TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.

HCM
Môn: Tâm lý học đại cương
GV: Th.S Lý Minh Tiên
Các thành viên tổ 4
CÁC QUY LUẬT CỦA ĐỜI SỐNG TÌNH CẢM

Quy luật thích ứng

Quy luật di chuyển

Quy luật lây lan

Quy luật cảm ứng

Quy luật pha trộn

Quy luật hình thành tình cảm

 Quy luật thích ứng 1

 Một xúc cảm hay tình cảm nào đó được lặp

đi lặp lại nhiều lần một cách không thay đổi
sẽ bị suy yếu đi, bị lắng xuống.
 Hiện tượng “chai sạn” xúc cảm, tình cảm.
 Quy luật thích ứng 1

Biểu hiện:
 Gần thường xa thương.
 Gần nhau cảm thấy bình thường
Xa nhau mới thấy tình thương dạt dào.
 Dao năng mài thì sắc, người năng chào thì
quen.
 Quy luật thích ứng 1

“Sự xa cách đối với tình yêu giống như gió

với lửa, gió sẽ dập tắt những tia lửa nhỏ,
nhưng lại đốt cháy, bùng nổ những tia lửa
lớn.”
(Ngạn ngữ Nga)
Ví dụ

Một người thân của chúng ta đột ngột qua

đời, làm cho ta và gia đình đau khổ, vất vả,
nhớ nhung … nhưng năm tháng trôi qua, ta
cũng sẽ nguôi dần…
 Ứng dụng

 Liên tục thay đổi phương pháp, hình thức tổ

chức lớp học và các hoạt động, thay đổi “phong
cách lên lớp” để thu hút học sinh, tránh nhàm
chán cho chính mình và các em học sinh.
 Ứng dụng

 Luôn luôn năng động, sáng tạo, làm mới

mình, học hỏi để mình ngày hôm qua không
phải là mình của ngày hôm kia.
 Ứng dụng

 Trong quá trình giảng dạy, quy luật này

được ứng dụng như phương pháp “lấy độc
trị độc” đối với học sinh.
 Nam là một học sinh nhút nhát, luôn
Ví dụ rụt rè trước mọi người. Mỗi lần bị cô
giáo gọi trả lời câu hỏi, Nam đều tỏ ra
lúng túng và đỏ mặt. Nhưng một thời
gian sau, việc Nam luôn phải đứng dậy
trả lời lặp đi lặp lại nhiều lần và nhờ
sự khuyến khích động viên của bạn bè
thầy cô thì Nam đã tự tin trả lời những
câu hỏi trước lớp.
 Quy luật di chuyển 2

 Xúc cảm, tình cảm có thể di chuyển từ đối

tượng này sang đối tượng khác.

Biểu hiện:
 Giận cá chém thớt.
 Vơ đũa cả nắm.
 Yêu nhau yêu cả đường đi
Ghét nhau ghét cả tông ti họ hàng.
Hương đang tập trung làm một bài tập
rất khó, áp lực tâm lí đang đè lên Ví dụ
người cô. Lúc này cô cần sự yên tĩnh
nhưng Hạnh vô tình đã hỏi cô liên tục
một câu hỏi. Hương cảm thấy khó
chịu và cáu gắt với Hạnh cho dù Hạnh
không thực sự có lỗi.
 Ứng dụng

 Giáo viên phải có sự kiểm soát tình cảm của

mình, luôn tạo bầu không khí lớp học vui tươi,
thoải mái.
 Nhận định và đánh giá vấn đề một cách
khách quan.
 Quy luật lây lan 3
 Xúc cảm, tình cảm về một sự vật, hiện
tượng nào đó từ chủ thể này có thể lan truyền
sang chủ thể khác.
 Quy luật lây lan 3
Biểu hiện:
 Hiện tượng vui lây,
buồn lây, đồng cảm.
 Một con ngựa đau,
cả tàu bỏ cỏ.
 Niềm vui nhân đôi,
nỗi buồn sẻ nửa.
 Quy luật lây lan 3
 Quy luật này có cơ sở là tính xã hội con
người và được dùng để hình thành tình cảm
một cách bị động.
 Tạo nên những hiện tượng tâm lý xã hội
như bầu không khí tâm lý, tâm trạng xã hội.
An vừa nhận được giấy báo nhập
học. An vô cùng sung sướng, vui Ví dụ
mừng. An thông báo cho bố mẹ và
bạn bè của mình. Sự vui vẻ của An đã
tạo nên không khí thoải mái, vui
mừng cho mọi người xung quanh.
 Ứng dụng

 Xây dựng tập thể hòa đồng, đoàn kết, thân

ái.
 Xây dựng tấm gương điển hình để học
sinh học tập và noi theo.
 Giáo viên luôn giữ phong thái vui vẻ tạo
bầu không khí thoải mái, học tập tốt; có sự
khen thưởng, trách phạt để các em phấn đấu
noi theo.
 Quy luật cảm ứng 4
 Là sự tác động qua lại giữa xúc cảm, tình
cảm âm tính và dương tính, tích cực và tiêu
cực trong cùng một loại.

(một xúc cảm, tình cảm này có thể làm tăng

cường hoặc giảm bớt một xúc cảm, tình cảm
khác đối cực với nó xảy ra đồng thời hay nối
tiếp).
 Quy luật cảm ứng 4
Biểu hiện:
 Ngọt bùi nhớ lúc đắng cay.
 Càng yêu nước càng căm thù giặc.
 Cô gái ở một môi trường có nhiều nam, sẽ
được quý trọng hơn vì hiếm.
 Khi chấm bài, sau một loạt bài kém,
Ví dụ gặp một bài khá, giáo viên thấy hài
lòng. Bình thường bài khá này chỉ
đạt điểm 7 nhưng trong hoàn cảnh
này giáo viên sẽ cho điểm 9.
 Ứng dụng

 Giáo viên cần xây dựng thang điểm chuẩn

để chấm bài, tránh cảm tính.

 Có cái nhìn khách quan, lý tính, công bằng

hơn trong nhìn nhận, đánh giá, nhận xét cấp
trên, đồng nghiệp và học sinh.
 Ứng dụng

 Vận dụng quy luật tương phản để nêu

gương, trách phạt học sinh.

 Trong nghệ thuật, quy luật này là cơ sở để

xây dựng các tình tiết gây cấn, đẩy mâu
thuẫn lên cao.
 Quy luật pha trộn 5
 Hiện tượng hai hay nhiều xúc cảm, tình
cảm đối lập nhau có thể cùng tồn tại ở một
người, chúng không loại trừ nhau mà quy
định lẫn nhau.

Biểu hiện:
 Giận mà thương, thương mà giận.
 Cái gì càng khó khăn gian khổ mới đạt
được thì khi đạt được ta càng tự hào.
 Bạn A yêu bạn B, cô luôn muốn B ở
Ví dụ bên cạnh cô, quan tâm chăm sóc cô.
Nhưng khi cô thấy B có một cử chỉ
thân mật hay một hành động quan
tâm tới một người con gái khác thì A
tỏ ra khó chịu ghen tuông.
 Ứng dụng

 Đời sống tình cảm đầy mâu thuẫn, phức

tạp vì vậy cần phải biết quy luật này để thông
cảm, điều khiển, điều chỉnh hành vi của mình.

 Giáo viên phải nghiêm khắc trên tinh thần

thương yêu học sinh.
 Quy luật hình thành tình cảm 6
Khái quát
hóa
Xúc cảm
Tình cảm
cùng loại
Động Tổng
hình hóa hợp hóa

Khái quát hóa là quá trình dùng trí óc để hợp

nhất nhiều đối tượng khác nhau thành một
nhóm, một loại theo những thuộc tính, những
liên hệ, quan hệ chung nhất định.
 Quy luật hình thành tình cảm 6
Khái quát
hóa
Xúc cảm
Tình cảm
cùng loại
Động Tổng
hình hóa hợp hóa

Động hình hóa là khả năng làm sống lại một

phản xạ hoặc một chuỗi phản xạ đã được hình
thành từ trước.
 Quy luật hình thành tình cảm 6
Khái quát
hóa
Xúc cảm
Tình cảm
cùng loại
Động Tổng
hình hóa hợp hóa

Tổng hợp hóa là quá trình dùng trí óc để hợp

nhất các thành phần đã được tách rồi nhờ sự
phân tích thành một chỉnh thể.
 Quy luật hình thành tình cảm 6

Biểu hiện:
 Năng mưa thì giếng năng đầy
Anh năng đi lại mẹ thầy năng thương.
 Lửa gần rơm lâu ngày cũng bén.
 Mưa dầm thấm đất.
Tình cảm của con cái đối với bố mẹ là
cảm xúc thường xuyên xuất hiện do Ví dụ
liên tục được bố mẹ yêu thương, thỏa
mãn nhu cầu, dần dần được tổng hợp
hóa, động hình hóa và khái quát hóa
mà thành.
 Ứng dụng

 Hình thành tình cảm cho học sinh phải đi

từ điều đơn giản, bình dị, người thật, việc
thật, không giáo điều nói suông.

 Người thật việc thật là kích thích dễ rung

động nhất.
Xây dựng tình yêu Tổ quốc phải xuất
phát từ tình yêu gia đình, yêu mái Ví dụ
nhà, yêu từng con người trong gia
đình, làng xóm,…
Caâu hoûi cuûng
coá
Câu 1: Câu tục ngữ nào dưới đây nói lên
quy luật lây lan của tình cảm:

A. Giận cá chém thớt.

B. Gần thường, xa thương.
C. Lửa gần rơm lâu ngày cũng bén.
D. Một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ.
Câu 2: Ở vận động viên leo núi hay thám
hiểm thường có tâm lý vừa lo âu vừa tự
hào. Đó là thể hiện của:

A. Quy luật cảm ứng.

B. Quy luật pha trộn.
C. Quy luật thích ứng.
D. Quy luật di chuyển.
Câu 3: Biện pháp giáo dục “ôn nghèo nhớ
khổ” xuất phát từ quy luật:

A. Di chuyển.
B. Pha trộn.
C. Cảm ứng.
D. Thích ứng.
Câu 4: Khi xem phim hoạt hình, càng yêu
mến nhân vật Bạch Tuyết hiền lành thì càng
căm ghét mụ hoàng hậu độc ác. Đây là ví dụ
của ứng dụng dựa trên quy luật nào ?

A. Quy luật thích ứng.

B. Quy luật pha trộn.
C. Quy luật hình thành tình cảm.
D. Quy luật cảm ứng.
Câu 5: Trong giáo dục, giáo viên dùng biện
pháp “lấy độc trị độc” để khắc phục tính
nhút nhát, e dè của học sinh là xuất phát từ
quy luật nào ?

A. Quy luật thích ứng.

B. Quy luật lây lan.
C. Quy luật cảm ứng.
D. Quy luật hình thành tình cảm.