BAKAR I LEGURE BAKRA

BAKAR

 kemijski element koji u periodnom sustavu elemenata nosi simbol Cu

 spada u teške metale
 metal sjajne svijetle crvene do crvenkastosmeđe specifične bakrene boje
 Kubično plošno centrirana kristalna rešetka
 veoma plastičan materijal koji se može obrađivati deformacijom,kako u
hladnom tako i u toplom stanju
 Kao čisti metal, ima široku primjenu u elektrotehnici za izradu provodnika
zbog odlične električne i toplinske vodljivosti.
 Korozivno je otporan na zrak, jer mu se po površini stvara patina zelene boje
koja je gusta i štiti ga od daljnje korozije
 oksidira na čistom, vlažnom ili slanom zraku
 nagriza ga morska i obična voda, ali ne destilirana
 razara ga amonijak i sumpor, pa se ne smije direktno postavljati gumena
izolacija na njega
 Čist bakar nema veliku upotrebu u konstrukcijama izloženim na zraku, već se
koriste njegove legure
 Dobro se legira sa cinkom, aluminijumom, olovom, kositrom i berilijumom
 Legure bakra imaju mnogo bolju vlačnu čvrstoću nego čist bakar, ali su toliko
slabi provodnici topline da su više toplinski izolatori.
LEGURE BAKRA
 Legure bakra su važni tehnički materijali odličnih mehaničkih svojstava
 Čvršće su od čistog bakra, lakše se lijevaju, obrađuju i zavaruju, ali slabije vode
elektricitet i toplinu od bakra, a izuzetno su otporne prema koroziji i habanju.
 Mogu se obrađivati metodama tople i hladne deformacije te termičkim metodama
 Legure bakra mogu se podijeliti: prema:
 Prema načinu izrade:
 Legure za lijevanje (u pijesku, kokilama, pod pritiskom, kontinuirano i centrifugalno)
 Legure za gnječenje (prešanje, kovanje, valjanje, vučenje i slično)
 Prema namijeni:
 Legure za dodavanje i dezoksidaciju
 Legure za spajanje (lemljenje i zavarivanje)
 Prema broju glavnih dodatnih elemenata:
 Dvojne (binarne) legure
 Trojne (ternerne) legure
 Složene (kompleksne) legure
 Prema prirodi glavnih dodatnih elemenata:
 Legure bez cinka (bakrene legure koje sadrže više od 60% bakra, a kao glavne
dodatne elemente: aluminij, kositar-olovo, mangan, silicij, mangan-silicij..)
 Legure sa cinkom:
 Legure bakra sa cinkom
 Legure bakra sa cinkom i olovom
 Specijalne legure bakra sa cinkom
 Legure bakra sa kositrom i cinkom
 Legure bakra sa niklom i cinkom
 Ostale bakrene legure
 Bakar za lijevanje

 Najpoznatije legure su legure sa cinkom - Mesing , legure u kojima bakar

nije glavni legirajući element – Bronce
MESING ili MJED

 Dvokomponentna legura bakra (Cu) i cinka (Zn)

 Dodavanjem cinka povećava se vlačna čvrstoća mesinga, a smanjuje
električna i toplinska provodljivost, kao i otpornost na koroziju
 Alfa mesing sadrži 36% cinka i ima dobre mehaničke osobine i otpornost na
koroziju ali lošiju električnu provodljivost
 Beta mesing sadrži 30 – 36% cinka, lomljiv je ali ima veću tvrdoću u odnosu na
alfa mesing
 Gama mesing sadrži više od 45% cinka i nije pogodan za obradu
 Da bi se poboljšale osobine mesinga, npr. obradivost ili otpornost na koroziju
dodaju se drugi kemijski elementi, u manjim količinama i to su
takozvani Specijalni mesinzi
BRONCA

 Dvojna ili trojna legura s najmanje 60 % bakra, a bez cinka kao glavnog
dodatnog elementa
 Kao glavni legirajući element najčešće je kositar, no pored standardne bronce
postoje još i aluminijska bronca, olovna, manganska i druge bronce
 U kositrenim bronzama najveći sadržaj kositra ne ide preko 20%.Prisustvo
kositra u leguri utiječe na povećanje njene čvrstoće i istovremeno opadanje
plastičnosti.
 Aluminijske bronze u svom sastavu imaju najviše do 11,5% aluminija,
povećanjem sadržaja aluminijuma u leguri sistema Cu-Al raste vlačna čvrstoća
NOVO SREBRO
 Niklovo srebro, njemačko sprebro, alpaka te paktong neki su od naziva za novo
srebro
 legura bakra(60%), nikla(20%) i cinka(20%)
 dobro se obrađuje valjanjem, kovanjem i prešanjem u toplom stanju sa manjim
sadržajem bakra, odnosno u hladnom stanju sa većim sadržajem bakra
 Najčešće korišteno u izradi jedaćeg pribora,te posuda za posluživanje jela i pića,u
pravilu elektrolitski prevučeno srebrom
 Koristi se i za izradu kovanog novca,naše kovanice od 1,2 i 5 kuna izrađene su od
novog srebra
 Prije uvođenja nehrđajućeg čelika korišteno je i za oblaganje građevina,te u
automobilskoj industriji, kao i za izradu muzičkih instrumenata
 Također se koristi u preciznoj mehanici i optici, za ključeve, opruge, nakite i dr.
Hvala na pažnji