შოკოლადი

შიკოლადი
შოკოლადი (ინგლ. Chocolate, ფრანგ. Chocolat) —
ტერმინი, რომელიც კაკაოს მარცვლებისგან
დამზადებული სხვადასხვა სახის საკონდიტრო
პროდუქტის აღნიშვნისთვის გამოიყენება. კაკაოსა და
რძის შემცველობის მიხედვით შოკოლადი რძისფერი,
ყავისფერი, თეთრი ან შავია.
სიტყვა „შოკოლადი“ კაკაოს მარცვლებისგან
დამზადებული სასმელის „ჩოკოლატლის“
დასახელებიდან მომდინარეობს. აცტეკების ენაზე
„ჩოკოლი სიმწარეს ნიშნავს, ხოლო „ატლი“ წყალს,
რომლისგანაც შოკოლადის სასმელი მზადდება.
დღევანდელი ჩოკოლატლი შეიცავს: კაკაოს ფხვნილს, 
რძეს, შაქარს, დარიჩინს, მწარე წიწაკას და ზოგჯერ, 
ვანილს.
 ნედლეული
შოკოლადის წარმოებისთვის აუცილებელი ნედლეული კაკაოს
მარცვლებია, რომლებიც წარმოადგენენ კაკაოს ხის ნაყოფს, რომელიც 
დედამიწის ტროპიკულ რაიონებში იზრდება.
წარმომავლობის მიხედვით, კაკაოს მარცვლებს სამ ძირითად ჯგუფად
ყოფენ:
•ამერიკული
•აფრიკული
•აზიური
სახეობების სასაქონლო სახელწოდება მათი წარმოების რაიონის,
ქვეყნის ან პორტის სახელწოდებიდან გამომდინარეობს (მაგ.: განა, 
ბაია, კამერუნი, ტრინიდადი და სხვა.
ხარისხმის მიხედვით, კაკაოს
მარცვლების ორ ჯგუფს გამოყოფენ:
•კეთილშობილი (სახეობრივი),
რომელთაც ჰაეროვანი გემო და
სასიამოვნო დახვეწილი
მრავალფეროვანი არომატი აქვთ (მაგ.: 
იავა, ტრინიდადი და სხვა)
•სამოხმარებლო (ორდინარული),
რომელთაც მწარე, მომჟავო გემო და
ძლიერი არომატი აქვთ (მაგ.: ბაია, პარა
 და სხვა)
ნუშის ფორმის და 2,5 სმ სიგრძის კაკაოს
მარცვლები კაკაოს ხის ნაყოფის გულშია
მოთავსებული (30-50 ც.).
 ისტორია

შოკოლადის, ისევე როგორც კაკაოს ხის, სამშობლოდ 

ცენტრალური და სამხრეთ ამერიკა ითვლება. ასწლეულების
მანძილზე, შოკოლადი გამოიყენებოდა, როგორც სასმელი.
დაფქვილ და მოხალულ კაკაოს მარცვლებს ინდიელები წყალს
ურევდნენ, ხოლო შემდეგ ამ ნარევს წითელ წიწაკას (ჩილი)
უმატებდნენ. შოკოლადის ისტორია ძალიან ადრე დაიწყო,
დაახლოებით 3000 წლის წინ. პირველად სიტყვა კაკაომ
გაიჟღერა როგორც «kakawa»-მ დაახლოებით 1000 წლის წინ
ჩვენს წელთაღრიცხვამდე მექსიკის ყურეში , მაშინ როდესაც ჯერ
მხოლოდ იწყებოდა ოლმეკების ცივილიზაციის
აღორძინება.ოლმეკების შემდეგ მაიას ტომებმა გააგრძელეს
ტრადიცია და სწორედ მათ ეკუთვნით ველური კაკაოს ხის
კულტივირება.
• სწორედ ამ დროს დაიწყო ადამიანთა მოდგმამ შოკოლადის მიღების მეთოდების
შემუშავება, სხვადასხვა ინგრედიენტების დამატებით. შოკოლადის მარცვლებს
ხალავდნენ, ფქვავდნენ და შემდეგ ისევ აცხელებდნენ, ასე მიიღებოდა კაკაო-
ხსნარი, შემდეგ უკვე ამ ხსნარს ურევდნენ წყალში და შედეგად მიიღებოდა მწარე,
მაგრამ სასიამოვნო სასმელი.ამ პერიოდში ასეთ სასმელს ძალიან დიდი
პოპულარობა ჰქონდა და მას "ღმერთების სასმელი" ერქვა.
• მაიას ტომების გაქრობის შემდეგ შოკოლადის მომზადების ტრადიცია  აცტეკებმა
 განაგრძეს. აცტეკები შოკოლადში ურევდნენ შაქარს, ვანილს, თაფლსა და 
დარიჩინს. ასეთი ხერხებით მიღებულ თხევად მასას აცტეკები მოიხსენებდნენ
როგორც «xocolatl» და ის ცნობილი იყო მისი ნოყიერებით, გამაძლიერებელი
(ენერგიის მოსამატებელი) და აღმგზნები თვისებებით.
შოკოლადის ისტორია მესოამერიკაში დაიწყო . დადუ ღებუ ლი სასმელები
შოკოლადისგან თარიღდება ძვ .წ . 450 წელს . [1] მექსიკას სჯ ეროდა , რომ კაკაოს
თესლი იყო სიბრძნის ღმერთის , კუ ეც ალკოატლის საჩუ ქარი და თესლს ოდესღაც
იმდენი მნიშვნელობა ჰქონდა , რომ მათ იყენებდნენ ვალუ ტის ფორმად .
თავდაპირველად მხოლოდ სასმელად მოამზ ადეს , შოკოლადს მწარე სითხე
მიირთმევდნენ , სუ ნელებთან ან სიმინდის პიუ რესთან ერთად . ითვლებოდა , რომ
ეს აფროდიზ იაკია და მსმელს ძალას ანიჭებს . დღეს ასეთი სასმელები ასევე
ცნობილია როგორც "ჩილატე " და მზ ადდება ადგილობრივი მოსახლეობის მიერ
სამხრეთ მექსიკაში . XVI საუ კუ ნეში ევროპაში ჩამოსვლის შემდეგ მას შაქარი
დაემატა და ის პოპუ ლარუ ლი გახდა მთელ საზ ოგადოებაში , ჯ ერ მმართველ
კლასებში , შემდეგ კი უ ბრალო ხალხში . მე -20 საუ კუ ნეში შოკოლადს
მნიშვნელოვნად თვლიდნენ შეერთებუ ლი შტატების ჯ არისკაცების რაც იონში
ომის დროს . [2] სიტყვა "შოკოლადი " მოდის კლასიკუ რი ნაჰაუ ტუ რი სიტყვიდან
Xocolātl და ინგლისუ რ ენაზ ე შემოვიდა ესპანუ რი ენიდან .
"Traités nouveaux & curieux du café du thé et du du chocolate",
ავტორი ფილიპ სილვესტრე დუფური, 1685 წ.
• კაკაოს კულტივირება, მოხმარება და კულტურული გამოყენება ფართოდ გავრცელდა მესოამერიკაში, სადაც კაკაოს ხე არის
მშობლიური. [4] დაბინძურებისას, კაკაოს ხის თესლი საბოლოოდ ქმნის ერთგვარ გარსს, ანუ ყურს, 20 "სიგრძის სიგრძეს , რომელიც
თავის ხის ღეროზეა ჩამოკიდებული. გარსში არის 30-40 მოყავისფრო-წითელი ნუშის ფორმის ლობიო, რომელიც მოთავსებულია
ტკბილ ბლანტიან რბილობში. მიუხედავად იმისა, რომ თვითონ ლობიო მწარეა მათში შემავალი ალკალოიდების გამო, ტკბილი
რბილობი შეიძლება იყოს ადამიანის მიერ პირველი მოხმარებული ელემენტი.

• კაკაოს ძირები იზრდება ფართო სპექტრის ფერებში, ღია ყვითელიდან ღია მწვანემდე, მუქი მეწამური ან ჟოლოსფერი. კანი
შეიძლება ძალიან განსხვავდებოდეს - ზოგი ქანდაკებით ან მეჭეჭებით არის გამოძერწილი, ზოგიც კი სრულიად გლუვია . კაკუების
ტიპის ეს ფართო ასორტიმენტი უნიკალურია კაკაოსთვის, რადგან მათი ფერი და ტექსტურა სულაც არ განსაზღვრავს შიგნით
ლობიოს სიმწიფეს ან გემოს. [5]

• მტკიცებულებებით ირკვევა, რომ იგი შესაძლოა დადუღებულიყო და ალკოჰოლური სასმელი ემსახურებოდა ჯერ კიდევ ჩვენს
წელთაღრიცხვამდე 1400 წელს. [6]

• კაკაოს კულტივაცია არ იყო მარტივი პროცესი. ამის ნაწილი იყო იმის გამო, რომ კაკაოს ხეები თავიანთ ბუნებრივ გარემოში 60
მეტრამდე ან მეტს იზრდებიან. როდესაც ხეები გაიზარდა პლანტაციაში; ამასთან, ისინი სიმაღლეში დაახლოებით 20 მეტრამდე
გაიზარდა.
• მიუხედავად იმისა, რომ მკვლევარები არ ეთანხმებიან იმაზე, თუ რომელი მოშინაურებული კულტურა მოწესრიგდა კაკაოს ხეზე, როგორც ჩანს, დუღილი
ლობიოს გამოყენება სასმელში გაჩნდა ჩრდილოეთ ამერიკაში (მესოამერიკა - ცენტრალური ამერიკა და მექსიკა). მეცნიერებმა შეძლეს დაადასტუროთ
მისი არსებობა მსოფლიოს გემებში, დარჩენილი ქიმიური ნიმუშების შესამჩნევი "ქიმიური ნაკვალევის" შეფასებით. [1] კერამიკული ჭურჭელი ,
შოკოლადის სასმელების მომზადების ნარჩენებით, ნაპოვნია არქეოლოგიურ ადგილებში, რომლებიც ადრეული ფორმირების (ძვ. წ. 1900–900) პერიოდით
თარიღდება. მაგალითად, ერთი ასეთი ხომალდი, რომელიც ნაპოვნია ოლმეკის არქეოლოგიურ უბანში, ყურის ვერაკრუსის ყურის სანაპიროზე,
მექსიკაში თარიღდება შოკოლადის მომზადება წინა ოლმეკელი ხალხის მიერ ჯერ კიდევ ძვ.წ. 1750 წელს. [7] წყნარი ოკეანის სანაპიროზე, ჩიაპასში,
მექსიკა, მოკაიანის არქეოლოგიურმა საიტმა დაადასტურა, რომ კაკაოს სასმელები კიდევ უფრო ადრე თარიღდება, ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 1900
წლით. [7]

• კვლევაში, რომელიც ინტერნეტში გამოქვეყნდა Nature Ecology and Evolution, ვარაუდობენ, რომ კაკაო - მცენარე, საიდანაც შოკოლადი მზადდება -
მოშინაურდა, ან ხალხმა მოაწყო საჭმელად, დაახლოებით 1500 წლით ადრე, ვიდრე ადრე ეგონათ. გარდა ამისა, მკვლევარებმა დაადგინეს, რომ კაკაო
თავდაპირველად მოშინაურდა სამხრეთ ამერიკაში, ვიდრე ცენტრალურ ამერიკაში. ”ამ ახალმა კვლევამ გვაჩვენა, რომ ამაზონის აუზის ზემო წელში
ხალხი, სამხრეთ-აღმოსავლეთ ეკვადორში, ანდების მთისწინეთში, მოსავლის აღებასა და მოხმარებას ცდილობდა, რაც, როგორც ჩანს, კაკაოს ტიპის
ახლო ნათესავია, რომელიც მოგვიანებით მექსიკაში გამოიყენეს. - და ისინი ამას აკეთებდნენ 1500 წლით ადრე, ”- თქვა მაიკლ ბლეიკმა, ბრიტანეთის
კოლუმბიის უნივერსიტეტის ანთროპოლოგიის განყოფილების თანაავტორმა და პროფესორმა. მკვლევარებმა გამოიყენეს სამი მტკიცებულება იმის
დასადასტურებლად, რომ მაიო-ჩინჩიპის კულტურა კაკაოს იყენებდა 5,300 – დან 2,100 წლის წინ: კერამიკული ჭურჭლის შიგნით კაკაოს ხისთვის
დამახასიათებელი სახამებლის მარცვლები და ჭურჭლის ნატეხები; თეობრომინის ნარჩენები, მწარე ალკალოიდი, რომელიც გვხვდება კაკაოს ხეში,
მაგრამ არა მისი ველური ნათესავები; და ძველი დნმ-ის ფრაგმენტები კაკაოს ხისთვის დამახასიათებელი თანმიმდევრობით. [8]

• პუებლოს ხალხმა, რომელიც ამჟამად აშშ – ს სამხრეთ – დასავლეთში ცხოვრობდა, კაკაო შემოიტანა მეზოამერიკული კულტურებიდან სამხრეთ
მექსიკაში 900 – დან 1400 წლამდე. მათ იგი გამოიყენეს საერთო სასმელად, რომელსაც ყველა საზოგადოება მოიხმარდა.
აცტეკი ქალი გამოიმუშავებს ქაფს კოდექს
ტუდელაში ერთი ჭურჭლიდან მეორეში
შოკოლადის ჩაყრით
მადლობა ყურადღებისთვის!