GEMİCİLİĞE GİRİŞ

Öğr. Gör. Mustafa Karga

 İster açık okyanusta olsun, ister kıyı sularda;
bir deniz aracını denizde kullanmak hem
tecrübe, hem de bilgi gerektirir.

Günümüzde Entegre GPS sistemlerinin ve radarların

geniş kullanımı her ne kadar bu işlemi kolaylaştırmış
olsa da, iyi bir denizci kesinlikle bildikleri ile
yetinmemeli ve sürekli kendini geliştirmeye
çalışmalıdır.
Yüzyıllardır denizciler emniyetli bir seyir için çeşitli metotlar
kullanmışlardır. Bunların tümünü bilmek bir denizcinin her
türlü koşulda, cihazlardan bazıları arıza yapsa bile, emniyetli
bir şekilde en yakın limana gidebilmesi için gerekli olsa da,
kıyı sularda yapılan amatör seyirler için GPS sistemi tek
başına yeterli bir sistem olmaktadır.
İŞBİLMEZ
Günümüze kadar kullanılan sistemlerden bazıları
şunlardır:

Astronomik seyir

Dead Reckoning (DR) seyri

Radyo navigasyon ve GPS sistemleri

Astronomik seyir: Yüzyıllarca boyunca açık denizde kullanılagelen
tek seyir metodu. Sekstant yardımı ile yıldızların açısını ve
yüksekliklerini alarak, karmaşık tablolar kullanılarak yapılan seyir
şekli. Kullanılan sistemin ve tabloların karışık olması, hata payının
çok yüksek olması ve GPS gibi radyo-navigasyon ve uydu
sistemlerinin yaygınlaşması ile günümüzde önemini yitirmiştir.

Sekstant, yerküre üzerinde bulunulan yerin

enlemini belirlemek amacıyla, bir gök cismiyle
ufuk düzlemi arasındaki açısal mesafeyi
ölçmekte kullanılan optik seyir cihazı.
Dead Reckoning (DR) seyri: Eğer ilk başlangıç noktamız, rotamız
ve süratimiz belli ise "yaklaşık" mevkimizi harita üzerine belirli
aralıklarla plotlayarak yapılan seyir türüdür. Bu tür seyir için
seyir haritaları, yönümüzü gösteren bir pusula ve süratimizi
gösteren bir paraketeye ihtiyaç vardır. GPS'in yaygınlaşması ile
çok fazla kullanılmayan, ama her denizcinin bilmesi gereken bir
sistem.

Parakete, gemi hızını ve aldığı yolun miktarını

gösteren cihaz. Gemi teknesinden elle veya
sabit bir delikten sarkıtılan parakete, tekne
altındaki akan suyun hızına bağlı olarak çalışır.
Radyo navigasyon ve GPS sistemleri: Öncelikle askeri kullanım
için dizayn edilmiş olan OMEGA, LORAN-C, GPS ve DGPS gibi
sistemlerdir. Son yıllarda GPS sisteminin tamamen sivil
kullanıma açılması, DGPS istasyonlarının yaygınlaşması ve
sistemin sunduğu hassas mevki imkanı sayesinde günümüzde
kullanılan tek seyir yöntemi olma yolundadır. Ve amatör
denizcilerin genellikle kullandığı tek sistem de budur. DGPS
kullanılan durumlarda mevkilerin hassasiyeti metreler ile
ölçülmektedir.
Genel Denizcilik Terimleri

Teknede Yönler ve Tekne Kısımları

 Denizcilik yüzyıllardır süregelen çok eski bir meslektir, ve her
meslekte olduğu gibi denizcilerin de aralarında kullandıkları
kendi dilleri vardır. Denize açılmadan önce bu dil hakkında bilgi
sahibi olmalı; örnek olarak sağ yerine sancak, sol yerine iskele,
çapa yerine demir demeyi öğrenmelisiniz.
:D
Tekne: Su üzerinde insan ve yük taşıma maksatlı olarak
kullanılmaya elverişli, gücle sevk edilen her türlü deniz aracı
Baş: Bir teknenin ön ve ileri kısmı.
Pruva: Bir teknenin ön tarafı, ileri istikameti.
Kıç: Teknenin geri kısmı.
Pupa: Bir teknenin kıç kısmından geri istikameti
Sancak: Teknenin pruva-pupa hattının sağ tarafı.
İskele: Teknenin pruva-pupa hattının sol tarafı.
Vasat: Teknenin pruva-pupa hatına göre orta kısmı.
Omuzluk (Sancak/İskele Baş/Kıç): Teknenin baş veya kıçında
sancak ve iskele tarafında 45 derecelik nisbi açı içindeki bölüm
veya yön.
Geminin Yatay Kesiti (Omurga, Posta ve Kemereler)
Omurga: Teknenin postalarının üzerine oturtulup bağlandığı,
ve baştan kıça kadar uzanan ağaç/madeni kısım. Genellikle
küçük teknelerde yekpare olur.
Posta: Üzerine kaplama tahtalarının (veya saçlarının
bağlandığı) ağaç veya maden eğriler (kaburga).
Kemere: Güvertenin döşenebilmesi için posta uçlarını
birleştiren enine (omurgaya dik) konan kısımlar.
Güverte: Gemilerde ve teknelerde baştan kıça kadar
döşenmiş tahta veya madeni platform.
Borda: Geminin su kesiminden yukarıda kalan dış kısmı.
Küpeşte: Rüzgarlı ve denizli havalarda denizlerin güverteye
girmemesi için bordaların ana güverteden yukarı doğru
uzatılmasıyla meydana gelen ve geminin etrafını kısmen kuşatan
güverte üstündeki borda kaplaması.
Alabanda: Bordanın iç kısmı.

Karina: Bir teknenin sualtında kalan ıslak dış kısmı.

Sintine: Gemi makine ve kazanlarının bulunduğu kısmın
zemininin altında, genellikle ambar güvertesinin altında kalan ve
gemi içinden sızan sularla makine ve kazan dairelerinden akan
yağ yakıtların toplandığı en alt kısım.
Köprüüstü: Gemilerin seyir ve manevralarını idare etmek üzere en
üst güvertelerden yukarıda etrafı iyice görebilecek yükseklikte
yapılmış ve genellikle sancaktan iskeleye kadar uzatılmış bölüm.
Dümenevi: Dümene kumanda edilen, serdümenin bulunduğu
mevki. Genellikle köprüüstüne yakın veya köprüüstünde bulunur.
VİRA FORA

Gemicilik Terimleri:

VOLTA
MAYNA
Volta: Bir halatın babaya veya biteye bir kez dolaştırılıp, çımasının bedeni
yönünde bulundurulması.
Fora: Bir yere volta edilmiş olan halatın çıkartılması
Alesta: Hazır olmak, hazır olarak apikoda beklemek. Alesta tramola (Tramola
etmeye hazır ol) Alesta ferro (Demir atılmaya hazır)
Vira: Vidayı, cıvatayı, ırgat veya vinci sarma yönünde çevirmek için verilen
komut.
Vira Etmek: Çekmek,Kaldırmak
Mayna Etmek: Aşağı indirmek (ağır ağır); Rüzgarın ve denizin şiddetinin
azalması.
Arya: Yelkenin, sancağın veya çubukların aşağıya indirilmesi
• Ana Güverte: Geminin veya teknenin üzerinde yürünen en üstteki güvertesidir.
• Güverte: Geminin süreklilik gösteren yatay yüzeylerine denir.
• Karina: Geminin su altında kalan dış yüzeyidir.
• Sintine: Geminin iç dip kısmıdır.
• Borda: Geminin dış yan yüzeyidir.
• Alabanda: Geminin iç yan yüzeyidir.
• Baş: Geminin ön ve ileri kısmıdır.
• Baş Bodoslama: Geminin şiyer eğrisinin baş tarafta bittiği nokta ile omurga
hattının baş tarafta bittiği noktayı birleştiren (geminin baş tarafta profil resmini
tamamlayan) eğriye denir.
• Double-bottom: Geminin dip kaplama sacı ile ambar dip kaplama sacından
oluşan ortak yapı elemanlarına denir.
• Dümen: Gemiyi istenilen yöne çevirmek (steering) için saç veya tahtadan
yapılan, genellikle kıçta pervane arkasına tarafa monte edilen yelpaze şeklindeki
parçaya denir.
• Kasara: Geminin baş, orta ve kıç kısımlarında ana güverte üzerinde yapılan tek
güverteli üst binalara denir.
• Kıç: Geminin geri tarafıdır.
• Kıç Bodoslama: Teknenin şiyer eğrisinin kıç tarafta bittiği nokta ile omurga
hattının kıç tarafta bittiği noktayı birleştiren (geminin kıç tarafta profil resmini
tamamlayan) eğriye denir.
• Baş Kasara: Gemi güvertesinin baş kısmında inşaa edilen tek güverteli üst
binadır.
• Omurga: Geminin postalarının üzerine oturtulup bağlandığı ve baştan kıça
kadar devam ettiği ağaç veya çelik levha şeklindeki parçalardır.
• İskele: Geminin sol yarısı, sol tarafıdır.
• Sancak: Geminin sağ yarısı, sağ tarafıdır.
• Omuzluk: Gemi paralel gövdesinin kıçta ve başta daralarak devam ettiği
kısımlara denir.
• Rota: Geminin üzerinde gittiği çizgidir.