TELSİZ

KERTERİZ
CİHAZI
 TELSİZ KERTERİZ CİHAZİ

TELSIZ KERTERIZ CIHAZI VEYA TELSIZ YÖN BULUCU

(RDF=RADIO DIRECTION FINDER), GEMIDEN
UZAKTA, KIYIDAKI YERI BELLI BIR VERICI
ISTASYONUN, GÖNDERDIĞI ELEKTROMANYETIK
DALGALARDAN YARARLANARAK, KERTERIZINI
SAPTAMAK IÇIN KULLANILIR.
Kıyıdaki bir verici istasyondan saptanan
böyle bir kerteriz, gemiye bir mevki hattı
verir. Başka bir istasyondan
sağlanabilecek ikinci bir kerteriz veya
mevki hattı birincisi ile kesiştirildiğinde,
geminin kesin (Fix) mevkii bulunur.

Ticaret gemilerindeki telsiz kerteriz

cihazları, genellikle, 200 Khz'den 600
Khz'e kadar frekanslarda çalışır ve düşey
polarizasyonlu yer dalgalarını kullanırlar.
 Cihazın Çalışma Prensibi

  Anten: Dünya yüzeyinde yatay olarak hareket eden elektromanyetik

dalganın oluşturduğu manyetik alan düşey konumlu bir iletken telin
(anten) yanından geçerken iletken üzerinde küçük bir voltaj oluşturur.
Oluşan voltajın büyüklüğü birçok faktöre bağlıdır ancak sabit güçle yayın
yapan bir vericinin oluşturacağı güç temelde alıcı ile verici arasındaki
mesafeye bağlıdır ve frekansı yayınlanan frekansla aynı olur.
Böyle bir anten ile sinyalin geliş yönü
anlaşılamaz. Gemideki telsiz kerteriz
cihazında çerçeve anten (loop antenna)
kullanılır. Bu anten ya dikdörtgen veya
çember şeklindedir
 Hatalar
Telsiz kerteriz cihazlarını genel olarak
hatalar çevre etkisi ve doğal etkiler
başlıkları altında toplanabilir.

1) Çevre Etkisi: Gemi bedeninde ve gemi

üzerindeki kısımlarda, istasyondan gemiye
gelen elektromanyetik sinyaller sebebi ile
indüklem yolu ile akımlar meydana gelir. Bu
akımlar nedeniyle de gemi bedeni ve gemi
üzerindeki yapılar kendi çevrelerinde manyetik
alan üretirler. Böylece oluşan tekrar yayın veya
ikincil alan telsiz kerteriz cihazının hatalı
kerteriz ölçmesine sebep olur.
 Bu şekilde meydana gelen hatalardan
önemli iki tanesi Omuzluk Hatası ve Yarı
Dairesel Hatasıdır. Omuzluk hatası, esas
olarak gemi bedeninin ürettiği ikincil alan
sebebiyle olur. Buna omuzluk hatası
denilmesinin sebebi hatanın nispi 045° ,
135 °, 225 °, 315° kerterizlerinde en
büyük olmasıdır.
 Yarı dairesel hata ise, gemi üzerinde
telsiz kerteriz antenine yakın bulunan
direk, baca, anten gibi düşey yapıların
ürettiği ikincil alan sebebi ile meydana
gelen hatadır. Bu hataya yarı-dairesel
denilmesinin sebebi birbirine 180° ters
yönde olan iki kerterizde en büyük
değerleri almasıdır.
 2) Doğal Etkiler

a) Gece Etkisi: Telsiz kerteriz

cihazlarında yalnız yer dalgalarından
yararlanılır. Ancak geceleri, özellikle
güneş batarken ve doğarken, 9
iyonizasyon yoğunluğundaki değişmenin
çok olduğu zamanlarda, gök dalgaları da
antene ulaşır ve kerteriz hataları
meydana getirir.

Not: 100 milin içindeki mesafelerde bu

hata ihmal edilebilir.
b) Kıyı Etkisi: Kıyı etkisi (Coast Effect)
diye bilinen bu etkiler iki türdür :
 Kıyı Kırılması ve Kıyı Yansıması dır.

Kıyı Yansıması; Bazı durumlarda telsiz

istasyonundan gemiye gelen sinyaller iki
yol izler. Bunlardan biri sinyallerin direkt
olarak takip ettiği, diğeri ise kıyıdan
yansıma yaparak takip ettiği yoldur. Bu
iki yoldan telsiz kerteriz cihazına ulaşan
sinyal çok karışıktır ve sonuçta bir miktar
kerteriz hatasına sebep olabilir.
Kıyı Kırılması; Telsiz dalgaları dielektrik
katsayısı farklı bir ortama geçerken ilk
yönlerinden sapar ve kırılmaya uğrar
(ışığın suda kırılmasında olduğu gibi) ve
kerteriz hatasına sebep olur.
 TELSIZ KERTERIZ
YÖNTEMLERI
 1) Radio Beacon dan Yararlanma :
Sahilde yada sığ sularda seyir ikazlarının gösterilmesi
maksadıyla üzerine ışık , telsiz cihazı , radar veya
bunların birkaçının birlikte monte edildiği direklere
Beacon denilmektedir. Admiralty List of Radio Signals
Volume II 'de bunların listesi, mevkileri, frekansları ve
bazı özellikleri verilmektedir. Gemideki telsiz kerteriz
cihazı bu kitaptan seçilecek Radyo Beacon istasyonu
frekansına ayarlanarak, istasyonun kerterizi bulunur

Sürekli yayın yapmayan istasyonlardan; gemiler, istediği

frekansta ve zamanda yayın yapmasını talep ederek
mevkii tespiti yapar. İstasyon çoğunlukla belli bir ücret
karşılığında ve genellikle 410 KHz. de yayın yapar ancak,
geminin ,bu frekansa yakın, istediği frekansta da yayın
yapar. Gemi de kendi telsiz kerteriz cihazı ile bunun
kerterizini ölçer
 2) Yönlü Telsiz Gönderici (Directional
Radio beacon) dan yararlanma :
Bunlar bulundukları mevkiden belli bir
yöne doğru yayın yaparlar. Bu istasyonlar
daha çok kurtarma veya rehber kerterizi
belirlemek için kullanılır.

3) Yön Bulucu İstasyon (Radio Direction

Finding Station) dan yararlanma : Bu
yöntemde gemi, belli bir frekansa yayım
yaparak, istasyondan kendi kerterizini
ölçmesini ve bildirmesini ister.