3ο ΕΛΛΑΔΟΚΥΠΡΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ – SFESE III

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

& ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ

ΡΗΓΟΣ ΙΑΚΩΒΟΣ
1
ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
 ΚΡΙΣΙΜΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
  Καμία εργασία δεν μπορεί να είναι πλήρως
προβλέψιμη:

• ανωμαλίες στην παραγωγική διαδικασία

• ανθρώπινος παράγοντας

μεταβάλλουν τις συνθήκες που έχουν

προβλεφθεί
2
 ΚΡΙΣΙΜΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Ο άνθρωπος στην εργασία ασκεί μια προκαθορισμένη
δραστηριότητα, αλλά και διαχειρίζεται αβεβαιότητες:

• συγκροτούμενος σαν άτομο, δομώντας μια

επαγγελματική ταυτότητα

• εντασσόμενος στο σύνολο, μέσω της συνεργασίας

και της ανάπτυξης συλλογικών ιδεών
3
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ
Οι συνέπειες της εργασίας στον ανθρώπινο οργανισμό
έχουν τεράστιο ατομικό, κοινωνικό και οικονομικό
κόστος και αφορούν:
• Την σωματική υγεία

• Την πνευματική και ψυχική υγεία

• Την κοινωνική ζωή

4
 ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΩΜΑ
• Μυοσκελετικά προβλήματα
• Πεπτικές διαταραχές
• Προβλήματα στο αναπνευστικό σύστημα
• Καρδιοαγγειακά προβλήματα
• Καρκίνοι
• Δερματοπάθειες
• Προβλήματα ακοής και όρασης
• Διαταραχές ύπνου
• Κούραση
• Πρόωρη γήρανση 5
 ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΝΟΥΣ

• Διαμόρφωση συμπεριφοράς

• Στρές

• Κούραση

6
 ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ

• Κοινωνικό στάτους ( αναγνώριση, καταξίωση )

• Οικογενειακή ζωή

• Κοινωνική ζωή ( συλλογικές δραστηριότητες )

7
 ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ
Η εργονομία μελετά την δραστηριότητα της
εργασίας, με σκοπό να συνεισφέρει στην
σύλληψη των κατάλληλων μέσων εργασίας
προσαρμοσμένων στα φυσιολογικά και
ψυχολογικά χαρακτηριστικά των
ανθρώπων, με βασικά κριτήρια την υγεία,
την ασφάλεια και την οικονομική
αποτελεσματικότητα
8
 ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ
Η εργονομία αποτελεί κοινό τόπο
διάφορων επιστημών που είναι
συμπληρωματικές και αναγκαίες σαν
μέσα για την πραγματοποίηση μιας
ολικής μελέτης της εργασίας και του
ανθρώπου στην κατάσταση της εργασίας
Το αντικείμενο της είναι να οδηγήσει σε
μία καλύτερη προσαρμογή της εργασίας
στον άνθρωπο

9
 ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
• Περιεχόμενο εργασίας (αντικείμενο και φύση της εργασίας,
προδιαγραφές, οδηγίες, πραγματική εργασία… )

• Τεχνικός εξοπλισμός ( μηχανές, εργαλεία, υλικά, συστήματα

πληροφόρησης, … )

• Φυσικό περιβάλλον (θόρυβος, θερμοκρασία, χημικές ουσίες,

φωτισμός, διαστάσεις χώρων, δάπεδα… )

• Οργάνωση εργασίας (διευθέτηση χρόνου, μάνατζμεντ, όροι

εργασίας, μέθοδοι εργασίας, μονοτονία, σχέσεις, κουλτούρα …)

• Άτομο (φυσιολογικά χαρακτηριστικά, στάσεις & κινήσεις,

διαχείριση πληροφοριών, μνήμη, απόφαση, κίνητρα …) 10
 ΚΑΘΗΚΟΝ
Προδιαγεγραμμένη εργασία

• Αυτό που πρέπει να γίνει

• Με τι να γίνει

• Σε ποιες συνθήκες
11
 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Πραγματική εργασία

• Αυτό που πραγματικά γίνεται

• Πώς το κάνει ο εργαζόμενος

• Διακοπές, δυσλειτουργίες, τυχαία

γεγονότα
12
 ΕΡΓΟΝΟΜΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Τι ελέγχουμε;
• τους χώρους, τον εξοπλισμό εργασίας, τη
θέση εργασίας, τα υλικά, τις στάσεις, τις
μετακινήσεις τις μεταφορές φορτίων,
• τις συνδραστηριότητες, τις συνεργασίες,
τα συνήθη γεγονότα, τα απρόβλεπτα, τα
παρ’ ολίγον ατυχήματα,
• τους κινδύνους, την υγιεινή, την
ασφάλεια
13
 ΕΡΓΟΝΟΜΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Τι μελετάμε;
• Τις προφορικές ή γραπτές επικοινωνίες

• Τις κινησιακές επικοινωνίες

• Τα σχόλια των εργαζόμενων

• Το ιστορικό της εργασίας

14
 ΕΡΓΟΝΟΜΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Τι μετράμε ;

• Τις παραμέτρους του περιβάλλοντος

• Την διάρκεια έκθεσης
• Την συνήθη δραστηριότητα και τις
διαφοροποιήσεις της
• Τις διαφορές από την προδιαγεγραμμένη
εργασία
15
 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ
ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ & ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ
Η εργονομία συνεισφέρει στον εντοπισμό
και στην εκτίμηση των κινδύνων και στην
αναζήτηση των λύσεων για την πρόληψη
τους.
Η ανάλυση της πραγματικής εργασίας
μπορεί να εντοπίσει τους χώρους και τον
χρόνο, που οι εργαζόμενοι εκτίθενται σε
επικίνδυνους παράγοντες, όπως π.χ. χημικές
ουσίες, θόρυβος, μεταφορά φορτίων κ.λ.π.
16
 Μελέτη της φυσικής
καταπόνησης
• Χαρακτηριστικά του αντικειμένου εργασίας :
βάρος, όγκος, σταθερότητα, συνθήκες λήψης,
δυνατότητα διαχείρισης από απόσταση,…
• Απαιτούμενη φυσική προσπάθεια :
άσκηση δύναμης, ένταση, θέση του σώματος ( ανάγκη
τεντώματος, απότομη κίνηση, ασταθής ισορροπία, …)
• Απαιτήσεις της δραστηριότητας :
επανάληψη φυσικών προσπαθειών, απόσταση ανύψωσης
& μεταφοράς, ταχύτητα, περίοδοι ανάπαυσης,…
17
 Μελέτη της φυσικής
καταπόνησης
• Περιβάλλον εργασίας :
επαρκής χώρος, ευκολία πρόσβασης, φύση του
δαπέδου, σημεία στήριξης, θερμοκρασία, φωτισμός,
αερισμός…
• Άλλοι παράγοντες :
ένδυση, γάντια, παπούτσια ασφαλείας,…

18
 ΒΑΘΜΟΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΣΤΟΝ
ΒΛΑΠΤΙΚΟ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ
Τα κύρια στοιχεία που προσδιορίζουν την
επικινδυνότητα είναι :
• Η διάρκεια της έκθεσης

• Η συχνότητα της έκθεσης

• Η ένταση της έκθεσης

19
 ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΕΣ
ΠΑΘΗΣΕΙΣ & ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ
Πόνοι : • Δισκοπάθεια
• στον αυχένα • Δισκοκήλη
• στη μέση • Αρθρίτιδα
• τα άνω άκρα • Τενοντίτιδα
• τα κάτω άκρα • Επικονδυλίτιδα
• Σύνδρομο καρπιαίου
σωλήνα
• Αυχενικό σύνδρομο 20
Δραστηριότητες που προκαλούν
μυοσκελετικά προβλήματα
• Επίπονες στάσεις και κινήσεις
• Επαναλαμβανόμενες κινήσεις
• Άσκηση δύναμης
• Μηχανική πίεση σε ιστούς του σώματος
• Δονήσεις
• Ψυχρό εργασιακό περιβάλλον

21
 Παράγοντες μυοσκελετικής
καταπόνησης
• Διάρκεια της ενέργειας ή της μη ενέργειας
• Συχνότητα της ενέργειας
• Ένταση της ενέργειας
• Ταχύτητα της ενέργειας
• Περιστροφική κίνηση
• Είδος εμπλεκομένων μυών
• Διάρκεια δραστηριότητας σε βάθος χρόνου
22
Δραστηριότητες που προκαλούν
μυοσκελετικές παθήσεις

Webb,1982

23
 Εργονομική παρέμβαση
πρόληψης ΜΣΠ
• Μηχανοποίηση και αυτοματοποίηση
επιβαρυντικών καθηκόντων
• Επιλογή κατάλληλων εργαλείων
• Μείωση του ρυθμού εργασίας
• Εμπλουτισμός καθηκόντων με άλλες
δραστηριότητες, που απαιτούν
διάφορες κινήσεις
• Ιατρική παρακολούθηση
24
 Εργονομική παρέμβαση
πρόληψης ΜΣΠ
• Αποφυγή επαναληπτικών κινήσεων
• Αποφυγή διατήρησης της ίδιας στάσης,
ακόμα κι αν είναι καλή
• Αποφυγή συχνής άσκησης δραστηριοτήτων
που απαιτούν έντονες δυνάμεις
• Αποφυγή έκθεσης σε δονήσεις
• Αποφυγή έκθεσης σε ψυχρό περιβάλλον
• Φυσικές ασκήσεις στο χώρο εργασίας
25
Εργονομική περιοχή
κίνησης χεριών

Πηγή: OSHA
26
 Μελέτη πνευματικού φορτίου
• Τύπος εργασίας
• Σημασία της εργασίας
• Οργάνωση της εργασίας
• Ομαδική ή ατομική δραστηριότητα
• Δυσχέρειες χρόνου
• Διακοπές - διαλείμματα
• Λήψη και διαχείριση πληροφοριών
• Ατομικά χαρακτηριστικά
27
 Εργονομική παρέμβαση για την
μείωση του πνευματικού φορτίου
• Ρύθμιση της ροής ( ποσότητα – ταχύτητα )
πληροφοριών
• Βελτίωση της αναγνωρισιμότητας των
πληροφοριών
• Μείωση χρονικής και χωρικής αβεβαιότητας
των πληροφοριών
• Έλεγχος περιβαλλοντολογικών συνθηκών
• Εκπαίδευση εργαζομένων
28
 Εργονομική παρέμβαση για την
μείωση του πνευματικού φορτίου
• Διαφοροποίηση καθηκόντων
• Κατανομή καθηκόντων ανάλογα με τα
ατομικά χαρακτηριστικά
• Εναλλαγή θέσεων
• Καθορισμός κατάλληλων διαλειμμάτων
• Αποφυγή έντονης ιεραρχοποίησης
• Αυτονομία
• Συμμετοχή εργαζομένων
29
 Μελέτη του ψυχικού φορτίου
• Ευχαρίστηση από την εργασία
• Ενδιαφέρον για την εργασία
• Επάρκεια εκπαίδευσης
• Σχέσεις με συναδέλφους και ιεραρχία
• Αναγνώριση της εργασίας
• Συμμετοχή και λήψη γνώμης
• Κοινωνική εικόνα της εργασίας

30
 Εργονομική παρέμβαση για την
μείωση του ψυχικού φορτίου
• Κατάλληλη διευθέτηση των θέσεων εργασίας
( ρυθμός, μονοτονία…)
• Προσαρμογή των καθηκόντων στις
ικανότητες των εργαζομένων
• Καθορισμός ρόλων και υπευθυνοτήτων
• Αυτονομία
• Συμμετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων
• Συνεχής εκπαίδευση
31
Εργονομική παρέμβαση για την
μείωση του ψυχικού φορτίου
• Παροχή κινήτρων ( οικονομικά, ωράρια,
εξέλιξη )
• Αναγνώριση της καλής προσπάθειας, της
εμπειρίας και της εξειδίκευσης
• Διεύρυνση και ενθάρρυνση οριζόντιας
και κάθετης – ανοδικής – επικοινωνίας
• Λήψη μέτρων για την αποφυγή
κρουσμάτων παρενόχλησης
32
 ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Η εργονομία μπορεί να συνεισφέρει στην βελτίωση
των συνθηκών εργασίας και στην μείωση των
επαγγελματικών ασθενειών παρεμβαίνοντας:
• Στο περιβάλλον εργασίας, στον τεχνικό εξοπλισμό και
στο περιεχόμενο της εργασίας
• Στην οργάνωση της εργασίας
• Στο άτομο
Η επέμβαση αυτή πρέπει να γίνει από την φάση της
σύλληψης και να συνεχίζεται στην διαδικασία της
παραγωγής, στην στρατηγική, στην οργάνωση, στην
διαχείριση, στην πρόληψη.
33