UNIVERZITET U TUZLI ŠK.

2014/2015
RGGF TUZLA
GRAĐEVINSKI ODSJEK

STABILNOST I DINAMIKA
KONSTRUKCIJA
– predavanje I -

dr.sc.Mirsad Topalović, dipl.ing.gradj.

 PREPORUČENA LITERATURA:
- Dinamika konstrukcija- Mehmed Čaušević, Građevinski fakultet
Sveučilišta u Rijeci, Golden Marketing,Tehnička knjiga,
Zagreb,2010.
- Dinamika konstrukcija- Ante Mihanović, Građevinski fakultet
Sveučilišta u Splitu, Split, 1995.
- Stabilnost konstrukcija- Ante Mihanović, Društvo hrvatskih
građevinskih konstruktora(DHGK)-serija priručnici, knjiga 8,
ZAGREB,1993.
- Dinamika diskretnih sistema- Stanko Brčić, Studentski kulturni
centar,Beograd,Beograd 1998.
- Dinamika konstrukcija- Slavko Ranković,Branislav Ćorić,
Građevinski fakultet Beograd,Beograd 1997.
- Inžinjerske metode u Dinamici konstrukcija, Zlatko Maglajlić,
Naida Ademović,Univerzitet u Sarajevu, Građevinski fakultet
Sarajevo, Sarajevo,2008.
 Sistem bodovanja i
ocjenjivanja
Seminarski Test I Test II Završni Ukupno
rad ispit

10 20 20 50 100
B0d0va B0d0va B0d0va B0d0va B0d0va
Uz
prisustvo
uslov za
potpis
 DINAMIKA KONSTRUKCIJA
• ŠTA JE DINAMIKA KONSTRUKCIJA?
• Dinamika konstrukcija je dio Teorije
konstrukcija koji izučava uticaj
dinamičkih opterećenja na konstrukciju.
• ŠTA SE PODRAZUMJEVA POD
DINAMIČKIM OPTEREĆENJIMA?
• Pod dinamičkim opterećenjima se
podrazumjevaju takva opterećenja koja se
odlikuju značajnom promjenom intenziteta
i smjera tokom vremena.
 Vrste dinamičkih opterećenja
• 1. Dinamička opterećenja prema
zavisnosti od vremena

• Harmonijske sile -uzrokuju ih pogonske

mašine ili uređaji koji rade na principu
rotacije.
• Periodične složene sile – Tipični
predstavnik ove pojave su sile izazvane
kretanjem neke mase po posmatranom
sistemu: vozila po mostu; fluida u
cjevovodima i kanalima; gledaoci na
stadionima i sl.
• Neperiodične kratkotrajne sile – Tipični
predstavnik ove pojave su sile izazvane
eksplozija (od granate);udari vozila pri
udesu, plovnih objekata u stub mosta.
• Neperiodične dugotrajne sile – Glavni
predstavnik ovog tipa opterećenja su
sile nastale djelovanjem potresa i
vjetra- onda kad oni nemaju udarni
karakter, opterećenja morskih struja ili
valova na obalne i izvanobalne objekte.
• 2. Dinamička opterećenja prema
pouzdanosti

• Determenistička
• Stohastička (slučajna)
 Modeli Dinamičkih sistema
• Dinamički sistem u potpunosti karakterišu
• Krutost
• Masa
• Prigušenje

• Matematički modeli krutosti i mase

opredjeljeju model dinamičkog sistema
• U slučaju raspodjeljenog tretmana
krutosti i mase podrazumjeva se i
raspodjeljen tretman prigušanja- govorimo
o sistemu s beskonačno stepeni slobode
• Matematički zapis dat je parcijalnim
diferencijalnim jednačinama
• Koncentracija masa u konačan broj tačaka
ili dijelova –govorimo o diskretnom sistemu
s koncentrisanim masama.
• Sistem tada ima konačan broj stepeni
slobode kretanja koji je jednak zbiru svih
stepeni slobode kretanja pojedinih masa

Matematički model
je opisan običnim
diferencijalnim
jednačinama
• Danas najrašireniji način diskretizacije
sistema nastaje posrednom
diskretizacijom krutosti i masa, kao
posledicom primjene diskretnih modela
konačnih elemenata i njemu primjerenih
numeričkih modela.
 SLOBODNE NEPRIGUŠENE
OSCILACIJE
• OSNOV DINAMIKE KONSTRUKCIJA JE
TEORIJA OSCILACIJA
• Matematički model opisuje prirodnu pojavu
oscilovanja tijela s jednim stupnjem
slobode(SDOF).jer za definisanje položaja
tačke M u proizvoljnom trenutku potrebno
je poznavati samo jednu kordinatu tj.
Zakonitost x(t).
• Vrijednost elastične sile opruge(sila
uspostavljanja ili restitucijska sila opruge)
 Diferencijalna jednačina pravolinijskog
kretanja tačke M duž x-ose može se napisati
na 2. načina

• Primjenom osnovnog zakona dinamike(II

Newtonov zakon)

Polazimo od 2 Newtonovog zakona:

F  m  a  ma   kx

Kako je ubrzanje a druga derivacija pomaka x,

imamo:

d2x d2x k
m   kx    02 x  0 ;  02  0
dt 2 dt 2 m
 . Primjenom D,Alambertov princip

k
  0
2 Prirodna ili vlastita kružna frekvencija
m slobodnih oscilacija

Jedinica mjere rad/s. Radijan – izvedena jednica

m/m. Može se pisati [1/s] ili s-1

JEDNAČINA
PREDSTAVLJA LINEARNU
DIFERENCIJALNU JEDNAČINU
SLOBODNIH NEPRIGUŠENIH OSCILACIJA
• Određivanje karakteristične jednačine
zamjenom

KORJENI OVE KARAKTERISTIČNE JEDNAČINE

SU:
• Opšte rješnje (opšti integral)
diferencijalne jednačine ima oblik:

• Koristeći Eulerov obrazac:

• Opšti integral se može napisati:

C1 i C2 – su proizvoljne integracijske konstante
Pretpostavlja se da je u t=0
• Vraćanjem početnih uslova u prethodne
jednadžbe dobiju se vrijednosti
integracijskih konstanti:

Opšti integral za date početne uslove glasi:

• Iz prethodnog vidljivo je da se kretanje
tačke sastoji od dva harmonijska
kretanja koje imaju iste kružne
frekvencije a različite amplitude.

• Zato se rzmatrane oscilacije zovu i

harmonijske slobodne neprigušene
oscilacije tačke koje su prema obliku
rješenja moguća ako su početni uslovi
kretanja različita od nule.
Dva harmonijska kretanja moguće je matemaski svesti na jedno
harmonijsko kretanje iste kružne frekvencije. S tim ciljem uvede se dvije
nove konstante A i 
• Zamjenom dobijemo:

Veličina A u jednačini predstavlja amplitudu slobodnih

harmonijskih oscilacija tačke.
• Ugao u jednačini naziva se fazom
oscilacije, a ugao predstavlja faznu
razliku
• Broj punih ciklus (punih rotacija)
ostvarenih u jedinici vremena (sekundi)je
frekvencija (tehnička frekvencija)- u Hz.

• Period slobodnih neprigušenih oscilacija

tačke T ima vrijednost:
Period oscilovanja T i kružna frekvencija ne zavise od
početnih uslova kretanja tačke. S povećanjem krutosti
konstrukcije smanjuje se period oscilovanja T. Sistemi s
malim periodom oscilovanja nazivaju se i kruti sistemi.
• PRIMJER NONLIN