Yunit 2

Filipino 9
YUNIT MAP
Sa yunit na ito, matututunan mo ang mga
sumusunod na aralin:
• Aralin 1: DULA
• Aralin 2: DEBATE
• Aralin 3:PANG-UGNAY
Bago ka magsimula sa ating
aralin, sagutan mo muna ang
Paunang Pagtatasa sa
ASSESSMENT SHEET/S.
Aralin #1: DULA
• Layunin:
Sa aralin na ito, ikaw ay inaasahan na:
• makabuo ng paghuhusga sa karakterisasyon ng
mga tauhan sa kasiningan ng akda
• maipaliwanag ang kahulugan ng salita habang
nababago ang estruktura nito
• masuri ang pagiging makatotohanan ng ilang
pangyayari sa isang dula
• magamit ang mga ekspresyong nagpapahayag
ng katotohanan (sa totoo, talaga, tunay, iba pa)
Sa Pula at Sa Puti
• Alam Mo Ba?
Paghawan ng Sagabal:
Sabong-
Isang uri ng sugal
Bihasa-
Magaling sa isang bahay
Pintakasi-
Pantron
Pulang Pula-
suwerte
Humayo-
umalis
Sa Pula at Sa Puti
Nangakong hindi Nanalo ang
na magsusugal si tinaling manok
kulas ngunit natalo si Teban at Aling
Kulas Celing

Maling
Binabalak
Panalo ang Tinali
Nanaginip

Mahilig
Si Kulas at si
magsabong
Celing
• TAUHAN
• -Elemento ng isang katha
• -May personalidad na inilalarawan
• -Tauhan ang mga tao at karakterisasyon ng mga ito sa loob
ng isang akda ayon sa Merriam-Webster’s Reader’s
Handbook 1997
• -Mula sa imahinasyon na kumikilos at gumagalaw sa loob
ng naratibo
• -Hindi lamang tao ang nagiging tauhan
•  
KARAKTERISASYON

• -Representasyon o pagkakalikha ng mga tauhan o

personalidad sa katha man o sa dulaan ayon sa
Merriam-Webster’s Reader’s Handbook 1997
• -Proseso ng paglikha, pagpapaunlad, pagbibigay
katangian at ang pagganap sa isang tauhan.
• -Ipakilala o ilarawan niya ang personalidad ng
kanyang mga tauhan
• DIREKTANG KARAKTERISASYON

• -Literal na tinutukoy ng may akda ang

katangian ng kanyang tauhan sa mambabasa
• DI-DIREKTANG KARAKTERISASYON

• -Humihingi ng aktibong pagsusuri mula sa

mambabasa
KLASIPIKASYON NG MGA TAUHAN
• Lantad na mga Arketipo at tipo ng tauhan sa
tekstong Pasyon:
• @certifiedswiftie13
• missmouthshutted.tumblr.com
• missmouthshutted.weebly.com
TAUHAN AT
KARAKTERISASYON
ROUND CHARACTER
• -Masalimuot at realistikong hulmahan ng emosyon at galit
• -Three-dimensional
• -Nagbabago, umuunlad, tumatalino, nasasaktan, nagtatanda
at natututo sa kanyang mga tunggaliang kinaharap
• -Hindi santo o santa, at hindi rin naman modelo ng kasamaan
• -Hindi de-kahon ang tauhang ito
• Pasyon ang tinuturing na bagong epiko noong panahon ng
kolonyalismong Kastila
PROTAGONISTA
• -Pangunahing tauhan o bida
• -Ehemplo o modelo ng
kabutihang asal
ANTAGONISTA
• -Kalaban o pantapat na
tauhan sa protagonista
• -May negatibong katauhan
• -“kontrabida”
PANTULONG NA TAUHAN
• Maiit lamang ang kontribusyon ng
tauhang ito
• Katuwang
• Ordinaryo at maliliit na tauhan
PUNTO-DE-BISTA NG TAUHAN
• Nagsasalaysay ng pangyayari sa
kwento
• Pantulong
• Maaaring protagonist o Antagonista
• TAUHANG DI-PIKSYONAL
Tunay na personalidad
• Maaaring bayani, dakilang tao, popular na tao sa iba’t ibang larangan
• -Nailalantad ang ilan sa mga impormasyon patungkol sa tauhan tulad ng
• Hitsura
• Edad
• Personalidad
• Pakiramdam
• Pananalita
• Kasarian
• Oryentasyong sekswal
• Pinag-aralan
• Hanapbuhay
• Estadong pinansyal
• Estadong sibil
• Cultural na pinagmulan
• Relihiiyon
• Aliwan
• Ambisyon
• Motibasyon
• Ideolohiya
• DALAWANG PAMAMARAAN NG
KARAKTERISASYON
• FLAT CHARACTER
• -Mga tauhang hindi sumasailalim sa anumang
pagbabagong emosyonal o pag-unlad
• -One-dimensional o two-dimensional
• -Kulang sa kasalimuotan ang personalidad
• -Halimbawa sa mga ito ang mga KONTRABIDA O
ANTAGONISTA
KARAGDAGANG URI NG MGA TAUHANG
MAAARING GAMITIN SA PAGSULAT NG ISANG
AKDA
• Ilang halimbawa mula sa kanyang dulang
Kahapon, Ngayon at Bukas:
HALAGA NG PAGPAPANGALAN
• Mahalagang hakbang sa paglikha ng tauhan ang
pagpapangalan. Nakaaapekto ang pangalan sa pagkilala ng
mga mambabasa sa
• mga tauhan sa akda. Sa ilang alamat at kwentong pambata,
antad na tinutukoy ng manlilikha ang personalidad ng tauhan
batay sa
• pangalan. Lumikha si Aurelio Tolentino ng mga
makahulugang mga pangalan para sa produksyon ng kanyang
drama simbolico.
• Inang Bayan- Pilipinas
• Inang Bayan- Pilipinas
• Dilat-na-bulag- Espanya
• Bagongsibol- Amerika
• Masunurin- Babaeng Pilipina
• Tagailog- Ang Katagalugan
• Matanglawin- Gobyerno Ng Kastila
• Matanglawin- Gobyerno Ng Kastila
• Malay Natin- Gobyerno ng Amerikano
• Asalhayop- Mapaglilong Tagalog
• Haring Bata- Haring Tsino
• Halimaw- Prayle
• Walang-Tutol- Lalaking Pilipino
• Bukal at Impluwensya
• Panitikang Pilipino
• Ang Florante at Laura naman ay isang
naratibong tula na tinatawag na awit
• Itinuturing namang mga dakilang nobelang
Filipino ang dalawang akda ni Jose Rizal
• Pusong Mahal ni Hesukristong Panginoon Natin
• Florante at Laura ni Balagtas
• Noli Me Tangere at El Filibusterismo ni Rizal
• Sa pag-aaral na isinagawa ni Bienvenido Lumbera
na "Tipo ng mga Tauhan sa Pelikulang Pilipino: Isang
susi sa Weltanschauung ng Pilipino", natukoy niya
ang mga uri ng tauhang itinatampok sa pelikulang
nakaugat din sa panitikan at dulaang Pilipino.
• 1. Kristo
• 2. Birheng Maria
• 3. Hudas
• 4. Magdalena
• Katotohanan
• Sa pagpapahayag ng katotohanan, kailangang maging
tumpak at wasto ang mga pahayag, salita, at gramatikang
gagamitin sa pagpapapahayag. Mga Ekspresyong
nagpapahayag ng Katotohanan
• • Batay sa pag-aaral, totoong…
• • Mula sa mga datos na aking nakalap, totoong…
• • Ang mga patunay na aking nakalap ay tunay na…
• • Ayon sa mga dalubhasa, napatunayan na…
• • Napatunayang mabisa ang…
Suriin mo ang iyong pag-unawa
sa napanood. Sagutan ang
Gawain 2 sa ASSESSMENT
SHEET/S.
Aralin #2: DEBATE
Layunin:
Sa aralin na ito, ikaw ay inaasahan na:
• Maibahagi ang sariling pananaw sa resulta ng
isinagawang sarbey tungkol sa tanong na: ”Alin sa mga
babasahin ng Timog-Silangang Asya ang iyong
nagustuhan?”
• Maipaliwanag ang salitang may higit sa isang kahulugan
• Masuri ang paraan ng pagpapahayag ng mga ideya at
opinyon sa napanood na debate o kauri nito
PAGDEDEBATE
• - isang pagtatalo ng dalawang koponan o
pangkat na magkakatwiran sa isang
proposisyong napagkasunduan nilang
pagtalunan. -maaring nakasulat ang pagtatalo
ngunit kadalasan ay binibigkas ito.
PAGKIKIPAGDEBATE MGA HAKBANG SA
PAGHAHANDA SA PAKIKIPAGDEBATE
PANGANGALAP NG DATOS
URI NG PROPOSISYON
• PANUNULIGSA - Mga katotohanang gagamitin sa
pagmamatuwid. -Kinukuha ito sa mga: aklat,
sanggunian, magasin, at pahayagan.
• 2 SANGGUNIAN NA KARANIWANG KINUKUNAN
NG DATOS:
MGA DAPAT TANDAAN SA PANUNULIGSA:
• ILAHAD ANG MALI SA KATWIRAN NG KALABAN
• IPAALAM ANG WALANG KATOTOHANANG SINABI NG
KALABAN
• IPALIWANAG ANG KAHINAAN NG KATIBAYAN NG
KALABAN
• IPAALAM NA LABAS SA BUOD ANG KATWIRAN O
KATIBAYAN NG KALABAN
• MAGTAPOS SA PAGBUBUOD NG SARILING KATWIRAN AT
KATIBAYAN
MGA HALIMBAWA
• - Ito'y balangkas ng inihandang mga katwiran
• -pinaikling pakikipagdebate
• -mayroon din itong simula, katawan, at wakas
MGA KATANGIAN NG ISANG MABUTING
PROPOSISYON - ito ay pagpapatunay o
pagsasawalang-katotohanan ng isang bagay.
• "Maraming nasira sa pagsadsad ng barkong USS
Guardiansa Palawan noong Enero 2013."
• "Mahigit 1,000 katao ang nasalanta ng bagyong
Pedro noong Abril 2011."
• "Magkakaroon ng solo concert ang EXO sa Pilipinas
sa susunod na taon."
MGA PAALALA SA PAGTATANONG SA DEBATE:
• Magtanong lamang ng mga tanong na ang
sagot ay OO o HINDI
• Huwag payagang magtanong ang kalaban
kung ikaw ay nagtatanong
• Kung lumalabag ang alintuntunin ng
pagtatanong ang isa sa kanila, sapat ipaalam
sa tagapangasiwa ng pagdedebate
• SIMULA: -inihahayag ang paksang pagtatalunan at
ang kahalagahan nito sa kasalukuyan -dito rin ang
pagbibigay-katuturan sa mga termino at
pagpapahayag sa isyu
• KATAWAN: -dito inilalahad ang mga isyung dapat na
sagutin (ang bawat isyu ay binubuo mga oatunay,
mga katibayan o mga katwirang magpapatotoo sa
panig na ipinagtatanggol.
• WAKAS: -ay ang buod ng isyung binigyang-patunay
KAHALAGAHAN PATAKARAN
• Walang kinikilingan.
• Kawili-wili
• Napapanahon ang paksa
• Hinde napapasiyahan ang paksa
MGA HALIMBAWA
• Malinaw at tiyak
• Maaaring patunayan ng mga ebidensiya
• Hinde lubhang malawak at hindi rin gaanong
makitid
• Karapat-dapat na pagtalunan
MGA HALIMBAWA
• - ito ay pagtatanggol sa kahalagahan ng isang bagay o kaisipan.
• "Dapat baguhin ang sistema ng edukasyon ng Pilipinas."
• "Dapat libre ang pagkain sa paaralan."
• "Dapat hindi canteen ang tawag sa kainan sa paaralan kundi cafeteria."
• "Ang pakikiisa ng mamayan sa pamahalaan ay mahalaga upang malutas
ang mga suliranin ng ating lipunan."
• "Ang pagmamahal at pagsuporta sa ating bansa ay mahalaga upang
umunlad ang Pilipinas."
• "Ang pagkakaisa ng lahat ng tao ng bawat bansa sa buong mundo ay
mahalagang hakbang upang makamit ang kapayapaan ng buong
daigdig."
MGA HAKBANG SA PAGHAHANDA SA
PAKIKIPAGDEBATE
• 1. PANGANGALAP NG DATOS
• 2. ANG DAGLI
• 3. PAGTATANONG
• 4. PANUNULIGSA
Panooorin ang isang debate na
may pamagat na ang palaaral
at hindi palaaral
Suriin mo ang iyong pag-unawa
sa napanood. Sagutan ang
Gawain 3 sa ASSESSMENT
SHEET/S.
Aralin #3: PAHAYAG NG
SARILING OPINION
Layunin:
• Sa aralin na ito, ikaw ay inaasahan na:
• maisulat ang sariling opinyon tungkol sa mga
dapat o hindi dapat na katangian ng kabataang
Asyano
• magamit ang mga pang-ugnay sa
pagpapahayag ng sariling pananaw
Mga Pahayag na Ginagamit sa Pagbibigay ng Opinyon
• Ang pagpapahayag ng opinyon ay maaaring pasalita o pasulat. Sa
pagbibigay ng opinyon kinakailangan ang kasiguraduhan na
mailahad ang mga ideya nang may kaayusan.
• KAISAHAN • Nangahuhulugang ang lahat ng mga ideya sa talata ay
maayos na nakalahad. Sa pamamagitan ng kaisahan, ang mga
mambabasa o tagapagpakinig ay nagkakaroon ng pag-unawa sa
mga ideyang ipinahahayag.
• KAUGNAYAN • Ang mga pangungusap ay dapat magkakaugnay
upang magpatuloy ang daloy ng diwa buhat sa simula hanggang sa
dulo ng pahayag. Mahalaga ang papel ng mga salita na ginagamit
bilang tagapag-ugnay sa talata.
HALIMBAWA NG PANG-UGNAY
• Pagdaragdag: at, ulit, pagkatapos, bukod, ano pa
• Paghahambing: pero, sa kabilang banda, subalit,
gayon man
• Pagpapatunay: kung saan, dahil sa, para sa,
tunay na, sa katunayan
• Pagpapakita ng oras: kaagad, pagkatapos, sa
lalong madaling panahon, sa wakas, noon
• Pag-uulit: sa madaling salita, gaya ng sinabi ko,
tandaan
• Pagbibigay-diin: tiyak, labis, talaga, sa katunayan
• Pagbibigay- halimbawa: halimbawa, sa ganitong
klase, sa ganitong pagkakataon
• Pagbubuod o Pagbibigay ng Konglusyon: sa
madaling salita, bilang resulta, kaya naman, sa
pagbubuod.
Suriin mo ang iyong pag-unawa
sa napanood. Sagutan ang
Gawain 4 sa ASSESSMENT
SHEET/S.
YUNIT 1
AKDA
YUNIT MAP
Sa yunit na ito, matututunan mo ang mga
sumusunod na aralin:
• Aralin 1: HAIKU AT TANKA
• Aralin 2:PABULA
Bago ka magsimula sa ating
aralin, sagutan mo muna ang
Paunang Pagtatasa sa
ASSESSMENT SHEETS
Aralin #1: TANKA AT HAIKU
• Layunin:
Sa aralin na ito, ikaw ay inaasahan na:
• masuri ang tono ng pagbigkas ng napakinggang
tanka at haiku Nasusuri ang pagkakaiba at
pagkakatulad ng estilo ng pagbuo ng tanka at
haiku
• mabigyang kahulugan ang matatalingha-gang
mahahalagang salitang ginamit sa tanka at haiku
• maisulat ang payak na tanka at haiku sa tamang
anyo at sukat
• magamit ang suprasegmental na antala/hinto,
diin at tono sa pagbigkas ng tanka at haiku
Kalikasan at Pag-ibig
Alam Mo Ba?
Ang kalikasan (Ingles:Nature)  ay ang lahat ng
bagay na natural at katutubong mula ito sa
mga kababalaghang nagaganap sa pisikal na
mundo, at maging sa buhay din. Ang mga
bagay gawa ng tao at ang pakikihalubilo ng
tao ay hindi itinuturing na bahagi ng
kalikasan maliban na lamang kung itutukoy
ito bilang kalikasan ng tao.
Panoorin ang “Kalikasan at
Pag-ibig” sa loob ng Folder
TANKA AT HAIKU
Ang Tanka at Haiku ay ilang anyo ng tula na
pinahahalagahan ng panitikang Hapon. Ginawa
ang Tanka noong ikawalo siglo at ang Haiku
noong ika-15 siglo. Sa mga tulang ito layong
pagsama-samahin ang mga ideya at imahe sa
pamamagitan ng kakaunting salita lamang.
TANKA
Ang pinakaunang Tanka ay kasama sa kalipunan ng
mga tula na tinawag na Manyoshu o Collection of
Ten Thousand Leaves. Antolohiya ito na naglalaman
ng iba’t ibang anyo ng tula na karaniwang
ipinahahayag at inaawit ng nakararami. Ang mga
unang makatang Hapon ay sumusulat sa wikang
Tsino sapagkat eksklusibo lamang ang wikang Hapon
sa pagsasalita at wala pang sistema ng pagsulat.
Sa pagitan ng ikalima hanggang ikawalo siglo, isang sistema
ng pagsulat ng Hapon ang nilinang na mula sa karakter ng
pagsulat sa Tsina upang ilarawan ang tunog ng Hapon.
Tinawag na Kana ang ponemikong karakter na ito na ang ibig
sabihin ay “ hiram na mga pangalan”. Noong panahong
nakumpleto na ang Manyoshu, nagsimulang pahalagahan ng
mga makatang Hapon ang wika nila sa pamamagitan ng
madamdaming pagpapahayag. Kung historikal ang
pagbabatayan, ipinahahayag ng mga Hapon na ang
Manyoshu ang simula ng panitikan nilang nakasulat na
matatawag nilang sariling-sarili nila.
Maiikling awitin ang ibig sabihin ng Tanka na puno ng
damdamin. Bawat Tanka ay nagpapahayag ng emosyon o
kaisipan. Karaniwang paksa naman ang pagbabago, pag-
iisa, o pag-ibig. Tatlumpu’t isa ang tiyak na bilang ng pantig
na may limang taludtod ang tradisyunal na Tanka. Tatlo sa
mga taludtod ay may tig-7 bilang ng pantig samantalang
tig-5 pantig naman ang dalawang taludtod. Nagiging daan
ang Tanka upang magpahayag ng damdamin sa isa’t isa
ang nagmamahalan (lalaki at babae). Ginagamit din sa
paglalaro ng aristocrats ang Tanka, kung saan lilikha ng
tatlong taludtod at dudugtungan naman ng ibang tao ng
dalawang taludtod upang mabuo ang isang Tanka.
HAIKU
• Noong ika-15 siglo, isinilang ang bagong anyo ng pagbuo
ng tula ng mga Hapon. Ang bagong anyo ng tula ay
tinawag na Haiku. Noong panahon ng pananakop ng mga
Hapon sa Pilipinas lumaganap nang lubos ang Haiku.
Binubuo ng labimpitong pantig na nahahati sa tatlong
taludturan.Ang pinakamahalaga sa Haiku ay ang
pagbigkas ng taludtod na may wastong antala o
paghinto .Kiru ang tawag dito o sa Ingles ay cutting. Ang
kiru ay kahawig ng sesura sa ating panulaan.
• Ang Kireji naman ang salitang paghihintuan o
“cutting word”. Ito ay kadalasang matatagpuan sa
dulo ng isa sa huling tatlong parirala ng bawat berso.
Ang kinalalagyan ng salitang pinaghintuan ay
maaaring makapagpahiwatig ng saglit na paghinto sa
daloy ng kaisipan upang makapagbigay-daan na
mapag-isipan ang kaugnayan ng naunang berso sa
sinundang berso. Maaari rin namang makapagbigay -
daan ito sa marangal na pagwawakas.
• Ang mga salita na ginagamit ay maaaring
sagisag ng isang kaisipan. Halimbawa ang
salitang kawazu ay “palaka” na
nagpapahiwatig ng tagsibol. Ang shigure
naman ay “ unang ulan sa pagsisimula ng
taglamig”.
Mahalagang maunawaan ng
babasa ng Haiku at Tanka ang
kultura at paniniwala ng mga
Hapon upang lubos na mahalaw
ang mensaheng nakapaloob sa
tula.
• Estilo ng Pagkakasulat ng Tanka at Haiku
• Parehong anyo ng tula ang Tanka at Haiku ng mga
Hapon. Maiikling awitin ang Tanka na binubuo ng
tatlumpu’t isang pantig na may limang taludtod.
• Karaniwang hati ng pantig sa mga taludtod ay: 7-
7-7-5-5, 5-7-5-7-7 o maaaring magkapalit-palit
din na ang kabuuan ng pantig ay tatlumpu’t isang
pantig pa rin. Samantala, ang Haiku ay mas
pinaikli pa sa Tanka.
• May labimpitong bilang ang pantig na may tatlong
taludtod. Maaaring ang hati ng pantig sa mga
taludtod ay: 5-7-5 o maaaring magkapalit-palit din
na ang kabuuan ng pantig ay labimpito pa rin.
• Karaniwang paksa ng Tanka ay pagbabago, pag-
ibig, at pag-iisa. Ang paksang ginagamit naman sa
Haiku ay tungkol sa kalikasan at pag-ibig.
Parehong nagpapahayag ng masidhing damdamin
ang Tanka at Haiku.
PONOLOHIYA NG FILIPINO
Paraan ng artikulasyon / paraan ng pagbigkas:
• PANLABI- dumidiit ang ibabang labi sa labing itaas (p,
b,m).
• PANGNGIPIN- dumidiit sa loob ng mga ngiping itaas ang
dulo ng dila (t, d, n).
• PANLABI-PANGNGIPIN- dumidiit ang ibabang labi sa mga
itaas ng ngipin (f,v).
• PANGGILAGID- ang ibabaw ng dulong dila ay lumalapit o
dumidiit sa punong gilagid (s, z, l, r).
• PALATAL- lumalapit o dumidiit sa matigas na bahagi ng
ngalangala ang ibabaw ng punong dila (y).
• VELAR- dumidiit sa velum o malambot na bahagi ng
ngalangala ang ibabaw ng punong dila (k, g, n, w).
• PANLALAMUNAN- ang likurang bahagi ng dila ay dumidiit
sa lalamunan (j).
• GLOTTAL- lumalapit o dumidiit ang mga babagtingang
pantinig at hinaharang ang presyon ng papalabas na
hiningang galing sa baga at pagkatapos ay pakakawalan
upang bumuo ng paimpit o pasutsot na tunog (?, h).
PONEMA
• Isa sa mga yunit ng tunog na nagpapakita ng
kaibahan ng isang salita mula pa sa isa pang
salita ng partikular na wika.
• Pundamental at teoretikong yunit ng tunog na
nagbubuklod ng salita. Nakabubuo ng ibang
kahulugan kapag pinapalitan ang isang
ponema nito.
PONEMANG SUPRASEGMENTAL
• Makahulugang tunog
• Malinaw na naipahahayag ang ang
damdamin, saloobin, at kaisipan
• Natutukoy ang ang kahulugan layunin o
intensyon ng pahayag o ng nagsasalita sa
pamamagitan ng diin, tono, o intonasyon
at antala o hinto sa pagbibigkas at
pagsasalita.
DIIN- Ang lakas, bigat o bahagyang pagtaas
ng tinig sa pagbigkas ng isang pantig sa
salita.
• HALIMBAWA:
– BU:hay = kapalaran ng tao bu:HAY =
humihinga pa
– LA:mang = natatangi la:MANG = nakahihigit;
nangunguna
• TONO/INTONASYON- Ang pagtaas at pagbaba ng tinig na
maaaring makapagpasigla, makapagpahayag ng iba’t- ibang
damdamin, makapagbigay-kahulugan, at makapagpahina ng
usapan upang higit na maging mabisa ang ating pakikipag-
usap sa kapwa.
• (1- Mababa, 2- Katamtaman, 3- Malakas)
• HALIMBAWA:
• Kahapon= 213, pag-aalinlangan Kahapon = 231, pagpapatibay,
pagpapahayag
• Talaga = 213, pag-aalinlangan Talaga = 231, pagpapatibay,
pagpapahayag
• ANTALA- Bahagyang pagtigil sa pagsasalita upang
higit na maging malinaw ang mensaheng ibig
ipahatid sa kausap.
• *kuwit (,), dalawang guhit na pahilis (//), 0 gitling (-)
• HALIMBAWA:
• Hindi/ ako si Joshua.
• Hindi ako, si Joshua.
• Hindi ako si Joshua.
Suriin mo ang iyong pag-unawa
sa napanood. Sagutan ang
Gawain 2 sa ASSESSMENT
SHEET/S
Aralin #2: PABULA
Layunin:
Sa aralin na ito, ikaw ay inaasahan na:
• mahinuha ang damdamin ng mga tauhan batay sa
diyalogong napakinggan
• maiantas ang mga salita (clining) batay sa tindi ng emosyon
o damdamin
• maisulat muli ang isang pabula sa paraang babaguhin ang
karakter ng isa sa mga tauhan nito
• magamit ang iba’t ibang ekspresyon sa pagpapahayag ng
damdamin
• maipaliwanag ang pananaw ng may-akda tungkol sa paksa
batay sa napakinggan
• Alam Mo Ba?
• Ang palaka ay isang uri ng hayop na
gumagawa ng tunog na kokak.Isa itong 
amphibian (nabubuhay sa katihan at sa tubig)
na walang buntot at madalas tumalon.
Kabilang sa uri nito ang kakapsoy.[1]
 Ipinagkakaiba ito sa mga karag (mga toad sa
Ingles) dahil sa kanilang kaanyuan
Ang Mag-inang Palaka
Pabula
Kaligirang Pangkasaysayan ng Pabula
• Pabula- nagmula sa salitang griyegong “Muzos” na ang
ibig sabihin ay “Myth” o mito. Ang mga ito ay nagmula
sa bansa sa silangan. Nagpasalin-salin ang mga pabula.
Bunga nito, nagkaroon ng iba’t ibang bersyon ang mga
ito na naaayong sa kultura at tradisyong kanilang
ginagalawan. Ang mga pangunahing karakter ng
pabula ay ang mga hayop na nagsasalitang parang
tao.
ARAL MULA SA MGA PABULA
• Gamit ang mga karakter na hayop ay
masasalamin ng mga mambabasa ang
katangiang taglay ng mga tao. Ginagamit ang
kuwento at aral na mapupulot sa mga pabula
sa pagtuturo ng kagandahang asal lalo na sa
mga kabataan.
G. ESOPO(AESOP)
• Siya ang Amang ng Sinaunang Pabula
• Siya ay isinilang na kuba at isang alipin.
• Nakasulat ng higit sa 200 pabula sa kanyang
buong buhay
• Gumamit ng mga hayop na nagsasalitang
parang tao bilang pangunahing tauhan.
MATUTUTUNAN MULA SA PABULA
• Maraming magagandang-asal ang maaaring
mapulot sa mga pabula. Ang mga pabula ay
hindi masasabing “Pambata lamang” sapagkat
ang mga ito nangangailangan ng pag-unawa
sa mga katangian ng mga tauhang hayop at
pag- uugnay ng mga ito sa kahawig na
katangian ng tao.
MGA PARAAN NG PAGPAPAHAYAG NG
EMOSYON/ DAMDAMIN
• Padamdam at Maikling Sambitla- Isang uri
ng pangungusap na walang paksang
nagpapahayag ng matinding emosyon o
damdamin
• Halimbawa: Galing! Aray! Ay! Yehey! Sakit!
Sarap! Grabe! Wow!
• › Maaari ring isama ang mga padamdam at
maikling sambitlang ito sa parirala o sugnay
upang maging higit na tiyak ang damdamin o
emosyong nais ipahayag
›
May mga pangungusap na nagsasaad ng tiyak
na damdamin o emosyon ng isang tao.
Padamdam – tawag sa ganitong uri ng
pangungusap. Nagpapahayag ito ng damdamin
gaya ng galit, tuwa, lungkot, inis, o gigil.
Nagtatapos ito sa tandang pandamdam.
• Bagaman may mga pagkakataong ang
damdamin ng nagpapahayag ay hindi
gaanong matindi ngunit mahihinuha pa rin
ang damdamin. Ang mga ganitong pahayag
ay nasa anyong pasalaysay o paturol na
pangungusap.
May mga pangungusap na nagpapahiwatig ng
damdamin sa hindi diretsahang paraan.
Halimbawa:
• Isa kang anghel sa langit (Kahulugan: Mabait
at mabuti ang tao)
May mga pangungusap na nagpapahiwatig ng
damdamin sa hindi diretsahang paraan.
Halimbawa:
• Isa kang anghel sa langit (Kahulugan: Mabait
at mabuti ang tao)
Suriin mo ang iyong pag-unawa
sa iyong napanood. Sagutan ang
Gawain 3 sa ASSESSMENT
SHEET/S