong
kapangitan.
7. Ang dalawang ito ay sinasabing
walang itinatago, mahinhin, at
maliwanag na nakikita.
8. Ito ang dahilan kung bakit ang
mga tao at bayan ay namumuhay
sa sakit at kahirapan.
1. NINGNING
2. BUBOG
3. LIWANAG
4. MARALITA/DUKHA
5. KARWAHE
6. KALILUHAN AT
KATAMPALASANAN
7. KAGALINGAN AT
PAG-IBIG
8. PAG-UUGALI
Bilugan ang palagay kaalaman o motibo ng may-akda
baay sa napakinggan/nabagang sanaysay at ipaliwanag.
1.”Ang ningning ay madaya,” nasabi ito ng may-akda dahil...
a.ang mga bagay na mangingning ay totoong totoo.
b.marami ang may gusto sa mga bagay na maningning.
c.madalas na naloloko o nahuhumaling ang mga tao sa
maningning na bagay.
Paliwanag:_________________________________
2.” Ating hanapin ang liwanag, tayo’y huwag mabighani sa
ningning.”
a. ang magagandang bagay na nakikita ng mata ay
magbibigay liwanag sa buhay.
3.”Tayo’y mapagsampalatayasa ningning; huwag nating
pagtakhan na ang ibig mabuhay sa dugo ng ating ugat ay
magbabalatkayo na maninining” nasabi ito ng may-akda
upang…..
a.magbigay-babala ang mga Pilipinong maging matalino
sa pagpili ng mga kakaibiganing bansa.
b.malaman ng mga Pilipinong ugali na talaga nating
ma-
ging mapagkunwari
c. tayong mga Pilipino ay mahilig sa magagandang ba-
gay kaya’t darating ang panahong mabubuhay tayo
sa kasinungalingan.
Paliwanag:________________________________
“Kung ang ating
dinudulungan at hinahainan
ng puspos na galang ay ang
maliwanag at magandang-
asal at matapat na loob, ang
kahit sino ay walang
mapagningning pagkat di
nating pahalagahan.” ibig
sabihin ay . . .
a. Magiging mahirap sa tao ang hindi
magpapadaya sa kinang na hatid ng kasikatan
at kapangyarihan, kaya’t dapat lang ang
bawat isa ay mamumuhay sa kaliwanagan.
b. Kung ang higit na pinahalagahan at
ipinamumuhay ng bawat tao ay ang
katotohanan, kagandahang-loob, at
katapatan, tiyak na walang madadaya sa
ating dulot ng maningning na bagay.
c. Tama lamang na ating igalang at pahalagahan
ang mga aong matapat at may magandang
asal.
Paliwanag:
5. “Ang kaliluhan at ang
katampalasan ay humahanap ng
ningning upang huwag
mapagmalas ng mga matang
tumatanghal ang kanilang
kapangitan; ngunit ang
kagalingan at ang pag-ibig na
Dalisay ay hubad, mahinhin, at
maliwanag na napatatanaw sa
paningin.” nagpapaalala ang may
akda na . . .
a. Ang kayabangan at kasamaan ay palaging may
kasamang pagkukunwari samantalang ang mga
taong namumuhay nang matuwid ay may
magandang pag-uugali.
b. Hindi kaagad makikita ang taong masama at
mayabang dahil sila ay laing nagtatago sa dilim
ngunit ang nasa liwanag ay madaling Makita
ninuman.
c. Madalas na natatakpan o nababalutan ng
kasikatan at pagkukunwari ang mga taong
namumuhay sa kasamaan at kayabangan
ngunit ang mga taong namumuhay nang
matuwid at puspos ng pag-ibig ay walang
itinatago o pinagtatakpan.
Paliwanag:
Sanaysay- isang uri ng panitikang nasusulat sa anyong
tuluyan na karaniwang pumapaksa sa mga bagay
bagay na sadyang kapupulutan ng aral at aliw ng mga
mambabasa.
Dalawang anyo ng Sanaysay:
1.Pormal o maanyong sanaysay- nagtataglay ng
makatotohanang impormasyon, piling mga salita, at
pahayag na maingat na tinalakay kaya’t masasabing
mabisa.
2.Di Pormal / Pamilyar o Palagayan- mapang-aliw,
mapagbiro, at nagbibigay-lugod sa pamamagitan ng
pagtalakay sa mga karaniwan, pang-araw-araw, at
personal na paksa.
Pagbibigay hinuha o haka-haka ay maaring maging
positibo o negatibo. Kaya’t kailangang maging maingat
sa pagpapahayag upang hindi makasakit ng damdamin ng
kapwa.
Mga Tiyak na Ginagamit sa Pagbibigay ng Hinuha:
Ang tingin ko ay… baka….
Di kaipala… di malayo…
Marahil…. Sa palagay ko…..
Siguro…. Sa palagay ko….
Yata…. tila….
 Isulat sa iyong journal ang
sagot sa tanong na ito:
Bakit mahalagang mamuhay
ang tao sa liwanag o
katotohanan at hindi lamang
sa ningning na bunga ng
kasikatan at kapangyarihan?