BBP30103: PENGURUSAN MAKMAL DAN BENGKEL

PENSYARAH: EN. MOHD FAIRUZ BIN MARIAN

BAB 2
KESELAMATAN BENGKEL DAN
MAKMAL
 2.1 PENGENALAN
Perundangan keselamatan di negara ini bermula pada tahun
1980 iaitu The Perak Order In Counsil.

Akta Keselamatan & Kesihatan Pekerjaan (AKKP) atau

(OSHA) diperkenal pada tahun 1994.

Agensi-agensi yang ditubuhkan ini berfungsi untuk

memartabatkan setiap akta dan undang-undang supaya
setiap tenaga pekerja mendapat hak dan perlindungan
Matlamat jabatan adalah untuk memastikan
keselamatan, kesihatan dan kebajikan tenaga
kerja dan melindungi orang-orang lain di tempat
kerja. Matlamat jabatan ini adalah untuk:
• Menggubal dan mengkaji dari semasa ke semasa
melalui proses tripartisme terhadap dasar, undang
– undang, tata amalan dan garisan panduan
berkaitan keselamatan, kesihatan dan kebajikan
pekerja.
• Memastikan melalui kegiatan penguatkuasaan dan
galakan terhadap majikan, orang bekerja sendiri,
pengimport dan tenaga kerja sentiasa
mengamalkan budaya kerja yang selamat dan sihat.
• Membantu dan memberi khidmat kepakaran dalam
kegiatan latihan, penyebaran maklumat dan
penyelidikan yang dikendalikan oleh agensi
kerajaan atau bukan kerajaan.
 Memberi maklumat
keselamatan dan
kesihatan dari dalam
dan luar negara
kepada individu dan Memberi bimbingan
Membantu industry pihak berkenaan dalam jangka panjang
menyelesaikan
atau jangka pendek
masalah berkaitan
dalam isu
keselamatan dan
keselamatan dan
kesihatan
kesihatan

Memberi sumbangan
Menyebarkan
dalam usaha
maklumat serta
meningkatkan
keselamatan dan
kesihatan melalui
NIOSH menjadi pusat rujukan
berkaitan
keselamatan dan
pembangunan
kesihatan
kurikulum dan latihan
 Majlis Negara Membincangkan,
mengkaji dan
Bagi menyiasat melalui
Keselamatan Dan proses tripartisma
Antara aktiviti-aktiviti Kesihatan
yang dijalankan majlis
ini ialah mengadakan Pekerjaan
kempen keselamatan (MNBKKP)
dan kesihatan di tempat
kerja, melakukan
lawatan dan
menjalankan aktiviti
promosi.
 • Mentadbir skim keselamatan dan social yang
memberi perlindungan kepada para tenaga
kerja terhadap kejadian luar jangkaan.

Matlamat

• Memperkembangkan program untuk melatih

tenaga kerja mengenai pencegahan
Iltizam agensi kemalangan.
• Menyemai hemah untuk mengawal individu
untuk mengekalkan yang memudaratkan keselamatan dan
keselamatan dan kesihatan orang lain.
• Sentiasa mengemas kini perubahan piawaian
kesihatan dengan: keselamatan dan kesihatan.
• Memeriksa secara kerap ke atas kemudahan-
kemudahan pejabat.
Merupakan sebuah badan
koporat yang bertujuan
melaksanakan polisi
kerajaan yang berkaitan
dengan pembangunan
industri pembinaan.

CIDB
Pendekatan yang
digunakan ialah
meningkatkan kesedaran
tentang pentingnya tenaga
mahir dan pengurusan
berkualiti dalam
meningkatkan produktiviti.
 2.2 KESELAMATAN TENAGA KERJA

• Keselamatan – satu keadaan yang bebas dari

segala kemalangan, kecederaan atau
kecelakaan yang melibatkan tenaga kerja dan
orang lain yang berada di tempat kerja.
• Keselamatan merupakan aspek yang paling
penting dalam pengendalian makmal dan
bengkel (Halimaton & Zaiton 1994)
• Keselamatan juga mustahak untuk
mengelakkan diri daripada berlakunya
kemalangan seperti luka, cacat anggota,
 Akta Keselamatan Dan Kesihatan Dan Kesihatan
Pekerjaan 1994 (Bahagian IV)
Adalah menjadi kewajipan am dan setiap
individu yang melaksanakan pekerjaan mesti
mewujudkan satu sistem kerja yang selamat.
Kepentinga Memastikan ketiadaan apa jua bentuk risiko
n kepada ancaman kemalangan dan kesihatan
Keselamata kepada tenaga kerja.
n& Mengadakan dan melengkapkan segala
bentuk maklumat, arahan, penyeliaan dan
Kesihatan
latihan bagi keselamatan dan kesihatan
Pekerjaan kepada tenaga kerja.
Mengadakan satu sistem kawalan yang
bersepadu tentang keadaan atau persekitaran
yang selamat dan tanpa risiko.
Polisi Amalan Keselamatan Dan Kesihatan Pekerjaan
d. Sentiasa bersedia untuk
mematuhi apa-apa jua
Mempunyai kesedaran dan
bentuk arahan atau
memberi perhatian yang
mengamalkan segala
munasabah tentang amalan
bentuk langkah-langkah
keselamatan dan kesihatan
pecegahan yang berkaitan
di tempat kerja.
dengan keselamatan dan
kesihatan.

Tenaga kerja wajib

Bekerjasama dengan
memakai atau
majikan dan komited dalam
menggunakan semua
mengamalkan polisi
kelengkapan dan pakaian
keselamatan dan kesihatan
perlindungan seperti yang
seperti yang telah
telah diperuntukan kepada
diperuntukan kepada
mereka sepanjang masa di
mereka.
tempat kerja.
 Kategori Keselamatan

Keselamatan diri/pengguna

Keselamatan mesin dan peralatan

Keselamatan persekitaran makmal

Keselamatan diri/pengguna
• Matlamat : Mencegah dari berlakunya kecederaan atau kematian
kepada sebarang individu yang menggunakan atau berada
dipersekitaran makmal atau bengkel.
Keselamatan mesin dan peralatan
• Mesin dan peralatan di dalam sesebuah makmal adalah
merupakan satu daripada aset makmal.
• Ada yang mempunyai persamaan di antaranya, tetapi
kebanyakannya berbeza.
• Jenis, kegunaan, saiz dan pelbagai ciri-ciri mesin dan peralatan
yang di gunakan di dalam sesebuah makmal adalah bergantung
kepada latar belakang bidang dan peranan makmal atau bengkel
itu sendiri.
Keselamatan persekitaran makmal
• Keselamatan di persekitaran atau di ruang kerja di dalam
makmal amat di pengaruhi oleh kekemasan, susunatur,
kebersihan dan apa jua bentuk amalan baik makmal itu
sendiri.
• Ia bukan sahaja merupakan bentuk persekitaran yang
dituntut, malah ia dapat mencegah dari berlakunya
kemalangan atau kecelakaan dan juga dapat
meningkatkan kecekapan bekerja.
2.3 Keperluan Keselamatan Makmal dan Bengkel
• ALAT PENCEGAH KEBAKARAN • PERLU LEBIH BESAR
DAN PETI First-Aid SENTIASA DARIPADA ISIPADU
ADA KERJA

ALAT BANTUAN SESUAI

KECEMASAN SAIZ YANG
YANG LENGKAP

MAKMAL DAN
BENGKEL YANG
SELAMAT
YANG LENGKAP
PERSEKITARAN
EQUIPMENT
YANG BAIK
PROTECTIVE
PERSONAL

• GOGEL, TOPENG • PERLU SEKURANG-

KESELAMATAN SERTA TOPI KURANGNYA DUA
KESELAMATAN ADA DI PINTU DAN KAWALAN
BENGKEL/MAKMAL PERSEKITARAN
YANG BAIK
 2.4 Kesihatan Tenaga Kerja

Kesihatan tenaga kerja industri yang merangkumi teori dan

amalannya.

Menilai faktor- faktor penyebab berlakunya bentuk penyakit dalam

persekitaran kerja industri

Bagi tindakan korektif kepada persekitaran.

 Prinsip serta dasar sanitasi dan higenik

Menggunakan kayu pengukur untuk menilai untuk melihat tahap

kesihatan tercapai tahap dan terpelihara dengan baik ataupun tidak

Program sanitasi yang baku

 2.5 Keperluan Kesihatan Tenaga Kerja
Sentiasa mengadakan Sentiasa jelas tentang Menyediakan
perlindungan skim
risiko kesihatan dan keperluan keselamatan
insurans pekerja dan
umum serta 'all risk' keselamatan dalam mengikut piawaian
yang masih sah menjalankan kerja yang dibenarkan.

Menggunakan peralatan alat ganti yang Pekerja kontraktor

diiktiraf tentang keselamatan seperti perlu berpakaian
SIRIM seragam di tapak kerja

Sentiasa memastikan adanya penghadang keselamatan seperti

lampu amaran, pagar, pita, papan-papan tanda amaran
secukupnya
 2.6 Ancaman Kesihatan Tenaga Kerja

Satu keadaan wujudnya

bahaya yang boleh mengancam Hazard
kesihatan tenaga kerja dari persekitaran
aspek fizikal atau mental makmal

Hazard biologi Hazard

kimia
 ANCAMAN HAZARD BIOLOGI

Merujuk kepada
bahan-bahan biologi
yang boleh
menimbulkan ancaman
kepada kesihatan serta
jangkitan agen biologi
 HAZARD KIMIA
Bahan kimia yang mampu beri ancaman
kepada kesihatan
 ANCAMAN HAZARD PERSEKITARAN MAKMAL

Logam Reaktif
Debu
&
Habuk

Pelarut Gas
 2.6 KEMALANGAN

DEFINISI KEMALANGAN

Sesuatu peristiwa yang tidak di

duga atau dirancang dan berlaku
dalam satu urutan kejadian melalui
satu kombinasi penyebab-
penyebab.
 DEFINISI KEMALANGAN

DEWAN BAHASA DAN PUSTAKA

- Kejadian yang berlaku tanpa diduga

STRASSER, ARON, BOHN 1981

- Perbuatan atau peristiwa yang tidak
dirancang yang menyebabkan kematian atau
kecederaan kepada individu atau kerosakan
harta benda
 DEFINISI KEMALANGAN

• COLLING, 1990

- Peristiwa yang tidak dirancang atau dikawal, yang disebabkan

oleh faktor manusia, faktor keadaan persekitaran ataupun
kombinasi mana-mana kerja
 DEFINISI KEMALANGAN
Teori Domino Heinrich

Teori Domino Heinrich berdasarkan kepada

rangkaian atau urutan peristiwa, yang disusun
secara kronologi hinggalah kejadian
kemalangan :

Peristiwa (a) ---- Peristiwa (b) ---- Peristiwa (c)

---- Kemalangan (d) ---- Kesan (e)
 2.8 Kategori Kemalangan

Usaha Mengkategorikan Kemalangan

• Melalui usaha yang telah dijalankan ini pihak
industri boleh melakukan perkara seperti:-
 Merangka
 Merancang
 Menyediakan pelbagai bentuk peralatan
perlindungan persendirian (PPE)
• Setiap perkara perlu dipraktikkan bagi
mengelakkan kemalangan daripada terusnya
berlaku
 Tokoh

• Menurut bird , beliau telah mengkategorikan

kemalangan kepada tiga tahap iaitu :-
 Kematian
 Kecacatan
 kecederaan
• Menurut beliau lagi kecederaan pula
dikelaskan kepada empat peringkat
kecederaan iaitu:-
Kecederaan Kekal ( Major)
Kecederaan Sementara ( Minor)
Kerosakkan Harta Benda
Kemalangan Nyaris
Kategori kemalangan menurut Laporan Tahunan
Pertubuhan Keselamatan Sosial (PERKESO 2003)
iaitu dari segi Skim Pampasan Tenaga Kerja adalah :-
Orang terjatuh
Terhempap oleh benda jatuh
Terpijak objek
Tersepit didalam atau diantara objek
 Pergerakan objek yang berat
 Terdedah / tersentuh objek panas
 Terdedah / tersentuh arus elektrik
 Terdedah kepada bahan berbahaya
 Lain-lain kemalangan seprti kemalangan yang tidak
dijeniskan dan diklasifikasikan
2.9 PENGKELASAN RISIKO KEMALANGAN

MERAH OREN KUNING

BIRU HIJAU
 Pengkelasan Risiko
Sistem yang membolehkan organisasi
mengenalpasti:

• Strategi operasi yang digunakan

• Taktik pengoperasian
• Operasi yang paling banyak terdedah
 Warna dan Maksud
Risiko yang rendah
Risiko yang sangat
MERAH HIJAU (kecederaan kekal dan
tinggi dan berbahaya
tidak kekal)
(maut)

Risiko yang tinggi dan

OREN BIRU Mandatori
berbahaya

Risiko yang sederhana

KUNING
(kecederaan kekal)
 Tanda dan Warna
Menurut ISO :

ISO 7010 adalah standard yang menetapkan piawaian bagi tanda – tanda
pengkelasan risiko kemalangan

WARNA MAKSUD
MERAH LARANGAN / KEBAKARAN
KUNING BERBAHAYA / AMARAN
OREN MUDAH TERBAKAR
BIRU MANDATORI
HIJAU KEADAAN SELAMAT
 Tanda Merah
LARANGAN

Larangan Merokok
 Tanda Kuning
AMARAN / BERBAHAYA

Amaran arus elektrik tinggi

 Tanda Biru
MANDATORI ATAU WAJIB

Mandatori memakai topi keselamatan semasa di tempat kerja pembinaan

 Oren
MUDAH TERBAKAR DAN BAHAYA BAHAN KIMIA

Bahaya Asid Terhakis

 Merah
KEBAKARAN

Alatan yang digunakan untuk memadam api kebakaran

 Hijau
KEADAAN ATAU TEMPAT YANG SELAMAT

Jalan Keluar Kecemasan

 2.10 Punca Kemalangan

FAKTOR UTAMA
FAKTOR KEMANUSIAAN FAKTOR TEKNIKAL
 KESAN

Kegagalan mengikut peraturan keselamatan atau

kecuaian boleh menyebabkan kecederaan,
kehilangan jiwa dan kemusnahan harta benda. Oleh
itu, mematuhi dan mengamalkan peraturan
keselamatan serta mempunyai tabiat kerja yang baik
boleh menjamin keselamatan diri dan harta benda.
 Punca utama yang menyebabkan kemalangan ialah

Tidak mematuhi peraturan keselamatan yang ditetapkan

menggunakan peralatan dan mesin yang tidak sesuai

tidak mengendalikan sesuatu mesin atau peralatan dengan betul

keadaan tempat kerja yang tidak selamat

THANK YOU!