Yunit 1

PANITIKANG
SINAUNA
(PANAHON NG ATING
MGA NINUNO)
Simula
n
NATIN!
 I. Sanligang
Kasaysayan
1. ANG MGA NEGRITO
2. ANG MGA INDONES
3. ANG MGA MALAY
4. ANG MGA INTSIK
5. ANG MGA BUMBAY
6. ANG MGA ARABE AT
PERSIYANOS
 NEGRITO
- Ang mga unang Negrito ay walang pirmihang tirahan.
- Kung saan may malalagong kagubatan na mapagkukunan ng
mga bungang-kahoy at iba pang pagkain ay naroon sila.
- Palipat-lipat sila ng tirahan. Hindi sila marunong
magbungkal ng lupa, si marunong magtanim at lalong di
marunong magluto. Kalasag nila sa paghahanap ng
ikabubuhay ang busog at pana.
 INDONES
- Kauna-unahang nandayuhan sa kapuluan ang mga Indones,
higit na maunlad ang pamumuhay ng mga Indones.
- Kaiba sila sa mga dinantnang katutubo, sapagkat marunong
silang magbungkal ng lupa, magtanim at magluto ng kanilang
pagkain.
- Marunong silang magsaing sa tukil at may sariling
pamahalaan. Sila’y may dalawang pangkat:
 MALAY
- Kasunod na nandayuhan ay ang mga Malay. Sila’y may
tatlong pangkat.
1. Ang unang pangkat ng mga Malay ay siyang nagging
ninuno ng mga Igorot, Bontoc at Tinguianes.
Sila’y pananampalatayang pagano at mag awiting
panrelihiyon.
 INTSIK
Sumunod na nandayuhan sa Pilipinas ay ang mga Intsik.
Dalawang pangkat din ang mga Instik na nakarating sa
Pilipinas.
-Ang unang pangkat ay nagbuhat sa Fukien, Tsina na
tinawag na mga “Manggugusi”. May dala silang gusi na
may lamang mga abo ng kanilang mga ninuno at yaon ay
ibinabaon sa looban na kinatitirikan ng kanilang bahay na
tinitirhan.
 BUMBAY
Sumunod na nandayuhan sa Pilipinas ay ang
mga Bumbay. Sila’y may dalawang pangkat.
Ang mga unang pangkat ay nanggagling sa
Borneo at may dalang pananampalatayang
Budismo. May dala rin silang mga epiko at
mahiya.
 ARABE AT
PERSIYANO
Nandayuhan din sa Pilipinas ang mga Arabe at
Persiyano. Sila’y ilang panahon ding
nakipagkalakalan at nanirahan sa ating
kapuluan. Hatid nila ang impluwensiyang
pampanitikan gaya ng mga epiko, dula, alamat
at mga kuwentong bayan.
 DALAWANG BAHAGI NG
MATANDANG PANITIKAN
1. Ang kapanahunan ng mga Alamat, na nagsisimula
sa lalong kauna-unahang panahon ng ating lahi, ayon
sa kanyang maabot ng mga mananaliksik at
nagtapops sa paglipas ng ikalawang pandarayuhan sa
mga pulong ito ng mga Malay sa pali-libot ng taong
1300, A.D.
 DALAWANG BAHAGI NG
MATANDANG PANITIKAN
2. Ang Kapanahunan ng mga Epiko o Tulang
–Bayani, na nagsisimula sa pali-libot ng
taong 1300, A.D., at nagtatapos sa panahon
ng pananakop ni Legaspi noong 1565, A.D.
 Ano ang
Alamat?
AnoAno
angang
Mito?
pinagkaiba ng
dalawa?
 MGA ALAMAT AT
MITO
- Ang mga Alamat at Mito ay karaniwang sangkap ng sinaunang panitikan
ng alinmang lahi.
- Dala ng katapusan sa kaalamang maka-agham, ang mga phenomena o mga
pangyayari sa kalikasan ay binibigyan nila ng mga paliwang sa abot ng
kanilang malikhaing guni-guni.
- Naging kapani-paniwala sa kanila ang ganitong haka-haka – Lubaha pa’t
napatunayan ang pagkakahabi ng mga pangyayari – hanggang ang mga
alamat at mitong ito ay makapasok maging sa kanilang pananampalataya sa
lumikha.
 HALIMBAWA:
1. Bakit Maliwanag ang Araw kaysa Buwan
(Kapampangan)
2. Ang Pinagmulan ng mga Lahi (Bisaya)
3. Ang Alamt nina Taor at Limimuut (Hilagang Sulawesi)
4. Ang Alamat ng Gunung Wayang (Kanlurang Java)
 Karaniwan sa mga alamat na
nagpapasalin-salin sa bibig ng mga
mamamayan ay mapapansing may
himig kasaysayan ng pag-ibig, may
ibinibigay na aral at may
pagpapahalagang moral.
Kapansin-pansin din na ang karaniwan sa mga
alamat ay pumapaksa sa pinagmulan ng katawagan
sa mga pook tulad ng:
- Alamat ng Maynila
- Alamat ng Kanlaon
- Alamat ng Binangonan
- Alamat ng Angono
- Alamat ng Balintawak
At iba pa.
Kundi man pook ay pagsagot naman sa
tanong na bakit tulad ng:
- Bakit patayo matulog ang kabayo?
- Bakit higit na maliwanag ang araw kaysa sa
buwan?
- Bakit maluwang ang balat ng baka at bakit
masikip ang balat ng kalabaw?
Nagpapaliwanag din ng pinagmulan ng
mga bagay na tulad ng:
- Alamat ng Saging
- Alamat ng Pinya
- Alamat ng Bulkang Mayon
- Alamat ng Bulkang Pinatubo
- Alamat ng Niyog
At iba pa.
 ANG MGA MITO
- Kabilang din ang mga mito sa panahon ng mga kiwentong
bayan.
- Ang mga ito;y ginagampanan ng mga diyus-diyosan.
- Ang mga alamat ng unang babae at unang lalaki ng mga
Tagalog na dili iba’t “Si Malakas at Si Maganda ay may pagka-
mito.
- May mito rin ang mga Ifugao:
Ano ang
Bulong?
 MGA BULONG
- Bahagi pa rin ng panitikang katutubo ang mga bulong.
- Ito’y isang uri ng tradisyunal na dula.
- Naniniwala ang mga Pilipino sa mga bulong.
- Ginagamit nila ito sa panggagamot.
 Ang iba naman ay sa paghingi ng pahintulot sa mga nuno sa
punso gaya ng:
 “Habi-habi po lelong, lelang baka po kayo matakpan.”
 MGA HALIMBAWA:
1. Daga, daga, heto na ang sira
kong ngipin, ibigay mo sa akin ang
bago at maganang ngipin.
2. Bikol Salin

Tabi … Tabi Tabi … Tabi

Tabi! Maikagi Tabi! Makiraan
Mga buta kami Mga bulag kami
Dai tabi kamo magrami Huwag po kayong lalapit
Baad matungtungan ni. Baka naming kayo maipit
3. Ilongo Salin

Tabi … Tabi Tabi … Tabi

Maagi lang kami Daraan lang kami
Kami patawaron Patawarin kami
Kon kamo masalapay Kung amin kayong
namon. maagi.
 Ano ang
Kuwentong
Bayan?
 ANG MGA KUWENTONG
BAYAN:
- Mayaman sa mga kuwentong bayan ang Pilipinas
maging bago pa dumating ang mga Kastila.
- Ayon nga kay Dr. H. Otley Beyer, kilalang
antropologong Amerikano ay higit na mayaman ang
Pilipinas sa mga kuwentong bayan kaysa sa India,
Persya, Rusya at Hapon.
Sa mga bayan – bayan, nagpapasalin-salin sa mga
bibig ng mga mamamayan ang mga sumusunod na
kuwentong bayan:
1. Mariang Makiling
2. Prinsesa Makapuno
3. Ang Pagkakalikha ng Daigdig
4. Bakit Patayong Natutulog ang Kabayo?
5. Bakit Humahalik sa Lupa ang Butiki?
6. Ang Buwan at ang Araw
7. Ang Anak na Sinumpa
8. Pinagmulan ng Lahi
9. Ang Haring Sicada at Ang Haring Leon
10. Mariang Kalabasa
11. Mariang Alimango
12. Mariang Sinukuan
Indibidwal
na
PAGSUSULIT
Simula
n
NATIN!
 PANUTO:
- Kumuha ng isang-kapat na papel.
- Lagyan ng bilang 1 hanggan 15
- Iwasan ang magkamali at bago ng sagot.
- Ipapahiya kung sinuman ang mangongopya sa
katabi.
 BUMBAY 1
Sumunod na nandayuhan sa Pilipinas ay ang
mga _________. Sila’y may dalawang pangkat.
Ang mga unang pangkat ay nanggagling sa
Borneo at may dalang pananampalatayang
Budismo. May dala rin silang mga epiko at
mahiya.
 ARABE AT
2
PERSIYANO
Nandayuhan din sa Pilipinas ang mga
____________. Sila’y ilang panahon ding
nakipagkalakalan at nanirahan sa ating
kapuluan. Hatid nila ang impluwensiyang
pampanitikan gaya ng mga epiko, dula, alamat
at mga kuwentong bayan.
 NEGRITO
3
- Ang mga unang _______ ay walang pirmihang tirahan.
- Kung saan may malalagong kagubatan na mapagkukunan ng
mga bungang-kahoy at iba pang pagkain ay naroon sila.
- Palipat-lipat sila ng tirahan. Hindi sila marunong
magbungkal ng lupa, si marunong magtanim at lalong di
marunong magluto. Kalasag nila sa paghahanap ng
ikabubuhay ang busog at pana.
 INTSIK 4
Sumunod na nandayuhan sa Pilipinas ay ang mga ______.
Dalawang pangkat din ang mga _____ na nakarating sa
Pilipinas.
-Ang unang pangkat ay nagbuhat sa Fukien, Tsina na
tinawag na mga “Manggugusi”. May dala silang gusi na
may lamang mga abo ng kanilang mga ninuno at yaon ay
ibinabaon sa looban na kinatitirikan ng kanilang bahay na
tinitirhan.
 INDONES
5
- Kauna-unahang nandayuhan sa kapuluan ang mga
_________, higit na maunlad ang pamumuhay ng mga _______.
- Kaiba sila sa mga dinantnang katutubo, sapagkat marunong
silang magbungkal ng lupa, magtanim at magluto ng kanilang
pagkain.
- Marunong silang magsaing sa tukil at may sariling
pamahalaan. Sila’y may dalawang pangkat:
 MALAY 6
- Kasunod na nandayuhan ay ang mga _______. Sila’y may
tatlong pangkat.
1. Ang unang pangkat ng mga Malay ay siyang nagging
ninuno ng mga Igorot, Bontoc at Tinguianes.
Sila’y pananampalatayang pagano at mag awiting
panrelihiyon.
 DALAWANG BAHAGI NG
MATANDANG PANITIKAN
1. Ang kapanahunan ng mga Alamat, 7 na nagsisimula
sa lalong kauna-unahang panahon ng ating lahi, ayon
sa kanyang maabot ng mga mananaliksik at
nagtapops sa paglipas ng ikalawang pandarayuhan sa
mga pulong ito ng mga Malay sa pali-libot ng taong
1300, A.D.
 DALAWANG BAHAGI NG
MATANDANG PANITIKAN
2. Ang Kapanahunan ng mga
8 –Bayani, na nagsisimula sa
Epiko o Tulang
pali-libot ng taong 1300, A.D., at nagtatapos
sa panahon ng pananakop ni Legaspi noong
1565, A.D.
 MGA BULONG
9
- Bahagi pa rin ng panitikang katutubo ang mga ito.
- Ito’y isang uri ng tradisyunal na dula.
- Naniniwala ang mga Pilipino dito.
- Ginagamit nila ito sa panggagamot.
 Ang iba naman ay sa paghingi ng pahintulot sa mga nuno sa
punso gaya ng:
 “Habi-habi po lelong, lelang baka po kayo matakpan.”
 ANG MGA KUWENTONG
10
BAYAN:
- Mayaman sa mga ku__________ang Pilipinas
maging bago pa dumating ang mga Kastila.
- Ayon nga kay Dr. H. Otley Beyer, kilalang
antropologong Amerikano ay higit na mayaman ang
Pilipinas sa mga ______________ kaysa sa India,
Persya, Rusya at Hapon.
 ANG MGA
11 MITO
- Kabilang din ang mga ______ sa panahon ng mga kiwentong
bayan.
- Ang mga ito’y ginagampanan ng mga diyus-diyosan.
- Ang mga alamat ng unang babae at unang lalaki ng mga
Tagalog na dili iba’t “Si Malakas at Si Maganda ay may pagka-
______.
- May _______ rin ang mga Ifugao:
 MGA ALAMAT
12 AT
MITO
- Ang mga ________ at ________ ay karaniwang sangkap ng sinaunang
panitikan ng alinmang lahi.
- Dala ng katapusan sa kaalamang maka-agham, ang mga phenomena o mga
pangyayari sa kalikasan ay binibigyan nila ng mga paliwang sa abot ng
kanilang malikhaing guni-guni.
- Naging kapani-paniwala sa kanila ang ganitong haka-haka – Lubaha pa’t
napatunayan ang pagkakahabi ng mga pangyayari – hanggang ang mga
alamat at mitong ito ay makapasok maging sa kanilang pananampalataya sa
lumikha.
 13-15. Ano ang buong pangalan ng inyong
“iniwan at sinaktan” na Ginoong guro sa GE
12?
Pangalan
Middle Initial
Apelyido
Iwasto
NATIN!
 BUMBAY 1
Sumunod na nandayuhan sa Pilipinas ay ang
mga _________. Sila’y may dalawang pangkat.
Ang mga unang pangkat ay nanggagling sa
Borneo at may dalang pananampalatayang
Budismo. May dala rin silang mga epiko at
mahiya.
 ARABE AT
2
PERSIYANO
Nandayuhan din sa Pilipinas ang mga
____________. Sila’y ilang panahon ding
nakipagkalakalan at nanirahan sa ating
kapuluan. Hatid nila ang impluwensiyang
pampanitikan gaya ng mga epiko, dula, alamat
at mga kuwentong bayan.
 NEGRITO
3
- Ang mga unang _______ ay walang pirmihang tirahan.
- Kung saan may malalagong kagubatan na mapagkukunan ng
mga bungang-kahoy at iba pang pagkain ay naroon sila.
- Palipat-lipat sila ng tirahan. Hindi sila marunong
magbungkal ng lupa, si marunong magtanim at lalong di
marunong magluto. Kalasag nila sa paghahanap ng
ikabubuhay ang busog at pana.
 INTSIK 4
Sumunod na nandayuhan sa Pilipinas ay ang mga ______.
Dalawang pangkat din ang mga _____ na nakarating sa
Pilipinas.
-Ang unang pangkat ay nagbuhat sa Fukien, Tsina na
tinawag na mga “Manggugusi”. May dala silang gusi na
may lamang mga abo ng kanilang mga ninuno at yaon ay
ibinabaon sa looban na kinatitirikan ng kanilang bahay na
tinitirhan.
 INDONES
5
- Kauna-unahang nandayuhan sa kapuluan ang mga
_________, higit na maunlad ang pamumuhay ng mga _______.
- Kaiba sila sa mga dinantnang katutubo, sapagkat marunong
silang magbungkal ng lupa, magtanim at magluto ng kanilang
pagkain.
- Marunong silang magsaing sa tukil at may sariling
pamahalaan. Sila’y may dalawang pangkat:
 MALAY 6
- Kasunod na nandayuhan ay ang mga _______. Sila’y may
tatlong pangkat.
1. Ang unang pangkat ng mga Malay ay siyang nagging
ninuno ng mga Igorot, Bontoc at Tinguianes.
Sila’y pananampalatayang pagano at mag awiting
panrelihiyon.
 DALAWANG BAHAGI NG
MATANDANG PANITIKAN
1. Ang kapanahunan ng mga Alamat, 7 na nagsisimula
sa lalong kauna-unahang panahon ng ating lahi, ayon
sa kanyang maabot ng mga mananaliksik at
nagtapops sa paglipas ng ikalawang pandarayuhan sa
mga pulong ito ng mga Malay sa pali-libot ng taong
1300, A.D.
 DALAWANG BAHAGI NG
MATANDANG PANITIKAN
2. Ang Kapanahunan ng mga
8 –Bayani, na nagsisimula sa
Epiko o Tulang
pali-libot ng taong 1300, A.D., at nagtatapos
sa panahon ng pananakop ni Legaspi noong
1565, A.D.
 MGA BULONG
9
- Bahagi pa rin ng panitikang katutubo ang mga ito.
- Ito’y isang uri ng tradisyunal na dula.
- Naniniwala ang mga Pilipino dito.
- Ginagamit nila ito sa panggagamot.
 Ang iba naman ay sa paghingi ng pahintulot sa mga nuno sa
punso gaya ng:
 “Habi-habi po lelong, lelang baka po kayo matakpan.”
 ANG MGA KUWENTONG
10
BAYAN:
- Mayaman sa mga ku__________ang Pilipinas
maging bago pa dumating ang mga Kastila.
- Ayon nga kay Dr. H. Otley Beyer, kilalang
antropologong Amerikano ay higit na mayaman ang
Pilipinas sa mga ______________ kaysa sa India,
Persya, Rusya at Hapon.
 ANG MGA
11 MITO
- Kabilang din ang mga ______ sa panahon ng mga kiwentong
bayan.
- Ang mga ito’y ginagampanan ng mga diyus-diyosan.
- Ang mga alamat ng unang babae at unang lalaki ng mga
Tagalog na dili iba’t “Si Malakas at Si Maganda ay may pagka-
______.
- May _______ rin ang mga Ifugao:
 MGA ALAMAT
12 AT
MITO
- Ang mga ________ at ________ ay karaniwang sangkap ng sinaunang
panitikan ng alinmang lahi.
- Dala ng katapusan sa kaalamang maka-agham, ang mga phenomena o mga
pangyayari sa kalikasan ay binibigyan nila ng mga paliwang sa abot ng
kanilang malikhaing guni-guni.
- Naging kapani-paniwala sa kanila ang ganitong haka-haka – Lubaha pa’t
napatunayan ang pagkakahabi ng mga pangyayari – hanggang ang mga
alamat at mitong ito ay makapasok maging sa kanilang pananampalataya sa
lumikha.
 13-15. Ano ang buong pangalan ng inyong
“iniwan at sinaktan” na Ginoong guro sa GE
12?
IAN
C.
ZARAGOZA
Takdan
g
ARALIN
 PANUTO:
- Sa isang buong papel, sa 5 pa 7 pangungusap, ibuod kung
paano nabuo ang alamat ng mga sumusunod:

1. Bakit Maliwanag ang Araw kaysa Buwan (Kapampangan)

2. Ang Pinagmulan ng mga Lahi (Bisaya)
3. Ang Alamt nina Taor at Limimuut (Hilagang Sulawesi)
4. Ang Alamat ng Gunung Wayang (Kanlurang Java)