A POESÍA DE VANGARDA.

CARACTERÍSTICAS,
AUTORES E OBRAS
REPRESENTATIVAS.
 AS VANGARDAS

Características:

• A liberdade creativa é o maior valor do artista.

• A arte non debe imitar a realidade, senón que ten que
ser autónoma.
• Debe buscar a novidade e a orixinalidade.
• Ten un sentido lúdico e transgresor, que racha coas
normas e a tradición.
 AS VANGARDAS

Movementos fugaces.

FUTURISM ULTRA
O ÍSMO
DADAÍSMO

O CREACIONISMO
U B ISM
C EXP
R ESIO
NIS
MO
IMAXINISMO EA LISMO
SURR
 AS VANGARDAS
FUTURISMO
ITALIA
CUBISMO
ZURICH
IMAXINISMO
PARÍS
EXPRESIONISMO
INGLATERRA
DADAÍSMO
ESPAÑA
ULTRAÍSMO
GALIZA
HILOZOÍSMO
ALEMAÑA
SURREALISMO
SENTIDO ORIXINARIO DAS VANGARDAS

“A arte e a realidade son dúas cousas ben diferentes”

P. Picasso

A tradición

ARTE ENTENDIDA COMO RE-

PRODUCIÓN DA REALIDADE

O ideal artístico é a apro-

ximación total ao modelo
ARTE ENTENDIDA COMO REIN-
TERPRETACIÓN DA REALIDADE

A arte recrea, deforma, sub-

As vangardas
virte, transforma a realidade
 CARACTERÍSTICAS COMÚNS AOS
MOVEMENTOS DE VANGARDA

1.- RUPTURA RADICAL COA TRADICIÓN

Piston chaudière piston chaudière pisssstton pissssttonn
Unpisssston
día dirase as lágrimas as vosas lágrimas onde están
2.-cadra
se RENOVACIÓN
rillaron o DA TEMÁTICA
espazo até as uñas da tumba
asPremier
nosas maternas
piston deprimaveras
joie chaudeinvestiron
PENETRER tantas
dansandoriñas
l´huile
en acompañar
frirerire
3.- A ARTE osSENTIDO
frirerire
TEN latexos do corazón
sa nostalgie
EN conducentes
SIgraaasse,
MESMA aograaasse
graaasse, cadafalso
que a paisaxe louca de ás arrinca sen descanso os seus regos

4.- ARTE CEREBRAL, ANTISENTIMENTAL, ANTIRROMÁNTICA

5.- EXPRESIÓN HERMÉTICA

6.- ELABORACIÓN DE MANIFESTOS PROGRAMÁTICOS RADICAIS

 O FUTURISMO

► DestruciónManifesto,
absoluta da sintaxe
1909. Marinetti.
► Emprego do verbo en infinitivo
Manifesto-síntese.
► Abolición do Marinetti
adxectivo e do adverbio e emprego
O valor, a audacia, a revolta han ser elementos
de substantivos duplos (“multitude-resaca”)
esenciais
da vida
Arte poesía. Até hoxe,
explosiva. a literatura
Antimuseo. exaltou a Antiacademia.
Anticultura. inmobilidade
► Substitución dos signos de puntuación por sím-
pensativa, a éxtase e Antisentimental.
Antilóxica.Antigracioso. o soño. Nós queremos Contraexaltar o
as cidades
bolos matemáticos (+ — < > = ...)
movemento
mortas. agresivo, o insomnio,
Modernolatría.Relixión dunhao paso
novalixeiro, o salto
orixinalidade
Revolución
►mortal, tipográfica:
a labazada e a mestura
pancada. deNós
distintos tipos eque
afirmamos ta- a
velocidade.[...] Estética da máquina.[...] Destrución da
m maños de letras, uso de chaves, espazos en branco...
magnificencia do mundo
sintaxe. Imaxinación senenriqueceuse dunha xeométrica
fíos. Sensibilidade nova beleza: ea
► Abundante léxico de tipo técnico
beleza da velocidade.
numérica.Palabras enUn automóbil
liberdade de carreiras
ruidistas. Cadroscopalabras
seu capó
adornado de grosalibres
tubaxe semellante
sinópticos á serpe... un automóbil
colorados.
bradante que parece correr sobre a metralla, é máis belo
que a Vitoria de Samotracia. Nós queremos cantar o home
que suxeita o volante...
Algunhas características deste movemento
 TEXTOS FUTURISTAS

Deus vehemente dunha raza de aceiro

automóbil ebrio de espazo
que pisas con angustia, co freo nos dentes estridentes!
OOhbinómio
formidábel monstroé xaponés
de Newton tão belo de ollos
como de forxa
a Vénus de Milo.
Oalimentado de chamas
que há é pouca genteeparaaceites minerais
dar por isso.
ófamento
ó ó ó - óde
ó óhorizontes
ó ó ó ó - óe ódeó presas
ó ó ó ósiderais
óóóóó
desencadeo
(O o teu corazón de cacharro diabólico
vento lá fora)
e xigantes pneumáticos para a danza
que fas polas brancas ÁLVARO
estradas DE do mundo
CAMPOS
Solto finalmente as tús(FERNANDO
rendas metálicas
PESSOA)e ti lánzaste
embriagado cara ao infinito liberador...
ÁLVARO DE CAMPOS
Marinetti (FERNANDO PESSOA)
 CUBISMO

“Os sentidos engánannos; a

intelixencia ilumínanos”
► Antisentimentalismo radical; predominio da realidade
intelectual sobre a sensorial
► Fragmentación da realidade, ruptura da liña narrativa,
simultaneidade
► Mestura de linguas e material heteroxéneo
► Sentido humorístico e lúdico da expresión artística
► Xogo coa disposición tipográfica, creación de imaxes
visuais: os CALIGRAMAS

Algunhas características deste movemento

 TEXTOS CUBISTAS

As crêpes estaban exquisitas

A fonte mana G. APOLLINAIRE
Vestido negro como as súas uñas
É completamente imposíbel
Aquí está señor
O anel de malaquita
O chan está estrado de serraduras
arrandear
Daquela é verdade
Aquel A criada roiba foi d´o acordión
raptada por un libreiro
MANUEL ANTONIO
adormentar
Un xornalista que coñezo por outra parte moi vagamente
G. APOLLINAIRE
MANUEL
Escoita Jacques é moi serio o que che vouJOAN ANTONIO
SALVAT
dicir
PAPASSEIT
vivente
Ollar super
vidente
 DADAISMO
“Dadá é o diluvio despois do cal todo recomeza”
André Gide

► Rebeldía contra todo tipo de convencionalismo

► Desprezo radical de toda manifestación artística anterior
► Reivindicación absoluta do absurdo, do carente de sentido
► Profundo negativismo; máis que propor unha nova estéti-
ca, destrúen toda estética imperante
► Humorismo, gusto polo ridículo

Algunhas características deste movemento

 DADA é un microbio virxe
DADA está contra acarestía
da vida DADA sociedade
anónima para a explotación
das ideas DADA tén 391
actitudes e cores diferentes
segundo o sexo do
presidente. Transfórmase
-afirma- di ao mesmo tempo
o contrario –sen
importancia- berra -pesca
con cana.DADA é o
camaleón do cambio rápido
e interesado.DADA está en
contra do futuro. DADA está
morto. DADA é idiota. VIVA
DADA. DADA non é unha
escola literaria, ouvea
Ouvea ouvea ouvea
Ouvea ouvea ouvea
Ouvea ouvea ouvea
Ouvea ouvea ouvea
Ouvea ouvea ouvea
Ouvea ouvea ouvea
 TEXTOS DADAÍSTAS
La niña llama a su padre: “Tatá, dadá”. TRISTAN TZARA
La niña llama a su madre: “Tatá, dadá”.
Al ver las sopas,
la niña dijo:
“Protesta con “Tatá,
todos dadá”.
os puños do ser en acción destrutiva: Dadá,
RECEITA
abolición da lóxica, en
Igual al PARA
ir FACER
tren,
danza UN POEMA da
dos impotentes DADAÍSTA
creación: Dadá,
cuando vio la verde montaña
abolición da memoria : Dadá, abolición da Arqueoloxía: Dadá,
Tome un yxornal
el finoemar.
unhas tesoiras. Corte un anacoDadá,
dun
abolición
“Todo dos profetas: Dadá, abolición do futuro:
artigo que lo confunde”,
teña a dijo prevista para o seu poema.
extensión
Liberdade: Dadá, Dadá, Dadá,
su madre. Y era verdad.
Recorte
ouveo das cada
cores unha das palabras e métaas nunha
crispadas,entrelazamentos bolsa.
dos contrarios
Porque cuando yo la oía
Mestúreas
e de todas
decir
suavemente. Extraia dos
as contradicións,
“Tatá, dadá”,
despois cada unha
grotescos, das das
palabras
veíaao la chou. Cópieas
mundo concienzudamente.
bolainconsecuencias:
del a vida” O poema
aparecerá.rodar,E rodar,
verase Vde. convertido nun escritor
inmensamente
“Escribo el mundo
un manifestoorixinal
todo euna ebola,
nondunha
querosensibilidade encantadora,
nada; digo, con todo, certas
y en aíndapor
cousas e estou ella queprincipio
papá, incomprendido
mamá, polo vulgo.
contra todos PEDRO
os manifestos”
SALINAS
el mar, las montañas, todo
hecho una bola confusa,
el mundo: “Tatá, dadá”.
 O SURREALISMO
“O POETA TRABALLA”
(Cartel colocado na porta do Saint-Pol Roux
cuarto de durmir)

► Negación do mundo real como materia para a arte; antirrealismo

► A creación ten como punto de partida o mundo onírico
► A imaxinación rebélase contra o reinado da lóxica
► A “escrita automática” como expresión da liberación da razón
► Expresión hermética e multisignificativa

Algunhas características deste movemento

 TEXTOS SURREALISTAS
La aurora de Nueva York tiene
Ampáreme un autobús a motor de andoriñas
cuatro columnas de cieno
entre esta bruma rechea de miolo de violín
y un huracán de negras palomas
e aínda máis precavida que un prexuízo de casta
que chapotean las aguas podridas.
agora que o corazón do turismo palpita
La aurora de Nueva York gime
suavemente escondido
porIlla:
las inmensas escaleras
J. LARREA
F.GARCÍA LORCA
oco insumiso,
e o universo se enche de olladas
buscando
infantilentre las aristas A. CUNQUEIRO
e de puchos a xogo:
cadros
nardos de angustia
xa non dibujada.
estás
La aurora llega y nadie la recibe en su boca
entre anos
Que asfixias túateus
mesma luz.
ollos de aeródromo asomado
porque allí no hay mañana ni esperanza posible.
a un antefaz
Xa rodas escurecido de suspirosen todo,
lonxe, dobregada
A veces las monedas en enjambres furiosos
ollame estenderme
¡que perfeita sen esforzo
taladran y devoran eabandonados
que descoñecida!
niños.
pegado á parede
Losilla.
primeros que salen comprenden con sus huesos
mentres os meus cabelos se limitan a aplacar as fendas
que no habrá paraíso ni amores deshojados:
deste horizonte tan mudo e xa tan meu
saben que van al cieno de números y leyes,
a los juegos sin arte, a sudores sin fruto.
22 de xaneiro marcan as follas dunha lúa crecida
La luz es sepultada por cadenas y ruídos
na ribeira dun cego moderado de cisnes [...]
en impúdico reto de ciencia sin raíces.
Por los barrios hay gentes que vacilan insomnes
como recién salidas de un naufragio de sangre.
 ASVANGARDAS NA GALIZA

Os anos vinte e trinta presentan para a poesía galega

un panorama rico e diverso, protagonizado pola
chamada "xeración do 25"
25 e que os propios membros
preferiron denominar "novecentista,'
novecentista ou simplemente
"nova xeración galega".
galega
 AS VANGARDAS NA GALIZA

Características comúns aos membros da xeración

1. A maioría nacen ao redor do ano 1900.
2. Promoveron a creación do Seminario de Estudos
Galegos.

3. Tiveron un papel decisivo na formación do Partido

Galeguista

4. Algúns morreron moi novos e os superviventes

estiveron marcados polo drama da Guerra Civil.
 AS VANGARDAS NA GALIZA

A influencia vangardista provocou unha renovación da poesía galega en tres

liñas diferentes:

1. Imaxinismo ou hilozoísmo
• Paisaxe humanizada
• Amado Carballo

2. Neotrobadorismo
• Formas da lírica medieval con temas contemporáneos
• Bouza Brey e Álvaro Cunqueiro

3. Creacionismo
• Manuel Antonio
 AS VANGARDAS NA GALIZA;
CARACTERÍSTICAS

► Inexistencia dunha verdadeira escola vangardista galega

(poucos autores plenamente vangardistas, un único mani-
festo, carencia de revistas estritamente vangardistas...)

► Non hai unha renuncia ao compromiso coa realidade social e

cultural do país

► Non se produce unha ruptura total coa tradición literaria

► Literatura menos cerebral, non totalmente afastada do

sentimentalismo
 MANIFESTO MÁIS ALÁ!
Sen pretensións de suficiencia doutoral, nin de
Os devanceiros
ningún Nós
A
Desbotando
fala
outro xeito semellante, a rebeldía duns Destinatarios
Defensa
Non se os
Contra dunha
propón
Arrenegamos
mozos galegosdefaimestres esta chamada e dos seus consellos.
á Mocidade
Nós
Despois
Unha
[...]. non
falade
intelectual
podemos
Arrenegamos que
ternosa
da non
ditoda ollarLeisen
estea
que
Terra. non carraxe
epervertida
do
traernos
Costume. o baixo e
por lingua
modeloslibre
unha nova
noxento ruralismo depuristas;
Losada. [...]xeito
Nin asufrise
Os vellos
pretensións
académicos
[...]Arrenegamos doutorais
nin por dos temas
nin doutroobrigados.
que non É os Crítica
das dos
ataduras
estética
literarios
Infravalora-
baldeirez
Asinado verbalista,
por xa non
O xesto importación madrileña de Singularidade
semellante,
estancamentos
vergoñoso
Curros. Nonfalar podemosda
de verdugos
escravitude
cómpre
prestar dicir
armados
a daque
nosaTerra,
estamos
de
louvanza á “vellos”
da
ciónGramática
dosaos
Os
Nonvellos
moi
gramática
mentres
Manuel lonxe non
non
nosAntonio
socorrida ede
que son
se
querer
ridícula
erguemos eosdo
ateña que
emparedasen
impor
feito
"posse"
xeitoescribiron
todo
ningunha
do o
nun
quefalsooque
fanhaia moitos
feixe
concreta
cómpre
de
maioría
fronte
anos -eles
lexislación
regras
por
dos anulala.
romantismo,
que [...] son
terá os
estética.
noutras[...].
queA devanceiros.
literatura
enfermidade
terrasser publican
unha Osmanifestos
vellos
depaisaxista
fala
moda de óson
naquel os
xeito devanceiros
A únicaos
outros
Contra
Álvaro Cebreiro, Respecto dapolos
estratexia
que
Cansos
tempo, escriben
inmellorables
de fotografía
xa
que de hoxe
iluminada
percorrer como
posibilidades
chegou se vivisen
camiños
con
a deslucir porque
notas no
vellos
algunhade antonte
o seu
turista
e
das movementos e
máis
dos
páxinas
ou
séculos.
fracasados,
estado
burgués
menos
ceibe
é aeles
temos
maior
literarios.
Epermitiralle
a tencionan
verdadeiramenteleicaloña
de sucesividade
arrenegado nosas,
axeitarse
da aque
degrandes
nosa todos nos
e fai
paisaxe[...].
tódalas
eles;
Reivindica-
tópicos
enCase
1922
persoais
todos
de Rosalía. Nin
arrecadar
interesarnos
adeptos
polo
devanceiros
común
crítica édestes
ción ética
literatura o do
respetar
pero
navidades[...]
Arrenegamos
para non aos devanceiros,
queremosEdeconsentiralle
toda sinalar éaparece
imitanza.aomesma
un camino
seu
A dos que
vellosnosen
estreito
ergue
algún
e
determinado.
indelineamento
nome xeito
damove
novo
Vida;de para
A
ismo
Pondal,
anosa
ser
que
dosenterrar
cicelado
nosos
ruta, que os
nos
en tan
de vellos
nome
querendo
só puido
primeiros
xeito en
da ser
quevida,
pasos,
ela rexeitamento
galego
galega
ser a derradeira verba da moderna Estética
un
baixo
quere
sexa imperceptible
Novidade. a
untanlousa innabil
instrumento
só coñecer ecodo daartista
da
por grandiosidade
súa
onde vulgaridade,
non
e nondebemos
el dos
polair:
escravo do pasado
cando,
rumorosos en verdade,
e da non son paganía
maxestosa máis quebárdica.unha 0 Intención
acefalia
tódolos
dela. que
Individualismo
outros supón
caminos o desexo
poden de definir
ser nosos. co A
nova
herdoproba
pasado a
de que un esnobismo
dos devanceiros
hora de hoxe
redúcese pois operetesco
a un principal
Novidade
Pero
Consagramos
hai aínda
que
invade a Literatura.
exemplo enxerguemos
aunha
individualidade
razón
de vontade e patriotismo, espidodeé orde
tan
atasósuprema:
o un
extremodea Exaltación do
anedamento,
nosa
de
Nósdesexar
Fala éque nosa.
unaceibamento
definición
Pospola a non
de
outra
docada
pasado
calquera,
un de
sennós
éa
toda eficacia
tencionamos
definición
unha
sexa
literariatan como
só facer sexa
unha pola
protesta individualismo
forte,unha
reacción forma
densa da
queverba:
dosúa suicidio.
eproduce oresultanza:
implacableseuo propio
desagrado.
contraisto
nome.
é vellos.
os
arbitrariamente persoal.
 AS VANGARDAS NA GALIZA

Maruja Mallo: Guía postal de Lugo

 HILOZOISMO

Denominación:
• Imaxinismo: refírese á forma do poema, unha sucesión de
imaxes plásticas.

• Hilozoísmo (do grego materia + vida): termos sinónimos que

fan referencia á humanización da paisaxe, todo está dotado
de vida.
 HILOZOISMO

Nos poemas hilozoístas préstaselle unha grande atención á

natureza, a cal aparecece en constante movemento, grazas
moitas veces ao uso de imaxes autónomas.
 HILOZOISMO

Cronoloxía:
Iníciase coas obras Proel (1927) e O galo (1928) de Luís Amado
Carballo.
Reaparece trala Guerra Civil pois non ten un compromiso social.
Nos anos 60 a poesía social fai que perda forza e desapareza.
 HILOZOISMO

Representante: Luís Amado Carballo.

1901-1928
HILOZOISMO
HILOZOISMO
HILOZOISMO
 UN EXEMPLO DE HILOZOISMO
ABRENTE

   Antr'os teixos piñeirales As campanas da parroquia

o rexoubante camiño brincan na alma do campo
cingue os chorosos herbales como puchos rebuldeiros
en feixes amañecidos. na esponxa dos toxos bravos.

   No mar dorretiuse a lua.    No río desperto aboya

No peitoril da montana morta a paisaxe calada
está o sol a madurar na corrente van as cores
antr'unhas nubens de palla. desfeitas y-esnaquizadas.

   A campía aterecida    O mozo vento mareiro

abre os olliños mollados, funga un cantar esquencido
no dondo berce do abrente que chove frores nas leiras
con tenro mimo dourado. entumecidas de frío.
ABRENTE

   Antr'os teixos piñeirales

o rexoubante camiño
cingue os chorosos herbales
Personificacións
en feixes amañecidos.
Camiño
   No mar dorretiuse a lua.
No peitoril da montana Herbales
está o sol a madurar
antr'unhas nubens de palla. Campía
   A campía aterecida
abre os olliños mollados, Campanas
no dondo berce do abrente
con tenro mimo dourado.
As campanas da parroquia
brincan na alma do campo Río
como puchos rebuldeiros
na esponxa dos toxos bravos. Paisaxe
   No río desperto aboya
morta a paisaxe calada Vento
na corrente van as cores
desfeitas y-esnaquizadas. Leiras
   O mozo vento mareiro
funga un cantar esquencido
que chove frores nas leiras
entumecidas de frío.
 HILOZOISMO

1927 Póstuma
 HILOZOISMO

Imos ver exemplos disto…

 HILOZOISMO

Humanización da paisaxe mediante unha pintura impresionista cargada de

cores amables, que lles dá aos poemas un aire sensorial e lúdico.

Lua
Anda pol-o mundo
sin ver a onde vay
A lua é velliña,
poil-as estreliñas
de brancos cabelos,
lévanna da man.
de enrugas de ouro
e de olliños cegos.
Envolveita en néboas
Érguese do leito hase de abrigar
das foulas do mar pois como vai vella
palpando os espazos tense de coidar.
para camiñar.
 HILOZOISMO

Cosmopolitismo lingüístico con entrada de estranxeirismos

NOITE MAREIRA

   No ébano xélido Nas ponlas do vento

do skating da ría, o trebón pousado
voltexando ledas era un moucho de negro prumaxo
esbaraban as luces da vila. que agoira os naufraxios.

  No fío da praya    Unha lua verde

as dornas durmidas, penduraba no mouro silenzo
debruzadas carón da marea un longo surriso
nun soño de illas.    de esquelete vello.
 HILOZOISMO

O léxico fundamental de Amado Carballo é de base romántico-simbolista

(lúa, luar, sol, noite), pero inserido en ocasións nun contexto con elementos
irónico-humorísticos.

"As noites de café con leite

endózanse
con coadradiños de luar".
 HILOZOISMO

Presenza dominante de tropos. As imaxes expresan algunha

analoxía, ás veces ben lene, entre dous conceptos que o poeta
identifica; pártese dalgunha calidade sensibel e procúrase un
efecto insólito, que sorprenda o lector.
O sol asóciase
o efecto visual analoxicamente
da súa unión á xema do ovo pola cor e
co mar no solpor fai forma
que suxira "Coa xema do sol
a inusitada imaxe bate o mar
do cóctel feito
polo movemento
seu derradeiro cocktail"
das ondas
coa xema do ovo
 HILOZOISMO

Combina elementos visuais e auditivos e emprega atrevidas

sinestesias, dándonos unha impresión de sorpresa, por mor da
inusitada e atrevida irrealidade que ofrece á nosa percepción.

Bebámo-lo cognac musical

que fan as charangas roibas.
 PRÁCTICA DE HILOZOISMO

TABERNA

Chove fóra. Nas pozas

aboia a luz do gas.
Na lameira da rúa Sinala nesta composición
entérrase un cantar. que elementos
Mariñeiros de Amberes, poderiamos dicir que
de Cork e Rotterdam… son tradicionais e
O acordeón borracho cales vangardistas.
fala inglés, alemán…
Na folla do coitelo
fuxe a luz cal no mar.
AS VANGARDAS NA GALIZA

Colmeiro; mulleres e laranxas

 O NEOTROBADORISMO

O Neotrobadorismo supón unha nova concepción da poesía dos

trobadores medievais. Xorde en relación ás vangardas de comezos do
século XX e supón unha poesía que lembra ás cantigas medievais, pero
está influída polas correntes do momento.
 O NEOTROBADORISMO

Influencias:
 O NEOTROBADORISMO

Cronoloxía: hai dúas obras que se sinalan como o comezo e o feche do

Neotrobadorismo.
Libro fundacional: Nao senlleira (1933) de Fermín Bouza Brey.
Remate do movemento: Cancioeiro de Monfero (1953) de Xosé
María Álvarez Blázquez.
 
O NEOTROBADORISMO
 O NEOTROBADORISMO

Durante o conflito bélico de 1936 foi afastado do seu posto, acusado de

masón e galeguista, mais foi rehabilitado como xuíz xurídico-militar en
Lleida, desde onde retornou á Estrada como xuíz de Primeira Instancia.
Ingresou en 1941 na Real Academia Galega, un ano máis tarde na Real
Academia da Historia, e continuou o seu labor historiográfico desde o
Instituto de Estudios Galegos Padre Sarmiento.
Foi cesado no seu cargo a principios dos cincuenta, polo que retomou a súa
profesión de avogado en Compostela.
O NEOTROBADORISMO

Publicou en Portugal en 1955).

Abandono radical do neotrobadorismo.
 O NEOTROBADORISMO

Componse de 20 poemas onde se pode ver o primeiro

como unha declaración de principios ou intencións.

Temática variada :
• neotrobadorismo,
• temática mariñeira,
• cantigas cívicas de afirmación nacionalista
• e tres elexías.
 O NEOTROBADORISMO

O mar e a soidade, presentes nos versos de Mendinho que abren o libro, son
dous dos motivos recorrentes da obra de Bouza.

e cercaron-mi as ondas, que grandes son

e nen hei barqueiro nen remador.
 O NEOTROBADORISMO

A natureza é entendida como orixe e reivindícase a terra como comunidade nacional,

o cal se realiza no neotrobadorismo por medio da súa celebración e, ao modo
medieval, de colocala como fondo.
O simbolismo arredor da paisaxe mariña, estabelece vínculos co Manuel Antonio de
De catro a catro, con quen comparte promoción literaria, aínda que non liñas estéticas
nin presupostos poéticos. Esta preeminente importancia do símbolo liga tamén a obra
coa escrita de Amado Carballo
Pol-a costa verdegada
que dín de Jacobusland,
no intre da media noite
anda a serea á cantar.
As cántigas que ela deita
na vida ouviredes tal!
O NEOTROBADORISMO

¡Quén dera ser nao senlleira

n-aquel mar non presentido
das ja mergulladas terras!

Sen ceo, sen astros, sen vento,

sempre â toa pol-as ondas
deitado no esquecimento,

nin andar nin desandar,

nin ter outro coido acedo
que leijarse ir pol-o mar...

Quén dera ser nao senlleira!

Sen fito —estrela nin porto—

ser eu a propia ribeira!!

¡Quen dera...
 O NEOTROBADORISMO

Bouza era posuidor dunha salientábel erudición literaria e dun coñecemento fondo do
mundo medieval, ao ser especialista en arqueoloxía e isto debeu marcar a súa
concepción do texto poético como exercicio de procura da beleza. Así, salienta o oficio
versificador, a riqueza fónica e a as escollas léxicas, nunha obra que inclúe o verso
libre xunto con metros cultos e populares.

Estilo
 O NEOTROBADORISMO

Nos poemas neotrobadoristas copia os seguintes procedementos da

cantiga de amigo:
• conserva o enunciador lírico feminino,
• emprega o paralelismo como forma estruturadora do poema; o refrán;
• léxico dos cancioneiros
• e certo medievalismo onomástico.
 O NEOTROBADORISMO

LELÍAS Ó TEU OLVIDO

O pumariño da noite quer froitificar estrelas
o tanxer desta cantiga é o sinal para acendelas...
-¡ai, meu amor!-
... é o sinal para acendelas.

Agárdanos na ribeira, sob o descordo do mar,

no seo dos cons, o leito de herbiñas de namorar...
-¡ai, meu amor!-
... de herbiñas de namorar.

As nove ondas do ensoño espreitan co seu engado

pra enguedellar a toleira desta noite de noivado.
-¡ai, meu amor!-
... desta noite de noivado.
 O NEOTROBADORISMO

Exemplo: “Lelías[1] ao teu ouvido”

Influencia da lírica
• Refrán
medieval

• “herbiña de namorar”: segundo a tradición se se mete esta

herba no peto de alguén consegues que se namore de ti. É
Etnografía unha planta moi abundante en San Andrés de Teixido.
• “nove ondas”: refírese ao rito na praia da Lanzada para quedar
embarazada.
• “a frol da auga fría”: rito da mañá de San Xoán.

[1] Unha lelía ou leilía é unha cancionciña popular.

AS VANGARDAS NA GALIZA
AS VANGARDAS NA GALIZA
 AS VANGARDAS GALEGAS ESQUEMA PARA IMPRIMIR

- CARACTERÍSTICAS PECULIARES DAS VANGARDAS GALEGAS

► Inexistencia dunha verdadeira escola vangardista galega (poucos autores

plenamente vangardistas, un único manifesto, carencia de revistas estritamente
vangardistas...)
► Non hai unha renuncia ao compromiso coa realidade social e cultural do país

► Non se produce unha ruptura total coa tradición literaria

-►
MANIFESTACIÓNS DAS cerebral,
Literatura menos VANGARDAS: revistas
non (Ronsel, Alfar
totalmente , Cristal...)do
afastada e manifestos (Máis alá (1922), asinado
sentimentalismo
por Manuel Antonio e Álvaro Cebreiro: crítica da literatura baseada na tradición, dos tópicos literarios galegos,
defensa radical do individualismo e da liberdade creativa)

- AUTORES:

MANUEL ANTONIO: Móvese dentro da órbita do Creacionismo, movemento que pretende captar a esencia da
realidade e reinterpretala desde a óptica persoal do poeta. Incorpora tamén características expresivas pro-
pias doutras correntes de vangarda
• Obra principal: De catro a catro (1928): poemas estruturados a xeito de travesía mariña. Temáticas: o mar e
os elementos directamente relacionados con el, o paso do tempo, a soidade radical, a terra como contrapunto

ÁLVARO CUNQUEIRO: Parte da súa obra poética é de expresión próxima ao Surrealismo, con profusión de me-
táforas irracionais e un marcado gusto pola inspiración onírica
• Obras principais: Mar ao norde (1932) e Poemas do si e non (1933)
- MOVEMENTOS PARALELOS ÁS VANGARDAS:

NEOTROBADORISMO: Inspirado na recreación da lírica medieval galego-portuguesa, fundamentalmente nos

esquemas formais e no inxenuismo da cantiga de amigo, participa (esencialmente en Á. Cunqueiro) dunha certa
vontade expresiva proxima á linguaxe vangardista.

- AUTORES:

F. BOUZA BREY: máis tradicional na repetición dos esquemas formais da poesía trobadoresca
• Obras principais: Nao senlleira (1933) e Seitura (1935)

ÁLVARO CUNQUEIRO: Máis renovador a respecto das temáticas e formas medievais, presenta nas súas obras
neotrobadoristas, un tratamento das imaxes moi na liña dos movementos vangardistas
• Obras principais: Cantiga nova que se chama ribeira (1933) e Dona de corpo delgado (1950)

HILOZOÍSMO (IMAXINISMO): Destaca nesta poesía a presentación humanizada da natureza, continuando a li-
ña animista de Noriega Varela. Son de salientar tamén a descrición impresionista da paisaxe, a abundancia de
imaxes e o gusto polo cosmopolitismo

- AUTORES:

AMADO CARBALLO:
• Obras principais: O galo (1928) e Proel (1967)