เครื่ องใช้ไฟฟ้ าต่างๆ  

ที่อำนวยความสะดวกในปัจจุบนั อย่าง
เช่น โทรทัศน์    คอมพิวเตอร์โทรศัพท์    ตูเ้ ย็น ฯลฯ เครื่ องใช้ไฟฟ้ าทั้งหมดที่ได้
กล่าวถึงนี้ ต่างก็มีอุปกรณ์เป็ นอิเล็กทรอนิกส์เป็ นส่ วนประกอบอยูภ่ ายใน เพื่อให้
สามารถทำงานได้อย่างมีประสิ ทธิภาพ

อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ทีนกั เรี ยนต้องศึกษาขั้นพื้นฐานนั้น ได้แก่

ตัวต้านทาน  ตัวเก็บประจุ    ไดโอด LED     ทรานซิสเตอร์     รายระเอียดของอุปกรณ์ที่

ต้องศึกษา  จะได้ศึกษาในหัวข้อต่อไป
 ตัวต้ านทาน (Resistor)
ตัวต้านทานเป็ นอุปกรณ์
อิเล็กทรอนิกส์ชนิดหนึ่งที่มีสมบัติใน
การ ต้านการไหลของกระแสไฟฟ้ า
โดยทัว่ ไปแบ่งเป็ น 3 ประเภท ได้แก่
1) ตัวต้ านทานคงที่ ( Fixed Value
Resistor ) เป็ นตัวต้านทานที่มีค่า
ความต้านทานของการไหลของ
กระแสไฟฟ้ าคงที่ มีสญ ั ลักษณ์ที่ใช้
ในวงจร คือ ซึ่งสามารถอ่านค่า
ความต้านทานได้จากแถบสี ที่คาด
อยูบ่ นตัวความต้านทาน มีหน่วย
เป็ นโอห์ม ( Ω )
2) ตัวต้ านทานทีเ่ ปลีย่ นค่ าได้
( Variable Value Resistor ) เป็ นตัว
ต้านทานที่เมื่อหมุนแกนของตัว
ต้านทาน แล้วค่าความต้านทานจะ
เปลี่ยนแปลงไป นิยมใช้ในการ
ควบคุมค่าความต่ างศักย์ ไฟฟ้า
( Voltage ) ในวงจรอิเล็กทรอนิกส์
เช่น การเพิม่ – ลดเสี ยงในวิทยุหรื อ
โทรทัศน์ เป็ นต้น สัญลักษณ์ที่ใช้ใน
วงจร คือ
3) ตัวต้ านทานไวแสง หรือ แอลดีอาร์ ( LDR ) ย่อมาจาก Light Dependent Resistor
เป็ นตัวต้านทานปรับค่าได้ โดยค่าความต้านทานขึ้นอยูก่ บั ปริ มาณแสงที่ตกกระทบ
ถ้าแสงที่ตกกระทบมีปริ มาณมาก LDR จะมีค่าความต้านทานต่ำ ซึ่งสัญลักษณ์ที่ใช้
ในวงจร คือ
 ตัวเก็บประจุ (Capacitor)

ตัวเก็บประจุเป็ นอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ชนิดหนึ่งที่ทำหน้าที่สะสมประจุไฟฟ้ าหรื อคาย

ประจุไฟฟ้ าให้กบั วงจรหรื ออุปกรณ์อื่นๆ
            ตัวเก็บประจุบางชนิดจะมีข้ วั คือขั้วบวก และขั้วลบ ดังนั้น
การต่อตัวเก็บประจุในวงจร ต้องต่อให้ถูกขั้ว และต้องทราบค่า
ของตัวเก็บประจุดว้ ยว่าเหมาะสมกับวงจรอิเล็กทรอนิกส์น้ นั ๆ
หรื อไม่ ซึ่ งค่ าความจุของตัวเก็บประจุจะมีหน่ วยเป็ นฟารัด
( Farad ) ใช้ ตวั อักษรย่ อคือ F แต่ ตวั เก็บประจุทใี่ ช้ กนั ทัว่ ไปมักมี
หน่ วยเป็ นไมโครฟารัด ( µ F ) ซึ่ง 1 F มีค่าเท่ ากับ 10 6 µ F ตัว
เก็บประจุมีดว้ ยกันหลายแบบหลายขนาด แต่ละแบบจะมีความ
เหมาะสมกับงานที่แตกต่างกัน ตัวเก็บประจุโดยทัว่ ไปแบ่งเป็ น
2 แบบ ได้แก่
1) ตัวเก็บประจุชนิดค่ าคงที่ ( Fixed Value Capacitor ) เป็ นตัวเก็บประจุที่ได้รับการ
ผลิตให้มีค่าคงที่ ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงค่าความจุได้ แต่จะปรับค่าความจุให้
เหมาะสมกับวงจรได้โดยนำตัวเก็บประจุหลายๆ ตัวมาต่อกันแบบขนานหรื อ
อนุกรม สัญลักษณ์ของตัวเก็บประจุชนิดค่าคงที่
ในวงจรจะเป็ น หรื อ
2 ) ตัวเก็บประจุเปลีย่ นค่ าได้
( Variable Value Capacitor ) เป็ น
ตัวเก็บ ประจุที่ สามารถปรับค่า
ความจุได้    โดยทัว่ ไปมักใช้ในวงจร
ปรับแต่งสัญญาณทางอิเล็กทรอนิกส์
หรื อพบในเครื่ องรับวิทยุซ่ ึงใช้เป็ นตัว
เลือกหาสถานีวทิ ยุ ตัวเก็บประจุชนิด
นี้ส่วนมากเป็ นตัวเก็บประจุ ชนิดใช้
อากาศเป็ นสาร 
ไดอิเล็กทริ กและการปรับค่าจะทำได้โดยการหมุนแกน ซึ่งมีโลหะหลายแผ่นอยูบ่ น
แกนนั้น เมื่อหมุนแกนแผ่นโลหะจะเลื่อนเข้าหากันทำให้ค่าประจุเปลี่ยนแปลง
สัญลักษณ์ของตัวเก็บประจุเปลี่ยนค่าได้ในวงจรจะเป็ น หรื อ
   ไดโอด(Diode)

    ไดโอดเป็ นอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่ทำจากสารกึ่งตัวนำ ช่วยควบคุมให้

กระแสไฟฟ้ าจากภายนอกไหลผ่านได้ทิศทางเดียว และป้ องกันกระแสไฟฟ้ าไหล
ย้อนกลับ จากอุปกรณ์ประเภทขดลวดต่างๆ
 ไดโอดประกอบด้วยขั้ว 2 ขั้ว คือ แอโนด ( Anode : A )ต้ องต่ อกับถ่ านไฟฉาย
ขั้วบวก ( + )   และแคโทด ( Cathode : K )  ต้ องต่ อกับถ่ านไฟฉายขั้วลบ ( - ) การ
ต่อไดโอเข้ากับวงจรต้องต่อให้ถูกขั้ว ถ้าต่อผิดขั้วไดโอดจะไม่ยอมให้กระแสไฟฟ้ า
ไหลผ่าน ทำให้เครื่ องใช้ไฟฟ้ าทำงานในวงจรไม่ได้ซ่ ึงสัญลักษณ์ของไดโอดใน
วงจรไฟฟ้ า เป็ น

ไดโอดบางชนิดเมื่อมีกระแสไฟฟ้ าไหลผ่านจะให้แสงสว่างออกมา เราเรี ยกว่าได

โอดเปล่ งแสง หรือ แอลอีดี ( LED) ซึ่งย่อมาจาก Light Emitting Diode และมี
สัญลักษณ์ในวงจรเป็ น
 จากภาพจะเห็นว่า LED มีขายืน่ ออกมาสองขา ขาที่ส้ ันกว่าคือ ขั้วแคโทด
(ขั้วลบ) และขาที่ยาวกว่าคือ ขั้วแอโนด (ขั้วบวก) ไดโอดเปล่งแสงนี้มีลกั ษณะ
คล้ายๆหลอดไฟเล็กๆ กินไฟน้อย และนิยมนำมาใช้งานอย่างกว้างขวาง เช่น ไฟ
กะพริ บตามเสี ยงเพลง ไฟหน้าปัดรถยนต์ ไฟเตือนในเครื่ องใช้ไฟฟ้ าต่างๆ ไฟที่ใช้
ในการแสดงตัวเลขของเครื่ องคิดเลข เป็ นต้น
 ทรานซิสเตอร์  (Transistor)

     

ทรานซิสเตอร์เป็ นอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่ทำจากสารกึ่งตัวนำ
ทรานซิสเตอร์แต่ละชนิดจะมี 3 ขา ได้แก่ ขาเบส ( Base : B ) ขาอิมติ เตอร์
( Emitter : E ) ขาคอลเล็กเตอร์ ( Collector : C ) หากแบ่งประเภทของ
ทรานซิสเตอร์ตามโครงสร้างของสารที่นำมาใช้จะแบ่งได้ 2 แบบ คือ
1) ทรานซิสเตอร์ ชนิด พีเอ็นพี ( PNP ) มีสัญลักษณ์ ในวงจรเป็ น
เป็ นทรานซิสเตอร์ ทจี่ ่ ายไฟเข้ าทีข่ าเบสให้ มคี วามต่ างศักย์ ต่ำกว่ าขาอิมติ เตอร์

2) ทรานซิสเตอร์ ชนิด เอ็นพีเอ็น ( NPN ) มีสัญลักษณ์ ในวงจรเป็ น

เป็ นทรานซิสเตอร์ ทจี่ ่ ายไฟเข้ าทีข่ าเบสให้ มคี วามต่ างศักย์ สูงกว่ าขาอิมติ เตอร์
ทรานซิสเตอร์ เป็ นอุปกรณ์ ซึ่งถูกควบคุมด้ วยกระแสไฟฟ้ าทีผ่ ่ านขา B
หรือเรียกว่ า กระแสเบส นั่นคือ เมือ่ กระแสเบสเปลีย่ นแปลงเพียงเล็กน้ อย
ก็จะทำให้ กระแสไฟฟ้ าในขา E (กระแสอิมติ เตอร์ ) และกระแสไฟฟ้ าใน
ขา C (กระแสคอลเล็กเตอร์ ) เปลีย่ นแลงไปด้ วย ซึ่งทำให้ ทรานซิสเตอร์
ทำหน้ าทีเ่ ป็ นสวิตช์ ปิดหรือเปิ ดวงจร
โดยถ้าไม่มีกระแสไฟฟ้ าผ่านขา B ก็จะทำให้ไม่มีกระแสไฟฟ้ าผ่านขา E และ C ด้วย
ซึ่งเปรี ยบเสมือนปิ ดไฟ (วงจรเปิ ด) แต่ถา้ ให้กระแสไฟฟ้ าเพียงเล็กน้อยผ่านขา B จะ
สามารถควบคุมกระแสไฟฟ้ าที่มากกว่าให้ผา่ นทรานซิสเตอร์แล้วผ่านไปยังขา E
และผ่านไปยังอุปกรณ์อื่นที่ต่อจากขา C
 การต่ อวงจรอิเล็กทรอนิกส์

 การต่ อตัวต้ านทาน

 การต่อตัวต้านทานเข้าไปในวงจรไฟฟ้ าจะทำให้มีปริ มาณกระแสไฟฟ้ าที่ไหล
ผ่านในวงจรลดลง โดยสังเกตได้จากความสว่างของหลอดไฟ และจำนวนช่องที่เข็ม
เบนไปของแอมมิเตอร์ที่ลดน้อยลงซึ่งการต่อตัวต้านทานเข้าไปในวงจรนั้นไม่ตอ้ ง
คำนึงถึงขั้วหรื อปลายขาของตัวต้านทาน ดังนั้นเมื่อต่อวงจรโดยสลับปลายขาของ
ตัวต้านทาน หลอดไฟจึงสว่างได้เหมือนเดิมและนับจำนวนช่องที่เข็มเบนไปได้เท่า
เดิม
การต่ อตัวเก็บประจุ

การเก็บประจุ
 การต่อตัวเก็บประจุน้ นั จะมีแถบสี ขาว เขียนสัญลักษณ์เป็ นเครื่ องหมาย
(-)เครื่ องหมายลบ  บอกให้ทราบว่า  ขาของตัวเก็บประจุที่อยูข่ า้ งเดียวกันกับแถบสี
ขาวนั้นเป็ นขั้วลบ  การต่อนั้นต่อได้ท้ งั แบบอนุกรม  และแบบขนาน

การประจุไฟให้กบั ตัวเก็บประจุสามารถทำได้โดยการต่อตัวเก็บประจุเข้ากับ
วงจรไฟฟ้ าอย่างง่าย โดยแบตเตอรี่ จะจ่ายไฟให้แก่ตวั เก็บประจุ ดังนั้นเข็มแอมมิเตอร์จึง
เบนไปจากเดิมในระยะแรกและเบนกลับมาชี้ที่ศูนย์ในเวลาต่อมาเมื่อการประจุสิ้นสุ ด
และจะมีประจุไฟฟ้ าเก็บไว้ในตัวเก็บประจุ
การคายประจุ

ถอดถ่านไฟฉายออก แล้วนำตัวเก็บประจุมาต่อแบบอนุกรม
 เพื่อทำการคายประจุที่อยูภ่ ายใน ตัวเก็บประจุ
 ดังนั้นเมื่อนำตัวเก็บประจุที่ประจุไฟแล้วมาต่อเข้ากับวงจร จึงพบว่าเข็มของ
แอมมิเตอร์สามารถเบนไปได้ แสดงว่ามีกระแสไฟฟ้ าไหลในวงจร แต่เมื่อทิ้งไว้สกั
ครู่ หนึ่ง ประจุไฟฟ้ าที่เก็บไว้ในตัวเก็บประจุจะค่อยๆ สูญเสี ยไป ดังนั้นการต่อตัว
ต้านทานเข้าไปในวงจรไฟฟ้ าซึ่งต่อกับตัวเก็บประจุไฟแล้ว จึงเป็ นการช่วยให้ตวั
เก็บประจุสูญเสี ยประจุไฟฟ้ าได้ชา้ ลง
การต่ อไดโอดเปร่ งแสง(LED)

หลอดไฟชิด LED นั้นจะมี 2 ขา ขาหนึ่งสั้น และอีก

ขาหนึ่งยาวขาที่ยาวนั้นคือขั้ว บวก (+)  
การต่อไดโอดเปร่ งแสงหรื อLEDนั้น  ต้องต่อให้ถูกขั้วมิฉะนั้นได
โอดจะไม่เปร่ งแสง
 ความรู้เรื่ องอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เบื้องต้น  และการต่อวงจรอิเล็กทรอนิกส์
ที่ได้ศึกษามาแล้วนั้น  สามารถนำมาต่อวงจรเป็ นเครื่ องใช้อย่างง่ายๆได้    เช่น  ออด
ไฟฟ้ า  ไฟกระพริ บ  เป็ นต้น  ซึ่งสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้มากมาย
วงจรออดไฟฟ้ า
ออดไฟฟ้า
อุปกรณ์
ถ่ายไฟฉายAA             4   ก้อน
สายไฟ                        1   ชุด
สวิตช์                          1   ตัว
ทรานซิสเตอร์  C458    1   ตัว
ตัวต้านทาน 24 kΩ     1   ตัว
ตัวต้านทาน 3.3 kΩ    2   ตัว
ตัวต้านทาน 100 kΩ   1   ตัว
ออดไฟฟ้ า                    1   ตัว
วงจรไฟกระพริบ

ไฟกระพริบ
อุปกรณ์
ถ่านไฟฉายAA             4   ก้อน
สายไฟ                         1   ชุด
ตัวเก็บประจุ  470 µ F    2   ตัว
ทรานซิสเตอร์   C 458     2   ตัว
ไดโอดเปร่ งแสงLED     2   ตัว
ตัวต้านทานปรับค่าได้ 24 kΩ    2   ตัว
สวิตช์                          1   ตัว