 Geganti ialah satu komponent perlindungan

yang berfungsi untuk menentukan tahap

kerosakan tertentu yang memerlukan
pemutus litar terpelantik.Tahap kerosakan
adalah nilai tatahan yang di set terlebih
dahulu.Trip contact akan terputus dan
menyalurkan bekalan kepada shunt trip coil
untuk membuka pemutus litar
 Terdapat beberapa jenis geganti
perlindungan antaranya ialah

1) Over current relay (OCR)

2) Earth fault relay (EFR)
3) Earth leakage relay ( ELR)
 Perbezaan antara geganti dan pemutus litar
adalah:

 1) Geganti biasa digunakan bagi melindungi

pepasangan yang besar.Contohnya dipasang
pada MSB.
 2) Menggunakan perantaraan CT bagi

menghantar nilai arus kerosakan yang telah

dinisbahkan.
 3) Nilai tahap kefungsian boleh dilaras (PMS

dan TMS)
ST
GEGANTI ARUS LEBIH
• Berfungsi untuk memutuskan bekalan apabila

berlaku arus lebih yang disebabkan oleh litar

pintas.

GEGANTI ROSAK KEBUMI

• Memutuskan bekalan apabila berlaku arus

kerosakan kebumi.
• Geganti disambung kepada alat ubah arus

yang dipasang di palang bas neutral.

PRINSIP GEGANTI
• Magnetic
• Thermal
• Magnetic and Thermal

JENIS GEGANTI
1. Instantaneous – hanya tatah arus
(Plug Multiplier)
2. IDMT – mempunyai tatah arus (Plug Multiplier
Setting-PMS) & tatah masa (Time Multiplier
Setting-TMS)
 Mempunyai dua tatahan iaitu arus dan masa.
PSM (plug multiplier setting) untuk arus dan
TMS ( time multiplier setting) untuk masa.
 PSM dalam unit arus (2.5 hingga 10A) atau

50% hingga 200%, tetapi TMS hanyalah satu

angka pendarab dari 0 hingga 1.Masa dalam
saat diperolehi dari graf berdasarkan
gandaan arus kerosakan.
 SHUNT TRIP

ocr

efr
 LITAR GEGANTI
(S/T & U/V)
UNDER VOLTAGE

CT
ocr

CT
efr

ACB
PLUG
50% 75% 100% 125% 150% 175% 200%

2.2A 3.75A 5A 6.26A 7.5A 8.25A 10A

Nilai di atas adalah nila peratusan arus bagi CT

 Serupa dengan IDMT O/C tetapi sambungan
kepada CT neutral untuk perlindungan earth
fault.
 Hanya satu unit saja diperlukan
 PMS di setkan pada 0.5A iaitu 10% daripada

arus sekunder CT
 Lazimnya tatahan TMS ialah pada kedudukan

0.1 tetapi bukalah sati kemestian.

10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

0.5A 0.75A 1.0A 1.25A 1.5A 1.75A 2.0A

 Jika arus beban maksima ialah 800A dan geganti EF (Earth Fault) di
EF ( setkan pada 0.5A bersamaan dengan 10%
Dalam keadaan NORMAL

R Y B N
t t t t 90° 180° 270° 360°
e e e e +
800
x x x x
3A t 3A t 3A t t 400
e

e
x

x
e

4 X 100/5
x
tt

t
t

EF 0
ee

tee

ee
xx

xx

xx
ee
xx
tt tt

tt

tt

tt
tt

CT
e

e
x

x
e
x
tt

t
t

400
t t t t
e e e e 800
x x x x -

t t t t
800A 800A 800A 0
 Apabila berlaku EF sebanyak 100A pada fasa L1 (Merah)

+
800

400

400

800
- 90° 180° 270° 360°
Apabila berlaku EF sebanyak 100A
pada fasa L1
• Arus primary = I1 + I2 + I3 = 0
= 900+(-400)+(-400) = 100A
• Arus Secondary = I1 + I2 + I3 = 0
= 4.5+(-2)+(-2) = 0.5A
• Arus kerosakan = 0.5A
• Gelung geganti (EF) akan trip pemutus litar
kerana arus kerosakan ialah 0.5A dimana ia
mencapai pada tatah yang disetkan pada
geganti EF iaitu 0.5A
 Bergantung kepada kehendak maksima
sesuatu pemasangan tetapi nilai tepat
tatahan pada PSM tidak selalu boleh
diperolehi.Oleh itu nilai tertinggi paling
hampir dipilih, selalunya pada peringkat
commissining tatahan diset pada 75% iaitu
3.75A
 Current setting untuk E/F relay lazimnya ialah
10% atau 0.5A.
 Ia tidak bergantung kepada kehendak

maksima sesuatu pepasangan.

 Selalunya TMS disetkan pada kedudukan 0.1
tetapi bukalah satu kemestian .Ia perlu
dipastikan dengan membuat pengiraan time
grading supaya hanya pada tatahan arus dan
masa tertentu sahaja geganti tersebut perlu
bertindak.
15 adalah 3 kali ganda (rujuk PMS) arus CT maka
6.2sec x TMS (0.1) = 0.62 sec.
Selalunya TMS disetkan pada
kedudukan 0.1
 L1 L2 L3 N

3A 3A 3A
L1 L2 L3
3 nos
CT ocr NO

C/F

C/B 1000A ST

N Gambarajah Litar Untuk

Geganti Arus Lebih
600A 600A 600A 0
 SAMBUNGAN EFR

Neutral Blue Yellow Red

L1 L2 L3 N

3A 3A 3A
L1 L2 L3
4 nos
CT E/F NO
1000/5

C/F

4 nos C/B ST
CT
1000/5 N Gambarajah Litar Untuk
Geganti Arus Lebih
600A 600A 600A 0
Rumus
1)Pendarab setan palam
PSM = ARUS ROSAK / ARUS SETAN

2)Pendarab setan masa

TMS = MASA KENDALIAN GEGANTI
MASA ASAS

3) t= 0.14
(PSM) 0.02 -1
Jika geganti di P/E B dilaraskan pada setan
palam 100% dan setan pendarab masa (TMS)
pada 0.2.Berapakah masa kendalian geganti
tersebut

IF =
P/E A P/E B 3000A

300/5 300/5
 PSM = IF
NISBAH CT x KADARAN GEGANTI
= 3000
300/5 X 5 ( Nilai 100% ct)
= 10
# Rujuk graf ciri IDMT
masa kendalian asas TSM 10 = 3 saat

maka t( masa kendalian) = 0.14 X 0.2

10 0.02 - 1
= 0.59 saat
 P/E A P/E B

300/5 300/5

Rujuk kepada gambarajah di atas, setan palam bagi geganti di P/E A dilaraskan pada
125%. Jika geganti ini dikehendaki berkendali dalam masa 1 saat, pada nilai berapakah
Pendarab masa perlu dilaraskan.