1.

HAFTA
Gemiciliğin Tarihi ve Önemi

Dz. Eğt. Esra ERİKÇİ BİLGİN (UZAKYOL I. ZABİTİ)

1
 GEMİCİLİĞİN TARİHİ
İnsanlar ilk olarak MÖ 8000 yıllarında kanoyla başlayan denizle
olan ilişkileri MÖ 6000 yıllarında basit yapıdaki salları
kullanarak denizlerden istifade etmeye başlamışlardır. Yelkenli
tekne MÖ 2400'lerde Mısırlılar tarafından icat edilmiştir.
Yelkenin malzemesi ne olabilir?

İlk yelkenin malzemesi papirüstür.

Mısırlıların ardından, Polonezyalılar kanolarında rüzgârı

kullanmışlardır. Yelkenli tekneler daha sonra Roma, Yunan,
Çin, İspanyol, Portekiz, Fransız ve İngilizler tarafından
benimsenmiştir. 2
 GEMİCİLİĞİN TARİHİ

M.Ö. 1000'den 250'ye kadar Akdeniz kıyılarının büyük bölümüne

egemen olan Fenikeliler, Mısırlıların gemi tasarımını
geliştirmişler, Akdeniz'de ticaret amacıyla uzunluğu yaklaşık 30
m'yi bulan tekneler ve Cebelitarık Boğazından çıkarak Scilly
Adalarına (İngiltere’nin güney-batı ucunda) uzanmak için daha
büyük gemiler yapmışlardır. Bu tarihler modern denizciliğin
başlangıcı kabul edilebilir.

3
 GEMİCİLİĞİN TARİHİ
Çinliler JUNK verdikleri değişik bir tekne tasarımı geliştirdiler.
Baş ve kıç yelkeninin Çin uyarlaması, yaklaşık M.S. 250'de
başlamıştır. Sonradan junklar güverteli ve çok daha büyük
yapılıp, çapraz tahta setlerle ayrı kamaralara bölündü.
Yelkenler?

Çinlilerin
denizcilik
alanında en
büyük
buluşları
hasır
yelkendi.

4
 GEMİCİLİĞİN TARİHİ
M.S. 7. yüzyıl'da Avrupa'da tekne tasarımında yeni bir çağ
başladı. Vikinglerin denizaşırı akınlarını gerçekleştirdikleri
tekneler uzun ve dar oldukları gibi, kolayca kıyıya oturmaları
için de su çizgisi üstündeki bölümleri çok alçaktı. Bazen
küreklerle yürütülen bu tekneler, genellikle tek, büyük kare
yelkenle yönetiliyorlardı. 12. yüzyıl'da kürek yelkenin yerini
dümenin alması, gemilerin yönetimini büyük ölçüde
kolaylaştırdı.

5/005
 GEMİCİLİĞİN TARİHİ
Akdeniz'in gemicilikte daha ileri ülkeleri, iki güverteli, ince
gövdeli KARAVELAyı geliştirmişlerdi. 17. ve 18. yüzyıllar'ın
karavela türü yelkenli gemileri, 19. yüzyıl'da tahta gövdelerin
yerini önce demir, daha sonra da çelik gövdeler alıncaya kadar,
gemi yapım sanatının en başarılı örnekleri oldular.

6
 GEMİCİLİĞİN TARİHİ
18. yüzyıl'da, Junkların hala yaygın olarak kullanıldığı
Uzakdoğu dışında buharlı gemiler, yelkenli gemilerin yerini aldı.
Archimedes'in pervane (uskur) ilkesi herkesin bildiği bir şeydi
ama, gemi sevkine uyarlanması için ilk girişimler ancak 1830
yıllarında gerçekleştirildi.
Birkaç yıl içinde, pervane tasarımının gelişmiş türleri, Avrupa ve
ABD'de yapılan bütün buharlı gemilerde ve deniz teknelerinde
kullanılmaya başlandı.

Archimede presibi

https://www.ted.com/talks/
armand_d_angour_the_real_st
ory_behind_archimedes_eure
ka/transcript?language=tr#t-
235772

7/007
 GEMİCİLİĞİN TARİHİ
Kömür ateşi çağında, buharlı türbin, motor kadar ekonomik
değildi. Yakıt olarak petrolün kömürün yerini almasından
sonra, küçük Hollanda tankeri Vulcanus, 1910'da dizel motorlu
ilk ticaret gemisi oldu. 1960 yıllarının sonlarında, bütün ticaret
gemilerinin yaklaşık %60'ı dizel motorlu, %30'u buhar
türbinliydi; yalnızca %10'unda hâlâ eski alternatif hareketli
buharlı makineler kullanılıyordu.

8
 DENİZ VE GEMİCİLİK

Tarih boyunca en büyük

uygarlıkların kıyılarda oluştuğu
görülmüştür.

Deniz kendisinden yararlanılmasını bilen uluslara sağladığı sonsuz

nimetler ve çıkarlarla uygarlıkların doğuşu ve gelişimine en büyük
desteği oluşturduğu gibi, bunların denizle çevreye yayılmalarına da
yol açmıştır.

Bu bakımdan, deniz yoluyla ulaştırılan

değerler çağlar boyunca bilim kültür
ve uygarlık olmuştur.

9
 DENİZ VE GEMİCİLİK
Denizler, ulusal güçler için en
büyük potansiyeli oluşturdukları
için çağlar boyunca büyük
mücadele alanı olmuşlardır. Bu
nedenledir ki dünya denizcilik
tarihinin unutulmaz simalarından
olan Kaptan-ı Derya BARBAROS
HAYRETTİN PAŞA

“ Denizlere Hakim Olan Cihana

Hakim Olur “

demiştir.

10
 DENİZ VE GEMİCİLİK

Denizcilik gücü, bir ulusun denize ve denizciliğe bağlı olan

ürünlerin ulus yararına kullanılması, değerlendirilmesi,
korunması ve evrimleştirilmesi amacıyla harcanan düşünsel,
duygusal, bilimsel, fiziksel, ekonomik, askeri ve politik çabaların
toplam verimliliğidir. Deniz Kuvvetlerinin denizcilik gücünün
koruyucu ve denizcilik politikasını destekleyici ve caydırıcı bir
özelliği vardır.

11
 DENİZ VE GEMİCİLİK

Denizciliğin bu yönünü gören ATATÜRK 1937 yılında

T.B.M.M.’ni açış nutkunda «En güzel coğrafi vaziyette ve üç tarafı
denizlerle çevrili olan Türkiye, endüstrisi, ticareti ve sporuyla en
ileri bir denizci millet yetiştirmek kabiliyetindedir. Bu kabiliyetten
istifadeyi bilmeliyiz. Denizciliği, Türk’ün büyük milli ülküsü olarak
düşünmeli ve onu az zamanda başarmalıyız» demiştir.

12
 DENİZ VE GEMİCİLİK

Ekonomilerin ise olmazsa olmaz yapı taşlarından bir tanesi

TİCARET’tir. Denizler, dünya yüzeyinin % 71’ni kapsar. 2016 yılında
Dünya ticaretinin % 84’ü, günümüzde de %90’ı denizler yolu ile
sağlanmıştır. (https://www.denizticaretodasi.org.tr/Media/SharedDocuments/DenizTicaretiDergisi/ocak_2020.pdf)

13
 DENİZ VE GEMİCİLİK
Denizlerimize hakim olmak, deniz yollarımızı açık tutmak, denizlerimizi
ulaşım, ticaret, balıkçılık, turizm, yer altı kaynakları gibi yönlerden milli
menfaatlerimize göre maksimum seviyede kullanmak ülkemiz
ekonomisi için hayati önem taşır.

Deniz ticaret filomuz GT olarak dünya deniz ticaretinde 25. sırada yer
almakta;
İlk 3 ülke Panama, Liberya ve Marshal adaları olarak sıralanmaktadır.
Yunanistan ise 9. sırada bulunmaktadır.
(https://www.gov.uk/government/statistical-data-sets/shipping-fleet-statistics)

2019 verilerine göre ülke bazında filo sıralaması yapıldığında %80,5 ‘i

ilk 15 ülke ile, Yunanistan %17,29 ile bu listenin başını çekmekte,
Türkiye listede bulunmamaktadır.
(http://infomaritime.eu/index.php/2020/05/07/top-15-shipowning-countries/)

14
 DÜNYADA GENEL DURUM

Yunanistan, Çin ve Japonya kapasite bazında Dü nyanın en bü yü k ticaret

filosuna sahip ü lke olmaya devam etmektedir. Dü nya tonajının yaklaşık
%48'ini kontrol etmektedirler. Panama 323 milyon DWT ve 6,398 gemi ile
dü nyanın en bü yü k sicile sahip ü lkesi olmayı sü rdü rmektedir. Bunu 237
milyon DWT ile Marshall Adaları 236 milyon DWT ile Liberya takip etmektedir.
(https://www.denizticaretodasi.org.tr/Media/SharedDocuments/sektorraporu/2019_sektor_tr.pdf)

15
1000 GT kapasitenin ü zerindeki gemilerin
dikkate alındığı filoda, 544 adet gemi
bulunmakta ve bu gemilerin genel yaş
ortalaması 31.12.2018 itibariyle 22,29’dur.

16
 ÜLKEMİZDE DURUM
Türk denizcilik filosunun yaş dağılımları şekildeki gibidir.

1000 GT ve ü zeri Tü rk Deniz

Ticaret Filomuzun
• %41,45’i 0-9,
• %35,54’ü 10-19,
• %12,10’u 20-29 ve
• %10,91’i 30 yaş ve ü zeri
grubunda yer almaktadır.

https://www.denizticaretodasi.org.tr/Media/SharedDocuments/sektorraporu/2019_sektor_tr.pdf

17
 GEMİCİLİĞE GİRİŞ
Gemicilik:
Bir gemiyi kullanış maksadına göre,
bu hizmete yeterli olacak şekilde,
gemi bünyesindeki donanım ve araçları
kullanma, onları her an hizmete hazır
bulundurmak için gerekli bilgilerin
uygulanmasına ”Gemicilik” denir.

Gemicilik; Bir Gemicinin Mahareti şeklinde de tarif edilebilir.

18
 GEMİCİLİĞE GİRİŞ

Gemicilikte beceri ve ustalık ancak uygulama ve tecrübe ile elde

edilir.
Gemicilikte bazı esaslar, teknikler ve tanımlar kitaplardan
öğrenilebilir, fakat gemicinin mesleğini öğrenebileceği ve
geliştirdiği tek yer GEMİ’dir.

19
 GEMİCİLİĞE GİRİŞ

Gemici Dili: Her meslekte olduğu gibi gemicilikte de kendine

özgü bir lisan kullanılır. Örneğin; geminin sol tarafı yerine,
iskele deyimi gibi. Bu terimler gemiciliğin başlangıcından
günümüze kadar gemici diline yerleşmiştir

20
 GEMİLERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ

Gemi (Genel anlamda):

Su üzerinde yüzebilen, kürek, yelken, makine gücü ile hareket
edebilen, ticaret ve savaş maksatları için özel şekillerde, muhtelif
büyüklüklerde, ağaç, saç veya sentetik maddelerden yapılmış
teknelerdir.

21
 GEMİLERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ

Gemi (Gemiadamları Yönetmeliği):

Adı, tonilatosu ve kullanım amacı ne olursa olsun denizde ve iç

sularda   kürekten başka bir aygıtla yola çıkabilen araç.

22
 GEMİLERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ

a. Denize Dayanıklılık
b. Denge
c. Manevra Yeteneği
ç. Duruş Gücü
d. Sürat

23
 GEMİLERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ

Denize Dayanıklılık
Her çeşit hava şartlarında
seyredebilme yeteneğidir.

Denge
Bir geminin bir pozisyondan diğer bir
pozisyona geçebilmesi, yani tehlikeye
düşmeden bir tarafa yattığı zaman
tekrar düzelebilme yeteneğidir.

24
 Manevra
GEMİLERİN GENEL Yeteneği
KARAKTERİSTİKLERİ
Gemilerde olması gereken en önemli
yeteneklerden biridir. Ani dönebilme,
kısa mesafede durabilme, bir anda
yüksek sürate çıkıp, inebilme,
denizaltılar için, ani dalabilme
yeteneğidir.

Duruş Gücü
Bir geminin alacağı yaralara karşı
su üzerinde kalabilme
yeterliliğidir. Savaş gemilerinde
duruş gücü bir çok su geçirmez
bölmeler ile yükseltilmiştir.

25
 GEMİLERİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ

Sürat
Bir geminin hedefine en kısa zamanda ulaşması için gerekli bir
faktördür. Azami sürat, minimum dümen dinleme sürati ve
ekonomik sürat gibi çeşitli kademeler mevcuttur.

26
GEMİNİN TANIMI

27
 GEMİNİN TANIMI

Bir gemiyi oluşturan en

önemli kısım TEKNE’dir
(Hull). Tekne gemiye şeklini
veren ana yapıdır. Ana
güverte altındaki ve
üstündeki yapı ile gemi tipi
ortaya çıkar. Yapım
esnasında önce tekne yapılır
ve sonra makine
(Machinery) tabir edilen
diğer çalışan aksam tekneye
ilave edilir.

28
GEMİNİN GENEL YAPISI

29

29
GEMİNİN GENEL YAPISI

30
 GEMİDE YÖNLER
SANCAK : Bir geminin güvertesine çıkıp, yüzümüzü geminin
baş tarafına döndüğümüzde omurga hattından sağ tarafta kalan
kısımdır.

İSKELE : Bir geminin güvertesine çıkıp, yüzümüzü geminin baş

tarafına döndüğümüzde omurga hattından sol tarafta kalan
kısımdır.

PRUVA : Bir geminin ön tarafının ileri kısmına denir.

PUPA : Bir gemi veya deniz aracının kıç kısmına denir.

SANCAK KEMERE : Sancak taraftaki, omurgaya dik yöndür.

İSKELE KEMERE : İskele taraftaki, omurgaya dik yöndür.

31
 GEMİDE YÖNLER
SANCAK BAŞ OMUZLUK :
Pruvadan saat yelkovanı istikametindeki 045 derecelik yöne
denir.

SANCAK KIÇ OMUZLUK :

Pruvadan saat yelkovanı istikametinde 135 derecelik yöne denir.

İSKELE KIÇ OMUZLUK :

Pruvadan saat yelkovanı istikametinde 225 derecelik yöne denir.

İSKELE BAŞ OMUZLUK :

Pruvadan saat yelkovanı istikametinde 315 derecelik yöne denir.

32
GEMİDE YÖNLER

33
GEMİDE YÖNLER

34 34
 GEMİLERİN SINIFLANDIRILMASI

Gemiler; yapıldığı malzemelere, makinelerinin durumuna ve

kullanılış maksatlarına (ideal olanıdır) göre sınıflandırılabilir.

GEMİLER KULLANILIŞ MAKSADINA GÖRE;

1. Savaş gemileri
2. Ticaret gemileri
3. Yatlar

35
 GEMİLERİN SINIFLANDIRILMASI

SAVAŞ GEMİLERİ TİCARET GEMİLERİ YATLAR

Passenger Cargo Auxiliary Fishing

Cruise Ro-Ro Tugs
Ferry Bulk Carrier/OBO Ice breakers
Container Rescue ship
Reefer Light ship
General Cargo Dredgers (tarak)
Liquid Cargo Floating cranes
Petroleum LPG Diver’s boat
Wine LNG
Acid Water
Product
OBO: Ore/bulk/oil vessel 36
 1. HAFTA
Gemilerin Tanımı ve Gemilerin
Sınıflandırması

37