A prosa entre 1936 e 1976:

os renovadores da prosa

(Fole, Blanco Amor, Cunqueiro e Neira Vilas).

Como xa dixemos onte, desaparece a produción

literaria en galego na Galiza. Pero boa parte da cultura

resistiu en Bos Aires.

Foi a partir de mediados dos anos 50 cando se comezou

a producir unha lenta pero progresiva recuperación.

Liñas temáticas
Narrativa dos 50 Narrativa dos 60
Continuadores
da Xeración Nós NNG
(seguinte tema)

Realismo popular

Realismo fantástico Mundo Rural

(Neira Vilas)
Realismo Social
 OS CONTINUADORES

●Otero Pedrayo e Carballo Calero

●Técnica narrativa: incorporación paulatina das

técnicas narrativas do momento:
○introspección, monólogo interior,
○ruptura da secuencia temporal
 A xente da Barreira (1959), de Carballo

Calero

a primeira obra narrativa publicada na posguerra, en que

se reconstrúe a historia da degradación dunha familia

fidalga desde os tempos da Restauración.

Otero Pedrayo:

a) Entre a vendima e a castañeira(1957), vinte relatos breves.

b) O señorito da Reboirana Publicada por vez primeira en 1960,

narra a vida do fidalgo don Xoán Manuel Pereira de Castro, un singular

personaxe que dá orixe a unha documentada novela de humor e

aventuras que parodia o mundo da fidalguía. :

 Aventuras.

 Realismo.

 Parodia e humorismo.
 REALISMO POPULAR

Reprodución literaria e culta do conto popular sen

se afastar das características propias do relato

oral.
●Ambientación rural
●dialectalismo
Características
●sinxeleza argumental
●humorismo
Anxel Fole
Á lus do Candil
Terra Brava
Contos da néboa
Historias que ninguén cre
 TRAZOS DA SÚA OBRA

1. Naturalismo lingüístico:
a) Oralidade.
b) Dialectalismos.
c) Vulgarismos.
d) Arcaísmos.

2. Conto oral como reflexo da cultura popular.

3. Realismo narrativo, pois xustifica razoadamente os elementos fantásticos.

4. Orixinalidade estética e técnica, pois afirma que neses trazos é onde fica a
personalidade do autor.

5. Compromiso moral coa terra e o seu tempo.

6. Paisaxe coma elemento diferenciador da literatura galega.

Á lus do candil ( 1953)

1.Prólogo “ Terra do Caurel”, introdución

dos contos dicindo que os están a contar
arredor da cheminea na Torre de
Abrantes.

2. O autor é un oínte e transcritor dos

contos.
3. Influencia da transmisión oral, relatos populares e

lendas, mais xustificadas razoadamente:

a) Lobos.

b) Aparecidos.

c) Meigallos.

d) Premonicións...

4. Etnografía reforzada pola descrición:

a) Xeográfica.

b) Antropolóxica.

c) Lingüística
5. Características da narración:
a) Narrador:

●En primeira persoa ( referencias ao “ eu” narrador).

●Contacontos, pois refírese a un auditorio próximo.

●Testemuña dos feitos.

b) Inconcreción temporal.

c) Interpolación de detalles:

●Secundarios.

●Sobreentendidos.
 REALISMO FANTÁSTICO

Concepto co que se define a narrativa de

Cunqueiro, na que se recrean mundos míticos

e fantásticos de orixe árabe, nórdica,

mesturados con elementos populares da

realidade cotiá.
Cunqueiro:
Se o vello Simbad volvese ás

illas.

Merlín e familia.

As crónicas do Sochantre.

Escola de menciñeiros,

Os outros feirantes e
●Seu pai era boticario e na súa botica coñece,
debido ó seu carácter extravertido e
conversador, personaxes que despois plasmará
na súa obra (menciñeiros).
●Súa nai era moi fantasiosa e durante a súa
infancia relatáballe historias ao seu fillo. Ela
contribuíu a fomentar a imaxinación do escritor.
●Durante a súa infancia (influído polas lecturas
de “Búfalo Bill”) escribiu unha novela do oeste
na que os indios falaban galego e os
americanos castelán.
Realismo Fantástico

Concepto co que se define as novelas de

Álvaro Cunqueiro, mestura de elementos

culturalistas e populares, cun pé na

realidade cotiá e outro na fantasía

desbordada.
Mundo mítico de Cunqueiro

●Mestura e síntese de realismo e fantasía, do mundo cotián

e o mundo lendario.

●Incorporación á nosa literatura, dun xeito case lúdico, de

mitos doutras tradicións (clásica, oriental...)

●A paisaxe con función simbólica positiva. É o espazo da

presenza humana, das fantasías, das viaxes...

“¡Non hai tales illas Sinbad! Dixo Adalí que ó sul non había nada!
¡Hai, hai! ¡Están as illas Cotovías coma sete laranxas!”
1. Mestura realidade e fantasía: conviven
personaxes e feitos fantásticos con outros da
vida cotiá.
2. Personaxes:
Proceden de vellos mitos doutras culturas:
3. Humor

●Aparece, sobre todo, nos tres últimos libros de

relatos breves:
○Escola de menciñeiros (1960)
○Xente de aquí e acolá (1971)
○Os outros feirantes (1979)

●Ofrece a visión das crenzas e do xeito de

entender o mundo da xente do rural galego.
●Tendencia a disgregación da novela

●Predomina a oralidade no escrito

●Mestura o extraordinario e marabilloso

co cotián

345
 Son obras en que existe un débil fío
As novelas: argumental arredor do cal se van inserindo

Merlín e familia, unha serie de historias fantásticas.

Crónicas do Sochantre e

Se o vello Simbad volvese ás

Nestas obras, o interese está máis nas historias que
illas.
contan os personaxes que crea (ou recrea, ou parodia) o

propio Cunqueiro.
 Merlín e familia
construída a partir da organización dun
grupo de relatos contados polo paxe
que serve ó sabio Merlín no tempo en
que este estivo en Galicia.
 A estrutura dos relatos adoita ser sempre a mesma:

visita do mago,

exposición do problema e

resolución do mesmo.

Na novela destaca a perfecta conxunción entre o mundo lendario da

materia de Bretaña, ó que pertence o sabio Merlín e os seus

visitantes, e o mundo da realidade, representado polo propio

narrador e polo espazo coñecido de Galiza: “A terra de Miranda”

 Dona Xenebra: raíña da
Bretaña e moi nobre señora á
que Merlín lle tiña moito
respecto e cortesía. Prendía
algo na fala e pasaba o tempo
bordando no salón, cun algo de
tristura nos ollos. Felipe de Amancia e
Turpín: paxe de don Merlín,
a quen comezou a servir
Condesiñas de Folgar:
con nove anos cumpridos.
Vivían no pazo de Belvís,
Debecía por Manueliña de
preto de Miranda.
Carlos e de maior foi
Gostaban do requeixo e
barqueiro en Pacios.
das fitas de París e tiñan
un cadelo que asubiaba
unha alborada, como lle
ensinara don Merlín.
As crónicas do

Sochantre, situada na

Bretaña do Século XVIII,

presenta as peripecias

que un Sochantre (músico

de capela) vivirá nunha

viaxe de tres anos,

acompañado de varios

personaxes de

ultratumba.
Se o vello Simbad volvese ás illas entrelaza as historias

lendarias de Simbad o mariñeiro de As mil e unha

noites e a tradición mariñeira galega coa que todos nos

identificamos.
Os libros de relatos: Escola de menciñeiros, xente de aquí e

de acolá e Os outros feirantes. Son retratos ou semblanzas de

personaxes, maioritariamente, que Cunqueiro nos presenta, cunha

deliberada confusión, como froito da súa imaxinación ou tomados da

realidade.

Son personaxes apegados á realidade, inseparábeis do seu marco

espacial e temporal (a Galicia rural de mediados de século). Sen

embargo, a capacidade de ensoñación, tanto do narrador como dos

personaxes creados, transpórtanos simultaneamente a un mundo de

Cunqueiro pretende inserir estes relatos como unha

continuación da tradición oral que el coñecía tan ben. Os

personaxes son todos galegos e só abandonan o país cando

marchan á emigración ou ao servizo militar. De ambos

lugares traen un grande tesouro: historias que logo contan

aos seus veciños.

 REALISMO SOCIAL
Eduardo Blanco
Centrado na vida das clases Amor
populares e no espazo

urbano. Uso de novos

recursos narrativos ( o

interrogatorio, o Blanco Amor ( Ourense, 1897-Vigo, 1979)

publicou tres obras narrativas, dúas novelas, A
perspectivismo...)esmorga (1959) e Xente ao lonxe ( 1972) e un
libro de relatos, Os biosbardos (1962).
 1.Escrita en Bos Aires tras unha viaxe á Galiza.

2. Madurez adquirida pola aprendizaxe e pola

asimilación de novas técnicas da renovación

da narrativa do século XX:

a) “ Xeración Perdida” norteamericana,

1959
( Faulkner, Hemingway).

b) Literatura latinoamericana ( Borges, Sábato).

c) Neorrealismo e existencialismo europeos

( Camus, Sartre).
4. Dous narradores limitados:

a) O da “ Documentación” inicial e o epílogo.

b) Outro en primeira persoa que narra o núcleo da historia.

5. Distanciamento que producen estes narradores:

a) Dúbida da veracidade do que se conta.

b) Ambigüidade.

c) O lector debe elixir o final e reconstruír o texto, pois omítese a

parte do

interrogatorio a Cibrán, dándolle así ao lector a liberdade de xulgar ao

personaxe e á xustiza, así como amosando a soidade do personaxe.

6. Espazo social:

a) Auria ( Ourense):

●Centro da cidade: fidalgos, igrexa e funcionarios.

●Arrabaldes: prostíbulos, tabernas...

b) Personaxes:

●Marxinais e delincuentes.

●Autodestrución.

●Relación de fuxida co espazo ( o Bocas e o Milhomes

están máis alienados ca Cibrán).

Os Biosbardos é un conxunto de sete relatos

contados en primeira persoa por un narrador

infantil ou adolescente. Transcorren no

Ourense da nenez e adolescencia do autor.

Os protagonistas proceden, na súa maioría,

das clase populares.

Os seus problemas reais ( a pobreza, a

descuberta do sexo e o erotismo, a

emigración...) mesturados cunha dose de

Xente ao lonxe é unha novela que constitúe, de novo,

unha radiografía do Ourense de comezos de século. O

relato céntrase na historia dunha familia obreira. A través

deles coñecemos o tecido social da cidade e os seus

problemas e ofrécenos unha visión da sociedade da época

( o ensino, o sexo, a pobreza, a condición da muller, as

loitas políticas, o mundo obreiro...)

Mundo Rural

367
Xosé Neira Vilas, (Vila de Cruces, 1928), recolle nas

súas obras unha crónica da sociedade galega rural

e da emigración a América, experiencia que el

coñeceu de preto porque en 1949 emigrou a Bos

As súas obras acadaron un éxito editorial sen precedentes, sobre

todo porque Neira Vilas conta historias sen artificios técnicos

que dificulten a súa lectura e interpretación. Os seus textos

están protagonizados por xente anónima e humilde

que sobrevive co seu esforzo, en conflito constante coas normas

e estruturas sociais que lle son impostas desde un Estado alleo

ás súas necesidades ou en loita coa forza da natureza.

 Neira Vilas
Emigra á Arxentina e vive a Cuba de Castro sen se
relacionar cos autores do interior.
Trata con realismo cru a vida da Galiza rural na Guerra
Civil e na posguerra.
Ausencia de interese pola innovación.
Personaxes con psicoloxía desenvolvida, mais dos que
interesan os conflitos co exterior na loita por sobreviviren.
Neira Vilas cultiva o conto e a novela, cunha tendencia cara

ao primeiro que fai dalgunhas das súas narracións longas

simples acumulacións de relatos curtos de estrutura

pechada conectados por tenues fíos como poden ser o

marco espacial, a voz narrativa ou a paulatina evolución dos

personaxes cara á autoafirmación.

 Núcleos temáticos
a) Obras que xiran arredor da vivencia infantil
do mundo da aldea: Memorias dun neno
labrego (1961); Cartas a Lelo (1971) e
Aqueles anos do Moncho (1977).
b) Narracións en que o mundo rural é observado
desde o punto de vista do adulto: Xente no rodicio
(1965), A muller de ferro (1969) e Querido Tomás
(1980).
c) Narracións centradas no mundo da
emigración: Camiño bretemoso (1967),
Historias de emigrantes (1968) e Re­muiño de
sombras (1973); Tempo novo (1987).
d) Narracións centradas no mundo urbano
visto dende unha perspectiva crítica: O home
de pau

d) Coleccións de estampas líricas e semblanzas