Professional Documents
Culture Documents
DULA
DULA
Rubie Ann
ni:
Macaspac
Isang kathang may layunin
ay ilarawan sa tanghalan sa
pamamagitan ng kilos at
galaw ang isang kawil na
mga pangyayarin na
nagpapahayag ng isang
kapanapanabik na bahagi ng
buhay.
Isang sining ang dula. Magiging malikhain
at mapanuri ang isang tao kung
mabibigyan siya ng pagkakataong
makibahagi sa pagtatanghal nito, anuman
ang papel niya dahil sa bawat elemento
nito ay dapat mabuo nang may kasiningan
upang maging buhay na buhay at
makatotohanan ang paksang inilalarawan
na karaniwa’y batay sa karanasan at
pangyayari sa buhay ng tao.
Ang kasaysayan ng Dulang Pilipino
ay isinilang sa lipunan ng mga
katutubong Pilipino bago pa
dumating ang mga dayuhang
mananakop. Ayon kay Casanova,
ang mga katutubo’y likas na
mahiligin sa mga awit, sayaw, at
tula na siyang pinag-ugatan ng
mga unang anyo ng dula.
Kasaysa
yan ng
Panaho
n Bago
Dumati
ng
ang
Patula ang usapan ng mga tauhang
magsisiganap.
Ginaganap kaugnay ng mga seremonya sa
pananampalataya at pagpaparangal sa kani-
kanilang mga pinuno at bayani.
MGA HALIMBAWA :
Wayang Orang at Wayang Purwa -ng
mga Bisaya- tumutukoy sa pagmamalupit ng mga
Sultan sa kanilang aliping mga babae.
Embayoka at Sayatan ng mga Muslim
sa Hulo at Lanaw- dulang pagtutula
kahawig ng Balagtasan ng mga Tagalog.
Kinapapalooban ng sayawan at awitan.
Bulong- ginagawa o ginaganap sa
tunay na buhay kaugnay s
panananpalataya, pamahiin o
paniniwala at panggagamot.
Panahon
ng Kastila
TATLONG URI NG DULA
Pantahanan- isinasagawa sa
tahanan. Halimbawa nito ay ang
Pamamanhikan.
Panlansangan- isinasagawa sa
lansangan. Halimbawa nito ay
Panunuluyan atbp.
Pantanghalan-isinasagawa sa loob
ng tanghalan.
Paksa ng mga Dulang ipinapalabas
Pangkagandahang
Asal
Pangwika
Panrelihiyon
Halimbawa
ng Dula
Duplo- isang
tulang patnigan na ang
pinapaksa ay tungkol
sa nawawalang ibon ng
Hari. Ito ay kalimitang
isinasagawa sa
malawak na bakuran
kung may namatayan
sa isang nayon.
Karagatan-
isinasagawa rin ito tuwing
may namatayan sa nayon.
Ito’y hango sa alamat ng
prinsesang naghulog ng
singsing sa gitna ng dagat
at ang sinumang binatang
makahanap nito ay
kaniyang papakasalan.
Panunuluyan- prusisyong ginaganap tuwing
bisperas ng Pasko. Ito ay paghahanap ng
bahay na matutuluyan ng Mahal na Birhen sa
pagsilang kay Hesukristo.
Tibag- pagsasadula
ng paghahanap ng Krus
na pinagpakuan kay
Kristo nina Reyna Elena
at Prinsipe Constantino.
Ginaganap tuwing Mayo
sa mga lalawigan ng
Bulacan, Nueva Ecija,
Bataan, Rizal.
Panubong- mahabang tulang
paawit bilang handog at
pagpaparangal sa isang dalagang may
kaarawan. Ito’y laganap sa
Marinduque. Mula ito sa salitang
Tagalog na “pamutong” na ang ibig
sabihin ay lalagyan ng putong o
korona ng mga mga bulaklak ang
dalagang may kaarawan. Nahahati ito
sa tatlong bahagi.
Karilyo - dulang ang mga
nagsisiganap ay mga tau-tauhang karton.
Pinapagalaw ang mga ito sa
pamamagitan ng mga nakataling pising
hawak ng mga tao sa itaas ng tanghalan.
Ang mga taong nagsasalita ay nasa likod
ng telon. Madilim kung palabasin ito
sapagkat ang nakikita lamang ng mga tao
ay kanilang mga anino.
Cenakulo- isang dulang
naglalarawan ng buong buhay
hanggang sa muling pagkabuhay ng
ating Panginoong Hesukristo. Ang
usapan ay patula. Sinulat ng paring
Pilipino. Ang Pasig, Morong at Pasay
ang mga kilalang pook na
pinagtatanghalan nito.
Moro-moro- paglalaban ng mga
Muslim at mga Pilipinong Kristiyano. May
magaganda at makukulay na kasuotan. Ang
usapan dito ay patula at karaniwan ay
totoong mataas ang tono ng mga
nagsasalita, laging mag taga-dikta sa mga
nag-uusap sapagkat hindi totoong
naisasaulo ng mga gumaganap ang
kanilang papel. Mas magara at maganda
ang pagpapalabas nito sa Bisaya.
Panahon ng
Amerikano
Isang bagong pangkat ng mananakop ang nagdala
ng mga pagbabago sa panitikan ng Pilipinas.
Ipinakilala ang mga bagong anyo ng literatura
gaya ng malayang taludturan (sa mga tula),
maikling kwento at mapamunang sanaysay
(critical essay). Ang impluwensya ng mga
Amerikanong mananakop ay nanatili kaalinsabay
ng pagtatalaga sa Ingles bilang wikang ginagamit
sa lahat ng paaralan sa bansa gayundin ng
paglinang sa masining na kamalayan ng mga
manunulat batay sa modernong panitikang dala
ng mga mananakop.
Maliwanag na ambag ng
panahong ito ang pelikula. Sa
kauna-unahang pagkakataon
ay nakapanonood ang mga
Pinoy ng mga larawang
gumagalaw. Binigyang-daan ng
imbensyong ito ang pag-ungos
ng kulturang popular.
Dito unang kauna-unahang kinilala ang DULA o
drama.
Sa unang bahagi ng ika-20 siglo ang mga dula’y
tungkol sa MAKABAYAN subalit noong 1920
ang karamihan sa dulaan ay nagupo mula sa
makabayan napalitan ito nga
MAKATOTOHANAN at MAROMANSA.
Dito sa panahong ito pinanghina ang Moro-
moro ng SARSWELA subalit di rin ito
tumagal ng mahabang panahon at ito’y
naigupo naman ng bodabil, Burlesque at
sine na dala rin ng mga dayuhan,
SARSWELA- dulang musikal o
isang melodramang may 3 yugto na ang
mga paksa ay tungkol sa pag-ibig,
panibugho, paghihiganti, pagkasuklam at
iba’t iba pang masidhing damdamin.
1844 ng ipalaganap ni Narciso Claveria
(Governador ng Pilipinas) ang komedya.
Unang tatlong komedyang ipinalabas:
a. La Conjuracion de Venecia
b. La Bata de Cobra
c. La Reduma
1852, tatlong komedyang
komedyang itinanghal ng samahang
Lopez at Asiya.
a. Isabel La Catolica
b. Diego Corrientes
c. El Trio Camilletas
Pagkakaiba ng Sarsuwela sa Moro
Moro.
d. Buhay Pilipino ang tinatalakay.
b. Ang kasuotan ng nagsisiganap
ay damit Pilipino.
c. May kasamang katatawanan na
laging ginagampanan ng mga
katulong sa dula.
d. Ang usapan ay tuluyan.
Isa sa mga sumikat sa dulang ito ay
ang “Walang Sugat” ni Severino
Reyes.
DALAWANG BAHAGI NG TAONG
NAKAPALOOB SA DULA
Avenue Theater
b. Life Theater
c. Manila Grand
Opera Theater
Mga
Manunulat
A.Jose Ma. Hernandez – Panday
Pira
B.Jose Villa Panganiban- Utak
Habang Panahon
C. Wilfrido Guerrero
D. Clodualdo del Mundo at Mateo Cruz-
sumulat ng Bulaga noong Pebrero 23,
1943
E. Alfredo Pacifico Lopez-
Sankuwaltang Abaka
F. Francisco Soc Rodrigo- Sa Pula. Sa Puti
Bagong
Panahon
• Muling sumigla ang panitikang Pilipino ng
tuparin ni MacArthur ang kanyang pangako at
natalo ang mga Hapon.
•Nagkaroon ng iba’t ibang patimpalak sa
larangan ng pagsusulat gaya ng mga ss:
• Palanca Memorial Award in Pil. &
English Lit.
• Gawad ni Balagtas Award
• Republic Cultural Award
• Taunang Gawad na Surian ng
Wikang Pambansa
•Tuluyang namatay ang sining ng dulang
pandulaan.
Dahilan:
a. Pamamalasak ng pelikulang
Tagalog at pelikulang dayuhan.
b. Kawalan ng samahang
magmamalasakit sa sining na ito.
c. Kapabayaan ng pamahalaan