You are on page 1of 15

‫التصوف في اإلسالم‬

‫‪Tasawwuf‬‬
‫‪Islam‬‬
Page 2
Pokok Pembahasan

Mengenal Tasawwuf

Hakikat Tasawwuf

Tujuan Tasawwuf
‫‪Hadis Jibril; Islam, Iman, Ihsan‬‬
‫عن أمري املؤمني أيب حفص عمر بن اخلطاب قال‪ :‬بينما حنن عند رسول اهلل صلى اهلل عليه وسلم ذات يوم‪ ،‬إذ طلع علينا رجل شديد بياض الثياب‪ ،‬شديد سواد الشعر‪ ،‬ال يرى عليه أثر‬
‫السفر‪ ،‬وال يعرفه منا أحد‪ ،‬حىت جلس إىل النيب صلى اهلل عليه وسلم‪ ،‬فأسند ركبتيه إىل ركبتيه‪ ،‬ووضع كفيه على فخذيه‪ ،‬وقال‪ :‬يا حممد أخربين عن اإلسالم‪،‬‬

‫فقال رسول اهلل صلى اهلل عليه وسلم‪« :‬اإلسالم أن تشهد أن ال إله إال اهلل وأن محمدا رسول اهلل صلى اهلل عليه‬
‫وسلم‪ ،‬وتقيم الصالة‪ ،‬وتؤتي الزكاة‪ ،‬وتصوم رمضان‪ ،‬وتحج البيت إن استطعت إليه سبيال»‪ ،‬قال‪ :‬صدقت‪ ،‬قال‪:‬‬
‫فعجبنا له يسأله‪ ،‬ويصدقه‪ ،‬قال‪ :‬فأخربين عن اإلميان‪،‬‬
‫قال‪« :‬أن تؤمن باهلل‪ ،‬ومالئكته‪ ،‬وكتبه‪ ،‬ورسله‪ ،‬واليوم اآلخر‪ ،‬وتؤمن بالقدر خيره وشره»‪،‬‬
‫قال‪ :‬صدقت‪ ،‬قال‪ :‬فأخربين عن اإلحسان‪،‬‬
‫قال‪« :‬أن تعبد اهلل كأنك تراه‪ ،‬فإن لم تكن تراه فإنه يراك»‪،‬‬
‫قال‪ :‬فأخربين عن الساعة‪ ،‬قال‪« :‬ما املسئول عنها بأعلم من السائل» قال‪ :‬فأخربين عن أمارهتا‪،‬قال‪« :‬أن تلد األمة ربتها‪ ،‬وأن ترى احلفاة العراة العالة رعاء الشاء يتطاولون يف البنيان»‪ ،‬قال‪ :‬مث انطلق فلبثت مليا‪ ،‬مث قال يل‪« :‬يا عمر أتدري من السائل؟» قلت‪ :‬اهلل ورسوله أعلم‪ ،‬قال‪« :‬فإنه جربيل أتاكم يعلمكم‬
‫دينكم»‬
‫فقال رسول هللا صلى هللا عليه‬
‫وسلم‪« :‬اإلسالم أن تشهد أن ال إله‬
‫إال هللا وأن محمدا رسول هللا صلى‬
‫‪Hadis Jibril‬‬
‫هللا عليه وسلم‪ ،‬وتقيم الصالة‪،‬‬
‫وتؤتي الزكاة‪ ،‬وتصوم رمضان‪،‬‬ ‫‪Syahadatain,‬‬
‫وتحج البيت إن استطعت إليه‬
‫سبيال»‬
‫‪Islam‬‬ ‫‪Shalat, Zakat,‬‬
‫‪Puasa, Haji‬‬
‫)‪FIQIH (Syariah‬‬

‫‪Allah, Malaikat,‬‬
‫«أـن تؤمـن باهلل‪،‬ـ ومالئكته‪،‬‬
‫وكتبـه‪ ،‬ورسـله‪ ،‬واليوم اآلخر‪،‬‬ ‫‪Iman‬‬ ‫‪Kitabullah, Rasul,‬‬
‫‪Hari Akhir, Qadla‬‬
‫‪Qadar‬‬
‫)‪TAUHID (Akidah‬‬

‫وتؤمن بالقدر خيره وشره»‪،‬‬

‫قال‪« :‬أن تعب‪A‬د اهلل كأنك تراه‪ ،‬فإن‬


‫لم تكن تراه فإنه يراك»‪،‬‬
‫‪Ihsan‬‬ ‫‪Melihat Allah,‬‬
‫‪diawasi Allah‬‬
‫‪TASAWWUF‬‬
‫)‪(Akhlak‬‬
Definisi Tasawwuf
ُ ‫ف فَهُ َو ال ُخر‬
‫ُوج ِم ْن‬ ُ ‫ص ُّو‬ َ َّ‫َوأَ َّما الت‬ ‫َْمن َصفَا ِم َن ال َك َد ِر‬ ‫الصوفِي‬ ُّ
ُ ‫ُك ِّل ُخلُ ٍق َدنِ ٍّي َوال ُّد ُخ‬
‫ول فِي ُك ِّل‬ ‫َوا ْمتَ َأل ِم َن ال ِعبَ ِر َو ْاستَ ْغنَى بِاهلل‬
ٍ ُ‫ُخل‬
.‫ق َسنِ ٍّي‬ ُ‫َع ِن البَ َش ِر َو ْاستَ َوى ِع ْن َده ال َّذهَب‬
.)‫َوال َم َد ُر (الطين‬
Tasawwuf adalah (ilmu agar dapat) keluar Seorang disebut sufi jika dirinya bersih dari
dari segala akhlak tercela dan masuk keburukan, penuh dengan kebaikan, merasa
kedalam segala akhlak mulia. cukup hanya bergantung kepada Allah daripada
manusia, dan menjadi sama dihadapannya antara
emas dan tanah.
Habib Zain Ibrahim Ibnu Sumaith, Al-Manhaj al-Sawi
Syarh Ushul Thariqah al-Sadah Ali Ba A’alawi, I (Tarim:
Dar Ilmi wa Da’wah, 2008), 495.
Dimensi Tasawwuf Menurut Imam Ghazali

Tasawwuf

Istiqamah ma'a Allah al-Sukun ma'a al-Khalqi


(Selalu mengingat dan (Selalu berbuat baik
mendekatkan diri kepada semua makhluk
kepada Allah) Allah)
Kajian Tasawwuf Imam Ghazali
Al-Muhlikat wa al-Munjiyat
(Perkara-Perkara yang dapat merusak dan menyelamatkan hati manusia)
AL-MUHLIKAT AL-MUNJIYAT
1. Syahwat Bathn Wa Faraj 1. Taubah
2. Bahaya Lisan 2. Sabar dan Syukur
3. Marah 3. Harap &Takut (Khauf- Raja’)
4. Hiqd, Hasad 4. Faqir, Zuhud
5. Cinta Dunia 5. Tauhid, Tawakkal
6. Cinta Harta, Bakhil 6. Mahabbah, Syauq, Uns, Ridla
7. Cinta Jabatan 7. Niat, Shidiq, Ikhlas
8. Riya’ 8. Muraqabah, Muhasabah
9. Sombong (Kibr) 9. Tafakkur
10. Ujub 10. Dzikrul Maut Sumber: Imam Muhammad Al-Ghazali, Ihya’
Ulum al-Din, I (Jeddah: Dar Minhaj, 2011), 11.
Syahwat Perut dan Kemaluan (Bathn wa Faraj)

Bahaya Lisan

Marah (Ghadab)
Al-Muhlikat Iri-Dengki (Hiqd, Hasad)
[Perkara yang Menyebabkan Rusaknya Hati]

Cinta Dunia, Harta, Jabatan, Bakhil

Pamer (Riya’ )

Sombong (Kibr), Ujub


Taubah, Sabar, Syukur

Harap &Takut (Khauf- Raja’)

Faqir, Zuhud, Tauhid, Tawakkal

Mahabbah, Syauq, Uns, Ridla


Al-Munjiyat
[Perkara yang menyebabkan bersihnya hati]
Niat, Shidiq, Ikhlas

Muraqabah, Muhasabah

Tafakkur, Dzikrul Maut


Hakikat Tasawwuf

Dijelaskan oleh Imam Ali bin Hasan al-‘Atthas dalam kitabnya al-
Qirthas, bahwa
“Hakikat tasawwuf terdapat dalam dua perkara yaitu;
kebersihan hati (salamatu al-shadr) dan kemulian jiwa
(sakhawatu al-nafs).”
‫ت َواِقَا َم‬
ِ ٰ
‫ر‬ ْ
‫ي‬ ‫خ‬َ ْ
‫ال‬ ‫ل‬َ ْ
‫ع‬ ‫ف‬ ‫م‬
ْ
ِ ِ ِ‫ه‬ ْ
‫ي‬ َ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ٓا‬َ ‫ن‬ ْ
‫ي‬ ‫ح‬
َ ‫و‬
ْ َ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬َ
َ ِ ِ‫ن‬‫ر‬ ‫م‬
ْ َ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ن‬َ ‫و‬
ْ ُ
‫د‬ ْ
‫ه‬ َّ ‫ي‬ ً ‫ة‬ ‫م‬ ِ
َّ ِٕ‫ٕى‬َ ‫ا‬ ‫م‬
ْ ُ ‫ه‬ ٰ
‫ن‬ ْ
‫ل‬ ‫َو َج َع‬
‫الصَّلو ِة َواِ ْيتَ ۤا َء ال َّز ٰكو ۚ ِة َو َكانُ ْوا لَنَا ٰعبِ ِد ْي َن‬
ٰ

Dan Kami menjadikan mereka itu sebagai pemimpin-pemimpin yang


memberi petunjuk dengan perintah Kami dan Kami wahyukan kepada
mereka agar berbuat kebaikan, melaksanakan salat dan menunaikan zakat,

dan hanya kepada Kami mereka menyembah. (QS. Al-Anbiya’: 73)


« ، ‫أنت عبد هللا ك أنك ت راه‬
‫»ف إنل م ت كنت راه ف إنه ي راك‬
[Beribadah kepada Allah seakan Engkau
melihat-Nya,
Tapi jika Engkau tidak mampu melihat-
Nya,
maka sesungguhnya Dia melihatmu]
‫وصلى هللا على سيدنا محمد وعلى آله وصحبه‬

‫والحمد هلل رب العالمين‬


15

You might also like