სათბური

ეფექტი
სათბურის ეფექტს ატმოსფეროს მიერ 
დედამიწის 
ინფ-რაწითელი გამოსხივების დაჭერის
შედეგად დედამიწის ზედაპირის
გათბობის პროცესს უწოდებენ. ეს
დასახელება მომდინარეობს არასწორი
ანალოგიიდან სათბურთან, რომლის
შიგნით ჰაერი თბილია, გარეთ კი —
ცივი. სინამდვილეში სათბურის ეფექტს 
სათბურთან საერთო ცოტა აქვს.
სათბურის ეფექტი 1824 წელს
იოზეფ ფურიემ აღმოაჩინა, 1896
წელს კი სვანტე არენიუსმა
რაოდენობრივად შეისწავლა.
სათბურის ეფექტის გარეშე
დედამიწის ზედაპირი
დღევანდელთან შედარებით 33°–
ით უფრო ცივი იქნებოდა.
ითვლება, რომ XX საუკუნეში
დედამიწის კლიმატის 
გლობალური დათბობა
 ატმოსფეროში სათბურის ეფექტის
მქონე აირების კონცენტრაციის
ზრდითაა გამოწვეული.
  ოზონის შრე
ოზონის ხვრელი — დედამიწის ატმოსფეროს ზედა ფენაში, 
სტრატოსფეროში, ოზონის კონცენტრაციის მკვეთრი
შემცირების ფენომენი. ბოლო ათწლეულებში გაძლიერდა,
სავარაუდოდ ანთროპოგენური ზემოქმედების შედეგად.
კაცობრიობის განსაკუთრებული დაინტერესება გამოიწვია
იმის გამო, რომ სტრატოსფერული ოზონი დედამიწის
ზედაპირს მზის ულტრაიისფერი გამოსხივებისგან იცავს.
 ოზონის შრე — დედამიწის ატმოსფეროს
 ნაწილი, სადაც ექსპერიმენტული მეთოდით
შესაძლებელი ხდება ოზონის დადგენა. იკავებს
სივრცეს დედამიწის ზედაპირიდან და
ვრცელდება ზღვის დონიდან 70-80 კმ-მდე.
უფრო ვიწრო გაგებით, ოზონის შრეს ან
ოზონოსფეროს უწოდებენ მთლიანად 
სტრატოსფეროს ან მის ფენას 20-იდან 30 კმ-
მდე, სადაც წარმოდგენილია ოზონის ყველაზე
დიდი რაოდენობა.
ოზონის შრე
წარმოადგენს
ბუნებრივ ეკრანს და
იცავს დედამიწას და
მთელ ბიოსფეროს
 მზის
ულტრაიისფერი
გამოსხივების მავნე
ზემოქმედებისაგან.
შეშფოთება ოზონის
შრის გათხელების
თაობაზე
მეცნიერებმა
პირველად 
XX საუკუნის 70-იან
წლებში გამოთქვეს.
ოზონის შრის
დაშლის ყველაზე
თვალსაჩინო ფაქტია
ეგრეთ წოდებული 
ოზონის ხვრელი.
თუკი მთელ ატმოსფეროში
 შენარჩუნდებოდა ნორმალური პირ
ობები და შესაძლებელი იქნებოდა მ
ისი დაყოფა შრეებად, რომელთაგან 
თითოეული იქნებოდა მხოლოდ ერთ
ი აირის შემცველი, მაშინ მთელი 
ატმოსფერო
 დაიკავებდა დაახლოებით 8 კმ სისქ
ის შრეს, ხოლო ოზონის შრის სისქე 
დაახლოებით 3 მმ იქნებოდა. ამ ჰიპო
თეტური ოზონის შრის სისქე კონკრე
ტულ ადგილზე განსაზღვრავს ოზონი
ს შრის უმნიშვნელოვანეს მახასიათებ
ლებს, — ოზონის
 საერთო შემცველობას, რომელიც დ
ობსონის ერთეულებში იზომება და რ
ომელსაც სახელი ეწოდა ბრიტანელი
 ფიზიკოსისა და მეტეოროლოგის