arka

kapak kapak
Denizciliği Öğreniyorum.
 ‹Ç‹NDEK‹LER

Denizciliği Öğreniyorum.

Önsöz Rüzgar ve seyir bilgisi

Denizler ve denizciler K›y›ya ba¤lama
Deniz en güzel arkadafl›n›z Teknenizi denizde bir noktada sabit tutmak
Denizcilik servetimiz Denizde çat›flmay› önleme kurallar›
ED‹TÖR Yüzme Teknede denge
Enver PÖGE Denizler ve denizciler Helikopterle kurtarma - kurtar›lma
GRAF‹K TASARIM Tekne nedir? Bir acil yard›m ça¤r›s› al›nd›¤›nda ne yap›lmal›d›r ?
Emre PAKTAfi Tekneler nas›l yüzer? Bir acil durum görüldü¤ünde ne yap›lmal›d›r ?
Metin ACAR
Tekne tipleri Teknede içki ve dikkat
YAYIMLAYAN Yelkenli tekneler Halatlar ve ba¤lar
Dz.K.K.l›¤› Merkez Daire Baflkanl›¤› Yelkenli tekne tipleri Mevki koruma
Bakanl›klar ANKARA
Jet ski, su jeti kullan›yorsan›z Mevki koyabilme
TEL: 0312 403 2272
Kürekli teknede iseniz Fenerler, flamand›ra sistemleri ve di¤er seyir
BASKI Sörf (ve kanoda) emniyet yard›mc›lar›
Dz.K.K.l›¤› Matbaas›
Cebeci ANKARA fiiflme botlar, kayaklar ve kayd›raklar Tekne bak›m›
Eylül 2006 Denize ç›karken Deniz/hava durumu
‹lk yard›m çantas› De¤iflik hava koflullar›
Daima çal›fl›r durumda... Mors alfabesi ile haberleflme
Her tekneye bir kaptan Teknede yang›n
Ufkumuz ne kadar uzakta Sualt› sporlar›
Yüzmesini bilmek Denize ait olan herhangi bir nesne oradan
kald›r›lmal›d›r.
Can yelekleri ve simitler
Kazalar ve deniz kirlili¤i
Denizde nezaket
Denizi kirletmeyiniz Denizde güvenlik
Bal›klar
Tekne kullanma
Deniz kabuklar›
Kitapta yay›nlanan yaz› ve görseller izinsiz ve kaynak gösterilerek olsa da al›nt› yap›lamaz.
 ÖNSÖZ

Atatürk'ün "Denizci Millet, Denizci Ülke"

idealine ulaflmak maksad›yla Deniz
Kuvvetleri Komutanl›¤› taraf›ndan
yürütülmekte olan Denizcili¤in Tan›t›lmas›,
Sevdirilmesi ve Yaflat›lmas› çal›flmalar›
kapsam›nda baflta deniz izcilerimiz olmak
üzere denizi ö¤renmek isteyen, denizcili¤i
merak eden çocuklar›m›za yararl›
olaca¤› düflüncesiyle haz›rlanm›flt›r.

Bu kitap盤›n içerisinde çocuklar›m›z›n

denizcilik konusuna kolayca girmesini
sa¤layacak, denizcilik hakk›nda temel
bilgiler, denizde ve teknelerdeki
davran›fllar ile denizde emniyete iliflkin 2
k›sa genel bilgiler mevcuttur.

Türk çocu¤unun ve gencinin

denizcili¤e olan ilgisini art›rmas›
temennisiyle masmavi bir
gelecek diliyoruz.
 DEN‹ZLER VE DEN‹ZC‹LER

Denizler dünya yüzeyinin 2/3'ünü Ancak sadece bilmekle

kapsar. Dünyada mevcut tüm su denizci olunmaz, mutlaka
kütlesinin %98'i denizlerdedir. Deniz uygulayabilme niteli¤i de
tabiat›n 2 ana do¤urgan gerekir. Özetle, denizcilik,
eleman›ndan biridir ve bu nedenle bilgi ve deneyim
hemen hemen tüm lisanlarda ''Deniz Ana'' birikimine gerek gösterir.
olarak an›l›r. Denizler yaln›zca bir meslek
gurubunun kulland›¤› alanlar
Denizler, k›talar› ve ülkeleri birbirinden ay›r›yormufl de¤ildir. Denizler sosyal, ekonomik ve
gibi görünseler dahi esas›nda bütünlefltirici, ilimsel maksatlarla herkes taraf›ndan
3 birlefltiricilerdir. Çünkü denizlerde afl›lmaz kullan›labilir. Dolay›s›yla herhangi bir 4
da¤lar ve insano¤lu taraf›ndan yap›lmas› nedenle denizde bulunan kiflinin, içinde
gerekli yollara ihtiyaç yoktur. bulundu¤u ortam› tan›mas› ve tekne
Deniz, insan›n yaflad›¤›, al›flt›¤› kara içerisinde ise, tekne kaptan›n›n baz›
ortam›ndan farkl› özelliklere sahiptir. ifllemleri neden bir disiplin içerisinde
Dolay›s›yla, denizcinin en büyük özelli¤i yapt›¤›n› anlayabilmesi gerekir.
bu ortam› tan›mas› ve de¤iflik koflullarda
dahi ondan faydalanmaya devam
edebilmesi niteli¤idir.

Denizcilik kesinlikle bir

bilgi birikimini gerektirir.
 bu ortam› tan›mas› ve de¤iflik koflullarda
dahi ondan faydalanmaya devam
edebilmesi niteli¤idir.

Denizcilik kesinlikle bir

bilgi birikimini gerektirir.

DEN‹Z EN BÜYÜK M‹LL‹ PARK,

EN ÖNEML‹ VARLIK ve
SA⁄LIK KAYNA⁄IMIZ

Ülkemiz y›lda 4 iklimin her türlü güzelliklerinden

faydalanabilen bir konumda. Ayr›ca 3 taraf›
denizlerle çevrili ender bir co¤rafyaya sahip. Hem
iç denizlerimiz ve hem de dantel gibi k›y›lar›m›z var.

Denizlerimiz ve k›y›lar›m›z her mevsimde bizim

e¤lence, dinlence ve sportif gereksinimlerimiz ile
heyecan duygular›m›z› giderecek özelliktedir.

Dinlence, e¤lence ve benzeri amaçlarla denizden

5 faydalanabilece¤imiz konular› yüzme, bal›k tutma 6
veya bir yelkenli, kürekli veya motorlu tekne ile
denizde gezme olarak sayabiliriz. Hepsi de birbirinden
güzel, nefleli anlar yaflatabilir size... Ama muhakkak
ki bunlardan en heyecanl›s› veya en çekici olan› bir
tekne ile yap›lan gezidir.

Suyun üzerinde, kendi kol gücünüz ile kürek çekerek,

rüzgar›n gücünden veya motorunuzun gücünden
faydalanarak yapaca¤›n›z gezintinin her an›n›n nefleli
bir flekilde geçmesini istemez misiniz?

‹flte bu kitap盤›n temel amac› sizlere, her ne

maksatla olursa olsun, denizcilik servetimiz hakk›nda
bilgi sahibi olarak, emniyet ve nefle içerisinde
faydalanabilmek için, özellikle bir teknede iken
dikkat etmeniz gereken temel esaslar› vermektir.

Bununla beraber ö¤renecekleriniz, ilerde bir amatör

denizci ehliyeti almak isterseniz size çok yard›mc›
da olacakt›r.

Sualt› ve suüstü tabiat ve tarih zenginlikleriyle
dolu, 9.000 km'ye yak›n deniz k›y›m›z vard›r. Turist
ve yatlar›n ak›n etti¤i dünya harikas› koylar› (Kafl-
7 Kekova, Fethiye-Göcek, Marmaris-Hisarönü,
Gökova-Güllük, vs) bizdedir. Kas›rga ve tayfun
gibi fliddetli rüzgarlar›n, kuvvetli ak›nt› ve
gelgitlerin olmad›¤› bu sular›m›z oldukça temiz,
iklimleri ise güneflli ve s›cakt›r. Senede en az 40
hafta boyunca bu denizlerde su sporlar› ve
yatç›l›k yap›labilmektedir.
Suyun üzerinde, kendi kol gücünüz ile kürek çekerek,
rüzgar›n gücünden veya motorunuzun gücünden
faydalanarak yapaca¤›n›z gezintinin her an›n›n nefleli
bir flekilde geçmesini istemez misiniz?
‹flte bu kitap盤›n temel amac› sizlere, her ne
maksatla olursa olsun, denizcilik servetimiz hakk›nda
bilgi sahibi olarak, emniyet ve nefle içerisinde
faydalanabilmek için, özellikle bir teknede iken
dikkat etmeniz gereken temel esaslar› vermektir.
Bununla beraber ö¤renecekleriniz, ilerde bir amatör
denizci ehliyeti almak isterseniz size çok yard›mc›
da olacakt›r.
DEN‹ZC‹L‹K
SERVET‹M‹Z
Uzaydan bak›nca yar›mada fleklinde gözüken
Anadolu'muz, bir deniz cennetidir. Dünyan›n
bir, iki ve üç numaral› denizleri (yani, s›ras›yla
Karadeniz, Ege ve Akdeniz) ile çevrilidir. Bu üç 8
deniz, kendimize ait muhteflem iki bo¤az
(‹stanbul ve Çanakkale) ve Marmara deniziyle
birbirine ba¤l›d›r. Ayr›ca kifli bafl›na düflen su
k›y›s›, göl ve deniz alan› bak›m›ndan dünyada
ilk s›ralarda yer almaktay›z.
 yatç›l›k yap›labilmektedir.

P‹R‹ RE‹S ve HAR‹TASI Denizlere ilaveten, çok say›da akarsular›m›z ve göllerimiz vard›r. Elektrik enerjisi, içme ve sulama suyu elde
etmek için Türk mühendislerince infla edilen heybetli baraj gölleri sayesinde Anadolumuz adeta göller
diyar› haline gelmifltir; Malatya, Elaz›¤, fianl›urfa, Ad›yaman, Tunceli ve Diyarbak›r gibi flehirlerimiz adeta
sularla birleflmifl ve iklimleri de¤iflmifltir.

Bu milli hazinelerimizi ve flanl› deniz tarihimizi bilerek, denizcilikte daha iyi geliflme sa¤layabiliriz. Türkleri
denizci bir millet olarak tescil eden flu tarihi ve gurur verici gerçekleri her Türk çocu¤unun bilmesinde yarar
vard›r:

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK ve Manevi K›z› ÜLKÜ

Milattan 800 y›l evvel Karadeniz'e yerleflip bu
denize ad›n› verenler, dünya denizcili¤inin merkezi
haline getirenler; o y›llar›n en büyük yelkenli gemisi
olan Çektirileri, dünyan›n en heybetli kalyon, en
h›zl› kad›rga, en sa¤lam taka ve çektirme
yelkenlilerini tasarlay›p icat ve infla edenler (Bu
ata miras› hala kaybolmam›flt›r; Kurucaflile, Tuzla,
Bozburun gibi tersanelerimizde hala dünyan›n en
gözde gemileri ve ahflap yatlar› infla edilmektedir),
Dünyada ilk defa "Denizci K›fllas› ve Astsubay
9 10
Okulu" açanlar, 1773 y›l›nda "Mühendishane-i Bahri
Hümayun"u açanlar, Anadolu sahillerini bahriye
okullar›, tersane, tophane, liman ve iskelelerle
donatanlar, S›rr› hala çözülemeyen “Cihan
denizlerinin en ayr›nt›l› Seyir Haritalar›"'n› çizenler,
zaman›nda dünyan›n en sa¤lam yelkenlerini dikip
halatlar›n› örenler; günümüzde bile hala kullan›lan
28 adet Türk gemici ba¤›n› dünya denizcili¤ine
arma¤an edenler, ‹lk defa "Taht-El Bahir (denizalt›)
ile torpido atanlar”, ve "Arabal› vapur"u icat edenler,
gemileriyle okyanuslar› aç›larak "Türk Bayra¤›n› yedi
denizde" dolaflt›ranlar, üç k›taya denizden hakimiyet
kuranlar ve filolar›yla denizafl›r› ülkelere yard›ma
gidenler, Ege'yi, Karadeniz'i ve Akdeniz'i Türk gölleri
haline getirip "Bahr-i Sefidde Düflman Sefinesi"
(Akdeniz’de düflman donanmas›) dolaflt›rmayanlar
Türkler, yani bizim ecdatlar›m›zd›.
 28 adet Türk gemici ba¤›n› dünya denizcili¤ine
arma¤an edenler, ‹lk defa "Taht-El Bahir (denizalt›)
ile torpido atanlar”, ve "Arabal› vapur"u icat edenler,
gemileriyle okyanuslar› aç›larak "Türk Bayra¤›n› yedi
denizde" dolaflt›ranlar, üç k›taya denizden hakimiyet
kuranlar ve filolar›yla denizafl›r› ülkelere yard›ma
gidenler, Ege'yi, Karadeniz'i ve Akdeniz'i Türk gölleri
haline getirip "Bahr-i Sefidde Düflman Sefinesi"
(Akdeniz’de düflman donanmas›) dolaflt›rmayanlar
Türkler, yani bizim ecdatlar›m›zd›.

YÜZMES‹N‹
Ö⁄RENEL‹M
Neden Yüzmeliyiz?
Yüzme sporu, su içerisinde yatay durumda Yüzme Öncesi ve Sonras›
yap›lan bir spordur. Vücut a¤›rl›¤› iskelet
sistemine dik olmad›¤›ndan, a¤›rl›k
Beslenme Durumu
yönünden bir etkisi bulunmad›¤› için iskelet Yeme¤in üzerinden En az iki saat geçmeden
bozukluklar› gibi ar›zalara yol açmaz. çal›flma yap›lmamal›d›r. Yemekten sonra
Ayr›ca kiflinin bu spor kalp, akci¤er yaklafl›k bir buçuk saat kan beyin ve
kapasitelerini üst düzeyde kalpten uzaklafl›r. Herhangi bir kalp
gelifltirmektedir.Bu yüzden bu sorunu olanlar için yemek üstüne
spora küçük yafllarda bafllamak çal›flma yap›lmas› tehlikeli
sa¤l›k aç›s›ndan büyük fayda olabilmektedir. Bu tehlikeli
sa¤lar. durumlar kalp sorunu
olmayanlarda da
‹nsan vücudu bir makine görülebilmektedir. Aç
gibi, ifl yapt›¤› sürece enerji karn›na çal›flman›n hiç bir
11
tüketir. ‹nsan makinesinin zarar› olmaz. Sabah 12
yaflam›n› sürdürebilmesi için çal›flmalar›nda
gereksinim duyulan sürekli bafllang›çtan 10-15 dk.
enerji; havadan al›nan önce meyve sular›
oksijenin akci¤erler yoluyla içilebilir. Çal›flmalar
kana geçmesi, kalp yoluyla esnas›nda vücudun su
dokulara pompalanmas› gereksinimini karfl›lamak
dokudaki besin maddelerinin bu çok önemlidir. Ter yoluyla
oksijenle yak›lmas› sonucu elde ve di¤er yollarla yitirilen su,
edilir. karfl›lanmazsa, bafl a¤r›s›,
bitkinlik, genel bir isteksizlik
Yüzmenin gibi sonuçlar ortaya ç›kabilir.
Bu bak›mdan, susad›kça
Vücudumuza yeterince veya egzersiz
Yararlar› esnas›nda bir yudum fleklinde içilebilir.
Nelerdir? Egzersiz an›nda fazla su içilmesi midede gereksiz
flifllik ve performans› bozucu rahats›zl›k yapabilir.
Düzenli olarak yap›lan egzersizin insan sa¤l›¤›na
Egzersizden hemen sonra çok afl›r› so¤uk fleyler
olumlu katk›lar› vard›r. Düzenli bir flekilde egzersiz
içilmemelidir. Terle kaybedilen tuz, yeterli beslenme
yapanlarda sigara ve alkol al›flkanl›¤› ve afl›r›
ile yerine konulabilir. Afl›r› s›cakta ve su kay›plar›nda
fliflmanl›k oldukça az görülmekte. Uygun bir flekilde
tuzlu fleyler yenilip içilmeli yeterli olmazsa tuz tabletleri
yap›lan spor, tüm yafl gruplar›ndaki insanlara olumlu
ile takviye yap›lmal›d›r.
katk›lar sa¤lamaktad›r.

Yunus Gibi Yüzmek ‹çin
Yüzme teknikleri son y›llarda giderek
gelifltirmifltir. Bir bal›k gibi yüzmenin s›rr›
dengededir. Normal koflullarda ‹nsan vücudunun
özgü a¤›rl›¤› sudan çok az fazlad›r. Hatta vücudun
baz› k›s›mlar› (gö¤üs ve kar›n gibi) sudan hafiftir.
Kollar ve ayaklar ise daha yo¤un (suyun özgül
a¤›rl›¤›ndan daha fazla) olduklar› için
suda batarlar. Bu nedenle, vücut
suda dengeli tutulursa, su üzerinde
kalabilme ve hatta yüzme hiç de zor bir
ifl de¤ildir. Bilimadamlar› dünyan›n en iyi yüzücüleri
olan yunuslar›n, ilerlemek için enerjilerinin yüzde
13
onundan daha az bir k›sm›n› harcad›klar›n›
ortaya ç›karm›flt›r. ‹flin ilginç yan›, bir insan
için bu oran yüzde üçten az. Yüzmek için
harcad›¤›m›z o inan›lmaz eforun büyük
k›sm›n› batmamak ve dalgalarla
savaflmak için debelenmekle
harc›yoruz. Dolay›s›yla yüzde üçten
daha fazla yoruluyoruz. Yani do¤ru
yüzmenin s›rr›, enerjiyi do¤ru
kullanmakta. Bunun için de sudaki
pozisyonunuzu ve hareketlerinizi kontrol
etmelisiniz. Aksi takdirde ne kadar çok
ç›rp›n›rsan›z o kadar baflar›s›z olur ve ilerlemek yerine
yerinizde sayars›n›z.
dokulara pompalanmas›
dokudaki besin maddelerinin bu
oksijenle yak›lmas› sonucu elde
edilir.
Yüzmenin
Vücudumuza
Yararlar›
Nelerdir?
Düzenli olarak yap›lan egzersizin insan sa¤l›¤›na
olumlu katk›lar› vard›r. Düzenli bir flekilde egzersiz
yapanlarda sigara ve alkol al›flkanl›¤› ve afl›r›
fliflmanl›k oldukça az görülmekte. Uygun bir flekilde
yap›lan spor, tüm yafl gruplar›ndaki insanlara olumlu
katk›lar sa¤lamaktad›r.
Do¤ru bir yüzüfl stili için ad›m ad›m
ilerlemelisiniz.
‹lk ad›m:
S›rtüstü, eller yanda, rahatça ayaklar›n›z› ç›rparak
yüzün. Yüzünüzün yaln›zca küçük bir k›sm› suyun
üstünde kals›n. Bedeninizin üst k›sm›n› sabit tutmaya
çal›flarak, bacaklar›n›z›, kalçalar›n›z› hafifçe sa¤a
sola döndürerek ç›rp›n.
‹kinci ad›m:
fiimdi vücudunuzu yavaflça, bir tarafa do¤ru ekseni
etraf›nda döndürün. Önce bir yana dönerek k›sa
bir süre, sonra da di¤er yana dönerek yine k›sa bir
süre kalçalardan yapt›¤›n›z ç›rpma hareketini
devam ettirin. Bunu tekrarlay›n. fiimdi elinizi yandan
arkaya do¤ru olabildi¤ince genifl ve vücudunuzu
da esneterek at›n ve yüzükoyun dönün. Bacak
ç›rpma hareketine devam edin dönerek di¤er
kolunuzla da ayn›s›n› tekrarlay›n. Bunu iyice
çal›flt›ktan sonra ayn›s›n› bu defa da yüzükoyun
deneyin. Nefes al›rken bafl›n›z›n vücuda dik
gereksinimini karfl›lamak
çok önemlidir. Ter yoluyla
ve di¤er yollarla yitirilen su,
karfl›lanmazsa, bafl a¤r›s›,
bitkinlik, genel bir isteksizlik
gibi sonuçlar ortaya ç›kabilir.
Bu bak›mdan, susad›kça
yeterince veya egzersiz
esnas›nda bir yudum fleklinde içilebilir.
Egzersiz an›nda fazla su içilmesi midede gereksiz
flifllik ve performans› bozucu rahats›zl›k yapabilir.
Egzersizden hemen sonra çok afl›r› so¤uk fleyler
içilmemelidir. Terle kaybedilen tuz, yeterli beslenme
ile yerine konulabilir. Afl›r› s›cakta ve su kay›plar›nda
tuzlu fleyler yenilip içilmeli yeterli olmazsa tuz tabletleri
ile takviye yap›lmal›d›r.
kalmas›na dikkat edin ve soluklanmak için
vücudunuzun dönmesini bekleyin. Bu al›flt›rmalar›
uygulay›p, pozisyona al›flt›ktan sonra dönmeden,
serbest yüzme pozisyonunda devam edin. Tüm bu
çal›flmalar›n amac›, suda ilerlerken vücudunuzun
suyu yarmas›n› sa¤lamak ve bu sayede en az gücü
harcamak. Yüzmek sizin için yorucu bir etkinlik
olmaktan ç›kacak, suda bir bal›k gibi rahatça
ilerleyebilece¤iniz bir keyif an› olacakt›r. Emin olun.
Peki ne yapmal›?
Suda kulaç atarken öncelikle bedeninizi
topuklardan ellere kadar uzanan bir dönme hareketi
içine sokmal›s›n›z. Yani bedeniniz kulaç atarken
beliniz merkezde olmak üzere bir burgu hareketi
yaparak dönmeli. Bafl›n›z her zaman için
vücudunuzla ayn› do¤rultuda olmal›. Bu pozisyonu
nefes al›rken de bozmamal›s›n›z. Bunun için bafl›n›z›
çevirmek yerine bedeninizi döndürmeye ve burgu
hareketini bozmamaya özen gösterin.
14
 YÜZMEY‹ B‹LMEK Genel Denizcilik Terimleri
Denizde herhangi bir tekne ile gezmeye ç›kacak Teknede bulunan kifliler yüzme bilseler dahi, baz›
herkesin yüzme bilmesi veya en az›ndan bu eksikli¤ini durumlarda bu yeteneklerini kullanamayabilirler. OMURGA MAPA SANCAK ALABANDA
giderecek tedbir almas› flartt›r. Geminin Bafl-K›ç do¤rultusu El incesi yada halatlar›n geçti¤i Dümeni tam sa¤a k›r ( max. 35°).
• Yaralanmal› kaza durumlar›nda, boyunca postalar›n›n ba¤land›¤› halkalard›r.
Tüm vücudun su üzerinde kalmas› için çok basit bir a¤aç veya çelik k›s›m NETA V‹YA
hüner gerekir. Bu da "yüzmesini bilmek" olarak • Hastalanma gibi hallerde Her fleyi haz›r etmek, çal›fl›r hale Tutulan rotada ilerle, rotay›
adland›r›l›r. POSTA getirmek. bozma.
Tekne ile aç›klara gidilmesi durumunda önemli olan Omurgadan küpeflteye kadar TOKA
Dikkat ediniz tüm canl› varl›klar (kediniz, köpe¤iniz, fley, kiflinin yüzme bilmesi kadar, denizde uzun süreler uzanan, geminin fleklini belirleyen, ALESTA Bayra¤› çekmek.
v.b) daha do¤ufllar›ndan itibaren yüzmesini bilirler. kalabilmesidir. kaplama saç veya tahtalar›n›n Dikkatli bir flekilde beklemek.
ba¤land›¤› ahflap veya çelik ARYA
Yüzmeyi ö¤renmek hiç de zor de¤ildir. Bir, iki saatlik Kaza sonucu denize düflen kifliler, kurtarma gelene k›s›mlard›r. MAYNA Bayra¤› indirmek.
bir deneyimden sonra sizde su yüzeyinde kadar; Herhangi bir fleyi halat veya
kalabilecek hünere sahip olabilirsiniz. Bundan sonra GÜVERTE palanga ile indirmek. MEZESTRE
da istedi¤iniz stilleri gelifltirebilirsiniz. • Suda az enerji harcayarak vakit geçirebilmeli, Geminin kemereleri üzerine Bayra¤› yar›ya kadar çekmek.
döflenmifl, bafltan k›ça kadar AVARA
• Denizden (sudan) zevk alma yüzmeyi ö¤renmek • Su so¤uklu¤undan korunabilmeli, uzanan k›s›m. Limandan ayr›lma, aç›lma. ISPASA
ile bafllar. Palanga donan›m›n› çözmek
15 16
• Suda iken uzaklardan görünebilmelidir. KAR‹NA VOLTA veya ç›kartmak.
• Yüzmeyi bilen bir kifli suda paniklemez. Geminin sualt›nda kalan Halat› ba¤lamak.
Bu nedenle teknede iken yüzme bilinse dahi kaplamalar›n›n d›fl k›sm›d›r. YALPA
• Yüzmeyi kesinlikle, bir baflkas›n›n kontrolünde CAN YELE⁄‹ giymek flartt›r. FUNDA Geminin Sancak - ‹skele yönünde
ö¤reniniz. DRAFT (DRAUGHT) B›rakmak, boflaltmak. yapt›¤› sal›n›mlar.
Omurgadan su yüzeyine kadar
olan k›s›m olup “su çekimi” ad› V‹RA MEY‹L
da verilir. ‹flareti ile gösterilir. Demir almak yada ›rgat veya Geminin bir tarafa
vinci çal›flt›rmak. (Sancak - ‹skele) yat›k olmas›.
S‹NT‹NE
Geminin sualt›nda kalan k›sm›n›n AGANTA TR‹M
iç taraf›d›r. Halat› gergin tutmak. Geminin bafl - k›ç do¤rultusunda
e¤imli durmas›.
ALABANDA LAÇKA
Geminin yan sat›hlar›n›n Boflalt, gevflet. YUNUSLAMA HAREKET (Derviflleme)
yukar›dan afla¤›ya kadar olan iç Yalpa ve bafl k›ç vurman›n
k›sm›d›r. H‹SA bileflimidir.
‹ki kat ba¤la.
LOÇA
Bafl demir zincirinin geçti¤i büyük ‹SKELE ALABANDA
deliktir. Dümeni tam sola k›r ( max. 35° ).
 Omurgadan su yüzeyine kadar
olan k›s›m olup “su çekimi” ad› V‹RA MEY‹L
da verilir. ‹flareti ile gösterilir. Demir almak yada ›rgat veya Geminin bir tarafa
vinci çal›flt›rmak. (Sancak - ‹skele) yat›k olmas›.
S‹NT‹NE
Geminin sualt›nda kalan k›sm›n›n AGANTA TR‹M
iç taraf›d›r. Halat› gergin tutmak. Geminin bafl - k›ç do¤rultusunda
e¤imli durmas›.
ALABANDA LAÇKA
Geminin yan sat›hlar›n›n Boflalt, gevflet. YUNUSLAMA HAREKET (Derviflleme)
yukar›dan afla¤›ya kadar olan iç Yalpa ve bafl k›ç vurman›n
k›sm›d›r. H‹SA bileflimidir.
‹ki kat ba¤la.
LOÇA
Bafl demir zincirinin geçti¤i büyük ‹SKELE ALABANDA
deliktir. Dümeni tam sola k›r ( max. 35° ).

Tekne Nedir ? Tekneler Nas›l Yüzer?

Teknenin a¤›rl›¤›
Tekne esas›nda yüzer bir hacimdir. ‹ç ve d›fl yap›s› ise, suyun yerini Bir tekne suya indirildi¤inde suyu yanlara iter, yani
yolcu tafl›mak, yük tafl›mak veya sportif olmak üzere de¤ifltirir. Kald›rma Kuvveti suyun yerini de¤ifltirir. Su da buna kald›rma kuvveti
gibi çeflitli amaçlarla kullanabilmek üzere ile cevap verir. Kald›rma kuvvetinin büyüklü¤ü, yeri
düzenlenmifltir. de¤ifltirilen suyun a¤›rl›¤›na ba¤l›d›r. Bir cismin
yüzebilmesi için, yerini de¤ifltirdi¤i suyun kald›rma
GÜVERTE
kuvvetinin en az›ndan cismin a¤›rl›¤›na eflit olmas›
ALABANDA gerekir. Bir cismin yerini de¤ifltirdi¤i suyun miktar›, o
cismin biçimine ba¤l›d›r. Örne¤in çamurdan yap›lm›fl
bir top batar, ama e¤er bu topa içi bofl bir kase
biçimi verirseniz yüzer. Çamurun biçimini de¤ifltirerek
onun terini de¤ifltirdi¤i su miktar›n› art›rm›fl olursunuz.
Tekne yap›mc›lar›n›n yapt›¤› da iflte budur. Çelik bir
levha batar ama çelikten yap›lm›fl bir gemi yüzer.

Kaynak : Her Yönüyle Tekneler - Christopher Maynard, TÜB‹TAK

Popüler Bilim Kitaplar›

‹flte yüzer bütün tekneler (gemileri, yatlar›, kay›klar›)

17 18
yap›l›rken dayan›lan temel prensip budur. Hemen
hepsi, yap› itibar›yla, suya de¤en k›s›mlar› su geçirmez
olan bir tas gibidir. Ancak, suda istenilen hizmeti
yapabilmeleri için gerek gövde yap›lar›, gerekse de
Kald›rma Kuvveti iç yap›lar› de¤iflir.
teknenin a¤›rl›¤›na eflit.
Tekne dengeli ve yüzüyor.

KAR‹NA
POSTA

OMURGA
 Kald›rma Kuvveti
teknenin a¤›rl›¤›na eflit.
Tekne dengeli ve yüzüyor.

Teknelerin Belli Bafll› K›s›mlar›

• Teknenin bafl k›sm›na PRUVA, TEKNE T‹PLER‹
• Teknenin arka taraf›na PUPA (veya KIÇ)
• Teknenin Sa¤ taraf›na SANCAK,
• Teknenin Sol taraf›na ‹SKELE,
• Teknenin yan taraflar›na BORDA,
• Arkas›ndaki düz tahta AYNALIK,
• Teknenin Sa¤a Sola dönmesini sa¤layan sisteme DÜMEN,
• Teknenin su içerisinde kalan d›fl k›sm›na DRAFT,
• Teknenin su üstünde kalan d›fl k›sm›na FRiBORD denir.

Gemici ileriye do¤ru Bir denizci veya gemici ile konuflurken veya bir
giderken 'ileri' deyimini teknede iken en çok duydu¤unuz kelimeler yukar›daki
aç›klanan kelimelerdir. Bir denizci için, teknesi her
kullan›r ama geriye fleyden önemlidir, bu nedenle her fleyi teknesine göre
giderken 'Tornistan' der. aç›klamak ister. Sa¤ yerinde 'sancak' demesini, sol
yerine 'iskele' demesini yad›rgamay›n›z. Çünkü o,
herkesten uzak denizlerde, teknesi ile bütünleflebilmeyi
ancak böyle sa¤lam›flt›r. Bir teknenin k›s›mlar› sadece
bu yukar›da aç›klananlardan ibaret de¤ildir. Ancak
19 bunlar çok oldu¤undan teknede yaflayarak daha iyi 20
ö¤renilebilir. Motorlu teknelerde, hareketi sa¤layan güç motor • E¤er yelkenli ise; rüzgar gücünün durumunu
gücüdür. Buna karfl›l›k motorsuz teknelerde tekneye
hareketi veren güç sizin kendi gücünüz veya • Kürekli tekne ise; Kendi gücünüzü daima biliniz.
Küpeflte faydaland›¤›n›z bir düzenin gücüdür.
Buna mukabil motorlu teknelerde de, sahip olunan
Örne¤in; yürütme gücünün daima bak›ml› tutulmas› son
1. Yelkenler vas›tas›yla faydalan›lan rüzgar gücü, derece önemlidir.
Borda Freboard (yelkenleri açarak veya yönünü de¤ifltirerek rüzgar›
PRUVA kullanmak gerekir.), veya Di¤er emniyet kurallar› ac›s›ndan, motorlu ve
‹SKELE
motorsuz tekneler aras›nda fark yoktur.
Kar›na
Draft 2. Sizin kol gücünüze dayanan kürek, pad›l (veya
ayak gücünüze dayal› pedal gibi) Genel bir kural olarak, özellikle yelkenli tekneler,
SANCAK yelkenleri ve rüzgar› kullanarak manevra
Çene
Dolay›s›yla motorsuz tekneler, motorlu teknelere yapt›klar›ndan, motorlu ve kürekli tekneler gibi kolay
göre daha çok insan gücü ve eme¤i dönemezler.
Yalpa Omurgas›
AYNALIK gerektirmektedir. Motorsuz tekneler ile denize
PUPA
ç›karken dikkat edilecek en büyük hususlardan biri Dolay›s›yla tekneye komuta edebilme olana¤›
sahip oldu¤unuz dayanma/direnme/ifl görebilme sa¤layan genifl sahalarda kullan›lmalar› gerekir.
gücünüzün durumudur.
Not: Denizcinin dilini ö¤renmek istiyorsan›z 'denizci sözlü¤üne bak›n›z.
 Çene

YELKENL‹ TEKNELER
Ana direk

Ana yelken

Mizana dire¤i

Flok
Flok
Mizana yelkeni
Ana yelken

ÖN ARKA
YALO (YAWL)

ÖN ARKA
fiALUPA (SLOOP) Ana yelken
21 22

Flok Mizana dire¤i

YAT T‹PLER‹ deneyim ile kazan›l›r.
Ana direk Yelkenli yatlar adlar›n› direk ve yelkenlerinin
Ön düzenlenmifl biçiminden yani armalar›ndan al›rlar. 3. Tekne ço¤unlukla belirli bir meyil ile (bir bordas›na
yelken Tek direkli bir yat flalopa olarak bilinir. Yalo ve keçler yatm›fl olarak) seyredece¤i için güverte üzerinde
Mizana yelkeni veya tekne içinde yürürken daima kendinizi
Pruva dire¤i iki direklidir ve üç veya daha çok say›da yelken
açabilirler. En yayg›n› bir ana yelken, bir mizana emniyete al›n›z.
Ana yelken yelkeni ve bir floktur. Iskunalarda ana dire¤in önünde
pruva dire¤i bulunur. Uskunalar daha büyüktür ve Denizde çat›flmay› önleme tüzü¤ü uyar›nca yelkenli
di¤er bütün yatlardan daha büyük ve çok say›da tekneler avantajlara sahiptir. Ancak, denizde
Flok
yelken açabilirler. karfl›laflt›¤›n›z baz› kifliler bu kurallar› bilmeyebilir.
Dolay›s›yla tekne kullan›rken bunlar› da dikkate
PRUVA KIÇ al›n›z.
Temel prensipler motorlu teknelerdekinin ayn›s›.
KEÇ
1. Teknenizi yürütmede kulland›¤›n›z temel güç
rüzgar gücüdür.
PRUVA KIÇ 2. Yelkenli teknelerin kendilerine özel olan
USKUNA donan›mlar›n› kullanma becerisi iyi bir e¤itim ve
 düzenlenmifl biçiminden yani armalar›ndan al›rlar.
Tek direkli bir yat flalopa olarak bilinir. Yalo ve keçler
iki direklidir ve üç veya daha çok say›da yelken
açabilirler. En yayg›n› bir ana yelken, bir mizana
yelkeni ve bir floktur. Iskunalarda ana dire¤in önünde
pruva dire¤i bulunur. Uskunalar daha büyüktür ve
di¤er bütün yatlardan daha büyük ve çok say›da
yelken açabilirler.
PRUVA KIÇ
Temel prensipler motorlu teknelerdekinin ayn›s›.
3. Tekne ço¤unlukla belirli bir meyil ile (bir bordas›na
yatm›fl olarak) seyredece¤i için güverte üzerinde
veya tekne içinde yürürken daima kendinizi
emniyete al›n›z.
Denizde çat›flmay› önleme tüzü¤ü uyar›nca yelkenli
tekneler avantajlara sahiptir. Ancak, denizde
karfl›laflt›¤›n›z baz› kifliler bu kurallar› bilmeyebilir.
Dolay›s›yla tekne kullan›rken bunlar› da dikkate
al›n›z.

1. Teknenizi yürütmede kulland›¤›n›z temel güç

rüzgar gücüdür.
PRUVA KIÇ 2. Yelkenli teknelerin kendilerine özel olan
donan›mlar›n› kullanma becerisi iyi bir e¤itim ve

YELKENL‹ TEKNE T‹PLER‹ OPT‹M‹ST‹N TANIMI

Optimist, Çocuklara yelkenli kullan›m›n› ö¤retmek ve ÖLÇÜLER‹

sevdirmek amac›yla tasarlanm›fl en küçük yelkenli teknedir. Boyu : 2.30m.

Su Hatt› : 2.15m.
Geniflli¤i : 1.13m.
Gövde Yap›s› Yelken Alan› : 3.5m2
01) Dümen A¤›rl›k : 42 kg.
02) Kݍ Ayna
03) Borda
04) Sürme (Salma)
05) Bafl Ayna
06) Yeke
07) Yeke Uzatmas›
5
08) Küpeflte
09) ‹skota
OPT‹M‹ST LAZER 10) Makara
15
11) Hava Tank› (Yüzdürücü)
11
12) Sürme Kasas›
9
23 13) Orta Posta 24
16
14) Köfleli alt kenar (Çayn) 18
17 4
15) Oturak
16) Sürme (Salma) 12
17) Lastik 10
7
18) fiiflme Hava Tanklar›
13 14

Kemere Hatt› Omurga Hatt› 8

Pruva
‹skele

3 2
Sancak

KATAMARAN Pupa
Kemere Hatt›
ÜÇ KÖfiE BÜYÜK YELKEN
Omurga Hatt›
1
25 26
 JET SK‹, (SU JET‹)
KULLANIYORSANIZ
• Alkol kullanmay›n›z !
• Makine durdurma kordonu tekneye ve kendinize
ba¤l› oldu¤una emin olunuz.
• Kulland›¤›n›z bölgedeki bilgi, ikaz iflaretleri ve
kurallar›na dikkat ediniz.
• Mümkün oldu¤u kadar flamand›ralarla iflaretli
sahalar›, kanallar› kullan›n›z.
• Denizde çat›flma kurallar›na uyunuz.
• Di¤er tekneleri gözleyiniz ve daima yüzücüler, su
kaya¤› yapanlara ayr›lm›fl sahalara girmeyiniz.
27
• E¤er su kaya¤› yap›yorsan›z veya di¤er bir deniz
tipi oyuncak çekiyorsan›z, daima bir gözetleyici al›n›z.
• Makine/motor gürültüsünü mümkün oldu¤u kadar
azaltmaya çal›fl›n›z.
• Do¤al hayata zarar vermeyiniz. Küçük çocuklar›n
kulland›¤› su jetleri nedeniyle ciddi kazalar oldukça
fazlad›r. Dikkat ediniz.
• Baflkalar›n› rahats›z etmeyiniz.
KÜREKL‹ TEKNEDE
‹SEN‹Z,
• Kürekli Teknelerde hareketi sa¤layan gücün sizin • Yeteri kadar can yele¤i olmal›d›r.
gücünüz oldu¤unu unutmay›n›z.
• Olas› bir denize düflme durumunda denize düflen
• Ç›rp›nt›l› denizlerde kürek çekmenin çok daha kifliyi kurtarmak üzere bir halat ve can simidi olmal›d›r.
zorlaflt›¤›n› unutmay›n›z.
• Teknede dengeli oturunuz.
• Kesinlikle teknenin kapasitesi üzerinde kifli tekneye
binmemelidir. • Gücünüze uygun mesafelere aç›l›n›z.
(Dönemeyece¤iniz uzakl›klara gitmeyiniz.)
• Teknede bir motor (k›çtan takma veya içten) olsa
dahi kürekleri daima yan›n›zda bulundurunuz. • Büyük gemilerin, seyir yollar›na girmeyiniz,
Ülkemizde ölümcül deniz kazalar› en çok kürekli • Hava ç›rp›nt›l› oldu¤unda can yeleklerinizi
teknelerde oluflmaktad›r. muhakkak giyiniz.
• Küreklerinizin, Iskarmozlar›n sa¤laml›¤›n› kontrol • Denize giriyorsan›z, tekneden denize girifl ve 28
ediniz. tekneye ç›k›fllar›n›zda dengeye çok dikkat ediniz.
• Bir yedek kürek edininiz.
• Varsa, yan›n›zda bir cep telefonunu bulundurunuz.
 • Yüzmeyi ö¤renin.
SÖRF (VE KANO)'DA fi‹fiME BOTLAR,
EMN‹YET KAYAKLAR
• Yeterli e¤itim al›n.

• Sörfün denize elveriflli oldu¤unu kontrol edin.

• Üzerinize can yele¤i (veya benzeri kiflisel yüzdürücü)

• Sörf veya kanonuzda ›fl›k sistemi
olmad›¤› için gece seyretmeyiniz.
VE KAYDIRAKLAR
giyin. fiiflme botlar - Küçük lastik botlar/dingiler, deniz
• Büyük gemilere yataklar› ve di¤er fliflme tip deniz oyuncaklar› bu s›n›fa
• Daima hava koflullar›n› ö¤renin fliddetli ak›nt›, sis ve yak›nlaflmay›n›z. Çünkü girer.
k›y›dan denize do¤ru esen rüzgarlardan kaç›n›n. onlar›n alçak teknelere karfl›
görüfl alanlar› çok dard›r. fiiflme botlar e¤lencelidir fakat ço¤u zaman tehlikelidir.
• Denize yaln›z aç›lmay›n. Bunlar› aç›kta de¤il hemen plaj
• Denizde iken denizi yak›n›nda kullan›n›z.
• K›y›daki bir kifliye denizde kal›fl sürenizi bildiriniz. kullanan di¤er kifli
ve
• Mevcut hava ve koflullarda sörf yapabilece¤inize tekneleri hiç
emin olun. unutmay›n›z.
Daima Hat›rlay›n›z!
• Hava ve deniz koflullar›na uygun giyinin. Giysinizde • Karadan denize do¤ru
29 görünme kolayl›¤› olan renkleri seçin ve yans›t›c› yap›flt›r›n. esen rüzgar, denize sakin ve 30
emniyetli bir görünüfl verir.
• Acil durumda haber vermede gecikmeyin. Yard›m Ancak fliflme botlar› siz
gelene kadar tekne yan›nda, içinde kal›n. fark›na varmadan aç›klara
sürükleyebilir.
• Mini iflaret fifle¤i, ›fl›kl› çubuk ve düdük tafl›y›n.
• Bunun için çok hafif
• Denizde SÖRF veya KANO kullan›rken, dikkatiniz (belirsiz) bir rüzgar bile
da¤›labilir. Bu nedenle yüzenlerin, deniz trafi¤inin yeterlidir.
kalabal›k oldu¤u yerlere kesinlikle girmeyiniz.

• Sörf iyi bir deniz akrobasi arac›d›r. Ancak, kullanabilme

DEN‹ZE ÇIKARKEN • K›y›da çatlayan dalgalar
fliflme botlar için son derece
süreniz gücünüz ile orant›l›d›r. tehlikelidir.
Denize ç›kmadan önce da¤arc›¤›n›za katt›¤›n›z bilgiler
ve yapt›¤›n›z haz›rl›klar, denizdeki en büyük • E¤er fliflme botunuz a盤a
• Yeni Sörf kullan›c›lar›n›n en çok dikkat etmesi gereken
yard›mc›n›zd›r. Acil durum da çevrenizden destek do¤ru sürüklenirse
konu: Rüzgar›n karadan denize do¤ru esti¤i durumlarda
alabilirsiniz, ama önemli olan bu deste¤i alana kadar arkas›ndan gitmeyiniz. E¤er
kolay hareket ve dalgas›z denizin büyüsüne kap›larak geçecek zaman içerisinde kendinize yeterli olman›zd›r.
k›y›dan aç›l›nmamal›d›r. Daha sonra k›y›ya dönüflün çok bot üzerinde biri varsa
Dolay›s›yla denize ç›kmadan önce k›y›da biraz daha derhal Cankurtaran› veya
zor olmas› ölümcül Sörf ve kano kazalar›na neden vakit harcayarak bilgi sahibi olmak daha uygundur.
olmaktad›r. deniz arac›na sahip bir
Böylelikle denizde bulunman›n keyfini daha çok baflka kifliyi yard›ma
ç›karabilirsiniz. ça¤›r›n›z.
 Kendinizi Kontrol Ediniz Seyahatinize / e¤lencenize iliflkin bir plan yaparak BUNLARI Ö⁄REN‹N‹Z:
ilgililere haber verdiniz mi?
• ‹yi/gerekti¤i gibi haz›rland›n›z m›? 1. Hava flartlar› nas›l geliflmekte,
• Nereden hareket edece¤imiz,
• Do¤ru giysileri yan›n›za ald›n›z m›?
• Nereye gidedece¤imiz,
2. Teknenizin durumu; Bunlar
• Arkadafllar›n›z›n davran›fllar› konusunda
bilginiz var m›? • Kimlerle gidedece¤imiz,
• Denize Elverifllili¤i
• Motorunuzun Güvenilirli¤i
Nedir
• Denize ç›kaca¤›n›z yerde, afla¤›da belirtilen tehlike • Ne zaman dönece¤imiz 3. Teknedeki emniyet cihazlar›n›n durumu ve yeterlili¤i,
veya s›n›rlamalar› incelediniz mi? 1. El Feneri
• Tekneye iliflkin ça¤r› adlar› 4. Tekne ile gidilecek yere nas›l gidilece¤i, 2. Yang›n Söndürücü
•
S›¤l›klar, 3. Harita / Pusula
•
Kayal›klar, • Herhangi bir durumda evlerine ulaflmak üzere 5. Telsizi (varsa) güvenli kullanabilme becerisi,
4. Çak›
•
‹skeleler, arkadafllar›n›z›n ev telefon numaralar›
6. Yak›t durumunuz, 5. ‹lk Yard›m Çantas›
Hava koflullar›n› ö¤rendiniz mi ? 6. Pusula
Tekneye Binmeden Ö¤reniniz ! Denizde kullan›lan flu birimleri mutlaka ezberleyiniz: 7. Su fiiflesi
Denizde, kullan›lan mesafe birimi ''Mil''dir.
8. Hortum
Bir Deniz Mili: 1.852 metredir.
9. Telsiz
31 32
Denizde Kullan›lan sürat birimi ise Mil/saattir. 10. Can Simidi
Bunu anlat›m için saatte.mil anlam›na gelen 11. Halat
''Knots-K›saca Kts. Deyimi / k›saltmas› kullan›l›r.
12. Can Yele¤i
Bir tekne saatte 10 mil sürat yap›yor ise,
bu tekne esas›nda 18.5 km./saat sürat yapmaktad›r.

(10 X 1.852 = 18.520 km. / Yaklafl›k 18.5 km)

 TEKNEDE BULUNMASI GEREKEN ‹LK YARDIM ÇANTASI KULLANIMI
1.Gündüz ve gece verilebilecek tehlike iflaretleri çok
MALZEMELER önemlidir. (Bunlar kullanma talimatlar› üzerinde
mevcuttur.) Bunlar› kullanmak için f›rt›nan›n artmas›n›
ve karanl›k basmas›n› beklemeyiniz. (Çeflitli deniz
e¤itim merkezlerinde bunlar›n kullan›lmas›
ö¤retilmektedir.)

2. ‹lk yard›m çantas› bulundurman›z ve ilk yard›ma

iliflkin e¤itiminiz hayat kurtarabilir.
D‹KKAT
El Feneri Yang›n Söndürücü Harita
3. Bütün önemli küçük ekipman›/malzemeyi su
geçirmez kutu içerisinde muhafaza ediniz. ‹LK YARDIM ÇANTASI,
EL FENER‹ VE ‹Y‹ DURUMDA
TEHL‹KE ‹fiARET VERME
S‹STEM‹ BULUNDURUNUZ.

33 34
Çak› ‹lk Yard›m Çantas› Pusula

Su fiiflesi Hortum Telsiz

Can Simidi Halat Can Yele¤i

 Tekneye konulacak bir radar
reflektörü (yans›t›c›) kötü havalarda
HER TEKNEYE B‹R KAPTAN
radarla bulunman›za yard›mc›
• E¤er deneyiminiz yoksa veya çok az deneyiminiz
olacakt›r. varsa Tekne Kaptan› olmaya heveslenmeyiniz.

• Denize tekne ile ç›karken mutlaka bu niteliklerdeki

bir kiflinin aran›zda bulunmas›n› sa¤lay›n›z.

Bir Tekneye Kaç Kifli Binebilir, Bir Tekne Ne Kadar

D‹KKAT D‹KKAT Yük Alabilir
DA‹MA ÇALIfiIR DURUMDA 1. Azami kapasitenin Her tekne, tafl›yabilece¤i azami yük miktar›n› ve
hesaplanmas›nda, tekne kullan›labilecek motorun azami gücünü gösteren
YANGIN SÖNDÜRÜCÜ, plakalara (etikete) sahip olmak durumundad›r.
içerisindeki her tür yükün
KOVA, YETERL‹ Z‹NC‹R VE (insan, malzeme v.b.) Bunu görmedi¤iniz durumlarda afla¤›daki cetveli
HALAT ‹LE DEM‹R dengede oldu¤u dikkate kullanabilirsiniz.
Emniyetli Azami Yükleme Formülleri
BULUNDURUNUZ. al›nm›flt›r.
‹nsan Tafl›ma Kapasitesi Ortalama ‹nsan A¤›rl›¤› 75kg.

2. Küçük teknelerde Teknenin Boyu X Geniflli¤i x 1.7 = Tafl›nabilecek azami insan miktar›

35 merkeze do¤ru ve alçak Tekne boyu ve geniflli¤i ''metre'' olarak al›nacakt›r. Ondal›kl› rakamlar›n ç›kmas› 36
oturmak esast›r. halinde en yak›n alt tam say› al›nacakt›r.
Örnek: 8 m. boyunda 3 m. geniflli¤inde bir tekne için bulunan rakam
24/1.7=14.4'tür. Bu durumda azami kapasite 14 kiflidir.

Kaptan teknenin mutlak hakimidir. Her teknede o

teknenin kullan›l›fl›na iliflkin tüm konular› bilen en
az bir kiflinin varl›¤› mutlak gereklidir.
Bu kifli Kaptan'd›r. Ayr›ca teknede bulunan di¤er
kifliler kaptan› ''teknenin hakimi'' olarak kabul etmek
durumundad›rlar.

Bunun içinde kaptanl›k çok sorumluluk isteyen bir

ifltir.

• Deneyim ve bilgi gerektirir,

• Yönetim yetene¤i ister,

• So¤ukkanl›l›k gerektirir.
 UFKUMUZ NE KADAR
UZAKTA?
Aç›k denize bakt›¤›m›zda‚ ''Ufuk Çizgisini'' görürüz.
Acaba ne kadar uzakta hiç merak ettiniz mi?
Ufuk çizgisinin uzakl›¤›n›n, iyi veya kötü hava ile ilgisi
yoktur. (Kötü hava sadece görüfl niteli¤ini azalt›r.)
Ufkun uzakl›¤› sizin yüksekli¤iniz ile de¤iflir. E¤er
yüksekteyseniz daha uzak mesafededir.
Bunu hesaplaman›n pratik bir yolu vard›r.
Yüksekli¤inin iflin kare kökünün 2.1 say›s› ile çarp›m›
ufkunuzun mil olarak sizden uzakl›¤›n› verir.
37
Bir Örnek:
E¤er 2.4 m. yüksekli¤i olan bir yerde iseniz ve
boyunuz 1.60 ise, bunlar› toplay›n›z. Ç›kan 4.0 say›s›n›n
kare kökünü al›n›z. Elde etti¤iniz 2 say›s›n›n 2.1 ile
çarp›m›ndan bulunan 4.2 say›s› gördü¤ünüz ufkun
sizden mil olarak uzakl›¤›d›r.
E¤er 35 m. yükseklikte bir tepede iseniz, ufuk
mesafeniz;
Kare kökü (35+1.60)=6
6 X 2.1=12.6 mildir.
Ufuk Çizgisi
CAN YELEKLER‹ VE
S‹M‹TLER‹
Can yelekleri denizde emniyetinizin sigortas›d›r.
Can yelekleri ve can simitleri sudan hafif/suda yüzer
malzemeden veya hava ile fliflirilerek suda yüzer
hale getirilen malzemeden yap›l›rlar.
Normal olarak teknedeki her kifli için bir can yele¤i
bulundurulmas› zorunludur. E¤er tekne, 5 m. den
büyükse bir adet de tekneye bir ip ile ba¤l› ''at›labilir
tip'' can simidi bulundurma mecburiyeti de vard›r.
Bütün can yelekleri ve simitlerinde hakim renk
TURUNCU olup, bunun nedeni denizde en iyi
görünen renk olmas›d›r.
Yüzmesini Bilseniz Dahi Teknede ‹ken Can Yele¤i
Giyiniz.
Bir can yele¤i al›r almaz;
• Vücudunuza uygun olup olmad›¤›n› kontrol ediniz,
• Hemen su içerisinde kontrol ediniz.
• Kullanma talimat›n› okuyup ö¤reniniz.
• Can yele¤inizi ve can simidinizi kullanmad›¤›n›z
sürelerde dikkatli koruyunuz.
• Üzerine a¤›r malzeme koymay›n›z
• Uzun süre nemli, ›slak yerde b›rakmay›n›z
• Kalorifer, soba yan›nda tutmay›n›z.
• Uzun süre güneflte b›rakmay›n›z.
• Kulland›ktan sonra üzerindeki tuzu tatl› suyla
y›kay›n›z
• Havaland›rmas› olan yerlerde muhafaza ediniz.
• S›k s›k üzerinde y›rt›k, delik kontrolü yap›n›z.
• fiiflme tiplerde flifliricilerin faal olup olmad›klar›n›
(fliflelerin dolu olup olmad›klar›n›) devaml› kontrol
ediniz. 38
• Eski, ifle yaramaz can yeleklerinizin baflkalar›
taraf›ndan, yasak savmak üzere kullan›lmak için
al›nmas›na mani olunuz.
• Yüzdürücülüklerini muhafaza edip etmediklerini
s›k s›k kontrol ediniz.
 DEN‹ZDE NEZAKET
Denizde Sizinle Bulunan Di¤er Kiflilere Karfl›
Sorumluluklar›n›z:
• Daima çat›flmay› önleme kurallar›na uyunuz.
(Uymayanlar›n olmas› ihtimaline karfl› gereken tedbiri
al›n›z.)
• ‹flaretlere dikkat ediniz
• Yasak sahalara kesinlikle girmeyiniz.
• Haritadan (deniz haritalar›ndan) bilgi almaya
önem veriniz.
• K›y›larda yüzen insanlara dikkat ediniz. (Uzak
durunuz)
39 • K›y›da ba¤l› veya denizde çevrenizde ufak
tekneler varsa, büyük dalga ç›kartacak süratte
gitmeyiniz. Ç›karaca¤›n›z dalgalar denizdeki kifliler
için tehlikeli durumlar yaratabilir hatta onlara hasar
verdirebilir. (Yasal olarak sorumlu duruma düflersiniz.)
• Tekne ‹çerisinde, Kaptan›n talimatlar›na uyunuz,
• Ç›lg›n bir tekne kullan›c›s› olmay›n›z,
• Tekneyi afl›r› sarsan hareketler, flakalar yapmay›n›z,
• Teknede denizden korkan kifli ile alay etmeyiniz.
(Bafllang›çta siz de ayn› durumdayd›n›z.)
• Teknenizi beraberinizdeki en yeni / en acemi
kiflinin niteliklerine göre kullan›n›z.
• Tekne, di¤er tekne kullananlar›n haklar›na dikkat
edilerek kullan›lmal›d›r.
Tekne kullan›c›s› olarak denizi kullanan, denizden
faydalanan, denizde e¤lenen yüzlerce-binlerce
kifliden birisiniz.
Onlara mani olmamal›s›n›z. Onlar›n da suyu emniyet,
güven ve zevkle kullanmalar›n› sa¤laman›z gerekir.
• Bu konuda en önemli fley "Denizde Çat›flma
Kurallar›na" uymakt›r.
• (Uymayanlar›n olmas› halinde gereken tedbiri siz
al›n›z.)
• ‹flaretlere dikkat ediniz. (yasak sahalara kesinlikle
girmeyiniz.)
40
• Haritadan (deniz haritalar›ndan) bilgi almaya
önem veriniz.
• K›y›larda yüzen insanlara dikkat ediniz.
(Uzak durunuz)
• K›y›da ba¤l› veya denizde çevrenizde ufak
tekneler varsa, büyük dalga ç›kartan süratte
gitmeyiniz.
• Ç›kartaca¤›n›z dalgalar tekne içersindeki kifliler
için tehlikeli durumlar yaratabilir hatta teknelere
hasar verebilir.
 DEN‹Z‹ K‹RLETMEY‹N‹Z
Tek bir teknenin çevreye verdi¤i zarar az olabilir.
Ama milyonlarca tekne e¤er çevreye zarar verirse
bu etkinin ne kadar olabilece¤ini düflününüz. E¤er
çevreye ve, hayvansal ve bitkisel yaflama zarar
vermezsek, denizde dolaflmak bizler, çevremiz ve
çocuklar›m›z için zevkli olur.
• K›y› hatt›n› erozyondan koruyunuz ve
deniz k›y›s› bitkilerine zarar vermeyiniz.
• K›y›ya çok yak›nken dalga ç›karmaktan
kaç›n›n›z.
• S›¤ Sularda emici çal›flt›rmay›n›z.
• Denize ç›kmadan önce sintineyi temizleyiniz. Bunu
yapmazsan›z bir bölgedeki hastal›¤› di¤er bölgeye
tafl›m›fl olursunuz.
41
• Teknenizde suya dökülebilecek flekilde zehirli
madde kullanmay›n›z.
• Kulland›¤›n›z deterjan miktar›n› azalt›n›z Fosfats›z
deterjan kullan›n›z. Zehirli madde içeren temizleyici
kullanmay›n›z.
• E¤er teknenizde kimyasal malzeme kullanmak
mecburiyetinde iseniz denizde iken kullan›m›n› en
aza indiriniz.
• Etilen Alkol içeren Anti Friz kullanmay›n›z.
• Yak›t al›rken tam doldurmay›n›z. Döküntü ve
saç›nt›lar› derhal siliniz.
Akaryak›t Al›rken Dikkatli Olunuz
Teknelerden denize at›lan at›klar›n, deniz
fiu ‹ki Kural› Daima Uygula:
• Kullanaca¤›ndan fazlas›n› alma,
kirlili¤indeki rolü büyüktür. Bunlar›n denizi kirletti¤ini
• Kullanacaklar›n mümkünse tekrar kullan›labilir cins
düflünmeseniz bile size de zarar verece¤ini biliniz.
malzeme olsun.
Örne¤in:
• Denize ataca¤›n›z bir halat parças›, sizin Pek çok marinada teknenizden
ç›kacak ya¤, alüminyum, plastik ve
veya bir baflkas›n›n pervanesine
cam parçalar›n› alacak kaplar
dolanabilir
mevcuttur. Bunlar tekrar
kullan›lacak veya
• Denize ataca¤›n›z bir plastik, sizin
motorunuzun so¤utulmas› için deniz dönüfltürülebilecek malzemelerdir.
Bu hizmetleri kullanarak ülkenize de
suyu ald›¤›n›z delikleri t›kayabilir, ve sizi
katk›n›z olur.Çöp ve At›¤› azaltmak
veya bir baflkas›n› deniz üzerinde
üzere tekrar kullan›labilir malzeme
hareket edemez hale getirebilir. Ayr›ca
onar›m masraf› yapman›za neden olur. (tabak, yemek yeme arac›, içme
arac›) kullanarak çöpünüzü azalt›n›z. Eski
yang›n söndürücünüz ve bataryalar›n›z› tekrar
‹nsani at›klar diyebilece¤imiz, d›flk›lar›n›z ise önce
kullanmaya
denizin sath›n› ve sonra içerisini kirletecek ve bunlar›
çal›fl›n›z.
yiyen deniz hayvanlar›na belki de istenmeyen
42
mikroplar› afl›layacakt›r.
• E¤er teknenizde At›k Su Sistemi ve Tuvalet Sistemi
varsa denize hiçbir flekilde s›v› dökmeyiniz.
• Kat› at›klar›n›z içinde bir muhafaza yap›n›z.
(Limanda çöp istasyonuna verirsiniz.) Denize çöp
atmay›n›z ve e¤er düflürürseniz tekrar geri al›n›z.
Misina veya benzeri malzemeden yap›lm›fl olta
ipleri, uçlar›ndaki kancalar bal›k ve su kufllar› için
ölümcüldür. Ne denize at›n›z ne de deniz kenar›nda
b›rak›n›z..
Bir galon dizel yak›t 750 galon suyu etkiler.
Plastik kaplar ve kutular; kufl, bal›k ve benzerleri için
ölümcül malzeme olufltururlar. Yar›m litre ya¤, 3 futbol sahas› ebad›nda alan› etkiler
ve 2 y›l kadar kal›r.
 Akaryak›t Al›rken Dikkatli Olunuz
Denizde iken ald›¤›n›z akaryak›ttan bir damla
düflürdü¤ünüzde, onun nas›l yay›ld›¤›n› gözlemiflsinizdir.
Denize fleffaf bir film fleklinde yay›lan bu ya¤, suda
yaflayan canl›lar için çok önemli olan günefl ›fl›nlar›n›
önleyecektir. Bu ya¤ ayr›ca buna sürünen bal›klara
deniz hayvanlar› bitkilere ve bu suyu a¤z›ndan geçiren
midyelere zehirleyici etki yapacakt›r.
Bu akaryak›t (ya¤) tipleri dibe çöker. Bu durumda
deniz dibinin art›k deniz canl›lar› taraf›ndan
kullan›lamamas›na neden olur.
43
Denizi Kirletmeyiniz
• Deniz, dünya su kaynaklar›n›n temelidir.
• Denizi genel olarak “deniz ana” diye ça¤›r›r›z.
Bunun nedeni denizin üretkenli¤idir. Çünkü niteli¤i
bozulmam›fl deniz suyunun içerisinde pek çok canl›
kendinden yaflar ve ürer.
• Denizde 2 tip canl› vard›r.
• Deniz hayvanlar›,
• Deniz bitkileri,
Deniz hayvanlar›: kesinlikle içerisinde
yeteri kadar oksijen bulunan suda yaflayabilen
canl›lard›r.
• Bal›klar
• Kabuklu deniz canl›lar›
• Yumuflakçalar
Sudaki oksijen miktar› azal›nca,
yaflayabilen deniz hayvanlar›
azal›r ve afl›r› bir bitkisel
yaflam bafllar. (yosunlar vb.)
Kirlilik artarsa bitkisel yaflam da azal›r ve dolay›s›yla
onlar› yiyerek beslenen deniz hayvanlar› da
tamamen yok olur. Dolay›s›yla denizler çok kirlenirse,
içerisinde ne deniz hayvanlar› ve ne de bitkiler
yaflayabilece¤i için önemli bir besin kayna¤›n› -
deposunu ve çok önemli bir su kayna¤› deposunu
kaybetmifl oluruz.
Denize Plastik Madde Atmay›n›z
Plastik malzemeler sadece size zarar vermezler.
Özelliklede dibe çöktüklerinde tüm bölgeyi yok
edici davran›rlar. Çünkü plastik malzemelerin su
içerisinde çözülmeleri yüzlerce y›l sürer. Ve dipte
kaplad›klar› alanlarda ne bitki yetiflmesine ne de
bal›k yuvas› kurulmas›na imkan verirler.
Ayr›ca, gerek su içerisinde gerekse de su dibinde
iken bunlar› yanl›fll›kla yiyen deniz canl›lar›n›n
ölümüne neden olurlar.
44
Örne¤in, suda istedi¤i yiyece¤i yemek için sadece
a¤z›n› açan ve suyu süzerek içerisinden yiyece¤ini
seçebilen bir midyeye yap›flan plasti¤i düflünün.
Midyenin a¤z› hiç kapanmayacakt›r.
 TEKNE KULLANMA
• Her tekne çeflitli alt ve üst yap›lar› nedeniyle, ana
metotlarda olmasa bile, özellikle kullan›ma iliflkin
baz› farkl›l›klar gösterir. Bu nedenle teknenizin
kullan›m› s›ras›nda gösterdi¤i karakteristikleri çok iyi
ö¤reniniz.
• Pek çok tekne sürat azald›kça veya sevk gücü
azald›¤›nda iyi dümen dinlemez. Bu nedenle dar
sularda ve kalabal›k tekne trafi¤inin oldu¤u yerlerde
pervane, dümen etkilerini çok iyi bilmeniz gerekir.
• Tekneye ilk defa ç›kanlara sakin bir havada veya
bölgede tekne trafi¤inin olmad›¤› bir bölgede suya
bir yüzer cisim atarak ve tekne kullanma e¤itimi
(makine ve dümen etkilerinin) çok faydal›d›r.
• Denize ç›karken yan›n›zda tekne sistemlerini,
denizde haberleflme düzenini bilen bir kiflinin olmas›
45
kesinlikle gereklidir.
K›çtan ‹skele Bordadan
Dalgada Hareket Tarz›
2. K›ç taraf› belirtir fenerler, ( Pupa Feneri)
• Dalgay› mutlaka oturarak veya s›k› tutunarak • Tam k›çta: Beyaz ›fl›kl›
• Tekne farkl› rüzgar ve ak›nt› durumlar›nda de¤iflik karfl›lay›n›z,
karakteristikler gösterebilir. Bu nedenle teknenin 3. Tekne boyutunu belirtir fenerler, (Silyon Feneri)
r›ht›ma yanafl›rken veya r›ht›mdan, uzaklafl›rken • Dalgaya girdi¤inizi veya dalgan›n geliflini teknedeki • Tekne Köprüüstünün üstünde: Beyaz ›fl›kl›
gösterece¤i tepkilere çok dikkat ediniz. herkese duyurunuz
4. Teknenin ne ifl yapt›¤›n› gösterir fenerler:
• Teknenizin yan›ndan geçen bir teknenin önce ilk • Tekneyi afl›r› yüklemeyiniz. • Hizmete göre: YefliI veya K›rm›z›
dalgas›n› yersiniz ve oldukça büyüktür. Sonra di¤er
dalgalar›n› yersiniz, bunlar küçüktür ama aralar› • Korunmal› yerlere demirleyiniz.
daha k›sad›r. Bu dalgalar› yerken e¤er tedbir
almazsan›z gerek tekne içindeki kifliler, gerekse de Marina veya korumal› alanlara giriflte yavafllay›n›z.
teknedeki serbest malzemeler zarar görür. Buna Unutmay›n›z teknedeki kiflilerin sa¤l›¤› en önemli
karfl› al›nabilecek tek tedbir pasif davranmakt›r. konudur.
Yani süratinizi azaltmakt›r. E¤er trafik müsaitse bu
dalgalar› bafla (pruvaya) yak›n yönlerden almaya Teknelerdeki En Önemli Seyir Yard›mc›s›
çal›flmakt›r. Teknelerde geceleyin afla¤›daki görünür seyir
fenerleri bulunur:
• Triminiz bozuksa veya yüksek sürate kolay
geçemiyorsan›z dalgan›zda yüksek olacakt›r. SEY‹R FENERLER‹
D‹KKAT 46
• Denizde gece seyrinin temel elemanlar›d›r.
7 m. den küçük teknelerin
• Normal olarak güneflin bat›fl›nda faaliyete geçirileceklerdir. (kürekli, motorlu ve yelkenli
Ancak k›s›tl›-kötü görüfl flartlar›nda da (görüfl menzilinin azald›¤› tekneler) yaln›zca ufkun her
karanl›k alçak bulutlu ve sisli havalarda) gösterilmeleri, taraf›ndan görülebilir.
faaliyete geçirilmeleri gerekir. (360 derece) beyaz ›fl›k
tafl›malar› yeterlidir.
1. Borday› belirtir fenerler, (Borda
Fenerleri) Kürekle Yürütülen
Teknelerin:
• Sancak Bordada Yeflil ›fl›kl› Tafl›malar›, gece ve kötü
(Pruvadan 12.5 derece sanca¤a görüfl flartlar›nda
kadar) göstermeleri gereken
fenerler
• ‹skele Bordada: K›rm›z› ›fl›kl›
( P r u va d an 11 2. 5 de r e c e Manevradan Aciz Motor bot
iskeleye kadar) ve Motor Yatlar›n (50 m den
Pruvadan Küçük):
Tafl›malar› gece ve kötü
görüfl flartlar›nda
göstermeleri gereken
fenerler
 TEKNEDE DENGE Botunuzun ‹çi Suyla Doldu¤u Zaman Batar m›,
Batmaz m›?
• Tüm bu usuller her teknede farkl› bir flekilde
uygulanabilir. Örne¤in; bir gemide bunlar›n hepsi,
bir motor yatta bir k›sm› uygulanm›fl olabilir.
Teknede denge çok önemlidir. Her ne • ‹çerisi suyla doldu¤u zaman tafl›rd›¤› suyun
kadar deniz (dalgalar) ve rüzgar flartlar› hacmine göre daha a¤›r hale gelen tekneler batar. • Normal olarak, günlük gezi sandallar›nda ve küçük
dengeyi etkilese de normal flartlarda her motor botlarda bunlar›n hiçbiri yoktur.
teknenin dengeli bir flekilde seyretmesi • Buna karfl›l›k içerisi suyla doldu¤u zaman dahi,
gerekir. Büyük gemilerde dengeyi tafl›rd›¤› suyun hacmine göre hafif kalan tekneler • Tekne içersine art› yüzdürücülü¤ü sa¤lamak için
korumak göreceli olarak kolayd›r. Tekne yüzer. (sat›hta kal›r) sudan hafif malzeme konulmufltur.
küçüldükçe, bir insan›n, bir malzemenin
yer de¤ifltirmesi ile denge kolayl›kla • Her tekneye istenirse her zaman sat›hta kalma
bozulabilir. kabiliyeti kazand›r›labilir.

Küçük bir teknede iken mümkün oldu¤u Bunun en basit yöntemleri ise:
kadar bafl-k›ç hatt› üzerinde ve alçak • ‹çersine su geçirmez bölmeler yapmak
yerlerde oturmal›s›n›z. Tekne kenarlar›na
geldi¤inizde tekne yan yatar ve • Tekne içersindeki baz› yerleri sudan hafif
böylelikle: malzemeler ile doldurmak

• Tekne kolayl›kla ilerleyemez. • Tekne içersine su geçirmez içi bofl tanklar

63 yerlefltirmektir. 64
• Kayarak denize düflebilirsiniz.

• Teknenin içerisine su dolarak batmas›na

neden olabilirsiniz.
D‹KKAT

Bu nedenle küçük teknelerde bulunurken Teknenizin ahflap

Bofl hava tanklar›
can yele¤i giymek flartt›r. olmas›na güvenmeyin.
‹çersine koydu¤unuz,
makine/motor, demir
aksam veya
yapt›rd›¤›n›z kuzine v.b
sistemlerle onun
devrildi¤inde ve
içersine su ald›¤›nda
sat›hta kalabilme
niteli¤ini bozmufl
olabilir.

Not: E¤er, deneyimli veya lisansl› bir kurtar›c› de¤ilseniz, denize düflenleri kurtarmak için suya girmeyiniz.
 Tekneden Suya Düfltü¤ünüzde Çok Az Hareket Ediniz.
Kaza sonunda denize düflen kifliler; kurtarma gelene
kadar, suda az enerji kaybederek vakit geçirebilmeli,
su so¤uklu¤undan korunabilmeli, çok uzaklardan
görünebilmelidir.
• Sakin olunuz
• S›rtüstü yüzme¤e, kollar›m›z› daima su içersinde
tutmaya ve düzenli nefes almaya çal›fl›n›z.
• Kendinizi tüketmeyiniz.
• Ses ç›kart›n›z - ba¤›rarak ve el kol iflareti ile dikkat
çekmeye çal›fl›n›z.
• E¤er tekneniz batm›fl veya uzaklaflm›flsa
paniklemeyiniz.
• Can yele¤iniz varsa iyice s›k›n›z ve sakin bir flekilde
65 yard›m bekleyiniz.
• Can yele¤iniz yoksa yüzeyde tutunaca¤›n›z bir
yüzdürücü aray›n›z.
• Denizde birkaç kifli iseniz yard›m beklerken
birbirinize sar›l›n›z.
• Sakin olunuz, bacaklar›n›z› birlefltiriniz ve
hareketlerinizi mümkün olan en aza düflürünüz,
böylelikle so¤uk suyun giysinize ve derinize temas›n›
da bir ölçüde yavafllat›rs›n›z.
Kazazedenin tutabilece¤i ve denizde yüzen bir
cisim at›n›z. (Bir ucu sizde olan bir halata ba¤l›
olarak.)
Tekneniz devrilirse tekneden uzaklaflmay›n›z.
Bafl›n›za Bir Olay Gelirse Nas›l Yard›m ‹steyece¤inizi
Biliniz.
Bafl›n›za bir olay geldi¤inde yard›m› gecikmeden
talep ediniz.
1. Yak›nlar›n›zda birileri varsa, el, kol iflareti, ses veya
bayrak kullanarak
2. Telsiz telefon ile MAYDAY veya PAN PAN
iflaretleri vererek
3. Gece veya gündüz maytap, iflaret fiflekleri
kullanarak.
Bafl›n›za gelebilecek olaylar
• Siz denize düflebilirsiniz ,
66
• Tekneden bir kifli denize düflebilir,
• Motorunuz (ar›za yapabilir) stop edebilir.
• Di¤er teknelerle çarp›fl›labilir,
• Tekneniz Batabilir
• Teknedeki kifliler yaralanabilir,
• Teknede yang›n ç›kabilir ve teknenin
batmas› ile sonuçlanabilir,
• Teknenin hareket kabiliyeti yok olabilir,
• Tekneniz karaya oturabilir.
• Kötü havaya rastlayabilirsiniz,
• Güneflten afl›r› yanabilirsiniz.
 HEL‹KOPTERLE KURTARMA-KURTARILMA
1. Helikopterin su üzerine tatbik etti¤i hava ak›m›
çok kuvvetlidir ve bu nedenle güverte üzerindeki
tüm gevflek ve bofl donan›mlar (a¤lar, çöpler,
halatlar, kapelalar) iyice ba¤lanmal›, emniyete
al›nmal›d›r.
2. Helikopter taraf›ndan istenildi¤i flekilde k›rm›z› /
turuncu rengi el tipi ›fl›k ve duman kandili kullan›n›z.
Helikopter yak›n›n›zda iken paraflütü ›fl›k kandili
kullanmay›n›z.
3. Helikopterle temas kurulduktan sonra, pilot size
niyetleri hakk›nda bilgi verecektir.
4. Pilot taraf›ndan verilen talimata uyunuz.
5. Helikopter vincine yükleme, normal olarak
67 k›çüstünden yap›lacakt›r. Bu nedenle k›çüstünü
haz›rlay›n›z.
6. Helikopter üzerinizde iken telsizinizi kullanmay›n›z.
(Kullanman›z istenmedi¤i taktirde.)
7. Tekneyi mümkün oldu¤u kadar dengede tutunuz.
Muhafaza edece¤iniz rota ve sürat hakk›nda
helikopter size gerekli talimat› verecektir.
8. Helikopterin sark›tt›¤› vinç telini önce suya
dald›rarak topraklanmas›n› sa¤lay›n›z. Bu teli
kesinlikle teknenize ba¤lamay›n›z ve
teknenizin herhangi bir yerine s›k›flmamas›n›
sa¤lay›n›z.
9. E¤er Hi Line (Hay - Layn - tel halatla
çekme) metodu kullan›l›yorsa, yan›n›za
bir kova veya sepet al›n›z, halat›n sizde
kalan k›sm›ndaki fazlal›klar›n› buna
doldurunuz. Aksi takdirde herhangi 68
bir fleye tak›labilirler.
 B‹R AC‹L YARDIM ÇA⁄RISI ALINDI⁄INDA B‹R AC‹L DURUM GÖRÜLDÜ⁄ÜNDE
NE YAPILMALIDIR? NE YAPILMALIDIR?
1. Yard›m için ça¤›r›ld›¤›n›zda, bir fleyler yapabilmek Zor durumda olan bi kifli görürseniz
için böyle bir yetene¤iniz ve bilginizin olmas› flartt›r.
Yard›m diye ba¤›ran, el sallayan, turuncu duman AC‹L DURUM
2. Ça¤r›y› duydu¤unuzu belirtiniz ve kazazedeye veya ›fl›k kandili atan kifli yard›ma muhtaç kiflidir.
• Sahil güvenlik :158
kollar›n› su içerisinde b›rakmas›n› söyleyiniz.
• Jandarma :156
Herhangi bir kifliyi kurtarmak için suya girmeyiniz.
• Polis :155
3. E¤er varsa kurtarma cihaz›n› kullan›n›z.
1. Böyle bir giriflim sizi de tehlikeye düflürebilir. • K›y› emniyet :151
4. Kazazedeye bir sopa veya sopaya ba¤l› bir bez
veya bir baflka fleyle denizden yaklafl›n›z. 2. E¤er, koruma personeli olmayan bir k›y›da, plajda
iseniz derhal telefonla afla¤›daki bilgileri yard›m
5. Halat veya denizde yüzebilen bir fleyi kazazedenin yapabilecek mühesselere bildiriniz.
yak›n›na at›n›z.
• Sahil güvenlik Tel:158
69 6. E¤er kazazedeyi kurtar›rsan›z s›cak tutmaya ve • Jandarma Tel:156 70
t›bbi yard›m gelene kadar yan›nda kalmaya çal›fl›n›z. • Polis Tel:155
• K›y› emniyet TEL:151
• Marina vb gibi

Ne gördünüz ? Aç›k bir tarifini yap›n›z.

Nerede gördünüz ? Nereden telefon ediyorsunuz.
Ne zaman gördünüz ? Telefon edene kadar ne kadar
bir süre geçti.
Kimsiniz? ‹sminiz ve adresiniz.

Bu bilgiyi verdikten sonra da telefonunuzun bafl›nda

kalman›zda fayda vard›r. Çünkü, acil durum geçene
kadar sizinle gerek bilgi, gerekse yard›m almak üzere
tekrar temas kurulabilir.

E¤er bölgede can kurtaran merkezi varsa DERHAL

onlar› ça¤›r›n›z.

Mümkünse kendiniz yard›m ça¤›rana kadar olay

yerinde bir baflka kifliyi bulundurunuz.
 SAH‹L GÜVENL‹K NE ZAMAN ARAMALIYIM!
Denizde tehlikede oldu¤umda,

Denizi kirletenleri gördü¤ümde,

SAH‹L GÜVENL‹K KOMUTANLI⁄I'NI Yasalara ayk›r› bal›k avlayan ve

YANDAK‹ KONULARDA dal›fl yapanlar› gördü¤ümde.
TÜRK‹YE'N‹N HER YER‹NDEN
ÜCRETS‹Z OLARAK 24 SAAT
ARAYAB‹L‹RS‹N‹Z

71 72

YARDIM ÇA⁄IRMA
E¤er hayati bir tehlike söz
konusu ise telsizden flöyle ça¤r›
yapmal›s›n›z:
MAYDAY-MAYDAY-MAYDAY
Geminizin isim ve/veya ça¤r›
ad›/ mevkiniz/tehlikenin türü
hakk›nda bilgi veriniz.

Sahil Güvenlik Komutanl›¤›;

Tehlike ve Güvenlik Ça¤r›
Kanal› olan KANAL -16
ve KANAL-8’i 24 saat
dinlemektedir.
 Denizde ki Tehlike Bildirme
‹flaret fiflekleri tehlikeli durumu bildirmede
kullan›labilecek en uygun vas›talard›r. Bu nedenle
mürettebat, hatta teknedeki herkes, bunlar›n nas›l
kullan›laca¤›n› bilmelidir.
73
El fifle¤i
Afla¤›daki belirtilen miktarlar teknede
bulundurulmas› tavsiye edilen en küçük miktarlard›r. TEKNEDE ‹ÇK‹ ve D‹KKAT
‹ç Sularda Alkol özellikle yeflil ve k›rm›z› renkleri ay›rmak ve anlamak
(5 mil aç›klara kadar) K›y›larda kabiliyetini azalt›r. Alkollü kifli hem tekneyi hem de içindeki
(7 mil aç›klara kadar) Aç›klarda yolcular› tehlikeye atan kiflidir. Kaptan›n›z alkol al›yorsa
(7 milden fazla aç›kta) tekneyi kullanmas›na müsaade etmeyiniz.
2 k›rm›z› el fifle¤i
• Yap›lan kaza istatistiklerine göre alkol tekne kazalar›n›n
2 turuncu duman kandili
en az % 30'una neden olmufltur.
4 paraflütlü roket
4 el fifle¤i • Tekne’de içki içme bir istek olabilir. Ama alkollü kiflinin
2 yüzer duman kandili 2 paraflütlü roket tekne kullanmas› fleklindeki bir seçene¤e kanunlar müsaade
etmedi¤i gibi vicdan›n›z da müsaade etmemelidir.
2 el fifle¤i
2 turuncu duman kandili • Tekneye binerken ister deneyimli bir denizci isterseniz ilk
defa ç›kan bir kifli olunuz baz› riskler ve tehlikelerle
karfl›laflaca¤›n›z› biliniz.
• Bunlar›n büyük k›sm› bilgi ile, yeterli ve uygun tedbirlerin
önceden al›nmas› gibi emniyet kurallar›na vermifl oldu¤unuz 74
Paraflütlü roket önem ile giderilebilir. Ancak acil durumlarda da ne
yap›laca¤› konusunda bilgi sahibi olmak son derece
yararl›d›r.
• ‹yi bir gözcülük (yak›n ve uzak çevrenizden gözünüzü
ay›rmamak) yap›lmal›d›r.
• Emniyetli bir sürat uygulanmal›d›r. (Sürat sizi öldürmeden
siz süratinizi öldürünüz.)
 Can Yele¤iniz daima el alt›nda ve kullanmaya haz›r
olmal›d›r.
Ayr›ca biliniz ki Günefl ›fl›¤› s›cakl›¤› ve teknede çeflitli
nedenlerle meydana gelen titreflim ile gürültü stresinizi
artt›r›r ve sizi normalden fazla yorar. Öldürücü
olmayabilirler ama vücut direncinizi ve yarg› gücünüzü
azaltarak kaza yapman›za neden olabilirler. Yaz›n
teknede iken güneflte otursan›z da, oturmasan›z da
›s› nedeniyle büyük ölçüde su kaybedersiniz.
Bu terleme fleklinde olur. Büyük ölçüde ve devaml›
terleme de;
•Su kayb›n›z› ve dolay›s›yla kaza yapma olas›l›¤›n›z›
artt›racak bir yorgunluk hissetmenize neden olur.
•Bunu gidermenin en basit yolu yeterli su içmektir.
(saatte bir litre tavsiye edilir.)
Afl›r› susuzluk, uyku hali, bafl dönmesi, bafl a¤r›s›, sinirlilik,
deniz tutmas› da yapar. Bunlar›nda ilk çaresi yeterli
75 miktarda su içmek ve güneflin gelmedi¤i bir yerde
dinlenmektir. (Su kayb› ciddi ölçüde ise mutlaka t›bbi
yard›m gerekir.) Teknede, özellikle rüzgar›n serinletici
etkisiyle güneflin alt›nda çok uzun sure kald›¤›m›z›
hissetmeyebilirsiniz. Bu da günefl yanmalar›na ve çok
uzun süreler kalman›z halinde de günefl çarpmas›na
neden olur. Bu nedenle de mümkün oldu¤u kadar
güneflten koruyucu giysiler, kenarl›kl› flapkalar giyiniz.
Teknede ‹çki ‹çmeyiniz ve Güneflten Korununuz
Tekne Kullan›rken Alkol almak zaten teknede Ayr›ca günefl ›fl›nlar› cilt kanserine neden olabilir.
bulunurken üzerinize yüklenen gerilimleri daha da Günefl ›fl›nlar›ndan korunmak için;
artt›r›c› etki yapar.
• Üzerinize uzun kollu tiflört giyiniz.
Çünkü ;
• Bafl›n›zda genifl kenarl›kl› flapka bulundurunuz.
1. S›cakl›k ve nem al›c› rüzgar su kayb›n› çok artt›r›r.
Alkol de vücudunuzdaki suyu emece¤inden su • Vücudunuzu günefl kremi ile koruyunuz.
kayb› daha da artar. Araflt›rmalara göre denizde
iken al›nan alkol, karadakine göre 3 misli daha fazla
etki yapar.
2. Alkol ayn› zamanda Merkezi Sinir Sistemini etkiler,
yarg› gücünü zay›flat›r ve hareketleri yavafllat›r. Pek
çok kifli, karadakinden daha az içki içse bile denizde
sanki daha çok içmifl görünümü verir.
3. Alkol, özellikle birden çok ifl belirdi¤inde dikkati
da¤›t›r. Örne¤in bulundu¤unuz yerde, birden fazla 76
tekne varsa onlar› takip kabiliyetini azalt›r. Bu da
acil bir duruma düfltü¤ünüzde ani bir karar
vermenize mani olacakt›r.
Alkol, Tekne kullan›c›s›n›n dikkatini da¤›t›r, takip
kabiliyetini azalt›r ve kazaya neden olur.
 HALATLAR VE
BA⁄LAR
E¤ilip bükülebilen bitki, plastik veya metalden
yap›lm›fl örgülere denir. Teknelerde kullan›lan
halatlar de¤iflik malzemelerden yap›lm›fl olabilirler:
Halatlar gemicili¤in temel ekipmanlar› içersindedir.
E¤er kuru, temiz, roda halinde ve dü¤ümlerden
uzak olarak depolan›rlarsa çok uzun seneler
dayan›rlar.
Naylon, en çok kullan›lan halat nevidir. Çünkü daha
dayan›kl›, zor hava flartlar›na dirençli ve kolay
sar›labilir.
Denizcilikte, özellikle küçük teknelerde halatlar
önemli araçlard›r ve bunlar›n kullan›lmas› önemli
bir bilgidir. Teknelerin k›y›ya ba¤lanmas›,
77 yedeklenme s›ras›nda kullan›lmas›, bir yelkenli
teknede ise yelkenlerin sabit tutulmas› veya
yelkenden elde edilen gücün teknenin hareketi
için kullan›lmas›nda kullan›l›rlar.
Ba¤lar
Halatlar› ba¤lamak da ayn› derecede önemlidir.
Bazen süratle yap›lmas›n› gerektiren bilgi ve beceriyi
ister. Denizcilikte kullan›lan çeflitli ba¤ tipleri vard›r.
Bunlar kullan›l›fl yerleri, amaçlar›na göre
gelifltirilmifllerdir.
Nerede hangi ba¤ kullan›l›r :
1- Bir halat›n makaradan veya ona benzer bir
yerden kaç›p kurtulmamas› için, ucuna (8) rakam›
biçimindeki, Kropi dü¤ümü yap›l›r.
2- ‹ki halat›n birlefltirilmesinde:
a- Camadan ba¤›: ‹smi de üstünde oldu¤u gibi,
yelkenin camadan kamç›lar›n› birbirine ba¤lamada;
bir fleyi sard›ktan sonra, halat›n iki ucunu
birlefltirmede kullan›l›r.
b- Sancak ba¤› ve çifte sancak ba¤›: Her türlü
halat›n birbirine ba¤lanmas›nda, bilhassa, sahile
al›nacak ç›malar›n eklenmesinde emniyetle kullan›l›r.
Dikkat edilecek nokta: Önce, daha kal›n halat›n
ucu kendi bedeni üzerinde k›vr›l›r. Sonra, ince olan›n
ucu, onun içinden geçirilir ve kal›n halat›n uç k›sm›
üzerinden dolan›r.
3- Bir halat›n ucuna geçici olarak bir kasa yapmak
için izbarço ba¤› kullan›l›r.
4- Bir halat›n babaya, mapaya, kaz›¤a, a¤aca
ba¤lanmas›
78
a- Kaz›k Ba¤› : Dünyada ilk ö¤renilen ba¤d›r. Fazla
kuvvete, gerilime maruz kal›rsa, bilhassa sentetik
halatlarda, s›k›fl›r, çözmesi zorlafl›r. Bu hallerde, halat›
babaya dolad›ktan sonra, kendi bedeni alt›ndan
geçirip, babaya tersten volta edilir. Sonra üzerine
kaz›k ba¤› at›l›p, mezavolta ile bitirilir.
b- ‹zbarço ba¤› : Halat› baba veya a¤aca iki kat
dolad›ktan sonra yap›l›r.
c- Anela ba¤› : Demir anelas›na yani halkas›na,
halat bu ba¤ ile ba¤lan›r.
5- Bir ince halat› daha kal›n bir tanesinin üzerine
ba¤larken kaymamas› için, Bosa ba¤› (kaz›k ba¤›n›n
bir tur fazlas›) kullan›l›r.
6- Flok gibi, bafl yelkenlere iskotan›n ba¤lanmas›
için;
a- ‹zbarço ba¤› kullan›l›r.
 SANCAK VE Ç‹FTE SANCAK BA⁄LARI

KAZIK BA⁄I

79 80

TAHTA BA⁄I

MEZEVOLTALI DÜLGER BA⁄I

DOPL‹N ‹ZBARÇO BA⁄I
 ÇAMADAN BA⁄I

Ç‹FTE ‹ZBARÇO BA⁄I

81 82

Ç‹FTE YOMA BA⁄I

BALIKÇI BA⁄I ANELE BA⁄I

‹ZBARÇO BA⁄I
 MEVK‹ KORUMA
Yanda belirtti¤imiz gibi bir gemi, tekne ne olursa
olsun, nerede olursa olsun daima; “Ben flu anda
neredeyim, mevkiim nedir?” sorusuna kesin cevap
verebilmelidir. Bu nedenle bir amatör denizci de
teknesi ile zevk, ya da spor için gezerken bile bu
kural› unutmamal› ve daima nerde oldu¤unun
cevab›n› her zaman verebilmelidir. Bu hususta
göstermifl oldu¤umuz titizli¤i, bir tekne demirde iken
de göstermeli ve ç›kacak ani f›rt›nalara karfl›
teknemizin yeterince demir tutabilece¤i,
83
PUSULA
Yön bulmak için kullan›l›r.
taramayaca¤›,
taray›nca yak›nda bulunan tafllar›n, s›¤l›¤›n üstüne
düflmeyece¤i, r›ht›mda iken f›rt›nada halatlar›n
kopmayaca¤›, baflka teknelerin üzerine
düflmeyece¤i hususunda kendimizden emin
olmal›y›z. Mevki koyabilmek için ya pusula, ya da
el kerteriz aleti kullan›l›r. Tekne k›y›da seyir halinde
iken bir amatör denizci olarak mevkiimizi (radar›m›z
olmad›¤›na göre) en baflta, gece ve gündüz,
haritalarda gösterilen fenerlerden kerteriz alarak
SEXTANT
Ufuk ile gök cismi aras›ndaki
aç›y› ölçüp deniz üzerinde
bulundu¤unuz konumu
bulmak için kullan›l›r.
MEVK‹ KOYAB‹LME
Her zaman söyledi¤imiz gibi denizde seyir yapabilmek
için büyüklü küçüklü teknelerin seyrettikleri yerlere ait
haritalar› beraberlerinde bulundurmalar› çok do¤ru
olur. Çünkü denizde her zaman neredeyim sorusunun
cevab›n› vermek yaflamsal önem tafl›r. Güzel havada
gezerken, birden bire ç›kan f›rt›na, sis yada yo¤un
ya¤mur önünüze bir perde gibi çökerek görüflümüzü
s›f›ra indirince nerede oldu¤umuz sorusuna iyi,
tatminkar bir cevap vermemizi önleyebilir. Ayr›ca
teknede bulunduraca¤›m›z bir deftere (yasal olarak
seyir jurnali defteri tutmak zorunda olanlar d›fl›nda)
saat kaçta nerde oldu¤umuzu not etmemizde elbette
büyük yarar vard›r. Amatör denizciler k›y› seyri
yapmadan önce, yani seyre bafllamadan önce,
seyredilecekleri yeri, bölgeyi, denizi, haritalar›n›,
tehlikeleri, hava raporu veren istasyonlar›, haberleflme
istasyonlar›n› ve dinleme kanallar›n› çok iyi bir flekilde
belirlemelidir. 84
SEY‹R DEFTER‹ TELS‹Z • RADYO
Seyir esnas›nda rotalara ihtiyaç TELS‹Z : Denize aç›ld›ktan sonra kara ile irtibata
duyuldu¤unda bak›lmas› için kullan›l›r. geçmek için kullan›l›r.
RADYO : Denizde veya karada hava durumunu
ö¤renmek için kullan›l›r.
 FENERLER, fiAMANDIRA S‹STEMLER‹ ve D‹⁄ER
SEY‹R YARDIMCILARI
fiamand›ra Sistemleri
Gemiler denizlerde seyrederken bir çok tehlike ile
karfl› karfl›ya kalabilirler. Örne¤in dar kanallar›n iki
yakas›nda bulunan s›¤l›klar, deniz alt› kayalar›, gemi
enkazlarla (lefller) gibi tehlikeleri belirtmek için yüzen
cisim olan flamand›ralar üzerinde bulunan ›fl›klar ve
özel iflaretler ile tehlikeli mevkilere konularak seyre
yard›mc› olmaya çal›fl›rlar. Dünyan›n bir çok
85
liman›na girip ç›karken deniz trafi¤i, girifl ç›k›fl
kanallar›n›n her iki taraf›na konulmufl olan
flamand›ralar taraf›ndan sa¤lan›r. Çeflitli görevler
yapan flamand›ralar gördükleri göreve göre
boyan›r, tepelerine de¤iflik iflaretler konur ve geceleri
de görevine göre beyaz ya da renkli çakar ›fl›klar
yayarlar.
TEKNE BAKIMI
Bilindi¤i üzere denizde çal›flan tekneler birçok kimyasal
ve fiziksel olaylarla karfl› karfl›yad›r. Deniz suyunda
bulunan kimyasal maddeler, havan›n kimyasal
yap›s›n›n, güneflin, ya¤murun, so¤u¤un, s›ca¤›n ve
dalgalar›n etkisiyle tekneler çelik, a¤aç ve plastik
yap›lar›yla karaya göre daha fazla hasarla, afl›nmayla,
oksitlenmeyle karfl› karfl›yad›r. Ayr›ca denizin içinde
bulunan yarat›klar tekneye yap›flarak teknenin yolunu
kestikleri gibi, baz› kurtçuklar da a¤aç teknelere,
onlar› delerek, yiyerek çok önemli hasarlar verirler.
Teknelerin maruz kald›¤› bu olaylara karfl› onlar›
koruyamazsak, k›sa zamanda teknemizde onar›lmas›
büyük giderlere mal olabilecek hasarlar meydana
gelebilir ve hatta tekne çal›flamaz duruma düflebilir.
Bu nedenle, belirli aral›klarla teknelerin su üstünde
kalan k›s›mlar› s›k s›k kontrol edilerek gerekli bak›m
yap›l›rken tekneyi havuza alarak ya da karaya
çekerek su alt›nda kalan k›sm›n›n da bak›m› 86
yap›lmal›d›r.
Bir amatör denizci biraz da merakl› bir kifli olarak;
• Teknesini daima temiz, güzel görünümlü, bak›ml›
olarak tutmal›,
• Teknesinin alt›n›n kirlili¤ini yani karinan›n midye ve
yosunlarla kaplanm›fl olup olmad›¤›n› kontrol etmeli,
gerekti¤inde düzenli olarak boyamal›d›r.
Tekne bak›m tutumu dedi¤imiz zaman bunu yaln›z
boya ve temizlik iflleri olarak alg›lamak yanl›fl olur.
Büyük, küçük tüm teknelerde halatlar›m›z›n
kondisyonlar›na dikkat etmek zorunday›z. Eskimifl, kol
atm›fl halatlarla teknenin ba¤lama iflleminin sa¤l›kl›
yap›lmas› düflünülemez. Yine teknemizde hareket
halinde olan donan›mlar›n, makaralar›n, kilitlerin vb.
çal›fl›r parçalar›n hem sa¤lam hem de iyi çal›flt›¤›n›
kontrol etmemiz çok önemlidir.
 TEKNEDE YANGIN
Yang›n bir teknedeki en ciddi tehlikelerden biridir
ve bu riski en düflük düzeyde tutmak için her türlü
önlem al›nmal›d›r. Motorun, varsa ›s›t›c›lar›n ve
elektrikli aletlerin bak›ml› tutulmas› yang›n ihtimalini
azaltmak için en iyi önlemdir. Motor bölmesinde
herhangi bir yerde biriken yak›t buhar› marfl
motorundan ç›kan bir k›v›lc›mla tutuflabilir. Yak›t
borular› periyodik olarak kaçak ihtimaline karfl›
kontrol edilmeli, motor bölmesi de sürekli olarak
havaland›r›lmal›d›r. Depoya yak›t konurken motor
stop edilmeli ve motora giden yak›t vanadan
kesilmelidir. Doldurma ifllemi bitip depo kapa¤›
kapat›ld›ktan ve gerekli s›zd›rmazl›k kontrolleri
yap›ld›ktan sonra motor çal›flt›r›lmal›d›r. Teknenin
mutfa¤›ndaki en büyük tehlike bütan gaz› tüpleridir.
Herhangi bir gaz kaça¤› durumunda s›zan gaz
teknenin en alçak yeri olan sintinede birikerek en
87
ufak bir k›v›lc›mda patlamaya haz›r bir gaz birikintisi
oluflturur. E¤er gaz tüpünü teknenin d›fl›na
havaland›rma ba¤lant›s› olan bir bölmede
bulundurma olana¤›n›z yoksa, tüpün bulundu¤u
bölmeyi s›k s›k açarak gaz kokusu olup olmad›¤›n›
kontrol etmelisiniz. Bu amaçla yap›lm›fl olan gaz
detektörleri de soruna iyi bir çözüm olabilirler. Oca¤›n
ifli bitince gaz önce tüp vanas›ndan kesilerek hortum
içindeki gaz›n yanmas› sa¤lanmal›, sonra ocak
dü¤mesi kapat›lmal›d›r. Oca¤›n üzerinde
uzun süre b›rak›lan tavadaki ya¤›n
da tutuflabilece¤i
unutulmamal›d›r.
Teknelerdeki yang›nlar›n en s›k karfl›lafl›lan
nedenlerinden biri, sigara içilirken dikkatsiz
yüklenmeden kaç›n›n. Afl›r› yüklenmifl bir telin ›s›nmas›
sonucu üzerindeki izolasyon tabakas›n›n eriyerek
davran›lmas›d›r. Depoya yak›t doldururken, gaz telin k›sa devre yapmas›na neden olaca¤›n› ve
tüpü de¤ifltirirken, motor bölmesinde çal›fl›rken ve yang›na zemin haz›rlayaca¤›n› unutmay›n.
kamarada sigara içmeyin ve içilmesine izin
vermeyin. Yanan sigaray› tablada Bütün bu önlemlere ra¤men yine de yang›n ç›karsa,
b›rak›p uzaklaflmay›n ve so¤ukkanl›l›¤›n›z› koruyun. Uygun yang›n söndürücü
mümkünse teknenin sigara kullanmak için yang›n›n neden ç›kt›¤›n› anlamaya
içilebilen bölümlerini güverte çal›fl›n. Yang›n›n bulundu¤u bölgenin bir süre havas›z
ile s›n›rland›r›n. Elektrik b›rak›larak oksijenin tükenmesini sa¤lamak sonuç
kontaklar› bir baflka yang›n verebilir. Hemen ard›ndan uygun türdeki yang›n
nedenidir. Elektrik tesisat›na söndürücü ile yang›n bölgesine müdahale etmek
ek yaparken her zaman gerekir. Her durumda yang›n söndürücü alevlerin
uygun amperde dibine do¤ru tutulmal›d›r. Alevler iyice sönünceye
sigorta, gerekli çap kadar yang›n söndürücüyü s›kmaya devam edin.
ve yüksek kalitede
marin kablo
kullan›n. Elektrik
tesisat›na afl›r›
88
 SUALTI SPORLARI
Scuba (Dal›fl)
‹nsano¤lunun nefesini tutarak sualt›na ilk olarak ne
zaman dald›¤› bilinmemekte ise de, profesyonel
amaçla ilk dal›fl›n günümüzden 5000 sene önce
oldu¤u tahmin edilmektedir. Bu ilk dalg›çlar hiç bir
alet kullanmadan, kendilerini dibe götürecek bir
tafl parças›na tutunup, dipten sünger, mercan ve
sedef gibi gereksinimlerini elde ediyorlard›.
1500-1800 y›llar› aras›nda dalg›çlar›n sualt›nda
dakikalarca kalmas›n› sa¤layan çanlar gelifltirildi.
‹çi hava dolu çan (suya ters olarak bat›r›lm›fl içi bofl
bardak gibi) suya dald›r›l›yordu. Çana giren dalg›ç,
içerde hapis kalan havay› soluyarak sualt›nda
araflt›rmas›n› yap›yordu.
‹nsano¤lu, merak›n›n ve do¤aya egemen olma
89 iste¤inin bir sonucu olarak, tarih boyunca, su alt›
dünyas›n› keflfetmek için çaba sarf etmifl ve nihayet
1942 y›l›nda Jacques COUSTEAU ve Emila GAGNAN
taraf›ndan gelifltirilen bir soluk alma arac› (regülatör)
sayesinde, su alt›na indirdikleri bas›nçl› hava dolu
bir tüpten soluyabilme, ilk kez yüzeye
ba¤l› kalmadan su alt›nda özgürce
dolaflabilme olana¤› sunmufltur.
Bir ço¤umuz hayat›m›zda SCUBA
kelimesini duymufl ve anlam›n›
merak etmiflizdir. ‹ngilizce
anlamlar›n›n bafl harflerinden
oluflan SCUBA: Self Contained
Underwater Breathing
Apparatus Türkçe anlam›yla
Kendi Üzerinde Tafl›nabilen Su
Alt›nda Soluma Ayg›tlar›d›r.
Güvenli Dal›fl
• Dalmak için fiziksel ve ruhsal olarak sa¤l›kl› olun.
• Dal›fl yeri hakk›nda iyi bir bilgiye sahip olunmal› yada
yöreyi tan›yanlardan bilgi al›nmal›.
• Ald›¤›n›z dal›fl e¤itimi ve deneyiminize uygun dal›fl
aktivitelerine kat›l›n.
• Düzenli bak›m yap›lan ve tam çal›flan ekipman
kullan›n.
• Dal›fl e¤itmeninin direktiflerini dinleyin ve uyar›lar›na
karfl› sayg›l› olun.
• Dal›fllar›n›z› dal›fl arkadafl›n›zla birlikte planlay›n ve
mutlaka dal›fllar›n›z› kaydedin.
• Dal›fl plan›n›z› uygulay›n ve dal›fl tablolar›n› iyi kullan›n.
• Do¤ru ç›k›fl h›z›n› kullan›n (9m/dk.-30 ft/dk.) 90
• Do¤ru yüzerlik sa¤lay›n.
• Düzenli nefes alma flekli sa¤lay›n.
• Dal›fltan önce yüksek solumaya (hiperventilasyona)
neden olacak fazla egzersizden kaç›n›n.
• Ç›k›fl noktan›za rezerv hava kullanmadan ulaflabilmek
için dal›fl›n›z› planlay›n.
• Yüzeyde destek sa¤lamak amac›yla tekne,
flamand›ra ya da buna benzer ekipman bulundurun.
• ‹leri e¤itim ve pratik yaparak becerilerinizi ve
yeteneklerinizi gelifltirin.
• Dal›fla bir süre ara verdikten sonra tekrar bafllamadan
önce, bilgi ve becerilerinizi yeniden gözden geçirin.
 GÜVENL‹K EK‹PMANLARI
Düdük/Ses ç›kar›c› araçlar
Düdük, kaybolan dal›c›n›n yak›n›nda olabilecek
kurtar›c›lar›n dikkatini çekmek için kullan›labilir.
Özellikle gece veya sis nedeniyle görüfl az
oldu¤unda etkilidir.
Ayna
Deneyimler, ayna ile verilen sinyallerin sürüklenen
birisi için, dikkati çekmek veya yerini belli etmek için
kullan›labilecek en etkili yol oldu¤unu göstermifltir.
Güneflin aynadan yans›yan ›fl›nlar›, 8-10 mil uzakta,
alçakta uçan bir uçak ile 1500 metre (5000 ft)
yükseklikte, 45 mil uzakl›ktaki bir uça¤a ulaflabilir.
Güneflli bir havada aynadan yans›yan ›fl›nlar 8
milyon mumluk güce sahiptir. Su içinde dal›c›n›n
uça¤› görebilece¤i uzakl›ktan 3 ile 5 kez daha fazla
bir uzakl›¤a ulaflabilen bu yans›ma uçaktakiler
taraf›ndan görülebilir. Bu nedenle uçak sesi
91 duyuldu¤unda, ayna sesin geldi¤i yöne, uçak
görülmese dahi, çevrilip iflaret verilmelidir.
‹flaret flamand›ras›
Renkli iflaret flamand›ralar› denizde kolayca
görülebilir. En iyi görünen renkler sar›, k›rm›z› ve
turuncudur. Deniz koflullar›n›n görüflü etkileyen en
önemli etmen oldu¤u unutulmamal›d›r. Deniz sakin
oldu¤u zaman yüzeydeki her fley dikkati çeker
ancak deniz dalgal› ve köpüklü oldu¤unda, iflaret
flamand›ran›z denizdeki milyonlarca flekil ve
renk aras›nda çok küçük kal›r. Göz önüne
al›nmas› gereken di¤er faktörler; görüfl
mesafesi, yükseklik, güneflin yönü ve
bulutlar›n oluflturdu¤u gölgelerdir.
Nem
Yiyecek, suda sürüklenen dalg›çlar ve gemi
kazazedeleri için önemlidir. Ancak, su çok daha
önemlidir. Amerikan donanmas› doktorlar› son
dünya savafl›nda, insanlar›n yaklafl›k 10 gün
susuzlu¤a dayanabildiklerini bulmufllard›r. Su insan
vücudu için çok önemlidir ve bunun dengesi iki
mekanizma taraf›ndan kontrol edilir. Susuzluk hissi,
su tutma veya su oluflumuna neden olan böbrek
hareketleri. Susuzluk, elbise dü¤mesi çi¤neyerek
uyar›lan tükürük salg›lanmas› ile azalt›labilir. Regülatör
yada flnorkel a¤›zl›¤› kullan›larak ta bu yap›labilir.
Suda sürüklenen kifli, bu refleks sonucu s›kça idrar
yapmak zorunda kalacakt›r. Bunun yan›nda yüzey
dokular›ndaki damarlar›n so¤uktan etkilenmesi ile
kan vücut içine hücum edecektir. Vücuttaki bu
fazla s›v› ilk 24 saat içinde at›lacakt›r. Bu zaman
içinde, e¤er s›n›rl› miktarda içme suyunuz varsa
bunu kullanmay›n. Aksi halde bu su denge
sa¤lanana kadar böbrekler taraf›ndan d›flar›
at›lacakt›r.
Böyle bir durumda, denizde, içme suyunun elde
edilebilece¤i tek do¤al yol ya¤murdur. Bu her
zaman susuzlu¤unuzu gidermeyecektir. Çünkü, bu
su minerallerden yoksundur. Fakat ne zaman
ya¤mur ya¤arsa mümkün oldu¤unca çok içmeye
çal›fl›n. Deniz suyunu içmenin susuzlu¤unuzu daha
da artt›raca¤›n› unutmay›n, bunun d›fl›nda
kusmaya ve bilincinizi kaybetmenize de neden
olacakt›r. Koflullar ne olursa olsun idrar içmeyin.
Köpekbal›klar›
Köpekbal›klar› eskiden beri kazazedelerin kabusudur.
Baz› kifliler, köpekbal›klar›n›n bu potansiyel tehlikesi
karfl›s›nda kazazedenin köpekbal›¤›n›n geldi¤i yöne
do¤ru sakince yüzerek onun cesaretini k›rmaya
çal›flmas›n› önermektedirler. Di¤er önerilen bir
yöntemde tamamen hareketsiz kalmakt›r. Kabul
edilen bir fley fludur ki, panik hareketler
köpekbal›¤›n›n merak›n› daha da artt›rmaktad›r.
Köpekbal›klar›na Karfl› Korunma
Elbisenizi veya paletlerinizi ç›karmay›n. Bal›k
sürülerinin bulundu¤u yerlerden uzak durun. E¤er
yaral›ysan›z, hemen kanamay› durdurmaya çal›fl›n.
Zorunlu kald›¤›n›zda bir b›çak veya herhangi bir sert
cisimle burnuna, gözlerine, solungaçlar›na yada
karn›na vurun.
Dal›fl ‹flaretleri
Seslerin suda çok iyi tafl›nmas›na ra¤men sualt›nda
sesle haberleflme neredeyse imkans›zd›r, sadece
özel elektronik sistemlerle yap›labilir. Bunlar çok
pahal› olmalar›ndan ve di¤er nedenlerden dolay›
sportif dal›c›lar taraf›ndan yayg›n olarak
kullan›lmazlar. Sonuç olarak sessiz iletiflim teknikleri
kullan›lmak zorundad›r.
Dikkat çekmek
Baflka bir dal›c›yla haberleflebilmek için öncelikle
onun dikkatini çekmelisiniz. Yavaflça ona dokunun
veya b›ça¤›n›zla yada sert bir cisimle tüpünüze
vurun.
Sualt›nda haberleflme
Sualt›nda arkadafl›n›z›n dikkatini çektikten sonra
haberleflme el iflaretleri veya sualt› yaz› tabelas›na
yazmakla gerçekleflebilir. Sualt›ndaki yanl›fl anlama
ve kar›fl›kl›¤› önlemek için, arkadafl›n›zla dal›fla
bafllamadan önce el iflaretlerini ve di¤er
haberleflme yöntemlerini tekrarlamal›s›n›z.
Yüzeyde haberleflme
Yüzeyde haberleflmek için el iflaretleri ve sesli iflaretler
kullan›l›r. Yüzeyde selamlamak için el sallamaktan
kaç›n›n, çünkü bu yard›m isteme iflaretidir. Standart
bir malzemenin bir parças› olan düdük tavsiye edilir,
çünkü hem dikkati çekmek için fazla enerji
gerektirmeyen güçlü bir ses, hem de uza¤a
gidebilen bir ses ç›kar›r.
Sualt› sireni
Baz› dal›fl tekneleri, sualt›ndaki dal›c›lar›n dikkatini
çekmek için elektronik sualt› sireni kullan›rlar.
92
Çal›flt›r›ld›¤›nda sualt› hoparlörü yard›m›yla siren sesi
ç›kar›r. E¤er bu sesi duyarsan›z, dikkatlice yüzeye
ç›k›n ve direktifler için tekneye bak›n. Kaptan
emniyetli oldu¤una dair iflaret vermeden tekneye
do¤ru yüzmeyin.
 ALTIN KURALLAR!
• Kesinlikle Yaln›z Dal›nmaz
Yaln›z dal›nmaz çünkü afla¤›da her fleyden
uzaktas›n›zd›r. Her hangi bir ekipman ar›zas›, kramp,
çaparize düflme, derinlik sarhofllu¤u gibi
beklenmedik durumlardan tek bafl›n›za
kurtulamazs›n›z. ‹ki dal›fl arkadafl› (BUDDY) bir birinden
sonuna kadar sorumludur. Suya girmeden
öncesinden sudan tekneye dönünceye kadar bu
ikili, et ve t›rnak olmal›d›r. E¤er iki arkadafl k›y› dal›fl›
yap›yorsa mutlaka bir gözlemci olmas›nda da büyük
yarar vard›r.
• Asla Nefesinizi Tutmay›n
Sualt›nda önemli kurallardan biride nefes
tutmamakt›r. Devaml› yavafl ve derin nefes al›n.
Düzenli nefes alarak kendimizi sualt›ndaki bas›nç
de¤iflimlerine karfl› korumufl oluruz. Bunu uygularken
ç›k›fl h›z›n›n 10m / dk. aflmamas› gerekti¤i de ak›lda
tutulmal›d›r. En küçük hava kabarc›¤›ndan daha
93 yavafl ç›k›fl yap›n.
D‹KKAT
• Kesinlikle Yaln›z Dal›nmaz
• Asla Nefesinizi Tutmay›n
• Alkollü Dalmay›n
• Yo-Yo Dal›fl› Yapmay›n
• Tüpünüzde ki Havay›
Sürekli Kontrol Edin
DEN‹Z‹N KEND‹S‹NE A‹T OLAN HERHANG‹
B‹R NESNE ORDA KALMALIDIR.
Foto¤raf›n gücü ço¤u zaman kelimelerin üzerindedir.
Her zaman sualt›ndan herhangi bir fleyin su üstüne
ç›kar›lmamas› istenir. Halbuki bofl bir deniz kabu¤unun
yan›m›zda su yüzeyine tafl›nmas›nda ne zarar olabilir ki?
Bu foto¤rafta görüldü¤ü gibi iki ahtapot bofl bulduklar›
iki kabu¤u mekan edinmifller. Kumluk bir alanda bu
kabuklar olmasayd›, bu iki ahtapot bu bölgede
olamayacaklard›. Onlar›n bar›nmalar›, korunmalar›
belki de üremeleri için bu korunaklara ihtiyaçlar› var.
O nedenle denizin kendisine ait olan
herhangi bir nesne orda kalmal›d›r.
Do¤aya mutlaka evimizdeki süsten
çok daha fazla yarar› vard›r.
94

• Alkollü Dalmay›n
Alkol alm›flken hatta bir gece öncesinden alkol
kulland›ysan›z dalmay›n bu derinlik sarhofllu¤u riskini
artt›rd›¤› gibi dekomrasyon hastal›¤› riskini de
artt›racakt›r.

• Yo-Yo Dal›fl› Yapmay›n

Belli bir derinli¤e ulaflt›ktan sonra yükseldiyseniz
tekrar dalarak ve yükselerek dal›fl yapmay›n. Bu
dekomprasyon hastal›¤› riskini artt›r›r. Bunun için
dal›fl öncesi planlaman›n iyi yap›larak inilecek azami
derinli¤in kararlaflt›r›lmas› ve bu derinli¤e inilip ç›k›fla
bafllad›ktan sonra yavafl yavafl yükselerek bir daha
derine inilmemesi gereklidir.

• Tüpünüzde ki Havay› Sürekli Kontrol Edin

Özellikle derin dal›fllarda tüpünüzdeki havay› s›k s›k
kontrol edin. Hava miktar› 100 bar s›n›r›nda iken
dönüfle bafllam›fl olmal› ve min. 50 bar ile emniyet
duraklamas›nda olmal›s›n›z.
 KAZALAR VE DEN‹Z K‹RL‹L‹⁄‹
1. Denizlerimizde bugüne kadar toplam 162 önemli
deniz kazas›na rastlanmaktad›r. Bu kazalar›n 105'i
‹stanbul Bo¤az›nda, 35'i Çanakkale Bo¤az›nda, 22'si
Marmara Denizinde meydana gelmifltir. Kazalardan
%72'si r›ht›m ve yal›ya çarpma, %52'si iki geminin
çarp›flmas›, %30'u karaya oturma, %4'ü yang›n,
%10'u di¤er sebeplerden olmufltur. (2005)
95
2.1967 y›l› Mart ay›nda TORREY CANYON tankeri
batm›fl ve 120.000 ton petrolün ‹ngiliz k›y›lar›na
yay›lmas›na neden olmufltur. Bu kaza dünyan›n ilk
büyük petrol kirlenme facias› olup IMO'nun
(Uluslararas› Denizcilik Örgütü) gereklili¤ini kan›tlayan
olaylardan biri olmufltur.
3.15 Kas›m 1979 y›l›nda ‹stanbul Bo¤az›'nda
Romanya band›ral› Independenta isimli tanker ile
Yunanistan band›ral› Evriyali isimli kargo gemisinin
çarp›flmas›nda 30.000 ton ham petrol yanm›fl, 64.000
ton denize yay›lm›flt›r.
4.Her y›l normal denizcilik faaliyetlerinin, kazalar›n
ve kanuni olmayan tahliyelerin sonucu yaklafl›k
olarak 600.000 ton petrol denizlere dökülmektedir.
5.Deniz kirlili¤inin %20'si deniz ticareti ve denize
dökülen at›klardan meydana gelmektedir.
y›ll›k üretimi 930 milyon metreküptür. Bunun sadece
%22'si ar›t›lmakla % 78'i ise ar›t›lmaks›z›n do¤rudan
do¤ruya göl, dere ve ›rmaklara b›rak›lmaktad›r.
6.Gemilerden, deniz yata¤›nda yap›lan petrol
arama ve ç›karma çal›flmalar›ndan, kaza sonucu 11.1980 y›l›nda bal›k üretimi 500 bin tonu geçerken,
ortaya ç›kan saç›lma ve nehirlerle tafl›nan petrolden çevre kirlili¤inden dolay› flu an ülkemizde 100 bin
dolay› dünyada denizlere bulaflan petrol ürünü 2- tona kadar düflmüfltür.
28 milyon ton/y›l'd›r.
12.Dört denizimiz "kapal› deniz olmalar›", su yenileme
7.Karadeniz'i kirleten petrol ürünlerinin ortalama zaman›n›n uzun olmas› dolay›s›yla, denize giren
y›ll›k miktar› 410.000 tondur. at›klar›n ortamda kalma süresi daha fazlad›r. 11.500
km2'lik bir alana, 3.378 km3'lük bir hacme sahip
8.Akdeniz'i kirleten petrol ürünlerinin ortalama y›ll›k olan ve ülkemizin en yo¤un nüfus ve sanayi
miktar› 500.000-1 milyon tondur. yerleflimlerini k›y›lar›nda bar›nd›ran Marmara
Denizi'ndeki kirlenme yüksek boyutlardad›r.
9.Gemilerin sintinelerini boflaltmalar› ile y›lda
ortalama 1 milyon ton petrol ürünü denize
bulaflmaktad›r.
10.Su kirlili¤i ülkemiz için önemli bir sorundur.
Kanalizasyon sular›n›n %89.85'i ar›t›lmadan ›rmaklara, 96
göllere ve denizlere b›rak›lmaktad›r. Endüstrinin
üretti¤i zehirli ve a¤›r metaller ihtiva eden at›k sular›n
 DEN‹ZDE GÜVENL‹K
Denize aç›lmak ciddi bir ifltir. Zaman zaman son
derece ac›mas›z olan o büyük güç, küçücük bir
ihmali bile affetmez. Her zaman sonsuz sayg›
duyulmas›n› bekler. Denizde can emniyeti için
uygulanmas› gereken kurallar , ça¤lar boyu
yaflanan tecrübelerin ard›ndan ortaya ç›km›flt›r.
Kurallar›n biride, teknemizde birtak›m emniyet araç
ve gereçlerini tafl›makt›r.
97
Bir kez palamar› çözüp aç›ld›ktan sonra, tekneniz,
yan›n›zda tafl›d›¤›n›z malzeme, deniz ve siz bafl bafla
durumdas›n›zd›r. Karadan yard›m gelebilece¤i
ihtimalini tamamen ak›ldan ç›karmak yerinde bir
davran›fl olur. Karfl›laflaca¤›n›z her türlü sorunun
üstesinden kendi bafl›n›za gelmek zorunda
oldu¤unuza inanmal›s›n›z.Denizde can ve mal
emniyeti konusunda çok geliflmifl ülkelerden
Avustralya’da ulaflt›rma departman›n›n denizden
sorumlu flubesinin yapt›¤› s›n›fland›rma ve teknelerde
bulundurulmas› gereken minimum araç gerecin
listesi flöyle ;
5 m. den küçük alt›nda amatör gezi tekneleri:
• Teknede bulunan kifli bafl›na bir can yele¤i
• Bir çift kürek
• Ucuna ip ba¤l› çamçak ( su boflaltmaya yarayan
maflrapa )
• Demir ve 50 m. den k›sa olmamak kofluluyla zincir
veya halat
• Kifli bafl›na en az 1 lt. içme suyu
• Su geçirmez el feneri
• 2 tane k›rm›z› iflaret feneri
• 2 tane turuncu duman yayan sinyal
• 121.5/243 MHz lik sinyaller veren , mevkii bildirmeye
yarayan EPIRB cihaz›
5 m. den büyük 10 m. den küçük tekneler için
(yukar›daki listeye ek olarak)
• Sintine pompas›
• Yang›n söndürücü
• Pusula
• Gidilen bölgenin haritas›
!0 m. den büyük üzerindeki teknelerde (yandaki
listelere ek olarak )
• Aletleri ve yedek parçalar› kontrol edin. (yedek
pervane, buji, kay›fl vb..)
• ‹lk yard›m setinin eksiksiz olmas›na özen gösterin.
• Dakikada 100 lt. su basabilecek kapasitede sintine
pompas› • Alkollü araç kullanma ilkesinin denizde de daha
önemli bir flekilde geçerli oldu¤unu unutmay›n.
• 2 tane demir ve en az 50 m. zincir ve halatl›
• 2 tane portatif yang›n söndürücü
• 2 tane 9 lt. kapasiteli sap›na ip ba¤l› kova
• 1 adet ucu salvolu can simidi
UFKUNUZ AÇIK,
Yola ç›kmadan nelere dikkat edilmeli: RÜZGARINIZ
BOL OLSUN.
• Emniyet araç gereçleriniz kontrol edin.
• Denizcilikle ilgili temel prensipleri, uluslararas› tehlike 98
sinyallerini ö¤renin, gözden geçirin.
• Yola ç›karken bir yak›n›n›z› haberdar edin ve
mümkünse rotadan ve dönüfl tarihinden bahsedin.
• Hava durumunu kontrol edin.
• Teknenin motorunun gerekli bak›mdan ve
kontrolden geçti¤inden emin olun.
• Mazot miktar› ve depolar›n› kontrol edin.
• Gidece¤iniz bölgenin seyir haritalar›n› mutlaka
edinin.
• Teknenizi afl›r› yüklemeyin.
• Teknenizin belgelerinin yeterlilik ka¤›tlar›n› ve
denize elverifllilik belgesinin yenilendi¤ini kontrol
edin.
 DEN‹ZLER‹M‹ZDEK‹ BALIKLARI
TANIYALIM

MEZG‹T BERLAM

99 100

MERCAN MELANURYA

BERBER BALI⁄I MI⁄RI

 AKYA KUM TRUKONYASI KOLYOZ KIKLA LAP‹N

101 102

KUPES KÖMÜRCÜ KUYASI KIRLANGIÇ KELER

KURBA⁄A BALI⁄I KÖMÜRCÜ KAYASI KILIÇ BARBUNYA

 KED‹ BALI⁄I KAYIfi EfiK‹NA AY BALI⁄I

103 104

PAPAZ FENER ELEKTR‹K BALI⁄I DÜLGER

PAPA⁄AN FANGR‹ MERCAN ZARGANA YAZILI HAN‹

 D‹L BALI⁄I D‹KENL‹ ÖKSÜZ TRANCA TRAKONYA

105 106

VATOZ ÜZGÜN SARIA⁄IZ SARDALYA

USKUMRU UÇAN BALIK R‹NA P‹S‹

 ÇAÇA PALAMUT - TOR‹K LÜFER MALTA PALAMUDU

107 108

ORK‹NOS ORFOZ L‹PSOS LEVREK

MAZAK MAVR‹ KEFAL LEKEL‹ MERCAN LAHOZ

 KARAGÖZ KANATLI KIRLANGIÇ ‹STAVR‹T ‹SPAR‹ - ‹SPAROZ

109 110

KALKAN KA⁄IT BALI⁄I BAKALYARO ‹SKORP‹T

‹ZMAR‹T ‹STRONG‹LOS ‹SKARMOZ HOROZB‹NA

 HASKEFAL HAMS‹ Ç‹ZG‹L‹ ORK‹NOS Ç‹ZG‹L‹ MERCAN

111 112

GÜMÜfi GEL‹NC‹K Ç‹TAR‹ Ç‹PURA

D‹KENL‹ KIRLANGIÇ DEN‹Z ALASI ÇAMAKA ZURNA BALI⁄I

 T‹RS‹ CAMGÖZ KÖPEKBALI⁄I SARIKUYRUK SARIGÖZ

113 114

ÖRDEK LAP‹N
S‹VR‹BURUN KARAGÖZ TEK‹R MÜREN

S‹NA⁄R‹T M‹NAKOP
 DEN‹Z KABUKLARI

115 116
117 118
119 120