Gemi̇ Acenteli̇ği̇ Eği̇ti̇m Notlari - 2014

GEM
ACENTEL
ETM

.M.E.A.K DENZ TCARET ODASI

LE
VAPUR DONATANLARI VE ACENTELER DERNE

TARAFINDAN
MTEREKEN HAZIRLANMITIR

NSAN 2014

GEM
ACENTEL
ETM

MEAK
Deniz Ticaret Odas
Yaynlar/ No:92

ISBN: 978-605-137-367-6

Editr:
Neslihan BAARSLAN

Bask ve Cilt:
Pirinta Basm A..
www.pirintas.com.tr

Revize edilmi 2. Bask(1.500 adet)
Nisan 2014

(lk versiyon 2007 2013 yllar arasnda
2.250 adet olarak baslmtr)

NSZ

AB'ye uyum mktesebat erevesinde, gemi acentelerinin mevzuat ve uluslararas denizcilik
kurallarna uygun olarak dzenli ve verimli bir ekilde faaliyet gstermelerini salamak, etkin hizmet
temini iin gerekli olan yksek dzeyde bir profesyonel eitim ve denetim gelitirmek, mali yaplar
itibariyle salam ve istikrarl gemi acentelerinin almasn tevik etmek, yeterlik artlarn ve hizmet
esaslarn belirleyerek, izin belgelerini dzenlemek amacyla, T.C. Babakanlk Denizcilik
Mstearlnca 31.10.2005 tarih ve 25982 sayl Resmi Gazete de yaynlanm olan Gemi Acenteleri
Hakknda Ynetmelik ile gemi acentelii yapan veya yapacak olan kii ve kurululara baz kurallar
getirilerek, bu kurallar erevesinde gemi acenteleri mesleklerini icra etmeleri art getirilmitir.
Gemi Acenteleri Ynetmelii ve buna bal olarak kartlan Gemi Acentelii Eitim
Ynergesince, Gemi Acentelii Mesleki Eitim Seminerleri'nin dzenlenmesi ve gemi acente
firmalarnda alan personelin de bu seminerlere katlarak eitim almalar gerekmekte olup, eitim
seminerlerinde, gemi acentelii mesleini icra eden kii ve kurulularn grevlerinde etkili ve verimli
almalar iin gerekli olan acentelik mesleini ilgilendiren tm konular ve bu konulara kaynak tekil
edecek ve meslein zn ieren ders notlar, eitim seminerlerine katlacak kiilere ve gemi
acentelerine yardmc olabilmek amacyla Eyll 2007 tarihinde Odamzca ve Vapur Donatanlar ve
Acenteleri Demei nce mtereken bir kitap hazrlanarak o gnden bu gne kadar eitim grecek
kiilere Odamzca cretsiz datm yaplmtr. Ayrca bu kitaba Milli Eitim Bakanl bals
denizcilik meslek liselerinden de youn talepler gelmesi nedeniyle be kez basks tekrar edilmitir.

2007 ylndan bu gne kadar deien ve yeni kan mevzuatlar dikkate alnarak revize edilen bu yeni
kitabn tm gemi acenteleri ve alanlar ile eitim grecek kiilere faydal olmas dileiyle sayglarm
sunarm.

Metin KALKAVAN

MEAK Deniz Ticaret Odas
Ynetim Kurulu Bakan

SUNU

Gemiler belli bir faaliyeti yerine getirmek zere dizayn edilen ve retilen tama aralardr. Tanan
ykler eitlendike gemi teknolojisi gelimitir. zellikle bu yklerin tanmas iin zel amaca ynelik
gemiler ina edilmi ve o ykn tanmas iin sertifikalandrlmtr. Ticaret gemilerinin grev ve
tanmlar itibariyle alma koullar bu kitapta yer almaktadr.
Gemi acentelii, evrensel bir meslek olmas nedeniyle denizcilikle ilgili uluslararas szlemelere gre
grevlerini srdrrler. Bir ticaret gemisinin lkeye giri ve k, tad yk, cinsi, miktar, ykle
ilgili dokmanlar, geminin o yk tamasyla ilgili sertifikalar, kontrolleri, rhtm/iskele/amandra ve
platform gibi yerlere emniyetle yanatrlmalar, boaltlmalar/ykletilmeleri, kullanlan zaman gibi
birok ilem, gemi acenteleri tarafndan yerine getirilir. Aslnda bu eylemler, meslek hayatnn belirgin
ve srekli oluumun bir mcadelesidir. Birok etkenin ve etmenin sonucu olarak yaplan mcadele,
insann yaradlndan kaynaklanr.
Gemi acentelii, bilime dayanan bir meslek koludur. Mesleinin ana konusu, gemiye ve yke hizmet
vermektir. Bu hizmeti verirken gemi teknolojisini, tad ykn vasf ve mahiyetini, hangi artlar
altnda tanmas, ykletilmesi, boaltlmas gerektiinin kurallarn bilen kiilerdir. Bu meslee sahip
olan kiiler bugne kadar, bu meslekte grerek, alarak, deneyim kazanarak kendilerini
yetitirmilerdir.
Gemi acentelii, birok meslek daln iine alan ve bilfiil uygulanan nemli mesleklerden biridir. Gemi
iletmecilii, gmrk, pasaport, salk, turizm, sigorta, evrenin korunmas vb. birok mevzuat bilen
ve uygulayan kiilerdir. lkenin d ticaretinde etkilidirler. Dsatm ve dalmda tanacak yklerin
kolayca tanmasn salarlar. Bir donatan ve ykn sahibi gemi acentesini, kendilerinin bir uzants
olarak grr ve gven duyarlar.
Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanl evrensel bir meslek dal olan gemi acenteliine daha
da nitelik kazandrlmas amacyla Gemi Acenteleri Ynetmelii ni kard. Ynetmeliin amac
dorultusunda bu meslei icra eden kii ve alanlarnn, gelien bilgi ve teknolojik gelimelerden
haberdar edilmesi iin belirli zamanlarda bilgilendirme seminerleri dzenlenmesi kurallar getirildi. Bu
kurallarn ilemesi iin, Bakanlk ve Odalarn katlmyla Gemi Acentelii Eitim Komisyonu kuruldu.
Komisyon ncelikle, Gemi Acenteleri Eitim Ynergesi hazrlayarak Bakanla sundu. kinci olarak da
gemi acentelii konusunu ve mevzuatn ieren bir kitap hazrlad.
Gerek Ynergenin hazrlanmas ve gerekse Gemi Acentelii Eitimi adl kitabn ay gibi ksa bir
srede hazrlanmasnda Sayn Cengiz Divilioglu, Emin Eminolu, Yavuz Tarku, Ali Yavuz, Halil
Deliba ve Neslihan Baarslann byk emekleri geti. Eyll 2007de karlan bu kitap, denizcilik
konusunda birok mevzuat iine alan ve ei bulunmayan bir kitap olarak yer ald. Ancak aradan
geen zaman diliminde dnya ticaretinde meydana gelen gelime ve yasalarmzda yaplan
deiimlerden dolay kitabn artk revize edilme zaman gelmiti.
Kitabn revizesi yaplrken, seminerlerde ders veren eitmenlerimizden ok yararlandk. Bu
eitmenlerimiz, konusunda uzman ve kendi dallarnda olduka bilgi birikimine sahip kiilerdir ve kitabn
gncellemesinde bilgileriyle bizlere k tutmulardr.
Bu kitabn revize edilmesini her toplantda dile getiren ve destekleyen Gemi Acentelii Eitim
Komisyonu Bakan Ulatrma Denizcilik ve Haberleme Bakanl, Deniz ve sular Genel Mdr
Yardmcs Sayn Turgay Kayaya, GAEK yesi ve Deniz ve sular Genel Mdrl Daire Bakan
Nihat Aana, kitabn baslmasn ve cretsiz olarak rencilere datlmasn salayan MEAK Deniz
Ticaret Odas Ynetim Kurulu Bakan Metin Kalkavana ve Ynetim Kurulu yelerine, bu
gncellemede emei geen GAEK yesi Cengiz Diviliolu, Emin Eminolu ve Halil Delibaa ok
teekkr ederim.
Kitabn revizesinde emei geen eitmenlerimizden Sayn Ahmet Aytogan, Alper Keeli, Burak Oru,
Hayriye Demirolu, Onur Turhan, kriye Vardar ve Yetkin Baytoka, destek ve emeklerinden dolay
ok teekkr ederim.
Kitabn hazrlanmas ve revizesi srasnda bata Bakanlk, Deniz Ticaret Odalar ve ubeleri,
akademisyen ve eitmenlerimiz ile GAEK yeleri arasndaki koordinasyonu salayan, her konunun
aratrlmasnda ve incelenmesinde byk emei geen, Vapur Donatanlar ve Acenteleri Dernei
Mdiresi Sayn Neslihan Baarslana bu kitaba sahip kmas ve editrln stlenmesinden dolay
ok teekkr ederim.
Elbette bu kitabn hazrlan srasnda isimlerini yazmadmz kahraman kardelerim de var ve ben
bu kahraman kardelerime ayrca teekkr ederim.
Gemi acentelii mevzuatn iine alan ve ilk basks 2007 ylnda yaplan Gemi Acentelii Eitimi
adn tayan bu kitabn revize edilmi ikinci basksna Konimento, Kruvaziyer Turizmi, Yat Turizmi,
Konteyner Ellelemesi, Trk Boazlarnda Gemi Acentelerinin Yapmas Gereken lemler, Tehlikeli
Yk Tamacl konular ilave edilmitir. Denizcilikle ilgili eitimlere katks bulunacan umduum
Revize Edilmi Gemi Acentelii Eitimi kitabnn tm denizcilere hayrl olmasn diliyor, sevgi ve
sayglarm sunuyorum.

Ruhi DUMAN
Gemi Acenteleri Eitim Komisyonu Bakan Yardmcs
stanbul, 1 Nisan 2014

HAZIRLAYANLAR

Birinci Blm Gemi Acentesi nemi, Grev ve Sorumluluklar
Hazrlayan: Ruhi DUMAN Emin EMNOLU
Gncelleme: Ruhi DUMAN Neslihan BAARSLAN

kinci Blm Gemi Acenteleri Ynetmelii ve Eitim Ynergesi
5 Mart 2012 tarih ve 28224 Sayl Resmi Gazete
16 Mays 2013 tarih ve 5299 Sayl Bakanlk Oluru

nc Blm Gemi Tanm Tipleri ve lmleri
Hazrlayan: Ali YAVUZ
Gncelleme: Onur TURHAN

Drdnc Blm Gemi Acentesinin Resmi Makamlarla likileri
Hazrlayan: Ruhi DUMAN kriye VARDAR - Yetkin BAYTOK
Gemi Acentesinin Liman letmeleri ile lgili lemleri
Uraksz Gei Yapan Gemilerin Trk Boazlar Gei lemleri
Hazrlayan: Yavuz TARKU
Gncelleme: Neslihan BAARSLAN

Beinci Blm Gemi Acentesi ve Dokmantasyon
Hazrlayan: Cengiz DVLOLU Yavuz TARKU
Gncelleme: Ahmet AYTOGAN
Gemi Acentesi ve Trk Boazlar
Hazrlayan: Ruhi DUMAN

Altnc Blm Gemiye Verilen Hizmetler
Hazrlayan: Yavuz TARKU

Yedinci Blm Navlun Szlemeleri
Gncelleme: Ruhi DUMAN

Sekizinci Blm Gemi Acentesi ve Hukuk

Dokuzuncu Blm evre ve Denizleri Koruma
Hazrlayan: Hayriye DEMROLU

Onuncu Blm Liman ve Gemi Gvenlii / Gemi Denetimleri
Hazrlayan: Halil DELBA
Gncelleme: Burak ORU
Denizyoluyla Tanan Tehlikeli Madde Ykleri
P&I Kulp Sigortalar
Hazrlayan: Alper KEEL

Onbirinci Blm Gemide Bulunmas Gereken Sertifikalar ve rnekleri

Onikinci Blm Deniz Turizmi / Kruvaziyer ve Yat Turizmi

Onnc Blm Konteyner ve Ellelemesi

Ondrdnc Blm Gemi Acentelii ile lgili Belli Bal Mevzuat Fihristi
Hazrlayan: Neslihan BAARSLAN

EDTOR: Neslihan BAARSLAN

NDEKLER

BRNC
B L M
Sayfa No:
1.1 GEM ACENTES NEM VE ACENTELK TARH 2 4
1.2 ACENTELK KAVRAMLARI GREV ve SORUMLULUKLAR 5 - 11

1.2.1 Gemi Acentelii
1.2.2 Temsilcilik
1.2.3 Gemi Acentelik Hizmetleri
1.2.3.1 Gemiye Verilen Hizmetler
1.2.3.2 Yolcu ve Yke Verilen Hizmetler
1.2.4 Gemi Acentesinin Ykmllkleri
1.2.5 Gemi Acentesi Gemi Kaptan likileri
1.2.6 Gemi Acentelik letmecilii ve Disiplin

1.3 GEM ACENTELK MESSESES ( LETMES ) 12
1.4 GEM ACENTELK LETMES OFS DZEN 12 15

1.4.1 Yerinin Bulunduu Yer
1.4.2 Yerinin Yaps
1.4.3 letiim
1.4.4 Bilgisayar
1.4.5 nternet
1.4.6 Personel Alma
1.4.7 letme Muhasebesi
1.4.8 Nakit Ak
1.4.9 Proforma Acente Harcamalar Pusulas
1.4.10 Nihai Harcamalar Faturas

1.5 ACENTENN TEMSL OLUNAN K LE LKLER 16 20

1.5.1 Giri
1.5.2 Olaylar Olduu Gibi Bildirmek
1.5.3 Acente Donatan ve Navlun likisi
1.5.4 Gemi Acentelerinin Snflandrlmas
a. Armatr Acentesi
b. Kirac Acentelii
c. Koruyucu Acentelik
1.5.5 Acentenin Masraf likileri
a Zaman Esasl Gemi Kiracsnn Masraflar
b Donatana Ait Masraflar
c Ykleyici veya Alcnn Masraflar
d Nihai Harcamalar Faturas
e Tediye Hesabnn Tutulmas
f Acente Harcamalar Pusulas

1.6 GEM ACENTELK HZMETLER CRET TARFES 21 29
( 10 Mart 2008 Tarih ve 26812 Sayl Resmi Gazete)

1.6.1 Proforma Fatura Tanzimi
a - Uraksz Geen Transit Gemiler
b - Liman Urakl Gemiler

KNC
B L M
Sayfa No:
2.1 - GEM ACENTELER YNETMEL ve
GEM ACENTELER ETM YNERGES 31 - 40

2.1.1 Gemi Acenteleri Ynetmelii
( 5 Mart 2012 tarih ve 28224 sayl Resmi Gazete )
2.1.2 Gemi Acenteleri Eitim Ynergesi
( 16 Mays 2013 tarih ve 5299 sayl Bakanlk oluru)

NC
B L M

3.1 - GEM TANIMI GEM TPLER ve GEM LMLER 42 - 48

3.1.1 Gemi Tanm
3.1.2 Gemi Tipleri

1- Kuru Yk Gemileri ( Dry Cargo Ships )

a. Dkme Yk Gemileri ( Bulk Carriers )
b. ok Maksatl Gemiler ( Multipurpose Ships )
c. Konteyner Gemileri ( Container Ships )
d. Ro-Ro Gemileri ( Ro-Ro Ships)
e. Souk Hava Depolu Gemiler ( Refrigerated Vessels )

2 Tankerler ( Tankers)
3 Yolcu Gemileri

3.1.3 Gemi na, Gemi lmleri
3.1.4 Yklerin Snflandrlmas Gemiyle Tanan Ykler
3.1.5 Konteyner, Konteyner Tipleri

DRDNC
B L M

4.1 GEM ACENTESNN KURUMLARLA LKLER 50 78
4.1.1 Giri
4.1.2 - Liman Bakanl
Liman Kontrol
4.1.3 - Hudut ve Sahiller Salk Denetleme Tabiplii
4.1.4 - Deniz Liman ube Mdrl (Pasaport lemleri)
4.1.5 - Gmrk ve Muhafaza Mdrl
1. Gmrk ilemleri
zet Beyan
2. Gmrk Muhafaza lemleri
Geli kontrol
Gidi Kontrol
4.1.6 - Liman letmeleri
4.1.7 - Klavuz ve Rmorkr letmesi
4.1.8 - Ky Emniyeti letmesi
4.1.9 - Deniz Ticaret Odalar ve ubeleri
Navlun Haslat Oda Pay
Liman Hizmet creti
Yat Seyir zin Belgesi/Transit Log
4.1.10 l evre Koruma daresi
4.1.11 Konsolosluk likileri
4.1.12 Kabotaj Seferleri
Sayfa No:

4.2 GEM ACENTESNN LMAN LETMELER LE LGL LEMLER 79 85

4.2.1 Klavuz ve Rmorkr letmeleri
4.2.2 Geminin Yanama ve Kalkmasnda Liman letmeleri Program
Toplantlarna Katlm
4.2.3 Ykleme ve Boaltmada ilik, Puantaj Hizmetleri

4.3 URAKSIZ GE YAPAN GEMLERN TRK BOAZLARI
GE LEMLER 86 90

4.3.1 VTS Uyum Kurallar SP 1 SP 2 Raporlar
4.3.2 Gmrk ve Hudut ve Sahiller Salk Merkez Tabiplikleri Kontrolleri
4.3.3 Yolcu Gemilerinin Ayrcalklar
4.3.4 Uraksz Gei Yapan Gemilerin Geilerinde Yaplacak lemler

BENC
B L M

5.1 GEM ACENTES ve DOKMANTASYON 92 110
5.1.1 Gemi hbarlar ve Bildirimler
5.1.2 Gemi Evrak
5.1.3 Yk ile lgili Evrak
a. Konimento (Bill of Lading)
b. Yk Teslim Talimat Formu (Ordino)
c. Yk (Cargo) Manifestosu
d. zet Beyan
e. Var Bildirimi
f. stifleme Planlar (Stowage Plan / Cargo Plan)

5.2 GEM ACENTES ve TRK BOAZLARI 111 146
5.2.1 Giri
5.2.2 - Trk Boazlar
5.2.2.1 - Gemilerin Trk Boazlarndan gei kurallar
5.2.2.2 - Trk Boazlarnda Raporlama Sistemi, (TBRAP),
5.2.2.3 - Uraksz gei ve artlar,
a. Uraksz geilerin bozulma durumlar
b. Uraksz geilerin bozulmad durumlar
5.2.2.4- Trafik eridi ayrmnda seyretme gl olan gemilerin Boazlardan
Gei kurallar,
a. stanbul Boaz iin
b. anakkale Boaz iin
5.2.2.5 - Aknt koullarnda Boazlarn trafik dzeni
5.2.2.6 - Olaanst durumlar ve risk altndaki gemiler
5.2.2.7 - Boazlardan gei srasnda arza, karaya oturma ve kaza durumlar
a. Gemi acentesi tarafndan yaplacak ilemler
b. Gemi tarafndan yaplacak ilemler
5.2.2.8 - Kurtarma Yardm Hizmetleri
5.2.2.9 - Trk Boazlar Gemi Trafik Hizmetleri Kullanc Rehberi
5.2.3 Trk Boazlar Gemi Trafik ve Emniyet Gzetleme Hizmetleri
5.2.4 Trk Boazlar Deniz Trafik Dzeni Tz

ALTINCI
B L M
Sayfa No:
6.1 - ACENTE VE GEMYE VERLEN HZMETLER 148 175
6.1.1 Giri
6.1.2 Gemiye Verilen Hizmetler

a. Gemiye Yakt kmali
b. Gemiye Kumanya kmali
c. Gemiye Yedek Para Verilmesi
d. Gemiye Su kmali
e. Gemiden Atk Alnmas
f. Gemi Sertifikalarnn Sre Uzatm

6.1.2 Gemi Personeline Verilen Hizmetler

a. Hasta, Yaral ve Kazazede Tayfalar
b. lm
c. Tayfa Giri klar
d. Gemi ve Tayfa Mektuplar
e. Kaptan Avans

YEDNC
B L M

7.1 - NAVLUN SZLEMELER 177 183

7.1.1 Giri
7.1.2 Navlun
7.1.3 - Navlun Szlemesi Kavram
7.1.4 Navlun Szlemesi
7.1.5 Navlun Szlemesi Tanmlar
7.1.6 Gemi Acentelerinin Grev ve Sorumluluklar

SEKZNC
B L M

8.1 - GEM ACENTEL ve HUKUKU 185 - 198

8.1.1 Deniz Ticareti Hukuku
a. Giri,
b. Gemi,
c. Geminin Bayra,
d. Kaptan,
e. Gemi Jurnali,
f. Tatann Ykleme Grevi ve Doru Beyanda bulunmas,
i. Ykleme Yeri,
ii. Ykleme Harcamalar,
iii. Ykn Gverteye yklenmesi ve stifi,
iv. Boaltma ve Teslim
8.1.2 - Konimento
a. Tanm,
b. Konimentonun erii
8.1.3 Deniz Raporu
8.1.4 Avarya ( Mterek Avarya )
8.1.5 Gemilerin Tutuklanmas,

8.1.6 - Srveyrler, Sayfa No:
a. Klas Srveyi,
b. Liman Srveyi,
c. Kaza Srveyi,
d. Yk Srveyi,
e. Kulp Sigortas Srveyr
8.1.7 Gemi Mrettebat
a. Gemi Adam,
b. Mrettebatn lkesine Dn,
c. Gemiden Firar Eden Personel,
d. Kaak Yolcular,
e. Armatr-Acente likisi,
8.1.8 - Gemi Acentelerinin Grevi ve Uygulamalar

DOKUZUNCU
B L M

9.1 EVRE ve DENZLER KORUMA 200 210

9.1.1 Genel Koruma ve Denizleri Koruma
9.1.2 Denizlerde evre Kirliliine Kar nlemler ve Ulusal/Uluslararas
Yasalarn Uygulanmas
9.1.2.1 Deniz Kirlilii ile lgili Uluslararas Szlemeler ve lkemizin
Ykmllkleri
9.1.2.2 evre Koruma ile lgili Ulusal Dzenlemeler
9.1.3 Gemi Kaynakl Emisyonlar

ONUNCU
B L M

10.1 LMAN GEM GVENL ve GEM DENETMLER 213 - 227

10.1.1 Uluslararas Gemi ve Liman Tesisleri Gvenlii Kodu ( ISPS
Code)
10.1.1.1- Hangi Gemi ve Ky Tesisleri ISPS koda dhildir?
10.1.1.2- darenin Yetki ve Sorumluluklar
10.1.1.3- ISPS Temas Bilgileri
10.1.1.4- darenin Tannm Gvenlik Kurulularna Dedebilecei
Yetkiler:
10.1.1.5- Gemiler iin ISPS Sorumluluklar
10.1.1.6 - Limanlar iin ISPS Sorumluluklar

10.2 ULUSLARARASI EMNYET YNETM KODU (ISM KODU) 228 - 236

10.2.1 Ama
10.2.2 Kodun Gemi Tiplerine Gre Yrrle Girme Tarihleri
10.2.2.1 Tanmlar
10.2.2.2 Hedefler
10.2.2.3 Emniyetli Bir letmecilik Sistemi iin Fonksiyonel
Gereklilikler
10.2.2.4 irket Yetki ve Sorumluluklar
10.2.2.5 Atanm Kiiler (DPA Designated Person
Assigned)
10.2.2.6 Kaptann Yetki ve Sorumluluklar
10.2.2.7 Gemi Operasyonlar iin Planlarn Oluturulmas
10.2.2.8 Acil Durumlara Hazrlk
10.2.2.9 Uygunsuzluklarn, Kazalarn ve Tehlikeli Olaylarn
Bildirim ve ncelenmesi
10.2.2.10 Gemi ve Tehizatn Bakm
10.2.2.11 Dokmantasyon
Sayfa No:
10.2.2.12 irketin Dorulamas, Gzden Geirmesi ve
Deerlendirmesi
10.2.2.13 Belgelendirme, Dorulama ve Kontrol
10.2.2.14 ISM Belgeleri ve Geerlilik Sreleri

10.3 BAYRAK DEVLET KONTROLLER 237- 241

10.3.1 IMO ve Bayrak Devletleri
10.3. Uluslararas Denizcilik rgt (IMO)
10.3.1.2 Uluslararas Denizcilik rgtnn Faaliyet Alanlar
10.3.2 Bayrak Devletlerinin Yasal Sorumluluklar
10.3.3 Bayrak Devletlerinin crai Sorumluluklar
10.3.4 dare Namna Grev Yapan Onayl Kurulularn
Sorumluluu

10.4 LMAN DEVLET KONTROL ( PSC PORT STATE CONTROL ) 242 - 250

10.4.1 Liman Devleti Kontrol Neden Yaplr?
10.4.2 Liman Devletlerinin Sorumluluklar

10.5 DENZ YOLUYLA TAINAN TEHLKEL MADDE YKLER 251

10.6 P&I KULP SGORTASI 252 254
10.6.1 P&I Kulplerin Mant ve leyii Nasldr?
10.6.2 P&I Kulplerin Tarihesi
10.6.3 P&I Sigortasna likin Mevcut Mevzuat
10.6.4 P&I Polielerin Kontrolleri

10.7 MLC 2006 DENZCLK ALIMA SZLEMES 255

ONBRNC
B L M

11.1 - TCARET GEMS SERTFKALARI ve RNEKLER 257 - 287

11.1.1 Giri
11.1.2.- Bir Ticaret Gemisinde Bulunmas Gereken Sertifikalar
11.1.3 Sertifikalarn braz Edildii Yerler ve Uygulamalar
11.1.4 Gemilerde Bulunan Sertifikalar ve Anlam
11.1.5 Sertifikalara ilikin rnekler

O N K N C
B L M

12.1 - DENZ TURZM 289 - 299
12.1.1 Kruvaziyer Turizmi
12.1.1.1 Kruvaziyer Gemilerde Acentelik lemleri
a. Bavuru ve Koullar
b. Kruvaziyer Gemilerin Liman lemleri
c. Bir Geminin Limana Geliinde Yaplacak
lemlerin Sralamas
d. Gemilerin Geli-Gidi Kontrol iin Gerekli Dokmanlar
e. Gemilerin Limanda Bulunduu sre iinde Yaplan ler

Sayfa No:
12.1.2 Yat Turizmi
12.1.2.1 Uygulama
12.1.2.2 Tanmlar
12.1.2.3 Yat Turizmi ile lgili Genel Kurallar
b. Yatlarn Giri lemleri
c. Giri lemlerinin Sralamas
d. Salk Kontrol
e. Pasaport Kontrol
f. Liman Bakanl
g. Gmrk Kontrol
h. Yatlarn Acentelik lemleri
. Yatlarn Snflandrlmas
i. Yatlarn Trk Limanna Girii
j. Yurda Giri Yapm Olan Yatlarn Gzergah,
Kaptan, Donatan vb Deiiklii
k. Yat Kayt Belgesi (Transit Log) Geerlilik Srei
l. Trk Limanlarnda Bulunan Yabanc Bayrakl Yatlara
likin lemler
m. Yatlarn Trkiyede Kal Sreleri
n. Yabanc Bayrakl Yatlara ait Yedek Paralar ve Malzemeler
o. Yabanc Yatlarn Yakt kmalleri
. Trk Bayrakl zel Yatlara likin lemler
p. Dier lemler
r. k lemleri / Yatlarn Yurt Dna k

O N N C
B L M

13.1 KONTEYNER VE ELLELEMES 301 - 309

13.1.1 Giri
13.1.2 Konteyner ve Tanm
13.1.3 Salad Yararlar
13.1.4 Konteyner Tipleri
13.1.5 Konteyner Tanmlama Bilgileri
13.1.6 Konteyner Tanmlama aretleri
13.1.7 Liman Operasyonlar
13.1.8 Ekpmanlar
13.1.9 Konteyner Yklemesi
13.1.10 Gvenlik

ONDRDNC
B L M

14.1 - ACENTELK LE LGL BELL BALI MEVZUAT FHRST 310 311

1

BRNC
B L M

1.1 GEM ACENTES NEM VE ACENTELK TARH
1.2 ACENTELK KAVRAMLARI GREV ve SORUMLULUKLAR

1.2.2 Temsilcilik
1.2.3.1 Gemiye Verilen Hizmetler
1.2.3.2 Yolcu ve Yke Verilen Hizmetler

1.3 GEM ACENTELK MESSESES ( LETMES )
1.4 GEM ACENTELK LETMES OFS DZEN

1.4.2 Yerinin Yaps
1.4.3 letiim
1.4.4 Bilgisayar
1.4.5 nternet
1.4.6 Personel Alma
1.4.8 Nakit Ak
1.5 ACENTENN TEMSL OLUNAN K LE LKLER

1.5.1 Giri
a. Armatr Acentesi
b. Kirac Acentelii
c. Koruyucu Acentelik
1.6 GEM ACENTELK HZMETLER CRET TARFES
( 10 Mart 2008 Tarih ve 26812 Sayl Resmi Gazete)

a - Uraksz Geen Transit Gemiler
b - Liman Urakl Gemiler

HAZIRLAYAN
Ruhi DUMAN Emin EMNOLU
Gncelleme: Ruhi DUMAN Neslihan BAARSLAN
2

1.1 GEM ACENTES NEM VE ACENTELK TARH

Denizcilik sektrnn ok nemli ve vazgeilmez bir roln sorumluluunu stlenmi olan acentelik
mesleinin, kapsaml bir tanmnn yaplmam olmas, acentelik konusunda kavram karklna ve
kanlmaz problemlerin de zaman zaman gndeme gelmesine neden olmutur.

Acentelik tanmnn doru ve tam yaplmas ile acentelik mesleinin ve sektrdeki rolnn nemi
ve vazgeilmezlii anlalacak, ayn zamanda acentenin mesleki hayatnda uymak zorunda
bulunduu ve ticari i yaam sresince i klavuzu niteliini tayan grev ve sorumluluklarnn
da belirlenmesine yardmc olacaktr.

Acentenin tanm veya grev, sorumluluk ve ykmllklerin belirlenmesi iin ncelikle acentenin
vazgeilemez, tayinini zorunlu klan nedenleri, tarihi sre ierisinde aratrma ile balamann doru
yntem olaca inancndayz.

En eski ve hala en arlkl ticaret yolu denizdir. Acentelik meslei de deniz yolu kadar eski olmasa bile
14yy son 15yy balarnda ihtiyaca cevaben zorunlu olarak dnya denizcilik sektrnde mesleki yerini
almtr. Bu dnemde bir limandan yklemi olduklar mallar takas etmek zere bir baka limana
gtren gemi ve kaptanlar, bir sonraki seferde kolayca talep ettikleri mallarn pazar aratrmasn
yapmak, mal tedarik ederek yklemeye hazr hale getirilmesini temin etmek zere arkalarnda
temsilciler brakmak zorunda kalmlard. te gemi ve kaptan adna vekil tayin edilen bu ilk temsilciler,
ilk liman / gemi acenteleridir.

htiyaca cevap vermek zere doan bu meslekten zamanla yine ihtiyaca cevap vermek zere simsarlk
(broker), kiralama ( charter ), tanker kiralama gibi zel bir bilgi birikimini ve belirtilen dallarda
uzmanl gerektiren yeni denizcilik sektr kavramlar ve meslekleri domutur.

Yelkenli gemiler yerini buharllara, buharllar yaktl makinelere, makinelerin gnmz ihtiyalarna
cevap verebilmesi iin ok hzl hale gelmesi ile acentelik kavram da eski zamanla mukayese
edilemeyecek dzeyde farkllklar gstermi, hzla gelien dnyada grev ve sorumluluklar artarak
dnya ve ulusal denizcilik sektrnde, gemi ile ticaretin yapld blgelerde adres olarak yerini
almtr.

Acente, tayin edilerek bir bakasnn vekilidir ama grev yapt karasular veya limanlarda tayin
edilmi kii veya kuruluun geici bir sre ile ta kendisidir. Ksaca, geminin armatr tayin
etmise geici armatr, kiracs tayin etmise geici kiracs konumundadr.

Acente, yurtdndan belki ilk kez lkeye giri yapan yabanc uyruklu bir gemi kaptan ile ilk temas
eden kii veya kurulu olarak, lkeyi temsil etme ve lke hakknda bir yabancya ilk intibalar verme
asndan ok nemli bir yer tutmakta, ayrca gemi armatrne de lkedeki uygulama ve kanunlar en
doru ekilde aktarmakla gnll bir tantm elisi olmaktadr.

Trkiye de Gemi Acenteleri

Gemi acentesi, gemi donatann (malik donatan veya kirac donatan) bir limanda ya da bir tama
blgesinde ( layn; hat ) temsil eden kii veya kurulutur. nc kiilere ve kurululara kar donatann
hak ve karlarn korur. Bu hizmeti karlnda da hizmet creti (acente komisyonu) alr.

Gemi acentesi bir ticaret aracsdr. Donatann / kaptann yetkilendirmesi sonrasnda liman iletmesi,
liman bakanl, salk idaresi, fener idaresi, polis gibi kurumlar nezdinde geminin ilerini takip eder.

Gemi acentelik hizmeti veklet ilikisi iinde srdrlr. Bu balamda donatan ya da donatann vekili
olarak kaptan, veklet ilikisi erevesinde geminin urak yapaca limanda acente atar yahut
acentelik szlemesi ile bu ba kurulur.

Gemi acentesi, donatann / kaptann yerel limandaki temsilcisidir.

Osmanllar dneminde bir toplumun can damarn tekil eden ulatrma hizmetlerini, zellikle de deniz
ticaretini yabanclar yrtmekteydi. D tamalarla uraan gemi acentelerinin neredeyse tamam
yabancyd. 1880lerde, gemi acentelii yapan tek Trk, kaytlara gre, Ali Hilmi Efendi idi. Ali Hilmi
Efendi irketi Hayriye mdryd.
3

1800l yllarda yabanc denizcilik kumpanyalarnn mekn Galata ve evresi idi. Bu kumpanyalar
stanbul limanna dzenli seferler (posta seferleri) yapmaktayd. 1890l yllarla birlikte yk ve yolcu
hareketinin hzlanmas zerine stanbula sefer yapan 28 yabanc denizcilik kumpanyas Kasm 1902
ylnda bir araya gelerek Ecnebi Seyr-i Sefain Kumpanyalar Dersaadet Bahriye Odas ad
altnda rgtlendi.

Dersaadet Bahriye Odasnn yeleri stanbul balantl deniz tamacl yapan yabanc armatrlerdi.
Bu kumpanyalarn 8 tanesi ngiliz, 5 tanesi Yunan, 3 tanesi Fransz, 3 tanesi Rus, 2 tanesi Alman,
birer tanesi de Bulgar, Macar, Avusturya, Romen, Belika, talyan ve Hollanda denizcilik
kumpanyasyd.

1900l Yllarn Dersaadetinde yabanc denizcilik kumpanyalarna acentelik hizmeti veren kii ya da
kurulular unlardr.

A. Pironcoff, Seager & Joly, Agelasto, Sfezzo & C., James La Fontaine, Bogdan De Jugovich,Georges
Schrimpf, S&W Hoffmann, Theodoridi & C, Alfred C. Silley, M. Isaakides, A.Foresti, M.Coumaki, A.
Kanavaloff, Charles Dechaud, J.W.Whittall &C.,E.C.Bartoro, Foscolo Mango &C.,Theo N.
Curmusi,M.Barauna, G.Danezi, Doros Brothers, Timothee Reboul, A.Seymery, A.Tchaikowsky,
Gilchrist Walker & C., ve F.Heald & Rizzo.

Cumhuriyetimizin kurulmasndan sonra yaplan birok yeni dzenlemelere paralel olarak sz konusu
rgtn isminde de deiiklikler yaplm ve srasyla, Ecnebi Seyr-i Sefain irketleri ve Armatrleri
Cemiyeti, Vapur Donatanlar ve Acenteleri Cemiyeti ve son olarak da Vapur Donatanlar ve
Acenteleri Dernei isimlerini almtr.

112 yllk bir gemie sahip olan Vapur Donatanlar ve Acenteleri Dernei Trkiyenin etki ve ilgi
alan olan deniz ve denizcilik bilgisini iktisadi, ticari, sosyal ve kltrel ilikilerini, yelerinin ihtiya ve
beklentilerini, birlik ve btnlk iinde hedefine ulatrmay baarmtr.

Dernein amac, denizlerimiz, deniz kaynaklarmz ve denizciliimiz konularnda gemi acentelik
mesleini icra eden yelerini grev ve sorumluluk konularnda aydnlatmak, ynlendirmek ve
zendirmektir.

Bu meslei icra eden kii ve kurululara, gemi acentelii ve temsilcilii, kavramlar, sorumluluu, tutum
ve davranlar, ofis ve personel alma dzeni, muhasebe kaytlarnn tutulma ekli, harcamalar,
proforma fatura dzenlenmesi ve nihai hesaplama sistemi ile ilgili bilgiler sunmaktadr.

yelerine sunmu olduu bu hizmetler yannda, uzun yllara yaylm olan tecrbelerine dayanarak
kazand edinimlerini, bu vesile ile sizlerle paylamaktan da byk bir onur duymaktadr.

Trk denizcilik sektrndeki en nemli profesyonel rgtlerden biri stanbul ve Marmara Ege
Akdeniz Karadeniz Blgeleri Deniz Ticaret Odasdr.

1982 ylnda stanbulda faaliyete balayan MEAK Deniz Ticaret Odasnn ana hedefi; milli menfaatler
dorultusunda, ulusal denizcilik ve ulatrma politikalar ile uyumlu olarak denizciliimizi gelitirmektir.

DTO nun faaliyet alanlar aada aklanmtr.
Deniz ulatrmas ile ilgili kurallar koymak ve uygulanmasn salamak,
Denizcilik sektrnde aratrmalar yapmak, bilgi toplamak ve yaymak,
Ulusal ulatrma politikalar dorultusunda deniz ticaretinin emniyetle
yaplmasn salamak,
Trk limanlarnn imknlarn ve uygulanan tarifeleri denizcilikle ilgili
uluslararas rgtlere bildirmek,
Denizcilikle ilgili uluslararas rgtlere ye olmak ve faaliyetlerine itirak
etmektir.

DTOnun bu faaliyetleri Trke ve ngilizce lisanlarnda,
4

Yllk olarak DTO Sektr Raporu (Maritime Sector Report) ve,
Aylk olarak Deniz Ticareti Dergisinde (Turkish Shipping World)
yaynlanarak kamuoyuna duyurulmaktadr.
Deniz Ticaret Odas nn ye olduu ulusal ve uluslararas kurulular:
Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii (TOBB)
Uluslararas Ticaret Odas Trk Milli Komitesi
Uluslararas Deniz Ticaret Odas (The International Chamber of Shipping
(ICS))
Uluslararas Denizcilik Brosu (International Maritime Bureau (IMB))
Gemi Brokerleri ve Acenteleri Ulusal Birlikleri Federasyonu (The Federation of
National Associations of Ship Brokers and Agents (FONASBA)
International Association of Independent Tanker Owners (INTERTANKO) and
The Baltic Exchange.
Baltk ve Uluslararas Denizcilik Konseyi (The Baltic and International Maritime
Council (BIMCO))

Deniz Ticaret Odasna bal ubeler; zmir, Bodrum, Marmaris, Antalya, skenderun, Fethiye ve
Karadeniz Erelidedir. Ayrca baehir Ankarada temsilcilik seviyesinde, tm ky ehirlerimizde
ise irtibat brolar mevcuttur.

5

1.2 ACENTELK KAVRAMLARI GREV ve SORUMLULUKLAR

Gemi Acentelii, evrensel bir meslek olmasndan dolay ilevleri, uluslararas szlemeler ve hukuk
kurallar erevesinde almalarn srdrrler. lkemizin de taraf olduu bu szleme ve hukuk
kurallarna gre ulusal hukukumuzda da bu meslek dal yer almtr.

TTK 102. maddesine gre; Acente kavram,
Bir szlemeye dayanarak, belirli bir yer veya blge iinde srekli olarak ticari bir iletmeyi ilgilendiren
szlemelerde araclk etmeyi veya bunlar o tacir adna yapmay meslek edinen kimseye ACENTE
denir.

TTK 103. Maddesine gre:
Szlemeleri yerli veya yabanc bir tacir hesabna ve kendi adna yapmaya srekli olarak yetkili
bulunanlar ile Trkiye Cumhuriyeti iinde merkez veya ubesi bulunmayan yabanc tacirler ad ve
hesabna lke iinde ilemlerde bulunanlar.

TTK 104. Maddesine gre:
Tayan, ayn zamanda ve ayn yer veya blge iinde ayn gemiyle ilgili olarak birden fazla acente
atayamaz.

Hkmleri yer almaktadr.

Ancak, Tama Szlemesinden doan Kirac Acentesi atama artndan dolay donatann ayn gemi
ve liman iin Koruyucu Acente atamas bu hkmn dndadr.

Gemi Acentelerinin yasal dayanaklar

Gemi acenteleri denizcilik ve deniz iletmecilii konusunda, uluslararas szlemelerle belirlenmi
kurallar ile ulusal yasalarmzdan, 6102 Sayl TTK, 4458 Sayl Gmrk Kanunu, 5682 Sayl Pasaport
Kanunu, 2548 Sayl Salk Resmi Kanunu, 618 Sayl Limanlar Kanunu, 2634 sayl Turizmi Tevik
Kanunu ve 2872 Sayl evre Kanunu ve bu kanunlara dayanarak karlm tzk, ynetmelik,
genelge ve tebli hkmlerine gre ilerini yrtrler.

Gemi Acenteleri, deniz tat ve aralar ile yolcu ve yk tamalarnda, gemi sahibi, kaptan, ileticisi
ve/veya kiracs nam ve hesabna nc kii ve kurululara kar hak ve menfaatlerini tayin edilen
blge iinde koruyan ve bunun karlnda cret alan kii ve kurululardr.

Gemi Acentelii sorumluluk ieren ok nemli bir meslek koludur. hmal ve istismar asla
affedilemeyecek kadar kendine zg bir meslektir. Geminin sahibi, kaptan, ileticisi ve kiracs,
ilerinin takip edilmesi ve kaptanna yardmc olmas iin ykleme ve boaltma limannda kendi
acentesini seme ve tayin etme zgrlne sahiptir.

Genel anlamda bir iin, verilmi bir grevin o i ve/veya grevi veren kii veya kuruluun adna
TTK'nun ilgili hkmleri uyarnca yapabilme yetkisinin bir baka kiiye veya kurulua, kuruma
tannabilme hakkdr.

1.2.2 Temsilcilik
Gemi acentesi, ayn zamanda temsilci demektir. Trk limanlarna gelen ve bayrak tayan deniz tat
ve aralarnn yolcu ve yk tamalarnda, gemi sahibi, kaptan, ileticisi ve kiracs nam ve hesabna
nc kii ve kurululara kar hak ve menfaatlerini o bayrak lkesi adna temsil etme yetkisine
sahiptir. Bu da meslein en onurlu yan olup "gvenilirlik" esasna dayanr.

6

Bu temsilcilik srasyla;

Gemi kaptann,
Geminin kendisini,
Geminin armatrn,
Geminin kiracsn,
Geminin iletmecisini,
Geminin merkez acentesini,
Geminin bulunduunuz lkedeki ana acentesini,

eklindedir.

Gemi acentelik hizmetleri, Trk limanlarna gelen her trl deniz tat ve aralarnn yolcu, yk,
tamasyla ilgili ykleme/boaltma bakm/onarm iin klavuz/rmorkr almas, srvey, ikmal, personel
deiiklii, vb. ilemlerin ilgili kurulular nezdinde bu hizmetlerin yerine getirilmesidir. Bu hizmetleri
yerine getirirken, Trkiye Cumhuriyeti yasalarnn n grd kurallarn noksansz uygulanmas ve bu
ilerle ilgili her trl bilginin zamannda doru ve noksansz olarak gemi sahibi, kiracs, ileticisi ve
gemi kaptanna bildirilmesidir.

Acentelik, bir hizmet sektrdr. Temsilcilik hakknn kullanlmas demektir, bir baka kii veya
kuruluun yapmas gereken resmi veya zel ilerin o kii veya kurulu adna en iyi ekilde yapmasdr.

Gemi acentelii hizmetleri iki blmden oluur. Bunlar:

Gemiye ilikin hizmetler,
Yolcu ve Yke ilikin hizmetler,

Olarak belirlenir.

Her iki hizmet tr, gemi acentesi iin byk nem tar. Yk varsa tayan vardr, tayan varsa gemi
tamas vardr, gemi tamas varsa gemi acentesi vardr. Bunlarn tm, deniz tamaclnda
yaplan hizmetle gerekleir.

Bir geminin bir limandan yk alarak baka bir limana tamas, uluslararas szlemelerle belirlenen
kurallar erevesinde gerekleir. Geminin hukuki bir varlk ve bir iletme olmas, gemide alan
personel ile gemiyle tanan yolcu, yk ve eyann tanmasnda, tayana nemli ykmllkler
getirilmitir. Tayan gemisini baka bir limana gnderdiinde, bu ykmllklerin bir ksm, geminin
gittii limanda gemi acentesi tarafndan yerine getirilmektedir. Gemi acentesi, tayan adna hem
gemiye, hem de ykn teslim alnmas ve teslim edilmesinde hizmet vermekle ykml tutulmutur.

Kurallar gerei gemi acentesinin gemiye ve yke verdii hizmetler geni kapsamldr. Daha gemi yke
balanmadan evvel gemi acentesinin hizmetleri balar, ykn alcya teslim edilmesi ve geminin
limandan kna kadar bu hizmet devam eder.

1.2.3.1 Gemiye verilen hizmetler:
Bir gemi acentesinin gemiye verdii hizmet, be ana balkta toplanr. Bunlar:
1. Gemi acentelik teklifi ve acente olarak atanma aamas,
2. Kurallara gre gemi limana gelmeden nce yaplan ihbarlar,
3. Geminin limana geliinde yaplmas gereken ilemler.
4. Gemi limana geldikten sonra yaplmas gereken ilemler,
5. Geminin kalk ilemleri dir.

7

1. Gemi acentelik teklifi aamas
Gemi acentesi, ykn tanaca bilgisini alr almaz gemi donatan, kiracs veya iletmecisi ile
temasa geerek:
Ykleme/boaltma konusunda limann durumu (rhtm, iskele, amandra, platform vb.)
hakkna bilgi verir,
Limann alma saatlerini, hafta tatili ve bayram gnlerini bildirerek tayan aydnlatr,
Bu bilgiler sonunda, tahsis edilen geminin liman masraflarn ieren Proforma Faturasn
tayana gndererek acente olarak atanmasnn ister.

2. Gemi limana gelmeden nce verilen hizmetler
Gemi limana gelmeden evvel tayan, tama szlemesinde belirtilen ykleme/boaltma artlarn
atad liman acentesine bildirir. ayet bu bilgi gelmez ise atanan acente, kendisini atayandan bu
bilgileri istemelidir. Tayann verdii bilgiler nda:
Tanacak yk ve eyann ykleyicisi veya alcsna, tama szlemesi hkmlerine gre
gemi hakknda (geminin ne zaman geleceine dair) bilgi ihbarnda bulunur. Daha sonra ise
3/2/1 gnlk ihbarlarn verir.
Gemi kaptanna, liman hakknda bilgi vererek dorudan yanamas veya limanda bir mddet
demirlemesi konusunda demir yerinin bilgilerini verir.
Liman Ynetmelii hkmleri gereince gemi gelmeden nce, Liman Bakanlna gemini
bilgilerini ve istenilen sertifikalarn vererek demirleme ve yanama ordinosunu alr.
Geminin yanap/kalkmas iin klavuz ve rmorkr talebinde bulunur.
Geminin geli kontrolnn yaplmas iin, Hudut ve Sahiller Salk Tabipliine, Emniyet Deniz
Liman ube Mdrlne ve Gmrk Muhafaza daresine kontrol yaplmas hususunda yazl
talepte bulunur.
Ykleme/boaltmay ykleyici/alclar ve liman iletmesiyle birlikte organize eder.
Gemi ykl geliyor ise, ykn zet beyan gmrk idaresine elektronik ortamda geilir.

3. Geminin limana geliinde verilen hizmetler
Hudut ve Sahiller Salk Tabiplii tarafndan salk kontrolnn yaplmasn, ardndan
Pasaport Polis kontrol ve Gmrk Muhafaza Kontrol yaplr.
Gemi ykl olarak geldiyse, kontrol sonunda yk gmrk idaresine sunulur.
Ykleyici veya alcya derhal Hazrlk Mektubu Notice of Readiness (NOR) verilir.
Acente yetkilisi, gemiye giderek kaptanla grme yapar. Ykleme/boaltma vb. konularda
kaptan bilgilendirir.
Gemi rhtm ve iskeleye yanatrlarak ykleme/boaltma almasna balatlr.

Gemi acenteleri tarafndan limanda gemilere sunulan hizmetler eitlidir. Geminin limana geliinden
itibaren geminin yanamas, ykn boaltmas/yklemesi ve yanama yerinde bulunduu sre iinde
yaplan hizmetlerle btnleir.

Gemilere limanda sunulan hizmetler:
Klavuzluk hizmeti,
Rmorkr hizmeti,
Palamar botu (Murinbot) hizmetleri,
Yanama yeri ve demir yerinde barnma creti,
Trk limanlarnda demirleme creti,
Gemi ambarlarnn alp kapatlmas,
Ykleme boaltma donanmlarnn hazrlanmas,
cretler, kimin tarafndan denecei

Klavuzluk hizmeti,
Gemilerin limana giri ve klarnda veya rhtm ve iskelelere yanama ve ayrlmalarnda, amandra,
platform ve mendireklere balamalarnda, demirlemelerinde, ktankara olmalarnda, buralar terk
etmelerinde ve buralarda herhangi bir nedenle yer deitirmelerinde (iftingde) verilen hizmetlerdir.

Klavuz hizmetleri, Liman Ynetmeliklerinde belirtilen hkmlere gre verilmektedir. Klavuzluk creti
geminin gros tonilatosu zerinden Klavuz ve Rmorkr cretleri Tarifesine gre hesaplanarak alnr.
Klavuz cretlerine, klavuz servis botu hizmeti de dahildir.

8

Rmorkr hizmeti
Gemilerin rhtm ve iskelelere yanama ve ayrlmalarnda, amandra, platform ve mendireklere
balamalarnda, ktankara olmalarnda, buralar terk etmelerinde ve buralarda herhangi bir nedenle
yer deitirmelerinde (iftingde) verilen rmorkr hizmetlerdir.

Gemiye verilen rmorkr hizmeti, Liman Ynetmeliklerinde belirtilen hkmlere gre verilmektedir.
Rmorkr creti, geminin gros tonilatosu zerinden Klavuz ve Rmorkr cretleri Tarifesine gre
zaman hesabna gre hesaplanarak alnr.

Palamar (Murinbot) hizmeti
Gemilerin rhtm, iskele, amandra, platform, mendirek vb. yanama yerlerine yanatrlmalar
srasnda geminin halatlarn buralara vermede palamar botu murinbot kullanlr. Palamar botu hizmet
cretleri, geminin gros tonilatosu zerinden Liman cretleri Tarifesinde belirtilen Palamar cret
Tarifesine gre hesaplanarak alnr.

Barnma / Barndrma hizmeti
Gemilerin rhtm, iskele, platform, amandra vb. yerlere yanatrldklarnda veya mendirek iine
demirledikleri yer iinde gemilerden barnma creti alnr. Bu cret, geminin GT zerinden Barnma
cret Tarifesi gn hesabna gre hesaplanarak alnr.

Demirleme hizmeti
Trk limanlarna gelen her gemi, limanlarmzda 72 saat mddetle demirde cretsiz olarak kalabilir. Bu
mddeti aan gemiler, Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanlnn belirlemi olduu tarifeye
gre aylk ve yllk olarak gros tonilatosu zerinden demirleme creti demekle ykmldrler.

Gemi ambar kapaklarn ama-kapama hizmeti
Gemi, limana yanatktan sonra ykleme ve boaltma yaplmas iin gemi ambar kapaklarnn almas
ve ii bittikten sonra da kapatlmas gerekir. Tama Szlemesi hkmlerine gre bu ambar
kapaklarnn alp-kapanmas gemiye ait olmakla birlikte, bazen liman iletmeleri tarafndan da
yaplmaktadr.

Yk donanmlar hizmeti
Gemiye yklenecek veya boaltlacak ykn Tama Szlemesine gre, gemi donanmlaryla
yaplmas art konmu olabilir. Bu gibi durumlarda gemi, ykleme veya boaltma donanmlar gemi
tarafndan hazr duruma getirilmelidir.

Verilen hizmet cretlerinin kimin tarafndan denecei
Gemiye verilen hizmetlerin cretleri gemi sahibinden, gemi ileteninden veya bunlarn adna hareket
eden kiiler olarak kaptan veya gemi acentesinden alnr.

Gemi, hukuki bir iletme olarak gemiyle ilgili hizmetlerin mutlak tarafdr; ykle ilgili hizmetlerinse
tama artlarna (FIO veya layner art) gre taraf olabilecei gibi, taraf ta olmayabilir. Gemiyle ilgili
hizmetlerin cretleri tayan, ykle ilgili hizmet cretleri ise tama szlemesi artlarna gre ya
tayan ya da tatan tarafndan denir.

4. Gemi limanda bulunduu sre iinde verilen hizmetler
Kaptan tarafndan yaplan geminin gereksinimi konusundaki isteklerini, kendisini atayan
tarafndan onay almak suretiyle yerine getirir.
Varsa gemi personel deiimlerini gerekletirir.
Yakt, kumanya, su ve malzeme almlarnda tedarikilere yardmc olur.
Donatan veya iletici tarafndan gemiye gnderilen veya gemiden donataanna gnderilecek
gemi aksam, gerekli evrakn teminini mteakip acentenin yetkilendirdii gmrk maviri
vastasyla gmrk mevzuatna gre gerekli ilemler yapldktan sonra gemiye verilir veya
gidecei yere gnderilir.
Atk alm ilemi, gemi kaptan gemi limana gelmeden nce, limanda boaltaca atk (kat
sv) miktarn acentesine bildirir. Acente, gemiden gelen talebe gre limann bal bulunduu
atk toplama iletmesine mracaatta bulunur. Geminin limana yanamasn mteakip atk
verme ilemi yaplr.

9

5. Geminin kalknda verilen hizmetler.
Geminin limanda ykleme ve tahliye ilemlerinin bitiini takiben kalk ilemleri balatlr.
ncelikle liman harcn bankaya yatrdktan sonra Liman bakanlnn internet sitesine
geminin detaylar, orijinal gemi sertifikalar, gemiadamlarnn ad, soyad ve yeterlilikleri
girilerek Yola Elverililik Belgesi (YEB) alnr.
Yola Elverililik Belgesi (YEB) ile Hudut ve Sahiller Salk Denetleme Tabipliine mracaat
edilir. Evrak beyanndan sonra geminin gidi pratikas alnr.
Geminin kalkna dair tm k dokmanlar hazr olduktan sonra Gmrk Muhafaza
Memuru, Pasaport Polisi ve acente yetkilisi gemiye giderek gemi tarafndan hazrlanan
dokmanlar grldkten sonra geminin kalk kontrol yaplr.

1.2.3.2 Yolcu ve yke verilen hizmetler
Deniz tat ve aralarla limanlarmza tanan yolcu ve ykler iin gemi acentelerinin vermi olduu
hizmetler vardr ve limanlarda yolcu ve yke verilen hizmetler:
Ykleme/boaltma hizmetleri,
Yk ifting hizmeti,
Hamaliye/tama hizmeti,
Ardiye (ambarlama) hizmeti,
Maniplasyon, montaj ve demontaj hizmeti,
Aktarma hizmeti.

Yolcuya verilen hizmetler
Kruvaziyer ve yolcu gemileriyle d lkelerden limanmza gelen yolcu ve turistlere verilen
hizmetler olarak nitelendirilir. Gemilere girecek ya da gemilerden inecek yolcu ve turistlerin
bilgileri, gemi acentesi tarafndan Liman Bakanl, Hudut ve Sahiller Salk Tabiplii,
Emniyet Deniz Liman ube Mdrl ve Gmrk darelerine bildirilir.

Gemi acenteleri, limana gelen yolcu ve turist gemileri iin, gemi gelmeden evvel geminin yanaaca
rhtm, iskele veya platformu hazr hale getirmeli ve gemiyi dorudan yanatrmaldr. Gemi
yanatktan hemen sonra kontrol iin gemiye gelen grevliler ve gemi acentesi araclyla geminin
kontrol ilemleri yaplr. Kontrol sonunda gemiyle gelen yolcu ve turistlerin gemiden kna balanr.

Ykleme/boaltma hizmetleri,
Ykn gemiye yklenmesi (gemi gvertesine veya ambarna konmas) veya gemiden rhtma
boaltlmas ilemleridir. Bu hizmet, gemi acentesinin asli grevleri arasnda yer alr.
Ykleme/boaltma hizmeti iki trden olumaktadr. Bunlardan biri Supalan dieri ise ardiye balantl
hizmet olarak yaplmaktadr.

Supalan hizmeti
Gemiye yklenen ykn dorudan ykleyicinin aracndan alnarak yklenmesi veya boaltlan ykn
dorudan alcnn aracna boaltlmasna supalan ilemi denir. Yk, ykleyici aracndan gemiye
yklenir; ya da gemiden alcnn aracna boaltlr.

Ardiye teslimi hizmeti
Gemiye yklenen veya gemiden boaltlan ykn ykleme/boaltma hizmeti ise, yk ve eya antrepo,
sundurma vb. limann depolama tesisinden gemiye yklenir yahut gemiden boaltlan eya liman
depolarna (ambarlama yerine) alnr.

Yk ifting hizmeti,
Gemideki yk ve eyann, geminin ayn veya dier ambara veya gverteleri arasnda yerinin
deitirilmesi hizmetidir. Gemi ii ifting hizmetleri ykleme boaltma operasyonunun bir paras
olmakla birlikte hizmet zincirinin olaan bir halkas deildir. Yk ifting hizmeti, bazen liman srasndaki
(rotasyondaki) deiiklik veya ykn zellii sebebiyle ykleme boaltma operasyonu ile ilgilenen gemi
zabiti boaltma limannda ifting yaptrtma durumunda kalabilir. Olaan olmamakla birlikte, yk iftingi
uygulamada yapla gelmektedir.

Hamaliye/tama hizmetleri,
Gemiden boaltlan yklerin ambarlama yerlerine tanmas, istifi gibi terminal hizmetlerini kapsar.
Ayn ekilde, ambarlama yerlerinden alnan ykn rhtma yanam gemiye yklenmesine kadar
geen terminal hizmetleri de hamaliye/tama hizmetleridir. Bu, gemi ile depolama alanlar arasnda
10

yaplan hizmetlere, terminal (rhtmst) hizmetleri de denir. Bu hizmet, ykleme boaltma
hizmetlerinin supalan veya ardiye balantl hizmet oluuna gre farkllk gsterir.

Yanama yeri akta (amandrada veya platform) gibi yerlerde yklenip boaltlan gemilerden ykn
tanmas (at/layter, mavna vb.) deniz aralaryla yaplr.

Ardiye hizmeti,
Bu hizmet, yklerin liman blgesi iinde geici depolanmas hizmetidir. Boaltlan veya yklenecek
yklerin limann ambarlama alanlarnda geici depolanmasdr. Gmrk Ynetmeliinin 77.
Maddesine gre ardiye hizmeti, Trkiye Gmrk Blgesine getirilen serbest dolamda olmayan yk
ve eya gmre sunulmasndan sonra gmrke onaylanm bir ilem veya kullanma tabi
tutuluncaya kadar yk ve eyann geici depolanma hizmetidir. Talep halinde ihracat yk ve eyas da
bu kapsamda deerlendirilir.

Maniplasyon, montaj ve demontaj hizmeti,
Liman letmeleri, deniz tat ve aralaryla gelen yk ve eyalarna verilen temel hizmetlerin dnda
eitli hizmetler de sunar. Paralarn tartlmas, kaplarn almas ve kapatlmas, istif yerindeki
paralarn seilmesi, kap deitirilmesi, kaplarda onarm yaplmas, numune ve marka vurulmas, kap
iindeki maldan numune alnmas, kaplarn etiketlenmesi gibi verilen hizmetlerden bazlardr.

Geici depolarda verilen hizmetlerin arasnda maniplasyon, montaj ve demontaj hizmetleri de yer alr.
Bu hizmetler bir liman iin ykleme boaltma ve depolama gibi temel hizmetler trnde deildir, istee
bal ikincil (tali) bir hizmet trdr ve yke verilen hizmetler arasndadr.

Aktarma hizmeti
Deniz tat ve aralaryla Trk limanlarna getirilen yk ve eyalarn bir blm, bir baka limana
gitmesi iin gelmi olabilir. Bu gibi durumlarda yk ve eya transit yk olarak gemiden geici
depolama yerine alnr ve daha sonra da gidecei limana baka bir tatla gnderilir. Bu hizmet de
gemi acentesinin yke vermi olduu hizmetler arasndadr.

Gemi acentelii faaliyetini gsteren kii ve kurulular, ncelikle Trk denizciliinin uluslararas dzeyde
onurunu, saygnln, menfaatlerini, iktisadi ve ticari itibarn korumak ve Trkiye Cumhuriyeti yasalar
ile uluslararas anlamalara gre denmesi gereken vergi, resim, harlarn denmesini salamakla
ykmldr.

Ayrca acente:
Gemi gelmeden evvel liman masraflarn, acentelik ve dier cretleri, gemi sahibi, ileticisi,
kiracs veya genel acentesine bildirerek mutabakat salamakla,
Gemi sahibi, ileticisi, kiracs veya genel acentesi ile salanan bu mutabakata gre gemi
limana gelmeden evvel pein olarak hesabna havale ettirmekle,
Acente, gemi limandan kalkn mteakip ksa srede liman masraflarn karmakla, varsa
kullanlmayan bakiye tutar geciktirmeksizin iade etmekle,
Gemi sahibi, ileticisi veya kiracs adna tahsil ettii navlun ve eklerini onlarn talepleri
dorultusunda kullanmak veya transfer etmekle,

Ykmldr.

Acente; kendisini temsil edecek olan gemi ve kaptann gemi gelmeden evvel telefon veya telsiz
balantsyla aramaldr. Kaptana, gelecei liman ve blge ile ilgili bilgiler verilmeli ve istekleri
sorulmaldr. Ayrca, gemide nemli bir sorun olup olmad da renilmelidir. Bu scak ilgi sonunda
gemi kaptanna "kendi lkesine, kendi evine gelmi" hissi yaratlmaldr. Gemi limana geldiinde,
firma sahibi ve st ynetici olarak gemiye gitmeli ve kaptanla grmelidir.

11

alma hayatnn ana kurallarndan biri olan bilgi ve disiplinli alma, her sektrde olduu gibi, gemi
acentelik sektrnde de n planda tutulmaldr. Gemi acentelik mesleini icra eden her kurum ve
kurulu:

ini ok iyi bilmeli,
ini 24 saat takip etmeli,
i bilen elemanlarla almal,
arkadalarna, iverenlerine, vekiline saygl olmal,
Gemi kaptanna ve gemiye kar kendisini, bal bulunduu kuruluu dolaysyla lkesini iyi
temsil etmeli,
Gemi kaptannn, gemi direinde asl bayraa ait lkeyi temsil ettiini unutmamal,
Giyimi ve davranlaryla sayg uyandrr nitelikte olmal,
inde dakik olmal ve iini ertelememeli,
Bal ve ilikide bulunduu resmi daireler ve zel kurulularla ok iyi diyalog iinde olmal,
Gler yzl ve disiplinli olmal.

Gemi Acentelii, sorumluluk ieren ok nemli bir meslektir. hmal ve istismar asla kabul edilemez. En
kk bir hata, gemi sahibi, iletmecisi ve kiracsna byk zararlar verebilir. Yukarda da belirtilen
esaslara bakldnda, ortak bir tek nokta vardr, o da disiplin ve ii iyi bilmektir.

i bilmek ve takip etmek son derece nemli olmakla birlikte, alt personelin veya yardmc elemanlarn
da iin ileyi safhalarn, nerede, ne zaman, nasl hareket edeceini bilmesi gerekir. Bunun iin alt ve
yardmc personele, departman kadrolarna sk sk hizmet ii eitimler vermek son derece nemlidir.
alanlar srekli eitilmeli, bilgi ve teknoloji ile donatlmaldr.

Kurum Yneticilerinin de aadaki hususlara dikkat etmesi gereklidir:

Kurumda alan personelin sevk ve idaresine hkim olmak,
Yaplacak iin, nasl yaplacann bilgisine sahip olmak,
in akn uygun ve doru bir ekilde planlamak,
in aknda olumsuzluklarla karlamamak ve annda mdahale edebilmek iin gerektiinde
24 saat takip etmek.
Bilgi ve teknoloji vastasyla alan personelin hizmet kalitesini ykseltmek

Meslein en nemli ve hassas ynlerinden biri de sayg ve sevgi kavramdr. Kurumda alt ve st
personel arasnda uygulanacak sayg ve sevgi faktrlerinin i ile ilgili birimlere kar da uygulanmas
gerekir. Bunun iin klk ve kyafete, diksiyona, hal ve tavrlara, davranlara gereken zeni gstermek
zorunludur.

Bir gemiye klacak ve o geminin kaptan ile bir diyalog iine girilecekse gemiye kan kii, tm zeni
gstermekte ykmllk tamaldr. in en nemli yan, kaptann, sadece gemisini idare eden bir kii
deil geminin gnderinde tad bayran lkesini temsil eden bir kii olduunun ve o lkenin
Cumhurbakan sfatnda bir ahsiyet olduunun unutulmamasdr.

Bu nedenle, gemi acentelik meslei, bilgiye, disipline, sayg ve sevgiye, kyafet ve diksiyona, tutum ve
davrana zen gsterilmesi gereken ve gvenirlilik esasna dayanan onurlu bir meslektir.

12

1.3 GEM ACENTELK MESSESES ( LETMES )

Gemi Acentesi, etki yaratan bir kii veya kurulu; ticarette bir bakas iin hareket eden olarak
tanmlanmaktadr. Bu tanmn en nemli ksm, etki yaratan ifadesidir. Gemi yneticisi acenteye,
kendi karlarn gzeten ve talimatlarn alan ve onlar iyi ve krl sonuca eritiren, kendi varlnn bir
uzants olarak bakar.

Acentelik ii yapacak olan herkes iin saduyu sahibi olmak, nce hizmetlerini vermeye balayaca
limandaki gemi operasyonunu planlamak ve gerekletirmek sonra da gemi yneticilerinin karlarna
en iyi ekilde hizmet edilmesini salamak iin onlarn adna etkin olacak kapasiteyi yaratmak
kanlmazdr. Bu, gemileri ve ykleme boaltma gereksinimlerini anlamak iin yalnzca teknik beceriyi
deil, bir geminin limanda donatana en ekonomik maliyetle sonulanan bir kal sresini salamak iin
nc taraflar etkileyebilmeyi de icap ettirecektir. Acentenin bu lt karlayabilmesine gre, her
acentenin piyasadaki yansmas da farkl olacaktr.

Bu cmleden olarak, acentenin en nemli grevlerinden biri, beklenen i frsatlarn analiz etme, bu
bilgisine sezgi ve yaratclk becerisini ekleme ve iyi bir pazarlama ve sat tekniine sahip olmaktr.
Gnmzde, artan rekabet artlar altnda bir gemi yneticisine ( donatan, gemi kiracs veya ileticisi )
gvenli bir hizmetle birlikte daha dk maliyetlerle i frsatlar yaratmak, mteri memnuniyetine
sreklilik kazandrmak, gerek gemi yneticisinin gerekse acentenin varln srdrmesinin balca
unsurudur.

Acentelik mesleinde pazarlama sadece bir birimin ii olmayp irketin tm alanlarnn bir btn
olarak sergileyebilecei ve ayn zamanda sergilemesi gereken bir faaliyettir. Bir gemi acentesinde,
santral memurunun telefonda hitap eklinden e-posta veya faks ile gnderilen bir mesajdaki ifadeye,
gemi dokmanlarnn dzgn, hatasz ve zamannda verilmesinden gemi operasyonunu planlanan
zamanda bitiren ekibe, gemi, gemi ileticisi ve mterilere hatasz, zamannda ve anlamalara sadk
kalarak hazrlanan hesaplamalara, navlun tahsilat ve transferi ile ilgilenen kiilere kadar yaplacak titiz
almalar, tm alanlarn sorumluluunda olup bu sorumluluun bilinli bir ekilde tanmas gerek
gemi ileticisinin gerekse mterinin memnuniyetini arttracak, pazarlama faaliyetlerine kuvvetle etken
olacaktr.

Gemi acentesi ayn zamanda deien dnya koullarn ve yk hareketlerini, ekonomik, politik olaylar
yakndan takip etmek ve daima gncel olaylarn iinde olmak zorundadr. Bunun iin de ticaret ve
deniz ticareti ile ilgili dergi, kitap ve gazeteler vazgeilmez unsurlar olarak grlmelidir.

Kesinlikle reklm verilmeli, ancak reklm arac dikkatle seilmelidir. Kullanlmas dnlen ticaret
dergilerinin olas mteriler tarafndan gerekten grleceinden emin olmaya allmaldr.

13

1.4 GEM ACENTELK LETMES OFS DZEN

Acente zaman ile yartndan iyerinin bulunduu yer, alma dzeninin verimlilii asndan ok
nemlidir. Bir acentenin iyeri, gemilere, liman iletmelerine ve rhtma ne kadar yakn olursa, hizmet
de o kadar verimli olur. Acente alanlar, alma performanslarn srdrebilmek iin iyerinin
bulunduu yere gnde 24 saat, haftada 7 gn eriilebilir durumda olmaldr.

Bir acente ofisinin yeri, zmn sadece bir ksmdr. Normal olarak tm gemiler limana varlarnda
karlanr. Bu durumda acente alanlarnn da ulam konusu byk nem arzetmektedir. Bu sebeple
acente alanlarlarnn evi limana ne kadar yakn olursa o kadar iyi sonu alnr.

1.4.2 Yerinin Yaps
Acentelik, gnde 24 saat, haftada 7 gn esasyla allmas gereken bir hizmet sektrdr. Her an
yaplacak talebi ve gereksinimi karlama imknna sahip rgtsel bir yapya sahip olmaldr. Bunun
iin ulam ve ihtiyaca gre personel says byk nem tamaktadr.

Baz byk irketlerde, gemi ve yk trafiinin younluuna gre gemiye kan memurlarn srekli
bulundurulduu iyerinde vardiya sistemiyle alma zorunlu hale gelebilir. Bu sebeple iverenlerin i
hacmine paralel olarak gemiye kan veya gemi operasyonu ile bilfiil ilgilenen personelini dnml
olarak altrmas gerekmektedir. Buna bal olarak da her i yerinde gece veya hafta sonu ve resmi
tatil gnlerinde alma esaslar ile alacak kiileri belirleyen cetvellerin bulunmas allm bir
uygulamadr.

Ayrca i yeri merkezi de, faks, telefon, elektronik posta ve benzeri yollar ile gelen bilgileri alma ve
ilgililerine iletme asndan bir s olarak kullanlmaldr.

1.4.3 letiim
Acentelik mesleinin ilk art, bilgi iletiiminin srekli akn salamak ve ada denizciliin
gereksinimleri iin kritik talimatlar ve bilgileri nakledebilecei ve alabilecei donanma sahip olmaktr..
Acente iletmesi iin olaylara hzl yant, ada teknoloji ve iletiim donanmnn ve tiplerinin dikkatli
renilmesini gerektirir. Gnmzde, e-posta ve faks en ok tercih edilen iletiim aracdr. Ayrca, son
derece gelitirilmi cep telefonlar sayesinde, gnn her saatinde haber almak ve haber vermek
olana vardr. Gelen mesajlarn, sadece normal iyeri saatlerinde deil, haftann 7 gn izlenmesi
gereklidir. Acente gemiler iin talimatlar almak zere her zaman hazr olmaldr ve geminin ynetimi,
seyri ve seferi ile ilgili bilgileri hem geminin yneticisine hem de bir sonraki urak limanna zamannda
iletmelidir.

Uydu iletiimi sayesinde birok geminin telefon, faks ve e-posta ile iletiim kurma olanaklar vardr. Bu
olanaklar karadaki ofislerin de ayn eriime sahip olmas anlamna gelmektedir. GMDSSnin (Global
Maritime Distress and Safety Sistem) tam uygulanmas ve karada seyyar (cep) telefonlarnnn,
neredeyse evrensel kullanma gemesi ile birlikte, acente ile gemi arasnda balant kurma ileri de
tamamyla deimitir. Bu teknolojik ilerlemeler, gemideki i gnnn karadaki normal iyeri saatleriyle
alakas olmamasna ramen, gnde 24 saat iletiim imknlarn salamaktadr. Bu durumda acente
gndz veya gece, gnn her saatinde istekleri yantlamaya hazr olmak zorundadr.

1.4.4 Bilgisayar
Gemi tamacl bilgisi ve yerel konularda uzmanlk ve sorun zme yetenekleri insana ait nitelikler
olmakla beraber gnmzde bilgisayar kullanmak ada i yaamnda nemli bir rol oynamaktadr.
ada bir Gemi Acentesinin, fakslar ve e-postalar gnderip alabilen bilgisayar sistemi iletiim
merkezi olmaldr. Baz youn limanlar aras tarifeli tamaclkla ilgili yk bilgilerinin elektronik ortamda
gnderilmesi gerekir. Birok tarifeli tamaclk hatt yneticisi acenteye manifestolar, bu yolla
gndermektedir. Acente, sadece bir tua dokunarak bu bilgiyi almaktadr. Ayrca Liman acenteleri yine
bilgisayarn bir tuuna basmakla Proforma Acente Masraflar karabilmektedir. Bu da ilere hz
kazandrmakta ilemlerin doru ve muntazam bir ekilde yaplmasn salamaktadr.

14

1.4.5 nternet
nternet, aratrma yapmak, bilgi toplamak ve bilgiye kolay ve abuk eriim asndan bir kaynak
niteliindedir..

Gnmzde denizcilik irketlerinin, gemi acentelerinin, yakt-kumanya ikmalcilerinin ve dier tedariki
firmalarn internet sitelerinden firmalar hakknda veya hizmet verdikleri liman hakknda kolaylkla bilgi
alnmaktadr. Bir gemi acentesinin de internet aracl ile kendi firmasn tantmas kanlmazdr.

1.4.6 Personel Alma
Gemi Acentelii iinin zel nitelii, almalarn normal saatlerin dnda kalmas ve her trl iklim
artlar altnda almay gerektiriyor olmasdr. Yaz, k ve frtnal gnlerde sabahn kr karanlnda
gemiyi karlamak, yanamasn salamak, ykleme veya tahliyesini balatmak bilgi, beceri, abukluk
ve dayankllk ister. e talip olan kiiye bu durum kesinlikle anlatlmaldr.
Acente ii iin seilen kiiler, normal alma koullarnn dnda baka bir alma koullar ile kar
karyadr. Bu da tahammln tesinde baz eylerin fazlasna ihtiya gsterecektir. Gemi
Kaptanlarnn, zellikle bugnn baz byk gemilerinde, ounluu mutlak tecrit ortamnda
uygulanmak zorunda olan snrsz sayda sorumluluu bulunmaktadr. Limandaki bir gemiye kan
acente personelinin, en azndan bir kaptan sorumluluklarnn bazlarndan kurtarabilmi olmas
yaplabilecek en nemli acentelik grevlerinden biri olduu gibi kaptann dolays ile gemi sahibi veya
ileticisinin memnuniyeti salanm olacaktr. Eer bu baarlacaksa o zaman gemiye kan memur
ok yksek derecede gven telkin etme kabiliyetine sahip olmak zorundadr.

Gemi Acentesi, kendi acentelii altnda limana gelen gemilerle ilgili masraflar iin her zaman fatura
karl deme yapmaldr. Muhasebe grevlileri maliyet hesaplarn belirlemek iin gemi
harcamalarn gemi adlarna gre ayrmaldr. Masraflarn doru olmasna azami dikkat edilmelidir.
Maliyet kaytlarnn ve sefer dosyalarnn tutulmasna, harcamalarn buna gre yaplmasna zen
gsterilmelidir.

Gemi acentesinde harcamalara ait faturalar, acente cretlerinin eklenmesi ile birlikte tamamlanr.
Temsil olunan kiiye nihai acente harcamalar faturas ile birlikte, tahakkuk eden maliyetlerin ve
nceden gnderilen parann gerek maliyetleri at durumlarda, veya parann alnmad zamanlarda
acente lehine bakiye alacan bir zeti bildirilmelidir.

Dviz al verilerinde karlalan maliyetler daima hesaba katlmaldr. Acentenin ald avansn
borcun yerel para birimi cinsinden karlamasn salamak, acente masraflarn deyen tarafn
sorumluluudur. Baka para birimlerine dntrrken karlalan herhangi bir maliyet, veya banka
masraf iin havalelerden dlen cretler, temsil olunan kii hesabnadr.

1.4.8 Nakit Ak
Her kurumun bir nakit ak program vardr. Gemi acentelii konusunda nakit ak daha da nem
arzeder. Zira limana gelen geminin rsumlarn demek ihmale gelmeyen nemli demeler arasnda
bulunur. Bu bakmdan nakit aknn dier iletmelerden daha dikkatli olarak programlanmas gerekir.
Bu nakit ak, sadece muhasebe veya finans ile ilgililere braklmamal, acente operasyonunu
ynetenler tarafndan da dikkatle takip edilmelidir.

Bir acentenin, Liman Acentesi olarak hareket etmek iin atanma emrini almasndan sonra ilk grevi,
liman ura srasnda neyi kimin deyeceini belirlemektir. Bu konuda dikkate alnacak iki husus
vardr:

1. Liman harcamalar ve/veya ykleme boaltma masraflar iin donatan ve kirac arasnda
herhangi bir ayrm olup olmayacann belirlenmesi
2. cretini deyen acente atayannn, liman masraflarnn yannda istenen acente cretini
kabul edeceini ve haberleme ve ulam masraflarn, denizcilik ileriyle ilgili memurlarn
fazla mesaileri ve dier gerekli genel giderler gibi baz harcamalar iin deme yapacan
onaylamas

15

Acente harcamalarn deme sorumluluu normalde iki taraftan birine der. Bunlar;

1. Eer gemi sefer esasl kirada altrlyorsa donatan,
2. Eer gemi zaman esasl kirada iletiliyorsa, gemi iletme yklenicisi (kirac)

tarafndan denir.

Acente sfatyla atanma emri kimden alndysa, liman masraflarnn karlanmasnda onun sorumlu
olduunu kabul etmek olaandr. Atamalarn, her bakmdan asl donatan onlarm gibi hareket eden
iletmeci irketler tarafndan yaplm olduu durumlar da bulunabilir. Byle bir durumda masraflarn
kimin hesabna olacann teyidi alnmaldr.

Acente olarak atama emrinin alnmas ve liman masraflar iin kimin sorumlu olduunun belirlenmesi
zerine, proforma acente harcamalar faturasnn hesaplanmas byk nem tar. Bu, tahakkuk
etmesi olas bilinen masraflarn kalemlere ayrlarak dkm yaplm bir beyan formu olacaktr.

rnek olarak;

Liman rsumu,
Rhtm ve barnma creti,
Yedekte ekme cretleri,
Klavuz ve rmorkr cretleri,
Resmi ve dier vergiler (fener ve salk resmi),
Acentelik creti,
Gemiyle ilgili dier giderler,

eklinde verilebilir ve yanlarnda tabii ki rakamlar bildirilir.

Hesaplanan proforma acente harcamalar faturas acente atayanna yazl olarak faks veya e-postayla
kendiliinden gnderilmelidir. Proforma fatura tutarn kapsamak zere acenteyi atayandan avans
olarak para talep edilmelidir. Acente, tayin edilmeyi kabul ederken lkesindeki acente tarifesinin
uygulanmasnn yasal zorunluluk olduunu muhakkak bildirmelidir. Bu durum, proforma tutarn
almak iin, iin iine yasalar girdiinde, acente harcamalar karlnn alnmasn kolaylaacaktr.

Bazen gemi kaptan, personeli veya kendi harcamalar iin avans isteyebilir. Byle bir talep geldiinde
acentenin durumu derhal onu acente olarak atayanna bildirmesi ve ondan onay almas gerekir. Tm
donatanlar kaptanlaryla mkemmel ilikilere sahip deildir. Bu yzden acenteler nakit avanslar iin
temsil olunan kiiden her bir ilem iin ayr ayr yetki / onay almay alkanlk haline getirmelidir.

Liman acentesi, onu atayana gndermi olduu proforma faturann bedelini isteme hakkna sahiptir.
Gemi liman terk etmeden evvel talep edilen parann gelmi olmasna dikkat edilmelidir.

Nihai harcamalar faturasnn dzenlenebilmesi iin geminin liman urann bandan sonuna kadar
hem hizmetlerin hem de ikmallerin gereklemesi, tm almlarnn kaydedilerek cretlerin tahakkuku
kesinlemi olmaldr. Acentenin, atayan ile varm olduu mutabakata uygun olarak harcamalar
yapmas ve buna uygun olarak masraflarn karm olmas ok nemlidir.

Temsil olunan kiiler iin yaplan tm harcamalara ait faturalarda, servis hizmetleri, ikmaller ve yaplan
dier taleplerde kaptan tarafndan onay imzasnn bulunmas ok nemlidir. Tm faturalar acentenin
eliyle geminin Kaptan ve Donatanna hitaben dzenlenmeli ve geminin ad yazlmaldr.

Birok donatan, acente harcamalarna ait masraf faturasn olabildiince abuk almak ister. Gemi
acentesinin, geminin kalkn mteakip ksa zamanda tedariki firmalar tarafndan dzenlenen
faturalar alp atayanna gndermesi ve mutabakat salamas gerekir. Ayrca, donatanndan avans
alnm ve kan hesap sonunda donatanna borlu kalnm ise, kalan para ksa zamanda iade
etmelidir.

16

1.5 ACENTENN TEMSL OLUNAN K LE LKLER

1.5.1 Giri
Acentenin nem srasna konmu grevlerinin banda temsil ettii kii ve kurumlarla olan ilikileri
gelmektedir.. Bunlar srasyla:

1) in elde edilmesi,
2) Para tahsisinin / demenin gvenceye alnmas

Acente, geiminin dayana olan bu eleri ncelikle gvenceye almaldr. Bu nedenle, Acente ile
temsil olunan kii ilikisinin kuvvetli bir ekilde kurulmasna byk zen gsterilmelidir. Ticari iliki
ou kez tm ilikiler iinde en iyi olandr. Nedeni ise, taraflarn hi biri dierinin yaptklarn karlksz
kabul edemez.

Temsil olunan kii, Acenteden corafi uzaklkta yerleik ve bu yzden yerel deiiklikler, eilimler ve
gelimeler hakknda bilgi destei iin ona baml olabilir. Bu bamllk hibir zaman ktye
kullanlmamal, temsil edilen kiinin acentelik kurumunun geim kayna / dayana olduu
unutulmamaldr.

Gemi acentesi, temsil ettii gemiyle ilgili ilerin akndan ve gelimelerden donatann devaml
haberdar etmelidir. Bu, temsil olunan kiinin ilerini idare etmesi ve planlarn yapabilmesi asndan
memnuniyet yaratacaktr. Verilen bu bilgi akndaki masraflardan asla kanlmamaldr. Ayrca,
kaptann donatanna acente hakknda ters bir rapor gndermek iin bir nedeni olmasna asla frsat
verilmemelidir.

Acente, temsil olunan kiinin gz ve kuladr. Temsil olunan kiiyi, gemi kendi sorumluluunda
kald srece, oluan tm olaylardan tam bilgi sahibi tutmak acentenin balca sorumluluudur.
Acente atanma emrini ald andan itibaren temsil olunan kiinin, geminin tahmini var tarihi, rhtma
yanamas, yk ilemleri ve tahmini kalk tarihi gibi bilgiler ile geminin urak limanndaki almalar
iin beklenen gelimeler konusundaki bilgilerini srekli gncel tutmaldr. Temsil olunan kii, (gemi
ileteni) acentenin vermi olduu bu bilgilerle geminin bir sonraki seferini programlayabilme imkan
salar ve gelecekteki ykler iin hazrlk yapabilir.

Acente, geminin varndan nce geminin liman girii, yanama yeri ve yk ilemleri ile ilgili hazrlklar
yapabilmek iin atayanndan geminin tahmini var tarihini mutlaka renmelidir. Alnan bu bilgiler,
yerel liman idaresine ve yk terminaline iletilmelidir. Buna karlk onlar da liman giri saati, yanama
yerinin hazr oluu ve yk ilemlerinin tamamlanmasnn beklendii tarih hakkndaki bilgileri
vereceklerdir. Acente, bu bilgileri temsil ettii kiiye derhal aktarmaldr. Olaylar deitike tahminler de
deiecektir ve bunlar srekli ilgili taraflara ve temsil olunan kiiye mutlaka annda ve doru olarak
aktarlmaldr.

Gemi urak limanna vardnda, belirli bilgiler olaylara dayanan gerekler haline gelir ve bunlar ortaya
ktka temsil olunan kii ve kurulua aktarlmaldr. Bu bilgiler genel olarak aadakileri ierir:

Var tarihi / saati.
Eer gemi limana giri iin akta demirlediyse demirleme tarihi / saati.
Demir alma tarihi / saati, (eer gemi demirlediyse)
Limana giri tarihi / saati.
Geminin yanama tarihi / saati ve yeri.
Kaptann hazrlk mektubunu sunduu tarih / saat.
Hazrlk mektubunun kabul edildii tarih / saat.
Yk ilemlerinin balad tarih / saat.
Bu andan itibaren ykle ilgili olaylar olutuklarnda, ykn niteliine ve ykn allma trne
bal olarak saat ve saat veya gn ve gn ayrntlaryla, doal olarak aktarlmaldr.
Yk ilemlerinin tamamland tarih / saat.
Yk belgelerinin gemiye teslim edildii, geminin kalka hazr olduu tarih / saat.
Geminin rhtmdan ayrld tarih / saat.
Geminin limandan kt ve ak deniz seyrine balad tarih / saat.
17

Ykleme yapldysa konimentoya uygun olarak, boaltma yapldysa boalan ykn arlna
uygun olarak yklenen veya boaltlan ykle ilgili ayrntl bilgi.
Bir sonraki limana tahmini var tarih / saati

eitli aamalarda bu bilgilerin hemen tm temsil olunan kiiye iletilmi olsa bile kendisini
gelimelerden haberdar tutmak iin bir liman urann sonunda bilgilerin tamamn ieren bir Olaylar
izelgesi ile sonulandrlmaldr. Birok ticari gemi seferinde ve acente atayanlarn birou iin
Olaylar izelgesi nin geminin yanama yerinden ayrlmasndan hemen nce doldurulmas ve kabul
ettiini gstermek iin kaptana / ykleyiciye / alcya imzalatlmas gerekir. Bu bilgiler donatanlar veya
gemi ileticileri tarafndan liman urann kira szlemesine uygun tamamlanp tamamlanmadn
hesaplamak iin kullanlacaktr. Bu bilgiler olabilecek dispe veya srastaryay hesaplamakta
kullanlacandan doru ve muntazam bir ekilde verilmelidir.

Ayrca, geminin ykleme / boaltma ilemini tamamlamasndan sonra alnm olan talimatlara uygun
olmayan ekilde yk noksanl veya fazlal kabilir. Bu konuda gerekli nlem alnabilmesi iin
durumun iverene derhal bildirilmesi gerekmektedir.

Navlun, tayann nam ve hesabna denecek olan, yolcu ve ykn tanmasna ilikin cretlerin
tamamdr. Navluna, deniz tamasna ilikin her trl srarj ve ek gelirler dhildir.

Navlun ve dier gelirlerle ilgili, iin ileyii ve ak bakmndan tayc ve acentenin ayr ayr grev ve
sorumluluklar vardr. Bunlar, uluslararas anlamalara gre belirlenmi kurallardr.

Bu kurallara gre:

a) Taycnn Grevi.

1) Acentenin grevini yapabilmesi ve iin gereklemesi ile ilgili tm dokmanlar
salamak ve acenteye iletmek,

2) Geminin programlarn, uranlacak limanlar ve denizyolu politikas ile ilgili bilgileri
tam ve zamannda bildirmek,

3) Navlun tarifeleri ve navlun ve dier masraflarn tahsilat ile ilgili anlamalarn tm
koullarn uygulanmas iin acenteye yazl olarak bildirmek,

4) Gemi masraflarn karlamak zere acentenin talep ettii bedeli avans olarak
gndermek veya navlun tahsilatndan kullanlmasna onay vermek,

5) Navlun anlamasna gre grevlerini yerine getirmede, acentenin kt niyetli
ihmali veya hatasyla veya bu yolla olumadka acente tarafndan iyi niyetle verilen
talimat veya herhangi bir banka, simsar veya dier bir kiinin neden olduu zarar
yznden taycya kar sorumlu tutmamak.

b) Acentenin Grevleri

1) Tayc tarafndan gnderilen tarifelere gre, navlun ve dier masraflar
hesaplamak ve bu tr tarifelerin veya dier navlun anlamalarnn tm ekil ve
koullarn uygulamada dikkat ve azami gayreti gstererek, taycnn navlun
hesaplamalar ve dokmantasyonunu kontrol etmek,

2) Navlun ve ilgili hesaplarn tahsilat ile taycya ait tm navlunlar ve dier cretleri
taycnn isteyebilecei srede taycya gndermek, (Banka masraflar taycnn
hesabna aittir.)

3) Sefer sonunda ( veya belirtilen dnemlerde ) navlun tahsilat ve dier gelir-gider
hesab ve raporlarn ksa srede taycya bildirmek. (Acente, eer varsa gemi
alacan da bu hesaptan dme hakkna sahiptir.)

18

Gemi acentesi deiik ortamlarda hizmet verir. Bazlar salt bir liman iin organize olmulardr (yerel
acenteler); bazlar belirli bir tama hattndaki limanlara urak yapan bir tayana ait gemilerin
hizmetlerini stlenirler (genel acenteler); bazen tama hatt bir lkenin tm limanlarn kapsayabilir;
bu durumda da gemi acentesinin ilevi ulusal acente olma nitelii kazanr

Gemi acentesi her ne kadar farkl adlarla anlsa da, ilevleri ounlukla birbiri iine gemi yapdadr.

Gemi acentesini deiik biimlerde snflandrmak olasdr. Snflandrmada temsil yetkisi, hizmet
blgesi, verilen hizmet(ler) gibi ltler esas alnr.

Acente, atama emrini ald tarafa bal olan sorumluluklarnn bilincinde olmaldr. Bu, gemi donatan,
ileteni, kiracs olabilir. Esas olan acente, onu atayan ve cretini deyen kimseye kar sorumludur.

Buna gre gemi acenteleri:
a. Armatr acentesi
b. Kirac Acentesi
c. Koruyucu Acente olmak zere snflandrlrlar

Armatr Acentesi

Tayan temsil yetkisinin arterer (kirac) tarafndan arter szlemesine yanstlmasna ve tayan
tarafndan uygulanmasna, ya da tayan tarafndan kendi inisiyatifinde grevlendirilmesine gre gemi
acentesi farkl adlar alr. Armatr acentesi, kirac acentesi gibi

Armatr (Donatan) acentesi, navlun szlemesine gre donatann veya kirac donatann urak
limanlarnda atad acentedir.

Donatan acentesi, donatann kendi iradesiyle atad acentedir. Kirac acentesi ise, arter szlemesi
hkmne dayanlarak donatann atamak durumunda olduu acentedir.

Kirac Acentesi

Kirac acentesi, navlun szlemesine konmu hkme dayanarak gemiyi kiralayan tarafn ngrd
acentedir. Szlemeye dayanarak kirac, geminin urayaca limandaki acenteyi belirler; tayan da
belirlenmi acenteyi kendi acentesi olarak atar. Acentelik hizmetlerinin karl da tayan tarafndan
denir.

Kirac, uygulamada arter szlemesinde kirac acentesine yer verilmesini baz nedenlerle isteyebilir:
Ykleyici ya da alcyla kendi arasndaki yke ilikin sorunlarn zmnde szlemede dikte
ettirdii gemi acentesinin olumlu davranlarndan / deneyiminden yararlanm olabilir.
Kirac, ykleme / boaltma limanndaki etkili acentenin dikte ettirdii gemi acentesi olduunu
bilmektedir,
Kirac, acente hakknda tayana gre daha ok bilgi sahibidir.

Zaman arterinde de gemiyi kirasna alan arterer (kirac donatan) gemi acentesini seme ve atama
hakkna sahiptir. Bu da artererin gemiyi ileten kii / kurulu durumunda olmasndan trdr. Gemiyi
ekip eviren kii olarak arterer (kirac donatan) kirasndaki geminin urak limanlarndaki masraflarn
stlenmektedir. Gemisini kiraya veren gemi sahibinin (malik donatann) edimi gemiyi donatmak,
bakmn ve tutumunu yapmaktr. Geminin tutumu (kondisyonu) asndan zaman arterinin malik
donatana ykledii bu edim kukusuz geminin altrlmasn kapsamaz. Bu husus kirac donatann
uhdesindedir.

Zaman arterine alnm bir geminin baka bir kiiye yeniden zaman esasl kiralanmas yeni kirac
donatana da bir nceki kiracnn hak ve ykmllklerini verir.

Koruyucu Acente (Gzetim Acentesi)

Koruyucu acente (gzetim acentesi), navlun szlemesine dayanarak kiracnn ngrd acentenin
atanmas durumunda donatann kendi hesabna o limanda atad acentedir. Szlemenin donatan
acentesi ngrmesi halinde kirac da o limanda gzetim acentesi tutabilir.
19

Koruyucu acente genellikle kirac acentesinin tayann karlarn korumay reddettii ortamda
gndeme gelir. Kirac acentesi, kendi sorumluluk alannn dnda olduu gerekesiyle, tayann
ilerini yapmaktan kandnda koruyucu acente (gzetim acentesi) ihtiyac belirir. Koruyucu acente
tayann karlarn kollamak zere tayan tarafndan yetkilendirilmi bir tr glge acentedir. Kirac
acentesinin yapt ilemleri izler; tayann aleyhine sonu dourmamas iin urar.

Kirac acentesi urak limannda donatann (tayann) karlarn kollamas gereken kiidir; ancak
uygulamada bundan sapmalar olduu gzlenmektedir. zellikle hazrlk ihbarnn (NOR)
geciktirilmeden verilmesi, s.o.f dzenlenmesi, yanama yeri ayarlanmas vb, zaman-zaman kritik
durumlar ortaya karan konularda kiracnn acentesinin devrede olmas ve gemi adna ilemleri
yrtmesi uygulamada tayanla kiracsn kar karya getirebilmektedir.

Hazrlk ihbarnn zamannda verilmemesi kirac acentesinin hizmetine glge dren olaylarn
denebilir ki banda gelir.

Tayan da, szlemeyle mecbur kald kirac acentesine karlk o limanda ikinci bir acente tutarak
karlarn kollamaya alr. Buna koruyucu acente (gzetme acentesi) denir. Koruyucu acentenin
varlk kazanmasnda kirac acentesinin donatan namna hizmet vermekte olmas ve fakat kirac
tarafndan ngrlm bulunmas byk lde etkili olmutur.

Bir acente, ayn zamanda hem kirac hem de donatan tarafndan atanabilir. Bu takdirde, hangi
masraflarn kimin tarafndan deneceinin iyi bilinmesi ve bunun iin de her iki taraftan teyit alnmas
iin salkl takip edilmesi asndan gereklidir.

Yaplan harcamalarn kirac ile donatan arasnda bllmesi, taraflarn ( donatan ile kirac )
aralarnda yaptklar anlamaya bal olmakla beraber genel olarak aada belirtildii ekildedir:


Normalde zaman esasl kira dnemi boyunca liman uraklaryla ilgili masraflar kapsar. Bunlar:

Boaz, Kanal, Nehir, Rhtm, skele, Aidat
Yedekte ekme,
Klavuzluk,
Fener ve salk resmi,
Gemi Yakt,
Acentelik creti,
Ykleme Boaltma cretleri.

gibi masraflardr.


Bu harcamalar, geminin iletilmesinin genel masraflar ve geminin i ileriyle ilgili harcamalar olup,
Kaptan Avans,
Seyahat, Otel, Doktor gibi Mrettebat Masraflar,
Gemi ihtiyac iin gerekli olan yakt, kumanya ve malzemeler,
Bakm ve Onarm Masraflar
Geminin Mektuplar,

gibi harcamalar kapsar.

Gemi ile tanan her trl yk ile ilgili olarak ykn gemiye yklenmesi ve/veya gemiden boaltlmas
iin ykleyicinin veya alcnn demesi gereken ykleme, boaltma, terminal cretleri gibi cretler
vardr. Ykleyicinin / alcnn kendileri bu cretleri liman iletmelerine deyebilecei gibi ou zaman
gemi acentesi aracl ile demeyi tercih ederler.
20


Nihai harcamalar faturasnn dzenlenmesi iin, geminin limana geliinden kalkna kadar geen
sreye ait hem hizmetlerin hem de ikmallerin gereklemesi ve tm almlarnn kaydedilerek cretlerin
tahakkukunun kesinlemi olmas gereklidir. Acente iin atayan ile varm olduu mutabakata uygun
olarak harcamalarn yaplmas ve buna uygun olarak da nihai harcamalar faturasnn dzenlenmi
olmas ok nemlidir.

Acente, ayn gemi iin yukarda bahsedildii zere hem donatan acentesi ( Koruyucu Acente ) hem de
kirac acentesi olabilir. Ancak nihai masraf faturas dzenlenirken her bir atamann faturas ayr ayr ve
atayan kii adna dzenlenmelidir. Ayrca aksi kararlatrlmam ise tm harcamalar toplu halde
atayan tarafa tek bir fatura halinde sunulmaldr.


Her geminin mutad olan masraflar vardr. Bunlar, liman, klavuzluk, romorkr, salk, fener, birlik ve
oda aidatlar gibi giderlerdir. Ayrca geminin eitli ihtiyalarna karlk yaplan harcamalar da
kacaktr. Bunlar da, personel giderleri, kumanya-malzeme, bakm onarm vb gibi giderlerdir. Acente
bu giderlerle ilgili demeleri fatura karl yapmal ve muhasebe kaytlarnda ayr bir hesap amal ve
gemiyle ilgili tm giderleri bu hesapta toplayarak takip etmelidir.

Yine yukarda bahsedildii zere gemi iin gemi donatan veya gemi kaptannn istei zerine yaplan
her trl harcama iin gemi donatan veya gemi kaptanndan yazl onay alnmaldr. ok nemli olan
bu husus ileride yaplan harcamalar konusunda acente ile donatan / kirac veya kaptan arasnda
herhangi bir ihtilafn olumasn nler.


Acente, harcamalarna ait pusulalar srasyla acente faturasna yazar. Anlama gerei acentelik
tarifesine gre acentelik hizmet cretini de ilave eder ve temsil olunan kii adna faturasn dzenler.
Bu fatura, geminin liman ura srasnda tahakkuk eden ve tedarikilerin ayr ayr faturalaryla
belgelenmi tm masraflar ve cretlerini gsteren, kalemlere ayrlarak dkm yaplm bir nihai
faturadr. Bu fatura, atayana kar hazrlanan son belgedir. Liman masraf geminin liman ura iin
gerekli hizmetlere ve satn alnanlara uygun olarak nc taraflara paralarn tamamen dendii
anlamna gelir.

21

1.6 GEM ACENTELK HZMETLER CRET TARFES
( 10 Mart 2008 Tarih ve 26812 Sayl Resmi Gazete )

Sanayi ve Ticaret Bakanlndan:

Gemi Acentelik Hizmetleri cret Tarifesine likin Tebli
( Ticaret: 2008/1 )

Ama
MADDE1 (1) Bu Tebliin amac, Trkiye Karasularnda, i sularnda ve nehirlerinde sefer yaparak
yk ve yolcu tayan veya Trk Boazlar'ndan geen deniz tat ve aralarnn acentelik hizmetlerini
ifa eden "Gemi Acenteleri"nin hizmet cret tarifesinin belirlenmesidir.
Kapsam
MADDE2 (1) Bu Tebli hkmleri, Trkiye Cumhuriyeti Kanunlarna gre kurulmu ve Deniz Ticaret
Odalarna kaytl olarak faaliyet gsteren gerek ve tzel kiilerin verdikleri acentelik hizmetleri
cretlerinin asgari dzeyini belirler.

Dayanak
MADDE 3 (1) Bu Tebli ve eki tarifeler, 5174 sayl Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii ile Odalar ve
Borsalar Kanununun 12 nci maddesinin (p) bendi gereince hazrlanmtr.

Tanmlar
MADDE 4 (1) Bu Teblide geen tanmlar;
a) Navlun:
Tayann nam ve hesabna denecek olan, yolcu ve ykn tanmasna ilikin cretlerin
tamamdr. Navluna, deniz tamasna ilikin her trl srarj ve ek gelirler dhildir.
b) Yk:
Genel olarak deniz, hava, kara ve demiryolu ile bir yerden dier bir yere tanabilen her eit
mal ve eyadr.
c) Konteyner:
Bir tama kab olup, silindirik, dikdrtgen veya kare prizma eklinde zel tasarml,
ykleme/boaltmalarda srat ve zaman tasarrufu salayan bir
kap veya kutuyu,
) Gemi acentesi:
Deniz tat veya aralar ile yolcu ve yk tamalarnda, gemi sahibi, kaptan, ileticisi ve kiracs
nam ve hesabna nc kii ve kurululara kar hak ve menfaatlerini tayin edilen blge iinde
koruyan ve bunun karlnda cret alan gerek ve tzel kiileri,
d) Gemi acentelik hizmeti:
Trk limanlarna gelen her trl deniz tat ve aralarnn yolcu, yk, bakm/onarm, srvey,
ikmal, personel deiiklii, ykleme/boaltma, klavuz/rmorkr alma vb. ilemlerinin, ilgili kii, kurulu
ve birimler nezdinde ifasn ve Trkiye Cumhuriyeti Kanunlarnn ngrd kurallarn noksansz
uygulanmas ve bu ilerle ilgili her trl bilginin zamannda doru ve noksansz olarak bildirilmesini,
e) Koruyucu acentelik hizmeti:
Tama mukavelesi hkmleri gereince tayin edilen acenteye ilaveten, gemi donatan, kaptan
veya ileticisinin, gemi adna yaptrmak istedii hizmetler iin tayin edilen gemi acentesinin yapaca i
ve hizmetleri,
f) cretler:
1) Acentelik creti:
Gemi acentelii hizmeti yapan gerek veya tzel kiilere, yaptklar hizmetlere kar bu Tebliin
ekinde bulunan taban cretlerden az olmamak zere gemi sahibi, kaptan, ileteni veya kiracs
tarafndan denen creti,
2) Gzetim creti:
Acentelik ve koruyucu acentelik hizmetlerine ek olarak, gemi ilemlerinin ilgili kii, kurulu ve
birimler nezdinde acente tarafndan takip edilmesi, yerine getirilmesi, iin hzlandrlmas, en ksa sre
iinde ve salimen eyann tahliyesi ve yklemenin salanmas, evrak ilemlerinin yaplmas, ykn
teslim alnmas ve teslim edilmesi, eyadaki eksiklik veya fazlalklarn takibi karl olarak, deniz tat
ve aralarnn sahibi, kaptan, ileteni veya kiracs tarafndan denen creti,
3) Primaj creti:
22

k limannda yklemede gsterilen ihtimama karlk, navluna ek olarak yk sahibi (navlun
deyeni) tarafndan denen creti,
4) Dier Hizmetler cretleri (stanbul ve/veya anakkale Boazndan geen gemiler iin)
a) Personel gzetimi:
Sefer yapan deniz tat ve aralarn personel deiiklii, hastal veya izine kmasnda, acente
tarafndan yaplan vize harc, karlama, otel, vasta, doktor, hastane, ila vb. gibi yaplan masraflara
ek olarak, bu Tebliin ekinde bulunan tarifeye gre gemi sahibi, kaptan, kiralayan veya ileticisi
b) Transit gemi aksam ve malzeme aktarma creti:
Donatan, kiracs veya ileticisi tarafndan deniz tat ve aralarnn ihtiyac iin gnderilen gemi
aksam ve malzemenin deniz tat ve aralarna verilmesini, bu hizmetlerin yerine getirilmesi iin
yaplan masraflara ilave olarak ekte bulunan tarifeye gre donatan, kaptan, kiracs veya ileticisi
c) Gemi kaptanna verilen nakit avans:
Donatan, kiralayan ve ileticisi tarafndan gemi kasasna gnderilen parann acente tarafndan
gemiye verilmesi, yaplan masraflara ek olarak gemi sahibi, kaptan, kiralayan veya ileticisi
tarafndan acenteye ekli tarifeye gre denen creti,
ifade eder.

Ykmllk
MADDE 5 (1) Gemi acentelii faaliyeti gsteren gerek veya tzel kiiler, ncelikle Trk
denizciliinin uluslararas dzeyde onurunu, saygnln, menfaatlerini, iktisadi ve ticari itibarn
korumak ve Trkiye Cumhuriyeti Kanunlar ile uluslararas anlamalara gre denmesi gereken vergi,
resim, harlarn denmesini salamak ve bu Teblie gre alnmas gereken taban cretleri tatbik
etmekle ykmldrler.

cret ve masraflarn tahsili
MADDE 6 (1) Trkiye limanlarna sefer yapan veya Trk Boazlarndan geen gemilerin acentelik,
koruyucu acentelik, komisyon, primaj, gzetim, liman cretleri ile dier masraflarn tamamnn, pein
olarak gemi acentelii yapan gerek ve tzel kiilerin hesabna gelmesi zorunludur. Trk limanlarna
tarifeli veya dzenli sefer yapan gemilerin liman masraflarnn denmesi ilemlerinde, 1567 sayl Trk
Parasnn Kymetini Koruma Hakkndaki Kanun ile Trk Parasnn Kymetini Koruma Hakknda 32
sayl Karar uyarnca yaymlanan "Grnmeyen Muameleler Teblii" hkmleri uygulanr.

Taban cretler
MADDE 7 (1) Bu Teblie ekli cetvellerde gsterilen miktarlar, taban cretlerdir. Alnacak cretler, bu
Teblide belirtilen cetvellerdeki cretlerden aa olamaz. Bu Teblide gsterilen cetvellerdeki
cretlerin altnda hizmet satanlar ve alanlar hakknda bu Tebliin 10 uncu maddesinde belirtilen cezai
meyyide uygulanr.

cretlere dahil olmayan giderler
MADDE 8 (1) Her tarife cetvelinde belirtilen cretler, tanmlarda belirtilen i ve hizmetlerin
karldr. Deniz tat ve aralarnn yk, yolcu ve eyaya ilikin vergi, resim, har, pul ve zorunlu
giderleri ile bu tat ve aralarn makine, tehizat, malzeme ve personeline, mevzuata uygun olmayan
durum ve hallerde denmesi gereken giderler, navlun tahsili ve havale giderleri, acentelik cretine
dahil deildir.

Uygulama alan
MADDE 9 (1) Bu Tebli hkmleri, kabotaj seferleri dnda, Trkiye karasularna, limanlarna,
tersanelerine, i sularna ve nehirlerine gelen, anakkale ve stanbul Boazlarndan geen her trl
deniz tat ve aralarna uygulanr.

Cezai hkmler
MADDE 10 (1) Gemi acentelii faaliyetinde bulunan gerek ve tzel kiiler, bu Teblide belirtilen
esaslar ile ekte sunulan taban cret tarife cetvellerini uygulamakla ykmldr. Bu Tebli ekinde
23

belirtilen taban cretlerden aa hizmet alnamaz ve satlamaz. Bu uygulama dna kanlar; dier
mevzuat hkmleri sakl kalmak kaydyla, 5174 sayl Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii ile Odalar ve
Borsalar Kanununun 87 ve 93 nc maddelerine istinaden Deniz Ticaret Odalar tarafndan
cezalandrlr.

Yrrlk
MADDE 11 (1) Bu Tebli hkmleri ve ekinde belirtilen cret cetvelleri, yaym tarihinden itibaren
yrrle girer. Bu Tebliin yrrle girmesiyle, 8.1.2004 tarihli ve 25340 sayl Resm Gazetede
yaymlanan Gemi Acentelik Hizmetleri cret Tarifesine likin Tebli ( Ticaret: 2004/1) yrrlkten
kaldrlmtr.

Yrtme
MADDE12 (1) Bu Tebli hkmlerini Sanayi ve Ticaret Bakan yrtr.

TARFE NO: 1 ACENTELK HZMETLER
Liman ve/veya karasularndaki gemiler iin:
Geminin tonilatosu N.T. Her urama iin baz cret Euro
0 - 500'e kadar 300
501 - 1000'e kadar 500
1001 - 2000'e kadar 750
2001 - 3000'e kadar 975
3001 - 4000'e kadar 1200
4001 - 5000'e kadar 1450
5001 - 7500'e kadar 1700
7501 - 10000'e kadar 2100
10001 - 20000 beher 1000 N.T. ve kesri iin ek olarak 75
50001 ellibinden yukar, beher 1000 N.T. ve kesri iin ek olarak 25
a) Yukardaki baz cret geminin liman ve/veya karasularnda ne sebeple olursa olsun 5 (be
dahil) takvim gnne kadar kal iindir.
b) Geminin 5 (be) gnden fazla kalmas halinde 5 (be) gnden sonraki 3 () gnlk her
dnem ve kesri iin baz cretlere %25 (yirmibe) eklenir.
c) Geminin eya ve yolcu hizmetlerinin ayn liman alan ierisinde baka baka yerlerde
yaplmas (geminin kendi imkanlaryla ayn rhtm boyunca yer deitirmeleri dnda) ilk yer deitirme
iin baz crete %10 (on) ve bundan sonraki yer deitirmeler iin baz crete %5 (be) eklenir.
d) Donatanlarca istenecek zel denetim ve hizmetler dnda; mterek ve hususi avarya,
atma, karaya oturma, yangn, kurtarma-yardm, havuzlama, onarm gibi hizmetlerin yaplmas
halinde baz cretlere %25 (yirmibe) eklenir.
e) Yalnz yolcu gemileri iin baz cretten %40 (krk)'a kadar indirim yaplabilir.

24

TARFE NO: 2 KORUYUCU ACENTELK HZMETLER
Liman ve/veya karasularndaki gemiler iin:
Geminin tonilatosu N.T. Her urama iin baz cret Euro
0 - 500'e kadar 150
501 - 1000'e kadar 250
1001 - 2000'e kadar 375
2001 - 3000'e kadar 488
3001 - 4000'e kadar 600
4001 - 5000'e kadar 715
5001 - 7500'e kadar 850
7501 - 10000'e kadar 1050
50001 ellibinden yukar, 13
a) Yukardaki baz cret geminin liman ve/veya karasularnda ne sebeple olursa olsun 5 (be
dahil) takvim gnne kadar kal iindir.
b) Geminin 5 (be) gnden fazla kalmas halinde 5 (be) gnden sonraki 3()'er gnlk her
dnem ve kesri iin baz cretlere %25 (yirmibe) eklenir.
c) Donatanlarca istenecek zel denetim ve hizmetler dnda; atma, karaya oturma, yangn,
kurtarma-yardm, havuzlama, onarm gibi hizmetlerin yaplmas halinde baz cretlere %25 (yirmibe)
eklenir.

TARFE NO: 3 ACENTELK HZMETLER
anakkale ve stanbul Boaz'ndan geen gemiler iin:
Geminin tonilatosu N.T. Bir Boaz'dan bir gei iin baz cret Euro
0 - 1000'e kadar 100
1001 - 2000'e kadar 145
2001 - 3000'e kadar 170
3001 - 4000'e kadar 200
4001 - 5000'e kadar 230
5001 - 7500'e kadar 280
7501 - 10000'e kadar 320
10001 - 20000'e kadar beher 1000 N.T. ve kesri iin ek olarak 15
50001'den yukar 5
a- Bu baz cret hangi yne olursa olsun bir Boaz'dan bir gei iindir.
b- Trk Boazlar'ndan transit geen gemilerin geiinde, ilk tayin edilen acentenin tam olarak
dedii rsum ve cretlerin, 1/2 si, geminin dnnde acente deiiklii olmas halinde, dn
acentesine dekont edilir. Dn acentesi dekont edilen bedeli tayin edilen ilk acenteye demekle
ykmldr.
c)- Refakatle Trk Boazlarn Geen Gemiler
1) Boylar 300 mt'ye kadar olan gemiler;
Acentelik baz cretine ilaveten bu acentelik cretinin %25'i,
2) Gemi ve deniz aralarnn yedekte ekilmesinde;
Acentelik cretinin %50'si,
3) Boylar 300 metreyi geen veya zel izinle geen gemiler;
25

Acentelik baz cretine ilaveten bu acentelik cretinin %75'i ayrca alnr.
d- Limanda kaln uzamas sebebiyle transit pratikas, serbest pratikaya dnen gemilerden,
(iki boaz olarak) acentelik cretinin %25'i ayrca alnr.

TARFE NO: 4 KORUYUCU ACENTELK HZMETLER
anakkale ve stanbul Boaz'ndan geen gemiler iin
Geminin tonilatosu N.T. Bir Boazdan bir gei iin baz cret Euro
0 - 1000'e kadar 50
1001 - 2000'e kadar 73
2001 - 3000'e kadar 85
3001 - 4000'e kadar 10
4001 - 5000'e kadar 115
5001 - 7500'e kadar 140
7501 - 10000'e kadar 160
50001'den yukar 3
Bu baz cret hangi yne olursa olsun bir Boaz'dan bir gei iindir.

TARFE NO: 5 GZETM HZMETLER
Liman ve/veya karasularndaki gemiler iin
Ykleme ve boaltma Euro/Metrik TON
A) DKME EYA:
a) Kat Eya (Maden cevheri, mineraller,
hurda, pik demiri, kmr, kei boynuzu,
hayvan yemi, kspe, imento, kilinker,
ponza, suni gbre, mucur.)
I- 0-10000 tona kadar 0.15
II- 10001-20000 tona kadar 0.10
III- 20000 tondan yukar ksm iin 0.05
b) Tahl ve Tohumlar:
Buday, arpa, yulaf, avdar, pirin, msr,
ayiei, soya fasulyesi, f.
I- 10000 tona kadar 0.10
II- 10001-25000 tona kadar 0.075
c) Bakliyat:
Bakla, brlce, fasulye, mercimek, nohut
I- 0-5000 tona kadar 0.30
II- 5000 tondan yukar ksm iin 0.15
d) Ham petrol, akaryakt:
II- 15001-35000 tona kadar 0.030
e) LPG ve LNG Gazlar:
I- 0-15000 tona kadar 0.15
f) Kimyevi maddeler (Petrol rn olanlar
26

dahil) arap, zeytinya, melas, yemeklik
sv ya, madeni ya, donya. 0.15
B) DKME OLMAYAN EYA:
(Aada saylanlar)
a) Tahl ve un, suni gbre, eker, imento, pirin, irmik,
kei boynuzu, minareller, mermer blok.
b) Taze meyve ve sebze, narenciye, dondurulmu gda 1.00
c) Bakliyat ve Tohumlar 0.60
d) Kat ve Demir elik mamul ile yar mamlleri:
Sa levha, kangal demir, profil, ktk demir,
inaat demiri, firkete demir, filmain, her trl boru,
rulo sa, gazete kad, rulo kat, kat hamuru.
I- 0 - 5000 tona kadar 0.25
II- 5001 - 10000 tona kadar 0.15
III- 10000'den yukar ksm iin 0.10
e) Aa kt ve tomruk
I- 0 - 3000 tona kadar 0.50
II- 3001 - 5000 tona kadar 0.35
C) BO KONTEYNER VE BO TREYLER (Euro/Adet):10.00
D) CANLI HAYVANLAR (Euro/Adet):
a) Kk ba 0.05
b) Byk ba 0.15
E) DER EYA, KIRKAMBAR OLARAK TAINAN
YKLER
I-Ykleme ve/veya boaltma cretlerinin tayan
Tarafndan denmesi halinde 1.00
II-Ykleme ve/veya boaltma cretlerinin yklenici
ve/veya alc tarafndan denmesi halinde 0.60
F) KONTEYNER NDE TAINAN TM
YKLER (YUKARIDAKLER DAHL):
I- Ykleme ve/veya boaltma cretlerinin tayan
tarafndan denmesi halinde 1.00
II- Ykleme ve/veya boaltma cretlerinin
ykleyici ve/veya alc tarafndan denmesi
halinde 0.60
G) OTOMOBL, JEEP, PKAP, PANELVAN,
MNBS, MDBS (Euro/Adet)
Ykleme ve/veya boaltma cretlerinin tayan,
ykleyici ve/veya alc tarafndan denmesi
halinde:
0-50 adete kadar 5.00
51 - 300 adete kadar 3.00
301 ve zeri 1.50
H) RO - RO GEMLERLE TAINAN VE KEND
KENDNE YRYEBLEN TEKERLEKL PALETL
VASITA VE MAKNALARI
(Euro/Uzunluu zerinden beher metre iin 3.00
I) Yukardaki belirtilen baz cretlere gre hesaplanacak
toplam gzetim cretinin 150.- (yzelli) Eurodan
az olmas halinde, gzetim creti 150.- (Yzelli) Euro olarak uygulanr.
27

TARFE NO: 6 KOMSYON
Komisyon creti sadece 1 numaral tarifedeki acentelik cretine ek olarak 5 numaral tarifedeki
(F, H) blmleri iin uygulanr.
A) Eya Navlun Haslatnn Yzdesi
i) Ykleme 5.0
(Ykleme komisyonu, ykleme limanndan
konimento zerinde belirtilen nihai var
limanna kadar olan navlun zerinden alnr.)
ii) Boaltma 2.5
B) Transit Eya
i) Ykleme 2.5
ii) Boaltma 1.5
Trkiye'de satlan Bilet Bedelin Yzdesi
C) Yolcu Tamas 12.5
TARFE NO: 7 PRMAJ
Navlun Haslatnn Yzdesi
A) Akdeniz ve Karadeniz limanlar iin 5.0
B) Cebelitark ve Svey dndaki
Limanlar iin 3.0
a) Primaj creti 1 numaral tarifedeki acentelik cretine ek olarak 5 numaral tarifedeki (F, H)
blmleri iin uygulanr.
b) Ancak konimento bana alnacak primaj tutar 3.500.- Euro ile snrldr.

TARFE NO: 8 DER HZMET CRETLER
(Bu maddedeki hizmetler stanbul ve/veya anakkale Boazndan
Geen Gemiler iin uygulanr.)
1- Yedek para:
Yurt dndan gelip, gemiye teslim edilen yedek para ve/veya malzemenin, herbir gnderici iin
arl zerinden, kilo bana 1.00 Euro hizmet creti acenteye denir. Hizmet creti, teslim
masraflarna ek olarak, gei veya urak bana, en az 150.- Euro ve en fazla 500.- Euro olarak
uygulanr.
2- Bunker kmali:
Bunker ikmali ve slop hizmeti nezaret creti 100.- Euro hizmetin
gemi demirdeyken yaplmas halinde uygulanr.
3- Trk Boazlarndan gei srasnda katlan ve ayrlan kii bana
(masraflara ilaveten)
Euro
1 - 2 kii 75
beher fazla kii 25
4- Tbbi Hizmetler:
Beher hasta bana 40
(Masraflara ilaveten)
5- Kaptan avans:
Verilen para miktar zerinden %1, minimum 50
(Masraflara ilaveten)

28


a - Uraksz Geen Transit Gemiler in Proforma Fatura Tanzimi

GEM ADI : TBN ( TO BE NOMINATED )
GRT : 10943
NRT : 6152

MASRAF TR

NGLZCE KARILII
( DISBURSEMENTS )

USD/EURO AIKLAMA
Sahil Shhiye Rsumu

Sanitary Dues USD 372,00
Fener ve Tahlisiye creti

Light and Life Saving Dues USD 1.674,00
Klavuzluk creti anakkale

Pilotage Fee - Dardanelles USD 1.512,00 htiyari - Optional
Klavuzluk creti st Boaz

Pilotage Fee Bosphorus USD 1.512,00 htiyari Optional
Komnikasyon , Kolaylklar

Communication and Facilities EURO 100,00
Motor Masraf

Motorlaunch expenses EURO 120,00 Kullanlrsa If any
Acentelik creti Resmi Tarife

Agency Fee (as per Official T.) EURO1.120,00
T O P L A M T O T A L
USD 5.070.00
EURO1.340.00

b - Liman Urakl Gemiler in Proforma Fatura Tanzimi

GEM ADI : TBN
GRT : 9.529
NRT : 6.035
BAYRAI : YABANCI
TAHLYE MKTARI : 10.715 mton Tomruk
URAK LMANI : DERNCE

ANAKKALE BOAZI GE MASRAFLARI CANAKKALE STRAIT UP AND DOWN PASSAGE
MASRAF TR

NGLZCE KARILII
( DISBURSEMENTS )

USD/ EURO AIKLAMA
Fener creti Light Dues USD 1.232,00

Klavuzluk creti ( Giri/k) Pilotage Fee ( in / out ) USD 1.440,00

Vapur Donatanlar ve
Ac.Dernek Aidat
Contribution to Maritime Assoc EURO 10
Acentelik creti ( Resmi Tarife) Agency Fee(As per Official Ta) EURO 560,00

USD 2.672,00
EURO 570.00

29

DERNCE LMAN MASRAFLARI - DERNCE PORT CALL EXPENSES :

MASRAF TR

NGLZCE KARILII
( DISBURSEMENTS )

USD / EURO AIKLAMA
Sahil Shhiye Rsumu Sanitary Dues 2.414,00

Fener Rsumu Light Dues 1.094,00

Liman Rsumu Port Dues 49,00

Klavuzluk creti Pilotage Fee 1.600,00

Romrkr creti Tugboat Fee 2.616,00

Demirleme creti Anchorage Fee 400,00

Palamar creti Berthing Fee 700,00

Morinbot creti
Mooringboat Service
Fee
165,00

Gmrk Mesai creti Customs Overtime 300,00

Kat Atk creti Collecting Garbage 265,00

Deniz Ticaret Odas
Aidat
Chamber of Shipping
Service Fee
150,00

Deniz Ticaret Odas
Oda Pay
Contribution to
Chamber of Shipping
400,00
Maksimum
Vapur Donatanlar ve
Ac.Dernei Aidat
Contribution to Maritime
Association of
Shipowners and Agents
Euro 40,00

Taksi Masraflar Taxi cab expenses 300,00

Motor Masraf Motorlaunch expenses Euro 150,00

Kullanlrsa / If any
Komnikasyon
Masraflar
Communication Fee Euro 200,00

Nezaret creti ( Resmi
Tarife )
Attandance Fee (
Official Tariff )
Euro 2.772,00

Acentelik creti ( Resmi
Tarife )
Agency Fee ( Official
Tariff )
Euro 1.700,00

Pul, Posta ve Dier
Kolaylklar
Postage & Petties,
Facilities
Euro 300,00

USD 10.453,00
EURO 5.162.00

GENEL TOPLAM GRAND TOTAL
USD 13.125,00
EURO 5.732.00

Not: Klavuzluk ve Rmorkr Hizmetleri, tatil gnlerinde %50 zaml olarak verilir.

30

KNC
B L M

2.1 - GEM ACENTELER YNETMEL ve GEM ACENTELER ETM YNERGES

2.1.1 Gemi Acenteleri Ynetmelii
( 5 Mart 2012 tarih ve 28224 sayl Resmi Gazete )

( 16 Mays 2013 tarih ve 5299 sayl Bakanlk oluru)

HAZIRLAYAN
Vapur Donatanlar ve Acenteleri Dernei
31

2.1.1 GEM ACENTELER YNETMEL
( 05 Mart 2012 Tarih ve 28224 Sayl Resmi Gazete )

5 Mart 2012 PAZARTES Resm Gazete Say : 28224

YNETMELK
Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanlndan:

GEM ACENTELER YNETMEL
BRNC BLM
Ama, Kapsam, Dayanak ve Tanmlar
Ama
MADDE 1 (1) Bu Ynetmeliin amac; gemi acentelerinin ulusal mevzuat ve uluslararas denizcilik
kurallarna uygun olarak dzenli ve verimli bir ekilde faaliyet gstermelerini salamak, etkin hizmet
temini iin gerekli olan yksek dzeyde bir profesyonel eitim ve denetim gelitirmek, mali yaplar
itibaryla salam ve istikrarl gemi acentelerinin faaliyetini tevik etmek, yeterlik artlarn ve hizmet
esaslarn belirleyerek, izin belgelerini dzenlemektir.

Kapsam
MADDE 2 (1) Bu Ynetmelik, 29.6.1956 tarihli ve 6762 sayl Trk Ticaret Kanununa gre kurulmu
ve Deniz Ticaret Odalarnda kayd bulunan, gemi acentesi olarak faaliyet gsteren gerek ve tzel
kiiler ile Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanlnca tantm kart dzenlenen kiilerle ilgili usul
ve esaslar kapsar.

Dayanak
MADDE 3 (1) Bu Ynetmelik, 14.4.1341 tarihli ve 618 sayl Limanlar Kanunu ile 26.9.2011 tarihli ve
655 sayl Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanlnn Tekilat ve Grevleri Hakknda Kanun
Hkmnde Kararnamenin 9 uncu maddesinin birinci fkrasnn (b) ve (d) bentlerine dayanlarak
hazrlanmtr.

Tanmlar
MADDE 4 (1) Bu Ynetmelikte geen,
a) Acente yetkilisi: Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanl nezdinde gemi acentesi adna yetkili
olan kiiyi,
b) Blge: Acentelerin faaliyette bulunabilecekleri limanlar da kapsayan dare tarafndan belirlenmi
corafi yetki sahasn,
c) Deniz Ticaret Odas: stanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz Blgeleri Deniz Ticaret Odas
ile Mersin Deniz Ticaret Odasn,
) Gemi: Ad, tonilatosu ve kullanm amac ne olursa olsun, denizde ve i sularda krekten baka bir
aygtla yola kabilen deniz aracn,
d) Gemi acentelii eitim komisyonu: Gemi acentelii eitim programlarnn hazrlanmas,
uygulanmas ve cretlendirilmesi hususunda Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanlnca
oluturulan yetkili komisyonu,
e) Gemi acentesi: Yaptklar anlamalarla gemi sahibi gerek veya tzel kiiler ile kaptan, ileten veya
gemi kiralayann nam ve hesabna hareket eden ve nc kii ve kurululara kar bunlarn haklarn
koruyan, bu erevede yaptklar i ve ilemlerde kendi kusurlar dnda sorumlu tutulamayan,
anlamadaki kii veya kuruluu,
f) Gemi acentesi personeli: Liman, gmrk, sahil salk ve emniyet idareleri ile ilgili dier kurum ve
kurulularda, acentelik ilemlerini yrten ve kendilerine darece tantm kart dzenlenen kiileri,
g) dare: Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanln,
) leten: Geminin mlkiyeti kendisine ait olsun ya da olmasn, bir geminin zilyetliini haiz ve gemiyi
ticari olarak altran gerek veya tzel kiiyi,
h) yeri: dare tarafndan gemi acentelii faaliyetlerinde bulunmak zere yetki belgesi verilmi gerek
veya tzel kiilerin merkez veya ubelerinin fiili alma yerini,
) Koruyucu acente: Gemi acentesi ile yk acentesinin farkl olduu durumlarda temsil ettikleri kiilerin
hak ve menfaatlerini birbirlerine kar koruyan acenteyi,
i) Sicil: Gemi acente ve ubeleri ile acente personelinin dare tarafndan tutulan kaytlarn,
j) ube yetki belgesi: Gemi acentelii ube yetki belgesini,
k) Tali acente: Bir acentenin kendi nam ve hesabna ilem yapmak zere verdii yetki dhilinde
faaliyette bulunan acenteyi,
l) Tantm kart: Gemi acentesi personeli tantm kartn,
32

m) Yetki belgesi: dare tarafndan, bu Ynetmelikle belirlenen koullar salayan gerek ve tzel
kiilere gemi acentelii faaliyetinde bulunabilmek iin dzenlenen gemi acentelii yetki belgesini,
ifade eder.

KNC BLM
Yetki Belgesi ve Blgeler
Yetki belgesi
MADDE 5 (1) Gemi acenteleri, Trk Ticaret Kanunu hkmleri sakl kalmak kaydyla, dare
tarafndan verilecek alma izni ve bu erevede dzenlenecek gemi acentelii yetki belgesi ile
faaliyet gsterirler.
(2) Yetki belgesi almak isteyen gerek veya tzel kiiler, dare tarafndan belirlenen form ve belgelerle
dareye bavururlar. Bavurular dare tarafndan deerlendirilir ve bu Ynetmelie gre yeterlilii tespit
edilenlere yetki belgesi verilir.
(3) Yetki belgeleri belirlenen blge snrlar ierisinde geerlidir. Acenteler, ihtiya duymalar halinde
yetkilendirildii blge snrlar ierisinde irtibat brosu aarak faaliyet gsterebilirler. Yetkilendirilen
acenteler, yetkilendirildikleri blge dnda faaliyette bulunmak istemeleri halinde ube yetki belgesi
almak zorundadrlar. Ancak, turizm amacyla limanlarmz ziyaret eden kruvaziyer gemilerin Trkiye
snrlar dnda herhangi bir limana uramamas kaydyla ayn sefer kapsamnda farkl blgelerde
birden fazla limana uramas halinde ilk limandaki acente, dier limanlardaki acentelik ilemlerini de
yapabilir.
(4) Yetki belgesinin geerli olduu blgeler aada belirlenmitir:
a) Birinci Blge: Hopa Liman Bakanl idari snrlarndan balayarak Bartn Liman Bakanl idari
snrlardahil olmak zere bu iki liman bakanl arasndaki limanlar kapsar.
b) kinci Blge: Zonguldak Liman Bakanl idari snrlarndan balayarak Ayvalk Liman Bakanl
idari snrlar ile Gkeada, Bozcaada, neada, ile ve Karasu Liman Bakanlklar dhil olmak zere
tm Marmara Blgesi limanlarn kapsar.
c) nc Blge: Dikili Liman Bakanl idari snrlarndan balayarak Fethiye Liman Bakanl idari
snrlardahil olmak zere bu iki liman bakanl arasndaki dier tm limanlar kapsar.
) Drdnc Blge: Ka Liman Bakanl idari snrlarndan balayarak skenderun Liman Bakanl
idari snrlar dhil olmak zere bu iki liman bakanl arasndaki tm Akdeniz Blgesi limanlarn
kapsar.
(5) Yetki belgeleri her be ylsonunda acentelerin bu Ynetmelik hkmlerine uygunluu kontrol
edilerek vize edilir.
(6) Yetki belgeleri, adlarna dzenlenen gerek veya tzel kiiler dnda bakalar tarafndan
kullanlamaz ve devredilemez. Yetkilendirilen acentelerle ilgili bilgiler darenin internet sitesinde
yaymlanr.
(7) Acenteler, dareden yetki belgesi alm bir dier acenteyi tali acente olarak atayabilirler.
(8) Yetki belgesi bavurularnda eksiklik tespit edilen acentelere eksik belgelerin tamamlanmas iin
eksikliklerin ilgiliye bildirilmesinden itibaren alt ay sre verilir. Belirtilen bu sre ierisinde eksik
belgelerin tamamlanmamas halinde bavuru iptal edilir, yetki belgesi iin yatrlan cret iade edilmez.

ube yetki belgesi
MADDE 6 (1) Gemi acenteleri dier blgelerde ubeler aabilir. Gemi acentelerinde aranan artlar
ubeler iin de geerlidir. Alacak her bir ube iin, dare tarafndan ube yetki belgesi verilir. ube
yetki belgeleri yalnzca verildikleri blge snrlar ierisinde geerlidir. ubeler, ihtiya duymalar
halinde yetkilendirildikleri blge snrlar ierisinde irtibat brosu aarak faaliyet gsterebilirler.

Yetki belgesi alacak gerek veya tzel kiilerde aranan nitelikler
MADDE 7 (1) Yetki belgesi almak iin bavuran;
a) Gerek kiilerin;
1) Trkiye Cumhuriyeti vatanda olmalar,
2) Fiil ehliyetine sahip olmalar,
3) 26.9.2004 tarihli ve 5237 sayl Trk Ceza Kanununun 53 nc maddesinde belirtilen sreler gemi
olsa bile; kasten ilenen bir sutan dolay be yl veya daha fazla sreyle hapis cezasna ya da affa
uram olsa bile devletin gvenliine, anayasal dzene ve bu dzenin ileyiine, milli savunmaya ve
devlet srlarna kar sular ve casusluk, terrn finansman, basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rvet,
hrszlk, dolandrclk, sahtecilik, gveni ktye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat kartrma, edimin
ifasna fesat kartrma, sutan kaynaklanan malvarl deerlerini aklama, hapis cezasnn ertelendii
veya adli para cezasna evrildii hkmler hari olmak zere hrriyeti balayc cezaya mahkumiyeti
gerektiren kaaklk veya vergi kaakl sularndan mahkum olmamalar,
4) Deniz Ticaret Odasna ye olmalar.
b) Tzel kiilerin;
33

1) Trk Ticaret Kanunu hkmlerine gre kurulan irketlerden olmas,
2) irket ana szlemesinde gemi acentelii faaliyetinin belirtilmi olmas,
3) Deniz Ticaret Odasna ye olmas,
zorunludur.

Acente yetkilisinin nitelikleri
MADDE 8 (1) Acente yetkilisinin;
a) 7 nci maddenin birinci fkrasnn (a) bendinin (1), (2) ve (3) numaral alt bentlerinde belirtilen artlar
tamas,
b) Sicile kaytl olarak en az iki yl sreyle gemi acentesi personeli unvanyla alm olmas veya
denizcilik eitimi veren bir yksekretim programndan mezun olmak kaydyla en az bir yl sreyle
mesleki deneyim sahibi olmas ya da darenin merkez tekilatna bal Deniz Ticareti Genel
Mdrl, Deniz ve sular Dzenleme Genel Mdrl, Tersaneler ve Ky Yaplar Genel
Mdrlnde veya darenin tara tekilat liman bakanlklarnda en az on yl sreyle alm
olmas,
gerekir.
(2) Ancak, acente yetkilisi olarak dareye bildirilecek kiinin acentenin sahibi veya orta olmas
halinde birinci fkrann (b) bendindeki artlar aranmaz.

Gemi acentesi personeli olacaklarda aranacak nitelikler
MADDE 9 (1) Gemi acentesi personeli olmak iin bavuruda bulunan kiinin,
a) 7 nci maddenin birinci fkrasnn (a) bendinin (1), (2) ve (3) numaral alt bentlerinde belirtilen artlar
tamas,
b) 18 inci ve 19 uncu maddeler uyarnca gerekli eitimi alm ve snavda baarl olmu olmas,
c) En az lise veya dengi okul dzeyinde bir okulu bitirmi olmas,
) dare tarafndan, darenin resmi internet sitesinde belirtilen dier belgeleri sunmu olmas,
gerekir.

yerinin nitelikleri
MADDE 10 (1) yerinin, gemi acentelii faaliyetlerinde bulunabilecek gerekli teknik donanma sahip
olmas zorunludur. Teknik donanmlarn kapsam dare tarafndan belirlenir.

NC BLM
Sorumluluk, Yasaklar ve Denetim

Sorumluluk
MADDE 11 (1) Gemi acenteleri;
a) Ulusal mevzuat ve uluslararas denizcilik kurallar ile dare tarafndan verilen yazl talimatlara
uymak,
b) dare tarafndan istenecek bilgi ve belgeleri vermek,
c) 18.5.2004 tarihli ve 5174 sayl Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii ile Odalar ve Borsalar Kanununun
12 ncimaddesinin birinci fkrasnn (p) bendi uyarnca yaymlanan gemi acentelii hizmetleri cret
tarifesiyle ilgili tebli hkmlerine uymak,
) Hizmete uygun donatlm iyerinde faaliyetlerini srdrmek ve niteliklerini srekli korumak,
d) Yetki belgesi dzenlenmesine esas bilgi ve belgelere ilikin deiiklikleri, adres deiikliini yeniden
dzenleme yapmak zere otuz i gn ierisinde dareye ibraz etmek,
e) darece talep edilen veri girilerini zamannda ve doru olarak sisteme girmek,
f) Yetki belgesini, geerlilik sresi olan be yllk srenin bitiminden nce vize edilmek zere dareye
gndermek,
g) Bir acente yetkilisi tayin etmek, acente merkez ve ubelerinde en az bir gemi acentesi personeli
altrmak,
) Liman tesisi dnda, demirde veya amandradaki gemilere hizmet verirken, bu ilemlerinde
darede kaytl bir deniz aracn kullanmak,
h) Yetki belgesini ofiste grlebilecek ekilde asmak,
) Koruyucu acentenin talep ettii verilen acentelik hizmetleri ile ilgili bilgi ve belgeleri paylamak,
zorundadrlar.
(2) Tali acenteler, yetkilendiren acentenin verdii yetki dhilinde faaliyetlerini srdrr, Tali acentenin
sorumluluu merkez acentenin verdii vekletname ile snrldr. darece talep edilmesi halinde
yetkilendirmeye ilikin belgenin ibraz zorunludur.

34

Yasaklar
MADDE 12 (1) Gemi acenteleri;
a) Geree aykr ve yanltc tantm ve reklam yapamazlar.
b) Rekabet kurallarn bozacak ekilde faaliyetlerde bulunamazlar.
c) Temsil ettikleri gemilere ynelik dorudan veya dolayl olarak; her ne surette olursa olsun
klavuzluk, rmorkrclk ve palamar hizmetlerini ve ayrca acentelik szlemesinde belirtilmedike
ykleme ve boaltma hizmetlerini, kendi nam ve hesaplarna veremezler.
(2) Liman iletici kurulular;
a) Kendilerine ait veya orta olduklar acenteler dndaki dier acentelerin, liman tesislerinde
serbeste acentelik faaliyetlerinde bulunmalarn engelleyemezler.
b) dare tarafndan adlarna dzenlenmi tantm kart olmayan gemi acentesi personelinin liman
tesislerine giriine izin veremezler.
(3) Gemi acentesi personeli;
a) dare tarafndan adlarna dzenlenmi tantm kart olmadan liman bakanlklarnda ve liman
tesislerinde ilem yapamazlar. Gmrk, emniyet, sahil salk birimlerinde talep edilmesi halinde
tantm kartlarn gstermekle ykmldrler.
b) Tali acente veya koruyucu acente olarak yetkilendirilmedike grev yaptklar gemi acenteleri
dnda baka bir acente adna hareket edemezler, ilem yapamazlar.

Denetim
MADDE 13 (1) dare, gemi acentelerinin bu Ynetmelie uygun hareket edip etmediklerini denetler
veya denetlenmesini salar.
(2) Denetimler sonucunda, bu Ynetmelik hkmlerine aykr fiilleri tespit edilen acenteler hakknda 14
nc madde hkmleri uygulanr.

DRDNC BLM
Faaliyetten Men, Yetki Belgesi ptali ve Sonular

Faaliyetten men
MADDE 14 (1) 11 inci maddenin birinci fkrasnn (a), (b) ve (c) bentleri hkmlerine aykr hareket
ettii tespit edilen acentelerin faaliyetleri yazl savunmalar da alnmak suretiyle ihlalin trne bal
olarak be ila otuz gn sre ile durdurulur.
(2) 11 inci maddenin birinci fkrasnn (), (d), (e), (f), (g), () ve (h) bentleri ile ikinci fkras
hkmlerinden herhangi birine aykr hareket ettii tespit edilen acenteler, aykrln onbe gn
ierisinde giderilmesi hususunda uyarlrlar. Aksi halde, eksiklikler giderilene kadar faaliyetleri
durdurulur.
(3) Deniz Ticaret Odalar tarafndan yelikten geici olarak karlanlarn faaliyetleri karma sresi
kadar durdurulur.
(4) dare, bu Ynetmelikte belirtilen sorumluluklardan herhangi birini ihlal eden acentelere ihlalin
nevine gre 655 sayl Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanlnn Tekilat ve Grevleri
Hakknda Kanun Hkmnde Kararnamenin 28 inci maddesinin ikinci fkrasnn (b) bendi kapsamnda
idari para cezas uygulayabilir. Bu ihlallerin nevi ile uygulanacak ceza miktarlar, ayn bendin
hkmlerinde belirlenen st snrlar amamak zere Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme
Bakanlnca belirlenir.

ptal
MADDE 15 (1) Gemi acentelerinden;
a) Yetki belgesi zerinde tahrifat yapt, bavuru formu veya ekli belgelerden herhangi birinde yetki
belgesi almasn salayacak ekilde yanl ve yanltc bilgiler beyan ettii tespit edilen acentelerin,
b) 7 nci maddede belirtilen artlar sonradan kaybedenlerin,
c) Deniz Ticaret Odalar tarafndan yelikten kesin olarak karlanlarn,
) Kendi rzas ile faaliyetine son vereceini dareye bildirenlerin,
d) 14 nc maddenin birinci fkrasna gre uygulanan yaptrmlar mteakip sorumluluklarn yerine
getirmeyenlerin,
e) 14 nc maddenin ikinci fkrasna gre faaliyetleri durdurulan acentelerden ay iinde eksikliklerini
gidermeyenlerin,
f) 14 nc maddeye gre faaliyetleri durdurulan acentelerden ayn ihlali tekrarlayanlarn,
yetki belgeleri iptal edilir.
(2) Yetki belgesi iptal edilen veya faaliyetleri durdurulan acentelere ait bilgiler darenin internet
sitesinde duyurulur. Ayrca, yetki belgesi iptal edilen acentelere ait bilgiler ilgili dier kurum ve
kurululara dare tarafndan bildirilir.
(3) Gemi acentesi personelinden;
35

a) 9 uncu maddede belirtilen artlar sonradan kaybedenlerin,
b) Tantm kart zerinde tahrifat yapt, bavuru formu veya ekli belgelerden herhangi birinde tantm
kart almasn salayacak ekilde yanl ve yanltc bilgiler beyan ettii tespit edilen kiilerin,
c) Grev yaptklar gemi acenteleri dnda baka bir acente adna ilem yapt tespit edilen kiilerin,
tantm kartlar iptal edilir.

Yeniden faaliyet
MADDE 16 (1) 15 inci maddenin birinci fkrasnn (a), (b), (c), (d) ve (f) bentlerinde belirtilen
durumlardan dolay yetki belgesi iptal edilen acenteye, iki yl boyunca yeniden yetki belgesi
dzenlenmez.
(2) 15 inci maddenin birinci fkrasnn () ve (e) bentlerinde belirtilen durumlardan dolay yetki belgesi
iptal edilen acentelerden yeniden yetki belgesi almak isteyenlere, ilk defa yetki belgesi alnmasna
ilikin hkmler uygulanr.
(3) 15 inci maddenin nc fkrasnda belirtilen durumlardan dolay tantm kart iptal edilen gemi
acentesi personeline bir yl sreyle yeniden tantm kart dzenlenmez.

BENC BLM
Gemi Acentelii Eitim Komisyonu, Eitim Program, Snav ve Tantm Kart

Gemi acentelii eitim komisyonu
MADDE 17 (1) Gemi acentelii eitim komisyonunun tekili ile alma usul ve esaslar dare
tarafndan belirlenir.
(2) Eitim programlarnn hazrlanmas, uygulamas ve cretlendirmesi gemi acentelii eitim
komisyonu tarafndan belirlenir. Komisyon tarafndan belirlenen eitim program Deniz Ticaret Odalar
tarafndan uygulanr.

Eitim program
MADDE 18 (1) Eitim programlar, gemi acentesi personeli olmak isteyen adaylara ilk bavuruda
verilen belgelendirme eitimi ve gemi acentesi personeli tantm kart sahip olanlara verilen yenileme
eitiminden oluur.
a) Denizcilik eitimi veren lise veya denizcilikle ilgili yksekretim programndan mezun olanlar
dnda, gemi acentesi personeli olmak isteyen adaylarn, yl ierisinde yaplacak belgelendirme eitim
seminerlerinden birine katlmalar ve bu eitim sonunda yaplacak snavda baarl bulunmalar
gerekir. darenin merkez tekilatna bal Deniz Ticareti Genel Mdrl, Deniz ve sular Dzenleme
Genel Mdrl, Tersaneler ve Ky Yaplar Genel Mdrlklerinde veya darenin tara tekilat
liman bakanlklarnda on yl sreyle alm kiilerde bu art aranmaz.
b) Gemi acentesi personeli tantm kartna sahip olanlarn, tantm kart dzenleme tarihinden itibaren
be yl geirmemek kaydyla en az bir defa, yenileme eitimlerine katlmalar zorunludur. Katlanlarn
tantm kartlar yenilenir. Bu sre ierisinde yenileme eitimlerine katlmayanlarn tantm kartlar sresi
sonunda iptal edilir. Yeniden tantm kart dzenlenebilmesi iin bu kiilerin, yenileme eitimine
katlmalar zorunludur.

Snav
MADDE 19 (1) Gemi acentesi personeli olmak isteyen ve gerekli eitimi tamamlayan adaylarn dare
tarafndan yaplacak veya yaptrlacak snavda baarl olmalar gerekir. Snava ilikin usul ve esaslar
Gemi Acentelii Eitim Komisyonu tarafndan belirlenir.

Tantm kart
MADDE 20 (1) Bu Ynetmelik hkmleri uyarnca gemi acentesi personeli olma hakkn
kazananlara, dare tarafndan fotorafl ve onayl tantm kart dzenlenir. Dzenlenen tantm kartnn
sresi be yldr. Tantm kart almak amacyla yaplacak bavurularda istenecek bilgi ve belgeler dare
tarafndan belirlenir.
(2) Tantm kart bavurularnda eksiklik tespit edilen kiilere eksik belgelerin tamamlanmas iin
eksikliin ilgiliye bildiriminden itibaren alt ay sre verilir. Bu sre iinde eksik belgelerin
tamamlanmamas halinde bavuru iptal edilir, tantm kart iin yatrlan cret iade edilmez.

36

ALTINCI BLM
eitli ve Son Hkmler

Sicil
MADDE 21 (1) dare tarafndan, gemi acente ve ubeleri ile gemi acentesi personelinin dzenli
olarak sicilleri tutulur. Gemi acente ve ubelerinin sicil numaras yetki belgesinde, gemi acentesi
personelinin sicil numaras tantm kartnda gsterilir.

Veri girii
MADDE 22 (1) Gemi acentelerinin e-denizcilik ve dare tarafndan hazrlanacak gemi acentelii
uygulamalarna veri giriinde bulunabilmeleri iin, dare tarafndan kullanc kodu ve ifre verilir.

Gemi acenteleri alma esaslar
MADDE 23 (1) Gemi acenteleri, ticari ve kanuni defterlerini, acentelik szlemelerini, acentecilik
hizmeti verdii gemi bilgilerini, acentelik hizmetleri kapsamnda yazdklar ve teslim aldklar mektup,
faks, teleks, elektronik posta, telgraf ve benzeri belgelerle, dzenledikleri fatura, makbuz ve
masraflarna ilikin belgelerin asllarn veya onayl rneklerini zel kanunlardaki hkmler sakl
kalmak kayd ile, be yl sre ile muhafaza eder.

Gemi acentelii hizmetleri cret tarifesi
MADDE 24 (1) Gemi acentelii hizmetlerine ilikin cret tarifesi, 5174 sayl Kanunun 12 nci
maddesinin birinci fkrasnn (p) bendine gre belirlenir.

Yetki belgesi ve tantm kart cretleri
MADDE 25 (1) Gemi acentelii yetki belgesi, gemi acentelii ube yetki belgesi ve tantm kart
cretleri ile demeye ilikin dier hususlar, dare tarafndan belirlenerek duyurulur.

Yrrlkten kaldrlan ynetmelik
MADDE 26 (1) 2.6.2011 tarihli ve 27952 sayl Resm Gazetede yaymlanan Gemi Acenteleri
Ynetmelii yrrlkten kaldrlmtr.

Mevcut bavurular
GEC MADDE 1 (1) Bu Ynetmeliin yrrle girdii tarihten nce yaplan her trl bavuruda,
bavuru tarihinde yrrlkte olan mevzuat hkmleri esas alnr.

Tantm kartlarnn yenilenmesi
GEC MADDE 2 (1) Gemi acentesi personeline ait mevcut tantm kartlar sre bitimlerine kadar
geerlidir ve talep halinde yenilenir.

Yrrlk
MADDE 27 (1) Bu Ynetmelik 2/3/2012 tarihinden geerli olmak zere yaym tarihinde yrrle
girer.

Yrtme
MADDE 28 (1) Bu Ynetmelik hkmlerini Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakan yrtr.

37

( 16 Mays 2013 Tarih ve 5299 Sayl Bakanlk Oluru )

GEM ACENTELER ETM YNERGES

BRNC BLM
Genel Hkmler

Ama
MADDE 1- (1) Bu Ynerge, gemi acentelerinin ulusal mevzuat ve uluslararas denizcilik kurallarna
uygun olarak dzenli ve verimli bir ekilde faaliyet gstermelerini salamak, etkin hizmet temini iin
gerekli olan yksek dzeyde profesyonel eitim ve denetimi gelitirmek zere Gemi Acenteleri Eitim
Komisyonunun kuruluu, alma usul ve esaslar ile alnacak eitimleri ve snavlarda uyulacak
esaslar belirlemek amacyla dzenlenmitir.

Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Ynerge, 13.11.2011 tarihli ve 6102 sayl yeni Trk Ticaret Kanununa gre
kurulmu ve 5.3.2012 tarihli ve 28224 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Gemi
Acenteleri Ynetmeliine uygun olarak faaliyet gsteren gemi acenteleri personelini kapsar.

Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Ynerge, 5.3.2012 tarih ve 28224 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Gemi
Acenteleri Ynetmeliinin 17. ve 19. maddelerine dayanlarak hazrlanmtr.

Tanmlar
MADDE 4- (1) Bu Ynergede yer alan;
a) Deniz Ticaret Odalar: stanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz Blgeleri (MEAK) Deniz
Ticaret Odas ile Mersin Deniz Ticaret Odasn,
b) Gemi Acentelii Eitim Komisyonu: Gemi acentelii eitim programlarnn hazrlanmas,
uygulanmas ve cretlendirilmesi hususunda Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanlnca
oluturulan yetkili komisyonu,
c) Gemi Acentesi: Yaptklar anlamalarla gemi sahibi gerek veya tzel kiiler ile kaptan, ileten
veya gemi kiralayann nam ve hesabna hareket eden ve nc kii ve kurululara kar bunlarn
haklarn koruyan, bu erevede yaptklar i ve ilemlerde kendi kusurlar dnda sorumlu
tutulamayan, anlamadaki kii veya kuruluu,
) Gemi Acentesi Personeli: Liman, gmrk, sahil salk ve emniyet idareleri ile ilgili dier kurum ve
kurulularda, acentelik ilemleri yapan ve kendilerine Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme
Bakanlnca tantm kart dzenlenen kiileri,
d) dare: Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanln,
e) Snav Komisyonu: Deniz Ticaret Odalar tarafndan yrtlen eitim semineri sonunda yaplacak
olan snavda darece ve Deniz Ticaret Odalarnca grevlendirilen personeli,
f) Sicil: Gemi acente ve ubeleri ile acente personelinin dare tarafndan tutulan kaytlarn,
g) Ynetmelik: Gemi Acenteleri Ynetmeliini,

ifade eder.

KNC BLM
Eitim Komisyonun Kurulmas, alma Usul ve Esaslar, Grev ve Yetkileri

Kurulu, alma usul ve esaslar
MADDE 5- (1) Gemi Acentelii Eitim Komisyonu ye dalm aada gsterildii gibi yedi asil ve
yedi yedek yeden oluur.
a) dareden asil ve yedek ye,
b) MEAK Deniz Ticaret Odasndan asil ve yedek ye,
c) Mersin Deniz Ticaret Odasndan bir asil ve bir yedek ye.

(2) Komisyon yelerinden kamu kurumu temsilcileri dare, meslek kurulular temsilcileri ise Deniz
Ticaret Odalar Ynetim Kurullar tarafndan seilir.
38

(3) Komisyon yelerinin grev sresi drt (4) yldr. Grev sresi dolan yeler yeniden
grevlendirilebilir. Herhangi bir nedenle boalan yelik iin en ge bir ay iinde ayn usulle
grevlendirme yaplr.

(4) Komisyona dare asil yelerinin kendi aralarndan seecekleri bir ye bakanlk eder. Bakan
yardmcl grevi, Deniz Ticaret Odalar asil yelerinin kendi aralarndan seecekleri bir ye
tarafndan stlenilir ve bakann bulunmad hallerde toplantlara bakanlk eder.

(5) Komisyon alt ayda bir olaan olarak toplanr. Toplantnn yaplaca yer Komisyon tarafndan
belirlenir. Kararlar oy okluu ile alnr. Gerekli grld hallerde bakan veya drt yenin talebi ile
olaanst toplant yaplabilir. Komisyonun sekretaryas MEAK Deniz Ticaret Odas tarafndan
yrtlr.

Eitim Komisyonunun grev ve yetkileri
MADDE 6-
(1) Ulusal mevzuat ve uluslararas denizcilik kurallarna uygun olarak gemi acentelii meslek
standardnn gelitirilmesine ynelik gerekli eitim programlarn hazrlamak.
(2) Eitim mfredatn oluturmak, ilgili eitim dokmanlarn hazrlamak, hazrlatmak ve yaynlatmak.
(3) Eitimlerin yllk planlamasn yapmak.
(4) Eitmenlerin seimi hususunda kriterleri ve eitmenleri belirlemek.
(5) Snavlarda, darenin bakanlnda grev alacak dier snav personelini belirlemek.
(6) Eitim seminerleri ve snavlara ilikin cretleri belirlemek.
(7) Deniz Ticaret Odalar tarafndan yrtlen eim seminerlerini denetlemek

NC BLM
Eitim Programlarnn Esaslar

Eitim esaslar
MADDE 7- (1) Gemi acentelii eitimi, ilgili Ynetmelik hkmleri uyarnca yaplr. Eitim ve snav
programlar, bu Ynergenin 8. ve 13. maddelerinde belirtilen ekillerde Deniz Ticaret Odalar
tarafndan;
a) Belgelendirme Eitim Semineri ve snav,
b) Yenileme Eitim Semineri,

olarak iki ekilde yrtlr.

Belgelendirme Eitimi Semineri
MADDE 8- (1) Gemi acentesi personeli olmak isteyen adaylarn Belgelendirme Eitim Seminerine
katlmalar ve bu seminer sonunda yaplacak snavda baarl olmalar arttr. Snavda baarl olan
kiilerin talepleri halinde darece belirlenen belgeleri ibraz etmeleri kaydyla acentede almayanlar
iin sertifika ve acentede alanlar iin tantm kart dzenlenir.

(2) Snava giremeyen veya baarsz olan adaylar snav tarihinden sonraki bir yl ierisinde yaplacak
olan baka bir snava Belgelendirme Eitim Seminerine tabi olmadan katlabilirler.

(3) Belgelendirme Eitim Semineri bavurusunda dareyi yanltmaya ynelik bilgi ya da belge verenler
yaplan snavda baarl olsalar dahi snavlar geersiz saylr.

(4) Belgelendirme Eitim Seminerine devam arttr. Devamszl bir gn aan adaylar snavlara
katlamazlar ve bu kiilerin yatrdklar cretlerde iade edilmez.

(5) Snav sonular, eitim seminerini dzenleyen Deniz Ticaret Odalarnn ve darenin web sitesinde
yaymlanr.

Belgelendirme Eitim Seminerlerinin almas, tarih, sre ve yeri
MADDE 9- (1) Belgelendirme Eitim Seminerleri, Deniz Ticaret Odalar tarafndan ihtiya duyulan
blgelerde dzenlenir. Belgelendirme Eitim Seminerlerinin tarihleri ylsonunda yaplan Komisyon
toplantlarnda belirlenerek Deniz Ticaret Odalar ve darenin web sitesinde ilan edilir.
(2) Belgelendirme Eitimleri, Pazartesi Cuma aralnda olmak zere be gn srer. Snav,
Cumartesi gn yaplr.

39

(3) Deniz Ticaret Odalar, belirleyecekleri asgari katlmc saysna ulalamamas durumunda en yakn
blgeyi veya blgeleri birletirerek seminer yerlerini deitirebilir. Bu deiiklik, eitim semineri
balangcndan en ge 10 gn nce duyurulur.

Snav ve Snav Komisyonu
MADDE 10- (1) Bu Ynergenin 9. maddesinde belirtilen Belgelendirme Eitim Seminerleri sonunda
yaplacak snavlarda sorulmak zere dare tarafndan acentelik eitim mfredatna uygun olarak soru
bankas oluturulur. Soru bankas ve snav sorularnn muhafazas dare marifetiyle salanr.

(2) Yaplacak Snavn, ekli, soru says ve sresi dare tarafndan belirlenir.

(3) Snav sorular, soru bankasndan seilmek suretiyle dare tarafndan hazrlanr.

(4) Snav Komisyonu dare ve Deniz Ticaret Odalarnn grevlendirdii personelden oluur. Snav
Komisyonuna darece grevlendirilen personel bakanlk yapar. Snav Komisyonun grevi snavn
yaplmasn salamak ve snav sonucunda tutanak ile imza altna almaktr.

Deerlendirme
MADDE 11- (1) Belgelendirme Eitim Semineri sonunda yaplan snavlar 100 puan zerinden
deerlendirilir. Adaylarn baarl saylabilmeleri iin en az 70 puan almalar zorunludur. Snava
girmeyen ya da geer puan alamayan adaylar baarsz saylr.

(2) Snav tutana, Snav Komisyonu tarafndan dzenlenerek imza altna alnr. Snav katlar snav
yapan Snav Komisyonu Bakan tarafndan darece deerlendirilmek zere teslim alnr.

Belgelendirme Eitim Semineri Katlmclarndan istenilen belgeler
MADDE 12- (1) Belgelendirme Eitim Seminerine katlacak adaylardan;
a) Bavuru dilekesi,
b) renim durumlarn gsteren belge ( asgari lise diplomas ) fotokopisi,
c) 1 adet nfus czdan fotokopisi,

istenir.

Yenileme Eitim Semineri
MADDE 13- (1) Yenileme Eitim Seminerine, adlarna gemi acentesi personeli tantm kart
dzenlenmi sicile kaytl kiiler ile Belgelendirme Eitim Seminerine katlm ve yaplan snavda
baarl olmu ancak 5 yl ierisinde adna tantm kart dzenlenmemi kiiler katlr. Yenileme Eitim
Seminerleri sonunda katlmclara Deniz Ticaret Odalar tarafndan onaylanm katlm belgesi verilir
ve seminere katlanlarn listesi dareye bildirilir.

(2) Yenileme Eitim Seminerlerine katlmad tespit edilenlerin gemi acentesi personeli tantm kartlar
sresi sonunda iptal edilir. Yeniden tantm kart dzenlenebilmesi iin bu kiilerin yenileme eitim
seminerlerine katlmalar zorunludur.

Yenileme Eitim Seminerlerinin almas, tarih, sre ve yeri
MADDE 14- Yenileme Eitim Seminerleri;
(1) Deniz Ticaret Odalar tarafndan ihtiya duyulan blgelerde yaplr. Seminer tarihleri ylsonunda
yaplan Eitim Komisyonu toplantlarnda belirlenerek Deniz Ticaret Odalar ve darenin web sitesinde
ilan edilir.

(2) Hafta ii veya hafta sonu olmak zere en az bir gn yaplr.

(3) Deniz Ticaret Odalar, belirleyecekleri asgari katlmc saysna ulalamamas durumunda en yakn
blgeyi veya blgeleri birletirerek seminer yerlerini deitirebilir. Bu deiiklik, eitim balangcndan
en ge 10 gn nce duyurulur.

Yenileme Eitim Seminerleri Katlmclarndan istenilen belgeler
MADDE 15- (1) Yenileme Eitim Seminerlerine katlacak adaylardan;
a) Bavuru dilekesi,
b) Gemi Acentesi Personeli Tantm Kart fotokopisi,

istenir.
40

DRDNC BLM
Eitmen ve Eitim cretleri

Eitmenlerin belirlenmesi ve cretlendirme
MADDE 16- (1) Eitimlerde eitmen olarak grev alacak kiiler, Denizcilik eitimi veren yksekretim
kurumlarnda retim grevlisi olarak grev yapanlar, denizcilik ve gemi acentelii alanlarnda
uzmanlam kiiler ile ilgili kamu kurum ve kurulularnda grev yapan uzman personel arasndan
Eitim Komisyonu tarafndan belirlenir.

(2) Eitmenlerin ve oluturulacak Snav Komisyonu yelerinin cretleri, Eitim Komisyonu tarafndan
tespit edilir ve bu cretler Deniz Ticaret Odalar tarafndan denir.

Eitim Semineri creti
MADDE 17- (1) Belgelendirme ve Yenileme Eitim Seminerlerine katlm cretlidir. cretler Eitim
Komisyonu tarafndan belirlenir. Seminerin cretli veya cretsiz olarak yaplaca alacak eitim
program ile birlikte adaylara ve katlmclara Deniz Ticaret Odalar tarafndan duyurulur. Eitim
cretleri, kayt ncesinde duyuruda belirtilen hesaba yatrlr. Kiinin sonradan seminere katlmamas
halinde alnan eitim creti iade edilmez.

(2) Gemi Acentesi Personeli Eitim Sertifikas bedeli idare tarafndan belirlenir ve tahsil edilir.

BENC BLM
eitli ve Son Hkmler

Yrrlk
MADDE 18- Bu Ynerge, Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakannn onay ile yrrle girer.

Yrtme
MADDE 19- Bu Ynerge hkmleri Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakan tarafndan yrtlr.

41

NC
B L M

3.1 - GEM TANIMI GEM TPLER ve GEM LMLER

3.1.1 Gemi Tanm
3.1.2 Gemi Tipleri

1- Kuru Yk Gemileri ( Dry Cargo Ships )

a. Dkme Yk Gemileri ( Bulk Carriers )
b. ok Maksatl Gemiler ( Multipurpose Ships )
c. Konteyner Gemileri ( Container Ships )
d. Ro-Ro Gemileri ( Ro-Ro Ships)
e. Souk Hava Depolu Gemiler ( Refrigerated Vessels )

2 Tankerler ( Tankers)
3 Yolcu Gemileri

3.1.3 Gemi na, Gemi lmleri
3.1.4 Yklerin Snflandrlmas Gemiyle Tanan Ykler

HAZIRLAYAN

Ali YAVUZ
Gncelleme: Burak OKU
42

3.1 GEM TANIMI GEM TPLER VE GEM LMLER

3.1.1 Gemi Tanm

Baz farkllklarla ticaret gemisi, yk ve yolcu tamaya yarayan yzen kutulardr. Bu kutular su
geirmez perdelerle yk tama blmlerine ayrlmtr. Geminin yapsnda makineler, yakt ve su iin
tanklar, portular, seyir alanlar ve personel kamaralar bulunmaktadr.

Gemi ve ticaret gemisi ile ilgili olarak 6102 Sayl Trk Ticaret Kanunu:

MADDE 931-(1) Tahsis edildii ama, suda hareket etmesini gerektiren, yzme zellii bulunan ve
pek kk olmayan her ara, kendiliinden hareket etmesi imkn bulunmasa da, bu Kanun
bakmndan gemi saylr.

(2) Suda ekonomik menfaat salama amacna tahsis edilen veya fiilen byle bir ama iin kullanlan
her gemi, kimin tarafndan ve kimin adna veya hesabna kullanlrsa kullanlsn ticaret gemisi
saylr.

4922 sayl Denizde Can ve Mal Koruma Hakknda Kanun Madde 1de

A) Denizde krekten baka aletle yola kabilen her araca, ad, tonilatosu ve kullanma
amac ne olursa olsun, Gemi,

B) Menfaat salamak kastiyle denizde kullanlan her gemiye Ticaret Gemisi,

C) On ikiden fazla yolcu tayan her ticaret gemisine Yolcu Gemisi denir,

eklinde tarifleri yaplmtr.

3.1.2 -Gemi Tipleri

Gemiler belli bir faaliyeti yerine getirmek zere dizayn edilen ve retilen endstriyel yaplar veya baka
bir deyile platformlardr. Bu anlay ierisinde gemileri grev tanmlarna gre aadaki gruplar
iersinde toplamak mmkndr. Bunlar:

1 - Ticaret Gemileri: Ana grevleri yk ve yolcu tamak olan gemilerdir.
2 - Endstriyel Gemiler: Denizdeki kaynaklarn incelenmesi veya deerlendirilmesi iin dizayn
edilmi gemilerdir.
3 - Servis Gemileri: Ticari ve endstriyel gemilerin almalarn destekleyen gemiler ile denizde
can ve mal gvenlii salayan gemiler bu grubu oluturur.
4 - Sava Gemileri: lkenin savunma ihtiyalarn karlayan silahlandrlm gemilerle lke sava
filosunu destekleyen gemiler bu gruba girer.
43

Ticaret Gemilerini aadaki snflandrma iinde mtalaa etmek mmkndr.

1. Kuru Yk Gemileri

Bu snf gemiler kat ykleri tamak zere ina edilmilerdir. Alt grup olarak;
A) Dkme Yk Gemileri ( Bulk Carriers )
B) ok Maksatl Gemiler ( Multipurpose Ships )
C) Konteyner Gemileri ( Container Ships )
D) Ro-Ro Gemileri ( Ro-Ro Ships)
E) Souk Haval Gemiler ( Refrigerated Vessels )

a. Dkme Yk Gemileri

250 ile 250.000 ton arasnda tama yapabilen gemilerdir. ncelikle maden cevheri, kmr, tahl ve
gbre benzeri ykleri tamak iin kullanlrlar. Ambarlar kendinden trimli self-trimming olarak ina
edilen bu gemilerin hzl ykleme - boaltma yapabilmelerini temin etmek zere ambar azlar
mmkn olduunca byk tutulmutur.
Orta ve kk dkme yk gemileri ( 40.000 DWT altndaki gemiler ) uvall, paketlenmi kereste ve
elik yklerini tayabilirler. Genel olarak yk donanm bulunmayan (gearless) dkme yk gemilerin,
orta ve kklerinde yk donanmnn bulunmas gemi sahibine ok byk esneklik salamaktadr. Bu
donanmlar kreyn, konveyr veya pompa olabilir. Ykleme durumlar gemi zerinde farkl gerilmelere
yol aabilir. zellikle byk dkme yk gemilerinde bu gerilmeler daha ok nem arz eder. Yklerin
homojen olarak datlmas bu etkileri azaltr. Modern dkme yk gemileri, gemi zerinde krlmalara
yol aabilecek stresleri minimize eden gerilme izleme ekipmanlarna sahiptir.

44

b. ok Maksatl Gemiler

Bu tip gemiler konvansiyonel gemilerin modern halefleridir ve dkme ambalajl ykler, konteyner ve
kark ykleri ayn kolaylkla tayabilen gemilerdir. 5.000 25.000 DWT arasnda, genellikle geni
ambar azl, ift gverteli ( tween decker ), ar yk veya konteynerleri kaldracak kapasitede ( 30 /
35 ton SWL Safety Working Load - Emniyetli alma Yk ) kreynleri olan gemilerdir.

c. Konteyner Gemileri

Konteyner gemileri, 1960larn banda standart byklkteki konteyner denen kutular kullanarak kara
ve deniz yollarndaki ulam birletirme fikri ile ortaya kmtr. Kysal sefer yapan kk konteyner
gemilerinden, okyanus ar seferler yapan, ok hzl ve ok byk (11. 000 TEU) llere varan bu
gemiler genel olarak Uluslararas Standartlar rgt (ISO - International Standarts Organization)
tarafndan belirlenen 20 veya 40 feet uzunluundaki konteynerleri ykleyip boaltrlar. Konteyner
gemilerinin byklkleri, tayabildikleri maksimum 20 feetlik (TEU: twenty foot equivalent units )
standart konteyner says ile llr. Konteyner gemilerinde, tanan konteynerlerin hacim / arlk
oran yksek olduundan geminin tam tama kapasitesinden yararlanmak zere gverte zerinde de
konteyner tanr. Feeder olarak bilinen kk konteyner gemileri genellikle ksa mesafelerde sefer
yaparlar. Baz konteyner gemilerinde soutmal konteynerler (frigofrik konteyner) iin elektrik balant
ular mevcuttur.

Konteyner gemilerinin yllara gre geliimi;

d. Ro - Ro Gemileri

Bu tip gemiler zellikle yrtlerek gemiye yklenebilen ve boaltlabilen ykler iin uygundur.
rnein; otomobiller, kamyonlar, treylerler ve paletli i makineleri benzeri aralar terminallere
istiflenerek ok ksa sreler iinde Ro-Ro gemilerine yklenebilirler. Sz konusu yklerin var
limanlarndaki boaltlmalar da yine ok ksa srelerde yaplabildiinden gemilerin liman sreleri
asgari seviyededir.

Ro - Ro gemilerinin byklk ls park metre - lane meters olarak belirtilmektedir. Byklk
ls olarak belirtilen park metre, 2,5 ile 3,5 metre geniliindeki hatlara ka adet aracn park
edilebileceini gsterir.
Ro - Ro gemilerinin hareketli gverteleri dolaysyla, ykseklikleri farkl aralarn tanmas
mmkndr.
45

Ro/Ro gemilerinin kapaklarnn yerleri ( ba-k-borda ), genilik, boy ve ykseklikleri de nemlidir.
Kapaklar ar tonajlar tayacak kapasitede ina edilirler.

Ro - Ro gemileri; yolcu ve ara tayan feriler, tren ferileri, otomobil tayclar, otomobil ve kamyon
tayclar olmak zere kullanm amalarna bal olarak snflara ayrlmlardr. ( Modern Ro-Pax -
Ro Ro / Passenger gemiler) 12 yolcudan fazla yolcu tayan bu tip gemiler yolcu gemisi kurallarna
tabidir.

e. Souk Hava Depolu Gemiler

ki veya daha fazla gverteli, tama srasnda gda maddelerinin bozulmamas iin ambarlar istenilen
scaklkta tutulabilen gemilerdir. Tama sresini azaltmak amacyla yksek sratli (22-23 knots) ina
edilirler. Tanan yklerin ( et, st, peynir, meyva, sebze, balk, v.b.) evre etkilerinden en az
etkilenmesi iin ambar azlar kk tutulmu ve vinleri hzl alacak ekilde yaplmtr.

2 - Tankerler

Sv ykleri tamak zere ina edilen bu tip gemiler, nehirlerde tanan en kk barlardan,
500-600.000 dwtluk ok byk ham petrol tayclarna ( ULCC - Ultra Large Cruide Carrier ) kadar
geni bir aralktaki gemileri kapsar.Tankerler ham petrol, petrol rnleri (benzin, mazot v.b.), kimyasal
maddeler, LPG (Liquefied Petroleum Gas), LNG (Liquid Natural Gas), yemeklik ham yalar, araplar,
su v.b. birok sv ykleri tayabilirler. Ancak tanacak yklere bal olarak tank yaplar, pompa
sistemleri deiiklikler gstermektedir.

3 Yolcu Gemileri

inde konaklama olana (kabin) mevcut, yolcularnn her trl konforunu eitli llerde
karlayabilen, yeme, ime ve elenme altyaplar olan, limanlar arasnda seyrsefer yapacak makine
ve gverte donanmlarna sahip gemilerdir. Her gemi kendi sahip olduu imknlar asndan yldzla
derecelendirilmitir.

3.1.3 - Gemi na - Gemi lmleri

Herhangi bir gemiyi ifade ederken aadaki ller nemlidir.

Tam Boy (Lenght Overall - LOA) : Geminin bata ve kta en u noktalar arasndaki yatay uzaklktr.
Dikeyler Aras Boy ( Length Between Perpendiculars - LBP) : Ba ve k dikeyler arasndaki yatay
uzaklktr.
Su Hatt Boyu ( Length of Waterline - LWL) : Geminin dizayn su hattnda yzerken bata ve kta su
ile temas eden en u noktalar arasndaki yatay uzaklktr.
En ( Beam - B ) : Geminin en geni kesidinde sancak ve iskele bordalar arasndaki yatay uzaklktr.
Su ekimi ( Draft - T ): Geminin temel hatt ile yzd su hatt arasndaki dey uzaklktr. Bu deer,
trimin mevcut olmas durumunda gemi boyunca deiken olabilir.
Derinlik ( Depth - D): Gemi ortasnda temel hatt ile ana gverte arasndaki dey uzaklktr.
Fribord ( Freeboard - f): Gemi ortasnda dizayn su hatt ile ana gverte arasndaki dey uzaklktr.
Fribord derinlik ile su ekimi arasndaki farka eittir.
Gros Tonilato (Gross Tonnage GT): stisnalar hari (tuvaletler, banyolar, dek altlar) geminin
btn yerlerinin kadem kp olarak hacminin 100e blnmesiyle elde edilen hacim ls.(1
tonilato=100 kadem / ft kp=2,83 m3).
Net Tonilato (Nett Tonnage- NT): Gros Tonilatodan yaama ve seyir yerleri, makine daireleri,
tankerlerde pompa dairesi, donki ve kazan dairesi karlarak elde edilen ldr. Dier bir deyile
geminin kazan getiren yerleridir. (Vergi Tonu / Rsum Tonu)
Dedveyt Tonaj (Deadweight Tonnage Deadweight All Told DWAT): Geminin yaz ykleme
hattnda tayabilecei azami yk, yakt, su ve dier gemi ihtiyalarnn toplamdr. Dedveyt Tonaj
2240 libre (1016 kg) bir ton olmak zere ifade edilir.

46

Dedveyt Kargo Kapasite (Deadweight Cargo Capacity DWCC): Geminin DWAT lsnden
yakt, su, yedek para, yalama ya, kumanyann karlmasyla elde edilen l olup, gemi
kiralamalarnda ok nemlidir.
Deplasman Tonaj (Lightweight Displacement Tonnage- LTD): Geminin bo arldr. Draft
survey hesaplarnda ve gemi hurdaya ktnda skm ncesi deer hesabnda ok nemlidir.

Tonilatolarn tarifinde kullanlan yaz ykleme hatt ve benzeri dier ykleme hatlar, geminin her iki
bordasnda boyal markalar olup Ykleme Snr Hatlar ( Plimsol Marks ) olarak adlandrlrlar.

Bunlar;

TF Tropikal Tatlsu Tropical Freshwater
F - Tatlsu Freshwater
T - Tropical
S - Yaz Summer
W - K Winter
WNA K Kuzey Atlantik Winter North Atlantic

47

3.1.4 - Yklerin Snflandrlmas, Gemi le Tanan Ykler

Gemi ile tanan ykler cinsine, ambalaj ekline ve ykleni tarzna gre ok eitli gruplara ayrlr.
1- Dkme Ykler ( tahl, kmr, maden, dkme svlar v.b.)
2- Ambalajl Ykler ( sandk, karton, torba, varil, kutu, bidon v.b.)
3- Birletirilmi Ykler ( konteyner, palet, sapanlanm yk v.b. )
4- elik Ykler ( ktk demir, ray, inaat demiri, profil demir, rulo sa, levha sa v.b. )
5- Ambalajsz Ykler ( i makineleri, vagon, kamyon, otomobil, konstrksiyon malzemesi v.b. )
6- Kereste Yk ( tomruk, biilmi kereste v.b.)
7- Soutulmu ve Dondurulmu Ykler ( sebze, meyve, balk, et, st, v.b. )
8- Canl Hayvan ( kesim, kmes, ss, vahi hayvanlar )
9- Tehlikeli Ykler ( yanc, patlayc, zehirli ykler )
10- Akaryaktlar ( ham petrol, petrol rnleri )
11- Kimyasal Ykler ( asitler, zararl-zararsz kimyasal maddeler )
12- Svlatrlm Gazlar ( LNG, LPG )


Kitabn 13. Blmnde Konteyner ve Konteynerin Ellelemesi bal altnda konteynere geni yer
verilmi olup, gemi ile tanan yklerden bahis edilmesi dolays ile bu blmde de konteynere ve
konteyner ile tanabilen yklere ksa bir ekilde deinilmektedir. Buna gre;

Yk ellelemeyi en aza indirerek zamandan tasarrufu salamak, ekonomik tamacl
gerekletirmek , hasarlanma ve alnma risklerini yok etmek zere konteyner tamacl sratle
gelimitir.

Gelien konteyner tamacl ile;
a- Limanlarda hzl ykleme-boaltma gerekletirilerek gemilerin limanda kalma sreleri
azaltlm, dolaysyla gemilerin ekonomik kullanlmalar salanmtr.
b- Konteynerler standart olarak ina edildiklerinden deniz, demiryolu ve kara tamaclnda
kolayca kullanlabilmekte dolaysyla kombine tamaclk gerekletirilebilmektedir.
c- Tama sresinin ksalmas tama maliyetinin dmesini salamtr.
d- Konteynerin kendisi bir ambalaj olduundan ambalaj masraflar azalmtr.

Konteynerlerin yap malzemesi olarak elik, aliminyum, kontraplak ve fiberglas kullanlmaktadr.
ok eitli tip ve lde imal edilen konteynerlerden en ok kullanlanlar:

48

D ller Kapasite
( En-ykseklik-boy (ft) ) ( Ton )

8x8x20 18
8x8x40 24
8x8,5x20 20
8x8,5x40 25

Konteyner tipleri,
Ak Konteynerler : Normal konteynerlere smayan ykleri tamak iin n ve arka
yzeyleri kapanabilir, dier yzeyleri ak konteynerlerdir. Bu tip konteynerlerle
konstriksiyon malzemeleri, tekerlekli aralar, kazan, makine ve jeneratr gibi zel ykler
tanr.
Havalandrmal Konteynerler: Konteyner iindeki ykleri rutubetten korumak iin
havalandrma tertibatl olan konteynerlerdir. Gerektiinde normal kuru ykler de bu
konteynerlerle tanabilmektedir.
Yarm Konteynerler: 4 feet yksekliinde yaplm bu konteynerler az yer kaplayan ar
ykler iin kullanlmaktadrlar. Bu konteynerlerle elik sa, boru, varil rulo sa v.b. ykler
tanmaktadr.
Tank Konteyner: Sv yklerin tanmas iin kullanlmaktadrlar. Bu konteynerlerle
kimyasal maddeler, sv yiyecekler ve baz gazlar tanmaktadr.
st Ak Konteynerler: Normal konteynerlere smayan baz zel ykler yklenir.
Ayrca st ak olduundan yk hem kapandan hem de stnden yklenebilir.
Yksek Konteyner : 9,5 feet yksekliinde yaplm olan bu konteynerlere hacimli ykler
( buzdolab, mobilya, hal vb. stowage faktr yksek olan ykler ) yklenir.
Dkme yk Tayan Konteynerler: Dkme yklerin ( tahl, un, eker, gbre, kmr vb.)
tanmas iin kullanlan bu tip konteynerlerin kenarlar da zel olarak takviye edilmitir.
Soutulmu Yk Tayan Konteynerler: Reefer konteynerler diye bilinen bu tiplerde
soutulmu ykler ( et, balk, st vb. ) tanmaktadr.

Yukarda saylan konteynerlerden baka zel amalar iin yaplm; iftlik hayvan konteynerleri, sebze
konteynerleri, otomobil konteynerleri gibi konteynerler de kullanlmaktadr.

49

DRDNC
B L M

4.1 GEM ACENTESNN KURUMLARLA LKLER

4.1.1 Giri
Liman Kontrol
4.1.3 - Hudut ve Sahiller Salk Denetleme Tabiplii
4.1.4 - Deniz Liman ube Mdrl (Pasaport lemleri)
4.1.5 - Gmrk ve Muhafaza Mdrl
1. Gmrk ilemleri
zet Beyan
2. Gmrk Muhafaza lemleri
Geli kontrol
Gidi Kontrol
4.1.6 - Liman letmeleri
4.1.7 - Klavuz ve Rmorkr letmesi
4.1.8 - Ky Emniyeti letmesi
4.1.9 - Deniz Ticaret Odalar ve ubeleri
Navlun Haslat Oda Pay
Liman Hizmet creti
Yat Seyir zin Belgesi/Transit Log

HAZIRLAYAN
Ruhi Duman
kriye Vardar Yetkin Baytok

4.2 GEM ACENTESNN LMAN LETMELER LE LGL LEMLER

Toplantlarna Katlm

4.3 URAKSIZ GE YAPAN GEMLERN TRK BOAZLARI GE LEMLER

4.3.3 Yolcu Gemilerinin Ayrcalklar

HAZIRLAYAN
Yavuz TARKU
50

4.1 GEM ACENTESNN KURUMLARLA LKLER

4.1.1 - Giri
Yabanc limanlardan Trk limanlarna gelen Trk ve yabanc bayrakl deniz tat ve aralarnn
gelilerinden gidilerine kadar, gemi acenteleri tarafndan ulusal ve uluslararas kurallar erevesinde
birok ilemler gerekletirilmektedir. Gemi acenteleri bu ilevlerini gerekletirirken, yasalar gerei
birok kurumla karlaarak ilerini yrtmek, temsil ettii geminin acentelik vecibelerini yerine
getirmekle ykmldr.

Gemi acenteleri mesleklerini icra edebilmeleri iin, denizcilik ve deniz iletmecilii konusunda,
uluslararas szlemelerle belirlenmi kurallar ile ulusal yasalarmzdan, 6102 Sayl TTK, 4458 Sayl
Gmrk Kanunu, 5682 Sayl Pasaport Kanunu, 2548 Sayl Salk Resmi Kanunu, 618 Sayl
Limanlar Kanunu, 4922 sayl Denizde Can ve Mal Koruma Hakknda Kanun, 2634 sayl Turizmi
Tevik Kanunu ve 2872 Sayl evre Kanunu ve bu kanunlara dayanarak karlm tzk, ynetmelik,
genelge ve tebli hkmlerine gre ilgili kurumlarla iliki kurarak yrtrler.

Bir gemi acentesi, mesleini yapabilmesi iin, Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanl, Deniz ve
sular Genel Mdrlnden Gemi Acentelii Yetki Belgesi almak zorundadr. Bu Yetki
Belgesine haiz Gemi Acentelerinin Trk limanlarna geli-gidileriyle ilgili beher gemi iin aada
belirtilen kurumlarla ilikisi vardr ve bu kurumlardan elektronik ortamda gerekli izin ve ifreleri almalar
gerekmektedir. Bu kurumlar:

1. Liman Bakanl, *
2. Hudut ve Sahiller Salk Denetleme Tabiplii, *
3. Emniyet Mdrl, Deniz Liman ube Mdrl,
4. Gmrk ve Muhafaza Mdrl, *
5. Liman letmeleri,
6. Klavuz ve Rmorkr letmesi, *
7. Ky Emniyeti letmesi, *
8. Deniz Ticaret Odas ve ubeleri,
9. l evre Koruma Mdrl, *
10. Konsolosluk likileri,
11. Kabotaj Seferleri,

Gemilerin limanlara gelilerinden en az 24 saat nce elektronik ortamda (*) dier kurumlara ise dileke
ile mracaat edilerek bilgi verilir. Zamannda yaplmayan mracaatlara cezai meyyide uygulanr.

Bir geminin limana geliinde yaplacak kontrol ilemlerinin sralamas:

Liman Bakanl ilemleri,
Salk kontrol ilemleri,
Pasaport Polisi ilemleri,
Gmrk kontrol ilemleri,

Gemilerin geli gidi kontrol iin gerekli dokmanlar
Deniz tat ve aralarnn Trk limanlarna geli ve gidi kontrollerinde ibraz edilen ve gemi yetkilisi
tarafndan hazrlanan balca dokmanlar:

51

Yolcu Listesi,
Tayfa listesi,
Gemiden ayrlan yolcu listesi,
Gemiden ayrlan tayfa listesi,
Gemiye katlan yolcu listesi,
Gemiye katlan tayfa listesi,
Geminin getirdii ykne ait yk manifestosu,
Geminin ykledii yk manifestosu,
Ships Stores list, (Gemi levazm listesi)
Tayfa beraberindeki eya listesi,
Geminin yakt durumunu gsterir liste,
Gemi sertifikalarnn kopyalar,
Ballast Report,
p belgesi,
Son 10 urak limann gsterir belge,

ilgili kurumlara geli ve gidi kontrolnde verilir.

Geli kontrol yaplan geminin limanda kald sre iinde varsa kumanya, tatl su vs. talepleri
acentesi araclyla ilgili ikmalciler ve liman iletmesi ile koordineli olarak yaplr.

52


Trkiye limanlarna gelen ve ayrlan tm deniz tat aralarnn liman ilemleri, 618 sayl Limanlar
Kanunu hkmlerine gre yaplr. Gemilerin liman demir sahalarnda belirtilen yerlere demirlemeye,
rhtma / iskeleye yanamasnda, yk ve yolcu boaltp ykleme ilemlerinde, bu kanun hkmleri
uygulanr. Bakanlk bu kanunun uygulama ve sorumluluunu liman bakanlklarna vermitir. Liman
hudutlar iinde gemilerin her hareketi, liman bakanlklar tarafndan yrtlr.

Deniz tat ve aralarnn lkeye ve limana girilerinde kontrol ilemleri yaplmadan rhtm, iskele,
amandra ve platform gibi yerlere yanama, demir zerinde dorudan yk tahliye ve ykleme
ilemleri yapamazlar.

Gemi kaptanlar, ulusal ve uluslararas kurallar gerei gemi limana gelmeden nce:

Geli zamann,
Geminin urad son 10 liman,
Geminin iinde olduu gvenlik uygulamasn ve bir talebi varsa

bunu acentesine bildirir.

Gemi acenteleri bu bilgiye dayanarak ilgili kurumlara bavururlar, geminin geli bildirimini ve
hazrlklarn yaparlar. Gemilerin limana gelilerinden 24 saat nce elektronik ortamda acentesi
tarafndan liman bakanlna geminin gelii, yk, yanaaca rhtm ve iskelesi bilgileri,
http://lybs.denizcilik.gov.tr/Login.aspx mrcaat adresine elektronik ortamda bildirilir. Geminin acentesi
bu bilgileri iletirken:

International Tonnage Certificate (1969) (1969 Uluslararas Tonilato Sertifikas)

(1)
P&I Club (Koruma ve Tazminat Sigortas)

(2)
Civil Liability Certificate (CLC) (Gemi Yaktlarndan Kaynaklanan Kirlilik Sigorta Teminat
Sertifikas)
(3)
International Ship Security Certificate. (Uluslararas Gemi Gvenlik Sertifikas)

(4)
The Waste Notification Form ( Atk Bildirim Formu)

(5)

belgelerini de ekleyerek demirleme ve rhtm / iskeleye yanama izni (ordinosu) talebinde bulunur.

Gemiler rhtm, iskele veya platforma yanatktan hemen sonra, gemiye gelen grevliler ve gemi
acentesi aracl ile geminin geli kontrol ilemleri yaplr.

Liman bakanl, liman devleti adna sahip olduu yetkilere dayanarak limanlara yanaan ve ayrlan
tm gemileri denetler. Uygun olmayanlara yanama, yk ve yolcu ilemi yapma izni vermez, limandan
ayrlmak isteyen gemilere ulusal ve uluslararas kurallara gre gemi tarafndan eksiklikleri
tamamlanncaya kadar Yola Elverililik Belgesi vermez.

Liman kontrol
Limanlarmza gelen yabanc bayrakl gemilerin kontrol ve denetimi, Liman Bakanl bnyesinde
bulunan uzmanlarca yaplmaktadr. Kurallarda Liman devletleri, limanlarn ziyaret eden, kendi
karasularna gelen gemilerini olas riskler nedeniyle yaratabilecei sonular bertaraf etmek
maksadyla denetime tabi tutarlar.

Aslnda bu kontroller, uluslararas szlemelere gre Liman Devletinin sorumluluudur ve yaplan
denetim sonular, elektronik ortamda belirli merkezlere ulatrlmaktadr. Bunun amac, kontrol
sonucu belirlenen ve yaplmas gereken eksikliin zamannda giderilip giderilmediinin bir sonraki
limanlarda tespit edilmesi iindir.

Trk limanlarna gelen bir gemi, yk ve yolcu tahliyesi veya yklemesini mteakip acentesi tarafndan
gidecei limana k ilemleri iin yine elektronik ortamda:

53

Geminin tm sertifikalarn geerli tarihleri ile
Geminin personel (Tayfa) listesini,
Yatrlan Har Makbuzu,
Varsa ykledii yk miktarn
Liman Bakanlna ibraz edilerek Yola Elverililik Belgesi alr.

Geminin rhtm / iskele veya platformda tahliye ve yklemesinden sonra bulunduu yerde, gemiye
gelen grevliler ve gemi acentesi aracl ile geminin k kontrol ilemleri yaplr.

Ticaret Gemisi Sertifikalar (Blm 11) de bulunan:

1. 2 No.lu sertifika,
3. 20 No.lu sertifika
5. l evre Mdrl blmndeki sertifika

54

4.1.3 Hudut ve Sahiller Salk Denetleme Tabiplii

Yabanc limanlardan Trk limanlarna giri yapan Deniz tat ve aralarnn, 2548 sayl Gemi Salk
Resmi Kanunu ve buna bal Uygulama Ynetmelii ile Uluslararas Salk Tz hkmlerine gre
kontrol ilemleri yaplr. Yabanc limanlardan gelen Trk ve yabanc bayrakl deniz tat ve aralarna
yaplan salk ilemlerinin amac, insanlk iin tehlikeli olan bulac hastalklarn, denizar yolculuk
yapan kiiler ve hayvanlar aracl ile baka lkelere bulamasnn nlenmesidir.

lkemizde yaplan salk denetimlerinin yetki ve sorumluluu, Hudut ve Sahiller Salk Genel
Mdrl ve bu kurulua bal Hudut ve Sahiller Salk Denetleme Merkezi Tabipliklerindedir. Bir
geminin yabanc lke limanlarndan gelii ncesi, gemi kaptan elektronik mesajla yanaaca limann
ilgili salk kuruluuna bir salk beyan geer.

Gemi kaptan vastasyla, Hudut ve Sahiller Salk Denetleme Merkezi sisteminden Health Clearance
isteyen gemi, gerekirse rhtma dahi alnmaz, demirde kontrol edilir ve salk problemi giderilinceye
kadar gemi karantinaya alnr.

Gemi kaptan vastasyla, Hudut ve Sahiller Salk Denetleme Merkezi sisteminden Free Pratique isteyen
gemiye yetkili salk kuruluundan grevli olarak bir doktor gelir ve gerekli kontrollerini yapar. Limana
gelen geminin salk kontrol ulusal ve uluslararas kurallara gre yaplr. Bu kontrolde zellikle revirin,
ila ve tbbi malzemenin var olduu, geerlilii ve muhafaza artlar denetlenir. Bu nedenle
gemiler limana girdikten sonra dorudan Free Pratique formu ile salk beyann rhtmda yapmakta
ve doktor da rhtmda gemiye gelmektedir.

Serbest Pratika Kart

Gemi acenteleri donatanndan / kaptanndan ald bilgiye dayanarak Hudut ve Sahiller Salk
Denetleme Tabipliine, gemi gelmeden 24 saat evvelinden elektronik ortamda
http://www.hssgm.gov.tr/onlineislemler/ geminin geli bildirimini yaparlar ve

International Tonnage Certificate (1969) (1969 Uluslararas Tonilato Sertifikas)

(1)
Ship Sanitation Control Exemption Certificate (Gemi Salk Kontrolundan Muafiyet Sertifikas)

(2)
Medical Stores Certificate (la ve Tbbi Donanm Sertifikas)

(3)

ibraz ederek geminin salk kontrolnn yaplmasn isterler.
55

Hudut ve Sahiller Salk Denetleme Tabiplii, gemiyi denetledikten sonra Serbest Pratika Kart
(Permit of Free Pratique) vermek suretiyle geminin salk kontroln yaplm olur.

Gemi rhtm, iskele veya platformda yaptklar tahliye ve yklemelerinden sonra, Liman
Bakanlndan alnan Yola Elverililik Belgesi Hudut ve Sahiller Salk Denetleme Tabipliine,
ibraz edilerek geminin k kontrolnn yaplmas istenir. Tabiplik, gerekli kontrol yaparak Salk
Kontrol Kart (Health Control Card) Patenta vererek geminin kna izin verir.

56

57



58

4.1.4 Emniyet Mdrl, Deniz Liman ube Mdrl (Pasaport lemleri)

Yabanc lke limanlarndan Trk limanlarna Deniz tat ve aralaryla gelen yolcu ve mrettebatn
lkeye giri ve k ilemleri 5682 sayl Pasaport Kanunu ve bu Kanunun Uygulama Ynetmelii
hkmlerine gre Deniz Liman ube Mdrl tarafndan yaplmaktadr. Gemilerde yaplan
Pasaport Polis Kontrol ilemlerinin amac; lkeye gemiler aracl ile kaak insan giri-knn
engellenmesidir. Bu ilemler yurt dnda gmen (Immigration) polisi tarafndan yrtlmektedir.

Genelde gemilerin limana gelmesiyle hemen gemiye gelen bu grevliler, gemideki kiileri (gerekirse)
ararak, gemi yetkilisinin verdii liste ve pasaportlarndan lkeye giri / k, uluslararas ikili
anlamalar gerei (muafiyetlerini veya vize bandrollerini) kontrol ederek mhr vururlar. Bunun iin
grevli pasaport polisine, personel ve yolcu listesi ile birlikte pasaportlar ibraz edilir.

Gemi acenteleri, yurtdndan lkemize giri yapan deniz tat ve aralarnn geliinden 24 saat nce
Emniyet Mdrl, Deniz Liman ube Mdrlne dileke ile gelecek geminin bilgilerini bildirilir.
Geminin geliinde:

Gemi personel (tayfa) listesi ve pasaportlar / Gemi adam czdanlar,
Yolcu listesi,

verilerek geli kontrol yaplr.

lkemizde konaklamak zere gelen yolcu pasaportlarnn biti tarihleri, pasaport kanununa gre bir
aydan fazla olmak zorundadr.

Transit yolcular ve gemi personeli, ksa sreli ehre giri iin Deniz Liman ube Mdrl Pasaport
Polisinden Landing Card alarak ehre karlar.

Landing Card

Gemiden ayrlacak yolcu ve tayfalar, acente personelinin nezaretinde pasaport polisi ile koordineli
olarak yurda giri ilemlerini yaptrrlar. Ayn ekilde gemiye katlacak olan yolcu ve tayfalar iin de
acente personelinin yardm ile pasaport ilemleri yaptrlr.
59

Limanlarmza gelen yabanc bayrakl gemilerin personelinden:
a. zine kacak gemi personellerine,
b. Havayoluyla lkemize gelip gemiye katlacak gemi personeline,

Mevzuatmzda belirtilen hkmlere gre 72 saatlik transit vize uygulanr. Harlar Kanunu ve
Tebliine gre, izine kan ve gemiye katlacak olan beher gemi personeli iin vize harc denir.

Geminin rhtm, iskele veya platformda tahliye / ykleme sonrasnda, Liman Bakanlndan Yola
Elverililik Belgesi, Hudut ve Sahiller Salk Tabipliinden Salk Kontrol Kart Patenta alndktan
sonra Emniyet Mdrl, Deniz Liman ube Mdrlne:
Gemi Personel Listesi ve Pasaportlar / gemi adam czdanlarnn
Gemiyle gidecek Yolcu Listesinin

ibraz edilerek geminin k kontrolnn yaplmas istenir.
Gemiye gelen Deniz Liman ube Mdrl Pasaport Kontrol Polisi grevlileri ve gemi acentesi
aracl ile geminin k kontrol ilemleri yaplr.

60

4.1.5 Gmrk ve Muhafaza Mdrl

Yurtdndan Trkiye Gmrk Blgesine gelen deniz tat ve aralarnn giri ve k ilemleri gmrk
kaplarnda yaplr. Gmrk kontrol ilemlerinin amac, lkenin vergi kayplarnn nlenmesi ve yasak
mallarn yurda girilerinin engellenmesidir. 4458 Sayl Gmrk Kanunu ve Gmrk Ynetmelii
hkmlerine gre, deniz tat ve aralar, gmrk giri ve k kaplarnda kontrole tabidir. Gemi
gelmeden 24 saat ve en ge 3 saat evvelinden acentesi tarafndan ilgili Gmrk daresine elektronik
ortamda http://gemi.gumruk.gov.tr/Login/Login.aspx?ReturnUrl=%2fdefault.aspx adresinden kontroln
yaplmas iin mracaat edilir.

Trk limanlarna giri ve k yapan her trl deniz tat ve aralarnn gemi acentesi tarafndan
gmrk idareleriyle ilgili yaplmas gereken ilemler ikiye ayrlr:

1. Gmrk ilemleri,
2. Gmrk Muhafaza ilemleri.

1. Gmrk ilemleri
Gemiyle yurt dndan gelen veya yurt dna gidecek ykle ilgili ithalat-ihracat ilemleri, gmrk
idareleri tarafndan yrtlr. ncelikle Gmrk darelerine gemiyle gelen, yklenecek / yklenen yk
ve eyann zet beyan elektronik ortamda gmrk idaresine verilir.

zet Beyan
Trkiye Gmrk Blgesine denizyoluyla tanan yk ve eyann zet beyan, kullanlan tama
aracnn ileticisi veya temsilcisi, var ncesinde giri gmrk idaresine arata bulunan btn
sevkiyatlar liste halinde bildirir.

Gmrk Ynetmeliinin 68nci maddesine gre zet Beyan:
a. Konteyner ile tanan yk ve eya -uzak mesafeler- iin, hareket limannda eyann
gemiye yklenmesinden en az yirmidrt saat nce,
b. Dkme ve ambalaj halindeki eya iin, Trkiye Gmrk Blgesindeki ilk var limanna
gelmeden en az drt saat nce, gmrk idaresine verilir.
c. Karadeniz ya da Akdeniz zerindeki yabanc lke limanlar ve Avrupa Topluluu gmrk
blgesinde yer alan limanlar (Fransann denizar illeri, Azorlar, Madeira ve Kanarya Adalar
hari) ile Trkiye Gmrk Blgesindeki limanlar arasnda tanan eya iin ilk var limanna
gelmeden en az iki saat nce (Yakn mesafe)

61

2. Gmrk Muhafaza ilemleri
Yabanc limanlardan Trk limanlarna gelen ve giden gemilerin geli-gidi kontrol, Trkiye Gmrk
Blgesinin giri noktalarndaki gmrk kaplar ile bu Blgenin iinde yer alan gmrk kaplarnda
Gmrk Muhafaza Memurlar tarafndan yaplr.

Ayrca, gmrkl saha olarak belirtilen saha iinde yolcu beraberinde yurtdndan getirilen eyalarn
muhafazasn, kontroln ve aramasn yapar.

a. Geli kontrol
4458 Sayl Gmrk Kanunu ve Gmrk Ynetmeliine gre, deniz tat ve aralarnn giri ve k
kaplarnda Gmrk Muhafaza Kontrol memurlaryla birlikte gemiye gidilir: gemi kaptan tarafndan
Gmrk Kontrolnde:

1. Beyan Mektubu,
2. Yolcu Listesi,
3. Tayfa listesi,
4. Gemiden ayrlan yolcu listesi,
5. Gemiden ayrlan tayfa listesi,
6. Geminin getirdii ykne ait yk manifestosu,
7. Ships Store lists, (Gemi levazm listesi)
8. Tayfa beraberindeki eya listesi,
9. Geminin yakt durumunu gsterir liste,

ibraz edilir.

Gemiye gelen grevliler, ibraz edilen belgeleri inceledikten sonra Gmrk Ynetmelii ile belirlenmi
Denizyolu Beyan Formu (Maritime Declaration Form) doldurularak Gmrk Muhafaza Kontrol
Memuru, Gemi Kaptan ve Acente Memuru tarafndan imzalanr. Gemi acentesi araclyla yaplan bu
kontrolden sonra, geminin getirdii yk ve eya, Gmrk daresine sunulur.

Geminin getirdii yk ve eyann gmrk idaresine sunulmasndan sonra, idare tarafndan geminin
tahliye etmesine izin verilir. Gmrk idaresi tarafndan verilen bu izin, tahliye edecei liman iletmesine
ibraz edildikten sonra geminin tahliyesi balar. Bunun kart olan yklemede de ayn ilem yaplr.

62

Denizyolu Beyan Formu

b. Gidi Kontrol
Gemi rhtm, iskele veya platformda yapt tahliye ve ykleme sonrasnda:
Liman Bakanlndan Yola Elverililik Belgesi,
Hudut ve Sahiller Salk Tabipliinden Salk Kontrol Kart, Patenta
Emniyet Mdrl, Deniz Liman ube Mdrlnden yolcu ve gemi personel klarnn
yaplmasndan sonra,

acentesi aracl ile Gmrk Muhafaza daresinden geminin k kontrol ileminin yaplmas istenir.

63

Gmrk Muhafaza Kontrol memurlaryla birlikte gemiye gidilir: gemi kaptan tarafndan Gmrk
Kontrolne:

1. Beyan Mektubu,
2. Yolcu Listesi,
3. Tayfa listesi,
4. Gemiye giren yolcu listesi,
5. Gemiye giren tayfa listesi,
6. Geminin ykledii ykne ait yk manifestosu,
7. Ships Stores list, (Gemi levazm listesi)
10. Liman YEB,
11. Salk Kontrol Kart,

ibraz edilir.

Gemiye gelen grevliler, ibraz edilen belgeleri inceledikten sonra Gmrk Ynetmelii ile belirlenmi
Denizyolu Beyan Formu (Maritime Declaration Form) doldurularak Gmrk Muhafaza Kontrol
Memuru, Gemi Kaptan ve Acente Memuru tarafndan imzalanr. Gemi acentesi araclyla yaplan
yurtd k kontrolden sonra, geminin hareketine izin verilir.

64

4.1.6 Liman letmeleri

Liman letmeleri, ulusal ekonomide belirleyici bir hacme sahiptir. lkelerin, birbirleriyle yaptklar snr
tesi ticaret olan d ticaret ve transit ticaret, ayn neme sahiptir ve liman iletmeleri bu ticarette
nemli rol stlenirler.

Liman iletmecilii, denizcilik sektrnn en nemli unsurlarndan biridir. Denizde tama yapan deniz
tat ve aralarnn yk ve yolcu tamacl, liman iletmelerinde balar ve liman iletmelerinde sona
erer. Bu nedenle liman iletmecilii, lke ekonomisi iinde nemli yer tutar. Liman iletmecilii, ayn
zamanda d ticaretin en nemli kapsdr.

Liman iletmeleri, ulusal ve uluslararas kurallar uygulayarak alrlar. Liman tesislerindeki gvenlik
nlemleri ve ilemleri, ncelikle geminin gvenli bir ekilde rhtm ve iskelelerine yanamasn, daha
sonra da yolcularn, yk ve eyalarn gvenli bir ekilde boaltlmas ve yklemesini salar.

Liman iletmeleri, deniz tamaclnn ana gayesi olan geminin yanap-kalkmas, ykleme ve
boaltmasnda kullanlmas gereken her trl tehizatla donatlm olmas, tahliye edilen ve
yklenecek yklerin snrl bir sre korunmas iin antrepo ve ambarlar bulunan ve gmrk
gzetiminde alan gvenli iletmelerdir.

Tayan ile tatan arasnda yaplan tama / navlun szlemesi gerei, donatan, geminin
ykleyecei / boaltaca yk, miktar, ykleyici / alc bilgilerini acentesine bildirir. Liman acentesi,
donatanndan alm olduu bu bilgileri, ykleyici / alclarla birlikte Liman letmelerine bildirerek
geminin geliine dair ihbarlarn yapar.

Bu ihbar gemini ad, bayra ve llerini, ykleyecei / boaltaca yk cinsi ve miktarn, ykleyici
veya alcsn bildiren bir yazl mektuptur.

Gemi acenteleri, geminin limana geli kontrolnden sonra liman bakanl ve gmrk idarelerinden
izin alarak liman iletmesi rhtmna / iskelesine veya platformuna klavuz kaptan ve rmorkrle gemiyi
yanatrr ve ykleme / boaltma iin hazr hale getirilmesini salarlar.

Gemi acentesi geminin ykleme / boaltma ilemi bittikten sonra, Olaylar izelgesi, Statement of
Facts hazrlayarak ykleyicisi / alcs ile gemi kaptanna imzalatr. Yklemelerde buna ilave olarak
gemiye yklenen yk ve eyalarn Mates Receipt Ykleme Ordinosu, konimento (lar) ve yk
listesini / manifestosunu hazrlayarak kontrol dokmanlarna ilave eder.

Liman iletmeleri, ykleme / boaltma cretlerini, belirledikleri tarife zerinden yk sahibinden alrlar.
Geminin barnmasyla ilgili cret ise, donatan / kirac nam ve hesabna geminin acentesi tarafndan
denir. Baz zel liman iletmeleri platformlarnda platform kiras vardr ve bu kira creti de gemiye
aittir.

65

4.1.7 Klavuz ve Rmorkr letmesi

Uluslararas Denizcilik rgt International Maritime Organization (IMO) tarafndan hazrlanan
1974 Denizde Can Gvenlii Uluslararas Szlemesi Safety of Life at Sea (SOLAS 74) ve 4922
sayl Denizde Can ve Mal Koruma Hakknda Kanun hkmlerine gre ulusal devlet, tm liman ve dar
suyollarndan geerken klavuz kaptan ve rmorkr ile yanap kalkma ve seyretme kural getirmitir.

Salam ve iyi donatlm denize, yke ve yola elverili bir geminin dar suyollarndan geiinde,
limanlarda yolcu ve yk almak ve boaltmak iin rhtm ve iskelelere yanap kalkmada ve demir
mevkiine demirlemede, blgede yetimi deneyimli klavuz kaptanla geirilir, demirletilir ve yanatrlr.

Klavuz ve rmorkr hizmeti blgelerinde seyreden, demirleyen veya demirden kalkan, amandra ve
platformlara balanan veya ayrlan, ky veya ky tesi tesislere yanaan veya kalkan gemilerin, seyir
ve manevra emniyeti ile can, mal ve evre emniyetini salamak amacyla liman ynetmelii
hkmlerine gre gemilere verilen hizmettir.

Gemilerin limanlara yanamasnda hava durumu byk nem tar. Baz gn ve mevsimlerde denizin
akntl, rzgrl, tehlikeli slklar ve dier doal engeller, denizde seyir ve yanamada byk risk tar.
Her blgenin ve limann bu konuda yetimi ve deneyimli klavuz kaptanlar vardr ve bu kaptanlar,
gemiyi selametle rhtma / iskeleye, amandraya ve platforma yanatrrlar.

Klavuz ve Rmorkr iletmeleri, Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanl tarafndan yaynlanan
Liman Ynetmeliinin ilgili maddelerinde belirtilen hkmlere gre, Liman Bakan tarafndan verilen
izinle gemileri limanlara yanatrp kaldrrlar. Yaplan bu hizmetlere karlk geminin gros tonilatosu
zerinden cret alrlar.

Liman acenteleri, temsil ettikleri geminin limana yanamasyla ilgili Liman Bakanlndan aldklar
ordino ile Klavuz ve Rmorkr letmesi formunu doldurarak geminin yanamas iin klavuz ve
rmorkr (ler) talep eder. Yaplan hizmetin bedelini ise, donatan / kirac nam ve hesabna derler.

Gemi Yanatrma Klavuz Kaptan Talep Formu

TCDD
DERINCE LIMAN ISLETME MUDURLUGU
GEMI YANASTIRMA KLAVUZ KAPTAN TALEP FORMU

ACENTELIGINI YAPTIGIMIZ LIMANINIZ..NOLU
RIHTIMINA YANASACAK OLAN . BAYRAKLI MV .
ISIMLI GEMI . TARIHINDE SAAT DARICA PILOT MEVKIINDE HAZIR
OLACAKTIR.BELIRTILEN SAATE GORE HAZIRLIGINIZIN YAPILARAK GEREKLI KILAVUZ KAPTANIN GEMIDE
BULUNDURULMASI HUSUSUNDA;
GEREN EMRLERNZE ARZ EDERZ.

SAYGILARIMIZLA,

FORMUN VERL TARH:
FORMUN VERILI SAAT :

66

4.1.8 Ky Emniyeti letmesi

Kara sularmz ve i sularmzda seyreden Trk ve yabanc bayrakl gemilerin seyir gvenliini
salamak amacyla deniz fenerlerini iletmek, denizde can, mal ve gemi kurtarma, yardm ve bunlarla
ilgili hizmetleri yapmak amacyla Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanlna bal olarak
kurulmu bir iktisadi devlet kuruluudur.

Bu kuruluun bnyesinde:
a. Trk Boazlarnda Trafik Kontrol stasyonlar,
b. Kylarmzda bulunan deniz fenerleri, radyo farlar, deniz iaretleri, sis ddklerini ve
benzeri ky emniyet cihaz ve tesisleri, can kurtarma (tahlisiye) istasyonlar ve Fenerler
daresi,
c. Trk Boazlar geiinde, Galata ve Haydarpaa limanlarna yanaacak ve demir
mevkiine demirleyecek gemilere klavuz ve rmorkr hizmeti veren iletmesi,
d. Deniz Haberleme stasyonu ve letmesi, Gemilerin haberlemede kullandklar telsiz
cihazlarnn bulundurmalarna dair ruhsat veren iletmesi,
bulunmaktadr.

Gemi acentelerinin Ky Emniyeti letmesi ile ilikisi:
Temsil ettikleri beher gemi iin, geminin Trk limanlarna giri-k fener cretlerini,
bu kurumun Fenerler daresine derler.
Trk Boazlarndan geen, Haydarpaa, Salpazar veya Sarayburnuna yanaan
veya demir mevkiine demirleyen gemilere, bu iletmeden klavuz / rmorkr hizmeti
alrlar.
Trk Bayrakl gemilerde kurallar gerei telsiz cihaz bulundurmalarna ynelik Yk
Gemisi Telsiz Emniyet Sertifikasn, Deniz Haberleme stasyonundan alrlar.
Yabanc bayrakl gemilerin Yk Gemisi Telsiz Emniyet Sertifikas Cargo Ship
Safety Radio Certificate kullanm tarihi bitmi ise, gerekli kontrolleri yaparak bu
sertifikay yeniler.

Gemi acenteleri, ilk defa Trk limanlarna gelen gemilerinin, tonilatosu zerinden denen fener ve
tahlisiye cretleri ile klavuz ve rmorkr cretlerinin tahakkuku iin, International Tonnage Certificate
(1969) /1969 Uluslararas Tonilato Sertifikasn iletmeye ibraz ederek sistemlerinde tantmalar
gerekir. Ky Emniyeti letmesi tarafndan, yaynlanan Fener creti Tarifesine gre, geminin net
tonilatosu zerinden, Klavuz ve Rmorkr cret Tarifesine gre de gros tonilatosu zerinden hesab
yaplarak creti alnmaktadr.

67

4.1.9 Deniz Ticaret Odalar ve ubeleri

5174 sayl Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii ile Odalar ve Borsalar Kanunu gereince, gemi acentelik
mesleini icra eden her kurum ve kii, Deniz Ticaret Odasna tescilini yaptrmak zorundadr.

Deniz Ticaret Odalar yelerinin mesleki ahlkn, disiplini ve dayanmay korur ve gelitirir,
skntlarn resmi kurumlar nezdinde zme ulatrmaya alr ve deniz ticaretiyle ilgili ihtilaflarda
bilirkiilik yapar. Deniz ticaretine ait ticar rf, teaml ve uygulamalar tespit ve iln eder, yelerinin
ihtiyac olan belgelerini verir ve bunlara ilikin gerekli hizmetleri yapar. Navlun anlamalar, konimento
ve benzeri evraka ait tip formlar hazrlar.

Deniz Ticaret Odalarna bal kii veya kurum, her hangi bir makama, halen faaliyette bulunduklarn
tevsik etmek iin Oda merkezi ve ubelerinden Faaliyet Belgesi alarak ilgili makama ibraz ederler ve
ilerini yrtrler.

Deniz Ticaret Oda ve ubelerinin en byk gelir kayna, gemi acentelerinin faaliyetlerinden
olumaktadr. Gemi acenteleri, yabanc bayrakl gemilerin Trk limanlarna getirdii ve limanlarmzdan
ykledii yk ve eya zerinden:

a. Navlun Oda Pay,
b. Liman Hizmet creti,
c. Limanlarmza gelen her trl yatlardan Yat Kayt Belgesi creti,
derler.

a. Navlun Haslat Oda Pay
Trkiye limanlarnda yk alan veya limanlarmza yk getiren, yabanc bayrakl gemiler:

1. Trk limanlarnda ykleme ve boaltmadan saladklar tm navlun haslat zerinden,
2. Kruvaziyer ve yolcu gemilerinde gros tonaj zerinden,
3. Konteyner ve Ro-Ro vb. adet zerinden tamaclk yaplan gemilerin navlun haslat
zerinden,

binde bei gememek kaydyla, geminin limandan ayrld tarihten itibaren on be gn iinde,
acenteleri tarafndan ilgili liman blgesindeki deniz ticaret odasna veya ubelerine, 5174 sayl
Kanunun 25nci maddesine gre Navlun Haslat Oda Pay derler.

Gemi acenteleri, temsil ettikleri geminin Navlun Haslat Oda Pay n, geminin gidiinde Liman
Bakanlndan ald Yola Elverililik Belgesi / Liman k Belgesi (LB) tarihini esas alarak 15
gn ierisinde Deniz Ticaret Odalar ve ubelerine Navlun Oda Pay Bildirim Formu nu doldurarak
odaya bildirmek ve oda payn demekle ykmldrler.

Konteyner gemilerinde de Liman k Belgesi tarihi esas alnarak 15 gn ierisinde Konteyner Yk
Detaylar Bildirim Formu nu doldurarak Deniz Ticaret Odalarna ve ubelerine, bildirmek ve oda payn
demekle ykmldrler.

Liman Hizmet creti
Trk limanlarna gelerek ykleme / boaltma, tamir, bakm / onarm, srvey, ikmal ve bekleme
amacyla gelen ve baka bir limana giden Trk veya yabanc bayrakl gemilerden, 5174 sayl
Kanunun 26nc maddesine gre, sektrel hizmetler olarak Deniz Ticaret Odalarna ve ubelerine,
gros tonilatosu zerinden cret denmektedir.

Sektrel Hizmetler olarak gemilerin gros tonilatosu zerinden alnmak zere Deniz Ticaret Odalar
tarafndan her yl Liman Hizmet creti adyla bir tarife yaynlanmaktadr. Gemi acenteleri bu Liman
Hizmeti creti ni, Liman Bakanlndan alnan Liman k Belgesi (LB) tarihi esas alnarak 15 gn
ierisinde Deniz Ticaret Odalarna ve ubelerine demekle ykmldrler.

68

Liman Hizmet cretinde, baz deniz tat ve aralar istisna tutulmutur. Bunlar:

a. Bakanlka hizmet gemisi olarak tanmlanan gemiler,
b. Okul ve aratrma gemileri,
c. Personel deiimi yapan gemiler,
d. Liman ii sefer yapan yolcu gemileri,

olup, Deniz Ticaret Odalar ve ubeleri tarafndan Liman Hizmet creti alnmaz.

Yat Seyir zin Belgesi / Yat Kayt Belgesi (Transit Log)
Trk Bayrakl deniz turizmi aralar ile yabanc limanlardan gelerek Trkiyede gezi, spor, elence
amal veya klamak zere gelen yabanc bayrakl deniz aralarnn vardklar ilk Trk limannda
aracn personeli, yolcusu ve seferiyle ilgili beyann yer ald bilgiyi ieren, liman bakanlklar
tarafndan yapacaklar yolculua izin verildiini gsteren, liman k belgesi yerine de geen belgedir.

Yabanc limanlardan Trk limanlarna gelen Trk ve yabanc bayrakl yatlar, ilk giri yapt yat
limannda Deniz Ticaret Odalarndan Seyir zin Belgesi/Yat Kayt Belgesi (Transit Log) formu alarak
Liman Bakanlna onaylatmakla ykmldrler.

Gemi ve yat acenteleri, yurtdndan lkemize gelen Trk ve yabanc bayrakl yatlarn ilk giri yaptklar
limanda Seyir zin Belgesi/Yat Kayt Belgesini (Transit Log) Deniz Ticaret Odalar ve ubelerinden
cret deyerek elektronik ortamda satn alrlar. Deniz Ticaret Odalarndan alnan bu Formu, yine
elektronik ortamda doldurularak Liman Bakanlna onaylatarak yata verirler.

69

70

71

72


Gemi acentelerinin, acenteliini yaptklar beher gemi iin iliki kurduu kurumlardan biri de, l evre
daresidir ve bu idareden ilem yapabilmek iin ncelikle ifre almakla ykmldrler. Aldklar bu ifre
ile http://online.cevre.gov.tr/Login.aspx?ReturnUrl=%2fDefault.aspx sisteme girerek ilem yaparlar.

Denizlerin Gemiler Tarafndan Kirletilmesinin nlenmesine dair MARPOL 73/78 Uluslararas
Szleme hkmleri gereince, gemi atklarnn alnmas, 2872 Sayl evre Kanunu ve bu kanuna
dayanarak karlm ynetmelik hkmleri gereince l evre Koruma daresine verilmitir. Kurallara
gre, gemi gelmeden nce gemi katan tarafndan acentesine gnderilen The Waste Notification
Form (Atk Bildirim Formu) elektronik ortamda bu idareye bildirir. Trk limanlarna gelecek gemi, atk
versin veya vermesin gemi acentesi bu formu l evre daresine bildirmek ve cretini demekle
ykmldr. evre ve ehircilik Bakanl tarafndan belirlenen tarife zerinden gemi atk cretleri
donatan / kirac adna acentesi tarafndan denmektedir.

MARPOL 73/78 Uluslararas Szleme kurallar gerei, geminin geliinde ilgili kurumlar tarafndan
kontrol edilecek belgelerin iinde:

1. International Oil Pollution Prevention Certificate.(I.O.P.P.) (Denizlerin Gemilerden
Kaynaklanan Petrol Kirliliini nlenmesine Ynelik Sertifika)
(1)

2. International Sewage Pollution Prevention Certificate (Pis Sular ile Deniz Kirliliini
nleme Sertifikas)
(2)

3. International Air Pollution Certifikate (IAPP) Uluslararas Hava Kirliini nleme
Sertifikas,
(3)

yer almaktadr.


73

74


Gemi acenteleri, temsil ettii geminin bayrak devletinin ulusal mevzuatna gre Trk limanlarndan
yklemi olduu yklerle ilgili ticari evrakn konsolosluklarnca onaylanmas ve ulusal mevzuatmza
gre gemi ve personeliyle ilgili konularda yaplmas gereken ilemler iin bayrak devleti
konsolosluklaryla iliki kurarak gerekletirir.

Gemilerde oluabilecek her trl kaza ve afetten dolay yolcu ve gemi tayfalarnn hastalanma ve
yaralanma gibi durumlarda:

Derhal ilk yardm ekibini gemiye gndermek veya gemiden alarak tam teekkll hastaneye
gtrmek,
Durumu hemen donatanna bildirmek,
Liman Bakanl, Hudut ve Sahiller Salk Tabiplii ve Liman Deniz ube Mdrlne yazl
bilgi vermek,
Geminin P&I Koruma Tazminat Sigortasna durumu bildirmek,
Yaralanma veya lm nedeniyle uyruu bulunduu Konsoloslua durumu bildirmek,
Pasaportlarn sreleri bitmi olanlarnn Konsolosluklarca uzatlmasn salamak,
Pasaportlarn kaybetmi olanlar, Konsolosluklarndan yeniden pasaport almak veya lkelerine
dn yapacaklara bir kerelik kullanlmak zere geici seyahat belgesinin alnmasna yardmc
olmak,

Gemi acentelerinin grevleri arasnda yer almaktadr.

Liman Devleti tarafndan gemilere yaplan denetimlerde, gemide bulunan eksiklilerinden veya gemi
tarafndan denizlerin kirletilmesinden dolay kurallar gerei geminin tutulmas veya ceza almas
durumlarnda, daha nce meydana gelmi bir olay nedeniyle geminin Trk devletine demesi gereken
resmi borlarndan dolay geminin tutulmas durumunda, geminin acentesi donatanna, P&I Koruma
Tazminat Sigortasna ve bayrak lkesinin konsolosluuna durumu bildirmelidir.

Baz bayrak devletleri, Trk limanlarndan lkeleri iin yk alacak geminin, yke girmeden evvel
geminin spesifikasyonunu, gemi personelini ve ykleyecei yk hakknda bilgi istemektedir. Bu gibi
konularda gemi, mrettebat ve yk bilgileri bayrak devleti adna konsolosluklara gemi acenteleri
tarafndan bildirilir. Bayrak devleti, gemiyi kabul etmesinden sonra gemi yke sokulabilir.

75


1. Giri

Kabotaj bir devletin kendi limanlar arasnda yolcu ve yk tama hakkdr.

Kabotaj Hakk: 19.04.1926 tarihli ve 815 sayl kanunun 1.ci maddesi gereince Trkiye sahillerinin bir
noktasndan dierine yk ve yolcu alp nakletmek ve sahillerde, limanlar dahilinde veya evresinde
ekme ( rmorkrclk ) ve klavuzluk veya hangi mahiyette olursa olsun tm liman hizmetlerini
yapmak yalnzca Trk Bayran tayan milli gemilere ait olan haktr.

Yabanc bayrakl gemiler, Trk limanlarna, ancak yabanc limanlardan aldklar yk ve yolcular
indirebilirler ve buralardan yalnzca yabanc limanlar iin yk ve yolcu alabilirler.

Trk bayra tayan gemilerle Trk limanlar arasnda yaplan tamalara Kk Kabotaj ,
Uluslararas sularda Trk limanlarndan ecnebi limanlara ve ecnebi limanlardan Trk limanlarna
yaplan tamalara da Byk Kabotaj denir.

Her bayrak devleti, kendi limanlar arasnda tayaca yk ve eyalar, kendi bayran tayan deniz
tat ve aralaryla gerekletirir. Trk limanlar arasnda kabotaj yk ve eyasnn tanmas, 815
sayl Kabotaj Kanununun belirledii kurallar erevesinde, Trk bayrakl gemilerle yaplmaktadr.

Trk limanlar arasnda tanan baz yk ve eyalarn, Gmrk ve Ticaret Bakanl tarafndan
belirlenmi ve bastrlm, seri numaras bulunan Kabotaj Beyannamesi ile tama zorunluluu
bulunmaktadr. Kabotaj Beyannamesi ile tanmas belirlenmi Kabotaj Ykleri:

a. Bitkisel rnler ve mamulleri
b. Alkoll ikiler ve iinde alkol bulunan her trl mamuller ile ttn ve ttn mamulleri
c. Ham petrol, akaryakt ve akaryakt harici petrol rnleri
d. hrac yasak mallar
e. Kimyevi madde ve trevleri
f. Hayvan ve hayvansal rnler
g. Su rnleri ve bunlardan elde edilen mamuller
h. Kymetli madenlerin ham ve mamul btn rnleridir.

Bunlarn dnda kalan yk ve eyalarn deniz tat ve aralaryla tanmasnda, yasal olarak Tama
Belgesi (rsaliye) dnda hibir evrakn bulundurma zorunluluu yoktur.

Kabotaj Eyasnn ykleme ve boaltma ilemleri:

1. Gmrk idaresinin bulunduu liman ve iskelelerden yaplacak yklemeler
Gemiye yklenecek yk veya eyann kap ve ierii kontrol edilerek gzetim altnda gemiye yklenir.
Gerek grld durumlarda yk ve eyann kapsaml tespiti yaplr.

Yklemenin tamamlanmasndan sonra gerek grlmesi halinde gemi ambarlar mhrlenir ve
mhrlerin adedi ile vurulduu yerler beyannamenin her nshasna ilenir.

Kaptan ve acente tarafndan, yk ve eyaya ilikin Kabotaj Beyannamesi, nsha dzenlenerek
imzalanan beyanname gmrk idaresine ibraz edilir ve gmrk muhafaza personeli tarafndan
imzalanarak mhrlenir.

Beyannamenin birinci nshas gmrk idaresince alkonulur, ikinci ve nc nshas kaptana teslim
edilir. Beyannamenin bir rnei de var gmrk idaresine gnderilir.
(1)

2. Yk ve eyann gmrk idaresi bulunan liman ve iskelelere boaltlmas
Boaltma limannda kaptan veya acentesi tarafndan ykleme limannda gemiye verilen Kabotaj
Beyannamesi, gmrk idaresine ibraz edilir. Eyann beyannameye uygunluu gmrk muhafaza
personeli tarafndan kontrol edilir, beyannamenin her iki nshas imzalanarak mhrlenir ve yk
boaltlr. Gerek grld durumlarda eyann kapsaml tespiti de yaplr.
76

lemi tamamlanan Kabotaj Beyannamesinin bir nshas boaltma yerindeki gmrk idaresinde
saklanr ve dier nshas hareket gmrk idaresine gnderilir.
(2)

3. Gmrk idaresinin bulunmad liman ve iskelelerden yaplacak ilemler
Gmrk idaresi bulunmayan liman ve iskelelerden yaplacak ykleme ve boaltmalarda liman
bakanlklar yetkili ve sorumludurlar.

a. Ykleme yerindeki liman bakanlnca Trkiye Limanlar ve skeleleri Arasnda Deniz
Tatlaryla Yaplan Tama ile Ykleme ve Boaltmalarda Gmrk Gzetim ve
Kontrol ve Esaslarna likin Tebliin 4 nc maddesinde belirtilen Kabotaj
Beyannamesi, gmrk idaresinin bulunmad yerlerde, var yerindeki liman
bakanlna en seri ekilde gnderilir.
b. Eyann yalnzca liman bakanlnn bulunduu bir liman veya iskeleye boaltlmas
halinde, eyann boaltlmasndan sonra beyannamenin teyit nshas beyannameyi
dzenleyen gmrk idaresine ya da liman bakanlna gnderilir.
c. Teyit nshasn alarak eyann var yerine ulatn belirleyen liman bakanlklar,
sonucu en yakn gmrk idaresine yazl olarak bildirirler.
(3)

4. Dhili sefer yaparken yabanc bir limana urayan Trk bayrakl gemiler
Trk Bayrakl gemilerin Trk limanlar arasndaki seferleri esnasnda yabanc limanlara da uramas
durumunda, kaptan veya acenteleri tarafndan geminin limandan hareketinden en az iki saat nce en
son k yaplacak gmrk idaresine bildirimde bulunur. Gmrk idaresince, kabotaj eyasnn
bulunduu ambar ve mahaller mhr altna alnarak ilemleri yaplr.

Trk limanlar arasnda sefer yaparken yabanc bir limana urayarak gelen gemilerin kaptan veya
acenteleri, deniz tat ve aralarnn Trkiye Gmrk Blgesindeki ilk limana varndan en az iki saat
nce gmrk idaresine bildirimde bulunulurlar.

Dhili sefer yaparken, yabanc bir limana urayarak Trk limanna gelen Trk Bayrakl gemiler, d
sefer yapan gemiler gibi kontrole tabi tutulurlar.
(4)

5. D seferden dnerken bir Trk limanna urayarak kabotaj eyas alan gemiler
Trk Bayrakl gemilerin uluslararas seferleri esnasnda, bir Trk limanndan kabotaj yk ve eyas
almak istemeleri halinde, kaptan veya acenteleri en az iki saat nce bu hususu ilgili gmrk idaresine
bildirirler. Gmrk muhafaza personelince kabotaj eyas ile serbest dolama girmemi eyann gemi
ambarnda birbirinden ayrlmas salanarak ambarlar ayr ayr mhrlenir.
(5)

6. Kabotaj eyasnn yklenmesi, konteynerle tanmas ve boaltlmas
Serbest dolamdaki yk ve eya ile serbest dolamda olmayan yk ve eyann birbirine karmasn
nlemek artyla gerekli nlemlerin alndn gemi acentesi gmrk idarelerine bildirir. Gmrk idaresi,
gmrkl yer ve sahalarda, kabotaj yk ve eyasnn yklenmesine ve boaltlmasna izin verilir.

Gmrk idaresinin, geminin ambarlar dna yklenen yk ve eya ile ambar bulunmayan gemilere
yklenen yk ve eya iin branda veya adr bezi rtlmesine ilikin talebinin, kaptan tarafndan yerine
getirilmesi zorunludur.

Kabotaj yk ve eyasnn konteynerle tanmak istenmesi halinde, bu tr yk ve eya ancak serbest
dolamda bulunan konteynerlerle yaplr. Geici ithal yoluyla lkeye giren, drt bir tarafndan rahatlkla
okunabilecek ekilde zerinde KABOTAJ yazl, 50x25 cm ebadnda, Uluslararas Denizcilik rgt
(IMO) etiketleri standartlarna uygun, beyaz renk zerine siyah yazl etiketlerle markalanm
konteynerlerle tanmasna izin verilebilir.

Uluslararas sefer yapan Trk Bayrakl gemilerle iinde kabotaj eyas bulunan konteynerlerin
tanmak istenmesi halinde, geminin kaptan veya acentesi tarafndan, serbest dolamdaki eya ile
77

serbest dolamda olmayan eyann gemideki yerini gsterir istif plan gmrk idaresine sunulur.
Bakanlk, gerekli grlen durumlarda ilave nlemler alabilir.
(6)

Dipnotlar

1. Trkiye Limanlar ve skeleleri Arasnda Deniz Tatlaryla Yaplan Tama ile Ykleme ve Boaltmalarda
Gmrk Gzetim ve Kontrol ve Esaslarna likin Tebli, Madde 5
2. A. G. Gmrk Teblii Madde 7
78

79

4.2 GEM ACENTESNN LMAN LETMELER LE LGL LEMLER

Gemi geli gidilerinde liman iletmeleri ile ilikileri iki ayr balk altnda toplamak mmkndr.
Bunlar:

a. Boaltma Yapacak Gemilerle lgili Yaplacak lemler / Dikkat Edilmesi Gereken
Hususlar

Gemi boaltma limanna gelmeden nce, ykleme limanlarndan, ykn tahliyesi ile ilgili tm belgeler
rnein manifestolar, kargo planlar, varsa yk analizi ile ilgili belgeler vb. gnderilmi ve boaltma
liman acentesinin eline gemi olmaldr. Bu nedenle boaltma liman acenteleri, ykleme liman
acenteleri ile temasta bulunabilmeli ve byle bir gecikmeyi zamannda nleyerek belgelerin eline
gemesini salamaldr.

Manifesto ve kargo plan ve dier gerekli yk evraklar acenteye ulatnda derhal manifestodaki
ykler incelenir ve kargo planna gre ykn tahliye plan ve ka posta ile allabilecei tespit edilir.
Tehlikeli yk tahliyesi olacaksa buna ait tehlikeli yk ( IMCO ) manifestosu istenir.
General kargo ykleri iin, ncelikle boaltlacak ykler tespit edilir ve bunun iin shifting gerekli olup
olmadna baklr, gverte yk varsa bunun ncelikle tahliyesi iin, yanc, parlayc ve patlayc
ykler varsa bunlarn emniyetle tahliyesi iin gerekli tedbir alnr. Ayrca, seperasyonlu ykler ve parti
ykler iin gerekli tespit almas yine nceden yaplr ve geminin en seri ve emniyetli ekilde ve
geciktirilmeden limanda tahliyesini tamamlamas ve limandan ayrlmas salanmaldr.

Yukardaki tespitler yapldktan sonra buna bal olarak bir boaltma plan hazrlanr ve gemi limana
geldiinde Gemi Kaptan ve boaltma liman grevlileri ile birlikte boaltma plan zerinde mutabakata
varlarak, boaltmaya hangi ambarlardan ve ka posta ile balanacana karar verilir. Burada dikkat
edilen husus, ykn fazla olduu ve zaman alacak yklerin bulunduu ambarlardan tahliyeye
balamak ve birden fazla ambar tahliyelerinde boaltmann eit zamanl olarak bitmesini salayacak
ekilde plan yaplarak tek ambara kalma denilen zaman kaybettirici bir durumu engellemektir.

Bu ilemlere paralel olarak, manifestoda belirtilen ykn veya yklerin alclarna ulalarak geminin
geli saati bildirilmeli ve geminin limana yanat ayrca bildirilmeli ve yklerini bir an nce teslim
almalar iin organizasyon yaplmaldr. rnein supalan tahliyelerde, kamyon veya dier nakliye
aralarnn nceden temini vb. gibi. Tayann Konimentoyu serbest brakma talimatndan sonra,
alclara yk teslim talimat formu verilerek gmrk ilemlerinin tamamlattrlmas salanmal ve takip
edilmelidir.

Yaplan bu hazrlklar geminin tahliye yapaca limann yetkilileri ile paylalmal ve geminin varndan
nce Gmrk idaresine zet beyan verilerek bilahare boaltma msaadesi alnmaldr.

Ykn boaltlaca liman iletmesine, boaltlacak ykn boaltma artlar bildirilmelidir. LINER veya
FIO boaltma artlar gibi. (Ek1 Gemi Ykleme Boaltma Talepname rnei)

Geminin limana yanamasnda gmrk kontrol ilemleri geciktirilmeden yaplp, tamamlanmaldr.
Boaltma sresince, gemi, liman ve acente arasnda irtibat devaml salayacak bir eleman
bulundurulmaldr.

Yal havalarda, yatan etkilenecek ykler varsa veya boatmann arkasndan slaklktan zarar
grecek ykleme yaplacaksa, gemi kaptanna da bilgi verilerek boaltma yaptrlmamaldr.

Boaltma bittiinde tamamen boalm ambar / ambarlar varsa, ambar bo aramas yaptrlarak
ambarda kalan unutulan herhangi bir yk olup olmadnn kontrol salanmaldr.

Acente, geminin boaltma ilemleri tamamlanr tamamlanmaz derhal geminin limandan ayrlmas iin
gerekli liman k ilemlerini tamamlamaldr.

Gemi kaptanna, limana geldiinde limann ileyii ve dikkat edilmesi gereken hususlar ve posta
alma saatleri hakknda bilgi verilmelidir.

Tahliye baladktan sonra, tahliye edilen yk miktarn sabah ve akam dzenli olarak ve tahmini
boaltma biti ve geminin hareket zaman ( ETC ve ETS ) ile boaltma esnasnda oluan ve olaylar
80

izelgesine ( Statement Of Facts ) a ilenecek olan olay, hasar, arza, yamur zamanlarn ve buna
bal duraklamalar armatr veya kiraclara bildirilmelidir.

Yukardaki genel hususlara ilaveten, boaltma yapacak gemi ve ykne gre yaplmas zellik
gsteren ve acentenin dikkat etmesi gereken iler vardr. rnein,

Konteyner gemilerinde hem dolu, hem bo konteynerler iin ayr ayr beyanda bulunulur.
Ayrca bir Konteyner Listesi bulunur, dolu ve bo konteynerlerin numara, dara ve dolu
arlklar ile manifestoda bulunan birok detayn ayr ayr belirtildii listedir.

Ayrca, Yanc, parlayc, yakc ve patlayc ykler bulunduran konteynerler iin ayrca IMCO
Conteiner List ( tehlikeli yk bulunduran konteyner listesi) bulunur. Bu tr ykler ayr yerlerde
istiflenerek tahliyesi yaplr.

Tankerlerde ise, hortum balama ve skme zamanlar ve balastlama ve tank ykama ile ilgili
zaman tespitleri hassasiyetle takip edilmeli ve zamannda gemi armatr veya kiracsna bilgi
verilmelidir.

b) Ykleme Yapacak Gemilerle lgili Yaplacak ler / Dikkat Edilecek Hususlar

Dkme dnda kalan ykler iin;

Bir gemi acentesi, acentesi tayin edildii bir geminin ykleme iin gelecei limanda ncelikle
yklenecek olan yklerin ykleyicilerini tespit edip, onlarla temasa geerek ve yk ordinolarn tetkik
ederek yklerin cinsi, arl, hacmi, tahliye limanlarna gre bir listesini hazrlamaldr.

Bu liste, gemi limanda ise dorudan, daha limana ulamam ise e-posta, telex veya telsiz ile gemi
kaptanna bildirilerek geminin ykleme plan ( Cargo plan ) istenmeli ve hangi ykn hangi sra ile
hangi ambara alnaca renilmeli ve bu bilgiler ykleme yapaca limann stevedoruna gemi
gelmeden nce aktarlmaldr.

Gemi limana geldiinde yk alaca ambar veya ambarlar bo olarak geldi ise, geli kontrolnde bo
aramas yaplmal ve yklemeden nce ambarlar temizlenip yke hazrlanmaldr. Ykn zelliine
gre gerekli ambar hazrlklar gemi kaptan ile koordine edilerek yklemeden nce hazr hale
getirilmelidir. ( Cebri veya elektrikli havalandrma fanlar, varsa soutucular, blmelerin hazrlanmas
vs. gibi )

Ambarlarn hazrlanmas iin gerekli malzemenin gemide mevcut olup olmad daha gemi limana
gelmeden gemi kaptanndan renilmeli, mevcut deilse derhal temin edilerek geminin limana
geliinde hazr tutulmaldr.

zel itina isteyen ykler iin ambar temizlii ve ambarn yke hazrlanmas ii bittikten sonra
ambarlarn durumu ykleme balamadan nce ykleyicilere gsterilerek ambarn yke uygun
olduuna dair onaylar alnmaldr. Hatta baz hassas ykler iin bu onayn bir survey raporu ile
belgelenmesinde fayda vardr.

Geminin ykleme limanna gelii ve rhtma yanaaca zaman en az 24 saat ncesinden gerekli
hazrlklar yapmalar iin ykleyicilere bildirilir. Bir gecikme olmamas iin ykleme msaadesi geminin
yanamasnn bir gn ncesinden alnm olmaldr. Ykn durumuna gre her gn istenilecek posta
talepleri liman idaresine bir gn nceden bildirilmeli ve bu arada yklemenin LINER veya FIO gibi
artlar yazl halde bildirilmelidir.

Ykleme yapacak posta adedi ve postalarn ykleme kapasitesine gre yklerin gemi bordasnda
hazr edilmesi iin gerekli organizasyon yaplmal ve buna gre ykn biti ve geminin limandan ayrl
zamanlar nceden gemi armatr veya verilmise mteakip liman ihbar adreslerine bildirilmelidir.
Liman idaresi ile yaplan grmelerde, yklemede kullanlacak ykleme ekipmannn uygunluu tespit
edilmeli, yanl ekipman kullanlmas engellenmeli ( rulo katlarn tel sapanla, uvall ykn kanca
kullanlarak yklenmesi gibi ) ilave temini gerekli tehizat veya ekipman derhal temin edilmelidir.

81

Paket, torba ve uvall ykler iin kullanlan sapan veya palet stlerine, hasar verecek fazla sayda yk
vurulmas engellenmelidir. Belli bir sayda tertip edilen sapan ve paletlerle daha salkl ve kolay
puantaj yapma imkn da olumu olacaktr.

Yklemede muhakkak bir kar puantaj yaplarak, ykleyici ve liman puantrlerinin puantaj, kamyon
kamyon veya sapan sapan karlatrlarak mutabakat salanmal ve yaplabiliyorsa yk bitiinde her
hangi bir ihtilafa meydan vermemek asndan, her vastadaki ykn gemiye yklenmesinin ardndan
puantajlar karlkl imzalanarak ( liman ve ykleyici puantr ve gemi ) Gemi Kaptan ve Acenteye
verilmelidir.

Hasarl ykler gemiye yklenmemeli, geri gnderilerek ykleyiciden salamlar istenmelidir. Liman
iisinin yapt hasarlar annda tespit edilmelidir. Eer bu hasarl ( rezervli ) yklerin gemiye
ykletilmesi israr edilirse, ykleme ordinosuna rezerv ( hasar ) kayd konularak ve puantajlarda
gstererek yklenmelidir.

Acente puantrleri gvenilir ve iinin ehli kiilerden seilerek i esnasnda kontrolleri salanmaldr.

Islaklktan zarar grecek olan yklerin yklenmesi sresince azami dikkat ve takip gsterilerek,
yamurdan slanmasn nlemek asndan gemi ve liman ile devaml temasta olmal ve byle bir
durum olumasnda derhal gerekli tespit ve srveyler yaplmal veya yaptrlmaldr. Yamurdan oluan
duraklamalar ve ambar ama kapamalar takip edilerek tespit edilmeli ve statement of fact a
geirilmelidir.

Dkme ykler iin;

Tahl yklemelerinde, yklemeden nce ambarlarn temizlenmi olduu tespit edilerek gerekli
ilalamalarn yaplm olduu, yk surveyrlerinden ambarlarn temiz ve bceksiz olduuna dair
raporlarn alnm olmasna dikkat edilmelidir ve ykleme onay belgesi alnmaldr. Ykleme
balamadan nce ve sonras Draft Survey ler yaptrlmaldr. Dkme ykler iin gerekli Zirai Karantina
Belgeleri Gemi Kaptanna teslim edilmelidir.

Maden yklemelerinde, dier yklerde ambar temizlii iin gsterilen titizlik gsterilmeyebilir. Ancak bu
tr ykler yklenmeden nce ambarda tanm bir evvelki ykn bilinmesinde fayda vardr. nk
seramik ve fayans imalatnda kullanlan kaolin yknn az miktarda bir kmr tozuyla temas bile tm
imalat etkileyecek neticelere sebep olduu gibi, birbirinden etkilenen maden ykleri de bulunmaktadr.
Bu tr ambarlarn iyi ykanarak temizlenmesi ve yk srveyrlerinden ambarlarn yklemeye msait
olduuna dair rapor alnmas gereklidir.

Dkme ykler iin Trimming ( haplama ) denilen geminin ba ve ka veya sancak iskele yatmasn,
kayan yklerin kayganln nlemek iin ba ve k draftlar geminin seyrine uygun hale getirmek
gerekir. Bunun iin yklemenin yapld liman idaresi ile gerekli ii ve ekipman temini yaplmaldr.


Klavuzluk hizmetleri lkemizde, limanlara giri-k yapan gemilerle, Boazlardan Trk limanlarna
gelen veya Trk limanlarndan hareketle Boazlardan kan ve Boazlardan uraksz gei yapan
gemilere verilir. Bu hizmetlerin bir ksm mecburi klavuzluk olarak, bir ksm ihtiyari klavuzluk hizmeti
olarak verilir. Bu sebeple klavuzluk hizmetlerini iki balkta ele alabiliriz.

1. Trk Boazlar Klavuzluk Hizmetleri
2. Liman Giri k Klavuzluk Hizmetleri

1. Boazlardan Uraksz Gei Yapan Gemiler: Ky Emniyeti Genel Mdrl TEKEL indedir.

Karadeniz veya Ege Denizinden giri yapp hibir limana uramadan Boazlardan gei yaparak
dier yne doru Ege ve Karadenize kan uraksz gemiler Boazlardan gei yaparken Montr
anlamas artlarna gre kaptan veya armatrn talebine gre (ihtiyari olarak) Klavuz Kaptan alrlar.
Yani Klavuz kaptan almakla ykml deillerdir.

Bu tr gei yapan gemiler, klavuz kaptan talepleri olup olmadn, acenteleri vastas ile en az 24
saat ncesinden bildirimde bulunmakla ykml olduklar SP1 raporlar ile VTS merkezlerine bildirirler.
82

Klavuz talebinde bulunarak klavuz hizmeti alan gemilerin klavuz hizmeti cretleri, SP1 raporu ile
talebi yapan acentelerine bildirilerek tahsil edilir. Boazlarda klavuzluk hizmetleri Ky Emniyeti Genel
Mdrl tarafndan verilmektedir. Hizmetlerle ilgili cret tarifeleri de bu Kurum tarafndan ilan edilir.

Ancak, Boazlardan yedek ekerek geen gemiler Trk Boazlar Tzne gre zel artlara tabi
olarak geer ve mecburi klavuzluk hizmetlerine tabi olurlar.

2. Trk Limanlarna giri k yapan gemiler, liman ynetmeliinde belirtilen kurallara gre klavuz
almakla ykmldrler.

zel limanlarn hizmet vermeye balamas ile klavuzluk ve rmorkr hizmetleri de yeni bir stat
kazanmtr.

TCDD ve TD Limanlar ile zelletirilmi devlet (TCDD ve TDI) limanlarnda klavuz ve rmorkr
hizmetleri liman iletmeleri tarafndan, gemiye verilen tm dier hizmetlerle birlikte verilmektedir.
Acenteler, bu limanlara liman hizmetleri ile ilgili taleplerini yaparken, Liman letmesi Mdrlklerine
Klavuz ( Pilot ) ve Rmorkr talebinde bulunurlar ve bununla ilgili demeyi %10 depozitosu ile birlikte
pein olarak Liman letmesine derler.

zel Limanlarn faaliyete balamas ile ve Trkiye Denizcilik letmelerinin ( TD ) bir ok alanda
TEKEL hakkn dnemin Denizcilik Mstearl tarafndan dzenleme ve iznine bal olarak zel
kurululara brakmas ile bir ok blgede zel Klavuzluk ve Rmorkrclk hizmeti verilmeye
balanmtr.

Hizmet artlar ve tarifeleri dnemin Denizcilik Mstearl tarafndan belirlenen bu kurulular Trkiye
genelinde devletin TEKEL alan dnda kalan alanlarda hizmet vermeye balamlardr.

Acenteler, Liman Bakanl ordinosu ile birlikte Klavuzluk ve Rmorkaj Talep ve Taahhtnamesi
doldurarak zel klavuzluk kurulularna bavurur ve hizmeti alrlar. Hizmet bedeli, geminin acentesi
tarafndan, fatura ibrazn mteakiben ilgili irkete denir. Hizmet bedeli klavuzluk hizmet tarifesine
gre tahakkuk ettirilir. (Ek2: zel Liman Klavuzluk ve Rmorkaj Talep ve Taahhtnamesi)

Limanlarda rmorkaj hizmetleri, klavuzluk hizmeti ile birlikte verilen tamamlayc bir hizmettir.
Limanlarda, klavuzluk hizmetleri gibi Liman Ynetmeliine gre rmorkaj hizmetleri mecburiyeti
vardr. TCDD ve TDI limanlarnda TEKEL hakk nedeni ile hizmetler liman hizmetleri ile birlikte liman
kuruluu tarafndan verilir. Ayn klavuz hizmet taahhtnamesinde rmorkaj talebi de geminin gros
tonilatosuna gre yaplm olur.

Klavuzluk hizmeti verilen limanlarda 2000 gros ton st tm gemiler rmorkr almakla ykmldrler.
zel limanlarda ve tekel alannn dnda kalan liman alanlarnda rmorkaj hizmetleri zel kurulular
tarafndan verilmekte ve denizcilik mstearl tarafndan kartlm olan tarifeleri zerinden cret
tahakkuk ettirilmektedir.

zel limanlarda bu hizmetler iin Liman Bakanl ordinosunun verilmesinin ardndan, klavuzluk
talebi ile birlikte geminin gros tonilatosuna gre rmorkr talebi yaplr. Hizmet bedeli, geminin
acentesi tarafndan, fatura ibrazn mteakip ilgili irkete denir.

Not: 1.11.2011 tarih ve 28102 Sayl (mkerrer) Resmi Gazete de yaymlanan 655 Sayl Kanun
Hkmnde Kararname ile Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanl kurulmu olup, Denizcilik
Mstearlnn grev ve yetkileri bu Bakanln iinde yer alan ilgili Genel Mdrlklere devredilmitir.

83

Toplantlarna Katlm

Sadece, TCDD ve TDI limanlarnda uygulanan bir yntem olup, limana gelecek olan gemilerin
programlanmas iin limann yapt toplantya, gemi acenteleri ve alclarn hatta gemi sahiplerinin
katlmna ak olan ve haftann her i gn belirli saatlerde yaplan toplantlardr. Bu toplantlarda
gemiler geli gn ve saatine, iinde bulundurduklar ykn zelliine gre deerlendirilerek rhtmlara
yanatrma zamanlar programlanr. Bir nevi rhtm yanamas kesin rezervasyonudur.


Bugnk uygulamada, TCDD ve TDI limanlarnda, kendi szlemeli ve sendikal liman iileri
altrlmaktadr. iler, liman idaresi tarafndan oluturulan liman postalar halinde alrlar.
Postalarn banda Formen denilen sorumlular ayrca postalarn banda Posta Balar olur. Bunlar
sadece ykleme veya boaltmaya hazr hale getirilmi gemi ambarlarndan ykn ykleme ve/veya
tahliyesinde gnde 08.00 - 16.00 / 16.00 - 24.00 / 00.00 - 08.00 saatleri arasnda 3 vardiya olarak
alrlar.

Bunlarn dnda bu limanlarda, gemilerin ykleme ve boaltmalarnda zaman kazanmak, oluabilecek
yk hasarlarn en aza indirmek, yk istifine yardmc olmak ve ambarlar yklemeye hazr hale
getirmek iin gemi sahibi veya acente tarafndan, liman iletmesinin ii postalarna ilaveten Munzam
i ( Extramen ) denilen ii temin edilip kullanlr.

Munzam ii ve Formen, liman idaresinin yeterli posta veremedii durumlarda ve liman postasnn
yapmad, ykn ambarn uzak kelerine tanmas, istiflenmesi, ambarlarn yke hazrlanmas,
boaltmada istif tahtalarnn toplanmas, ambardaki uzak mesafedeki yklerin ambar azna, kana
altna getirilmesi, yk balarnn zlmesi vb. iler ve gerektiinde posta oluturarak tahliyeye
yardmc olunmasna yardm etmek zere oluturulurlar.

zel Limanlarda byle bir durum hi yoktur. zel limanlarda genellikle liman iilii anlamal
yklenici firmalar tarafndan yaplmakta ve 08.00 20.00 / 20.00 08.00 saatleri aralnda kurulan
postalarla alma yaplmaktadr. Tm ii talepleri yklenici tarafndan talep edilen miktarda
karlanmaktadr.

Ek1: TCDD Liman - Gemi Ykleme Boaltma Talepname rnei
Ek2: zel Liman Klavuzluk ve Rmorkaj Talep ve Taahhtnamesi

84

Ek1: GEM YKLEME VE BOALTMA TALEPNAMES

Liman Mdrlne ..

GEMNN:
Ad ve armatr :
Bayra :
Gros Tonilatosu :
Rsum Tonilatosu :
Boyu :
ektii su :
Acente ad :

1.- Acenteliimize bal ad evsaf yukarda yazl gemi .. /.. /2008 tarihinde saat . de
Limannza gelecektir. Ykletilecek / boaltlacak hamule . kap .tondur.
Limannza Ykletilecek bu yke ait tasdikli orijinal manifesto ile (3) Trke kopyas
Boaltlacak ve iki nsha kargo plan iliiktir.

2.- Yukarda ad yazl gemiye limannzdan ykletilecek ve boaltlacak hamulenin miktar ve
ambar durumlar sayfann arkasnda gsterilmitir.

3.- Ambar kapaklar limannzca alacak ve kapatlacaktr.
Tarafmzca

4.- Geminin ar vin donanm tarafmzdan yaplacaktr.

5.- (+) TAHLYE : ..
. YKLEME : ..
YKLEME : ..
YKLEME : ..
TAHLYE : ..
YKLEME : ..
Yukarda yazl geminin boaltlmas hususunda
Ykletilmesi

a) TCDD iletmesi Liman ve iskeleler Tarifesi hkmleri ile liman ve iskelelere mteallik sair
mevzuatn tatbikini
b) Gnn 24 saatinde devam edebilecek alma saatlerinize uymay
c) Limannzn ykleme boaltma kapasitesine gre ykleme veya boaltma vastas
bulundurmay ve aksi takdirde Mdrlnzn kendi kapasitesine uygun ykleme ve
boaltmay temin hususunda alaca tedbirleri kabul ve bunlara ait bilcmle cret ve masraflar
demeyi:

) darece zaruret grld hallerde gemi ve vastann ykleme ve boaltma yerlerinin deitirilmesi
ve ykleme boaltma kapasitesinin arttrma bakmndan alacanz her trl tedbirleri peinen kabul ve
taahht ederim.
85

4.3 Uraksz Gei Yapan Gemilerin Trk Boazlar Gei lemleri
Ek2: zel Liman Klavuzluk ve Rmorkaj Hizmet Formu:

DENZ KILAVUZLUK A../MED MARINE A.. MTEREK TEEBBSNE
*Talep sra no:.......................

GEMNN ; Tarih :
ADI :
CAGRI ISARETI :
BAYRAGI :
GROS TONU :
GELDIGI LIMAN :
TAM BOYU :
HALIHAZIR DRAFTI :
TIPI :
YUK CINSI :
ACENTANIN:
ADI : TELEFON VE FAKSI :
ADRESI : . VERGI DAIRESI VE NO:

FARURA KESILECEK YERIN;
NVANI : TELE FON VE FAKSI :
ADRESI : VERGI DAIRESI VE NO:

TALEP EDILEN HIZMET;
KILAVUZLUK :
ROMORKAJ :
PALAMAR :

Acenteliimize bal olup . .tarih, saatte . nlerinde olmas
beklenen ve .tesisi iskelesine Yanaacak . demir yerine demirleyecek
olan yukarda zellikleri belirtilen gemimize klavuzluk/rmorkaj/palamar
Hizmetlerinin verilmesini talep ediyoruz.
Talebimiz gerei irketlerinizin uygulad Hizmet Tarifesi hkmleri ile Liman ve skelelerin Ynetmelik,
talimat ve sair tatbikini
ngiltere Birleik Krall ekme artlar(United Kingdom Standard Towage Condition)nun tatbikini irketler
nezdinde oluan hizmet
Hizmet cretlerini demeyi ve i bu talepnamede bahis hizmete ait, Birliinizce fatura kesildikten sonra fatura
adresi deitirmeyeceimizi
Taraflar arasndaki ihtilaflarda stanbul Mahkeme ve icra Dairelerinin yetkili olduunu kabul ve taahht ederiz.

*Talepname Numaras ilgili Klavuzluk stasyonu tarafndan doldurulacaktr.
ACENTA NOTU:

Hizmet Talep ve Taahhtnamesi ile Liman Bakanl Ordinosu ncelendi; gzden geirildi.

Kontrol eden : SONU:
Kontrol tarihi ve :
Kontrol Sra no :
KARAR :
MERKEZ
OPERASYON MDR

86

Gemilerin Boazlara Gelilerinde Uyaca Kurallar


Trk Boazlar Blgesinde seyir, can, mal ve evre emniyetinin salanmas amacna ynelik olarak
gemi ile ilgili makamlarn (TBGTHDB) iletiimini salamak zere gemi kaptan veya acentesi
tarafndan istenecek bilgiler ve ykmllkler, Trk Boazlar Deniz Trafik Tz nn 6. Maddesinde
Trk Boazlar nda Rapor Sistemi (TUBRAP) bal altnda toplanmtr. Buna gre ykmllkler;

Madde 6 a) Seyir Plan-1: Tehlikeli yk tayan gemilerle, 500 GT ve daha byk gemilerin
kaptan, donatan ya da acenteleri stanbul Boaz ya da anakkale BoazNa giriten en az 24
saat nce, Trafik Kontrol Merkezine yazl olarak ekli IMO standartlarna gre Idarece
belirlenmi Seyir Plan I vereceklerdir.

Trafik ayrm eritleri iinde seyretme gl olan gemiler Seyir Plan I Raporunu 25 inci
Maddede belirtilen sreler iinde vereceklerdir.

Marmara Limanlarndan kalkacak tehlikeli yk tayan gemilerle, 500 GT ve daha byk gemiler
ise Seyir Plan Ii kalklarndan en az 6 saat nce vereceklerdir.

b) Seyir Plan-II: (SP-I)i vermi olan ve teknik bakmdan gemisinin 5inci maddeye uygun durumda
olduunu saptayan gemi kaptanlar, stanbul veya Canakkale Boazna giriten 2 saat once, ya da 20
mil kala (hangisii nce gerekleirse) VHF ile Trafik Kontrol istasyonuna ekli IMO standartlarna gre,
Idarece belirlenmis Seyir Plan IIyi vereceklerdir.
Gemiler Seyir Plan-IIyi verdikten sonra, Trafik Kontrol stasyonu tarafndan verilecek bilgiyi
gz nnde tutarak hareket edecekler, Seyir Plan IIyi verdiklerini ve Boaz trafii ile ilgili
aldklar bilgiyi jurnallerine yazacaklardr.

c) Mevki Raporu: Boazlara girecek boyu 20 metre ve daha byk gemiler, Boaz girilerine 5 mil
kala VHF ile giri tarafndaki Trafik Kontrol istasyonuna kendilerini tantacak bilgileri ieren, ekli IMO
standartlarna gre darece belirlenmi Mevki Raporunu vereceklerdir.

d) arma Noktas Raporu: stanbul Boaz ve anakkale Boazndan gei yapan
boyu 20 metre ve daha byk gemiler, VHF ile ilgili Trafik Kontrol Istasyonuna ierii IMO
standartlarna uygun arma Noktas Raporunu darece belirlenmi mevkilerde vereceklerdir.

eklinde ifade edilmektedir.

Trk Boazlarnda haberleme dili Ingilizcedir, bu nedenle asada SP-1 ve SP-2 raporlar Ingilizce
olarak verilmistir. zellikle tehlikeli yk tayan gemilerde SP-1 Raporlarnn 48 saat nceden idareye
verilmesi, gemi planlamalarnda kolaylk salamakta olup, idare tarafndan istenmektedir.

Konu, Kitabn Beinci Blm nde ayrca geni olarak ele alnacaktr.


Sahil Salk Kontrolleri: Gemilerin Boazlara gelilerinde Sahil Salk Kontrolleri, Ege Denizinden
anakkale Boazna giri yapan gemilere, anakkale nin 7-8 mil gneyindeki Karanlk Liman
blgesinde; Karadenizden stanbul Boazna giri yapan gemilere ise Kavak mevkiinden nce ve
gemiler seyir halinde iken yaplr. Boazlara giri yapan ve seyir halinde olan gemi suratini 5-6 mile
drr ve hava eer engel deil ise, Sahil Salk botu gemiye yanar. Hem geminin geiini
engellememek ve hem de zaman kaybetmemek asndan yaplan bu ilemde, geminin bir zabiti
aada listelenen evrakla (asl veya fotokopi) birlikte bota inerek ierdeki grevliler vastasiyle
geminin salk kontrol ilemini tamamlar.

87

1969 INTERNATIONAL TONNAGE CERTIFICATE
DERATTING EXEMPTION CERTIFICATE
2 (TWO) COPY OF CREW LIST
LAST PORT CLEARANCE ( SAILING PERMISSION )
LAST 10 ( TEN ) PORTS CALL LIST
SHIPS STAMP ( GEM MHR )

Yabanc limanlardan gelerek boazlara giri yapan tm gemiler, boaza girmeden nce gndz SARI
( Q ) karantina bayran ekmek, geceleri ise sar bayrak yerine ( karantina fenerlerini Krmz
Beyaz) yakmak zorundadrlar. Bu bayra ekmeyen gemilere ceza tahakkuk ettirilir. Salk kontrolunu
tamamlayan gemiler gndz sar bayran indirir ve gece de karantina fenerlerini sndrrler.
Hudut ve Sahiller Salk daresi botu hava muhalefeti veya herhangi bir sebeple almad zaman
gemi acenteleri, gemilerin geli ynlerine gre salk bildirim formunu doldurarak ilgili Salk daresine
(anakkale veya Bykdere) gndermekle sorumludurlar.

Uraksz bir gemi ile herhangi bir nedenle temas kurulmas durumunda (personel deiimi, hasta
k, arzadan dolay ekip giri k vb.) veya bir Trk limanndan gelerek Boazlardan k
yapmas veya bir Trk limanna gitmek zere giri yapmas halinde ilaveten Gmrk Muhafaza
Mdrlne de dileke ile bildirimde bulunulmas gerekmektedir.

4.3.3 Yolcu Gemilerinin Ayrcalklar:

Yolcu gemileri Boazlardan Salk ilemi yaptrmadan gemektedirler. Ancak geminin acentesinin ilgili
Hudut ve Sahiller Salk daresine Salk Bildirim Formunu verme zorunluluu vardr

Yolcu gemileri Boazlardan, zellikle anakkale Boazndan geite, Boaz ift tarafl dahi kapal olsa
anakkale VTS merkezi tarafndan en fazla 1 veya 2 saat geciktirme ile ( o da boazdan gei yapan
LNG tankeri veya byk gemi veya yedekli bir geminin Nara Burnu dnn beklemek iin
yaplmakta, karlama olmamas iin) ayarlama yaplarak kapal olan Boaza alnarak klavuz
kaptanl olarak geisine msaade edilmektedir.

Boazdan geilerde maximum 15 knot hz srati yolcu gemilerine de uygulanmakta, bu hz aan her
trl gemi VTS merkezi tarafndan nce uyarlmakta, bu uyarya uymayanlara tzk ihlali raporu VTS
merkezi tarafndan tanzim edilerek Liman Bakanlklarna gnderilmekte ve para cezas tahakkuk
ettirilmektedir.

Yolcu gemilerinin gmrk ilemleri de dier gemiler iin yaplan bildirimlerde bulunularak yaplr.


Uraksz gei yapan bir geminin gei ilemini bilmek her acentenin renmesi gereken ilk i olup,
zellikle bu konudaki inceliklere dikkat etmek, acentenin mterisine verdii memnuniyeti arttrma
yannda, kendisini de ho olmayan olaylara kar korumak olur. Aada tam transit (Akdeniz /
Karadeniz / Akdeniz gei yapan) gemi iin yaplacak ilemler adm adm verilmistir.

Gemi ileticisinden geminin geii ile alakal acentelik teklifi verilmesine dair talep yazs alnr.
Bu yazda, geminin detaylar, iletenin ve armatrn detaylar yannda tanan ykn bilgisi,
urak limanlar, takribi gei tarihleri ( k ve dn ), gei esnasnda istenebilecek servislerin
detay vs bilgisi bulunur.

Alnan mesaja dayanarak, kar tarafa mesajn alndn teyid eden ve bu konuda gstermi olduu
ilgiye teekkr eden ksa bir cevap yazmak gerekir. Bu yantn verilmesinin de mesaj almndan
itibaren 1 saati gecmemesine zen gsterilmelidir.

Alnan bu bilgilere dayanlarak geminin proforma faturas hazrlanr ve boaz geii ile ilgili
bilgiler, acentenin Banka detaylar ve ofis alma saatleri d telefon numaralar dahil irtibat
detaylar verilir.

Bu aamada, Ky Emniyeti ve Sahil Salk Mdrl ile temasa geilerek bu geminin daha nceki
geileri ile alakal herhangi bir denmemi cret olup olmadnn kontrol edilmesi, gemi geii
esnasnda problem yaanmasnn nne geilmesine neden olur.
88

Fener ve Shhiye cretleri iki ynl olarak tahsil edilir. Bu nedenle seferlerine Karadenizden balayan
gemiler 6 ay iinde d yapmalar halinde dn haklarn kullanacaklarndan, Fener ve Shhiye
cretleri ona gre hesaplanr. Ayrca ilk knda geminin Fener ve Shhiye cretini tam yatran acente
ile temas ederek, dedii cretlerin kendimiz tarafndan yatrlacan bildirmemiz ve acentenin fatura
hazrlayarak denen fener ve shhiye cretleri makbuzlar ekli olarak tarafmza yollamasn
istemeliyiz.

Gei masraflarnn hesaplanmas srasnda, geminin detaylar Lloyds List veya muadili herhangi bir
kuruluun verdii gemi lmne uyup uymad kontrol edlir, eer bir fark varsa ITC (1969)
sertifikasndan suret istenilerek ona uygun hesaplama yaplr. Yaplacak hesaplamalarda eer tanker
iin proforma fatura hazrlyorsak, klavuzluk cretinde yanc farknn, SBT dm gros tonunun, 250
metre zeri tankerse refakat rmorkr cretinin gz nne alnmas gerekir. Proforma faturada
belirtilen cretlerin gemi geii yaplmadan nce tarafmza denmesi gerekir. nk Boaz geileri
ile ilgili cretlerin gemi geiinin ardndan hemen denmesi gerekir. Ayrca gemi acentesi olarak
acentelik tarifesinde de belirtildii gibi, oluacak cretleri pein almalyz, unutmamalyz ki gemi
acentesi kredi veren bir kurum deildir. Genellikle transit gemi acentelii nominasyonlar dn seferini
de kapsadndan, hesap verirken buna dikkat etmemiz gerekir. Ayrca eer geminin sadece tek
ynde acenteliini yapyorsak, fener cretinin yanl beyan verilmeden (Baz acenteler dn
acenteliini yapmayacaklar icin, gemi transit sefer dn yapmayacaktr eklinde beyan
vermektedir.) tam transit olarak yatrlmas, dn acentesine fatura edilmesi basiretli bir gemi
acentesinin davran olur. Yine ayrca meslektamza da olan saygmz gsterir. nk fener
cretlerini idare sadece bir kere yarm olarak tahsil ettii iin, dn seferinde dier acente gereksiz
olarak tam (gidi / dn) fener creti demek zorunda kalr.

Ayrca hem gemi kaptanna ve hem de gemi ileticisine, geminin geii ile ilgili faydal bilgiler
nceden verilmelidir. Bu bilgiler iinde, geminin gei srasnda uyaca kurallar, VTS irtibat
bilgileri, klavuz alma kurallar, personel deiikliinde uyulmas gerekenler, para teslimi,
yakt, kumanya vs teslimlerindeki prosedrler, evre kirliliine kar alnmas gereken nlemler, ceza
oluabilecek durumlar ve cezalarn yaklak miktarlar, Sahil Salk Mdrlnn gemilerle temas
noktalar ve hazrlanmas gereken evrak, acentenin 24 saat irtibat kurulabilecek detaylar, arama
kurtarma, salvage konusunda genel bilgiler verilmelidir. nk acil bir durum olduunda, gemi ileteni
saat farkndan dolay bilgiye zamannda ulaamayabilir. Bizim acente olarak grevlerimizin iinde
mmkn olduka iveren sormadan bilgiyi verme eilimimiz olmaldr.

Boyu 300 metreyi aan, hava draft 54 metre ile 58 metre arasnda olan veya yedekli gei yapacak
gemiler ve boaz kapatmal gemiler iin gei artlarnn belirlenmesi amacyla sefer
balamadan nce Kyi Emniyeti Genel Mdrlne gerekli mracaatlarn nceden yaplmas
gerekmekte olup, gemi sefere balamadan, boazlardan geip geemeyecei ve cretlerin
hesaplanmas gemi ileticisinin sefer maliyetlerini gerekci olarak hesap etmesine yardmc
olur. Ayrca bu kategoride olan gemilere, rotalarn korumalar iin idare tarafndan gerekli grlen say
ve gte rmorkr elik eder.

Gemi Kaptanndan alm olduumuz bilgilere gore hazrlanan SP-1 raporu gemi geiinden; tehlikeli
yk tayan gemiler iin 48 saat, dier gemiler iin 24 saat nceden yetkili VTS merkezlerine e-posta
ile sp1ckalevts@kegm.gov.tr; sp1ckale@kegm.gov.tr; (anakkale Bogaz) ve sp1ist@kegm.gov.tr;
sp1istvts@kegm.gov.tr (Istanbul Boaz) adreslerine gnderilir. Ayn mesaj, stanbul ve anakkale
Boazlarnda bize hizmet veren tali acentelere de iletilir ki, onlarn da gemiyi takip etmeleri salanr.
SP-1 raporunun ieriinde herhangi bir deiiklik olursa (gemi geliinde gecikme, urak limanlarda
deiiklik vs) VTS merkezlerine dzeltme mesaj e-posta ile gnderilir. SP-1 raporu kaptan beyan
olduundan eksik bilgilerin tamamlanmas gemi kaptanndan istenilmeli acente yorum yapmamaldr.

Alnan SP-1 Raporunu gemi kaptanna teyid edip, boazda oluabilecek gecikmeler, trafiin hangi
ynde ak olup olmad, varsa tayfa deiiklii, yakt ikmali, yedek para, kumanya, posta vs
teslimleri, sv / kat atk almlar vs gibi gemi ile temas yaplacak durumlarn gncellenmi bilgileri gemi
kaptanna ve gemi iletenine tekrar bildirilir. Ayrca gemi kaptannn tayfa vs deiiklii iin
hazrlayaca evrak varsa tekrar hatrlatlmaldr.

Geminin gei bilgileri ve gei esnasnda yaplacak iler yazl olarak, stanbul Emniyet Deniz Liman
ube Mdrl ( elden teslim ediliyor ), Karaky Gmrk Muhafaza Amirlii ( SP-1 e-posta ile
yollanyor ), Hudut ve Sahiller Salk Genel Mdrl ( dileke faks ile gonderiliyor ), stanbul Liman
Baskanl ( dileke elektronik ortamda gnderiliyor ) makamlarna dileke ile gemi geiinden 1 gn
89

nceden yaplr. Geri Gmrk Kanunu nda dilekelerin 3 saat nceden verilmesi lazm dese de
dilekelerin bir gn nceden hazrlanp ilgili makamlara verilmesi her zaman faydaldr. Eer dileke
ibrazndan sonra geminin gei bilgilerinde herhangi bir deiiklik olursa oluan deiiklikler ilgili
makamlara yazl olarak tekrar yaplr.

Gemi leticisine ve gemi kaptanna gei ile ilgili gecikmeler vs konusunda bilgiler zaman
geirilmeden haber verilir. nk Boazlardan geite bir gecikme olacaksa, var limannn
da liman postalararn ona gre ayarlamas gerekir. Ayrca eer gemi ykten dyorsa,
kiralama szlemesi tekrar yenilenebilir veya geminin seferi iptal edilebilir.

Eer geminin, gemi kaptan veya gemi ileteninin herhengi bir nedeniyle boazlarda
beklemesi gerekiyorsa, hem gemi kaptanna ve hem de gemi ileticisine, boazlardan transit
gei yapacak gemilerin transit vasflarn kaybetmemeleri icin 48 saatden fazla demirde
kalamyacaklar ve ayrca 72 saati geen gemilerden de demir cretinin alndn cret detaylar ile
birlikte hatrlatmamz gerekir.

Gemi geilerinin armatre bildirilmesi esnasnda bilgileri eksiksiz vermemiz gerekir. Lakin bu
bilgilerin hazrlan srasnda gemi kaptanndan gelen bilgilerle (Gemi kaptanlar her zaman
yollamayabilir), VTSden elde etiimiz bilgileri ve boazlarda gemileri bizim admza takip
eden tali acenterden gelen bilgileri karlatrp vermeliyiz. Unutmayalm ki bize acente
nominasyonu veren firma ile, gemi kaptannn veya gemi ileticisinin salayaca faydalar
birbirleriyle ortmeyebilir. Zaten acente olarak nomine edilmekle, bize iveren firmann
haklarn takip etmemiz grevi de verilmistir. Gemi geilerinde verilecek bilgiler arasnda
geminin boaza var, eer boaz giriinde bir gecikme yaanmsa nedeni, boaza giri ve
k saatleri, pilot bini ve k saatleri, eer gemiye herhangi bir temas yaplmsa, ( tayfa
deiimi, yakt, kumanya teslimi vs. ) saatleri ile detaylar, gidecei limana olacak eta, gemi
ileteninin takip etmemizi istedii dier bilgiler, varsa refakat rmorkrlerinin kullanm saatleri
bildirilir. Ayrca gei esnasnda gemi armatr vs tarafndan baka bir acente tarafndan
yaplm olan her hangi bir temas varsa, bunlarn da tali acentemiz, Gmrk Muhafaza Polis
vs nezdinde aratrlp, olas gecikmeler gemi iletenine bildirilmelidir.

Gemi geiini mteakiben, gemi armatrne gncellenmemi masraflar belirtir, proforma fatura
gnderilmesi gerekir. Eer eksik tahsil edilmis cretler varsa, gemi ileteninden bu cretlerin
tekrar istenmesi gerekmektedir.

Gemi geiinden sonra cretlerin denmesi, geminin boaz giriinden itibaren Fenerlerde 8
takvim gn, Sahil Salk ta 3 i gn, ve Klavuzlukta 8 takvim gndr. Bu nedenle bu cretlerin
deme bavurular ivedilikle son gne kalmadan yaplmaldr. denecek cretlerin, tarifeye uyumlu
olup olmad acente tarafndan kontrol edilerek denmelidir. Ayrca klavuzluk faturalarnn ekinde
bulunan pilot billeri ile faturalarn kontrol edilmesi, pilot billerinde kaptan kaesi olup olmadnn
control edilmesi gerekir. Ayrca eer geminin SBT dlm gross tonilatosu varsa, klavuzluk creti
hesaplamasnn buna uygun yaplp yaplmadnn, tehlikeli eya fark alnp alnmadnn da
kontrol edilmesi gerekir.

Gemi hesaplamalarnn doru ve eksiksiz yaplmas iin acente iinde muhasebe Blmne
yaplan masraflar ve hizmetlerin detaylar devaml olarak bildirilmeli ve gemi dosyalarnda bu
bilgiler zet olarak bulunmaldr. Bizim tavsiyemiz, gemi dosyalarnn kayt etmeyi kolaylatrc
olarak, dosya kapaklarnda yaplan hizetler iin kolay kayt yaplacak bir biim yaplmasdr. Bu
hem operasyon hem de muhasebe blmnn ilemlerini kolaylatrr. Ayrca hesaplarn
kmasn mteakiben bunlarn operasyon blmnce kontrol edilmesi hata orann minimuma
indirir. Gemi hesaplar kartlrken, her bir fatura iin Ingilizce karl ve hesaplama yntemi
ayrca acente tarafndan yaplmaldr. Hesaplar karken sefer ile alakal olmayan ( tayfa giri
k, CTM vs. ) ayr balk altnda gsterilmelidir. Ayrca eer herhangi bir bakiye varsa bu da
hesaplamalarda gsterilmelidir.

Gemilerin boaz geileri uraksz dnlerinde, yukardaki uygulamalar aynen yaplmakla
beraber, sadece Fener ve Shhiye cretleri gidi ve dn olarak yatrldndan bu cretleri
tekrar yatrmamamz gerekir.

Hibir zaman unutmamamz gereken bir konu da gemi gei raporlamalarnda, kar tarafn
hibir ey bilmedii varsaylarak, bilgiler tam ve ak olarak verilmelidir. Ayrca devaml gei
yapan gemilerde personelin deiebilecei gz nne alnarak, her seferinde boaz geii ile
90

ilgili bilgiler noksansz verilmelidir. Dier acentelerle olan ilikilerimizde, bize yaplmasn
istemediimiz herhangi bir eyi bakasna yapmamamz gerektiinin farknda olmamz gerekir.

Boazlardan uraksz geen gemilerden tahsil edilecek olan Salk Resmi ve Fener creti Montreux
szlemesi hkmlerine tabidir.

Salk Resmi, aadaki gibi hesaplanr:

Sabit Katsay (0,0604 ) X Amerikan Dolar Al Kuru X N.R.T
Uraksz gemilerin alt ay iinde gittikleri ynden geri dnmeleri halinde yeniden resim alnmaz.

Fener creti, aadaki gibi hesaplanr:

800 NT a kadar 0,338646 ABD/ Beher NT iin
800 NT dan fazlas iin 0,169323 ABD/ Beher NT iin

Tahlisiye creti 0,08063 ABD/ Beher NT iin

Bu cretler gidi ve dn iin tam olarak alnr. Eer sure 6 ay geerse ayrca ikinci defa deme
yaplr.

ayet herhangi bir sebeple geminin transiti bozulursa, Fener ve Tahlisiye crteti, urakl gei creti
eklinde denir.

91

BENC
B L M

5.1 GEM ACENTES ve DOKMANTASYON
5.1.1 Gemi hbarlar ve Bildirimler
5.1.2 Gemi Evrak
5.1.3 Yk ile lgili Evrak
a. Konimento (Bill of Lading)
b. Yk Teslim Talimat Formu (Ordino)
c. Yk (Cargo) Manifestosu
d. zet Beyan
e. Var Bildirimi
f. stifleme Planlar (Stowage Plan / Cargo Plan)

HAZIRLAYANLAR

Cengiz DVLOLU
Yavuz TARKU
Gncelleme: Ahmet AYTOAN

5.2 GEM ACENTES ve TRK BOAZLARI
5.2.1 Giri
5.2.2 - Trk Boazlar
5.2.2.1 - Gemilerin Trk Boazlarndan gei kurallar
5.2.2.2 - Trk Boazlarnda Raporlama Sistemi, (TBRAP),
5.2.2.3 - Uraksz gei ve artlar,
5.2.2.4- Trafik eridi ayrmnda seyretme gl olan gemilerin Boazlardan
Gei kurallar,
a. stanbul Boaz iin
b. anakkale Boaz iin
5.2.2.5 - Aknt koullarnda Boazlarn trafik dzeni
5.2.2.6 - Olaanst durumlar ve risk altndaki gemiler
5.2.2.7 - Boazlardan gei srasnda arza, karaya oturma ve kaza durumlar
a. Gemi acentesi tarafndan yaplacak ilemler
b. Gemi tarafndan yaplacak ilemler
5.2.2.8 - Kurtarma Yardm Hizmetleri
5.2.2.9 - Trk Boazlar Gemi Trafik Hizmetleri Kullanc Rehberi
5.2.3 Trk Boazlar Gemi Trafik ve Emniyet Gzetleme Hizmetleri
5.2.4 Trk Boazlar Deniz Trafik Dzeni Tz

HAZIRLAYAN
Ruhi DUMAN
92

5.1 GEM ACENTES ve DOKMANTASYON

5.1.1 Gemi hbarlar ve Bildirimler:

Gemi Acentelik mesleinin en nemli hususlarndan biri de Gemi hbarlar ve bildirimlerdir. Gemi
acentesi, armatr ile yaplan mutabakat sonunda, limana gelen geminin ykle ilgili ykleme/boaltma
artlarn taycdan almak ve bu artlara gre hareket etmekle ykmldr. Bunlar, yaplan iin
ispatna dayandrlmas, resmiyet kazandrlmas gereken dokmanlardr. Bu dokmanlar acente,
armatr, ykleyici / alclar iin nemli ve gerektiinde ispat mecburiyeti olan vesikadr.

Bunlar srasyla:

a) hbarlar ( ETA / ETS )

Kiralanm bir geminin sahibi ve/veya acentesi tarafndan, geminin ykleme ve boaltma yapmak
zere limanda olaca gn ve saatin, nceden gerekli hazrlklarn yaplabilmesi iin kiracya yaplan
bildirimlerdir.

Gemiler, bir tama mukavelesine bal olarak ykleme ve boaltma ilemleri iin limanlara tahmini
varlarn bildirmekle ykml olurlar. Bunlara var ihbarlar ad verilir.

Ykleyici ve alcdan geminin emin bir ekilde yanamas iin rhtm ve iskelenin yerini bildirilmesi
istenir.

Bu ihbarlar 7 gn, 5 gn ve 72 48 24 saat tahmini ETA ( Estimated Time of Arrival ) ve 12 saat ve
baz durumlarda 6 saat kesin (Definite Time of Arrival ) ihbar olarak gnderilir. Acenteler aldklar bu
ihbarlar derhal ilgililere, alclara/ykleyicilere ve liman idarelerine bildirirler.

Liman bakanlndan yanama, gmrkten ykleme/boaltma izinleri alnr, yanama ile ilgili klavuz
ve rmorkr talepleri yaplr. Gemi limana geldiinde derhal ykleyici/alcya hazrlk mektubu (Notice
of Readiness) verilir.

Bununla beraber acente, geminin boaltma ve yklemesinin tahmini biti zamann ETC ( Estimated
Time of Completion ) ve geminin tahmini kalk saatini ETS ( Estimated Time of Sailing ) ayn ekilde
gemi armatr, kiracs ve varsa dier ilgililerine bildirir

Bu ihbarlarn zamannda yaplmam olmas veya hi yaplmamas tama anlamas artlarnn yerine
getirilmemi olmasn dourur ve geminin yknn hazrlanamamas veya limanlarda programa
zamannda alnamamas gibi ciddi maddi kayplarla neticelenebilir. Bu nedenle bu ihbarlarn ciddiyetle
takip edilmesi gerekir.

b) Hazrlk Mektubu Notice of Readiness ( NOR ) :

Kiralk gemilerde, gemi kaptannn, kiracya imza karl verdii ve geminin geli gn ve saatinin yer
ald ve btn imknlar ile ykleme veya boaltmaya hazr olduunu bildiren bir mektup olup, kirac
ile kiralayan arasnda, kira szlemesinin maddelerinin ilerlik kazanmas ve hukuki bir geerlik
kazanmas asndan nemli bir evrak hviyetindedir.

Hazrlk mektubunda;
Hazrlk mektubunun alnd saat ve tarih
Hazrlk mektubunun sunulduu tarih ve saat
Hazrlk mektubunun kabul edildii gn ve saat

haneleri ayr ayr doldurulur ve kiraclar tarafndan mhrlenip imzalanr. Bylece kira szlemesinin
( C/P ) hkmleri ilerlik kazanmaya balam olur.

mzalanan hazrlk mektubunun bir sureti gemi kaptanna teslim edilir dier bir suret gemi armatrne
gnderilir, bir suret de kiracda kalr. Gemi kaptan imzal ve kaeli NOR kendisine verilmeden
limandan ayrlmak istemeyebilir. Kirac NORu imzalamaktan imtina edebilir. Bu durumda acente
aadaki aklamalar ( remark ) koyarak hazrlk mektubunu imzalayp kaptana verebilir. Ancak, bu
hususta yetkili klnm olmas tercih edilen bir durumdur.
93

Acente veya kirac / alclar temsilcisi olarak ( I have received as agent only on behalf of
charterers / receivers ) teslim aldm erhi konularak,
Szlemede ( C/P) buna ait bir madde var ise buna dayanlarak veya szleme maddelarine
atf yaplarak ( I have received as per C/P ) C/P hkmleri geerli olacak ekilde teslim
aldm erhi konularak,
Ancak en uygunu , Alclarn / kiraclarn kabul etmemesi nedeniyle sadece acente olarak
teslim alnmtr ( I have received as agent only due to not accepted by receivers ) erhi
konularak kaelenmesi ve imzalanmasdr.

Hazrlk Mektubu ( Notice of Readines )

NOTICE OF READINESS

Messrs,

This is to notify you officially that vessel M/V under my

Command has arrived in your port on . and

s ready to Load cargo of ............... kilos

............................................................................................................ As per clauses and

Conditions of the covering charter party.

Your very Truly
MASTER OF M..

c) Olaylar izelgesi Statement of Facts ( SOF ) :

Geminin bir limana geliinden ( Klavuz istasyonuna varndan ) limandan ayrlp, klavuzun pilot
mevkiinde kna kadar olan olaylar, ykleme ve boaltma zamanlarn ve bu srede her ne
sebepten olursa oluan durular tespit eden zabttr. Genellikle ekte sunulan form halinde kullanlr.
Burada kutucuklar iinde istenilen tm bilgiler acente tarafndan doldurulur ve olaylar hanesinde,
ykleme ve boaltma sresince oluan tm olaylar saat saat ayr ayr belirtilir. Kirac ve/veya
mmessilleri ( alclar ), acente ve kaptan tarafndan imzalanr ve kaelenir. Statement of Fact starya
ve srstarya hesab iin yaplan time-sheete esas tekil eder.

d) Zaman izelgesi ( Time-Sheet ) :

Ykleme ve boaltma iin kullanlan starya sresini hesaplamak zere tanzim edilen bir zaman
cetvelidir.

Tama anlamas artlarna gre, geminin limana var, ykleme ve boaltmaya hazr olduunu
bildiren hazrlk mektubunun verili ve kabul, ykleme veya boaltmann fiilen balad, devam ettii
ve bittii, bu srede varsa oluan ve starya zamann durduran durularn tarih ve saatlerini gsterir.
Yani, tama mukavelesine gre staryann balayaca tarih, gnlk ykleme veya boaltma miktar
ve buna gre gerekli zaman ile, kullanlan zaman, netice olarak oluan dispe ve demuraj miktarlarn
gsterir. Statement of fact time-sheetin dayana olup, bunun zerinden time- sheet hesaplamas
yaplr.

94

Bu blmde ad geen tabirlerin anlamlar:

ISTARYA: Kiralayan ile kirac arasnda yaplm olan anlamada belirtilen, ykleme veya boaltma
mddetine istarya veya astarya denir.

SRASTARYA ( Demuraj ): Ykleme veya boaltma iin verilen astarya sresinin almas
durumunda oluan zaman ve bu kaybedilen zamana karlk kirac tarafndan, gemi sahibine denen
bir gecikme tazminatdr.

DSPE: Srastarya veya demuraj kart olarak dispe ( Despatch ) terimi kullanlr.
Yaplan tama mukavelesinde demuraj ve dispe zerinden balant yaplmsa, kiracnn ykleme
ve boaltma srelerinden daha az bir zamanda ykleme ve boaltmay tamamlamas ve gemiyi
serbest brakmas durumunda bu sefer gemi sahibinden kiracya denen bir mkafat tazminatdr.
Genellikle dispe miktar demuraj miktarnn yars kadar olur.

5.1.2 Gemi Evrak:

a) Gemi Geli Gidi Evrak ( Arrival / Sailing Documents )

Bunlar srasyla:

Geli evrak : (Arrival documents)

Hazrlk Mektubu Notice of Readiness
Yk Manifestosu Cargo Manifest
Konimento Bill of Lading
Yk stif Plan Cargo Stowage Plan
Kaptan Beyan Mektubu Masters Declaration Letter
Mrettebat Listesi Crew List
Yolcu Listesi Passanger List
Transit Yk Manifestosu Transit Cargo Manifest (Gemide transit yk varsa)
Mrettebat Beyan Listesi Crews Effects Lists
Yakt, Ya, Su, Kumanya Listesi Bunkers, Freshwater, Lubeoil, Provision List)
Gmrkl Eya Listesi Bonded Stores List
Kaptan Yetki Belgesi Masters Authorization Letter

b) Operasyon Evrak (Operation Documents)

Limana gelen bir gemi iin gemi acentesi tarafndan hazrlanmas gereken dokmanlar:

Yk stif Plan Cargo Stowage Plan
Ykleme Teslim Ordinosu Mates Receipt
Puantaj Listesi Tallying List
Konimento Talimat Bill of Lading Instruction
Konimento Bill of Lading
Olaylar izelgesi / Zaman iz. Statement of Facts / Time Sheet
Faks, e-posta ihbarlar Fax & e-mail notices
Protesto Mektubu Letter of Protest (gerektiinde)
Deniz Protestosu Sea Protest (gerektiinde)
Harcama Listesi Petties and Facilities List

nemli Not:

Gemi acentesinin, gemi kaptanndan almas gereken bilgiler ok nemlidir. Acente, mmkn olduu
kadar bu bilgileri yazl almaldr. Bunlar:

a) Geminin var limanna olan zaman. Gemi iin zaman ok nemlidir. Geminin ykleme / tahliye
yapmas iin ykleyici / alclara ihbarlarn yaplmas, gmrkten izin alnmas ve geminin hazr duruma
getirilmesi gerekmektedir.

95

b) Gemide mevcut olaylarn zamannda bilinmesi, gerektiinde gerekli tedbirin alnmas bakmndan
nemlidir. Geminin gelii, pratika ve gmrk kontrolnn yapl ksa zamanda gemi sahibine
bildirilmelidir.

5.1.3 Yk ile lgili Evrak:

a) Konimento ( Bill of Lading )

Konimento Latince cognescere- tanmak-kabul etmek fiilinden gelmitir. lkemizde konimento
olarak da dile getirildii gzlemlenebilir. Hatta 1940 ve 1950 li yllarda baslan baz konimentolarn ve
zamann Trk Ticaret Kanunu metinlerinin KONUMENTO eklinde olduunu da grmeniz
mmkndr. Dilimize en yaygn ekli ile konimento olarak alnmtr.

Ksaca ( B / L ) olarak yazlr. Konimento, Kaptan veya gemi sahibi veya acentesi tarafndan ykn
gemiye yklendiine dair verilen kymetli deniz tama belgesidir. eitli ekilde konimentolar olup,
arkasnda yazl maddeler ( konimento artlar ) ykn hangi koullar altnda tanacan ve tama
artlarn belirler.

Konimento, ykleyici firmann konimento talimat beyanna (shipping instruction) ve gemi kaptan
tarafndan tasdik edilmi olan ykleme ordinosuna veya mates receipt e gre tanzim edilir.

Maln tanmak zere teslim alndn veya
Maln gemiye yklenmi olduunu kantlar
Maln tanmas ve teslimi taahhdn ifade eder
Mal ve maln mlkiyetini temsil eder
Dzenlenme ekline bal olarak bazlar devredilebilir dzenlenir ve kymetli evraktr

Hamburg Kurallarnda konimento u ekilde tanmlanmtr:

Konimento, tama szlemesini tevsik eden, eyann tayan tarafndan teslim alndn
veya gemiye yklendiini gsteren yle bir senettir ki, tayan eyay ancak bu senedin iadesi
karlnda teslim etmekle ykmldr.

Konimento bir Tama Senedi / Tama Belgesidir. Milletleraras Ticaret Odas, Uluslararas yaplan
ticaretle ilgili mallarn satlmas, tanmas, sevkiyat ve dier artlar (konimento ile ilgili artlar),
Milletleraras Ticaret Odas (ICC) tarafndan belirlenen usul ve esaslar erevesinde; bir maddenin
amalarna ynelik olarak, taraflarn talep ve talimat zerine veya bizzat kendi adna ilem yapan
Amir Banka nn akreditif artlarna balanan vesaik karlnda yaplmaktadr.

Konimento;
a) Tayann ad ve nvan,
b) Ykleyicinin ad, ticari nvan ve adresi,
c) Kimin emrine yklendii,
d) Alcnn ad, ticari nvan ve adresi,
e) Kaptann ad ve soyad,
f) Geminin ad,
g) Ykleme liman,
h) Tahliye liman,
) Gemiye yklenen ykn cinsi, ls,, say veya tarts, markas veya dnda belli olan durum ve
mahiyeti,
j) Ykleme ve tahliye artlar ( Liner terms, FO vs.)
k) Navlun deme yeri ve art,
l) Tanzim olunduu yer ve tarihi,
m) Ka nsha olarak tanzim edildii,
n) Kimin tarafndan ve ne sfatla imza edildii, bilgilerini ierir.

96

Bu blmde dzenli hat konimentosu (Liner bill of lading) ele alnmtr. Rotterdam kurallarnda
dzenli hat tamacl yle tanmlanmtr.

3. "Layner tamacl", halka yaym veya benzeri yollarla sunulan tamaclk hizmeti anlamna gelir
ve belirtilen limanlar arasnda, kamuya ak sefer tarifelerine uygun olarak, dzenli programlara gre
ileyen gemilerle salanan tamacl kapsar.

Tama belgesi (Transport documents ) ise aadaki gibi tanmlanmtr;

14. "Tama belgesi", bir tama szlemesi erevesinde, tayann hazrlad ve
(a) Tayann veya bir ifa eden tarafn bir tama szlemesi erevesinde, ykleri teslim aldn
kantlayan ve
(b) bir tama szlemesini kantlayan veya ieren belge anlamna gelir.

15. "Ciro edilebilir tama belgesi ", emrine veya ciro edilebilir ibaresi ya da belgenin tabi olduu
geerli yasa gerei, ayn etkiye sahip baka uygun bir ibare ile, yklerin tatann emrine, alcnn
emrine veya hamiline gnderilmi olduunu gsteren ve ciro edilemez olduu aka beyan
edilmeyen tama belgesi anlamna gelir.

16. "Ciro edilemez tama belgesi", ciro edilebilir bir tama belgesi olmayan tama belgesi anlamna
gelir.

Gnmz dzenli hat-konteyner tamacl konimentolar hem deniz parkuru hem de ok ekilli
tamay yapan ve belirlenen snrlarda tamacnn risk ve sorumluluu stlendii ekilde tanzim
edilirler. Bu nedenle de konimentolarda matbu olarak port to port or combined transport vb ekilde
ifadeler tarlar.

Dzenli hat konimentosunda tamacnn adnn tamac olarak konimento zerinde bulunmas
ayn zamanda ICC kuraldr. Bankalar vesaik incelemelerinde bunu mutlak olarak ararlar.
Konimentoyu tamac, kaptan veya tamacnn acentas imzalayabilir. mza slak imza olabildii gibi,
kae ile bilgisayar teknii ile de olabilir. Akreditifte zellikle konimentonun slak imza ile imzalanmas
art bulunuyor ise mutlaka bu ekilde tatbik edilmelidir. Konimentolar zerinde ka orijinal
dzenlendii mutlak olarak yazl olmaldr. Ticari sirklasyonda bulunan konimentolarn devredilerek
maln mlkiyetinin devredilmesi esnasnda ve dier ilemlerde ka orijinal nsha olduu ve teslim
alnaca bu ekilde anlalabilir. Geleneksel olarak sadece bir orijinal konimento nshasnn teslimi
halinde mal teslimi salanr ve dier orijinal konimentolar otomatik olarak hkmsz kalrlar.
Konimentolar mal ve maln mlkiyetini temsil eden, maln tanmas ve teslimi borcu senedidirler.

97

Konimentolar kanunlarmza gre de cirosu kabil senetlerdendir, bu yzden de deerli evrak
statsndedir. Nihai olarak unu syleyebiliriz; konimentolar dnyada birden ok orijinal dzenlenen
yegne tama ve teslim taahhd ieren bor senetleridir.

Konimento dzenlenebilmesi iin gereken bilgilerin gnderici tarafndan yazl olarak tayana
iletilmesi gerekir. Buna ykleme talimat (shipping instruction) diyoruz. Konimento bu bilgiler dikkate
98

alnarak ve genel anlamda yukarda da akland gibi ykleme ordinosu ya da Mates receipt dikkate
alnarak dzenlenir. ICC den edinilen verilere gre bankaclk akreditif ilemlerinde vesaiklere
uygulanan rezervlerin en byk pay konimentolara aittir. Bu nedenlerledir ki ICC UCP ve bal
olarak ISBP yaynlar mevcuttur, bunlar srekli zerinde tartlr ve gncellenirler. Gncel versiyonlar
UCP600 ve ISBP745 tir, TOBB ICC Trkiye Milli Komitesi nden edinilebilir.

Konimentolar dzenlenme ekline gre ikiye ayrlrlar; Tesellm ve ykleme konimentolar

1- Tesellm konimentolar (Received for shipment); Maln tayan tarafndan bizzat teslim,
kontrol ve sorumluluu altna alnmas ve planlanan olas gemiye yklenmek zere maln karlnda
gnderene dzenlenerek teslim edilen konimento trdr. Bu tr konimentolarda yazl olan gemi ve
sefere ykn yklenmesi planlanan gemi ve seferdir. Bu nedenle gemiye yklendii kesinlik
kazanmadndan pek gvenli bir kymetli evrak olarak grlmezler. Bu nedenledir ki dzenlenen
akreditiflerde mutlaka on board- gemiye yklenmi olma art bulunur. Gnmzde zellikle
lkemizde bu tr konimentolar ounlukla armatrler dzenlemezler, maln gemiye yklenmesini
bekleyip, yklendi (ON BOARD) kayd ile konimento dzenlemeyi daha gvenli bulmaktadrlar.
2- Ykleme konimentosu (ON BOARD B/L); Bu tr konimentolarda maln belirtilen sefer sayl
gemiye yklenmi olduu ON BOARD kayd ile tarihli ve net olarak yazldr. Bu nedenledir ki ticari
hayatta bu konimentolar zellikle tercih edilir ve itibar grrler. ounluklu ykleme kayd
akreditiflerde CLEAN ON BOARD olarak yer alr. Bu zellikle yklenen maln aka tayan tarafndan
grlp kontrol ansnn olduu ak ykler iin geerlidir ve bu ekilde kullanlr. Konteyner
tamaclnda ise SHIPPED ON BOARD kullanlr, ama bu akreditif teknii asndan bir rezerv
konusu asla olmaz.(Bkz. ISBP 745 madde D24 ve D25.UCP600 ise aynen yle der;
ICC-UCP600 - MADDE 27 TEMZ TAIMA BELGES

Bir banka sadece temiz bir tasma belgesini kabul edecektir. Temiz bir tasma belgesi mallarn veya
mallarn ambalajnn kusurlu bir durumunu aka ifade eden bir ibare veya kayt tamayan bir
belgedir. Bir akreditif bir tama belgesinin clean on board olmas artn ierse bile clean
szcnn bir tama belgesinde gzkmesi gerekmez.

ISBP745 te ayrca net olarak u kayt bulunmaktadr;

D11 ve madde E7
Shipped in apparent good order, Laden on board, Clean on board gibi terimler veya shipped
veya on board szcklerini ieren dier ibareler Shipped on board szckleri ile ayn anlamdadrlar.

99

CLAUSED BILL OF LADING,
Bags stained, torn and wet
(torbalar lekeli, yrtk ve slak)
Barrels leaking
(varillerde sznt var)
Cartons dented
(kartonlarda entik/ezik var)
Planks broken
(kalaslar krlm)
Un protected goods
(korunmasz yk)
Wet before shipment
(yklemeden nce slak vaziyette)

Konteyner tamaclnda uygulamada rneklerine pek rastlanmasa da eer maln kendisi ya da
ambalajna dair yukardaki erhlerden biri veya birka konimento zerine yazlmas durumunda o
konimento kirli-dirty-claused konimento olur. Bu durumda ise ticari olarak tercih edilmeyen bir
belge haline gelir. Bu nedenledir ki akreditiflerde mutlak olarak temiz konimento dzenlenmesi artna
rastlarz.

Konimentolarda Dzenlenme ve Ykleme Tarihi:

Konimentoda gemiye ykleme tarihi (Shipped on board date) ve konimento dzenlenme tarihi
bulunur. Konimentonun dzenlenme ekli itibar ile yk henz ad geen gemiye yklenmeden
mterinin talebi ve armatrn izni ile ad anlan gemiye yklenmek zere maln teslim alnmas
karlnda alnd belgesi olarak (received for shipment) konimento ykleme tarihi olmakszn
dzenlenebilir. Bu lkemizde pek sk rastlanan bir durum deil ama dnyada rnekleri vardr. Mteri
dilerse yk gemiye yklendikten sonra gerek ykleme tarihini gsteren konimento ile bunlar
deitirebilir. Genel olarak ykleme tarihi zerinde bulunduu ekli ile konimentolar dzenlenir. Bu
tarih son derece nemlidir, doruyu yanstmal, ileri veya ge tarih isteklerine uyularak ykleme tarihi
ile oynamamaldr. Eer bir acenta bu tarihle oynar ve nc bir tarafa zarara neden olursa
bilinmelidir ki bunun bir gvencesi olamaz, armatr de bu durumu kabul etmez, oluan zarara ortak
olmaz.

Dnelim ki bir tacir gemi acentasna gelip ykleme tarihini iki gn ncesine almak istiyordur. Bunun
kendi asndan birok nedeni olabilir, fakat bu istee uyan acente tayan bilinsin ki kanunsuz -hileli
bir ilem yapyordur. Belki de bu hatal tarih nedeni ile dier ticaret taraflar ciddi maddi zararlara
uruyordur. Bu nedenle konimentolara gerek ykleme tarihi uygulanmal ve bu tarihle asla
oynanmamaldr. Konteyner tamaclnda ykleme tarihinin koullar udur; konteynerlerin hepsi
gemiye yklenmi ve gemi kalkm olmaldr. te bu tarihi ykleme tarihi olarak o gemi iin
kullanabiliriz.

Devredilebilir ve Devredilemez Olarak Konimento eitleri:

Konimentolar ticari sirklasyonda olduklar srece dzenlenme ekline gre devredilemez ve
devredilebilir olmak zere ikiye ayrlrlar. Gnmzde ounlukla konimentolarn alc (consignee)
blmlerinde matbuu olarak This B/L is not negotiable unles TO ORDER or TO ORDER
OF.here eklinde kaytlar grmekteyiz. te konimentonun ticari sirklasyonda devredilebilir olup
olmad bu alana bakldnda kolayca anlalabilmektedir.
100

Yani bu kayt bize unu demektedir bu konimentonun alc (consignee ) alannda sadece TO
ORDER veya yazlan firma- banka veya kiinin bana TO ORDER OF la balanmazsa - yazlmazsa
bu konimento devredilemez konimento olur. Bu irade elbetteki ykletende-gnderendedir.
Dzenlenecek olan konimentonun devredilebilir olmasn isteyen ykleten-gnderen bunu ykleme
talimatnda aka belirtmelidir.

1- Devredilebilir konimento (negotiable bill of lading); Yukarda matbuu cmle de akland gibi
bir konimentonun ciro yolu ile devredilebilir olabilmesi iin alc sahasna ya sadece TO ORDER
yazlmas ya da o irketin-bankann kiinin bana TO ORDER OF eklenmi olmas gerekir. Sadece
alc blmnde TO ORDER yazlm olan konimentolar ykleyici adna dzenlenmi olarak kabul
edilirler (to the order of shipper- ykleten emrine). Bu durumda kural konimentonun ticari dolama
girmesi ve maln sorunsuz ekilebilmesi iin ilk art ykleyicinin konimentolar gerei gibi
cirolamasndan gemektedir. Boaltma liman acentalar TO ORDER dzenlenen konimentolarda ilk
olarak ykleyicinin cirosunu ararlar. Eer ykleyici cirosu yok ise ykleme liman acentasna durum
bildirilir ve ne yazk ki geen bu sreler iinde demuraj ve ardiye masraflar oluur. Hata ise ciroyu
normal koullarda yapmas gerekirken unutan tarafa yani ykletene ait olur, masraflar karlamak
durumunda kalabilir. Devredilebilir konimentoda eer TO ORDER OF irket-banka-ahs vb yazl ise
bu durumda bunlar (hangisi ise) konimentoyu ilk cirolayan olmak durumundadr. Yine eer ciro
edilmeden dolama kyorsa ayn problemlerle karlalacaktr kesin olarak.

SYAH LTD.STI
KOREEHTLER CD. NO.25
34395 ZINCIRLIKUYU
SISLI- ISTANBUL
TO ORDER
(TO THE ORDER OF SHIPPER)
(YKLETENN EMRNE)
ORDER (NEGOTIABLE) BILL OF LADING
SILVER GROUP COMPANY
FLOWER STREET NO:78
ZIP CODE: 78567
LONDON-ENGLAND
Where the B/L is To order, the first
endorsement is made by the Shipper
(for this reason a To order B/L is
sometimes known as a Shippers
B/L), whereas when the B/L is To
order of, the first endorsement is made
by the Person named in the Consignee
box after the word of (a bank for
example). The Carriers obligation is to
deliver the Goods to the Person
surrendering one original B/L properly
endorsed in that Persons favour.

101

KALITE LTD.STI
34395 ZINCIRLIKUYU
SISLI- ISTANBUL
TO THE ORDER OF
SILVER COMPANY
GOLD GROUP COMPANY
P.O.BOX 34
LONDON-ENGLAND**
.
**SECOND NOTIFY: CLASS FORWRDING
LTD. ALBERT STREET NO:678
ZIP CODE: 67890 TEL: 0049-456-789
E-MAIL:ALBERT@HOTMAIL.COM

2- Devredilemez konimento (non-negotiablestraight bill of lading) ; Bu konimentolarda
bulunan irket, ahs mallar yklenmeden nce maln nihai alcs olarak belirlenmitir diye kabul edilir.
Straight bill of lading ve named to consignee olarakta bilinirler. Alc olarak belirlenen irket veya
ahsn bana TO ORDER OF eklenmemitir. Bu konimentolar devredilemedii iin aslnda kolay bir
ilem gibi grlse de iinde ciddi risk barndrmaktadr. rnein Amerika kanunlarna gre
devredilemez konimentolara ait mallar alc olduunu kantlayan irket ya da kiiye konimento
orijinali talep edilmeksizin teslim edilmek zorundadr. Yani maln gndericisi mal bedelini garantiye
almak iin konimentolar elinde bulundururken bir de bakar ki mal ekilmitir alc tarafndan. Bu
duruma dikkat ekmek iin tamaclar da konimentolarnda bu duruma dikkat eken matbuu kaytlara
yer verirler.(USA Pomerene 1916 yasas).

SYAH LTD.STI
34395 ZINCIRLIKUYU
SISLI- ISTANBUL
GOLD COMPANY SA.
SILVER GROUP COMPANY
FLOWER STREET NO:78
ZIP CODE: 78567
LONDON-ENGLAND

Bir orijinal konimentonun boaltma limannda ibraz ile konu mallar teslim edilirler. Geride kalan dier
orijinaller bu ilemden sonra artk deersiz ve hkmsz hale gelir. Devredilemez konimentoyu
102

dzenleyen acentann alc olarak yazlan firmann maln gidecei lkede olmasna zellikle dikkat
etmesi gerekmektedir.

ICC verilerine gre akreditif kaynakl rezervlerin byk ounluu konimento kaynakldr. Dnyada
dzenlenen konimentolarn yaklak yzde yirmisi ise ya hatal dzenlenmekte ya da sahte olarak
tespit edilmektedirler. Bu anlamda konimentonun dzenlenmesi son derece byk nem
kazanmaktadr. Konimentolarda tamac nvan ile tamac (carrier) olarak tanmlanmaldr, ayrca
konimentolar zerine ka orijinal dzenlendii mutlaka yazlmak zorundadr. Bu sayede ticari
sirklasyonda el deitirirken taraflar ka orijinal teslim almalar gerektiini bilme ansn yakalarlar. Bir
orijinal konimento ile maln tesliminin mmkn olduu dnlrse orijinal saysnn nemi aka
ortaya kar.

Konimentolar zerine maln birim fiyat veya toplam ticari deerinin yazlmas belli sigorta formaliteleri
ve art demelere tabidir. Bunlar gereklemeden konimento zerine tayc veya acentasnn mal
bedelini yazmas dnlemez. nk tamac konteyneri kapal kutu olarak gndericiden teslim alr
ve ykleme talimatnda kendisine yazl ifade edilen maln yklendiini bizzat grmez. Bunu
vurgulamak ve snrl para ba sorumluluunu perinlemek iin konimentoya Said to Contain ve
shippers stowed, load, count and sealed kaytlarn zellikle ekler. Bu nedenledir ki maln ticari
deerine dair bir kayd konimento zerine yazmaktan saknr. Maln ticari bedeli akreditiflerde doal
olarak bulunacaktr ama bunun konimentolara yazlmas gerekmemektedir. Yine bu konuda da ICC
UCP600 madde 14 e) Ticari fatura dsndaki belgelerde maln, hizmetlerin veya yaplan isin tanm
belirtildigi takdirde bu tanm akreditifteki tanmlarna ters dsmeyen genel ifadelerle yaplabilir der.
Bununla da anlyoruz ki akreditifteki mal tanm konimentoda birebir bulunmak zorunda deildir. Fakat
mal tanm genel ifadelerle de olsa anlalr ve mal net tanmlyor olmaldr. rnein yedek para veya
oto yedek para veya yiyecek maddeleri kabul edilemez. Maln rotil, biskvi, havyar, jenaratr vb
ekilde net tanmlanmas gerekir.

Akreditiflerde yaanan en nemli sorunlardan birisi ilave masraflarn yasaklanm olmasdr (free in,
free out, fios vb). Bu yasak farknda ve bilincinde olmayan ihraatlara ekstra masraf olarak
yansmaktadr. Akreditiflerde bu yasaklama u ekillerde karmza kabilmektedir; Additional charges
to the freight on transport doc are not acceptable veya UCP600 Art 26c is not applicable veya cost
additional to the freight as shown in article 26C of UCP600 not acceptable. Bunlarn ne anlama
geldiini mutlak bilmek gerekir, bilinmiyorsa aratrmak ve anlamn bulmak gerekir. Bu artlar
nemsenmezse sonradan srpriz bedeller denmek zorunda kalnr. rnein konimento zerinde
FREE IN, FREE OUT, FIOS, FIOS-T vb ilave masraf kaytlar bu yzden istenmemektedir. Bankac bu
kaytlar konimentoda var ise hakl olarak rezerv koyar, tamacya gidilir bu kaytlar kaldrn diye ama
tamac da bu bizim tama szlememizin kanlmaz parasdr, kaldramayz veya armatr ve
boaltma liman acentasna soralm bunlarn bedelini sizin karlamanz art ile bu artlar kaldrma
koullarn aratralm der hakl olarak. Konimentolar zerine baslan demuraj kaytlar ilave masraf
olarak yorumlanamaz ve bankalar bu kaytlar iin ihracatlara rezerv uygulamas yoluna gidemez.

Konimento kaynakl sorunlardan bir dieri ise konimentonun tanm ile alakaldr. Akreditiflerde
OCEAN, MARINE veya COMBINED TRANSPORT BILL OF LADING art bulunur. Baz bankalar ise
konimentolara tanm olarak bunlarn mutlaka yazlmasn talep ederler. Halbu ki bu tr talepler
yersizdir ve rezerv nedeni olamazlar. Bu kaytlarn amac udur; OCEAN veya MARINE BILL OF
LADING artndaki ama tamamen deniz yolu tamacl ile snrl bir konimento dzenlenmesi
amaldr. Bu da konimento incelendiinde eer ykleme liman ve boaltma liman alanlar dolu ve
n-son tama gibi deniz tamacl d alanlar bo ise amaca ulalm demektir. Buna ramen
konimentoya birde OCEAN veya MARINE yazlmas ICC kurallar da aka ortaya koyarki
gerekmemektedir. Ya da akreditifte COMBINED TRANSPORT BILL OF LADING art vardr. Eer
dzenlenen konimentoda ykleme ve boaltma liman dnda ki n ve/veya son tama alanlarndan
birisi dolu ise yani iki modlu tama var ise amaca ulalm demektir, ayrca o konimento zerine
COMBINED yazlmas gerekmez. Bu konuda ICC UCP600 net olarak aadaki gibi ad ne olursa
olsun (however named) kuraln tanmlam ve bu maddelerin altndaki dier artlar karlamak koulu
ile konimentolara bu tanmlarn yazlmasnn zorunlu olmadn perinler.

"Deniz konimentosu ile ilgili olarak "ad ne olursa olsun -however named-" kural uygulanr
bankalarca. Buna gre ibraz edilen belgenin bal nemli deildir, nemli olan belgenin UCP 600 19
ve 20.madde gereklerini yerin getirmesi ve akreditif te belirtilen artlar (ykleme ve boaltma
limanlar-port to port tama art) iermesidir. Akreditifte talep edilen belge bir limandan ykleme ve
bir dier limanda boaltmay kapsayan bir belge ise UCP 600 'n 20.maddesinin uygulanmas gerekir.
Belgenin balnda "ocean" veya "marine" olmas diye bir art yoktur.
103

ICC nin Trke olarak ta yaynlanan "AKREDTFLERE LKN SORUNLU OLAYLAR CE ICC
GRLER" kitabnn 33.sayfasnda bulunan 44.maddesinde soru ve ICC buna yantda aynen
yledir;

SORU: Bir ocean B/L ibrazn art koan ve sevkiyatn iki liman arasnda yaplmasn ngren bir
akreditife ibraz edilen konimentonun matbu bal "Bill of lading for combined transport or port to
port shipment" dr. braz edilen belgenin ismi ynnden akreditif artn yerine getirmedii gerekesiyle
rezerv koyan grevli bankay ikna edemeyen lehtar ICC nin grne bavurmutur.

ICC GR; braz edilen belge hem kombine tamada, hem de limandan limana tamada
kullanlabilen modern tip konimentodur. Bu akteditifte ibraz edildii biimiyle limandan limana
tamay kapsamakta olup UCP/23 erevesinde dier ynlerden uygun ise isim farkllna
ballmakszn kabul edilir. UCP/23 ieriinde "ad ne olursa olsun-however named" ifadesi vardr.

Yukarda da belirtildii gibi ayn ifade UCP-600 20.maddede aynen mevcuttur. Bu nedenlerledir ki biz
konimentolara OCEAN, MARINE, COMBINED, MULTIMODAL, INTERMODAL vb balk yazmayz ve
bankalarda buna rezerv koyma hakkna sahip deildirler.

MADDE 19
EN AZ K FARKLI TAIMA EKLN KAPSAYAN (COMBINED TRANSPORT B/L) TAIMA BELGES
a) En az iki farkl tasma seklini kapsayan bir tasma belgesi (multimodal veya combined tasma
belgesi), nasl adlandrlm olursa olsun, (however named).eklinde devam ediyor. (Bkz ICC
UCP600 ilgili madde)

MADDE 20
KONMENTO
a) Bir konsimento, nasl adlandrlm olursa olsun, (however named) ).eklinde devam
ediyor.(Bkz ICC UCP600 ilgili madde)

OCEAN-MARINE-COMBINED TALEPLER,

104

OCEAN MARINE BILL OF LADING
44 A: Place of receipt -------
44 E:Port of loading / Antalya
44 F: Port of discharge /Valencia
44 B: Place of delivery ------
46 A: Required documents
+ Clean on board ocean B/L
ANTALYA
VALENCIA
xxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxx

COMBINED TRANSPORT
DO NOT ISSUE MULTIMODAL BILLS OF LADING AS THIS SORT OF B/L ARE NOT COVERED BY P&I CLUB.
44 A: Place of receipt Burdur
44 E:Port of loading / Antalya
44 F: Port of discharge Lebanon
44 B: Place of delivery ------
46 A: Required documents
+ Full set multimodal transport document
ANTALYA
LEBANON
BURDUR
xxxxxxxxxxxxxx

Konimentoda Mal Cinsi, Mal Bedeli, Fatura, Akreditif Referanslarnn Yazlmas Durumu:

Konimentolar yukarda da deindiimiz gibi dzenlenebilmesi iin tacirin tamacya yazl olarak
mutlaka ykleme talimat (shipping instruction) vermi olmas gerekir. Tamac bu talimatta bulunan
bilgilere sadk kalarak konimentoyu hazrlamak durumundadr. Ama bu demek deildir ki talimatta
bulunan tm veriler konimentoda kaytsz artsz yer alacaktr. Elbette ki armatrn prosedurler,
teamller, kanuni gereklilikler vb nedenlerle tamacnn ekinceleri olabilir. Bu ekinceleri tacir ile
paylamak ve doru konimento dzenlemek esas olan hedef olmaldr.
Konimentolarda mal ve dier ticari detaylarn yazld alan son derece nemlidir. Buraya yazlan
bilgilerin ncelikle tamacnn ve tacirin aleyhine sonu getirmemesi gznnde bulundurulmaldr.

105

SPARE PARTS
AUTO SPARE PARTS
AUTOMOBIL AIR BAG
BREAK PADS (ASBEST ERYOR OLABLR)
FOODSTUFF
BISCUIT
MUSTARD (VERGS DAHA YKSEKTR)
FUR
45A:Description of Goods and/or Services
LATHE MACHINE, MODEL GR-67E
5 PCS, U.PRICE 100.000 EUR
AS PER PROFORMA INV. DD.14.01.20xx
Delivery Terms:CIP PFORZHEIM GERMANY AS PER
INCOTERMS 2010

Bilindii zere konteyner tamaclnda tamac konteyneri tacire (tatan-gnderen) tahsis eder ve
yklemeye hibir koulda elik etmez. Konteyner yklenip liman sahasna mhrl olarak gelir ve
gemiye yklenir. Bu nedenledir ki konimentoya yazlan mal cinsi ve dier detaylara dair kontrol
imkn olmadndan tayc sorumluluk stlenmez. Bunun sonucu olarak tamaclar bu ekincelerini
konimento zerine matbu olarak peinen koyarlar PARTICULARS FURNISHED BY THE SHIPPER-
NOT CHECKED BY CARRIER-CARRIER NOT RESPONSIBLE vb. Bununla beraber said to contain,
shipper stow, load, count and seal ifadelerini de sonradan eklerler.

ncelikle mal tanm zerinde durmak gerekiyor. Mal tanm genel ifadelerle konimento zerine
yazlabilir. Bu ICC kuraldr, akreditifte yazl olan tm detaylarn yazlmas gerekmemektedir. Ama
genel ifade olarak yazlan mal tanm gerekten bir bakta mal net olarak ifade ediyor olmas gerekir.
rnein sadece yedek para yazlrsa bir ey anlalmaz, ya da otomobil yedek paras yazarsa yine
net olmaz. rnein rotil denmesi yeterlidir. Burada gznnde bulundurulan kural maln gidecei
lkede risk analizi yaplrken anlalabilir, akla maln ne olduuna dair soru getirmemesidir. nk
maln gittii lke mal bilmek ve bu maln lkeye girip girmeyeceine bilinli karar vermek ister.
rnein asbest ieren bir mal evre, insan, hayvan sal asndan kanserojen olduundan kabul
etmek istemeyebilir. rnein yiyecek maddesi tanm o lkenin vergi kanunlar asndan yeterli bir
tanm olmayabilir. Yiyecek maddesi biskvi de havyar da olabilir. Bunlar aka bilmek ister en
azndan alaca vergi dilimleri farkl olabilir.

Mal tanmnn yan sra tamaclar proforma fatura veya fatura numaras, akreditif numaralarn
konimento zerlerine yazmaktan imtina ederler. Yazan tamaclar ise bu bilgilerin tacirin ticari
gerekleri nedeniyle yazldn ve ieriinden kanmasnn bilgi sahibi olmadn zellikle vurgulayan
paragraflar konimento zerine yazarlar. Aksi halde tamacnn snrl para ba sorumluluu
tartmal hale gelir.

Konimentolarda Konteyner Doldurma ve Boaltma Ksaltmalar:
Aadaki tabloda grlecei gibi konteyner tamaclnda konteynerin doldurma ve boaltma
durumlarna ilikin ksaltmalar kullanlmaktadr. rnein FCL/FCL soldaki FCL (full container load) bize
konteynerin tacir tarafndan doldurulduu ve bu ekilde mhrl olarak tamacya teslim edildiini
anlatr. Sadaki FCL ise konteynerin tahliye limannda bir tacir tarafndan tm malnn bir defada teslim
alnacan anlatr. Konteyner tamacs armatrler sorumluluklar erevesinde genel olarak bu
formlasyonu tercih eder, kullanrlar. LCL (less than container load) terimi ise gerek ykleme
esnasnda gerekse de boaltma esnasnda kullanldnda o konteynerde birden ok tacirin malnn
olduu sonucunu verir. Yani konteyner bir organizator tarafndan mal yklemeleri iin kontrol altnda
tutulmu, onun nezaretinde birden ok parti mal yklenmitir. Bu durumda ite navlun komisyoncular
(freight forwarder- nvocc- multimodal transport operator) devreye girer bu hizmeti tacirlere verirler. Bu
106

nedenledir ki LCL hizmetini vermeyen-bu sorumluluu-riski almak istemeyen dzenli hat konteyner
tamaclar LCL i kullanmay istemezler.

b) Yk Teslim Talimat Formu (Ordino)

Adndan da anlalaca gibi, tayann var limannda orijinal konimentoyu alarak karlnda
alcya ykn teslim edilmesi iin vermi olduu belgedir. (Ek.1 )

Alc bu belge ile ykn ambardan eker. Yk Teslim Talimat Formu zerinde, gemi ve yk ile alcya
ait belirleyici bilgiler bulunur. Ayrca bu talimat formunu dzenleyen/veren acentenin mhr ve yetkili
imzas bulunur.

Yk Teslim Talimat Formu bir asl bir suret olarak tanzim edilir. Asl nsha alcya verilir. Sureti,
alcdan alnan cirolu, kae ve imzal bir nsha orijinal konimento ve varsa navlun makbuzu sureti ile
birletirilerek, ykleme liman ve konimento numaras srasna gre dosyasnda muhafaza edilir.

Yk Teslim Talimat Formu zerinde ciro yaplamaz. Kayb halinde ilgili gmrkten yazl msaade ve
onay getirilmeden bir yenisi verilmez.

107

YK TESLM TALMAT FORMU

Teslim Talimat Numaras
Tayc Firmann Unvan
Ana Konimento Numaras
Ara Konimento Numaras
Gemi Ad
Sefer Numaras
Gemi Geli Tarihi
zet Beyan Numaras
Alt zet Beyan Numaras
Toplam Kap Adedi
Toplam Arlk
Alcnn Unvan

Yukarda bilgileri bulunan eyann tesliminde bir saknca bulunmamaktadr.

(Tama ilemini gerekletiren gemi sahibi, gemi acentesi veya tama ileri komisyoncusunun imza
ve kaesi)

c) Yk ( Kargo ) Manifestosu

Gemide mevcut ykn konimento srasna gre sralanm yk listesidir. Manifestoda, konimento
zerindeki btn bilgiler tam ve eksiksiz olarak gsterilir. Her sayfann para adedi ile ton-kilo toplam
yaplr. Bu toplam mteakip sayfann bana geirilmek suretiyle son sayfann altnda genel yekun
gsterilir.

Her boaltma liman iin ayr manifesto yaplr. Bir manifesto sayfasna birden ok limana boaltlacak
ykler yazlmaz.

Bu dokman, ykleme liman acentesi tarafndan yapld gibi, gemi kaptan tarafndan da tanzim
edilmektedir.

Tanzim edilen manifestolar; gemi kaptanna, boaltma liman acentesine, gemi sahibine, liman
iletmesine ve gmre verilir.

Bu dokman, gittii limanda gmrk idaresine beyan edilen ve verilen evraktr.

Bu evrak zerinde:
a) Geminin ad,
b) Kaptann ad,
c) Ykleme liman,
d) Tahliye liman,
e) Konimento No.,
f) Ykleyici,
g) Alc, banka ve ihbar adresi,
h) Marka ve numaras,
) Maln cinsi ve mahiyeti,
j) Maln kilosu,
k) Tama art, bilgilerini ierir.

108

Gnmz teknolojik artlarnda artk eskiden olduu gibi manifestolar manuel ilemlerle ulatrlmaz.
ounlukla standar elektronik dosya yaplar ile armatr acentalar ve gmrk otoriteleri nezdinde
birbirlerine ulatrlrlar. EDI (elektronic data interchange) dediimiz bu yntemler sayesinde hem hzl-
gvenli i yaplr hemde bu sayede risk analizleri sratle bitirilerek olas riskler konusunda hzl
sonular alnr.

d- zet Beyan

Gmrk ilemlerinin bilgisayar ortamnda yrtlmesi amacyla gelitirilen yazlma ksaca BLGE
( Bilgisayarl Gmrk Etkinlikleri ) ad verilmitir.

Bilgisayar Sistemi Bulunan Gmrk darelerinde Yrtlecek lemlere likin Ynetmeliin 3.c
maddesinde yaplan tanma gre zet beyan tayc veya acentesi tarafndan dzenlenen,
tamaya veya tama konusu eyaya ilikin bilgilerin yer ald form u ifade etmektedir.

Gmrk lemlerinin balangc zet beyanla, bir baka ifade ile yk manifestosu ile olmaktadr.
Yine bir baka deyile zet beyan, yk manifestosu zerindeki bilgilerin elektronik ortamda aktarld
bir beyandr .

Gmrk mevzuat uyarnca, yabanc bir lkeden gelen trenler, dier kara tatlar, gemiler ve hava
tatlarnn Trkiyeye getirecekleri ve Trkiyeden gtrecekleri eya iin, ilgilileri tarafndan gmre
zet beyan verme mecburiyetleri bulunmaktadr.

zet Beyan formu Gmrk Ynetmeliinin 10 numaral ekinde belirtilen forma uygun olarak ve
elektronik olarak verilir. Formun nasl doldurulaca yine 10 numaral ekte aklamal olarak
bulunmaktadr.

1
0
9

1
.
T
a

f
i
r
m
a

2
.
B
e
y
a
n

s
a
h
i
b
i
/
t
e
m
s
i
l
c
i
s
i

3
.
m
r
d
a
r
e
s
i

1
1
.
G
n
d
e
r
i
c
i

1
2
.

A
l

1
5
.
K
a
l
e
m

N
o

1
6
.
T
a
m
a

S
e
n
e
d
i

N
u
m
a
r
a
s

1
7
.
K
a
p

C
i
n
s
i

1
8
.
K
a
p

A
d
e
d
i

2
2
.
B
r
t

A
r
l
k

2
3
.
N
e
t

A
r
l
k

2
4
.
K
a
l
e
m

F
i
y
a
t

2
8
.
E
y
a
n
n

U
r
a
d
/

U
r
a
y
a
c
a
l
k
e
l
e
r

2
9
.
E
y
a
n
n

B
u
l
u
n
d
u
u

Y
e
r

3
0
.

D
i
e
r

110

e- Var Bildirimi:

Trkiye Gmrk Blgesine girilirken kullanlan tama aracnn ileticisi veya temsilcisi tarafndan
eyann boaltlaca gmrk idaresine ulaldnda yaplan ve gemide bulunarak boaltlacak eya
iin dzenlenen zet beyanlarn tespiti iin gereken bilgileri ieren bildirimdir.

Tama aracnn gmrk idaresine varyla birlikte zaman kaybedilmeden gemi acentes tarafndan
elektronik yolla gmrk idaresine var bildiriminin gnderilmesi gerekmektedir.

Var bildirimi, eyay ve onu getiren tama aracn giri gmrk idaresine tantmak amacyla verilir ve
bu nedenle var bildiriminden nce sunulan giri zet beyannn tanmlanmas iin gerekli olan bilgileri
iermek zorundadr. Bu bilgiler, eyaya ve tamaya ilikin genel bilgilerdir. Var bildirimi, zet
beyann aksine sadece gemi acentes tarafndan verilir.

f) stifleme Planlar Stowage Plan ( Kargo Plan )

Gemiye yklenen ykn, gemi ambarndaki yerini gsteren bir emadr. Bu plana gre geminin gittii
limanda hangi maln ncelikle boalmas gerektiini veya baka bir limana ait yk olup olmadn
gsteren nemli bir belgedir.

111

5.2 GEM ACENTES ve TRK BOAZLARI

5.2.1 Giri
Trk Boazlar veya Trk Boazlar Blgesi; stanbul Boaz, Marmara Denizi ve anakkale
Boaz'nda btnleen, uluslararas deniz trafiine ak bir suyoludur. Bu yol, Karadeniz'i Ege Denizi
ve Akdeniz'e; Svey Kanal ve Cebelitark Boaz yoluyla da okyanuslara balar. Trk Boazlarnn
konumu, Marmara Denizi'nin yaps itibaryla hibir uluslararas boaza benzemez. Kylarnn tamam
Trk topraklar ile evrili ve tarih olarak i sular rejimine tbidir. Marmara Denizi'nden geen ve
tamamen milli boaz zelliine sahip olan stanbul ve anakkale Boazlarndan, Montr Szlemesi
hkmlerine gre milletleraras ulam yaplmaktadr.

Bu durum dnya ticaret filosunda bulunan gemilerin seferlerini etkileyen belli bal unsurlardan biridir.
Dnyann en nemli dar suyollarndan biri de Trk Boazlardr. Bu kanal ve doal dar suyollarndan
geen gemilere lkenin gvenlii asndan, uluslararas ve ulusal devletler tarafndan baz kurallar
getirilmitir.

Getirilen balca kurallar:
lkenin hkmranl altnda bulunan kanal ve doal dar suyollarndan geen gemilerin tonaj ve tipine
gre gei seyir planlamas getirilmitir.

Seyir planlamasnda, tehlikeli yk tayan (yanc, parlayc ve patlayc) gemilere zel stat
uygulayarak gei salanmtr. Bu uygulamadan dolay, dar suyollarndan geen gemiler, zaman
kaybna tabi olmakla beraber kazalarn asgariye indirilmesi, lke gvenlii ve can-mal emniyeti
asndan nem tayan tedbirler alnmtr.

lkenin hkmranl altnda bulunan kanal ve doal dar suyollarndan geen ticaret gemilerine, bu
doal dar suyollarndan geiiyle ilgili o lkeye gei bedeli deme ykmll getirilmitir.

Trk Boazlarnda seyir, can, mal ve evre gvenliini salamak amacyla deniz trafik dzenlemesini
gerekletirmek iin hazrlanm olan Trk Boazlar Deniz Trafik Dzeni Tz yrrle
konmutur.

Trk Boazlardan gei yapacak gemilerin Trk Boazlar Deniz Trafik Dzeni Tznn belirlemi
olduu kurallara uymak suretiyle boaz geileri gerekletirilmektedir. Boazlardan geecek gemiler,
Trk Boazlar Gemi Trafik Hizmetleri stasyonlarndan hizmet alarak gei yapacaklardr.

5.2.2 Trk Boazlar

stanbul Boaz, Marmara Denizi ve anakkale Boazndan oluan ve Karadeniz ile Ege Denizini
birletiren suyoluna Trk Boazlar denmektedir.

Ticaret gemileri, Trk Boazlarndan geerken Trk Boazlar Deniz Trafik Dzeni Tz
hkmlerine uymak zorundadrlar. Trk Hkmeti tarafndan karlan bu tzkte,
Gemilerin Trk Boazlarndan gei kurallar,
Trk Boazlarnda Rapor sistemi (TBRAB),
Uraksz gei ve artlar,
Gemilerin Trk Boazlarndan gei kurallar,
Aknt koullarnda Boazlarn trafik dzeni,
Olaanst durumlarda risk altndaki gemiler,
Arza, karaya oturma ve dier kaza durumlar,
Kurtarma ve yardm hizmetleri.

kurallar belirlenmitir.

Trk Boazlar Deniz Trafik Dzeni Tz kurallarna gre Trk Boazlarndan gei yapacak
gemiler:

112

5.2.2.1 Gemilerin Trk Boazlarndan gei kurallar
TBDTDT hkmlerine gre, 1974 Denizde Can Emniyeti Uluslararas Szlemesi Safety of Life at
Sea (SOLAS 74) kurallarna dayanarak Trk Boazlarndan geecek gemilerde manyetik pusulaya
ilave olarak, SOLAS ve eklerinde belirtildii ekilde Gyro Pusula, Radar(lar) ve Otomatik Tanmlama
Sistemi (AIS) dzgn alr vaziyette bulunacaktr.
(1)

TBGTH Merkezleri, aknt ve gr artlar nedeniyle tek ynl trafik organizasyonu veya dier
nedenlerden dolay Boaz trafiini tek ynden ya da her iki ynden geici olarak askya alabilir. Byle
durumlarda TBGTH, kt hava artlar veya mcbir sebepler nedeniyle can ve mal emniyeti asndan
risk altndaki gemileri, Liman Bakanlnn bilgisi dahilinde klavuz kaptan ve rmorkr(ler) eliinde
Boazlara alabilir.
(2)

TBDTDTnin 25. Maddeye gre, Emniyetli Boaz geii iin ilave kurallara tabi olacak gemi/yedekli
geileri;

a. Boyu 300 metreyi aan gemiler
Trk Boazlarndan gei yapacak tam boyu 300 metre ve zeri gemiler, toplam yedek boyu 300
metre ve zeri yedekli geiler ile boylarna baklmakszn Boaz geii yaptrlmak istenen platform ve
yzer havuz cinsi cisimler;
Acenteleri vastasyla seferlerinin planlanmas aamasnda, anakkale Boaz geileri
iin anakkale Liman Bakanlna, stanbul veya her iki Boazdan geiler iin ise
stanbul Liman Bakanlna, seyir ve teknik hususlarla ilgili tm bilgileri ieren yazl
mracaatlarn yaparlar.

Seyir, can, mal ve evre emniyeti gzetilerek, sz konusu gemi/yedeklilerin Boazlardan emniyetli
geiine ilikin ilave gei artlar Komisyon tarafndan tespit edilir ve ilgili Liman Bakanl tarafndan
acentesine bildirilir.

b. 300 metrenin altnda olan gemiler
Toplam yedek boyu 300 metrenin altnda olan yedekli geiler;

Acenteleri vastasyla seferlerinin planlanmas aamasnda, seyir ve teknik hususlarla
ilgili tm bilgileri ieren yazl mracaatlarn ilgili TBGTH Merkezine yaparlar.

Seyir, can, mal ve evre emniyeti gzetilerek, sz konusu yedeklilerin Boazlardan emniyetli geiine
ilikin ilave gei artlar TBGTH Merkezi tarafndan tespit edilerek, ilgili Liman Bakanlklar ve

c. Boazlarda 4 mil/saat seyir yapamayan gemiler

Boaz iindeki herhangi bir noktada akntya kar karaya gre 4 mil/saat srat yapamayacak ancak
Boaz geii yapmak isteyen gemiler, Boaz geilerini gndz periyodunda, klavuz kaptanl ve ilgili
TBGTH Merkezi tarafndan tonajlarna gre refakat ve/veya cer amal uygun grlecek rmorkr(ler)
alarak yapabilirler. lgili TBGTH Merkezi, Boaz geii srasnda hz ksa sreli olmamak artyla 4
mil/saatin altna den gemilere refakat ve/veya cer amal rmorkr(ler)le gei yaparlar.

d. Hava ekimi 54-58 metre olan gemiler
stanbul Boaz iin hava ekimi 54-58 metre olan gemiler;

Acenteleri vastasyla seferlerinin planlanmas aamasnda, stanbul Liman
Bakanlna seyir ve teknik hususlar ile ilgili tm bilgileri ieren yazl mracaatlarn
yaparlar.

Seyir, can, mal ve evre emniyeti gzetilerek, sz konusu gemilerin stanbul Boaz'ndan emniyetli
geiine ilikin ilave gei artlar Komisyon tarafndan tespit edilir ve Liman Bakanl tarafndan

113

Trk Boazlarndan ekerek yedekleme haricindeki dier yedekleme ekilleri ile gei, darenin iznine
baldr. Tm yedekli geiler stanbul ve anakkale Boazndan gndz periyodunda ve klavuz
kaptanl olarak yaplr. Birden fazla gemi/yedek tek bir rmorkrle yedeklenerek Trk Boazlarndan
geirilmez.

Yedek eken ile ekilenin toplam boyu 150 metreden az olan yedeklemelerde en az 25 metre yedek
halat, yedek eken ile ekilenin toplam boyu 150 metre ve zeri olan yedeklemelerde en az 50 metre
yedek halat kullanlr.

dare tarafndan aksi talimatlandrlmadka, stanbul ve anakkale Boazlarndan yedekli geilerde
refakat rmorkr tahsis durumu aadaki gibidir:

Toplam yedek boyu;

i. 100 metreden az olanlar iin eki gc en az 20 ton olan bir rmorkr,
ii. 100-150 metre arasnda olanlar iin eki gc en az 25 ton olan bir rmorkr,
iii. 150-200 metre arasnda olanlar iin toplam eki gc en az 45 ton olan
rmorkr(ler),
iv. 200-250 metre arasnda olanlar iin toplam eki gc en az 65 ton olan
rmorkr(ler),
v. 250 metreden byk olanlar iin toplam eki gc en az 85 ton olan
rmorkr(ler).
(3)

5.2.2.2 Trk Boazlarnda Raporlama Sistemi (TBRAP)
TBDTDTnin 6. Maddesine gre, Trk Boazlarndan gemek isteyen;

a. Tehlikeli yk tayan gemilerle 500 GT zeri olan gemiler,
Tehlikeli yk tayan gemilerle 500 GT ve daha byk gemiler Trk Boazlarna girmeden en az 24
saat nce,

b. Boylar 200 - 300 metre aras olan gemiler,
Boylar 200 den 300 metreye kadar ya da su ekimleri 15 metreden daha byk olan gemiler Trk
Boazlarna girmeden en az 48 saat nce,

c. Boylar 300 metreyi aan gemiler,
Boylar 300 metre ve daha byk olan gemiler Trk Boazlarna girmeden en az 72 saat nce,

d. Marmara Deniz limanlarndan kalkacak gemiler,
Marmara Denizi limanlarndan kalkacak tehlikeli yk tayan gemilerle 500 GT ve daha byk gemiler
ise kalklarndan en az 6 saat nce, kaptanlar, donatanlar ya da darece yetkilendirilmi acenteleri
tarafndan, SP-l Raporunu doldurup imzalayarak ilgili TBGTH Merkezine bildireceklerdir.

e. Gemi Acenteleri tarafnda SP 1 Formunun verilmesi
Gemi acenteleri, Trk Boazlarndan geecek gemileri iin Trk Boazlar Deniz Trafik Dzeni
Tznn 6. Maddesinde belirtilen kurallar gereince, IMO standartlarna gre idarece belirlenmi
Seyir Plan 1 SP 1 raporunu http://www.kiyiemniyeti.gov.tr/default.aspx?pid=144 adresinden
elektronik ortamda verirler.

114

SP1 RAPORU FORMU
A GEM ADI
ARI ARET
BAYRAI
IMO NO
MMSI NO
B TARH VE ZAMAN (UTC)
C MEVKS (ENLEM BOYLAM)
F MANEVRA SRAT (KNOTS) (Ondalk ksm da yazlacak)
G KALKI LMANI
H BOAZ GRNE VARI TARH VE SAAT L/T(TRKYE)
I VARI LMANI
J KILAVUZ KAPTAN TALEB (EVET/HAYIR)
STANBUL BOAZI
MARMARA DENZ
ANAKKALE BOAZI
O BATA SU EKM (BOAZ GRNDE)
KITA SU EKM (BOAZ GRNDE)
AZAM HAVA EKM (BOAZ GRNDE)
P YK (YKN CNS VE MKTARI) *
TEHLKEL, ZARARLI VE KRLETC YK LE LGL AIKLAMA
(IMDG, IGC, IBC, GC, INF)*

SLAH SEVKYATI HALNDE SON KULLANICI SERTFKASI TARH
/ NOSU VE KOPYASI

Q ARIZA / HASAR / YETERSZLK / DER KISITLAYICI NEDENLER
T GEMNN BOAZ ACENTES VE/VEYA TEMSLCSNN ADI
VERG NOSU
GEM KAPTANININ ADI - SOYADI
U GEM TP
TAM BOY (METRE)
TAM EN (METRE)
GROS TON
NET TON
TEK/FT CDARLI (TANKERLER)
GEMNN NA YILI
W GEMDEK PERSONEL VE YOLCU SAYISI
X P&I KLP ADI
P&I POLE NOSU
P&I GEERLLK TARH
CLC BUNKER-2001 SERTFKA NO / GEERLLK TARH**
CLC 92 SERTFKA NO / GEERLLK TARH***
SON PSC TARH
GEMDEK YA YAKIT MKTARI (F/O - D/O - L/O)
* ihtiya duyulmas halinde ykle ilgili daha detayl bilgi istenebilecektir
** 1000 GT ve zeri tm gemiler
*** 2000 tontan fazla petrol veya trevi yk tayan tm gemiler

FENER VE TAHLSYE CRETLER LE SALIK RESMNN VE HZMET VERLMES HALNDE
KILAVUZLUK/RMORKR CRETLERNN TARAFIMIZDAN YETKL / LGL BRMLERE DENECEN
BEYAN VE TAAHHT EDERZ.

AD SOYAD
FRMA UNVANI
ADRES
TEL
FAKS
E-POSTA
VERG NO
ACENTE YETK BELGE NO
115

116

f. Gnderim yaplacak e-posta adreslerine beyan rnei
Trk Boazlar Gemi Trafik Hizmetleri Merkezlerine SP-1 raporu aada belirtilen e-posta adresleri
vastas ile gnderilecektir.

AD SOYAD:
FRMA NVANI:
ADRES:
TEL:
FAKS:
E-POSTA:
VERG NO:
ACENTE YETK
BELG. NO:

E-POSTA ADRES* ..@.....

*En Fazla 10 adede kadar e-posta adresi beyan edilebilir.

SP-1 raporlarnda beyan edilen Boaza var saatlerinde 2 saat veya daha fazla deime olduu
takdirde bu deiim bilgileri TBGTH Merkezlerine bildirilecektir.
(4)

g. Gemi kaptan tarafndan verilecek SP 2 Raporu
stanbul Boaz veya anakkale Boazndan gei yapacak olan gemiler, Trk Boazlar Deniz
Trafik Dzeni Tznn 6/b maddesinde belirtilen kurallara gre, stanbul veya anakkale
Boazna giriten 2 saat nce, ya da 20 mil kala VHF ile Trafik Kontrol stasyonuna IMO
standartlarna gre idarece belirlenmi Seyir Plan 2 SP 2 raporunu vermekle ykmldr. SP 2
raporunu veren gemi kaptanlar, Trk Boazlar Trafik Kontrol stasyonunun verecekleri talimata gre
Boazlardan geilerini yapacaklardr. Talimata uymayan gemiler, trafik dzeninin ihlalinden dolay
SOLAS 74 kurallarn ihlal etmi saylmakta ve nakit para cezas uygulanmaktadr. Bu nedenle Trk
Boazlarndan geen gemiler iin klavuz kaptan alnmas tavsiye edilmelidir.

117

Trk Boazlarnda haberleme ngilizce olarak yaplr. Doru bir haberleme iin Standart Denizcilik
Haberleme Kalplar (Standard Marine Communication Phrases) (SMCP) kullanlmaldr. Gemi
acentesi ve gemi kaptan tarafndan Trk Boazlar Gemi Trafik Hizmetleri stasyonuna verilecek SP-
1 ve SP-2 raporlar ngilizce olarak hazrlanp verilmelidir.
(5)

5.2.2.3 Uraksz gei ve artlar.

TBDTDTnin 9. Maddesine gre, Trk Boazlarndan uraksz gei yapan gemiler seyirde ve
demirde, gndzleri (T) sancan ekecekler, geceleri de ufkun her yerinden grlebilen bir yeil
fener yakacaklardr.

TBDTDTnin 10. Maddesine gre, Trk Boazlarndan uraksz gei yapan gemiler, zorunlu
gereksinimlerini karlamak zere, Trafik Kontrol Merkezinden izin almak artyla demirleme yerlerine
48 saati gememek zere demirleyebilirler. Bu sre iinde, gemilerde; lm, hastalk, gemi adam
deiimi, izin veya acente temas, yakt, kumanya ikmali, arza onarm ve benzeri zorunluluk hallerine
ilikin faaliyetler yaplabilir.

48 saatten fazla limanda kalmak isteyen uraksz gei yapan gemiler, gsterilen demir
yerlerine demirleyip, serbest pratika almak zorundadr. Uraksz geiini bozan ya da
uraksz geii bozulan gemi (T) sancan ve yeil fenerini gstermeyecekler. Demirlemek
suretiyle uraksz geiini bozan gemilere emniyet, gmrk ve dier mevzuatn gerektirdii
denetim ve ilemler uygulanr.
(6)

TBGTH Merkezleri tarafndan yaplan trafik organizasyonu ve/veya olumsuz hava ve deniz
artlar nedeniyle demir yerlerinde uraksz gei yapan gemilerin 48 saatten fazla
bekletilmeleri durumunda uraksz geileri bozulmaz.
(7)

5.2.2.4 Trafik eridi ayrmnda seyretme gl olan gemilerin Boazlardan
gei kurallar,

TBDTDTnn 25. Maddesine gre, zorunlu haller dnda, tam boyu 200 metre ve zerindeki tehlikeli
yk tayan gemilerin Boazdan geilerinde deniz trafii geici olarak askya alnr ve gndz
periyodunda, bir kez kuzey-gney, bir kez de gney-kuzey olmak zere planlanabilir. Ancak, bekleyen
gemi says, demir yeri durumu ve hava artlar gz nne alnarak bahse konu planlama
deitirilebilir veya gn boyunca sadece tek bir ynden uygulanabilir.

118

a. stanbul Boaz in;
i. Tam boylar 250 metre ve zeri tm gemilerin Boazdan geileri gndz
periyodunda olacaktr.
ii. Tam boylar 150 metre ve 200 metre aras tehlikeli yk tayan gemiler; kritik
blgede tam boyu 150 metre ve zeri baka bir gemi ile karlatrlmaz. Kar
ynden tam boyu 100 metre ve zeri tehlikeli yk tayan gemi Boazdan ieri
alnmaz.
iii. Tam boylar 200 metre ve zeri tehlikeli yk tayan gemiler; Boaz geileri
gndz periyodunda olacak ve deniz trafii tek ynl olarak askya alnacaktr.
Tam boylar 250 metre ve zeri tankerlerin Boaz geilerini seyir, can, mal ve
evre emniyeti asndan klavuz kaptanl ve rmorkr(ler) refakatinde yapmalar
iddetle tavsiye edilecektir.
iv. Tam boylar 150 metre ve 300 metre aras tehlikeli yk tamayan gemiler; Tam
boyu 150 metre ve zeri baka bir gemi veya boyu ne olursa olsun LNG veya
LPG tankerleri ile kritik blgede karlatrlmaz.

b. anakkale Boaz in
i. Tam boylar 250 metre ve zeri derin su ekimli gemilerin Boazdan geileri
gndz periyodunda olacaktr.
ii. Tam boylar 150 metre ve 200 metre aras IMDG Kod-1 tayan gemiler ile
dolu/bo tankerler Nara ve Kilitbahir dnlerinde tam boyu 150-200 metre ve
zeri baka bir gemi ile karlatrlmaz. Kar ynden tam boyu 150 metre ve
zeri IMDG Kod-1 tayan gemiler ile dolu/bo tankerler Boazdan ieri alnmaz.
iii. Tam boylar 200 metre ve zeri IMDG Kod-1 tayan gemiler ile dolu/bo
tankerlerin Boaz geileri gndz periyodunda yaplr. Nara ve Kilitbahir
dnlerinde tam boyu 150 metre ve zeri baka bir gemi ile karlatrlmaz.

Kar ynden tam boyu 150 metre ve zeri IMDG Kod 1 tayan gemiler ile
dolu/bo tankerler ve tam boyu 200 metre ve zeri (klavuz kaptan alan yolcu
gemileri, ykl canl hayvan gemileri ve IMDG Kod-1 tamayan konteyner ile
IMDG Kod-1 tamayan Ro-Ro gemileri hari) hibir gemi Boazdan ieri
alnmaz.
iv. Tam boylar 200 metre ve 300 metre aras tehlikeli yk tamayan gemiler; Tam
boyu 200 metre ve zeri baka bir gemi, tam boylar 150 metre ve 200 metre
aras IMDG Kod-1 tayan gemiler ile dolu/bo tankerler veya boyu ne olursa
olsun LPG veya LNG tankerleri ile Nara ve Kilitbahir dnlerinde
karlatrlmaz.
(8)

5.2.2.5 Aknt koullarnda Boazlarn trafik dzeni

TBDTDTnn 35 ve 43. Maddelerine gre, aknt koullarnda Trk Boazlarnn trafik dzeni,
a. 4 mil/saat veya altnda seyreden gemiler
stanbul/anakkale Boaznn herhangi bir blgesinde aknt iddeti 4 mil/saat veya
altnda olduunda;
i. Gemilerin SP-2 temaslarnda beyan ettikleri manevra hz, aknt iddetinin en az
4 mil/saat veya zerinde olan gemiler Boaz geilerini yapabilirler,
ii. Manevra hz aknt iddetinin 4 mil/saat zerinde olmayan gemiler Boaz
geilerini gndz, klavuz kaptan ve TBGTH Merkezinin tonajlarna gre uygun
grecei rmorkr(ler) alarak yapabilirler.

b. 4 mil/saat veya zerinde seyreden gemiler
stanbul/anakkale Boaznn herhangi bir blgesinde aknt iddeti 4 mil/saat veya
zerine ktnda ya da lodos nedeniyle orkoz akntlar olutuunda;
i. Manevra hz en az 10 mil/saat olan gemiler Boaz geilerini yapabilirler.
ii. Manevra hz 10 mil/saat'in altnda olan tehlikeli yk tayan gemiler, byk
gemiler ve derin su ekimli gemiler Boaz'a alnmaz.
iii. Manevra hz 10 mil/saat'in altnda olan; tehlikeli yk tayan gemi, byk gemi ve
derin su ekimli gemi haricindeki dier gemiler Boaz geilerini klavuz kaptan
ve TBGTH Merkezlerinin tonajlarna gre uygun grecei rmorkr(ler)i alarak
gei yapabilirler.
119

c. 6 mil/saat veya zerinde seyreden gemiler
stanbul/anakkale Boaz'nn herhangi bir blgesinde aknt iddeti 6 mil/saat veya
zerinde olduunda yada stanbul Boaz'nda lodos nedeniyle kuvvetli orkoz akntlar
olutuunda;
i. Aknt iddeti 6 mil/saat'in altna dene kadar deniz trafii uygun grlen tek
yne ak tutulacak ve kar ynden askya alnacaktr.
ii. Manevra hz en az 12 mil/saat olan gemiler Boaz geilerini ak olan ynde
yapabilirler.
iii. Manevra hz ne olursa olsun tehlikeli yk tayan gemiler, byk gemiler ve
derin su ekimli gemiler Boaz'a girmeyeceklerdir.

iv. Manevra hz 12 mil/saat'in altnda olan; tehlikeli yk tayan gemi, byk gemi
ve derin su ekimli gemi haricindeki dier gemiler Boaz geilerini klavuz
kaptan ve TBGTH Merkezlerinin tonajlarna gre uygun grecei rmorkr(ler)
alarak yapabilirler.

d. 7 mil/saat veya zerinde seyreden gemiler
stanbul/anakkale Boaz'nda aknt iddeti 7 mil/saat veya zerinde olduunda;
aknt iddeti 7 mil/saat'in altna dene kadar deniz trafii her iki ynden geici
olarak askya alnr.

e. Duyuru

Akntlarla ilgili durumlar TBGTH Merkezi tarafndan gemilere ve ilgililere duyurulur.
(9)

5.2.2.6 Olaanst durumlar ve risk altndaki gemiler

TBDTDTnn 20. Maddesine gre Trk Boazlar blgesindeki kt hava artlar, eitli nedenlerle
deniz trafiinin geici olarak younlamas, demir yerlerinde gemilerin ar birikmesi (zellikle ykl
Tehlikeli Yk Tayan gemiler) nedeniyle olas kaza veya sabotaj gibi beklenmedik olaylarn
olumamas/tehlike yaratabilecek risklerin bertaraf edilmesi iin TBGTH, seyir, can, mal ve evre
emniyetini arttrmak amacyla Liman Bakanlnn bilgisi dahilinde gerekli grd her trl tedbirleri
alabilir.
(10)

Trk Boazlarndan geecek gemilerin denizde can-mal emniyeti asndan tam donanml olmalar
zorunludur. Yeterli donanma sahip olmayan, kt hava artlarn dayanamayan gemiler can ve mal
emniyeti asndan risk altndaki gemilerdir.

a. Teknik Yeterliliklerini Kaybeden Gemiler
TBDTDTnn 8. Maddesine gre, TBGTH alan ierisinde (stanbul ve anakkale
Boaz snrlar ii hari) kaza yapan (atma, atma, karaya oturma, srtnme vb.)
gemilerin Boaz geileri, dare tarafndan veya darece yetkilendirilmi klas
kurulularnca yaplacak srvey sonucu, geminin gei artlar Komisyonca belirlenir.
(11)

b. Tehlikeli ve/veya zararl yk veya atk (IMDG Kod-7) tayan gemiler
TBDTDTnn 26. Maddesine gre, Trk Boazlar Deniz Trafik Dzeni Tznde
belirtilen bildirimleri yapmak kaydyla, darece geileri uygun grlen bu tip gemilerin
Trk Boazlarndan geileri, TBGTH Merkezleri tarafndan gndz periyodunda, tek
ynl trafik, klavuz kaptanl ve uygun rmorkr(ler) refakatinde geirilir.
(12)

c. Kumanda altnda olmayan gemi
Denizde atmay nleme Szlemesinde tanm yaplan "kumanda altnda
bulunmayan tekne" ile "manevra kabiliyeti snrl tekne"nin stanbul ve anakkale
Boazlarndan gemesi darenin zel iznine baladr.

Bir gemi, stanbul ve anakkale Boazlarndan geerken "kumanda altnda
bulunmayan tekne" konumuna derse, gemi kaptan derhal bu durumu Trafik Kontrol
stasyonuna bildirecek ve kendilerine verilen talimata uyacaktr.
(13)
120

d. Anlamal ve Tarifeli LNG tayan gemiler
LNG tayan gemilerin Trk Boazlarndan geileri, aada belirtilen artlarda
gerekletirilir.
i. Boaz geilerini gndz ve klavuz kaptanl olarak yapacaklardr.
ii. Boaz geilerini toplam eki gc/glerini beheri 60 tondan az olmamak
kaydyla, toplam 150 ton olan rmorkr(ler) refakatinde yapacak ve Boaz
kar ynden trafie kapatlacaktr. Hava ve deniz koullar da dikkate alnarak
gerektiinde rmorkr(lerin) toplam eki gc arttrlabilir.
iii. stanbul Boaznda, sadece yolcu gemileri, anakkale Boaznda ise yolcu
gemileri, ykl canl hayvan gemileri, IMDG Kod-1 tamayan Ro-Ro ve
konteyner gemileri, klavuz kaptanl ve kar ynden kontroll olarak Boaza
alnabilir. Ancak, kritik blgede tek ynl trafie neden olan gemilerle
karlatrlmazlar.
iv. LNG gemilerinin stanbul Boazndan geilerinde darenin izni aranr ve
uygun grlmesi halinde darece belirlenen gei koullar uygulanr.
(14)

5.2.2.7 Boazlardan gei srasnda arza, karaya oturma ve dier kaza
durumlar

TBDTDTnn 15. Maddesinde belirtildii hallerde, gemilerin Trk Boazlarndan geii esnasnda
meydana gelebilecek karaya oturma, kaza ve arza durumlar, gemi acentesini byk lde
ilgilendiren nemli hususlardan biridir. stanbul ve anakkale Boaz snrlar iinde kaza (atma,
atma, karaya oturma, yangn v.s.) yapan gemiler; geilerinin tamamlatlmas veya yeniden gei
plan yaplabilmesi amacyla:

a. Gemi acenteleri tarafndan yaplcak ilem,
anakkale Boaz iin anakkale Liman Bakanlna, stanbul veya her iki Boaz iin stanbul
Liman Bakanlna, seyir ve teknik hususlar ile ilgili tm bilgileri ieren yazl mracaatlarn,
yaparlar.

b. Gemi Tarafndan Yaplacak ilemler
i. Herhangi bir kaza, arza veya karaya oturmann meydana gelmesi veya Tzn 5 inci maddesinde
belirtilen teknik yeterlilikleri ve/veya denize elverililiklerini kaybeden gemiler derhal ilgili TBGTH
Merkezine bilgi verecektir.

ii. Deniz kirliliinin nlenmesi ile can emniyetinin teminine ynelik alnacak tedbirler hari gemiler;
kurtulma almalar, balast operasyonu, yk tahliyesi/transferi, makine altrma ve buna benzer
mdahaleler iin kesinlikle kimyasal madde kullanmayacaktr.

iii. Kaza veya arza yapan gemi, Liman Bakanl tarafndan veya Liman Bakanlna bilgi vermek
suretiyle TBGTH Merkezi tarafndan verilecek talimatlara uymakla ykmldr.

Uzman(lar) tarafndan yaplacak inceleme sonrasnda dzenlenecek raporda; ilave gei artlar
olmadan geminin geiine msaade edilmedii durumlarda, seyir, can, mal ve evre emniyeti
gzetilerek, sz konusu gemilerin Boazlardan emniyetli geiine ilikin ilave gei artlar, Komisyon
tarafndan tespit edilir ve Liman Bakanl tarafndan acentesine bildirilir. Komisyon tarafndan
belirlenen gei artlar erevesinde Boazdan geminin geii salanr.
(15)

5.2.2.8 Kurtarma yardm hizmetleri

Trk Boazlarnda meydana gelen kaza, arza veya karaya oturma durumlarnda seyir, can, mal ve
evre emniyeti ile deniz gvenliinin salanmas amacyla, gemi ve gemi personeline kurtarma yardm
hizmeti salamak iin hzl ve etkin bir ekilde mdahale edilmelidir.

Kurtarma hizmeti srecinde, tehlikenin aka devam ettii durumlara mnhasr olmak zere,
kurtarlan gemileri tekrar tehlikeye drmemek amacyla, kurtarma faaliyetinin devam niteliinde ve
faaliyetin bir paras olmas ve gerekli dier ilemlerin daha sonra ikmal edilmesi kaydyla, kazazede
gemi, Liman Bakanlnn bilgisi dhilinde ve ilgili TBGTH Merkezinin koordinesinde daha snakl
blgeye veya tamir blgesine gtrlebilir.
(16)

121

5.2.2.9 Trk Boazlar Gemi Trafik Hizmetleri Kullanc Rehberi

Trk Boazlarndan geecek gemilerle ilgili, yukarda belirtilen bilgilerin ok ksa zet bilgisi, Ky
Emniyeti Genel Mdrl tarafndan yaynlanan, ayn zamanda internet sitesinde de bulunan Trk
Boazlar Gemi Trafik Hizmetleri Kullanc Rehberinde Trke ve ngilizce olarak yer almaktadr.
Gemi acentelii yapan iletmeler, Ky Emniyeti Genel Mdrlnn bu rehberini edinmeli ve bu
rehberde belirtilen bilgiler nda hareket etmelidirler.

Dipnotlar :

1. Trk Boazlar Deniz Trafik Deniz Tz Uygulama Talimat Madde 3,
2. TBDTDT Uygulama Talimat Madde 8,
5. Trk Boazlar Gemi Trafik Hizmetleri Kullanc Rehberi s. 5
6. Trk Boazlar Deniz Trafik Deniz Tz Madde 9-10
7. TBDTDT Uygulama Talimat Madde 4.
11. TBDTDT Uygulama Talimat Madde 6
13. TBDTDT Madde 16,
122

5.2.3 TRK BOAZLARI GEM TRAFK ve EMNYET GZETLEME
HZMETLER

Daha nce Trkiye Deniziclik letmeleri Bnyesinde Faaliyetlerde bulunan Ky Emniyeti Genel
Mdrl 12.5.1997 tarih ve 97/9466 sayl Bakanlar Kurulu Kararyla, ayr bir iletme olarak KIYI
EMNYET VE GEM KURTARMA LETMELER GENEL MDRL ad altnda faaliyetine devam
etmi olup, 2003 ylnda Trk Boazlar Gemi Trafik Hizmetleri, 2005 ylnda da Telsiz letme
Mdrlnn ( Trk Radyo ) katlmasyla hizmet alann geniletmi ve bir btn hale getirmitir.
Kurumun ismi 2007 ylnda KIYI EMNYET GENEL MDRL olarak deitirilmitir.

Ayrca Trk Boazlar ve zmir de verilmekte olan klavuz ve rmorkaj hizmetleri de 15.6.2010
tarihinhden itibaren Ky Emniyeti Genel Mdrl ne devredilmitir.

Ky Emniyeti Genel Mdrlnn Faaliyet Alanlar:
Yksek Planlama Kurulunun 6.8.1997 tarih ve 97/T-34 sayl karar ile onaylanan ve 30 Eyll 1998
tarih ve 23479 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren Ky Emniyeti ve Gemi Kurtarma
letmeleri Genel Mdrl Ana Statsnde faaliyet alann belirleyen 4.madde deitirilerek,
12/02/2006 tarih ve 26078 sayl Resmi Gazetede aadaki gibi yaynlanmtr:
Madde 4: Ky Emniyeti Genel Mdrlnn amac denizlerimizde ve karasularmzda seyreden Trk
ve yabanc bayrakl gemilerin seyir gvenliine yardmc olmak, seyir emniyeti ve gemi kurtarma ile
ilgili her trl hizmetleri yapmak, tekel alan ierisinde can kurtarma ( tahlisiye ) hizmetleri yapmak ve
bunlarla ilgili cihaz ve tesisleri kurmak, iletmek ve bunlarn her trl bakm, onarm, yenileme ve
donatmlarn salamak olup, faaliyet konular aada gsterilmitir.
1.Trkiye kylarnda kurulmu ve kurulacak gvenli seyre ilikin sistem ve tesisleri,
fenerleri, radyofarlar, deniz iaretlerini, sis ddklerini ve benzeri seyir emniyeti ile ilgili her trl cihaz
ve tesisleri kurmak tekel eklinde iletmek.
2.Karadenizde ile Feneri ile Karaburun Feneri arasndaki Trk karasular ile Ege
denizinde, Bozcaada ve Gkeada ( mroz ) sahilleri de dahil olmak zere Baba burnu ile Saroz
Krfezinde Kemikli mevkii arasnda kalan Trk karasularnda ve bu iki snr arasndaki Karadeniz ve
anakkale Boazlar ve Marmara denizinde; kurulmu ve kurulacak olan can kurtarma ( deniz-kara
tahlisiye ) istasyonlarn tekel eklinde iletmek ve kazaya urayan ( harp ve yardmc gemiler hari )
300 Rsum tonilatodan yukar gemilerin ve yklerin kurtarma ve yardm ilerini tekel eklinde olmak
zere, btn denizlerde gemi kurtarma, yardm ve eki (cer) ilerini yapmak.
3.Klavuzluk, rmorkrclk, palamar ve balkadam hizmetlerini yapmak, iletmecilik
esaslar erevesinde batk kartmak, karttrmak.
4.Trk Boazlarnda tekel eklinde olmak zere, denizlerimizde ve karasularmzda seyir
emniyetine ynelik Gemi Trafik Hizmetleri Sistemini kurmak, kurulmu bulunan Trk Boazlar Gemi
Trafik Hizmetleri (TBGTH) Sistemini Denizcilik Mstearl adna iletmek, bu sistemin hizmetle ilgili
tm ihtiyalarn karlamak ve bu amaca ynelik gerekli yatrmlar yapmak, gerektiinde ileride
kurulacak gemi trafik hizmetleri sistemlerini Denizcilik Mstearl adna kurma, kurdurma, iletme,
ilettirme, kontrol etme, denetleme ve belgelendirme hizmetlerini yapmak.
5.Denizlerimizde ve karasularmzda gvenli seyre ynelik kurulmu ve kurulacak olan sahil
telsiz istasyonlar, Otomatik Tanmlama Sistemi, GPS ve benzeri sistemlere ilgili her trl yatrm
yapmak ve tekel eklinde iletmek.
6.Seyir emniyeti, gemi kurtarma ve deniz gvenlii ile ilgili hava, deniz ve kara vastalarn
temin etmek ve bu vastalarn her trl bakm, onarm, yenileme ve donatmlarn salamak.
123

7.Yaplan hizmetlere karlk; fener, tahlisiye, deniz haberlemesi, klavuzluk,
rmorkrclk, palamar, balkadam gibi tarifeye dayal hizmet cretlerinin tahakkuk ve tahsilini
yapmak gemi kurtarma ve dier hizmetlerle ilgili cretleri tahsil etmek.
8.Ama ve faaliyet alanlarnda yerli ve yabanc ortaklklara katlmak, yeni ortaklklar kurmak
veya kaldrmak. Yurt iinde ve yurt dnda ube istasyon ve sair tesisler amak, her trl anlamalar
yapmak, ipotek tesis ve terkin etmek, her trl tat, tanr ve tanmaz mal ile hizmet kiralamak.
9.Verimlilik ilkesi dorultusunda faaliyetlerin yrtlmesi, gelitirilmesi ve tantlmas iin
kaynaklar salamak ve artrmak.
10.Gerektii hallerde messeseler, iletmeler kurmak veya kaldrmak, bunlarla ilgili gerekli
ilemlerde bulunmak, bal ortaklk ve messeselerin bteleriyle fiyat tarife ve yatrmlarnn genel
ekonomi ve denizcilik politikalarna uyumunu salamak.
11.Faaliyet amalar ile ilgili her trl eitim konularnda ve ihtisas alanlarnda dnya
standartlarna uygun personel yetitirilmeye ynelik tedbirleri almak, eitim tesisleri kurmak,
kurdurmak ve tesisleri iletmek veya ilettirmek, danmanlk hizmeti vermek, gerektiinde yurt ii veya
yurt dndan bu amalar dorultusunda danmanlk hizmeti almak.
12.lgili Bakanlka verilecek dier grevleri yapmak.
Kurulu; bu ama ve faaliyetlerini dorudan doruya ve messese, bal ortaklk itirak ve
dier birimleri eli ile yerine getirir.
Kuruluun ama ve faaliyet konular Yksek Planlama Kurulu karar ile deitirilebilir.
Resmi gazetede yaymlanan yukardaki faaliyet alan dorultusunda Ky Emniyeti Genel
Mdrlnn grev ve sorumluluklar aadaki gibi belirtilmitir.

Trk Boazlar Gemi Trafik Hizmetlerinin Grev ve Sorumluluklar
Tesis olunduu deniz alanndaki deniz trafiini her trl evre artlarnda, gece ve gndz
devaml olarak yksek bir hassasiyet ile izlemek,
Servis ve sorumluluk alanndaki deniz trafiinin emniyetini arttrmak,
Gemi seyir emniyetini, gemi kaptannn sorumluluunu esas alarak, etkin bir ekilde arttrmak,
Sorumluluk sahasndaki deniz trafiinin trafik grntsn tesis ve idame etmek ve bu
bilgileri gerekli durumlarda gemilere aktarmak, bu amala kullanlacak seyir bilgilerini
hassasiyetle lmek ve kaytlar tutmak,
Deniz trafii ile ilgili tm ses, veri ve grntlerin kaydn yapmak, gerektiinde yeniden
gstermek,
Tesis olunduu deniz alanndaki deniz trafii ile ilgili olarak ulusal ve uluslararas mevzuatlarn
uygulanmasn idare adna takip etmek,
Kaza vukuunda, etkin bir ekilde ve sratle mdahale edilmesini salamak, can ve mal
gvenlii, deniz kirlenmesi ve dier ekonomik kayplar asgariye indirmek ve trafiin en ksa
zamanda emniyetle devamn salamak ve bu amala ilgili kurulular ile gerekli koordinasyon
ve bilgi hizmetini vermek,
Adli ve idari soruturma gerektiren vakalarda, resmi makamlarca istenebilecek her trl
grnt ve ses kaytlar dahil her trl delili saklamak, resmi talep zerine imkanlar dahilinde
karlamak.
Kaza riskini asgariye indirmek iin, gemi kaptanlarnn seyir ile ilgili kararlarna yardmc
olabilecek gerekli bilgileri zamannda temin etmek, acil durumlarda gerekli uyar, tavsiye ve
talimatlar vermek,
Komu GTH merkezleri ile karlkl bilgi al veriinde bulunarak, daha etkin bir trafik
organizasyonu ve ynetiminin yaplabilmesini salamaktr.

124

TBGTH Sisteminde Verilen Hizmetler
Bilgi Hizmeti
Seyir Yardm Hizmeti
Trafik Organizasyon Hizmeti
TBGTH alanndaki deniz trafii radar, AIS, kapal devre televizyon kameralar, ENC, VHF cihazlar
(RT, DSC, DF) kullanlarak izlenir. TBGTH ayrca, katlmc gemileri ilgilendiren seyir yardmclar
bilgilerini, seyre etki edecek tehlikeleri ve olas gemi hareketlerini deiik kaynaklardan elde eder.
TBGTHnin ana amac seyir emniyetini arttrarak, deniz evresinin ve insan hayatnn korunmasdr.
TBGTHnin iletiminde, Boazlardan gei yapan gemi saysn azaltmak veya arttrmak
amalanmamtr.
Amalar erevesinde TBGTH, ana hizmet salamaktadr. Bunlar bilgi hizmeti, seyir yardm
hizmeti ve trafik organizasyon hizmetidir. Bu hizmetlere ek olarak TBGTH, Trk AAKKMne de
arama ve kurtarma operasyonlarnda yardm salamaktadr.
TBGTH sistemini btn kullanclara tantmak iin detayl bilgi ieren ve Trke / ngilizce olarak
Kullanc Rehberi baslm ve datlmtr. Ayrca IALA nn ( Uluslararas Seyir Yardmclar ve
Fenerler Otoriteleri Birlii ) nn resmi internet sitesinde sistemin tantm yaplmaktadr.
Bilgi Hizmeti
Deniz Trafii bilgisi
Gemilerin dier gemilere gre mevki bilgisi
Bilgi verilen gemiye gre dier gemilerin mevkileri, rota ve yere gre hz bilgisi
Dier gemilerin olas hareketlerinin bilgisi
Denizcilere uyarlar
Talep edilmesi halinde Hidro-Meteorolojik bilgiler
Talep edilmesi halinde seyir yardmclarnn durumu hakknda rapor edilen bilgiler
TBGTH tarafndan gerekli grlen dier bilgiler
Seyir Yardm Hizmeti
Seyir yardm hizmeti zor seyir ve meteoroloji koullarnda, gei srasnda arza veya bir eksiklik sz
konusu olduu durumlarda, gemi kaptan tarafndan talep edildiinde veya TBGTH operatr
tarafndan gerekli grldnde verilir. TBGTH operatr gemilere aadaki bilgileri salayarak gemi
kaptannn, gemisinin seyir emniyetiyle ilgili kararn oluturmasna katkda bulunabilir:

TAD iinde gemilerin emniyetli seyir yapabilmelerini salamak iin pozisyon bilgisinin
aktarlmas
evresindeki dier gemilerle ilgili bilgi verilmesi
Oluabilecek tehlikeli durumlarla ilgili uyarlar
Seyirle ilgili yardmn balangc ve sonu ( tarih/saat ), gemi ve TBGTH tarafndan ak bir ekilde
mutabakatla kayt altna alnmaldr.
Trafik Organizasyon Hizmeti
Geminin Seyir Plan, stanbul ve anakkale Boazna giri izni, tarihi ve zaman,
Geminin seyir planndaki olas bir deiiklik,
Boazlara giri yapmadan nce gemilere Trafik Ynetim Planyla ilgili gerekli operasyonel
bilgiler,
Boazlardaki tm gemilere Trk Boazlar Deniz Trafik Dzeni Tzne gre operasyonel
bilgiler,
125

Tesis edilen GTH alan ierisinde seyreden gemilerden rhtmlara yanama, demirleme,
klavuzlama ve balama yapacaklara ait zamanlama bilgileri
SP1/SP2 raporlar TBGTH nin verecei trafik dzenleme hizmetinin ana kaynadr. Bu
raporlarn zamannda ve doru olarak verilmesi deniz trafik organizasyonunun verimliliini
arttracaktr.

SEYR YARDIMCILARI HZMET
Trkiye kylarna ilk kez fener konulmas 1856 yllarna rastlar. O tarihte Osmanl Devleti ile Franszlar
arasnda yaplan bir imtiyaz szlemesi sonunda Fener hizmetleri "Fenerler darei Umumiyesi
Mdrl" nam altnda yrtlm ve daha sonra 3302 sayl kanunla Fenerler daresi hkmete
satn alnarak 1.1.1938 ylnda Denizbanka balanmtr.
30 Haziran 1939 tarihinde ve 3633 sayl kanunla Deniz Bank ilga edilerek 1.7.1939 tarihinde teekkl
eden Devlet Denizyollar ve Devlet Limanlar iletmesi Umum Mdrlkleri tekilat ve vazifesine
alnmtr.
4517 sayl kanunla Devlet Limanlar Umum Mdrl nn kaldrlmas ve vazifenin 12.1.1944
tarihinden itibaren Devlet Denizyollar ve Limanlar Umum Mdrl"ne verilmesi zerine Ky
Emniyeti letmesi, Fenerler ve Cankurtaran nam ile bu tekilata balanmtr.
1.3.1952 tarihinde ve 5842 sayl kanunla Devlet Denizyollar letmesi Umum Mdrl ilga edilerek
Denizcilik Bankas T.A.Ona intikal etmi ve Fenerler ve Cankurtaran Tekilat olarak ad geen banka
bnyesinde bir iletme hviyeti almtr.
Denizcilik Bankas T.A.O.17.6.1982 tarih ve 2680 sayl kanunun verdii yetkiye dayanlarak Bakanlar
Kurulunca 10.10.1983 tarihinde TDEK (Trkiye Denizcilik Kurumu) adn alm, bnyede bulunan
bankaclk bal ortaklk olarak ayr bir Genel Mdrlk haline getirilmitir.
Trkiye Denizcilik Kurumu da 8.6.1984 tarih ve 233 sayl kanun hkmndeki kararname ile Trkiye
Denizcilik letmeleri (T.D.) olmu, tersaneler de ayr bir Genel Mdrlk altnda toplanmtr.
12.5.1997 tarih ve 97/9466 sayl Bakanlar Kurulu Karar ile tm seyir yardmclarnn, kurtarma yardm
ve tahlisiye hizmetlerinin tek at altnda topland "Ky Emniyeti ve Gemi Kurtarma letmeleri Genel
Mdrl" kurulmu ve ayr bir Genel Mdrlk haline getirilmitir.
lkemiz kylarnda Ky Emniyeti Genel Mdrl uhtesinde deiik tip ve zelliklerde 459 deniz
feneri olmak zere 564 seyir yardmcs bulunmaktadr.
CAN KURTARMAYA YNELK FAALYETLER:
Denizlerde arama ve can kurtarma hizmetleri vermek, Ky Emniyeti Genel Mdrlnn ana
statsnde belirtilen ana grevlerden biridir.
KEGM bu hizmeti; 20 Temmuz 1936 Montr Szlemesinden gelen ykmllkler, 1979 Denizde
Arama ve Kurtarma Uluslararas Szlemesi, 12.12.2001 tarih ve 24611 sayl resmi gazetede
yaynlanan Trk Arama ve Kurtarma Ynetmelii madde 5 g) fkrasna gre Sahil Gvenlik
Komutanl ile yaplm olan 17.05.2002 tarihli protokol ve Haziran 2004 tarih ve 710/04 sayl
mutabakat hkmlerine gre yrtmektedir.
lgili ulusal mevzuatmzda,
Organizasyon ve koordine sorumluluu Denizcilik Mstearlna ( 2.9.1997 tarih ve 979916
sayl Trk Arama ve Kurtarma Ynetmelii Md.4-k )
Karadenizde ile Feneri ile Karaburun Feneri arasndaki Trk karasular ile Ege denizinde,
Bozcaada ve Gkeada ( mroz ) sahilleri de dahil olmak zere Baba Burnu ile Saroz
Krfezinde Kemikli mevkii arasnda kalan Trk Karasularnda ve bu iki snr arasndaki
126

Karadeniz Boaz, anakkale Boaz ve Marmara Denizinde; kurulmu ve kurulacak olan can
kurtarma (deniz-kara tahlisiye) istasyonlarn tekel eklinde iletmek grevi Ky Emniyeti
Genel Mdrlne verilmitir. .( 6.8.1997 kabul tarih ve 97T34 numaral Ky Emniyeti Genel
Mdrl Ana Stats Md.4 Yksek Planlama Kurulu 15.01.2006 tarihli ve 2006/T-3 karar
deiiklii ve Ulusal Arama Kurtarma Plan)
Ayrca tm deniz aralar da imknlar nispetinde kurtarma operasyonlarna itirak
edeceklerdir. (10.6.1946 tarih ve 4922 sayl Denizde Can ve Mal Koruma Hakknda Kanun
Md. 14, 15, 16)
Trk Arama ve Kurtarma Ynetmeliinde;
Arama ve Kurtarma, hava ve deniz vastalarnn, karada, havada, su stnde ve su altnda
tehlikeye maruz kalmas hallerinde, bu vastalardaki ahslarn, her trl ara, zel tehizat
veya kurtarma birlikleri kullanarak aranmas ve kurtarlmas ile mi olarak tarif edilmitir.
KEGM Can Kurtarmaya ynelik hizmetleri cretsiz vermektedir.
GEM KURTARMA HZMETLER
Kurulu, 12.05.1997 tarih ve 9466 Bakanlar Kurulu Karar ile Trkiye Denizcilik letmeleri A..'den
ayrlm olup, Kamu ktisadi Teekkl statsnde ve "KIYI EMNYET GENEL MDRL" ad
altnda hizmetlerine devam etmekte ve kurtarma hizmetleri Kuruluun Deniz Hizmetleri Dairesi
Bakanl birimleri tarafndan verilmektedir. Bu kapsamda verilen hizmetler aadaki gibidir.
Karadenizde ile Feneri ile Karaburun Feneri arasndaki Trk karasular ile Ege Denizinde,
Bozcaada ve Gkeada (mroz) sahilleri de dahil olmak zere Bababurnu ile Saroz Krfezinde
Kemikli mevkii arasnda kalan Trk karasularnda ve bu iki snr arasndaki Karadeniz ve
anakkale Boazlar ve Marmara denizinde; kurulmu ve kurulacak olan can kurtarma (deniz-
kara tahlisiye) istasyonlarn tekel eklinde iletmek ve harp ve yardmc gemiler hari kazaya
urayan 300 Rusum tonilatodan yukar gemilerin ve yklerin kurtarma ve yardm ilerini tekel
eklinde olmak zere, btn denizlerde gemi kurtarma, yardm ve eki (cer) ilerini yapmak.

Klavuzluk transferi, rmorkrclk, palamar ve balkadam hizmetlerini yapmak, iletmecilik
esaslar erevesinde batk kartmak, karttrmak.

Gemi kurtarma operasyonlarnda olas bir evre kirliliine mdahale etmek amacyla Kurulu
bnyesinde; ak deniz ve liman baryerleri, yangn bariyerleri skimmer, sea sluglar ve bar
gibi ekipmanlar bulunmaktadr.

127

5.2.4 TRK BOAZLARI DENZ TRAFK DZEN TZ

Bakanlar Kurulu Kararnn Tarihi : 8.10.1998 No: 98/11860
Dayand Kanunun Tarihi : 14.4.1925 No: 618
Yaymland R.Gazetenin Tarihi : 6.11.1998 No: 23515 Mk.
Yaymland Dsturun Tertibi : 5, Cild: 38, S:

Birinci Blm
Ama, Kapsam ve Tanmlar
Ama ve kapsam
Madde 1 Bu Tzk, Trk Boazlar'nda seyir, can, mal ve evre gvenliini salamak
amacyla deniz trafik dzenlemesini gerekletirmek iin hazrlanm olup Trk Boazlar'nda seyir
yapacak tm gemileri kapsar.
Tanmlar ve ksaltmalar
Madde 2 Bu Tzkte geen;
a) dare: Babakanlk Denizcilik Mstearl,
b) Trk Boazlar: stanbul Boaz, anakkale Boaz ve Marmara Denizi'nden gemilerin
gei alan ile bu alan evreleyen ky eridi,
c) Mevzuat: Trkiye'nin taraf olduu uluslararas andlamalar, Trk Yasalar, Tzkleri ve
Ynetmelikleri,
d) Trafik ayrm eridi iinde seyretme gl olan gemiler: Tam boyu 150 metre ve daha
byk olan ya da su ekimi 10 metre ve daha byk olan gemiler ileteknik durumlar bakmndan bu
Tzkte ngrlen trafik ayrm eridi ierisinde seyretme gl olan gemiler,
e) Gemi: Denizde krekten baka bir arala yola kabilen her trl ara,
f) Urakl gei yapan gemi: Seferi, Trk Boazlar'ndan bir liman, ya da iskeleye varmak ya
da uramak zere planlanm gemi ile uraksz geii bozulan yada uraksz geiini bozan gemi,
g) Uraksz geen gemi: Seyri Trk Boazlar'nda bir liman, iskele ya da biryere uramamak
zere planlanm ve bu husus gemi kaptan tarafndan Trk Boazlar'na giriten nce Trk
Makamlarna bildirilmi olan gemi,
h) Uraksz geiini bozan gemi: Uraksz gei yaparken, kaptan tarafndan uraksz
geiten vazgetiini bildiren gemi,
i) Uraksz geii bozulan gemi: Trk Boazlar'nda atma, karaya oturma, baka bir deniz
kazasna karma gibi tehlike sebepleriyle ve mevzuat gereince hakknda Trk dari ya da adli
mercilerince aratrma, soruturma ya da kovuturma yaplmas gereken gemi,
j) Derin su ekimli gemi: En byk su ekimi 15 metre ve daha byk olan gemiler,
k) Byk gemi: Tam boyu 200 metre ve daha byk olan gemiler,
l) Toplam yedek boyu: Yedek eken rmorkrn ba ile yedeklenenin k arasndaki, ya da
iten rmorkrn k ile itilenin ba arasndaki tam yolla alma srasndaki uzunluk,
m) stanbul Boaz Kuzey snr: Anadolu Fenerini, Trkeli Fenerine birletiren izgi,
n) stanbul Boaz Gney snr: Ahrkap Fenerini, Kadky nciburnu/Mendirek Fenerine
birletiren izgi,
o) anakkale Boaz Kuzey snr: Zincirbozan Fenerinden geen boylam,
p) anakkale Boaz Gney Snr: Mehmetik Burnu Fenerini, Kumkale Fenerine birletiren
izgi,
r) Gndz: Gnein douundan batna kadar geen sre,
s) Gece: Gnein batndan douuna kadar geen sre,
t) TBRAP: Seyir Plan-I ve II ile Mevkii raporu ve arma Noktas Raporunu kapsayan Trk
Boazlar Rapor sistemi,
anlamnda kullanlmtr.

128

KNC BLM
Genel Hkmler
Trafik ayrm dzeni ve snrlar
Madde 3 Trk Boazlar ile yaklamalarnda, Ek 1'de belirtilen ve Denizde atmay
nleme Szlemesinin (COLREG 72) 10 uncu Kuralna gre, dzenlenen ve IMO tarafndan kabul
edilen trafik ayrm dzenleri tesis edilmitir.
Trk Boazlar'nda uygulanacak trafik ayrm dzeninin snrlar aada gsterilmitir.
Kuzeyde:
41 16'N 028 55'E
41 21'N 028 55'E
41 21'N 029 16'E
41 14'N 029 16'E
Noktalarn birletiren alann Kuzey snr.
Gneyde:
4005'N 02611'E
4002'N 02555'E
3950'N 02553'E
3944'N 02555'E
3944'N 02609'E
Noktalarn birletiren alann Gney snr.
Trafik kontrol merkez ve istasyonlar
Madde 4 dare, trafik ayrm dzeninin uygulanmas, denetlenmesi ve rapor sisteminin
ilerlii iin, Trafik Kontrol Merkez ve stasyonlar kurar.
Trk Boazlar'ndan geecek gemilerin teknik durumlar ve bildirimleri
Madde 5 stanbul ve anakkale Boazlar'na girecek btn gemiler,
a) Bayran tadklar lkenin mevzuatna ve uluslararas kurallara gre denize elverili
olacaktr.
b) Gemi kaptanlar 6 nc Maddenin (b) bendinde belirtilen Seyir Plan II'yi vermeden nce,
gemilerin teknik bakmdan aada belirtilen koullara uygun olduunu saptayacak ve bu durumu
jurnallerine yazacaklardr.
1) Ana yrtme makine ve yardmclar alr durumda olacak ve her an manevraya hazr
bulundurulacaktr.
2) Acil durum jeneratrleri her an devreye girebilecek durumda olacaktr.
3) Ana ve yedek dmen donanm ile pusula ve radar normal alr durumda olacaktr.
4) Kpr st pervane devir says, dmen ve pervane dn as gstergeleri alr ve
klandrlm durumda olacaktr.
5) Seyir fenerleri, gemi dd alr durumda ve kpr st tehizat tamam durumda
olacaktr.
6) Kpr st ile ba, k, dmen ve makine dairesi arasndakiler bata olmak zere, tm
gemi i haberleme sistemleri ve alarmlar iler durumda olacaktr.
7) VHF cihaz veya cihazlar iyi alr durumda olacaktr.
8) Ildak ve iyi durumda en az bir drbn, kpr stlerinde, gece ve gndz her an kullanma
hazr olacaktr.
9) Irgat ve donanm alr durumda ve her iki demir fundaya hazr olacak, banda personel
bulundurulacaktr.
10) Gemilerde ba ve kta kullanlmaya hazr birer yedekleme halat ve elinceleri ile roket
tfei ve savlolar bulundurulacak, tehlikeli yk tayan gemilerde ise, bunlara ilaveten ba ve k
tarafta birer zel yedekleme tel halat kullanlmaya hazr bulundurulacaktr.
11) Gemi, manevray ve dmen tutmay olumsuz etkileyecek kadar kl olmayacak ve hibir
gemi Trk Boazlar'na girilerinde baa trimli olmayacaktr.
12) Gemi, olanaklar elverdii srece pervanesi tamamen su dzeyinin altnda kalacak ekilde
trimlendirilmi olacak ve zorunlu hallerde su dzeyinin stnde kalan pervane kanad ksm pervane
apnn % 5'ini gemeyecektir.
129

13) Gemi, kpr stnden bakldnda, pruva ve ilerisindeki alannn kolayca grlebilecei
biimde trimlendirilmi ve yklenmi olacaktr.
14) Bu Tzk ve Tzk ile ilgili notik neriyatlar ve son dzeltmeleri yapm Trk Boazlar'na
ait seyir haritalar gemide bulundurulacaktr.
15) Gemiler, Gemiadamlarnn Eitim, Belgelendirme ve Vardiya Standartlar Hakkndaki
Uluslararas Szlemeye (STCW/7895) uygun personelle donatlm olacaktr.
16) Gemiler olas bir kaza veya yangn durumunda, mdahale ve mcadele iin gerekli
nlemleri alarak, uygulanacak plan ve programlar hazrlayacak, bununla ilgili ekipman alr
durumda bulunduracaklardr.
Yukarda saylan koullar tamayan gemilerin kaptanlar, Trafik Kontrol Merkezine
durumlarn bildireceklerdir. dare, bildirimde bulunmas gerektii halde bulunmad saptanan gemiler
iin de 7 nci maddenin ikinci fkrasnda belirtilen ilemleri uygulayacaktr.
Trk Boazlar'nda Rapor Sistemi (TBRAP)
Madde 6 a) Seyir Plan-1: Tehlikeli yk tayan gemilerle, 500 GT ve daha byk gemilerin
kaptan, donatan ya da acentalar stanbul Boaz ya da anakkale Boaz'na giriten en az 24 saat
nce, Trafik Kontrol Merkezine yazl olarak ekli IMO standartlarna gre dare'ce belirlenmi Seyir
Plan I vereceklerdir.
Trafik ayrm eritleri iinde seyretme gl olan gemiler Seyir Plan I Raporunu 25 inci
Maddede belirtilen sreler iinde vereceklerdir.
Marmara Limanlarndan kalkacak tehlikeli yk tayan gemilerle, 500 GT ve daha byk
gemiler ise Seyir Plan I'i kalklarndan en az 6 saat nce vereceklerdir.
b) Seyir Plan-II: (SP-I)'i vermi olan ve teknik bakmdan gemisinin 5inci maddeye uygun
durumda olduunu saptayan gemi kaptanlar, stanbul veya anakkale Boazna giriten 2 saat nce,
yada 20 mil kala (hangisi nce gerekleirse) VHF ile Trafik Kontrol stasyonuna ekli IMO
standartlarna gre, darece belirlenmi Seyir Plan II'yi vereceklerdir.
Gemiler Seyir Plan-II'yi verdikten sonra, Trafik Kontrol stasyonu tarafndan verilecek bilgiyi
gz nnde tutarak hareket edecekler, Seyir Plan II'yi verdiklerini ve Boaz trafii ile ilgili aldklar
bilgiyi jurnallerine yazacaklardr.
c) Mevki Raporu: Boazlar'a girecek boyu 20 metre ve daha byk gemiler, Boaz girilerine
5 mil kala VHF ile giri tarafndaki Trafik Kontrol stasyonuna kendilerini tantacak bilgileri ieren, ekli
IMO standartlarna gre darece belirlenmi Mevki Raporunu vereceklerdir.
d) arma Noktas Raporu: stanbul Boaz ve anakkale Boaz'ndan gei yapan boyu 20
metre ve daha byk gemiler, VHF ile ilgili Trafik Kontrol stasyonuna ierii IMO standartlarna uygun
arma Noktas Raporunu dare'ce belirlenmi mevkilerde vereceklerdir.
Gvenli seyir yapma yeteneini kaybeden gemiler
Madde 7 Trk Boazlar'na girmeden nce, seyir cihaz arzalar da dahil olmak zere
herhangi bir teknik nedenle gvenli seyir yapma yeteneini kaybeden gemiler; telefon, faks yada VHF
ile durumlarn Trafik Kontrol Merkezine bildireceklerdir.
Trafik Kontrol Merkezi; birinci fkra uyarnca bildirimde bulunan gemiye ve durumu 5 inci
Maddenin son fkrasna uyan gemiye srvey ve onarm ileriiin demirde bekleyecei yeri en ksa
zamanda bildirecektir. Srvey ve onarm ileri ve elde edilen sonular hakknda bilgi verilen Merkez,
bu bilgileri deerlendirerek ya geminin olaan gei yapabileceini yada gvenli geiiin belirli
tedbirler alnmak suretiyle gei yapabileceini ilgili geminin kaptanna bildirir.
Klavuz kaptan iareti
Madde 8 Trk Boazlar'ndan klavuz kaptan alarak geen gemiler gndzleri (H) sancan
ekeceklerdir.
Uraksz gei iareti
Madde 9 Trk Boazlar'ndan uraksz gei yapan gemiler seyirde ve demirde, gndzleri
(T) sancan ekeceklerdir. Geceleri de ufkun her yerinden grlebilen bir yeil fener gstereceklerdir.
Uraksz geiini bozan ya da uraksz geii bozulan gemi (T) sancan ve yeil fenerini
gstermeyecektir.
Uraksz geen gemilerin demirleme artlar
Madde 10 Trk Boazlar'ndan uraksz gei yapan gemiler, zorunlu gereksinimlerini
karlamak zere, Trafik Kontrol Merkezinden izin almak artyla 23 nc Maddede gsterilen
demirleme yerlerine ilgili kurulularn gzetimi altnda serbest pratika almakszn 48 saat kalabilirler.
Bu sre iinde, gemilerde; lm, hastalk, gemi adam deiimi, izin veya acenta temas, yakt,
kumanya ikmali, arza onarm ve benzeri zorunluluk hallerine ilikin faaliyetler icra edilebilir.
130

48 saatten fazla limanda kalmak isteyen uraksz gei yapan gemiler, gsterilen demir
yerlerine demirleyip, serbest pratika almak zorundadr. Demirlemek suretiyle uraksz geiini bozan
gemilere emniyet, gmrk ve dier mevzuatn gerektirdii denetim ve ilemler uygulanr.

NC BLM
stanbul ve anakkale Boazlar'ndan Gei
Gei iin alnacak nlemler
Madde 11 Gemi kaptanlar, stanbul ve anakkale Boazlar'ndan geinceye kadar kpr
st, harita kamaras ve krlanglara grevlilerden bakasnn girmesini nleyecek ve
grevlilerin kumanda etme, evreyi izleme ve gzlemlerini zorlatrmayacak gerekli nlemleri
alacaklardr.
stanbul ve anakkale Boazlar'nda seyreden gemilerde, ana makine kontrol istasyonu,
makine dairesinde veya dnda da olsa ana makinenin banda yetkili personel bulunacaktr.
stanbul ve anakkale Boazlar'nda seyreden gemilerde, dmen elle tutulacak ve dmen
tutmak iin otomatik pilot aygt kullanlmayacaktr. Yedek dmen donanm her an kullanlmaya hazr
olacak ve banda grevli bulunacaktr.
Dmen tutma feneri
Madde 12 Kpr stleri pruva gnderinden 150 metreden daha uzak gemilerle, kpr stleri
pruvann dnn gzle rahata denetlemeye uygun olmayan vasftaki gemiler, geceleri pruvalarnda
yalnzca kpr stlerinden grlecek biimde siperlenmi, beyaz renkten baka renkte k gsteren
bir dmen tutma feneri tayacaklardr.
Hz
Madde 13 Gemilerin stanbul ve anakkale Boazlar'ndan gei hz karaya gre saatte 10
deniz milidir. Ancak dmen dinleme yolu elde edilemediinde, Trafik Kontrol stasyonuna bilgi verilerek
atma ve atmay nlemeye ve evreye zarar verici dalgalar yaratmamaya zen gstererek bu hz
alabilir.
Yetien gemi
Madde 14 stanbul ve anakkale Boazlar'ndan gei yapan gemiler, zorunluluk olmadka
nlerinde seyreden gemiyi gemeyeceklerdir.
a) stanbul ve anakkale Boazlar'ndan ayn istikamette gei yapan gemiler, aralarnda en
az sekiz gomina mesafe brakacaklardr. Trafik Kontrol Merkezi gemi tipini gznne alarak bu
mesafeyi artrabilir.
b) stanbul ve anakkale Boazlar'nda seyretmekteyken herhangi bir nedenle hzn
azaltacak gemiler, arkalarndan gelmekte olan gemilere yol vereceklerini nceden bildireceklerdir.
c) Kendi makine gcyle dk yol yapan gemiler, kendi trafik ayrm eritlerinin mmkn olan
en sancak tarafnda seyderecekler ve daha hzl giden gemilerin kendilerini gemelerine izin
vereceklerdir.
d) stanbul ve anakkale Boazlar'nda nden giden yava, gemiyi gemek zorunluluu duyan
bir gemi, byle bir geii yapmadan nce, Trafik Kontrol stasyonundan blgedeki trafik durumunu
renecek ve durum elverili ise, ndeki gemiyi durumdan haberdar edecektir. ndeki gemiyi gei
manevras, tek rotadayken gerekletirilmeye alacaktr.
e) stanbul boaz'nda Vaniky ve Kanlca arasnda, anakkale Boaz'nda Nara ve Kilitbahir
Burnu arasnda nde seyreden gemi geilmeyecektir.
Gei srasnda kaza ve arza
Madde 15 stanbul ve anakkale Boazlar'ndan geerken kaza, arza, zorunlu demirleme
gibi bir nedenle uraksz geii bozulan gemi, Trafik Kontrol stasyonuna hemen bilgi vererek tavsiye
ve talimat isteyeceklerdir. lgili Trafik Kontrol stasyonunca kendilerinin ve evrenin gvenliini
salayacak nlemler tamamlandktan sonra klavuz kaptan alacaklar ve geiin tamamlanmas iin
ngrlenleri yerine getireceklerdir.
Kumanda altnda olmayan gemi
Madde 16 Denizde atmay nleme Szlemesinde tanm yaplan "kumanda altnda
bulunmayan tekne" ile "manevra kabiliyeti snrl tekne"nin stanbul ve anakkale Boazlar'ndan
gemesi darenin zel iznine baladr.
Bir gemi, stanbul ve anakkale Boazlar'ndan geerken "kumanda altnda bulunmayan
tekne" konumuna derse, gemi kaptan derhal bu durumu Trafik Kontrol stasyonuna bildirecek ve
kendilerine verilen talimata uyacaktr.
Yedekleme
Madde 17 Gvenli seyir salamak iin bir gemi ya da cisim, Trk Boazlar'ndan yalnzca o
ie uygun ve yeterli ekme kuvvetinde olan rmorkr ya da rmorkrlerle veya yedekleme iin uygun
131

ekilde donatlm olan ve rmorkr zellii tad IMO standartlarna gre belgelenmi gemiler
tarafndan yedeklenerek ekilebilir.
a) Yedekleme halat, stanbul ve anakkale Boazlar'na girmeden nce uygun biimde
ksaltlacaktr.
b) dare gerekli grdnde, toplam yedek boyu 150 metre ve daha ok olan gemilerin ve
yedeinin rotalarn koruyabilmeleri iin nlemler alacaktr.

c) Yedekte ekilen gemilerde ve cisimlerde, yedek halatnn herhangi bir nedenle kopmas durumunda,
hemen yerine verilecek yeterli salamlkta birhalatla, bu halat verecek yeterli sayda gemiadam
bulanacaktr.
d) Mmkn olabildii takdirde yedekte ekilen gemide pervane altrlacak ve dmen
tutulacaktr.
stanbul ve anakkale Boazlar'ndan kalkan gemiler
Madde 18 stanbul ve anakkale Boazlar'ndaki rhtm, iskele ve demirleme yerlerinden
kalkan gemiler, Trafik Kontrol stasyonuna kalklarn nceden bildirecekler ve durum hakknda bilgi
alacaklardr.
Bu gemiler trafie katlabilmek iin trafiin neta olmasn bekleyeceklerdir.
Trafik ayrm dzeninden ayrlma
Madde 19 Trk Boazlar'nda trafik ayrm dzeni iinde seyretmekteyken, rhtmlara veya
iskelelere yanama, amandralara balama, demirleme, geri dnme, arza, olaanst durum ve
benzeri nedenlerle trafik ayrm dzeninden ayrlmas gereken gemiler, bu durumu Trafik Kontrol
stasyonuna ve varsa yakn evrelerindeki gemilere duyuracaklardr.
Trafiin geici olarak durdurulmas
Madde 20 Trk Boazlar'nn btnnde ya da baz ksmlarnda deniz trafii,
a) Mcbir sebeplerle,
b) atma, karaya oturma, yangn, kamu gvenlii, evre kirlenmesi gibi tehlike durumlarnda,
c) Kpr/tnel inaat, sondaj vb. sualt ve su st almalar gibi kamu yararna yaplan
byk inaatlarda,
d) Gei trafiini aska almay gerektiren ciddi ve beklenmedik seyrsefer tehlikelerinde,
darece geici olarak durdurulabilir.
dare bu durdurmann imkn nispetinde ksa srmesi iin gerekli nlemleri alacaktr.
Geiin durdurulmas veya balatlmas, ilgili Liman Bakanl ve Trafik Kontrol
stasyonlarnca gemilere ve ilgililere duyurulacaktr.
Trk Boazlar'nda trafiin geici olarak durdurulmasndan sonra almas zerine, bekleyen
gemilerin Trk Boazlar'na girileri, trafik akn hzlandrmak iin Trk Boazlar Rapor Verme
Sistemi'ne gre tespit edilen gei srasna ve gemilerin niteliklerine gre belirlenerek gemilere ve
ilgililere duyurulur.
Trafik ayrm eritleri iinde seyretme
Madde 21 Trk Boazlar'nda seyreden:
a) Uraksz gei yapan veya trafik ayrm dzenine katlan veya daha sonra trafik ayrm
dzeninden ayrlacak gemiler trafik ak ynne uygun trafik eridi iinde seyretmek zorundadr.
b) Trafik ayrm eridi iinde seyretmeye gl olan gemiler iin dare gvenli geii
salayacak gerekli nlemleri alr.
c) Bu maddenin (b) bendinde belirtilen gemiler haricindeki gemilerden, trafik ayrm eritlerine
uymayanlar IMO'ya ve bayrak devletine bildirilir.
Derin su ekimli gemiler
Madde 22 Trk Boazlar'nda gei yapan derin su ekimli gemiler, geceleri ufkun her
ynnden grnen dikey bir doru zerinde krmz fener, gndzleri ise yine ufkun her ynnden
grnen silindir biiminde bir iaret gstereceklerdir.
Trk Boazlar'nda seyreden dier gemiler, derin su ekimli gemilerin manevralarn
kstlamayacak ve yeterli bir seyir alan brakacaklardr.
Trk Boazlar'nda seyreden dier gemiler, Trafik ayrm dzeninin kesime ve kavak
noktalarnda, bu dzen iinde seyreden derin su ekimli gemilerin yolundan kacaklardr.
Demirleme yerleri
Madde 23 Trafik dzeninin uygulanabilmesi bakmndan demirlemek isteyen gemilerin
demirleme yerleri aada belirtilmitir.
a) stanbul Boaz Kuzey Girii demirleme yerleri (Ek2)'dedir.
b) stanbul Boaz Gney Girii demirleme yerleri (Ek3)'dedir.
c) anakkale Boaz Kuzey Girii demirleme yerleri (Ek4)'dedir.
d) anakkale Boaz i, Karanlk Liman demirleme yeri (Ek5)'de dir.
132

e) anakkale Boaz Gney Girii demirleme yerleri (Ek 6)'dadr.
dare demirleme yerleri iin tahsisli demirleme mevkileri tesis edebilir.
a, b, c ve d bentlerinde saylan demir yerlerine klavuz kaptanla demirlenir ve kalklr.
Gemiler, belirtilen demirleme yerlerinde saldklar zaman demirleme yeri alannn snrlar
dna tamayacak ekilde demirleyeceklerdir.
Bu demirleme yerlerinin sahilden itibaren 2.5 gominas iinde demirlemek yasaktr.
Sakl hkmler
Madde 24 Bu blmde yer alan hkmler, stanbul Liman ve anakkale Liman ile ilgili
mevzuat hkmleri sakl kalmak zere, her iki Boaz iin degeerlidir.

DRDNC BLM
Trk Boazlar in Ortak Hkmler
Trafik ayrm eridinde seyretme gl olan gemiler
Madde 25 a) Boylar 150200 metre ve/veya su ekimleri 1015 metre arasnda olan
gemiler SP1 raporunu Trk Boazlar'na girmeden en az 24 saat nce, Boylar 200300 metre
ve/veya su ekimleri 15 metreden daha byk olan gemiler SP1 raporunu Trk Boazlar'na
girmeden en az 48 saat nce; Trafik Kontrol Merkezine vereceklerdir.
b)Boylar 300 metre ve daha byk olan gemilerin donatan ya da ileticisi tarafndan,
seferlerin planlanmas aamasnda dareye, gemi nitelikleri ve yk hakknda bilgi verilecektir. Trafik
Kontrol Merkezi ve gerektiinde dare, gemiler hakkndaki bu bilgilere dayanarak, gemilerin boyutlar
ve manevra yetenei de dahil btn zelliklerini, Trk Boazlar'nn morfolojik ve
fiziksel yapsn, mevsim artlarn, can, mal ve evre gvenliiyle deniz trafiini gz nnde
bulundurarak, Trk Boazlar'ndan gvenli bir geii salamak iin gerekli olan artlar ve varsa
tavsiyelerini ilgili geminin donatanna, iletenine yada kaptanna bildirir: bahse konu gemilerden gei
iin gerekli artlar tayanlar en az 72 saat nceden SP1 Raporunu vereceklerdir.
c) Trafik Kontrol Merkezi, (a) ve (b) bentlerinde belirtilen gemiler ile tehlikeli yk tayan
gemilerin gvenli gei yapmasn salamak zere nlem alr, gerekli grd durumlarda belli bir
blgede trafik ayrm eritleri iinde seyretme kuraln askya alabilir.
d) Tehlikeli yk tayan; (a) ve (b) bentlerinde belirtilen niteliklere haiz bir gemi; stanbul
Boaz'na Kuzey'den girdiinde Boazii Kprs'n, Gney'den girdiinde Hamsi Burnu-Fil Burnu
hattn geene kadar; anakkale Boaz'nda ise, nde giden geminin Nara Burnu blgesini
terketmesine kadar ayn nitelikte baka bir gemi Boazlar'dan ieri alnmaz.
Nkleer gle yrtlen, nkleer yk veya atk tayan, tehlikeli ve/veya zararl yk veya
atk tayan gemiler
Madde 26 Trk Boazlar'ndan Gei Yapmak steyen
a) Nkleer gle yrtlen gemiler,
b) Nkleer yk veya atk tayan gemiler,
c) Tehlikeli ve/veya zararl yk veya atk tayan gemiler, seferlerinin planlanmas aamasnda
ve 72 saatten az olmamak kouluyla, ilgili mevzuat uyarnca dareye tadklar yk hakknda bilgi
verecek, geminin IMO standartlar ve ilgili dier uluslararas anlamalarda ngrlen kurallara uygun
nitelikte olduunu ve ykn uygun ekilde tandn gstermek zere bayrak devleti tarafndan
dzenlenen belgeleri ileteceklerdir.
Birinci fkrada belirtilen gemilerin kaptanlar, darenin, gemilerin Trk Boazlar'ndan gvenli
geilerini salamak zere bildirecei gei koullarna uymakla ykmldrler.
Sz konusu gemiler, uluslararas dzenlemelerde ngrlen ekil ve usule uygun olarak
yklerini tayacaklar, gndz (B) sanca ekecekler, gece de ufkun her yerinden grlebilecek bir
krmz fener gstereceklerdir.
Klavuz kaptan alma
Madde 27 Trafik kontrol merkezince Trk Boazlar'ndan uraksz gei yapacak gemilere
can, mal, seyir ve evre gvenlii bakmndan klavuz kaptan almalar nemle tavsiye edilir.
Usulsz balama ve demirleme
Madde 28 Trk Boazlar trafik ayrm dzeninde seyrederken, bildirimi
dnda, izin almakszn rhtm ve iskelelere yanaan, amandralara balayan, demir yerlerine
demirleyen gemiler, ilgili Liman Bakanl'nca salanacak klavuz kaptan ve rmorkrlerle kaldrtlr.
Bu i iin yaplan giderler ilgili geminin donatan, ileteni ya da acentasndan alnr.
Trafik ayrm dzeni iinde, byk bir tehlike durumuyla karlalmadka demirlenemez.
Byle bir tehlike nedeniyle trafik ayrm dzeni iinde demirlemek zorunda kalan gemiler, durumu
hemen trafik kontrol istasyonuna bildirirler. dare, klavuz kaptan ve rmorkr/rmorkrler salayarak,
133

gemiyi trafik ayrm dzenini neta edecek biimde, emniyetli bir demir yerine kaldrtr. Bu iiin yaplan
giderler ilgili geminin donatan, ileteni ya da acentasndan alnr.

evre kirtelme yasa
Madde 29 Trk Boazlar'ndan geen gemiler, evre kirlenmesine kar mevzuatla
saptanm btn nlemleri eksiksiz almakla ykmldrler.

Yelkenle ve krekle seyir yasa
Madde 30 Trk Boazlar'nda trafik ayrm dzeni iinde yelkenle, krekle seyretmek, yzmek ve
avlanmak yasaktr. Ancak sportif amal yelken, krek ve yzme yarlar idarenin iznine tabidir.

Bildirim ykmll ve rapor
Madde 31 a) Trk Boazlar'nda trafik ayrm dzeni iinde seyreden gemilerin kaptanlar,
gemilerinde ba gsteren bulac ve salgn hastalklar, lm ve yaralanma gibi olaylar Trafik Kontrol
stasyonuna bildirmek zorundadr.
b) Trk Boazlar'nda yanl seyreden ya da kurallara uymayan gemileri gren klavuz
kaptanlar, gemi kaptanlar ve kamu grevlileri bu gemileri derhal Trafik Kontrol stasyonuna
bildirecekler ve 24 saat iinde yazl bir rapor vereceklerdir.
c) Klavuz kaptanlar, klavuzlamakta olduklar gemilerde meydana gelen deniz kazalarn ve
rotalar zerinde seyir gvenlii bakmndan saptadklar sakncal hususlar, derhal Trafik Kontrol
stasyonuna bildirecekler ve 24 saat iinde yazl bir rapor vereceklerdir.

BENC BLM
stanbul Boaz Deniz Trafik Ayrm Dzenine
likin Kurallar
Snrlar
Madde 32 stanbul Boaz deniz trafik ayrm dzeninin snrlar;
Kuzeyde;
(1) 41 16'N 028 55'E
(2) 41 21'N 028 55'E
(3) 41 21'N 029 16'E
(4) 41 14'N 029 16'E noktalar.
Gneyde;
Bykekmece Bababurnu'nun gney kerterizinde 2 mil uzaklktaki mevkiile Yelkenkaya
Fenerini birletiren izgiler arasnda kalan denizalandr.
Hava ekimi
Madde 33 stanbul Boaz trafik ayrm dzenine uygun olarak gei yapan gemiler, boaz
kprlerinin seyir gvenli ile ilgili ikaz klarna zen gstereceklerdir.
stanbul Boaz'ndan, hava ekimi 58 metre ve daha yksek olan gemiler gemeyecektir.
Hava ekimi 54 metre ile 58 metre arasnda olan gemilere, rotalarn korumalar iin, darenin gerekli
grd sayda ve gte rmorkr elik edecektir.
Yerel deniz trafii
Madde 34 Kuzeyde Trkeli Feneri'nden, Anadolu Feneri'ne ekilen ve gneyde Ahrkap
Feneri'nden, Kadky nciburnu Mendirek Feneri'ne ekilen izgiler arasndaki alanda, Boazn
karlkl iki kys arasnda aykrolarak gei yapan, iskeleler aras seyreden ehir hatt gemileri ile
dierdeniz aralar trafik ayrm eritlerini enksa yoldan geecekler; Karadeniz'den Marmara ve
Marmara'dan Karadeniz ynnde seyreden gemilerin yollarndan kacaklar ve bu gemilere apariz
vermeyeceklerdir. Ancak, atma olasl varsa, gemiler Uluslarararas Denizde atmay nleme
Szlemesinin ilgili hkmleri uyarnca gerekli nlemleri alacaklardr.
Aknt
Madde 35 a) stanbul Boaz'nda st aknt iddeti 4 mil/saat'in stne ktnda ya da
Lodos nedeniyle orkoz akntlar olutuunda manevra hz10 mil/saat ve daha aa olan tehlikeli yk
tayan gemiler, byk gemiler ve derin su ekimli gemiler Boaz'a girmeyecek ve aknt iddetinin 4
mil/saat ve altna dmesini veya orkoz akntlarnn ortadan kalkmasn bekleyeceklerdir.
Ancak, yukardaki gemilerin dnda kalan gemiler isterlerse geilerini Trafik Kontrol
Merkezinin tonajlarna uygun olarak ngrecei rnorkr/rmorkrleri alarak yapabilirler.
134

b) stanbul Boaz'nda st aknt iddeti 6 mil/saat'in stne ktnda ya da Lodos nedeniyle
kuvvetli orkoz akntlar olutuunda hz ne olursa olsun tehlikeli yk tayan gemiler, byk gemiler
ve derin su ekimli gemiler stanbul Boaz'na girmeyecek ve aknt iddetinin 6 mil/saat'in altna
dmesini veya kuvvetli orkoz akntlarnn ortadan kalkmasn bekleyeceklerdir.
c) darece, akntlarla ilgili durumlar, gemilere ve ilgililere duyurulur.
d)
Aknt iddetinin veya dzeninin normale dnmesi zerine, Trafik Kontrol Merkezince, bekleyen
gemilerin Boaz'a giri sras, bu gemilerin en ksa zamanda Boaz'dan gemelerini salamak
iin, TBRAP'a gre tespit edilen gei srasna ve gemilerin niteliklerine gre belirlenerek gemilere ve
ilgililere duyurulur.
Gr uzakl
Madde 36 darece, stanbul Boaz'nda gr uzaklnn azalmasyla ilgili durumlar,
gemilere ve ilgililere duyurulur.
a) stanbul Boaz'nn herhangi bir blgesinde gr uzakl 2 mil ve altna dtnde,
Boaz'dan geen gemiler, radarlarn srekli ve iyi resim verecek biimde ak tutacaklardr. ki radar
bulunan gemilerde, bir radar klavuz kaptann kullanmna verilecektir.
b) stanbul Boaz'nn herhangi bir blgesinde gr uzakl 1 mil ve altna dtnde, deniz
trafii uygun grlen tek yne ak tutulacak ve kar yne kapatlacaktr. Bu srada, tehlikeli yk
tayan gemiler, byk gemiler ve derin su ekimli gemiler stanbul Boaz'na girmeyecektir.
c) stanbul Boaz'nn herhangi bir blgesinde gr uzakl yarm milve altna dtnde
stanbul Boaz gei trafii iki yne de kapatlacaktr.
d)stanbul Boaz'nda gr uzaklnn seyre elverili duruma gelmesi zerine Trafik Kontrol
Merkezince, bekleyen gemilerin Boaz'a giri sras, bu gemilerin en ksa zamanda Boazdan
gemelerini salamak iin, TBRAP'a gre tespit edilen gei srasna ve gemilerin niteliklerine gre
belirlenerek gemilere ve ilgililere duyurulur.
Klavuzluk hizmetleri
Madde 37 stanbul Boaz'nda klavuzluk hizmetleri aadaki ekilde yaplacaktr.
a) stanbul Boaz geii yapacak gemiler;
1) Karadeniz tarafnda:
Klavuz kaptan alma yeri: 41 15, 15N29 07', 94E mevkiidir. Hava ve deniz artlarna bal
olarak bu mevkii ile Hamsi Liman Feneri'ni Fil Burnu Feneri'ne birletiren izgi arasnda, Gney ynl
trafik eridinin mmkn olduunca sancak tarafndan yaplr.
Klavuz kaptan kartma yeri: 41 14' , 48N29 09' , 52E mevkiidir. Hava ve deniz artlarna
bal olarak bu mevkii ile Hamsi Liman Feneri'ni Fil Burnu Feneri'ne birletiren izgi arasnda, Kuzey
ynl trafik eridinin mmkn olduunca sancak tarafnda yaplr.
2) Marmara tarafnda:
Klavuz kaptan alma yeri: 4055' , 28N2858' , 75 E mevkiidir. Hava ve deniz artlarna bal
olarak bu mevkii ile Fenerbahe Feneri'nden geen enlem arasnda Dikkatli Bulunulacak Blge ve
Kuzey ynl trafik eridinin mmkn olduunca sancak tarafnda yaplr.
Klavuz kaptan kartma yeri: 4056' , 52N2854' , 70E mevkiidir. Havave deniz artlarna
bal olarak bu mevkii ile Fenerbahe Feneri'nden geen enlem arasnda Dikkatli Bulunulacak Blge
ve Gney ynl trafik eridinin mmkn olduunca sancak tarafndan yaplr.
b) Limana gelen ve giden gemiler;
1) Karadeniz tarafndan limana gelen gemiler, seyir halinde iken yanama manevrasna
elverecek yeterli uzaklkta, boaz klavuz kaptanlarn kartp, liman klavuz kaptanlar alacaklardr.
2) Marmara tarafndan limana gelen gemiler, liman klavuz kaptanlarn Marmara tarafndan
stanbul Boaz geii yapan gemilerle ayn yerde alacaklardr.
3) Limann, stanbul Boaz dnda kalan bir yanama yerine Liman snrlar dndan gelen
gemiler, seyir halindeyken liman klavuz kaptanlarn yanama manevrasna elverecek yeterli
mesafede alacaklardr.
4) Yukardaki gemiler demirlemilerse, liman klavuz kaptanlarn demir yerlerinde alacaklardr.
c) darece, deniz trafii ve seyir gvenliinin gerektirdii hallerde, klavuz kaptan alma ve
kartma yerlerinde deiiklik yaplabilir ve ilgililere duyurulur.
Trk Limanlarna uram ya da urayacak gemilerin emniyet ve gmrk denetimleri
Madde 38 stanbul Boaz'nda, trafik ayrm eritleri iinde emniyet ve gmrk denetimleri
yaplamaz. Ancak, gerekli grlen durumlarda emniyet ve gmrk denetimleri gemiye kacak
grevlilerce klavuz kaptan alma yerlerinde, geminin gidecei limana kadar yolda, limanda veya
kendilerine ayrlm demir yerlerinde yaplr.
Salk denetimleri
135

Madde 39 stanbul Boaz'nda salk denetimi klavuz kaptan alma yerlerinden hemen nce
veya seyir gvenliini etkilemeyecek yerlerde yaplr. Bu mevkiler Trafik Kontrol Merkezince belirlenir
ve gemilere bildirilir.
Acenta ile buluma yerleri
Madde 40 stanbul Boaz'nda seyreden gemiler; demir yerleri dnda acenta ile temas
yapamazlar. Ancak zorunlu hallerde, Trafik Kontrol stasyonlarndan izin alnarak, kendi trafik ayrm
eritlerinin en sancak tarafnda, trafik ayrm dzenine uyarak ve seyir artlarn bozmadan;
a) Gneyde 1 saati amayacak ekilde, Kumkap Barnak Feneri'nden geen boylamn
batsnda,
b) Kuzeyde 15 dakikay amayacak ekilde; Hamsi Liman ile Fil Burnu'nu birletiren izginin
kuzeyinde acenta temas yapabilirler.
ALTINCI BLM
anakkale Boaz Deniz Trafik Ayrm Dzenine
likin Kurallar
Snrlar
Madde 41 anakkale Boaz deniz trafik ayrm dzeni snrlar;
Kuzeyde:
(1) 40 37'N 02711'E,
(2) 40 27'N 02709'E,
Gneyde:
(1) 40 05'N 02611'E
(2) 40 02'N 02555'E
(3) 39 50'N 02553'E
(4) 39 44'N 02555'E
(5) 39 44'N 02609'E
Noktalarn birletiren izgiler arasnda kalan denizalandr.
Yerel deniz trafii
Madde 42 anakkale Boaz'nn karlkl iki kys arasnda aykr olarakgei yapan,
iskeleler aras seyreden ehir hatt gemileri ile dier deniz aralar trafik ayrm eritlerini en ksa
yoldan geecekler; Ege'den Marmara'ya ve Marmara'dan Ege'ye seyreden gemilerin yollarndan
kacaklar ve bu gemilere apariz vermeyeceklerdir. Ancak, atma olasl varsa, gemiler
Uluslararas Denizde atmay nleme Szlemesinin ilgili Hkmleri uyarnca gerekli nlemleri
alacaklardr.
Aknt
Madde 43 a) anakkale Boaz'nda st aknt iddeti 4 mil/saat'in stne ktnda,
manevra hz 10 mil/saat ve daha aa olan tehlikeli yk tayan gemiler, byk gemiler ve derin su
ekimli gemiler Boaz'a girmeyecek ve aknt iddetinin 4 mil/saat ve altna dmesini
bekleyeceklerdir.
Ancak, yukardaki gemilerin dnda kalan gemiler isterlerse geilerini Trafik Kontrol
Merkezi'nin tonajlarna uygun olarak ngrecei rmorkr/ rmorkrleri alarak yapabilirler.
b) anakkale Boaz'nda st aknt iddeti 6 mil/saat'in stne ktnda hz ne olursa olsun
tehlikeli yk tayan gemiler, byk gemiler ve derin su ekimli gemiler anakkale Boaz'na
girmeyecek ve aknt iddetinin 6 mil/saat'in altna dmesini bekleyeceklerdir.
c) darece, akntlarla ilgili durumlar, gemilere ve ilgililere duyurulur.
d) Aknt iddetinin veya dzeninin normale dnmesi zerine, Trafik Kontrol Merkezince,
bekleyen gemilerin Boaz'a giri sras, bu gemilerinen ksa zamanda Boazdan gemelerini
salamak iin, TBRAP'A gre tespit edilen gei srasna ve gemilerin niteliklerine gre belirlenerek
Gr uzakl
Madde 44 darece, anakkale Boaz'nda gr uzaklnn azalmasyla ilgili durumlar,
136

a) anakkale Boaz'nn herhangi bir blgesinde gr uzakl 2 mil vealtna dtnde,
Boazdan geen gemiler, radarlarn srekli ve iyi resim verecek biimde ak tutacaklardr. ki radar
bulunan gemilerde, bir radar klavuz kaptann kullanmna verilecektir.
b) anakkale Boaz'nn herhangi bir blgesinde gr uzakl 1 mil ve altna dtnde,
deniz trafii uygun grlen tek yne ak tutulacak ve kar yne kapatlacaktr. Bu srada, tehlikeli yk
tayan gemiler, byk gemiler ve derin su ekimli gemiler anakkale Boaz'na girmeyecektir.
c) anakkale Boaz'nn herhangi bir blgesinde gr uzakl yarm mil ve altna
dtnde anakkale Boaz gei trafii iki yne de kapatlacaktr.
d) anakkale Boaz'nda gr uzaklnn seyre elverili duruma gelmesi zerine Trafik
Konkrol Merkezince, bekleyen gemilerin Boaza giri sras, bubu gemilerin en ksa zamanda
Boazdan gemelerini salamak iin, TBRAP'a gre tespit edilen gei srasna ve gemilerin
niteliklerine gre belirlenerek gemilere ve ilgililere duyurulur.
Klavuzluk hizmetleri
Madde 45 anakkale Boaz'nda klavuzluk hizmetleri aadaki ekilde yaplacaktr.
a) anakkale Boaz geii yapacak gemiler:
1) Ege tarafnda:
Klavuz kaptan alma yeri: 40 00' 45N26 08' , 15E mevkiidir. Hava ve deniz artlarna bal
olarak bu mevkii ile Kumkale Fenerinden geen boylam arasnda, Kuzey ynl trafik eridinin mmkn
olduunca sancak tarafnda yaplr.
Klavuz kaptan kartma yeri: 40 01', 55N26 08, 20E mevkiidir. Hava ve deniz artlarna bal
olarak bu mevkii ile Kumkale Fenerinden geen boylam arasnda, Gney ynl trafik eridinin
mmkn olduunca sancak tarafnda yaplr.
2) Marmara tarafnda:
Klavuz kaptan alma yeri: 40 25',70N26
44', 15E mevkiidir. Hava ve deniz artlarna bal olarak bu mevkii ile Gelibolu Fenerinden ge
en boylam arasnda, Gney ynl trafik eridinin mmkn olduunca sancak tarafndan yaplr.
Klavuz kaptan kartma yeri: 40 25', 05N26 44', 10E mevkiidir. Hava ve deniz artlarna
bal olarak bu mevkii ile Gelibolu Feneri'nden geen boylamarasnda, Kuzey ynl trafik eridinin
mmkn olduunca sancak tarafnda yaplr.
b) Limana gelen ve giden gemiler;
1) anakkale Boaz dndan Limana gelen gemiler, boaz klavuz kaptanlarn, anakkale
Boaz geii yapan gemilerle ayn yerde alacaklardr. Bu gemiler seyir halindeyken yanama
manevrasna elverecek yeterli uzaklkta, boaz klavuz kaptanlarn kartp, liman klavuz kaptanlarn
alacaklardr.
2) Limann, anakkale Boaz dnda kalan bir yanama yerine Liman snrlar dnda gelen
gemiler, seyir halindeyken, liman klavuz kaptanlarn yanama manevrasna elverecek yeterli
mesafede alacaklardr.
3) Yukardaki gemiler demirlemilerse, liman klavuz kaptanlarn demir yerlerine alacaklardr.
c) darece, deniz trafii ve seyir gvenliinin gerektirdii hallerde, klavuz kaptan alma ve
kartma yerlerinde deiiklik yaplabilir ve ilgililere duyurulur.
Trk Limanlarna uram ya da urayacak gemilerin emniyet ve gmrk denetimleri
Madde 46 anakkale Boaz'nda, trafik ayrm eritleri iinde emniyet ve gmrk denetimleri
yaplamaz. Ancak, gerekli grlen durumlarda emniyet ve gmrk denetimleri gemiye kacak
grevlilerce klavuz kaptan alma yerlerinde; geminin gidecei limana kadar yolda, limanda veya
kendilerine ayrlm demir yerlerinde yaplabilir.
Salk denetimleri
Madde 47 anakkale Boaz'nda salk denetimi, Ege'den girite ve klavuz kaptan alma
yerlerinden hemen nce veya seyir gvenliini etkilemeyecek yerlerde yaplr. Bu mevkiler Trafik
Kontrol Merkezince belirlenir ve bildirilir.
Acenta ile buluma yerleri
Madde 48 anakkale Boaz'nda seyreden gemiler; demir yerleri dnda acenta ile temas
yapamazlar.
Ancak zorunlu hallerde, Trafik Kontrol stasyonlarndan izin alnarak kendi trafik ayrm
eritlerinin en sancak tarafnda, trafik ayrm dzenine uyarak ve seyir artlarn bozmadan, 1 saati
amayacak ekilde Kanldere ve Karanfil Fenerlerini birletiren hattn gneyinde acenta temas
yapabilirler.

137

YEDNC BLM
eitli Hkmler

Tzk hkmlerinin bir ksmndan ayrk tutulan gemiler
Madde 49 Sava gemilerine, yardmc sava gemilerine ve ticari amala kullanlmayan dier
devlet gemilerine bu Tzk hkmlerinin 5, 9, 10, 11, 12,15, 21, 25, 26, 27, 31, 38, 39, 46, 47 ve 51
inci maddeleri ve 6 nc maddenin(a) bendi uygulanmaz.
zgr gei hakk ve masum gei hakk

Madde 50 (Mlga: 22.3.1999 - 99/12660 K.)

Tzk hkmlerine aykr davran
Madde 51 Tzk hkmlerine aykr davrand saptanan gemi kaptanlarna ve gemi
adamlarna ilgili mevzuatn gerektirdii hkmler uygulanr.

Yrrlkten kaldrlan hkmler
Madde 52 23.11.1993 tarih ve 1993/5061 sayl Bakanlar Kurulu Kararyla yrrle konulan
"Boazlar ve Marmara Blgesi Deniz Trafik Dzeni HakkndaTzk" yrrlkten kaldrlmtr.

Yrrlk
Madde 53 T.C. Anayasa'nn 115 nci ve 3046 sayl Bakanlklarn Kurulu ve Grev Esaslar
Hakkndaki Kanunun 37 nci Maddesi ile 618 sayl Limanlar Kanunun 2 nci Maddesine dayanlarak
hazrlanan ve Danty'ca incelenmi olan bu Tzk hkmleri Resmi Gazetede yaymland tarihte
yrrle girer.

Yrtme
Madde 54 Bu Tzk Hkmlerini Bakanlar Kurulu yrtr.

138

EK I
TRAFK AYIRIM DZENLER

stanbul Boaz Kuzey Yaklamas
stanbul Boaz
stanbul Boaz Gney Yaklamas ve Marmara Denizi
anakkale Boaz
anakkale Boaz Gney Bat Yaklamas

139

EK1.1

STANBUL BOAZI KUZEY YAKLAMASI

lgili Harita: Trk deniz haritas 1811 (INT3758), 1993 basml
Not: Bu haritada Avrupa datumu esas alnmtr.
Trafik Ayrm Dzeninin tanmlanmas
(a) Aadaki mevkiileri birletiren hatlarn snrlad KuzeyGney ynlbir trafik ayrm
blgesi tesis edilmitir.

(1) 4120'.50N, 2909'.90E
(2) 4120'.00N, 2912'.50E
(3) 4113'.60N, 2907'.98E
(b) Yukardaki (a) paragraf ile verilen ayrm blgesi ile aadaki mevkileri birletiren hat
arasnda Kuzeydou ynl trafik iin bir trafik eridi tesis edilmitir.

(4) 4115'.80N, 2916'.90E
(5) 4114'.10N, 2910'.00E
(6) 4113'.36N, 2908'.55E
(c) Yukardaki (a) paragraf ile verilen ayrm blgesi ile aadaki mevkiileri birletiren hat
arasnda Gney, Gneybat ynl trafik iin bir trafik eridi tesis edilmitir.

(7) 4119'.40N, 2902'.00E
(8) 4114'.70N, 2907'.20E
(9) 4113'.80N, 2907'.50E
140

141

EK1.2
STANBUL BOAZI
lgili Haritalar: Trk deniz haritalar 2921 (INT3756), 1993 basml;2921A, 1992 basml; 2921
B, 1992 basml
Not: Bu haritalarda Avrupa datumu esas alnmtr.
1. stanbul Boaz'nda ters ynl gemi trafiini birbirinden ayrmak maksadyla trafik eritleri
tesis edilmitir.
2. stanbul Boaz trafik eritlerinin tanmlanmas:
Trafik eritleri Kuzeyde Anadolu feneriRumeli fenerini birletiren hat ileGneyde Ahrkap
feneriKadky nci burnu mendirek fenerini birletiren hat ve aada koorninatlar verilen trafik
eritleri d snrlar arasnda kalan denizalandr.
3. stanbul Boaz trafik eritleri:
(a) Aadaki mevkiileri birletiren hat trafik eritleri orta hattdr.
3. 41 13'.60N, 29 07'.98E 10. 41.12'.18N, 29 06'.83E
11. 41 10'.88N, 29 05'.08E 12. 41.09'.38N, 29 03'.53E
13. 41 08'.92N, 29 03'.53E 14. 41.07'.38N, 29 05'.00E
15. 41 07'.21N, 29 05'.00E 16. 41.06'.38N, 29 03'.81E
17. 41 06'.00N, 29 03'.67E 18. 41.04'.98N, 29 03'.65E
19. 41 04'.53N, 29 03'.17E 20. 41.03'.10N, 29 02'.60E
21. 41 01'.55N, 28 59'.91E 22. 41.01'.40N, 28 59'.80E
23. 41 00'.15N, 28 59'.75E
(b) istanbul Boaz trafik eridi Dou snr
24. 41 00'.00N, 29 00'.06E 25. 41.01'.10N, 29 00'.07E
26. 41 01'.50N, 29 00'.20E 27. 41.03'.10N, 29 02'.96E
28. 41 04'.50N, 29 03'.33E 29. 41.04'.97N, 29 03'.92E
30. 41 06'.05N, 29 03'.85E 31. 41.06'.35N, 29 04'.00E
32. 41 17'.20N, 29 05'.40E 33. 41.07'.40N, 29 05'.35E
34. 41 08'.85N, 29 03'.89E 35. 41.09'.48N, 29 03'.84E
36. 41 10'.80N, 29 05'.20E 37. 41.11'.67N, 29 06'.78E
38. 41 12'.30N, 29 07'.20E 6. 41.13'.36N, 29 08'.55E
(c) stanbul Boaz trafik eridi Bat snr
9. 41 13'.80N, 29 07'.50E 39. 41.12'.30N, 29 06'.63E
40. 41 12'.00N, 29 06'.00E 41. 41.10'.51N, 29 04'.50E
42. 41 09'.52N, 29 03'.29E 43. 41.09'.03N, 29 03'.27E
44. 41 07'.48N, 29 04'.62E 45. 41.06'.25N, 29 03'.50E
46. 41 05'.13N, 29 03'.53E 47. 41.04'.92N, 29 03'.40E
48. 41 04'.57N, 29 02'.94E 49. 41.04'.13N, 29 02'.85E
50. 41 02'.97N, 29 02'.07E 51. 41.01'.73N, 28 59'.73E
52. 41 01'.29N, 28 59'.45E 53. 41.00'.30N, 28 59'.42E

142

EK 1.3
STANBUL BOAZI GNEY YAKLAMASI VE MARMARA DENZ
lgili Haritalar: Trk deniz haritalar 2923 (INT3754), 1991 basml; 293, 1990 basml; 295
(INT3752), 1988 basml
Not: Bu haritalarda Avrupa datumu esas alnmtr.
Trafik ayrm dzeninin tanmlanmas.
(a) stanbul Boaz trafik eridi orta hattnn devam olan bir hat tesis edilmitir.
(23) 4100'.15N, 2859'.75E
(54) 4059'.53N, 2859'.73E
(55) 4058'.80N, 2859'.44E
143

(b) Aadaki mevkiileri birletiren hatlarn snrlad bir trafik ayrm blgesi tesis edilmitir.
(55) 4058'.80N, 2859'.44E
(56) 4057'.53N, 2858'.63E
(57) 4057'.78N, 2858'.11E
(c) (58) 40 56'.10N,2857'.00E merkez olmak zere 1,5 gomina yarapl daire eklinde bir
saknlacak blge ile aadaki noktalar birletiren hatlarn snrlad, dikkatli bulunacak blge tesis
edilmitir.
(71) 4058'.21N, 2857'.22E
(57) 4057'.78N, 2858'.11E
(56) 4057'.53N, 2858'.63E
(81A) 4056'.83N, 2900'.06E
(81) 4055'.00N, 2900'.06E
(67) 4054'.70N, 2858'.55E
(68) 4053'.78N, 2857'.15E
(76) 4042'.20N, 2738'.09E
(59) 4054'.30N, 2855'.40E
(65) 4055'.58N, 2854'.82E
(71A) 4056'.83N, 2854'.23E
(d) Aadaki mevkiileri birletiren hatlarn snrlad bir trafik ayrm blgesi tesis edilmitir.
(59) 4054'.30N, 2855'.40E
(60) 4052'.40N, 2852'.10E
(61) 4044'.20N, 2738'.09E
(62) 4026'.00N, 2645'.25E
(63) 4045'.42N, 2738'.09E
(64) 4053'.90N, 2852'.10E
(65) 4055'.58N, 2854'.82E
(e) Aadaki mevkiileri birletiren hatlarn snrlad bir trafik ayrm blgesi tesis edilmitir.
(66) 4051'.50N, 2900'.31E
(67) 4054'.70N, 2858'.55E
(68) 4053'.78N, 2857'.15E
(69) 4051'.95N, 2858'.00E
(f) Yukardaki (a), (b), (c) ve (d) paragraflarnda tanmlanan trafik ayrm blgeleri / hat ile
aadaki mevkiileri birletiren hat arasnda Marmara Denizi'nde, anakkale Boaz istikametinde bir
trafik eridi tesis edilmitir.
(53) 4100'.30N, 2859'.42E
(70) 4059'.50N, 2859'.39E
(71) 4058'.21N, 2857'.22E
(72) 4055'.89N, 2852'.09E
(73) 4047'.40N, 2738'.09E
(74) 4026'.50N, 2645'.25E
(g) Yukardaki (d, (c), (b) ve (a) paragraflarnda tanmlanan trafik ayrm blgeleri/hat ile
aadaki mevkiileri birletiren hat arasnda Marmara Denizi'nde, stanbul Boaz istikametinde bir
trafik eridi tesis edilmitir.
(75) 4025'.50N, 2645'.25E
(76) 4042'.20N, 2738'.09E
(77) 4050'.39N, 2852'.07E
(78) 4052',90N, 2855'.92E
144

(h) stanbul Boaz'n geip zmit Krfezi'ne seyredecek tekneler yukardaki (e) paragrafnda
tanmlanan trafik eridi ve yukardaki (c), (e) paragraflarnda tanmlanan trafik ayrm blgeleri ile
yukardaki (d) paragrafnda tanmlanan trafik ayrm blgesi ve aadaki mevkiilerden geen hat
arasnda tesis edilmi gneydou trafik eridini takip ederler.
(78) 4052'.90N, 2855'.92E
(79) 4051'.50N, 2856'.57E
(i) Gney ve Dou Marmara ile zmit Krfezi'nden gelerek stanbul Boaz'na seyderecek
tekneler iin (e) parafrafnda tanmlanan trafik ayrm blgesi ile aadaki mevkiileri birletiren hat
arasnda bir trafik eridi tesis edilmitir.
(80) 4052'.00N, 2901'.73E
(81) 4055'.00N, 2900'.06E

145

146

EK1.4
ANAKKALE BOAZI

lgili Harita: Trk deniz haritas 212 (INT3750), 1991 basml
Not: Bu haritada Avrupa datumu esas alnmtr.
1. anakkale Boaz'nda ters ynl gemi trafiini birbirinden ayrmak maksadyla trafik eritleri
tesis edilmitir.
2. anakkale Boaz trafik eritlerinin tanmlanmas:
anakkale Boaz trafik eritleri Gneybatda Mehmetik Burnu Fenerini, Kumkale Burnu
Fenerine birletiren hat ile Kuzeydouda Gelibolu Fenerini ardak Fenerine birletiren hat arasnda ve
aada koordinatlar verilen anakkale Boaz trafik eridi d snrlar arasnda kalan denizalandr.
3. anakkale Boaz trafik eritleri:
(I) anakkale Boaz orta hatt ve Gney ktaki hattn devam olan trafik ayrm eridi
(a) anakkale Boaz Orta Hatt:
(62) 4026'.00N, 2645'.25E (82) 4024'.05N. 2641'.65E
(83) 4022'.83N, 2640'.21E (84) 4020'.90N. 2638'.55E
(85) 4018'.62N, 2635'.88E (86) 4013'.40N. 2627'.80E
(87) 4012'.11N, 2623'.50E (88) 4011'.63N. 2622'.95E
(89) 4009'.00N, 2623'.40E (90) 4008'.55N. 2623'.31E
(91) 4008'.15N, 2623'.09E (92) 4004'.25N. 2618'.54E
(93) 4002'.59N, 2615'.45E
(b) Orta hattn devam olan Trafik Ayrm Blgesi:
(93) 4002'.59N, 2615'.45E
(120) 4001'.52N, 2611'.18E
(125) 4001'.28N, 2611'.41E
(126) 4001'.90N, 2614'.32E
(II) anakkale Boaz trafik eridi Dou snr:
(94) 4000'.99N, 2611'.70E (95) 4001'.10N. 2615'.01E
(96) 4001'.90N, 2617'.22E (97) 4007'.70N. 2623'.48E
(98) 4008'.90N, 2623'.70E (99) 4009'.50N. 2623'.95E
(100) 4011'.84N, 2623'.62E (101) 4013'.10N. 2628'.90E
(102) 4016'.90N, 2634'.35E (103) 4018'.10N. 2636'.30E
(104) 4020'.50N, 2639'.18E (105) 4023'.65N. 2642'.04E
(75) 4025'.50N, 2645'.25E
(III) anakkale Boaz trafik eridi Bat snr:
(74) 4026'.50N, 2645'.25E (106) 4024'.45N, 2641'.20E
(107) 4023'.20N, 2639'.25E (108) 4021'.30N, 2637'.82E
(109) 4019'.10N, 2635'.45E (110) 4014'.50N, 2627'.88E
(111) 4013'.12N, 2625'.55E (112) 4012'.46N, 2623'.31E
(113) 4012'.02N, 2622'.50E (114) 4011'.39N, 2622'.19E
(115) 4008'.73N, 2623'.10E (116) 4008'.42N, 2622'.91E
(117) 4005'.60N, 2618'.95E (118) 4002'.67N, 2613'.24E
(119) 4002'.00N, 2611'.03E

Trk Boazlarnda haberleme dili ngilizcedir, bu nedenle SP-1 ve SP-2 raporlar ngilizce olarak
verilmitir. zellikle tehlikeli yk tayan gemilerde SP-1 Raporlarnn 48 saat nceden idareye
verilmesi, gemi planlamalarnda kolaylk salamakta olup, idare tarafndan istenmektedir.

147

ALTINCI
B L M

6.1 - ACENTE VE GEMYE VERLEN HZMETLER

6.1.1 Giri

b. Gemiye Kumanya kmali
c. Gemiye Yedek Para Verilmesi
d. Gemiye Su kmali

6.1.2 Gemi Personeline Verilen Hizmetler

b. lm
c. Tayfa Giri klar
e. Kaptan Avans

HAZIRLAYAN
Yavuz TARKU
148

6.1 ACENTE ve GEMYE VERLEN HZMETLER

6.1.1 Giri

Acentenin tanmn tekrar yapmak gerekirse; Bakas adna hareket etmek zere grevlendirilen kii
veya firmadr diyebiliriz. Baka bir deyile, acente kendisini grevlendiren, kirac, armatr veya gemi
operatr olarak her trl durumu muhakeme ederken, iverenin asndan konulara yaklamas
gerekmektedir.

Gerekte, bizi grevlendiren ahs veya firmaya acentelik grevini ifa ederken, kendimizi onlarn yerine
koymamz ve nasl davranlmak istiyorsak ayn ekilde davranmamz gerektii kural unutulmamaldr.

Herhanki bir ekilde iverenle temasmz esnasnda; Eer bu gemi benim gemim olsayd, neleri
bilmem gerekirdi diye dnp, kar tarafa dersimizi tam olarak alp cevap vermemiz gerekir. Bu
bilgileri verirken, btn olaslklar gzden geirmemiz gerekir ve kardakinin, acente olarak beni
nomine etmesi neticesindeki katma deer kazanc ne olacak diye dnp, bize iverenin gz kula
ve beyni olarak hareket ettiimizi gstermeliyiz. Denizcilikde srprize yer yoktur, srprizden kastmz,
olumlu ve olumsuz srprizlerdir. rnek vermek gerekirse; Gemi gelmeden nce tahmini operasyon
detaylarn mmkn olduunca geree yakn vermeliyiz ve operasyon detaylarn devaml olarak
gnde en az bir kere tercihen sabah ve akam olmak zere iki kere gncellemeliyiz. Eer geminin
kalkn ayn 5 i olarak verip, geminin kalk ayn 10 u olursa, armatrn daha sonra urayaca
limana ge giderek i kaybna neden olacaktr. Eer gemi ayn ikisinde biterse, armatrn beinde
kalkacak diye redettii baz ileri almasna engel olur, ayrca gidecei limanlardaki operasyonlarda da
gecikmelere sebep olabiliriz. Hi bir zaman unutmamak gerekir ki denizcilikde vakit nakitdir. Eer gemi
on dakika erken kalkacaksa, on dakika erken kalkmaldr. Belki 10 dakikalk gecikme Sez kanalnda
Konvoya girmesine engel olacak ve bylece en az yarm gne mal olacaktr. Gemi kiralamalarnn
gnlk olarak hesapland dnlrse verilen zarar ortadadr.
Normal olarak bir geminin opersayonunu aadaki emada verildii ekilde zetleyebiliriz;

Inquiry / Appointment
Terminal ve Liman Kontrol et
Btn gerekli liman bilgilerini topla.
Proforma D/A
Nominasyon konfirmesi
Masraflar iste/tahsil et
Geminin operasyonu
Servis salayclara deme
Gmrk, polis, liman
bakanl, shhiye vs.
Statement of facts/
bill of lading / manifest
Operasyon prosedurlerini
tamamla
Kalk Detaylarn
Gerekli yerlere bildir
3. Kalk
Gmrk, polis, liman
bakanl, shhiye vs.
Operasyon Prosedrleri
2. Var

Dokumantasyon
Var Detaylarn
Gerekli yerlere bildir
Gemi hesaplarnn hazrlan
Ve kapatlmas
Her zamana aklmzda
bulundurmak gerekir ki iyi
bir operasyonunun ana
damar
KOMUNIKASYON dur.
149

Yukardaki ilem silsilesinde kendi kendimize sormak gerekirse, acente tarafndan bir geminin
nominasyonu alnd zaman ve bu nominasyonu gemiye vereceimiz hizmetlerin sat olarak
dnrsek, bizce ne zaman vereceimiz servisi satm olduumuzu varsayarz. Nominasyonun
veriliini, geminin yanamasn, geli kontroln yaptmz zaman m, yoksa geminin limandan kalk
m? Buna verilecek en doru cevap, btn evraklarn istenilen yerlere yollanmasnn bitimi ve
muhasebe kaytlarmzda bakiyenin 0 olarak gzkt zamandr diye genelleme yapabiliriz. Lakin,
Trkiyede btn bu ilemler bittikden sonra, gmrn at eksiklik ve fazlalk takibatlar, sigortann
hasar tazmini nedeniyle aaca davalar vs ile geminin urann tamamlanmas daha uzun seneler
de srebilecei iin, her ne kadar bakiye 0 olsa da bu tip konular iin acente olarak tedbirimizi gemi
kalkmadan almamzn her zaman faydas olacaktr.

Her ne kadar, gemi operasyonu esnasnda acente ofisi tarafndan salanan belgeler, bir dzen
gsteriyor olsa bile, gemiyle direkt temas eden acente memurlarnn firmann vitrini olduunu her
zaman hatrlamalyz. Netice de Boarding Clark olarak adlandracamz acente memurlarnn, klk
kiyafetinden, bilgi yeterliliine ve ayrca davranlaryla da acenteyi temsil ettiklerini hi bir zaman
unutmamalyz. Bunlarn yannda geminin istedii hizmetlerle ilgili demelerden kimin sorumlu olduu
ve acente olarak hangi servisleri ne kadar crete yapacamz konusunun aydnlanm olmas bir
artdr. Bu nedenle gemiye kacak acente memurunun gemiye kmadan nce aadaki konularda
bilgisinin tam olmas gerekir;

Acente kimin iin alyor, nominasyon kimden ve ne araclyla geldi?
Gemi nereye yanaacak, cargo operasyonunun detay nedir?
Gemi ne ykleyecek / boaltacak, ne ekilde ykleme / boaltma yaplacak?
Operasyon ne kadar srecek, fazla mesaide alma olacak m?
Operasyon ne zaman balayacak, hangi saatlerde ara verilecek?
Yakt, yedek para, kumanya, p, sv atk bertarafna ihiyac varsa ne zaman servis
verilecek, servis detaylar ve fiyatlar konusunda bilgim var m?
Posta, Kurye vs varm, gemiye ilk kda yanmda m?
Ykleme ve boaltma ile alakal, zel donanm, stma, soutma, balast ayar, survey ihtiyac /
detay durumlar nedir, varsa ne ekilde ayarlamalar yaplmtr?
evre koruma ile ilgili limana zg yerel uygulamalar nedir, gemi personelinin uymas gereken
kurallar nelerdir?
Gemi personeline, ehri gezdiklerinde dikkat etmeleri gerekenlerle alakal bilgi, harita vs
yanmda m?
Gemi nereden geliyor, nereye gidiyor?
Armatr temsilcisi, ykleyici / alc temsilcisi, otoriteler, port state kontrol gemiye gelecekler mi,
geleceklerse ziyaret saatleri nedir?
Hangi hizmetleri biz deyeceiz, hangi hizmetleri gemi kaptanndan tahsil edeceiz veya
geminin armatrne, kiracsna vs ayr fatura edeceiz?

Acente olarak KOMNKASYON szcnn anahtar olduunu unutmamamz gerekir. Eksik bilgi
ak;
Mteri memnuniyetsizliine,
Kaybna
Geminin, evrenin ve kendimizin emniyetsizliine,
Kk problemlerin abukca bymesine vs. neden olabilir.

Bu nedenle, karmzdakiyle yaptmz kominikasyondan nce, dersimizi tam olarak alarak, her
trl olaslklar gz nne alnarak, eksiksiz bilgi akn zamannda yapmamz gerekir. Bir eyi asla
unutmamamz lazm, Sz Uar Yaz Kalr, yaptmz btn bilgi akn, eksiksiz, gzel bir dille yazl
olarak yapmamz gerekmektedir. rnek olarak vermek gerekirse, gemi kaptanyla telefonda operasyon
detaylar konusunda konuulup, operasyonun ne ekilde yaplaca kararlatrldktan sonra telefon
konumas biter bitmez, hemen gemiye, telefon grmemize istinaden diye balayarak, konuma
detaylarn yazl olarak iletmeliyiz ki, eer bir yanl anlalma varsa, bunun iin banda iken tesbit
edilmesine yardmc olur. Ayrca konu hakknda alakal birimler de yazda kopya konularak, onlarn da
konuya vakf olmalar salanr.

150

Gemiye kan acente memurunun ayrca gemideki hiyerarinin ne ekilde olduu konusunda da bilgi
sahibi olmas gerekmektedir. Gemilerdeki alma dzeni aa yukar btn gemilerde (yolcu gemileri
hari ki onlarn ayrca Otel, Tur Operasyonu vs gibi blmleri de vardr ) aadaki gibidir.

Gemi kalkmadan nce verilen servislerle alakal gemi kaptanndan servis alndsna kae ve imza
almalyz. Aldmz bu imzalarn karlnda verilen hizmetin faturalama ilemi yaplacaktr. Bylece,
gemi ileteni fatura aldnda bize cretlerin ne ile alakal olduu konusunda soru sormaz ve bizim de
zaman kaybmz nlenmi olur. Ayrca gemi iletenine vekaleten, kaptann imzalad belgeler
cretlerin tahsili konusunda kabilecek ihtilaflarda ana delil olarak dnya mahkemelerinde
kullanlmaktadr.

Ayrca gemiye verilecek hizmetlerin cretleri detayl olarak gemi ileticisine ve gemi kaptanna
bildirerek, fiyat teyitlerinin ve hizmetin verilmesi onayn yazl olarak almalyz.


Gemilere ykle ilgili hizmet dnda geminin ileyii ile alakal hizmetler de acente tarafndan organize
edilerek karlanr. Bu hizmetler geminin emniyetli bir ekilde operasyon yapmas iin gerekli olup,
sorunsuz olarak karlanmas iin acentenin planl bir ekilde hizmet vermesi gerekir. Gemiye verilen
Hizmetlerin Ana hatlar aadaki gibidir.


Kmrle alan buharl gemiler devrinin kapanmas ve gemilerin genelde dizel makine ile almalar
neticesinde, gemilere yakt olarak akaryakt ikmali yaplmaktadr. Eskiden bu tip yakt ikmalleri
acenteler araclyla yaplrken, gnmzde uluslararas yakt brokerleri araclyla yakt teslimleri
yaplmaktadr. Yakt teslimatlarnda koordinatr grevini halen acente yapmaktadr. Gemilerin
Radio Officer
Ordinary Seamen
Able Bodied Seamen
Boatswain
Third Officer(s)
Second Officer
Chief Officer
Deck Department
Second Engineer
Third Engineer(s)
wiper(s)
Oiler(s)
Electrician(s)
First Engineer
Chief Engineer
Engine Department
Messmen
Stewards
Chief Steward
Stewards Department
MASTER
Commanding
Officer of
the vessel
151

ihtiyalar genelde Fuel Oil veya Gas Oil olmaktadr. Ayrca yaktlarda evreyi etkileme vs gibi
nedenlerle siparilerde slfr oranlar vs eklinde detayl yakt zellikleri bildirilir ki eer yaktn
zellikleri, gemi operatrnn kriterlerine uymuyorsa nceden durumu ivedilikle gemi operatrne ve
kaptanna bildirmek gerekir. Bu nedenle bu grevi laykyla yaparken dikkat etmemiz gereken
konularn bazlarn aadaki gibi zetleyebiliriz.

Geminin/Armatrn siparii ile akaryakt ikmalcisinin gemiye verecei mamul zellikleri ayn
mdr?
Geminin yakt almndan sonraki su ekimi, yklemeden sonra ulaaca seviyenin operasyon
yapt limandaki derinlikle uyumas gerekmektedir. Bu durumun, gemi kaptan ile tartlmas
gerekmektedir.
Yakt ikmali yapan firmalarn Gmrk Muamelesinin yaplmas esnasnda acenteden istedikleri
talepnamelere acentenin yakt bedeli demesinden sorumlu olmadna dair ekleyecei bir
cmle, ileride yakt tedarikcisi ile yakt sipari veren arasnda olabilecek kanuni ihtilaflarda
acentenin sorumluluk almamasna neden olacaktr.
Baz durumlarda, Gemiye verilen yakt miktar ile acentenin Gmre verdii talepnamede
yazan miktar arasnda az veya ok (genelde yazlan miktardan, kapasitenin yanl
hesaplanmas vs gibi sebeplerle) fark olmas durumunda, bu durumu ilgili gme yazl
olarak bildirmek gerekir. Aksi takdirde Gmre kar acente de sorumlu duruma der. Yakt
miktarlar, gemi kaptanndan yazl olarak istenmelidir.
Her zaman yakt lmleri konusunda tecrbe sahibi ve yeterlilii olan en az bir firmann
mesai saatleri harici kontak detaylar dhil bilgisi hazr olmaldr. Gemi kaptan ile yakt
tedarikcisi arasndaki verilen yaktn miktar konusundaki ihtilaflarda, geerli lmler bu tip
survey firmas tarafndan ivedilikle yaplmaldr.
Yakt gemi tankeri ile tedarik ediliyorsa, gemi kaptanna yakt barcnn hangi saatde geminin
yannda olmasn istedii sorulur ve gelen cevaba istinaden yakt tedarikcisi firma ile yaktn
verilecei saat vs konusunda mtabakata varlr. Gemiye yakt tankerinin detaylar, telefon
numaras, bulunduu VHF kanal, yakt pompalama kapasitesi vs dhil bilgi verilir. Ayrca
eer yakt demir mevkiinde verilecekse, takribi yakt ikmal blgesi detaylar gemiye ve yakt
tankerine bildirilir.
Eer yakt kara tankeri ile verilecekse, geminin bulunduu liman iletmesi ile yakt siparii
vermeden nce temasa geip, bu tip yakt ikmalinin yaplp yaplamayaca teyidini almalyz.
Ayrca bundan doabilecek ve gemi iletmesinin demesi gereken cretler de gemi ileticine
detayl olarak bildirilmelidir.
Yakt teslimi srasnda evre kirliliini engelleyici her trl tedbirin alnmas gerektii hem yakt
ikmalcisine hem de gemi kaptanna hatrlatlr.
Gemi kaptan eer yakt numunelerini postalamak istiyorsa, bu rneklerle ilgili gemi kaptan
tarafndan fatura hazrlanmas gerektii ve yakt numunesinin uluslararas standartlarda kurye
firmalarnn tama koullarna uygun paketlenmesi gerektii hatrlatlr. Bu tip yakt
numunelerinin uluslaras kurye vastas ile postalanmas durumunda genelde alc firmann
Kurye Firma ile antlamasn belirten hesap numaras ile gnderimi temin edilir. Bylece
acentenin kurye creti demesi gerekmez.
Kk kabotajda bulunan bir gemiye transit yakt ikmali, yrrlkdeki Gmrk Kanununun i lgili
maddeleri gereince yaplamaz. Bu nedenle Trk bayrakl gemilere yakt ikmali yaplrken,
verilecek yakt byk veya kk kabotajda kullanacandan emin olmamz gerekir.
Yakt ikmallerinde, ikmal yaplacak limann veya demir sahasnn uygulama prosedrleri
gerei, gerekli otoritelere, Gmrk Muhafaza, Liman letmeleri, VTS vb gibi mercilere yazl
haber vermek gerekmektedir. Ayrca gemiye verilen yaktlar iin hazrlanm beyannamelerin
bir nshalar gemiye braklmaldr. Bu konuda hem yakt tedarikcisi firmaya hem de gemi
kaptanna durumu hatrlatmaldr. nk gemi geli ve gidi kontrolleri esnasnda grevli
Gmrk Muhafaza memuru tarafndan hazrlanan soru ktlarnda geminin var ve
kalkndaki yakt durumu sorgulanmakta ve gemiye verilen akaryaktn detaylar
beyannamelerden kontrol edilerek sorgu ktlarna kayt edilmektedir. Beyannamelerin
gemide olmamas durumunda gemi kalklarnda gecikmeler yaanabilinir.

152

b. Gemi Kumanya kmalleri

Gemi zerinde alan gemi personeli ve yolcularn kumanya ikmalleri, kumanya firmalar (Ship
Chandlers) tarafndan salanr. Her ne kadar genelde geminin bu tip ihtiyalar gemi acentesi
araclyla karlansa da gnmzde zellikle uluslararas kumanya irketlerinin youn kullanm ve
internet ortamnda servis veren firmalara ulamn kolay olmas sebebiyle acentelerin kumanya
salama konusundaki grevleri gittikce azalan ekilde de olsa halen devam etmektedir.
Yk Gemisi ileticileri genelde iki ayr ekilde gemi kumanyasnn ne ekilde gemiye verilecei
uygulamas yapmaktadrlar;

1. Gemi leticisi tarafndan ya uluslararas kumanya tedarikcisi firmalar, ya gemi acenteleri, ya da
geminin urak yapt limandaki mahalli kumanya tedarikcileri tarafndan, gemi kaptannn bildirdii
ihtiya listesine, personelin sendikal haklarnn ya da alma kontratlarnn detaylar erevesinde, en
ekonomik ekilde gemiye temin edilebilecek limanda sefer sreleri de gz nne alnarak gemi iletici
firmann satn alma departman araclyla karlanr.

2. Gemi ileticisi firmalar, gemi personelinin kontratlar, sendikal haklar erevesinde gemi
personelinin gnlk iae bedellerinin, sefer sresi gz nne alnarak gemi kaptanna kumanya bedeli
nakit olarak denir ve gemide personel tarafndan kurulan alm komisyonu tarafndan gemi kaptan
bakanlnda satn alnr.

zellikle yolcu gemilerinde, gemiye verilen kumanyann belirli standartlara uymas ve istenilen
kumanyann bazlarnn Trkiyede bulunmamas problemleri nedeniyle, yurt dndaki uluslararas
firmalar tarafndan kumanya ikmalleri yaplabilir ki bu durumda kumanya karayolu, denizyolu veya
hava yoluyla yollanabilir. Bu durumda gemi ileticisi firmaya, gnderilecek kumanyann hangi evraklar
eliinde, hangi ekilde ve en ge geli zamann bildirmek gemi acentesinin grevleri arasndadr.

Acente araclyla kumanya almlarnda acentenin dikkat etmesi gereken baz hususlar aadaki gibi
zetlenebilinir.

allacak kumanyac firma seiminde titiz davranmak gerekir. htiya duyulan kumanyann
kalitesi, fiyatlar ve tedarik sresinin ksal gibi kriterler mukayese edilmelidir. Ayrca,
allacak firmann tecrbe sahibi olmas ve kumanyac diline hkim olmas gerekmektedir.
Verilecek kumanyalar iin Gmrk Muamelerinin tam ve eksiksiz olarak yapldndan emin
olmalyz. Ayrca, kumanya ile alakal Gmrk Beyannamesi, gmrkden onayl fatura vs gibi
belgelerin birer suretlerinin gemide her zaman bulundurulmas gerekir ki, gemiye gelen grevli
memurlar veya gidi sorgusu srasnda ibraz yrrlkdeki gmrk kanunlar gerei gereklidir.
Gemiye verilecek kumanyann ayrntl fiyat listesi, gemi ileteninin talimatna bal olarak
onaylanmak zere gemi ileticine ve/veya gemi kaptanna yollanr. Yazl teyid alnmasn
mteakiben, kumanya tedarikine gidilir.
zellikle ISO sertifikasna sahip acentelerde, kumanya teslimi ve almna ait kurallar detayl
olarak da belirtilmi olup, bu durumda firmalarn Kalite Klavuzlarnn takip edilmesi gereklidir.
Kumanya iinde bozulabilir durumda olanlarn tama esnasnda bozulmamas iin gerekli
nlemler alnmas gerekmektedir. Bu nedenle geminin geliine gre herhangi bir beklemeye
neden vermeden kumanyann hazrlanmas gerekir. zellikle demir mevkiinde ve transit
geen gemilere varilen kumanya teslimleri iin kullanlan acente motorlarna yklemenin,
geminin gelmesine ok yakn zamanda yaplmas gerekir, aksi takdirde bekleme esnasnda
mallarda bozulma meydana gelebilir.
Kumanyann teslim saati ve para ba azami arlk gemi kaptanna bildirilmelidir. Bylece,
gemi personelinde kumanya teslimatndan sorumlu tayfann kumanya teslimi esnasnda
gemide bulunmas salanr. Ayrca kumanyann gemiye yklenmesi srasnda gerek
grlebilecek donanm hazrl gemi tarafndan yaplabilir.
zellikle ar kumanya teslimlerinde, gemiye kumanyann ne ekilde ykleneceinin
belirlenmesi lazmdr. El yardmyla m, gemi vinciyle mi yoksa rhtm vinci mi kullanlacaktr?
Vinlerin kapasiteleri, yklenecek kumanyay kaldrabilecek limitlerde olmaldr.
Kumanya teslimlerinde, teslimin delili olarak detayl listelere, irsaliye ve faturalara gemi
kaptanndan kae ve imza alnarak, teslimatn yapldnn kant olarak gemi hesaplar
yaplrken kullanlr. Ayrca herhangi bir ihtilaf annda delil olarak da kullanlr.

153

c. Gemiye Yedek Para Verilmesi ve Tamir leri

Gemiye verilen ve gemiden alnan her trl yedek para grevli Gmrk Mdrlkleri tarafndan
denetime tabidir. Eer yurt dndan yedek para gemiye gnderilecekse, alc olarak Gemi Ad ve
acentesinin belirtilmesi, ayrca verilecek parann Transit olduunu beyan etmek gerekir. Gelen
paralarla birlikte Mal faturas ve eki Listesinin beraber gnderilmesi gerekir. Ayrca bu evraklar
para gelmeden nce acente tarafndan ykleyici, gemi veya gemi ileticisi tarafnda acenteye
bildirilmelidir. Para teslimlerinde, gmrk formalitelerinin srebilecei tahmini zaman, para
gnderilmeden gemi ileticisine ve gemi kaptanna bildirilerek, geminin paray deilde parann
gemiyi beklemesi eklinde hazr edilmesi gerekmektedir. Paralarn, gemiye verilmesi acente
sorumluluunda olduundan, bu paralarn gemiye teslimi esnasnda hasarlanmas, denize
drlmesi vs gibi durumlarla karlaldnda kendi tedbirimizi almak iin, sigorta yaptrlmas
faydaldr.

Gemiye verilecek ve acente tarafndan temini istenilen paralar iin, geminin istedii zelliklerde
yedek parann temini gereklidir. Eer muadili yedek para temin edilecekse, gemiden muhakkak bu
konuda onay alnmaldr. Aksi takdirde telafi edilmesi g zarar ve mteri / donatan menuniyetsizlii
ile karlalr.

Gemiye herhangi bir para verildiinde, gemi kaptanndan veya dier yetkili gemi personelinden,
verilen parann hangi durumda ( krk, salam vs ) ka adet ve ne zaman verildiini belirten Package
Control Form eklinde hazrlanm bir evraa kae ve imza alnmaldr.

d. Gemiye Su kmali

Gemilerin ileyileri iin her zaman tatl su ( Fresh Water ) ihtiyac bulunmaktadr. Bu ihtiya gemide
bulunan personel ve yolcularn gnlk ihtiyalarn karlamalar yannda, geminin almas
esnasnda ihtiya duyulan su ile birlikte, ambar ve tank temizliinde kullanlan su ihtiyacna kadar
geni bir yelpaze izmektedir. Gemiler seferleri esnasnda, en az bir sonraki urak yaplacak limana
kadar su ihtiyacn karlayacak ekilde su stoklarn, geminin su tanklarnda saklar. Gemiler ihtiya
duyduklar su stoklarn iki ekilde tedarik ederler.

1. Deniz suyundan gemide bulunan artma sistemi marifetiyle
2. Uradklar limanlardan, rhtm balants veya su tankerleri marifetiyle

Deniz suyundan elde edilen suyun dnm maliyetinin fazla olmas ve artm makinelerinin bakm
maliyetlerinin fazla olmas gibi sebeplerle, gemiler genelde su ihtiyalarn uradklar limanlarda
yapmaktadrlar. Birok limandaki rhtmlarda gemilerin su ihtiyalarn gidermek iin tatl su balant
vanalar bulunmaktadr ve genelde bu vanalara balanan hortumlarla gemiler ihtiyalarn karlarlar.
Lakin tatl su balants olmayan durumlarda su ikmali kara veya deniz tankerleri ile gemilere yaplr.
Ayrca demirde bekleyen gemilere de tatl su ikmali deniz tankerleri ile salanr. Birok limanda su
ikmali, liman iletmesinin tekelindedir. Bu durumda gemilere su ikmali vermeden nce, suyun ne
ekilde ve kimin tarafndan verilecei konularnn akla kavuturulmas gerekir. Bunlara ek olarak
liman ura yapacak gemilere su ikmali konusunda gerekli bilgiyi vermek, ( su fiyat, ne ekilde ve
miktarda ) ve geminin su alp almayacan sormak, gemi geldiinde hazr olmamz salayacaktr.
Gemilere su ikmali yaplrken dikkat edilecek ana husular aadaki gibidir.

Verilecek suyun kayna belli midir ve geminin istedii zelliklerle uyumakta mdr? Kalitesini
gsterir sertifikas var mdr?
Gemi ileticisi ve/veya gemi kaptanna suyun fiyatn bildirdik mi, ayrca istenilen suyun miktar
ve fiyatnn kabul edildiine dair gemi ileticisinden yazl onaymz var m?
Geminin su ikmali yapacan, Gmrk, Polis, Liman Mdrl, VTS ve Liman Bakanlklar
gibi gerekli mercilere yazl olarak bildirdik mi?
Suyun ne ekilde (rhtmdan, deniz tankeri ile vs) verileceini, suyun verilmesi esnasnda
kullanlacak hortumlarn kimin tarafndan salanaca ( gemi veya liman ), eer tarafmzdan
hortum salanlmas sylenmise, kullanlacak hortumun su iin kullanlacandan emin miyiz,
ka metre hortum gerekecek, hortum balant manifoltlar, hem gemiye ve hem de su
kaynana uyumlu mu? Gibi sorulara cevap bulmamz gerekecektir.
154

Gemi kaptan ile suyun hangi gn hangi saatte ve hangi kapasitede ( m3/saat ) verilecei
konusunda mtabakata varld m?
Su ikmali deniz tankeri ile yaplacaksa, deniz tankeri ve gemiye birbirlerinin pozisyonlar, hangi
VHF kanalnda bekleyeceklerini bildirdik mi? Ayrca gemi kaptanndan deniz tankerinin hangi
tarafa ( iskele/sancak vs ) yanaaca konusunda bilgi alnp, su tankerine gerekli bilgiler
verildi mi?

Ayrca, gemiye su verilirken, suyun cretini ne ekilde ve kinden tahsil edeceimizin akla
kavuturulmas gerekir.


Gemilerde eitli nedenlerle kat, sv ve gaz halinde atk meydana gelir. Atklar, ykten kaynaklanan
atklar ve geminin ileyiinden kaynaklanan atklar gibi eitli nedenlerle olabilir. Marpol 73/78 -
Gemilerden Kaynaklanan Kirlilii nleme Uluslararas Konvansiyonunda zellikle denizleri korumaya
ynelik alnmas gereken tedbirler belirtilmitir. Marpol Konvansiyonu 17 ubat 1973 tarihinde
imzalanm olup 1978 tarihinde baz deiikler ile alakal protokol neticesinde, 1973 ve 1978
protokollerinin kombinasyonu olarak 2 Ekim 1983 tarihinde yrrle girmi ve bu antlamaya imza
atan lkeler tarafndan uygulanmaya balanmtr. Marpol ile alakal Trkiyede konuyla alakal olan
merci Ulatrma Denizcilik ve Haberleme Bakanldr.

Gemilerden kaynaklanan kirliliin nlenmesi konusunda gemi acenteleri olarak, gelecek nesillere
daha temiz ve yaanlabilecek bir evre brakmak iin elimizden gelen gayreti gstermeli ve
acenteliini yaptmz gemilere konu hakknda ayrntl bilgi vermeliyiz. Ayrca, yine acenteliini
yaptmz gemilere, evrede kirlilik yaratan kaynaklar ve herhangi bir kirlilii vakit geirmeden gerekli
makamlara bildirmeleri konusunda hatrlatmada bulunmalyz. Konuyla alakal ynetmeliklere aada
deineceiz.

Gemilerden atk alm, liman snrlar iinde yanak vaziyette yaplmas yannda ayrca uraksz geen
gemilerde ve demirdeki gemilerde deniz vastalar marifetyle, bu konuda yetkilendirilmi firmalar veya
resmi devlet kurumlar tarafndan yaplr.

Gemilerden Atk alnmas ile ilgili ynetmelik 26.12.2004 tarih ve 25682 nolu Resmi Gazetede
yaynlanm olup, bu ynetmelikte 18.03.2010 tarih ve 27525 nolu Resmi Gazete ile baz deiiklikler
yaplmtr.

GEMLERDEN ATIK ALINMASI VE ATIKLARIN
KONTROL YNETMEL

BRNC BLM
Ama, Kapsam, Dayanak ve Tanmlar

Ama
MADDE 1 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Bu Ynetmeliin amac; Trkiye'nin deniz yetki alanlarnda bulunan gemilerin rettii atklar ile
yk artklarnn denize verilmesinin nlenmesi ve deniz ortamnn korunmas maksadyla, ykmlleri
tarafndan atk kabul tesislerinin kurulmas ve iletilmesi ile atk alma gemilerine ilikin usul ve esaslar
belirlemektir.

Kapsam
MADDE 2 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Bu Ynetmelik; Trkiye'nin deniz yetki alanlarnda bulunan gemileri, bu alanlarda bulunan
limanlarda yaplmas gerekli atk kabul tesislerini ve atk alma gemilerini kapsar.

Dayanak
MADDE 3 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Bu Ynetmelik, 9.8.1983 tarihli ve 2872 sayl evre Kanununun 11 inci maddesine, 1.5.2003
tarihli ve 4856 sayl evre ve Orman Bakanlnn Tekilat ve Grevleri Hakknda Kanunun 9 uncu
maddesine, 10.8.1993 tarihli ve 491 sayl Denizcilik Mstearlnn Kurulu ve Grevleri Hakknda
Kanun Hkmnde Kararnamenin 2 nci ve 7 nci maddelerine, 10.7.2004 tarihli ve 5216 sayl
155

Bykehir Belediyesi Kanunun 7 nci maddesinin (i) bendine, 24.6.1990 tarihli ve 20558 sayl Resm
Gazete'de yaymlanarak taraf olunan Denizlerin Gemiler Tarafndan Kirletilmesinin nlenmesi
Hakknda Uluslararas MARPOL 73/78 Szlemesine dayanlarak ve 27/11/2000 tarihli ve 2000/59/EC
sayl Gemilerin rettii Atklar ve Yk Artklar in Kullanlan Liman Atk Alm Tesisleri Hakknda
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifine paralel olarak hazrlanmtr.

Tanmlar
MADDE 4 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Bu Ynetmelikte geen;
Atk: Gemilerin rettii atklar ile yk artklarn,
Atk alm ykmls: evre Kanununun 11 inci maddesi ile 5216 sayl Bykehir Belediyesi
Kanununa gre gemilerden atk alma ykmll bulunan sorumlular,
Atk alma gemisi: Denize elverililik belgesinde atk alma faaliyeti iin tescili yaplan ve bu
Ynetmelikte tanmlanan atklar almak, tamak ve atk kabul tesislerine vermek amacyla faaliyet
gsteren gemileri,
Atk kabul tesisi: Gemilerden kaynaklanan atklar ile atk alma gemilerinin tad atklarn
alnmas ve geici depolanmas amacyla kurulmu tesisleri,
Bakanlk: evre ve Orman Bakanln,
Bertaraf: evre Kanunu uyarnca yrrle konulan ynetmelikler kapsamnda bu Ynetmelikte
bahsedilen atklarn geri kazanm, dzenli depolanmas, yaklmas ve artlmasn,
Bykehir Belediyesi: Denize kys olan Bykehir Belediyelerini,
evre lisans: 29.4.2009 tarihli ve 27214 sayl Resm Gazetede yaymlanan evre Kanununca
Alnmas Gereken zin ve Lisanslar Hakknda Ynetmelikte dzenlenen lisans,
Demirleme yerleri: Karasularmz dhilinde gemilerin demirleme sahalar olarak belirlenmi
deniz alanlarn,
Faaliyet raporu: Atk kabul tesislerinin, bu Ynetmelik hkmlerine uygun olarak iletildiini
gsteren raporu,
Geici faaliyet belgesi: evre Kanununca Alnmas Gereken zin ve Lisanslar Hakknda
Ynetmelikte dzenlenen belgeyi,
Gemi: Kullanma amac ne olursa olsun, denizde ve i sularda krekten baka bir aygtla yola
kabilen, tm deniz aralar, hava yastkl tekneler, hidrofil botlar, platformlar ve denizaltlar gibi her
trl yap ve tipteki tekneyi,
Gemilerin rettii atklar: Bir geminin normal faaliyetleri srasnda retilen ve MARPOL 73/78in
EK-I, EK-IV ve EK-Vi kapsamna giren, kanalizasyon dhil tm atklar ve yk artklar dndaki tm
artklar ve MARPOL 73/78in EK-Vinin uygulanmasna ynelik dzenlemelerde tanmlanan yk ile
ilgili atklar,
l Mdrl: Limann bulunduu yerdeki l evre ve Orman Mdrln,
Liman: Tersaneler ve yat limanlar ile balk ve gezinti tekneleri de dhil olmak zere tm
gemilerin muhtelif faaliyetlerinde kullanabilmeleri amac ile ina edilmi ve donatlm deniz ve ky
yaplarn,
Liman yneticisi: Liman ileticisi adna hareket edebilecek yetkiye sahip gerek veya tzel
kiiyi,
MARPOL 73/78: 1978 protokol ile deitirilen 1973 tarihli Denizlerin Gemiler Tarafndan
Kirletilmesinin nlenmesine Ait Uluslararas Szlemenin Trkiye'de yrrlkte olan metnini,
Mstearlk: Denizcilik Mstearln,
Tersane: Gemilerin bakm - onarmnn yapld ve havuzland mahalleri,
Valilik: Limann bulunduu yerdeki Valilii,
Yk artklar: Boaltma ilemleri ve temizleme operasyonlar tamamlandktan sonra geriye
kalan, geminin kargo ambar veya depolarndaki her trl yk malzemesinin artan ksmlar ile ykleme
veya boaltma fazlalklar ve dklenleri
ifade eder.

156

KNC BLM
Genel Hkmler

Deniz ve evresinin Korunmas
MADDE 5 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Deniz kirliliini nlemek amacyla gemilerden kaynaklanan atklar evreye zarar verecek ekilde
dorudan ve/veya dolayl olarak deniz ortamna brakmak yasaktr.
Gemilerden kaynaklanan atklarn atk kabul tesislerine ve atk alma gemilerine verilmesi,
alnmas, geici depolanmas ve bertaraf safhalarnda sorumlu gerek ve tzel kiiler, evre ve insan
salna zarar vermeyecek tedbirleri almak zorundadr.
Liman Yneticilerinin Ykmllkleri
MADDE 6 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Atk alm ykmlleri; gemilerin rettii atklar ile yk artklarnn alnmasna hizmet edecek
yeterli kapasite ve teknik donanma sahip atk kabul tesislerini mnferiden veya mtereken kurmak,
Geici Faaliyet Belgesi ve evre Lisans almak zorundadrlar. Sorumluluk gemilerden atk alm
ykmll bulunanlarda olmak kaydyla atk kabul tesisleri nc ahslar tarafndan da iletilebilir.
Bykehir Belediyeleri yetki alanlarnda bulunan ve bu Ynetmeliin yaym tarihinden nce
kurulup lisans alm atk kabul tesisleri, lisans yetkilerini atk alnmas hizmetlerini veren Bykehir
Belediyelerine szleme yaparak devredebilirler. Bu konuda yaplan ilemler Bakanla iletilmek zere
l Mdrlne bildirilir.
Atk alm ykmlleri;
a) Sahip olduklar atk kabul tesislerinde toplanan atklar 2872 sayl Kanun ve ilgili mevzuat
hkmlerine gre bertaraf etmek veya ettirmekle,
b) Limanlarna gelen veya yanamak zere akta bekleyen gemilerden kaynaklanan ve bu
Ynetmelikte tanmlanan atklar gemilerin talebi zerine gemilerin gecikmesine yol amakszn
almakla,
c) Szleme yaptklar atk alma gemilerinin tadklar atklar atk kabul tesisine almakla,
) Ek-4 veya Ek-5de yer alan atk transfer formlarn doldurmak ve Bakanlka belirlenecek
yntem ve srelerde l Mdrlne gndermekle,
d) Atk kabul tesisinde ve atk ynetim plannda yaplacak deiiklikler iin Bakanlktan onay
almakla,
e) Lisans belgesinde belirtilen atk trleri dnda atk alma talepleri iin Bakanlktan izin
almakla,
f) Szleme yaplan atk alma gemilerinin lisanslar kapsamnda belirtilen alma alanlar
dnda bir geminin atk verme talebi olmas durumunda Valilikten izin almakla,
g) Uraksz gemilerin atk verme talepleri dorultusunda szleme yapt lisansl atk alma
gemisini atk alm ii ile grevlendirmekle,
) Atk ynetim plann her ylda bir Bakanla sunmakla
ykmldrler.

Muafiyetler ve Alternatif Uygulamalar
MADDE 7 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Limanlar faaliyetleri nedeni ile bu Ynetmelik hkmlerinin uygulanmasnn imknsz veya
gereksiz olduunu dnen liman yneticileri, Bakanla yazl olarak bavurarak muafiyet isteinde
bulunabilir. Bu bavuruda; bu Ynetmelik hkmlerinin kendi limanlarna uygulanmasnn
imknszln veya gereksiz olduunu, MARPOL 73/78 hkmlerine uymak iin nerecei alternatif
uygulamalar ve Bakanlk tarafndan istenen dier bilgileri verir.
Bakanlk, limanlarn fiziki zellikleri, trafii, limana gelen gemilerin atk tr ve miktarlarn dikkate
alarak; gerekli inceleme ve deerlendirmeleri yaptktan sonra liman yneticilerinin talebini uygun
grmesi durumunda, uygulamay aklayan muafiyet belgesini liman yneticisine verir.
Bykehir Belediyesi gemi atk alm hizmeti veriyor ise; yetki alannda bulunan liman ileticileri
Bykehir Belediyesi ile gemi atk alm szlemesi yaptktan sonra muafiyet belgesi almak iin
Bakanla bavurur.
Muafiyet verilen limanlarda muafiyet artlarnda deiiklik olmas hlinde Bakanla durumunu
bildiren bir rapor sunulur.
Muafiyet verilecek askeri limanlar Bakanlk ile Mill Savunma Bakanlnca mtereken
belirlenir.

157

Atk Alma Gemi leticilerinin Ykmllkleri
MADDE 8 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Atk alma gemisi ileterek, gemilere atk alma hizmeti vermek isteyen gerek veya tzel kiiler
Valilikten Lisans Belgesi almak zorundadrlar.
Atk alma gemisi ileticileri;
a) Lisans belgesi kapsamnda alnmas gereken atklarn tmn, szleme yapt limann
talebi zerine, atk verecek geminin gecikmesine yol amakszn almakla,
b) Gemilerden aldklar atklar ile kendi gemilerinde oluan atklar, szleme yaptklar
limanlardaki atk kabul tesislerine gecikmeksizin vermekle,
c) Lisans kapsamnda belirtilen alma alan iinde grev yapmakla,
) Atk alm ilemi esnasnda herhangi bir kaza, sznt veya tama olmas durumunda, kirliliin
yaylmamas ve durdurulmas iin atk alma gemi personeli tarafndan ilk mdahalede bulunulmasn
salamak ve sorumlu liman bakanln derhal bilgilendirmekle ykmldrler.
Bu Ynetmelikte tanm yaplan atklar dndaki herhangi bir atn Bakanln izni dnda atk
alma gemilerince alnmas yasaktr.

Karasularmz dhilinde sefer yapan gemi ileticilerinin ykmll
MADDE 9 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Karasularmz dhilinde sefer yapan ehir hatlar, deniz otobsleri, yolcu motorlar donatanlar
veya iletmecileri, sz konusu gemilerden kaynaklanan ve bu Ynetmelikte tanmlanan atklarn
alnmas iin atk kabul tesisleri ile anlama yapmak zorundadrlar.

Gemilerin Ykmllkleri
MADDE 10 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Trkiye'nin deniz yetki alanlarnda bulunan uraksz gemiler haricindeki gemiler; normal
faaliyetlerinden kaynaklanan ve bu Ynetmelik kapsamnda tanm yaplan atklar, bu Ynetmelik
hkmlerine gre kurularak iletilen atk kabul tesislerine veya atk alma gemilerine geciktirmeksizin
vermekle ykmldrler.
Bir limana varmak iin yola kan gemilerin donatan, iletici, kaptan ya da acenteleri; gemilerin
rettii atklarn atk tr ve miktarn, bu atklar verip vermeyeceini veya bir sonraki limanda
atklarn boaltacan, ilgili atk alm ykmlsne ve liman bakanlna Bakanlk ve Mstearlk
tarafndan belirlenecek haberleme yntem ve sistemi ile bildirir.
Trk Silahl Kuvvetleri ve Sahil Gvenlik Komutanl gemileri veya bir devletin sahibi olduu
veya bir devlet tarafndan iletilen ve ticari olmayan faaliyetlerde kullanlan gemiler limanlara giderken
bildirim yapmak zorunda deildir.

Liman Bakanlklarnn Ykmllkleri
MADDE 11 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Liman bakanlklar;
a) Gemilerin limanlara gelmeden nce yapmalar gereken atk bildirimlerini kontrol etmekle,
b) Gemilere ulusal ve uluslararas mevzuat erevesinde yaplan denetimler ile liman devleti ve
bayrak devleti denetimlerinde; gemilerin bir sonraki limana varana kadar oluacak atklar iin atk
tanklarnda yeterli depolama hacminin olmadnn belirlenmesi halinde atklar alnncaya kadar
kalkna izin vermemekle,
c) Gemilere ulusal ve uluslararas mevzuat erevesinde yaplan denetimler ile liman devleti ve
bayrak devleti denetimlerinde; yeterli atk depolama hacmine sahip olup da atk vermeyen gemileri,
gidecei bir sonraki limann bal olduu liman bakanlna ve/veya denetleme yetkisi olan kurumlara
bildirmekle ykmldr.

NC BLM
Atk Kabul Tesisleri ve Atk Alma Gemileri in Lisans Belgesi lemleri

Atk kabul tesisleri iin evre lisans ilemleri
MADDE 12 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Atk kabul tesisi iin Geici Faaliyet Belgesi ve evre Lisans almas gereken sorumlular, Ek-1
veya Ek-2de yer alan formata gre rapor hazrlayarak Bakanla sunar. Bakanlk, atk kabul tesisi
proje raporunu inceler veya gerekli grmesi durumunda uzman kurum veya kurululardan bir
komisyon kurarak incelettirebilir. Raporda eksiklik tespit edilmesi ve/veya ilave olarak rapora girilmesi
gereken bilgi ve belgelerin bulunmas durumunda, raporun dzeltilmesi iin en fazla toplam 30 ign
158

sre verilerek tespit edilen hususlarn rapora girilmesi sorumlularndan istenir. Revize edilen raporun
verilen sre ierisinde Bakanla gndermekle ykmldr.
Revize raporun verilen sre ierisinde Bakanla sunulmamas veya revize raporun
incelenmesinde daha nce belirtilen eksikliklerin giderilmediinin tespit edilmesi durumunda, sz
konusu durum kurulmas zorunlu olan atk kabul tesisini kurmamak olarak deerlendirilir.
Raporun Bakanlka uygun bulunmas durumunda atk kabul tesisi 45 ign ierisinde sz
konusu rapora uygun olarak yaplr. Atk kabul tesisi, Bakanlk yetkililerince mahallinde incelenerek
rapora uygun kurulup kurulmad tespit edilir. Uygun bulunan tesise atk kabul tesisi onay belgesi
verilir.
Eksiklik tespit edilmesi durumunda eksiklikler dzeltilmesi iin en fazla toplam 45 ign sre
verilerek tespit edilen hususlarn giderilmesi istenir.
Atk kabul tesisi onay belgesi alan tesisler iin evre Kanununca Alnmas Gereken zin ve
Lisanslar Hakknda Ynetmelie gre Bakanla bavuru yaplr.
Geici faaliyet izni alm tesisler, EK-6 faaliyet raporu ile birlikte evre Lisans almak zere
Bakanla bavurmak zorundadr.

Atk alma gemileri iin lisans ilemleri
MADDE 13 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Atk alma gemisi iin lisans belgesi almak isteyen gerek ve tzel kiiler, gemilerden atk alm
ykml bulunanlar ile szleme yaptktan sonra EK-3'de yer alan hususlar ieren rapor
hazrlayarak Valilie gndermek zorundadr.
Valilik, sz konusu raporu inceler veya gerekli grmesi durumunda uzman kurum/kurululardan
bir komisyon kurarak incelettirebilir. Raporda eksiklik tespit edilmesi ve/veya ilave olarak rapora
girmesi gereken bilgi ve belgelerin bulunmas durumunda, bunlarn rapora girilmesi bavuru
sahibinden istenir. Revize edilmi rapor Valilie sunulur. Sz konusu raporun Valilike uygun
bulunmas durumunda geminin, atk alma hizmetleri iin donatlmasna izin verilir.
Valilik gerek grmesi durumunda raporda yer alan bilgiler kapsamnda benzer atk alma
gemilerini yerinde inceleyebilir veya incelettirebilir.
Donatlmasna izin verilen atk alma gemisinin yerinde incelenmesi sonucunda uygun bulunduu
takdirde, Valilik tarafndan yl sre iin lisans belgesi verilir.
Lisans belgesinde;
a) Lisans belgesinin hangi tr atklar iin verildii,
b) Balang ve biti tarihleri,
c) Atk alma gemisinin faaliyet gsterecei liman iletme sahas veya sahalar
belirtilir.
Valilik tarafndan lisans verilen atk alma gemisinin alma alan, anlama yapt limanlar,
alaca atk trleri, atk tanklarnn kapasiteleri ve lisans sresi ve lisans belgesindeki deiiklikleri ile
dier gerekli bilgileri Bakanla ve ilgili liman bakanlna bildirilir.
Lisansl atk alma gemisinde yaplacak deiiklikler iin Valilikten onay alnmak zorundadr.
Lisans hi bir ekilde nc kiilere devredilemez. Atk alma gemisi ileticisinin deimesi halinde
Valilie bilgi verilmesi ve lisansn yenilenmesi zorunludur.
Atk Alma Gemisi Lisans belgesi sahibi, lisans belgesinin sona erme tarihinden ay nce
Valilie dileke ile bavurarak lisans belgesinin vize edilmesini ister. Bu bavuruda varsa deiiklik
planlar da bildirilir. Lisans vize edecek olan kurum, gerekli kontrolleri yaptktan sonra lisans belgesini
vize eder veya vize bavurusunu reddeder. Vize bavurular reddedilen atk alma gemileri, gerekeleri
belirtilen olumsuzluklar belgeyi vize eden kurum tarafndan verilen sre ierisinde dzelterek tekrar
vize talebinde bulunabilir. Bu sre alt ay geemez. Vizesi zamannda yaplmayan lisans belgesi
geersiz saylr.

Lisans belgesinin iptali ilemleri
MADDE 16 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
6 nc maddede belirtilen ykmllkleri yerine getirmeyen atk kabul tesisleri iin evre lisans
belgesinin iptali ilemleri; evre Kanununca Alnmas Gereken zin ve Lisanslar Hakknda Ynetmelik
hkmleri erevesinde yaplr.
8 inci maddede ifade edilen ykmllklerini yerine getirmeyen atk alma gemi ileticilerine
aksakln nemine gre bir yl amamak zere sre verilir. Bu sre zarfnda, ykmllklerini yerine
getirmeyen atk alma gemilerinin lisans iptal edilir.

159

DRDNC BLM
Atklarn Tanmas ve Bertaraf lemleri

Atklarn Tanmas
MADDE 18 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Gemilerden atklarn alnmasnda atk veren gemiye gre Ek-4 veya Ek-5de yer alan atk
transfer formu kullanlmas esastr.
a) Atklar, gemi tarafndan atk alma gemisine veriliyor ise:
1) Atklarn transfer formu orijinal olarak atk veren gemi sorumlusu ve atk alma gemisi
sorumlusu tarafndan drt nsha olarak doldurulur ve imzalanr.
2) Bu Formlarn birinci nshas atk veren gemi sorumlusunda, ikinci, nc ve drdnc
nshalar ise atk alma gemisi sorumlusunda kalr.
3) Atk alma gemisi atklarn atk kabul tesisine tesliminde sz konusu nshalar atk kabul tesisi
sorumlusu tarafndan imzalanr. mzalanan nshalarn bir nshas atk alma gemisi sorumlusunda
dier iki nshas atk kabul tesisi sorumlusunda kalr. Atk alma gemisi sorumlular, kendilerinde kalan
nshay yl sre ile yetkili kurumlarca istenildiinde ibraz etmek zere saklamak zorundadr.
4) Atk kabul tesisi sorumlusu bir nshasn l Mdrlne gnderir, bir nshasn da kendisi
alr. Kendisinde kalan nsha yl sre ile yetkili kurumlarca istenildiinde ibraz etmek zere
saklamak zorundadr.
b) Atklar, gemiden atk kabul tesisine veriliyor ise:
1) Atklarn transfer formu orijinal olarak atk veren gemi sorumlusu ve atk kabul tesisi
sorumlusu tarafndan nsha olarak doldurulur ve imzalanr.
2) Bu Formun birinci nshas atk veren gemi sorumlusunda, ikinci ve nc nshalar ise atk
kabul tesisi sorumlusunda kalr.
3) Atk kabul tesisi sorumlusu bir nshasn l Mdrlne gnderir, bir nshasn da kendisi
alr. Kendisinde kalan nsha yl sre ile yetkili kurumlarca istenildiinde ibraz etmek zere
saklamak zorundadr.
c) Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii kapsamna giren atklar; atk kabul tesislerinden
Ulusal Atk Tama Formu kullanlarak tanmak zorundadr.
) Atklarn yukarda belirtilen tama yntemlerinin dnda farkl bir yntemle tanmasnn n
grld durumlarda Bakanlktan izin alnmas zorunludur.

Atklarn bertaraf ilemleri
MADDE 19 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Gemilerin rettii atklarn ve yk artklarnn ilenme, geri kazanm veya bertaraf ilemleri;
14.3.2005 tarihli ve 25755 sayl Resm Gazetede yaymlanan Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii,
30.7.2008 tarihli ve 26952 sayl Resm Gazetede yaymlanan Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii,
31/12/2004 tarihli ve 25687 sayl Resm Gazetede yaymlanan Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii,
14/3/1991 tarihli ve 20814 sayl Resm Gazetede yaymlanan Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii,
5/7/2008 tarihli ve 26927 sayl Resm Gazetede yaymlanan Atk Ynetimi Genel Esaslarna likin
Ynetmelik ve ilgili dier mevzuata gre yaplmak zorundadr.
Bykehir Belediyelerinin atk alm hizmeti verdikleri atk kabul tesisleri hari olmak zere, atk
kabul tesislerinde toplanan MARPOL Ek-IV ve Ek-V kapsam dnda kalan atklar, Valilik temsilcisi
bakanlnda; atk alm ykmls, Maliye Bakanl tara tekilat ve Emniyet/Jandarma tekilat
temsilcileri, atk kabul tesisinin gmrkl sahalarda bulunmas durumunda; Gmrk ve Muhafaza
Bamdrl temsilcilerinden oluan komisyonun onay ile atk kabul tesislerinden karlmak
zorundadr.

ALTINCI BLM
eitli ve Son Hkmler

Lisans Alma Zorunluluu Olmayan Limanlar ve Ykmllkleri
MADDE 24 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Karasularmzda tarifeli sefer yapan gemilerin yolcu almak iin yanat limanlarn, balk
barnaklarnn ve yat yanama kapasitesi elli yat altnda olan yat limanlarnn yneticileri lisans almak
zorunda deildir. Ancak bu limanlar hizmet verdikleri gemilerden atklarn alabilecek kapasitede atk
kabul tesislerine sahip olmak zorundadrlar. Bu kapasite ve kriterler l Mdrl tarafndan belirlenir.
Tesislerin kurulmas ve iletilmesinde ilgili evre ve salk mevzuat hkmleri sakldr. l
Mdrl sz konusu tesisleri denetlemekle grevlidirler. Bu madde kapsamna giren liman
160

yneticileri, tesislerinde retilen ve depolanan atklar 19 uncu madde kapsamnda bertaraf etmek
veya ettirmekle ykmldrler. Bu madde gereklerine uymayan limanlarn faaliyetlerine izin verilmez.
Lisans alma zorunluluu bulunmayan tesislerin hizmet sunduklar gemilerin atklarn alrken Ek-
5teki Atk Transfer Formunu kullanmas zorunludur.

Atk Kabul Tesisleri ve Atk Alma Gemilerinin Rapor Edilmesi
Madde 25
Bu Ynetmelik hkmlerine uymayan, gerektii gibi almayan veya yetersiz olan atk kabul
tesisleri ve atk alma gemileri, her hangi bir kii veya kurulu tarafndan; szl, yazl, telefon veya
ahsen Bakanla ve/veya Mstearla ve/veya ilgili valilie rapor edilebilir. Bu ihbarlar gizli tutulur.

Atk Alm Hizmetlerinin cretlendirilmesi
MADDE 26 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Atk kabul tesislerinin ve atk alma gemilerinin verecekleri hizmetler gemilerden alnacak bir
cret karlnda yaplmak zorundadr.
Gemilerden alnacak cret tarifesi; atklarn azami dzeyde toplanmasn salamak zere, adil,
effaf ekilde olmasna dikkat edilerek Bakanlk tarafndan belirlenir. Belirlenen cret tarifesi Resm
Gazete'de yaymlanarak yrrle girer.
Atk alm creti, atk alm hizmetini veren atk alm ykmls tarafndan tahsil edilir.

Atk Kabul Tesislerinin ve Atk Alma Gemilerinin Denetlenmesi
MADDE 27 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Atk alma gemilerini ve atk kabul tesislerini bu Ynetmelik gereklerinin yerine getirilmesi
asndan denetleme yetkisi ve ykmll Bakanlk ve Valilie aittir. Atk alma gemilerinde liman
bakanlklarnca yaplan Mstearln yetkisi dahilindeki denetimlerde tespit edilen tm aksaklklar
Bakanla ve Valilie yaz ile bildirilir.
Askeri gemi ve tesislerin evre denetimi ile ilgili i ve ilemleri, 24/7/2009 tarihli ve 27298 sayl
Resm Gazetede yaymlanan Trk Silahl Kuvvetleri evre Denetimi Ynetmeliine gre yrtlr.

dari yaptrmlar (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Madde 28
Bu Ynetmelik hkmlerine aykr hareket edilmesi durumunda 2872 sayl Kanunun ilgili
idari ve cezai hkmleri uygulanr.

Atk kabul tesisleri genel yeterlik kriterleri
EK MADDE 1 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Atk kabul tesisleri iin yeterlik kriterleri unlardr:
a) Tesis, limanda kullanma uygun, eriilir ve liman kullanan tm gemilerin ihtiyalarna yeter
kapasitede olmak zorundadr.
b) Tesis, gemi tarafndan bildirim yapldktan sonra yirmi drt saat iinde geminin atklarn
alabilecek kapasitede olmak zorundadr.
c) Tesis, liman kullanan gemiler iin zaman kayb oluturmayacak ve limann normal ilerini
aksatmayacak ekilde altrlmak zorundadr.
) Tesis, MARPOL 73/78in EK-I'inde lleri belirtilen standart boaltma balant flencine sahip
olmak zorundadr. Yat limanlarnda bu zellikler aranmaz ancak, yat limanlarnn MARPOL 73/78in
EK-I'inde yer alan atklarn alm iin uyumlu bir sisteme sahip olmas zorunludur.
d) Pissu alm tesisi, MARPOL 73/78in EK-IV'inde zellikleri belirtilen standart boaltma balant
flencine sahip olmak zorundadr. Bu balant flenci, gemilerin pissu boaltm devrelerine balanabilir
zellikte olmak zorundadr. Yat limanlarnda bu zellikler aranmaz ancak gemilerden pissu alm iin
uyumlu bir sisteme sahip olmak zorundadr.
e) Tesis, Bakanlka uygun grlecek kapasite ve kriterde olmak zorundadr.
f) Tersaneler, (b) ve (c) bentlerine uymak zorunda deildir. Atk alm sresi snrl deildir. Atk
kabul tesislerinin kapasiteleri gemi tersaneden kmadan nce atk alm ilemlerini tamamlayacak
yeterlilikte olmak zorundadr.

Gemilerin rettii atklar iin atk kabul tesisleri yeterlik kriterleri
EK MADDE 2 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
MARPOL 73/78in EK-Ii kapsamndaki atklar kabul edecek atk kabul tesisleri iin yeterlik
kriterleri unlardr:
161

a) Tesis, kirli balast transferinde, ilem baladktan sonra on saat iinde atk almn
tamamlayacak kapasitede olmak zorundadr.
b) Tesis, sintine sular, sla almnda ilem baladktan sonra drt saat iinde atk almn
MARPOL 73/78in EK-IV kapsamnda pissu kabul edecek atk kabul tesisleri, pissu almna
baladktan sonra drt saat iinde pissu almn tamamlayacak kapasitede olmak zorundadr.
MARPOL 73/78in EK-Vi kapsamndaki atklar kabul edecek atk kabul tesisleri iin yeterlik
kriterleri unlardr:
a) Tesis, p almna baladktan sonra bir saat iinde p almn tamamlayacak kapasite ve
kriterde olmak zorundadr.
b) Tesis, liman evresini bilmeyen denizcilerin ve yabanclarn kolaylkla bulup kullanabilecei
ekilde altrlmak zorundadr.
c) Tesis, plerin geri dnmn kolaylatrmak amacyla ayr kategorilerdeki pleri ayr ayr
almaya ve teslim etmeye tevik edici nitelikte olmak zorundadr.

Yk artklar iin atk kabul tesisleri yeterlik kriterleri
EK MADDE 3 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
MARPOL 73/78in EK-Ii kapsamndaki atklar kabul edecek atk kabul tesisleri iin yeterlik
kriterleri unlardr:
a) Tesis, slop almnda ilem baladktan sonra on saat iinde atk almn tamamlayacak
b) Tesis dier yk artklarnn almna baladktan sonra drt saat iinde atk almn
MARPOL 73/78in EK-IIsi kapsamndaki atklar kabul edecek atk kabul tesislerinde bu
atklarnn alnaca tanklar, ilem baladktan sonra on saat iinde atk almn tamamlayacak

Geici Madde 1
Mevcut limanlarn yneticileri, bu Ynetmeliin yrrle giriinden itibaren en fazla oniki ay
iinde Ynetmeliin gereklerini yerine getirirler. Atk kabul tesislerine sahip liman yneticileri bu
Ynetmeliin yaym tarihinden itibaren alt ay iinde lisans almak zorundadrlar.

Geici Madde 2
Mstearlk tarafndan karlan Gemilerden ve Dier Deniz Aralarndan Kaynaklanan
Atklarn Toplanmasna likin Uygulama Esaslar erevesinde, Mstearlktan Geici Atk Toplama
zin Belgesi alan atk alma gemileri iin bu Ynetmeliin yaym tarihinden itibaren ay iinde lisans
alnmas gereklidir. Bu sre iinde lisans almayan gemiler bu Ynetmelik kapsamnda faaliyet
gsteremezler.

Geici Madde 3 (Deiik: 18.03.2010 27525 R.G.)
Bu Ynetmeliin lisanslamaya ilikin hkmleri Trk Silahl Kuvvetlerinin hizmetinde bulunan
limanlar hakknda 1.1.2012 tarihinden sonra uygulanr.

Yrrlkten Kaldrlan Mevzuat
Madde 29 11.3.2004 tarihli ve 25399 sayl Resm Gazete'de yaymlanan Gemilerden Atk
Alm Hizmeti Ynetmelii yrrlkten kaldrlmtr.

Yrrlk
Madde 30 Bu Ynetmelik, 1.4.2010 tarihinde yrrle girer.

Yrtme
Madde 31 Bu Ynetmelik hkmlerini evre ve Orman Bakan ile Denizcilik
Mstearlnn bal olduu Bakan yrtr.

(Deiik: 18.03.2010 27525 R.G. Yaymlanan Ynetmeliin 21. maddesi; Ayn Ynetmeliin 14, 15, 17,
20, 21, 22 ve 23 nc maddeleri yrrlkten kaldrlmtr.)

1
6
2

G
E
M
L
E
R

N

A
T
I
K

T
R
A
N
S
F
E
R

F
O
R
M
U

163

LSANSLI ATIK ALMA GEMLER LSANSLI LMANLAR N
GEMLERDEN KAYNAKLANAN ATIKLARIN ALINMASINDA DZENLENECEK
ATIK TRANSFER FORMU DOLDURULURKEN DKKAT EDLECEK KONULAR

BU FORM, TRKYE KARASULARINDAK GEMLERDEN ATIKLARIN ALINMASI VE LGL
KURUM/KURULULARA TRANSFER AAMALARININ TAKB AMACIYLA ATIK ALMA
GEMLER VE ATIK KABUL TESS OLAN LMANLAR N HAZIRLANMITIR.

GENEL KURALLAR:
1- ATIK TRANSFER FORMLARI HER ATIK TR N AYRI AYRI DOLDURULMALIDIR.
2- SAYFALAR KENDNDEN KARBONLU OLDUU N LAVE KARBON KAIDI
KULLANILMAMALIDIR.
3- FORM SADECE LSANSLI ATIK ALMA GEMLER VE ATIK KABUL TESSLERNCE
KULLANILABLR.
4- FORMUN BASIM VE YAYIM HAKKI EVRE VE ORMAN BAKANLIINA ATTR. HBR
EKLDE OALTILAMAZ.
5- HERHANG BR FORMUN KAYBI DURUMUNDA SER NUMARASI VE SAYFA NUMARASI
VAKT KAYBETMEKSZN L EVRE VE ORMAN MDRLNE BLDRLMELDR.
6- FORMDA BEYAN EDLEN BLGLER AKS SPAT EDLDNDE YASAL LEM
UYGULANIR.

A- ATIK ALMA GEMLER N:
A-1) ATIK TRANSFER FORMUNU 4 NSHA OLARAK DOLDURUNUZ.
A-2) ATII ALINAN GEMNN KAPTANINA FORMUN LGL BLMN MZALATIP
MHRLETNZ.
A-3) FORMUN ATIK ALMA GEMS KAPTANI BLMN MZALAYIP MHRLEYNZ.
A-4) FORMUN (A) NSHASINI ATIK VEREN GEMNN KAPTANINA TESLM EDNZ.
A-5) ATIKLARI VAKT KAYBETMEKSZN ANLAMA YAPTIINIZ LMANIN ATIK KABUL
TESSNE TESLM EDNZ.
A-6) FORMUN (B), ( C) VE (D) NSHALARINI ATIK KABUL TESS SORUMLUSU NA
ONAYLATINIZ.
A-7) FORMUN (B) NSHASINI 3 YIL SRE LE YETKLLERCE STENDNDE GSTERLMEK
ZERE MUHAFAZA EDNZ.
A-8) FORMUN ( C) VE (D) NSHASINI ATIK KABUL TESS SORUMLUSUNA VERNZ.

B- GEMLERDEN DREKT ATIK ALAN LMANLAR N;

B-1) ATIK ALMA GEMLER N DZENLENM (B) FORMUNUN ZERN ZEREK PTAL
YAZINIZ
B-2) ATIK TRANSFER FORMUNU 3 NSHA OLARAK DOLDURUNUZ.
B-3) ATII ALINAN GEMNN KAPTANINA FORMUN LGL BLMN MZALATIP
MHRLETNZ.
B-4) FORMUN ATIK KABUL TESS SORUMLUSU BLMN MZALAYIP MHRLEYNZ.
B-5) FORMUN (A) NSHASINI ATIK VEREN GEMNN KAPTANINA TESLM EDNZ.
B-6) FORMUN (C) NSHASINI LGL VALLE GNDERNZ.
B-7) FORMUN (D) NSHASINI 3 YIL SRE LE YETKLLERCE STENDNDE GSTERLMEK
ZERE MUHAFAZA EDNZ.

C - GEMLERDEN ATIK ALMA GEMS LE ATIK ALAN LMANLAR N:
C-1) ANLAMA YAPTIINIZ ATIK ALMA GEMS TARAFINDAN ATIK KABUL TESSNZE
GETRLEN ATIKLARI ATIK TRANSFER FORMU OLMADAN ALMAYINIZ
C-2) ATIK TRANSFER FORMUNDA ATIK ALINAN GEMNN KAPTANININ ONAYININ OLUP
OLMADIINI KONTROL EDNZ, MZASIZ VE ONAYSIZ FORMLARI TESLM ALMAYINIZ
C-3) FORMLARDA EKSKLK YOK SE ATIKLARI TESSNZE ALIP, ATIK ALMA GEMSNE AT
FORMUN (B), ( C) VE (D) SAYFALARINI MZALAYARAK ONAYLAYINIZ.
C-4) FORMUN (B) NSHASINI ATIK ALMA GEMS YETKLSNE TESLM EDNZ.
C-5) FORMUN ( C) NSHASINI LGL VALLE GNDERNZ.
C-6) FORMUN (D) NSHASINI 3 YIL SRE LE YETKLLERCE STENDNDE GSTERLMEK
ZERE MUHAFAZA EDNZ

164

Gemilerden Atk Alnmas Ve Atklarn Kontrol Ynetmelii erevesinde Uygulanacak
cretler Ve Esaslar Hakknda Tebli (Tebli No: 2009/3), evre ve Orman Bakanl ile Ulatrma
Bakanl tarafndan 05.06.2009 tarihinde 27249 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle
girmitir.

Tarife aadaki ekilde yaynlanmtr:

5 Haziran 2009 CUMA Resm Gazete Say: 27249
TEBL
evre ve Orman Bakanl ile Ulatrma Bakanlndan:
GEMLERDEN ATIK ALINMASI VE ATIKLARIN KONTROL YNETMEL
EREVESNDE
UYGULANACAK CRETLER VE ESASLAR HAKKINDA TEBL
(TEBL NO: 2009/3)
Kapsam, Dayanak
MADDE 1 (1) Bu Tebli 26.12.2004 tarihli ve 25682 sayl Resm Gazetede yaymlanarak
yrrle giren Gemilerden Atk Alnmas ve Atklarn Kontrol Ynetmeliinin 26 nc maddesi
uyarnca belirlenen cret tarifesini ve tarifenin uygulama esaslarn kapsar.
cret tarifesi
MADDE 2 (1) Gemilerden Atk Alnmas ve Atklarn Kontrol Ynetmelii uyarnca ilgililerden
talep edilecek cretler, taraflarn katlm ile hazrlanarak Ek1 nolu tabloda gsterilmitir.
Tarife uygulama esaslar
MADDE 3 (1) cret tarifesinin uygulanmas Ek2de belirtilen esaslar erevesinde yrtlr.
Yrrlkten kaldrlan tebli
MADDE 4 (1) 9.9.2006 tarihli ve 26284 sayl Resm Gazetede yaymlanan Gemilerden Atk
Alnmas ve Atklarn Kontrol Ynetmelii erevesinde Uygulanacak cretler ve Esaslar
Hakknda Tebli (No: 2006/2) yrrlkten kaldrlmtr.
Yrrlk
MADDE 5 (1) Bu Tebli 1.1.2010 tarihinde yrrle girer.
Yrtme
MADDE 6 (1) Bu Tebli hkmlerini evre ve Orman Bakan ile Ulatrma Bakan mtereken
yrtr.

165

EK1
GEMLERDEN ATIK ALIM HZMET CRET TARFES (2009)

GRT
1. Ksm 2. Ksm

Sabit
cret
( )
Sabit crete Dhil Verilebilecek
Atk Miktar (m
3
)
Atk creti (/m
3
)

MARPOL EK-
I

(sintine
suyu, atk
ya, sla )

MARPOL
EK-IV
(PS SU)

MARPOL
EK-V
(P)
MARPOL EK-I
MARPOL
EK-IV
(PS SU)

MARPOL
EK-V
(P)
Slop,
Kirli
balast
Sintine
suyu
Sla,
Atk
ya
0-1000

80 1 2 1

1,5

35

15

25

1001-5000

140 3 2 1
5001-10000

210 4 3 2
10001-
15000

250 5 4 2
15001-
20000

300 6 5 2
20001-
25000

350 7 5 3
25001-
35000

400 8 6 3
35001-
60000

540 10 10 4
60000-st

720 13 15 5

EK2
CRET TARFESNN UYGULANMASINDA DKKAT EDLECEK HUSUSLAR
1 - lkemiz limanlarna gelecek olan gemiler ile karasularnda atk vermek isteyen uraksz
gemiler, evre ve Orman Bakanlnn 2006/6 sayl Gemi Atklarnn Bildirimi ve Haberleme
Genelgesine uygun olarak bildirim yapmak zorundadrlar.
2 - Tm gemiler, liman atk alm tesislerince verilen hizmetlerin srdrlebilmesi iin gerekli
katky salarlar. Bunun iin Ek-1in birinci ksmnda belirtilen oranlarda sabit cret denmesi
zorunludur.
3 - Sabit cret deyen gemiler Ek-1in birinci ksmnda belirtilen tr ve miktardaki atklar cretsiz
olarak verebilirler. Belirtilen atk trleri ve miktarlar dnda verilecek atklar iin, Ek-1in ikinci ksmnda
belirtilen m
3
bana cret alnr.
4 - Devlete ait olup ticari olmayan hizmet gemileri, maksimum 12 yolcu kapasitesi olan yat ve
tekneler, liman snrlar iinde tarifeli sefer ile yolcu tayan gemiler ile kabotaj hattnda alan gemiler
sabit cret demezler. Uraksz geen gemilerin talepleri halinde atk tr ve miktarna baklmakszn
Sabit crete Tabi cret alndktan sonra ilave verecei atn tr ve miktarna gre m
3
bana cret
tarifesi uygulanr.
5 - Kabotaj hattndaki; 150 groston ve alt tankerler ile 400 groston alt dier gemilere atk trne
gre Ek-1in ikinci ksmnda belirtilen m
3
cretinden %25, devlete ait olup ticari olmayan hizmet
gemileri, maksimum 12 yolcu kapasitesi olan yat ve tekneler, liman snrlar iinde tarifeli sefer ile yolcu

166

tayan gemilere atk trne gre Ek-1in ikinci ksmnda belirtilen m
3
cretinden %50 indirim
uygulanr.
6 - lkemiz limanlarna gelen bir gemi sabit creti dedikten sonra baka bir limana giderek atk
vermek istemesi durumunda Ek-1in birinci ksmnda belirtilen Sabit cret Tarifesi uygulanmaz. Bu
gemilerin verdii atn, Ek-1in ikinci ksmnda belirtilen m
3
bana creti denir. Bu durum, geminin
limandan ayrlmadan tekrar atk vermek istemesi durumunda da uygulanr.
7 - lkemiz limanlarndan sefere kp yurt dndaki limanlara giden ve 48 saat iinde tekrar
lkemiz limanlarna gelen gemilerden sabit cret alnmaz. Bu gemiler, verdii atk trne gre Ek-1in
ikinci ksmnda belirtilen m
3
bana cret derler.
8 - Atklarn akta alnmas durumunda, slop ve kirli balast haricindeki dier atklarn cretleri
%30 artrlarak uygulanr. Slop ve kirli balastn akta alnma creti 5 /m
3
tr.
9 - Limana veya platforma yanam gemilerden ve limana veya platforma teknik nedenlerden
dolay yanaamayan gemilerden atk alma gemisi ile atk alnmas durumunda, akta atk alnma
tarifesi uygulanmaz.
10 - Mesai saatleri Pazartesi - Cumartesi 08:00 - 17:00 arasdr.
11 - Mesai saatleri dnda, hafta sonu ve resmi tatil gnlerinde sabit cret dndaki tarifeler
%25 zaml olarak uygulanr.
12 - Atk alm hizmetlerinin, atk veren gemi veya liman iletmesi kusuru nedeniyle aada
belirtilen sreleri amas durumunda kusurlu taraf dier tarafa fazladan geen her bir saat iin ilave 40
cret der. Akta verilen atk alm hizmetlerinde sre kstlamas yoktur.

Atk almna baladktan sonra;

- slop

10 saat,

- atk ya
2 saat,
- kirli
balast

10 saat, - zehirli sv
atk
4 saat,
- sintine
suyu

4 saat, - pis su 4 saat,
- sla
4 saat, - p 1 saattir.

13 - Bu tarifede belirtilen tm cretler st snr olup, tarife dnda herhangi bir ad altnda cret
alnamaz. Sabit cret hari, bu tarifede belirtilen dier cretlerden maksimum %40 indirim yapabilir.
14 - cret tarifesinde yer almayan MARPOL EK-I kapsamnda kalan kat sla ve MARPOL EK-II
atklarn alm taraflarca belirlenir. Anlamazlk durumunda ilgili Valiliin belirleyecei cret uygulanr.
15 - Atk alm hizmet creti banka aracl ile yatrlr/tahsil edilir.
16 - Muafiyet belgesi verilen ve atk alm yapmayan limanlar sabit creti alr ve anlama yapt
limana verirler.
17 - Limanlar, atk alm hizmetlerini veren gemi veya dier aralardan herhangi bir isim altnda
cret alamazlar.

Gemilerden atk alm ile alakal bir talep geldiinde dikkat etmemiz gerekenlerin bazlar
aadaki ana hatlar ile verilmitir.

Gemi kaptan ile ayn terminolojiyi mi kullanyoruz, CHT, COW, Sewage, Sludge, Garbage vs.
tam karlklarn biliyor muyuz?
Atk alm yapacak limanla, belediyeyle vs, atn nevi, miktar, ne ekilde paketlendii vs
konusunda bilgi al verii yapld m ve teyidler alnd m?
Atk alm yapacak 3. ahslar bu konuda yetkili firmalar mdr? Yetki belgelerinin bir rnei
tarafmzda bulunuyor mu?
Gemi iletenine hangi atklarn alm, fiyat, ne kadar zaman alaca, oluabilecek riskler
(geikme, evre kirlilii) bildirildi mi ve bunlarn kabul edildiine dair, tarafmza yazl teyid
verildi mi?
zellikle transit geen gemilerde atk almnn gemi beklemesini minimum dzeye indirmek
iin atn nerede alnaca konusu ( anakkale Boaz geii esnasnda veya stanbul Boaz
geii esnasnda) gemi ileticisi ve/veya kaptanna tavsiye edildi mi?
Gemi kaptanna atk verimi srasnda deniz kirliliini nleyici tedbirleri almas gerektii
hatrlatld m?
Herhangi bir evre kirlilii durumuna kar acente olarak hazr myz, evre kirliliiyle ilgili
grevli mercilerin, evre kirliliinin nlenmesi ve temizlenmesi konusunda hizmet veren

167

firmalarn acil durumlarda ulamak iin gerekli telefonlar var m? Bu firmalarn kapasiteleri
nedir?
Atk alm ile ilgili detayl bilgi VTS, Gmrk Muhafaza, Liman letmesi, Emniyet Deniz ubesi
vs gibi konuyla alakal mercilere nceden bildirildi mi? Bu mercilerden alnmas gereken izinler
varsa alnd m?
Atk hizmeti cretinin kimin tarafndan denecei, ( kirac, gemi kaptan, armatr, mal sahibi,
vs) konusuna aklk getirildi mi ve bu hizmetin creti acente tarafndan tahsil edildi mi?
Geminin verecei atk hangi saatte alnacak, ayn saatte atn almn engelleyecek baka bir
operasyon ( ykleme, boaltma, yakt alm vs.) olacak m?
Atk alm deniz vastas ile yaplacaksa, deniz vastas geminin hangi tarafna
yanatrlmaldr, deniz vastasnn detay ( ismi, hangi VHF kanalndan ar yaplaca,
telefon vs) gemi kaptanna da bildirildi mi?
Atk alm zamannda yapld m, verilmesi gereken atk nevi, miktar ile gemiden alnanlar
birbirini tutuyor mu, tutmuyorsa, nedenini renip, gemi ileticisine ve kaptanna durumu
bidirdik mi? Eer cretde bir fark kyorsa bu fark kim ne ekilde deyecek. ?
Atk alm dolaysyla gelen fatura ve makbuzlara gemi kaptanndan gemi kaesi ve imzas ile
onaylanm, atk alm formunun bir sureti ekli midir?

Atk alm denizlerin ve evremizin korunmas asndan ok nemli bir operasyon olmakla birlikte
gemilerin ileyiinin de ana etmenlerinden biridir. Bu nedenle konuya her ynyle yaklamalyz.


Gemilerin emniyetli ileyilerinin devam iin periodik aralklarla bakm ve onarmlarnn yaplmas
gerekir ve yaplan bakm ve onarmlarn usulne uygun yaplp yaplmadn denetleme iin her ne
kadar Port State Control vs gibi uygulamalar olmas yannda ayn zamanda her geminin gemi
inaasndan balamak zere bal olduu uluslararas olarak akredite edilmi bir Klass kurumuna
bal olmas gerekir. Gemilerin klas kurulular yaptklar bu incelemeleri konuyla ilgili her bir ksm iin
ayr ayr sertifikalandrrlar. Bu sertifikalarda bir sonraki survey ileminin ne zaman yaplmas gerektii
belirtilir. Netice olarak survey zamann gemi gemilerin, artk yola elverili olmadklar sonucuyla
urak yaptklar limandaki otoriteler tarafndan kalkna izin verilmeyebilir veya tamir maksadyla
urayaca limana Klass kuruluunun onay da alnarak tek seferlik yola elverililik raporu verilebilir.
Klass kurulular yannda konuyla ilgili kurulular da kendi yetki alanlarna giren blm ile alakal gemi
denetimini yapar ve geminin denetimi neticesindeki bulgular sertifika dzenleyerek belirler. rnein,
Dnya Salk rgt tarafndan yetkilendirilmi, salk denetleme kurumlar tarafndan dzenlenen
tlaf- Fare Belgesi ( Deratting Certificate ).

Bu nedenle Gemi sertifikalar liman yetkilileri tarafndan ya gemide ya da makamlarnda incelenerek
geminin urayaca limana kalkna izin verilir. Gemiden sertifikalar acente tarafndan Liman
Bakanlna gsterilmek zere alndnda mutlaka acente tarafndan alnd makbuzu dzenlenmeli
ve sertifikalar saylarak, kontrol edilerek teslim alnmaldr. Ayn zamanda sertifikalar gemiye teslim
edildiinde gemi kaptan veya grevlisinden, ayn alnd zerinde sertifikalarn eksiksiz gemiye teslim
edildiine dair imza alnp, bu belgenin gemi dosyasnda tutulmas salanmaldr. ( rnek aada
verilmitir )

Gemi sertifikalarnn uzatlmas iin armatr tarafndan direkt olarak Klass kuruluuna bavuru
yaplmas gerekir. Klass kurulular gemi acentesinin bavurularn genelde kabul etmez. Gemide
survey yapacak Klass kuruluu elemanlar iin gemi acentesinin, mutlaka yetkili mercilerden izin
almas gerekir ( Pasaport Polisi, Gmrk Muhafaza vs.), aksi halde Klass kuruluu eleman ( Gemilere
serbest giri kart yoksa) gemiye kanunsuz olarak girmi kabul edilir ve hem acentenin kanuni takibata
uramasna hem de geminin gecikmesine neden olabilir. Klass kuruluunun istei dorultusunda,
gemiye verilen yedek para, alet vs iin de otoritelerden ( Gmrk, Liman Bakanl vs ) izin almak
gerekir. zellikle, Life Raft (Can Sal) kontrolleri, bu konuda yetkili ve tam donanml labaratuarlarda
yaplmas neticesinde gemi dna alnr. Her hangi bir gecikmeye izin vermemek iin, bunlarn
izinlerinin Gmrk Mdrlnden gemi gelmeden alnmas gerekmektedir. Ayrca bu tip mlzemelerin
gemiden ykleme ve boaltmas esnasnda vin ihtiyac gz nnde bulundurularak, bu tip
ekipmanlarn nceden hazrlanmas gerekmektedir. zellikle Istanbul gibi byk ehirlerde kamyon ve
i makinelerinin trafikte belli saatlerde izinleri olduu iin operasyonlar esnasnda bu tip yan faktrleri
de gz nne almalyz.

168

Itlaf- fare belgesi dzenlenirken, dzenleyen kuruluun Dnya Salk rgt tarafndan yetkilendirmi
bir kurulu olduundan emin olamlyz, hatta limana gelecek gemilere itlaf fare belgesinin hangi
limanda alnd ve veren otoritenin detaylar da sorulmaldr ki gemi geldiinde son anda Hudut ve
Sahiller Salk merkezi tarafndan belgenin geerli olmamas nedeniyle yeni bir itlaf- fare belgesi
karlmas iin gerekli zamana sahip olalm.

Genel olarak gemilerde sertifika yenilemeleri geminin kaytl olduu Klass kurulular yetkili
elemanlarnca yaplmaktadr. Istanbul da birok Klass kuruluunun kendi ofisleri olmas yannda, baz
Klass kurulularnn yetkilileri yurt dndaki ofislerden gelebilir. O nedenle sertifika yenilemelerinde,
nceden Klass kuruluunu mutlaka haberdar edip gemi varnda surveyin balamasn salamalyz.

Liman Bakanlklar tarafndan istenilen gemi sertifikalarnn balcalar ekteki listede verilmi olup,
Port State Control esnasnda dier belgeler de istenir, gemide ayrca tehizatlarn alp almad
kontrol edilir.

Sertifikalar dzenlenirken acentenin yapaca masraflar ( izinler iin masraflar, otomobil creti, motor
creti, demirleme creti vs.) gz nne alnarak gemi armatrne nceden bilgi verilir ve mmknse
gemi kalkndan nce cretleri tahsil edilir.

169

4.4 CERTIFICATES RECEIPT

The Master Date:
M/V

Dear Sir,
We received the undermentioned documents which must be taken ashore for production to the Harbour Master
in order to effect OUTWARD CLEARANCE.

Agent

DOCUMENTS REFERRED TO:

( * ) ( ** ) National Certificate of Registry

( * ) ( ** ) International Tonnage Certificate(1969)

( * ) ( ** ) Load Line Certificate

( ** ) Safety Radio Certificate

( ** ) Safety Construction Certificate

( ** ) Safety Equipment Certificate

( * ) ( ** ) De-ratting Certificate

( * ) ( ** ) I.O.P.P Certificate

( * ) ( ** ) Safe Manning Certificate

( * ) Passenger Ship Safety Certificate

( * ) ( ** ) Garbage Pollution Prevention Certificate

( * ) ( ** ) Original of Officers Licence certificates including GMDSS (Accor. to Min. Safe. Mann. Cert.)
With flag endorsement
( * ) ( ** ) Safety Management Certificate

( * ) ( ** ) Document of Compliance

( * ) ( ** ) Seamens Books & two crew lists (According. to Min. Safe. Mann. Cert.)

( * ) ( ** ) Classification Certificate ( Hull and Machinery )

( * ) ( ** ) Medical Certificate

( * ) ( * ) ( ** ) Sewage Pollution Certificate

( * ) ( ** ) ISSC Certificate

( * ) ( ** ) CSR Certificate ( Continuos Synopses Record )

Above certificates returned on board (date) Master ISS-TR/004-02 ISSUED 1/4/99

( * ) CRUISE
(**) CARGO

170

6.1.3- Gemi Personeline Verilen Hizmetler


Gemilerde oluabilecek her trl hastalanma, yaralanma durumlaryla ve ayrca kazazede tayfa ve
yolcular ile alakal gemi ileteni, armatr veya kaptan namna gemi acentesi gerekli yardm ve
kolaylklar gsterir. Bu vesile ile gemi acentesi hizmet verdii blgede ilk yardm hizmetleri konusunda
hazrlkl olmak durumundadr. Hazrlktan maksat aadaki konulardr.

Gemiden, acil durumlarda hasta / yaral kiilerin ivedilikle alnmasna ynelik, hava, deniz ve
kara ambulans hizmeti verecek kurumlarn kontakt detaylar ve ayrca Sahil Gvenlik, Hudut
ve Sahiller Genel Mdrl acil mdahale durumunda ulalabilecek telefon, vhf detaylar
elimizde bulunmaldr.

imize uygun, en yakn, tam teekkll bir hastane ile her an kullanlmak zere antlama
yapmalyz.

zellikle, yangn, patlama, krk, travma konusunda tecrbeli hastane ve klinikler iin her an
ulalabilecek telefon numaralarn kaytlarmzda tutmak zorundayz.

Hastane seimi esnasnda, yabanc dil bilgisine haiz personel bulundurmann da bir kriter
olduunu unutmamamz gerekir.

Hastann durumu ile alakal, doktor tarafndan hazrlanm ngilizce rapor gnlk olarak gemi
ileteninin talimatyla belirtilen yerlere verilmelidir. Tbbi bilgisi olmayan kiiler tarafndan
yaplan tercmeler raporun ieriinde doru olmayan bilgilere neden olabilir. Bu nedenle
hastann durumu ile alakal raporlarn doktor tarafndan ngilizce yazlmasnda fayda vardr.

Gemi personelinin salk sorunlar ile ilgili bilgi Hudut ve Sahiller salk Genel Mdrlnn
yetkili memurlarna ve ayrca konu ile ilgili emniyet tekilatna da yazl olarak bildirilmelidir.
Herhangi bir bulac hastalk durumuna kar bylece tehlike yaylmadan nlem alnabilir.
Ayrca, baz kaza durumlar adli vaka olmas dolaysyla, emniyete konunun intikal etmesi,
hem adli vakann aydnlatlmas bakmndan nemlidir, hem de geminin operasyonunda
geikmeleri nleyecek niteliktedir. Ayrca adli vaka olabilecek durumlarn bilgilendirilmesi
kanunen gereklidir.

Tbbi olarak yardma ihtiyac olan gemi personelinin eer grevine dnmesi mmkn
gzkmyorsa, Pasaport ubesinden gemiden k ilemlerinin yaplmas gerekir. Bu esnada
grevli pasaport memuru hastann durumunu gsterir resmi doktor raporu talebinde
bulunabilir. Bu nedenle hazrlkl olmalyz.

Gemiden ayrlan personelin, bagajnn ve ahsi eyalarnn teslimi gemi kaptannn da
imzalayaca bir tutanakla yaplmaldr, aksi takdirde zayi veya hasarl malzemenin
sorumluluu acentenin zerinde kalabilir.

Tedavi gren gemi personelinin, lkesine geri dnmesi iin gerekli uak, gemi, otobs vs
rezervasyonu yapmadan nce grevli doktordan tbbi adan ne ekilde seyehat edeceini
bildiren ( fit to travel ) doktor raporunun temin edilmesi gerekir. rnein aya krk bir tayfa
sadece business class veya nndeki koltuk bo kalacak ekilde uabilir.

Bu tip durumlarda zellikle oluabilecek masrafn karlanmasnn ne ekilde olaca gemi kalkmadan
aydnlatlmaldr. zellikle tbbi masraflarn fazla olmas ve tedavilerin uzun srmesi nedeniyle,
acentenin bu masraflar tahsil edeceini garantiye almas gerekir. Bu konudaki en iyi zm, zellikle
ilk defa allyorsa, gemi ileticilerinin P&I Klplerinin devreye alnarak tbbi masraflarn deneceini
garanti etmesidir.

Ayrca gemi personelinin aile detaylarnn acentede bulunmas, ihtiya olunmas halinde acil temas
kurulmasn da salar.

171

b. lm

Gemilerde kaza veya hastalk nedeniyle lmler yaanabilir. Netice olarak her lm olay adli bir
vakadr, bu nedenle byle bir durumda yetkili merciler, polis, gmrk, Hudut ve Sahiller Salk
Mdrl, Liman Bakanl, Konsolosluk vs. yazl olarak haberdar edilir.

Emniyet Mdrl konuyu yetkili savcla bildirir, savclk soruturmas neticesinde eer lmn
doal yollardan olduu anlalrsa, bu ynde rapor tutulur ve len sahsn dini durumuna gre (
mslman, yahudi, budist, hristiyan vs ) cenaze hizmeti veren firmalarla temasa geilir. Eer len
ahsn yaknlar, cenazeyi kendi lkelerine gndermek istiyorsa cenaze levazmatcs firma, cenazeyi
tanmaya uygun hale getirir ( ykanp, ilalanr ) ve cenaze tamaya uygun tabut ierisinde
memleketine yollanr. Genellikle, cenaze nakilleri hava yoluyla yapld iin, hava konimentosu
dzenlenirken, cenazeyi kar tarafta alacak olan, levazmatc firma veya aile bireylerinin detaylarnn
nceden temini gerekir.

Savclk soruturmas esnasnda, gemi personelinin ifadeleri alnr, her ne kadar acente bu ifadelerin
Trkeye evrilmesinde yardmc rol stlenebilirse de doru olan yeminli tercman tarafndan bu
tercmenin yaplmasdr. Bu nedenle 24 saat hizmet verebilecek yeminli tercmanlarn telefonlarnn
kaytlarmzda bulunmas gerekir. Adli vaka durumunda veya herhangi bir ikyet annda yeminli
tercman tarafndan tercme edilmi ifadeler esas tekil edecektir. Eer savc gerek grrse, adli
tptan otopsi yaplmasn ister. Geminin kalkmasna ( delillerin toplanmas vs nedenlerle ) izin
vermeyebilir veya gemi personelinin tutuklanmasna karar verebilir. Bu gibi nedenler dolaysyla, her
zaman iyi derecede ngilizce bilen ceza avukatnn hazr bulundurulmas gerekir. Ayrca bu tip
problemler P&I Klbnn grev alanna da girdiinden, armatr bu ilerle ilgili P&I Klbnn de
davaya devam etmesini isteyebilir. Her ne sebeple olursa olsun, soruturmas uzun srecek
durumlarda, acentenin durumalara katlmas mahkeme tarafndan istenebilir, bu nedenle mutlaka bir
avukatla acentenin durumu mahade etmesi gerekir.

Bunlarn dnda kanuni srecin uzun ve masrafl olmas ayrca cenaze ilemlerinin de masrafl olmas
ve nceden ngrlmeyen bir takm ek masraflara ak olmas sebebiyle, acentenin bu cretleri iyi
hesaplayp, kendisine iverenden veya gemi armatrnden cretleri nceden tahsil etmesi
gerekmektedir. Eer altmz firmay fazla iyi tanmyorsak, mahkeme sreciyle P&I Klbn
uramas her zaman tercih edilmelidir.

c. Tayfa Giri ve klar

Tayfa Giri klar da acentenin grevleri arasnda olup ska yaplan bir uygulamadr. Ana hatlaryla
tayfa giri ve klarn aadaki gibi zetleyebiliriz.

Trkiye Cumhuriyetinin dier lkelerle yapt ikili anlamalar, Avrupa Birlii Mktesebat ve lkenin
resmi d politikas ile alakal olarak uygulanan ve dier lke vatandalarnn lkemize giri ve k
yapmasn dzenleyen Yabanclar ile lgili Kanunda her lke vatandana Trkiyeye giri yaparken
uygulanacak vize prosedr ve lkemizdeki kal sresi detayl olarak verilmitir. Bu bilgiler emniyet
mdrlklerinin web sayfalarnda detayl olarak gncelletirilmekte olup, acente olarak ayrca Pasaport
Polis Merkezlerinden de temin edebiliriz. Bizim bilmemiz gereken uygulamalar iinde en nemlisi
zellikle Yabanc Gemi Personeline ait olan vize uygalamasdr. Netice olarak geminin urak yapt
en yakn snr kaps ( snr kapsndan ama, havaalan, deniz liman, kara snr kaps vs ) tayfa giri
ve klar iin yaplacak ilemlerin acente tarafndan takip edilecei yerdir. Snr kaplar Bakanlar
Kurulu tarafndan belirlenmektedir ve her hangi bir yeni snr kaps almas yine Bakanlar Kurulu
Kararna tabiidir. Bunun dnda Mlki dare Amirleri, bazen geici olarak snr kaps ilemleri
yaplmasna izin verebilmektedirler ki, genellikle yolcu gemileri ile alakal durumlarda ortaya kmakta
olup, uygulama istisnadr.

Acente olarak, tayfa giri ve klarnda ok dikkatli olmamz gerekir, zellikle insan kaakcl ile
uraan baz kiiler, acentelere kendilerini gemi operatr gibi tantp, ecenteye gemi nominasyonu
vererek tayfalarn lkemize girmesine araclk etmekte, daha sonra bu tayfa / ahslar lkemizde
izlerini kaybettirerek, acenteyi byk bir kanuni ykmlle maruz brakmaktadr. Bu nedenle bize i
verecen firmalarn kim olduklar, geminin gelip gelmeyecei vs gibi konularda emin olduktan sonra
tayfa giri klar iin ilgili Tk Konsolosluklarna veya Snr kaplarna bavuruda bulunmalyz.

172

Hereyden nce tayfa giri ve klar iin, geerli Pasaport ve Gemici Czdannn bulunmas gerekir.
Gemici Czdan bulunmayan ahslar, Yolcu Muamelesi greceinden zellikle, sertifikalarnda ( ITC
1969 ) yolcu tama kapasitesi belirtilmemi gemilere ( Genellikle Tankerlerde Yolcu Tama
kapasitesi Bulunmamaktadr ) giri yapamayacaklardr. Pasaportlarnda sreleri bitmi tayfalar
konsolosluklarndan pasaportlarn acente yardm ile uzatabilirler, lakin bu ilem lkesine gre
deimekle birlikte, uzun sreceinden geminin gecikmesine neden olabilir. Ayrca Pasaportlarn
kaybetmi kiiler, yine kendi konsolosluklarndan pasaport karabilecekleri gibi sadece memleketine
dn amal bir kerelik kullanlmak zere geici seyahat belgesi ( Laisser-Passer ) de alabilirler. Bu
ilemlerin uzun srecei gz nne alnarak gemi gelmeden konsolosluklarla temas edilerek ilemin
yaplp yaplamayaca ve ne kadar srecei bilgisine ulamamz gerekir.

Onun dnda gemilerin Minimum Safety Manning Sertifikalarnda geminin ileyii iin gerekli minimum
saydaki gemi personelinin miktar verilmi olup, bu sertifikada belirtilen personel adedi altnda
yeterlilii bulunan gemi adam bulunuyorsa liman bakanlklar geminin kalkna izin vermeyebilir. Bu
nedenle giri ve k yaplmas esnasnda personel yeterlilii konusunu hem gemi kaptanna hem de
gemi ileticisine bildirmemiz gerekir. Gemi personellerinin zellikle gemi knda fazla bagaj
sorunlar olduundan, transfer yapacak aracn fazla bagaj alabilecek kapasitede olmas gerekir.
Ayrca gemiciler iin zel gemici biletlerinde ( Gemici bileti kesilmesi lazm ) bagaj miktar 40 kg olup,
bu miktar aan bavullar fazla bagaj cretine tabiidir. Bu nedenle tayfay, gemi kaptann ve gemi
iletenini fazla bagaj konusunda uyarp, tayfalarn yannda yeterli para olduundan emin olmamz
gerekir. Eer fazla bagaj cretini acente deyecekse mutlaka bu cretin ya gemiden ya da gemi
ileticisinden nceden tahsil edilmesi gerekir.

Giri, k yapacak tayfalar iin ehir iinde kalrken yapmalar ve yapmamalar gerekenlerin
bulunduu yazl bir liste verilebilir ki, bu listenin iinde 24 saat acentenin temas numaralar, ehirde
gezilebilecek yerlerin listesi ve ehir haritas, gidilmemesi gereken dkknlar, elence yerleri vs
bulunmaldr. zellikle, gemi personeli byk ehirlerin gece hayat esnasnda bilmeden problemle
karlamaktadrlar.

Gemi personelinin kalaca otelin standardn, acente tarafndan gemi ileteninden tahsil edilmek
zere, denecek tayfann kal maliyetlerinin hangilerinin acente tarafndan karlanaca bilgisini alp,
hem gemi personeline ve hem de otele bu bilgileri kaldan nce vermek gerekir. Birok gemi ileteni,
gemi personelinin alkoll iki, telefon masraflarn karlamamaktadr.

Ayrca gemiden ayrlacak veya gemiye katlacak gemi personelinin cep numaralar da acente memuru
tarafndan nceden alnlmaldr ki gemi erken gelecekse veya gecikecekse gemi personelini uyarmak
gerekebilir.

Tayfa giri ve klarn iki balk altnda toplayabiliriz.

1. Trk Boazlarndan uraksz gei yapan gemilerde tayfa giri ve klar

Trk boazlarndan tansit gei yapan gemiler transit rsuma tabiidir ve bu meyanda gemi personeli
deiimi yapabilirler. Eer Gemi Personeli olmayan ( Geerli Gemici czdan olmayan) bir kii gemiye
giri / k yaparsa geminin transit pratikas bozulur ve serbest pratikaya tabi olur ki bu da Fener ve
Shhiye cretlerinde iki katn akn bir fark meydana getirir. Bu nedenle giri ve k yapacak kiinin
gemici olmasndan emin olmalyz. Bunun bir tek istisnas vardr ( ki bazen yolcu gemilerinin transit
geiinde meydana gelir) gemi personeli olmayan kiiler, gemiden salk nedenleri ile ayrlabilirler.
Bunun iin Hudut ve Sahiller Salk Genel Mdrlnn yetkili doktorlar tarafndan hasta raporu
verilmesi gerekir. Gemiye katlacak veya gemiden ayrlacak personel iin yaplmas gerekenler ana
balklar halinde aada verilmitir.

Gemi personelinin geerli pasaportu ve gemici czdan var m? Kaptann ei, ocuu, armatr
temsilcisi, survey vs gemici czdan olmad zaman yolcu olarak muamele grr. Ayrca baz
lkelerde rnein Trk liman otoriteleri tarafndan zellikle 18 yandan kklere karlm
olan gemici czdanlar uygulamada kabul edilemeyebilir.

173

Geminin, ileticisinin veya kiracsnn Kbrs Rum Kesimi ile bir ilkisi var mdr?

Gemi personelinin uyruu dolaysyla tabi olaca vize mevzuat nedir, ne ekilde ve nereden
vize alnacak, vize iin gerekebilecek sre nedir? Vize mracaatlar yapld m? ( Trk
Konsolosluklarna, D leri Bakanlna vs )

Gemi personeli deiiklii iin oluabilecek cretler kimin tarafndan, ne zaman ve nasl
denecektir? Genel uygulama bu cretlerin takribi olsa bile gemi gelmeden veya geminin
geii srasnda denmesidir. Unutmayalm ki, parasn tahsil etmediimiz veya
edemeyeceimiz herhangi bir servis, yapacamz servisi bouna yapm olduumuz
anlamna gelir.

Deiecek gemi personelinin var ve/veya gidi detaylar elimizde mi? Otelde kalmas
gerekiyor mu?

Geminin var ile personelin uular/otobs bileti birbirine uyumlu mu, geminin geiinde
herhangi bir gecikme meydana gelecek mi?

Gemi kaptanna personel deiiklii iin gerekli evraklar hazrlamas, gemiye nerede, ne
zaman, nasl kacamz, VHF hangi kanalda olacamz vs bilgileri zamannda verildi mi?
Genelde istenilen evraklar, kacak / girecek gemi personelinin pasaport ve gemici czdan
detaylar, ITC ( 1969 ), Minimum Safety Manning Certificate, Continious Synopsis Record,
ISPS Certificate, Management Certificate, Safety Equipment Certificate ve Ekleri ( Form E ),
Registration Certificate, Class Certificate, Crew List ( 6 Suret ), Store List ( 2 Suret ), Cargo
manifest ( 2 suret ) olup, bu evraklarn gemi tarafndan hazrlanmas gerekir ve acenteye de
faks veya e-posta ile gemi gelmeden gnderilmelidir.

Tayfa deiiklii iin, Gmrk, Gmrk Muhafaza, Pasaport Polisi, Liman Bakanl, Hudut
ve Sahiller Salk Mdrl, VTS Merkezi, yazl olarak bilgilendirildi mi ve gerekli izinler
nceden alnd m?

Gemiden kacak personel iin, Gmrk saymanlndan veya pasaport Polisinden vize harc
yatrlp, makbuz veya vize pulu alnd m?

Gemiye k iin kullanacamz motor gerekli iznlere haiz midir, yeterli byklkte mi, istiap
hacmi deiecek personel, acente memurlar ve dier resmi memurlar bindikleri zaman yeterli
midir? Bavullar koyabileceimiz kapal alan var mdr, teknenin kenarlarndaki usturmaalar
uygun mudur?

Deiecek gemi Personeli, yetkili memurlar refakatinde gemiden alnp/gemiye verilip pasaport
ve gmrk muamelelerini mteakiben vizesinde belirtilen yurt iinde kal sresi iinde tekrar
yurt d edilmelidir.

Yabanc personelde eer yurt iine giriinde herhangi bir snrlama varsa, pasaport polisi bu
tahdidi, i leri/d leri bakanlklar araclyla aratrp bu aratrmann sonucuna gre
personelin giri veya k yapmasna izin verebilir. Trk Personel iin, bunlara ek olarak vergi
borcu veya herhangi bir kanuni sutan aranmas varsa konu akla kavuana kadar
personelin yurt dna kna izin vermez.

Genelde transit gemilerde personel deiiklii herhangi bir sorun kmamas veya evraklar hazr
olmas durumunda gemiye herhangi bir gecikme vermeden 10 / 15 dakika srer.

Gemilere k yaplacak yerler, Gmrk ve Polis idareleri tarafndan belirlenmi, Zeytinburnu
( Zeyport ), Karaky Yolcu Salonu, Haydarpaa Liman ve Kartal Rhtm olup, bunun dndaki
yerlerden gemilere klmas kanunen yasaktr.

174

2. Trk Limanlarna urak yapan gemilere giri k yapacak tayfa ilemleri

zellikle kk limanlarda vize harc yatrlan Gmrk saymanl sadece mesai saatlerinde
alt iin vize harcnn nceden yatrlarak tedbir alnmas gerekir. Bunlara ek olarak, 24 saat
Gmrk Hizmeti veremeyen limanlarda, giri k yapacak tayfann eyalarnn gmrk kontrol
iin gerekli gmrk muayene memuru bulunmad durumlarda ayn hizmet Gmrk Muhafaza
tekilatndan da istenebilir. Yalnz bu eit talepleri yazl olarak mesai saatleri dhilinde yapmak
ileyiin ak asndan gereklidir.

Bunun haricinde yaplmas gereken muameleler transit gemiler iin yaplacak muameler
dhilindedir. Yalnzca eer, liman ura yapan gemilere Gemici Czdan Olmayan personel giri
yapacaksa, Liman Bakanl geminin yolcu tama kapasitesine bakarak izin verir.


Gemilerde grevli personele deiik nedenlerle posta teslimat yaplmakla birlikte, ayrca gemiden de
acentelere yollanlmas iin posta verilmektedir. Tayfa mektuplar ve posta ilemleri gnmzde
elektronik ortamda yaplmas sebebiyle eskiye nazaran daha azalma gstermekle birlikte bu konuda
acente olarak dikkat etmemiz gereken baz hususlar aada ana balklarla verilmitir.

zellikle yolcu gemilerinde ve askeri gemilerde gemiye verilecek postalarn detayn gemi
gelmeden nce gemideki grevli personele bildirmemiz ve gemiden postalarn ne ekilde
gemiye verilecei konusunda ( Rhtm zerinde veya acente botunda kontrol bittikten sonra )
onay almamz geminin emniyeti bakmndan gereklidir. Kaynan ve ieriini bilmediimiz
posta gnderilerine temkinli yaklamamz gvenlik amacyla elzemdir.

Kurye firmalar ile gnderilmi ( DHL, FedEx, UPS, Yurtii Kargo vs gibi ) ve gnderi numaras
belli postalar gemi varndan nce takip edip, herhangi bir gecikme durumunu gemi
kaptanna ve ileticisine bildirmemiz gerekir.

Gemi varnda gemiye gelen postalar imza karl gemiye ivedilikle vermemiz
gerekmektedir. Unutmamalyz, gemideki personeli karaya balayan etmenlerden biri de
onlarn mektuplardr. Ayrca gemi postalarnn iinde, mal ile alakal kargo dokmanlar, gemi
sertifikalar, pasaport vs gibi aciliyeti gerektiren dokman bulunabilir. Bu nedenle gemi
geliinde bu evraklar gemiye teslim etmek gerekir.

Gemiye yollanacak veya gemiden alnacak postann, gemiye teslimi esnasnda oluabilecek
masraflar nceden hem gemi kaptanna hem de gemi ileticisine bildirilmelidir. rnein,
boazdan transit gei yapacak gemiye verilecek posta iin yaplacak motor temas maliyeti
dolaysyla, posta temas daha sonraki bir limanda da maliyet olmadan gerekleebilir. Ayrca
yine belirtmek gerekir ki, transit gemilerde geminin geiine yardmc olan klavuzlarn
grevleri arasnda gemi postalarn teslim etme bulunmamaktadr.

Gemiden yollanmak zere, acente tarafndan teslim alnacak postalarda, posta gnderi
cretinin kimin tarafndan denecei ( eer gemi ileticisi demeyecekse, gemiden cretin
pein alnmas ), hangi adrese ne ekilde gnderilmek istendii ve yollanacak postann
ieriinin ne olduu konusunda yazl olarak bilgi sahibi olmamz gerekir. Eer gmre tabi
olabilecek bir posta ise, ( yakt numunesi, yedek para, vs ) bununla ilgili fatura ve eki
listesinin gemi tarafndan hazrlanarak acenteye verilmesi gerekir. zellikle, yanc, yakc
parlayc vs ieren gnderileri gemiden teslim almadan nce gndereceimizden emin
olmamz gerekir. Bu nedenle gnderici firmalardan bu tip malzemenin hangi artlarda (
paketleme, fiyat, hava, kara postas vs ) yollanaca bilgisini edinmemiz gerekmektedir.

Gemiden alnan posta ierisinde deerli evrak ( zellikle yolcu gemilerinde seyahat eki vs )
veya madde bulunmas durumunda postalama esnasndan oluabilecek zarar ve kayp
olaylar konusunda sigorta yaptrlp yaptrlmayacann gemiden yazl onayn almamz
gerekmektedir.
zellikle adi posta tabir ettiimiz ekildeki gnerilirde, ( tayfa mektuplar, kartpostal ) vs
gnderinin adrese tesliminde yaanabilecek sorunlarn acentenin sorumluluunda olmadn
bildirmekte fayda vardr.

175

zellikle Transit ve demirdeki gemilere yaplacak temaslar, grevli Gmrk Muhafaza, Polis,
Sahil Salk gibi yetkili mercilere nceden yazl olarak bildirmek ve izin almak gerekir.

e. Kaptan Avans

Kaptan avanslar, gemi ihtiyalar iin gemi ileteni, sahibi, kiracs, yk sahibi vs tarafndan kaptana
yaplan nakit teslimatn kapsar ve ksaca CTM ( Cash To Master ) olarak adlandrlr. Kaptan avanslar
verilirken dikkat etmemiz gereken husular aadadr.

Gemiye verilecek kaptan avansnn istenilen miktarda ve istenilen banknotlarla gemiye teslimi
gerekir. Birok gemi kaptan, bu paralar maa olarak gemide dattndan, gemi kaptannn
istedi bozuk paralarn gemiye teslim edilmesinde zen gstermeliyiz.
Gemiye kaptan avans teslimlerinde yazl alnd makbuzu alnmal ve gemi kaptanna verilen
paray sayarak teslim etmeliyiz.
Daha sonra ortaya kabilecek, sahte para riskini nlemek iin gemiye verilen paralarn seri
numaralar grlecek ekilde fotokopileri ekilmeli ve gemiye teslimlerde kaptandan bu
fotokopilere de imza atmas rica edilmelidir.
Ykl miktarlardaki nakit teslimlerinde, parann kayna konusunda dikkatli olmamz gerekir.
Hi almadmz bir kiiden gelen para teslimi talepleri, kara para aklama, kanunsuz para
transferleri olaslklar gz nne alnarak cevaplanmaldr.
Para teslimlerinde, alnma ve kaybolma risklerine kar sigorta yaptrmamz elzemdir. Ayrca,
zel emniyet firmalar gvenli para tanmasnda yardmda bulunabileceklerdir.
Kaptan avans teslimlerinde, maliyet ve servis bedelinin iyi hesaplanarak gemi ileticisine
nceden detayl olarak bildirilmesi gerekir. Bylece gelen kaptan avans ile birlikte masraflar
da gelmi olur.
Tayfa maalarnn banka hesaplarna yatrlmas srasnda, her bir tayfa tarafndan detayl
olarak imzal deklarasyon almak gerekir, ayrca geminin varsa Sorgu Kad ve Onayl Tayfa
Listesi ile birlikte, her bir tayfann pasaport ve gemici czdan Fotokopilerinin nceden temini
zaruridir.

176

YEDNC
B L M

7.1 - NAVLUN SZLEMELER

7.1.1 Giri
7.1.2 Navlun
7.1.3 - Navlun Szlemesi Kavram
7.1.4 Navlun Szlemesi
7.1.5 Navlun Szlemesi Tanmlar
7.1.6 Gemi Acentelerinin Grev ve Sorumluluklar

HAZIRLAYAN
Ruhi DUMAN

177

7.1 NAVLUN SZLEMELER

7.1.1 Giri
Deniz ticareti, denizlerin salad imkn ve kolaylklardan yararlanma aba ve uralarnn nemli bir
blmn oluturur. Denizlerin salad kolay, ucuz ve gvenli tama imknlarndan yararlanarak bir
kydan dierine mal tanmas ve mal mbadelesi esasna dayanmtr. Zaman iinde arlkl olarak
yolcu ve yk tamas ticaretine dnmtr. Bu ticaretin balca tama arac Ticaret Gemisi dir.
Ticaret Gemisi, Denizde kazan elde etme maksadna tahsis edilen veya fiilen byle bir maksat iin
kullanlan her gemi, kimin tarafndan ve kimin nam ve hesabna kullanlrsa kullanlsn Ticaret Gemisi
saylr.

Ticaret gemisiyle yaplan yk tamalar, ulusal ve uluslararas belirlenmi kurallar erevesinde
yaplr. Bu kurallarn banda, tama szlemeleri gelir ve bu szlemeye ksaca Navlun
Szlemesi denir. Navlun Szlemesi, iki kii arasnda yaplan bir szlemedir. Yk ve eyann
denizyoluyla tanmas konusunda bir szleme yaplmsa bu bir Navlun Szlemesidir. Navlun
szlemeleri genel olarak gemilerin iki trl kiralanmas asasna dayanlarak eitlenmitir. Bunlar;

a. Kirac bir gemiyi belirli bir sre iin kendi gemisiymi gibi sahiplenip iletmek isterse,
kullanaca szleme (Charter Party), Time Charter Zaman Esasl Szleme dir.

Time charter altndaki gemiler belirli bir sre; ( ay, alt ay veya bir yl gibi bir zaman iin) kiralanr. Bu
kiralama sistemine gre, yakt ve liman masraflar kiracya, dier masraflar gemi sahibine aittir. Gemi
Acentelerinin burada dikkate almas gereken konu, gemiye veya mrettebata ait yaplan masraflardr.
Teknik olarak bu masraflar kiracya deil, armatre aittir. Dier bir konu ise, gemilerin kira balangc
ve sonunda kiraya giri ve k srveylerinin yaplmasdr.

b. Muayyen bir yk ve eya iin tek sefer tatma yaplacaksa bu (Voyage Charter) Seferlik
Kiralama szlemesidir.

c. plak Gemi Kiralama, (Bare Boat Charter) inde gemiadam (kaptan/zabit/tayfa) olmakszn
bir gemiyi, belli bir zaman iin donatandan kiralamaktr. Geminin gemiadamlaryla donatlmas
(manning), yakt ve kumanyas kirac tarafndan salanr. Gemiadamlar, kiracnn mstahdemidir ve
kirac kaptana, her trl talimat verir.

Navlun Szlemesi bir kira szlemesi deil, muayyen bir ykn alnmas ve alcsna teslimini taahht
eden istisnai bir akittir. Navlun Szlemesi, taraflar arasnda imzalanan ve tama taahhd ieren bir
szlemedir. Gemi sahibi asndan tama taahhd ieren ve szleme gerei elde edilen navlun
gelirinin ticari kazan nitelii tamasdr.

Dnyada ilem gren mal ticaretinin ileyiine gre zel amaca ynelik tama aralar ve bu aralarla
tanana ve belirli rgtlerce hazrlanm Tama Szlemeleri (Navlun Szlemeleri) vardr. Bu
szlemeler, uzun incelemeler ve denemeler sonucu elde edilen bilgilerle yasal hale getirilen kurallara
dayanlarak hazrlanmtr. Navlun Szlemelerinde, tanacak ykn zellii dnda dier konularn
genel kurallar erevesinde ilem yaplmaktadr. Bu blmde ele aldmz GENCON Charter Party
zerinden bilgi verilmeye allacaktr. lkemizin deniz ticaret hukukuna ait genel artlar ihtiva eden
navlun szlemelerinin yapsna gre, bir gemi acentesinin gemi varmadan nce elde etmesi gereken
bilgilerin neler olduunu bilmesi gereken konulara deinilecektir.

7.1.2 Navlun
Navlunun szlk anlam, bir limandan baka bir limana nehir veya denizyoluyla tamak iin gemiye
alnan yk ve eyann tayc tarafndan, gemisinde tanmas iin istenen crettir.

7.1. 3 - Navlun Szlemesi Kavram
Tama ii, tayan ile tatan arasnda yaplan bir Navlun Szlemesi ile gerekleir. Bu kavram, bir
yerden bir yere tanacak yk ve eyann tm; denizde emtia tamas karl olarak, ulusal ve
uluslararas yasalara uygun olarak hazrlanm navlun mukavelesine dayanlarak yaplan tama ve
karlnda alnan cret olarak tanmlanr.

178

7.1.4 - Navlun Szlemesi

Navlun Szlemesi, 6102 sayl Trk Ticaret Kanununun deniz ticaretine ilikin nc blmnde yer
almaktadr. Amac, tanacak olan ykn gvenilir bir ekilde varma liman ya da gsterilen emin bir
rhtm veya iskeleye yanaarak teslim edilmesidir.

Her trl navlun szlemesinde tayan TTK 1141nci maddesi uyarnca gemisini denize, yke ve yola
elverili olmasn salamakla ykmldr. Tayan, gemisinin denize, yola veya yke elverili
olmamasndan doan zararlardan sorumlu tutulur.

Tayan, navlun karlnda;

a. Tatan ile bir seferlik Navlun Szlemesi yaparak belirtilen limanlar arasnda yk ve eya
tamas yapar. Seferlik kira anlamalar her ne kadar tek bir yke ait ise de ilgili taraflar devaml i
yapmalarn kararlatrm olabilir. Bu durumda gemiler pe pee mteakip seferler eklinde
balanm veya sabit bir mddet zarfnda tanacak toplam yk miktar veya muayyen miktardaki
ykn tanmas da olabilir. (Consecutive Voyage)

b. Tayan, krkambar szlemesiyle belirlenmi yk ve eyay belirtilen limanlara nehir ve
denizyoluyla tamasn stlenir.

ki kii arasnda denizyoluyla bir tama szlemesi yaplmsa ve bu tamann konusu yk ve eya
ise, bu szleme navlun szlemesi olarak tanmlanr. Bu tanmda:
c. Tamann nehir ve denizyoluyla (gemiyle) yaplmas,
ii. Tayan, yk ve eyann tanmas stlenilmi (taahht edilmi) olmas,
iii. Yk ve eya, tamay stlenen kiinin egemenliine (zilyetliine) gemesi,
iv. Tama karlnda bir cretin (navlun) denmesi,

elerini ieren szlemeye (mukaveleye) Navlun Szlemesi denir. Navlun (denizde eya tama:
carriage of goods by sea) szlemesi bir mukaveleyi, Charter party ise bu szlemenin yazl olduu
senedi, belgeyi anlatr. zet olarak, bir navlun szlemesi zerinde anlaarak charter party
imzalanmas, temel kuraldr.

Gemiyle yk tanmasna ilikin olarak uygulamada konimento, navlun szlemesi, trip charter,
time charter gibi szcklerin kullanld grlr. Bunlarn bir blm TTKnda yer alan, bir blm
ise uluslararas uygulamadan yansyan szcklerdir ve hepsi de temelde navlun szlemelerini anlatr.

7.1.5 - Navlun Szlemesi Tanmlar
Nehir ve denizyolu tamacl deyince ilk bata Navlun Szlemesi akla gelir. Bu szlemeler,
deiik trlerde olmasna karn genel anlamda birbirleriyle tr. Beherinde de ykleme / boaltma
liman ve zaman, hazrlk mektubunun verilmesi ve kabul, navlunu ve ne zaman deneceini,
demuraj ve miktar yazldr. Bu szlemeler, matbu olmakla birlikte, zel bir anlama ile belirtilen
hkmlerin dnda kalan kurallar iin bir Charter-Partyye atf yaplmas gerekir. Eer yaplan zel
anlamalarda bir Charter-partye, aka tamamen ya da ksmen, atfta bulunulmusa, charter-partyde
kullanlan szcklerin, deyimlerin ve teamln onlarn yerine geen ksaltmalarn szleme
hkmleriyle badar ve bu anlamda kullanldklar kabul edilir. Charter-party de sk geen
szcklerin bazen ksaltlm olarak kullanldn ve bu szcklerin konimento dhil olmak zere her
trl navlun szlemesinin ierdii szckler olduu gz nnde tutulmaldr.

Nehir veya denizyolu tamaclnda yaplan Navlun Szlemesi, tayan ile tatan arasnda belirli
kurallar erevesinde gerekleir. Taraflardan biri, bir blgeden baka bir blgeye belirtilen yk
tatacan, dieri ise yk tayacan kabul ve taahht ederler. Yaplan charter-partynin ana
kurallarn ieren kavramlar ve bu kavramlarn aklamalar aadaki gibidir:

179

1. Tayan (Carrier)
Denize, yke ve yola elverili bir geminin szlemede belirtilen limanlar arasnda yk ve
eyann tanmasn stlenen kii.

2. Tatan (Charterer)
Denize, yke ve yola elverili bir geminin szlemede belirtilen limanlar arasnda yk ve
eyasnn tanmasn salayan kii.

3. Ykleten (Shipper)
Ykleten, navlun szlemesi uyarnca yk gemiye teslim eden kiidir. Yk gemiye teslim
eden ykleten, (tatan olmasa da) konimento dzenlenmesini istemek, gnderileni
belirlemek, ykn gverteye yklenmesine rza gstermek gibi haklara sahiptir. Genel olarak
ykleten tatan deildir. Bazen tatan ve yklemeyi yapan ayn kii olur.

4. Gnderilen/Alc (Consignee)
Gnderilen konimentoya, ya da navlun szlemesine gre yk teslim almaya yetkili klnm
kiidir. Gnderilenin yk teslim edinceye kadar tayana kar bir borcu, bir edimde bulunma
ykmll yoktur. Yk teslim edince tayana kar baz borlar yklenir. Bunlar navlun,
vergi, srastarya vb. gibi borlardr.

5. Liman (Port)
Liman (port) szc, gemilerin rhtm, demiryeri, amandra ve benzeri yerlerden ykleme ve
boaltma yaptklar her trl alan anlatr. Bu alann dnda ve uzanda da olsa, gemilerin
sra bekledikleri ya da sra beklemeye zorunlu olduklar yerler de liman szne dahildir.

6. Rhtm / skele (Berth)
Rhtm (berth) szc, liman iinde geminin yklenmesi ya da boaltlmasna zglenmi yeri
anlatr. Eer rhtm (berth) szc kullanlmam fakat belli yer adyla belirtilmise, bu tanm
gene uygulanr.

7. Hazrlk Mektubu (Notice of Readiness) (NOR)
Bu deyim, charter partye gre tatana, ykletene, alcya ya da bir bakasna, geminin
ykleme ya da boaltma limanna ya da rhtma vardnn bildirilmesini anlatr.

8. Varta Ulalabilir ya da Her Zaman Ulalabilir (Reachable On Her Arrival or Always
Accessible
Bu szckler ya da terimler tatann, limana varnda geminin, olaand bir ey olmadka,
derhal ve gvenli bir ekilde yanaabilecei bir rhtm salamay ykmlendii anlamna gelir.

9. Istarya (Laytime)
Bu szck taraflarn anlamas uyarnca, donatann navluna ek bir para almakszn gemisini
ykleme ya da boaltmaya tahsis ettii sreyi (zaman araln, periyodunu) belirtir.

10. Tama Mukavelesi (Booking Note)
Tatann, bir limana sevkedecei ykyle ilgili tayana mracaat ederek gemisinde yer
ayrtmasdr. Booking Note (Tama Anlamas) tatan ve tayan iin balayc bir szleme
hkmndedir. Bu anlama ounlukla, bir limandan dier bir limana veya blgeye dzenli
sefer yapan gemilerde kullanlmaktadr. Her zel anlamada olduu gibi, bu anlamada da
benimsenmi bir arter-partiye atfta bulunulmas gerekir.

11. Gnde Ambar az Bana (Per Hatch Per Day)
Bu deyim, istarya sresinin, yk miktarn belirten saynn (A nn) geminin ambar az
saysyla ambar az bana kararlatrlan gnlk miktarn arpmna (B ye) blnmesiyle
gsterilir.

12. Gn (Day)
Bu szck, saat 00.00 dan balayp 24.00e kadar aralksz sren 24 saatlik sreyi gsterir.
Gnn paralar oransal olarak belirtilir.

180

13. Aralksz Gnler (Clear Days)
Bu deyim, bildirimin yapld gn izleyen gnn saat 00.00nda balayp, kararlatrlan
saydaki gnn bittii saat 24.00e kadar birbiri arkasna gelen gnleri anlatr.

14. Tatil (Holiday)
Bu szck, normal alacakken mevzuat gerei allmayan, fakat Pazar, Cuma gibi hafta
tatili gnlerinden olmayan gn ya da gn parasn belirtir.

15. alma Gnleri (Working Days) (WD)
Bu deyim, ak szleme hkmyle istaryadan hari tutulmayan gnleri belirtir.

16. Birbiri Ardna Gelen Gnler (Running Days or Consecutive Days)
Bu terim, birbiri arkasna gelen gnleri anlatr.

17. Hava Msaadeli Gnleri (Weather Working Day (WWD) or Weather Working Day of 24
Hours or Weather Working Day of 24 Consecutive Hours)
Bu deyimler 24 saatlik alma gnn anlatr. Ancak, hava koullarnn ykleme ya da
boaltmay engelledii ya da alma yapsayd engelleyecei sreler bundan dlr.

18. Hava Msaadeli (Weather Permitting) (WP )
Bu deyim, havann geminin yklenmesini ya da boaltlmasn engellemesi durumunda, bu
engelleme sresinin istaryadan saylmayacan anlatr.

19. Saylmaz, Mstesna (Excepted or Excluded)
Bu szckler, belirtilen gnlerde gemide ykleme boaltma ileri yaplsa bile istaryadan
saylmayacan belirtir.

20. alma nce Balarsa (Unless Sooner Commenced)
Bu deyim, istaryann saylmaya balamasndan nce bir alma yaplrsa, bu alma
sresinin istaryadan saylacan belirtir.

21. Kullanlmadka (Unless Used) (UU)
Bu tabir, istarya baladktan sonra istaryadan istisna edilen sreler iinde ykleme ya da
boaltma yaplrsa allan bu srelerin istaryadan saylacan belirtir.

22. Tasarruf Edilen Zamann Mahsubu (To Average Laytime)
Bu deyim, tatana ykleme ve boaltma iin verilen istarya srelerini birletirme seenei
tandn gsterir. Bu seenein kullanlmas durumunda, ykleme ve boaltma iin tek bir
sre verilmi gibi olur.

23. Tersinir starya (Reversible Laytime)
Bu deyim, tatana ykleme ve boaltma iin verilen istarya srelerini birletirme seenei
tanndn gsterir. Bu seenein kullanlmas durumunda ykleme ve boaltma iin tek bir
sre verilmi olur.

24. Yazl (In Writing)
Bu deyim btn haberleme ekillerinin tm dhil olmak zere her trl gnderme aracyla,
gzle grlebilir mesajn gnderilmesini ifade eder.

25. Yanama in Beklenen Zaman starya Saylr (Time Lost Waiting for Berth to Count as
Loading or Dicharging Time or as Laytime)
Bu cmle, ykleme ya da boaltma rhtmnn geminin yanamasna elverili olmamas ve
geminin bekleme yerinde hazrlk mektubu verememesi durumunda, beklemede geen
zamann yerine gre istarya saylmas, eer istarya dolmusa sristarya saylmas gerektiini
anlatr. Rhtm yanamaya elverili olunca bu zaman saym durur. Gemi hazrlk mektubu
verebilecek yere gelince, mektubun verilmesinden itibaren sristarya ve C/P de belirtilen sre
geer gemez istarya ilemeye balar.

181

26. Yanasn Yanamasn (Weather In Berth Or Not (WIBON) Or Berth Or No Berth)
Bu deyimler u anlama gelir; Eer gemi vardnda ykleme ya da boaltma rhtmna
yanatrlmyorsa gemi, liman iindeki ya da dndaki mutat bekleme yerine ular ulamaz
hazrlk mektubu verebilir ve c/p hkmne gre de istarya ilemeye balar. Rhtm yanamaya
hazr duruma gelince istarya ilemesi durur ve gemi ( yanap ) yklemeye ya da boaltmaya
hazr duruma gelince zaman yeniden ilemeye balar.

27. Serbest Pratika Alm ve/veya Gmre Girmi (Vessel Being In Free Pratique and/or
Having Been Entered At The Custom House)
Bu deyimler formalitelerin tamamlanmas iini geminin hazrlk mektubu verebilmesi iin bir n
koul olmadn belirtirler. Ancak, bu formalitelerden birinin tamamlanmasnn neden olaca
gecikme ve istaryadan ya da suristaryadan saylmaz.

28. Suristarya, Demuraj (Demurrage)
Bu szck, donatann sorumlu tutulamayaca bir nedenle istaryann almas durumunda bu
gecikme karl olarak donatana denmesinde mutabk kalnan para tutarn belirtir.
Sristaryann ilenmesinde istaryaya ilikin istisna kurallar uygulanmaz.

29. Dispe (Despatch Money or Despatch)
Bu tabir, ykleme ya da boaltmann istarya bitmeden tamamlanmas durumunda donatanca
denmesinde mutabk kalnan paray anlatr.

30. Kazanlan alma Zaman (Despatch On (All) Working Time Saved (WTS) or On (All)
Laytime Saved)
Bu deyimler, dispe parasnn, ykleme ya da boaltmann bitiminden istaryann bitimine
kadar olan sreden, istarya saylmayacak dnemlerin dlmesiyle bulunacak sreye gre
deneceini anlatr.

31. starya veya starya
Ykleme-boaltmaya ayrlan (tahsis edilen) gnlere istarya denir. (layday) Navlun
Szlemesinde istarya ounlukla gn olarak belirtilir; bazen saat olarak gsterildii de olur.
Limanlarda ok az kalacak biimde dizayn edilmi kimyasal yk tayan tankerlerin C/Plerinde
istarya saat olarak yazlmaktadr.

C/P de gn olarak belirtilen istarya genel olarak ykleme iin ayr, boaltma iin ayr olmak
zere belirtilir. Bazen de ykleme-boaltma iin tek bir istarya kararlatrld olur. starya
toplam olarak 7 gndr ibaresi kullanlr. Bu ibare, ykleme ve boaltma iin toplam 7 gn
ayrldn, tatann bu sre iinde yklemeyi ve boaltmay gerekletirmesinin
kararlatrldn gsterir. Byle bir anlamada tatan yklemede 4, boaltmada 3 gn
kullanrsa, sristarya demez.

Bazen C/Plerde istarya ambaraz bana belli bir miktarda belirtilir, ambaraz bana 300
ton eklinde bir ibare yer alr. Bu durumda 3 ambarl bir gemide gnlk 900 ton ykleme veya
boaltma yaplmas gerekecek demektir.

Navlun Szlemelerinde istaryann balangc iin NOR sabah verilirse saat 13.00de,
leden sonra verilirse ertesi gn saat 08.00de zaman saym balar eklinde hkm vardr.

32. Sristarya veya srastarya veya demuraj
starya sresi iinde ykleme ya da boaltma eylemi bitirilemeyebilir. Bu srenin almasndaki
kullanlan zamana sristarya denir. Sristaryann ngilizce karl demurrage olup,
Trkemizde buna yakn bir teleffuzla demuraj denilmektedir.

33. Dispe (Despatch)
Trkede dispe olarak kullanlan terim, ngilizcede despatch dir. Bu, sristaryann
tersidir. Ykleme ya da boaltmada istaryann tm kullanlmadan ykleme ya da boaltma
eylemi tamamlanrsa eylemin tamamlanmasyla, istaryann bitimi arasnda kalan sreye
dispe denir. Bunun karl olan paraya da dispe paras (despatch money) denir.

182

Szlemelerde ounlukla dispele ilgili hkm yer alr. Bununla birlikte hi dispeten
bahsedilmeyen veya dispein sz konusu olmayacan belirten (no despatch) ibaresi tayan
navlun szlemeleri de vardr.

Dispe paras, geminin tasarlanandan ya da kararlatrlandan daha abuk yklenmesi veya
boaltlmas dolaysyla, seferin sre bakmndan ksalmasndan yararlanan tayann, tatana
verdii bir dl olarak ta saylabilir. Dispe paras ya da belli bir tutar olarak belirtilir ya da
demurajn yars gibi bir ibareyle sristaryaya gnderme yaplarak belirtilir.

34. Hareketsiz Geen Gnler (Detention) (Ditenn)
ngilizce detention dan dilimize geen ditenn szc, geminin sristarya sresini de
aacak ekilde bekletilmesi durumunu anlatmak zere kullanlr. Bu szcn, gemiyi her trl
haksz bekletme durumlar iin kullanldn, bu arada sristaryann almas halini anlatmak
iin de ayn terimin kullanld grlr. Geminin bekletilmesi durumunu anlatan szck, bu
bekletmenin karl olan tazminat anlatmakta da kullanlr.

Tayann, sristarya sresinden fazla beklemek zorunda kalrsa, sristaryay aan sre iin,
tatandan zararn kantlamak suretiyle, sristarya parasndan daha byk tutarda bir
tazminat alabilme hakk doar. rnek olarak, gnlk sristarya birimi 3.000 dolardr, gn
sristarya ilemitir ve (3x3.000=) 9.000 dolar sristarya paras alacaktr. Tayan,
sristaryadan sonra da gn boaltma iin beklemek zorunda kalmsa, bu zararn
kantlayarak gnlk 5.000 dolardan (3x5.000=) 15.000 dolar ditenn (hareketsiz geen
gnler) tazminat alabilir.

(TTK Md. 1174/3 de tayana, sristaryay aan sreler iin, sristarya parasndan daha fazla
bir tazminat (ditenn) isteyebilecei hkmn getirmitir.

35. Zaman izelgesi (Time Sheet)
a. Tanm
Navlun szlemelerinde geminin yklenme ve boaltlmasnda geecek zaman belirtilir. Bu
konuyla ilgili olarak konmu kurallara ya da hkmlere gre deerlendirilir. C/Pde belirtilmi
olan istarya sresini alp almadn saptamak, sonu olarak gereklemi dispe ya da
demoraj bulup bunun karl olan paray belirlemek amacyla, yerlemi bir biime uygun
olarak yaplan izelgeye zaman izelgesi (time sheet) denir.

Bu Zaman izelgesinin yerlemi bir biimi, BIMCOnun nerdii form olarak geni lde
kullanlmaktadr. Time Sheet yaplrken, C/Pnin ykleme-boaltmayla ilgili hkmleriyle,
geminin ykleme/boaltmasna ilikin olaylar izelgesi gz nnde tutulur; bu bakmdan c/p
hkmleri kadar olaylar izelgesi (statement of facts) ok nemlidir.

b. Olaylar izelgesi (Statement of Facts)
Bir zaman izelgesi dzenleyebilmek iin C/Pde yer alan ykleme-boaltmaya ilikin
hkmlerin bilinmesi ve ykleme/boaltma eyleminin bu hkmler kalbna dklmesi gerekir.
Bunu yapabilmek iin de geminin ykleme ya da boaltma ya da her ikisi aamasnda geen
balca olaylarn bilinmesi gerekir. Bu olaylarn balcalar;
Norun verilmesi ve kabul,
Yklemenin balamas ve bitimi,
Yklemenin durmasna ilikin bilgiler (geni ekilde),
Hava durumu,
Varsa grev hakknda bilgi,
Olmusa kazalar hakknda bilgi (vin arzas, krlmas, sapan kopmas),
Benzer bilgiler.

Bu bilgileri ieren belgeye (tutanaa, izelgeye, yazya) ngilizcede Statement of Facts denir.
Geminin ykleme ya da boaltma operasyonu bitince, daha sonra her iki yan ilgililerinin bir
zaman izelgesi yapmasna olanak verecek ekilde maddi olaylar yanstan olaylarn
tutanadr. Bu ykleme ve boaltmada belirtilen olaylarn seyri, gidiat yazlr. te yazlan bu
olaylar (facts) Navlun Szlemesi hkmleri ile harmanlannca da time sheet ortaya kar.
Olaylar izelgesi kaptan ve ykleyen/gnderilen temsilcisi tarafndan imzalanr.

183

c. alma saatleri ve tatiller sorunu
alma saati kavram, resmi alma saati olarak kabul edilmi dnemleri, periyotlar (sre
araln) anlatr. Bilindii gibi, gn iindeki alma saatleri de, haftann alma gnleri de her
lkenin belli bir kentinde yaz ve k olarak alma saatleri uygulamas deimektedir. Hazrlk
mektubu, Navlun Szlemesinde aksi bir hkm bulunmadka, alma saatleri iinde verilir.
Baz lkelerde hafta tatili deiik gnlerde uygulanmaktadr. Bunlar, Mslman Arap lkelerde
Cuma, srailde Cumartesi, dier lkelerde ise Pazar hafta tatili gnleridir.

7.1.6 - Gemi Acentesinin grevleri ve sorumluluklar

Navlun szlemelerinde gemi acentesinin grev ve sorumluluklar vardr. Liman acenteleri bu grevi
yerine getirebilmesi iin onu atayan donatan / kiracs tarafndan Navlun Szlemesinin ykleme veya
boaltma artlarnn bilgilerini vermelidir veya acente bu bilgileri istemelidir. Liman acentesinin bu
bilgilere eriememesi durumunda, uluslararas kurallarn belirledii hkmleri yerine getirmelidir.

zellikle tayan / donatan iin nemli olan geminin geliinde NORun hazrlk mektubunun zamannda
verilmesi, ykleme / boaltmann balamas, durmas, hava durumu, vin arzas vb. ykleme /
boaltmay etkileyen olaylar, Olaylar izelgesi Statement of Facts zerine yazlmaldr.

Deniz tamaclnda tayc lehine navlun denilen cretin yannda bir ksm cretler de yer
almaktadr ve bunlarn bir ksm gemi acentesi ile ilikili cretlerdir. Bunlar:

a. Pimanlk navlunu,
Navlun Szlemesi gereince tama yapacak gemi, yklemesini tamamlamasndan sonra tatan
herhangi bir nedenle szlemeyi tek tarafl olarak feshedebilir. Bu durumda tatan, tayana pimanlk
navlunu der. Bu konu TTK 1158 ve devam eden maddelerinde genie yer almaktadr.

b. Mesafe navlunu,
Gemi, yolculuk baladktan sonra umulmadk bir hal yznden yk emniyet altna almak iin yakn bir
limana snmasndan dolay, tatan tarafndan tayana denen bir navlundur. Avarya konusu olup
hukuki yolla zlr.

c. Navlun Vergisi,
Yabanc bayrak altnda tama yapan gemilerin Trk limanlarndan yapm olduklar yklemelerden
elde ettikleri kazanlarndan, 193 sayl Gelir Vergisi Kanunu ve 5520 sayl Kurumlar Vergisi
Kanununun ilgili maddeleri gereince Navlun Vergisi Dar Mkellefiyet Vergisi demekle
ykmldrler. Ancak, navlun kazancn elde eden kii veya kurulu, Trkiye ile ifte vergilendirme
anlamasna tabi lkelerden ise, bu anlamann hkmleri uygulanr.

d. Navlun Komisyonu,
Bir ykn tanmasna araclk eden ve tanmasn Navlun Szlemesi ile bunu gerekletiren liman
acentesi, elde edilen navlun zerinden yzde orannda navlun komisyonu alr. Alnan bu cret,
Navlun Szlemesinin Komisyon (Brokeraj) maddesinde yzde oran belirtilir.

e. Primaj,
Primaj, deniz tamaclnda yke gsterdii ihtimam karlnda tayan tarafndan acenteye yaplan
bir crettir. Trk Ticaret Kanununda ayrca dzenlenmemi olup, tek tanm Gemi Acenteleri Asgari
cret Tarifesinde yaplmtr. Primaj, Trk limanlarndan ykleme yapan konteyner ve RO-RO
gemilerine yklenen ykler iin tayan tarafndan liman acentesine denen crettir.

Bir gemi acentesi, geminin limanda olduu srece, gelien olaylar gnn belirli bir zaman diliminde
donatanna / kiracsna bilgi verme ykmll vardr. Liman acentesinin vermi olduu bu bilgiler,
geminin bir sonraki seferinin salkl yaplmasna k tutacaktr. Acentenin vermi olduu bu bilgiler,
donatann memnun brakacak ve bir sonraki seferlerde ilk arayaca acentesi olacaktr.

184

SEKZNC
B L M

8.1 - GEM ACENTEL ve HUKUKU

a. Giri,
b. Gemi,
c. Geminin Bayra,
d. Kaptan,
e. Gemi Jurnali,
f. Tatann Ykleme Grevi ve Doru Beyanda bulunmas,
i. Ykleme Yeri,
ii. Ykleme Harcamalar,
iii. Ykn Gverteye yklenmesi ve stifi,

8.1.2 - Konimento
a. Tanm,
b. Konimentonun erii

8.1.3 Deniz Raporu
8.1.4 Avarya ( Mterek Avarya )
8.1.5 Gemilerin Tutuklanmas,
8.1.6 - Srveyrler,
a. Klas Srveyi,
b. Liman Srveyi,
c. Kaza Srveyi,
d. Yk Srveyi,

8.1.7 Gemi Mrettebat
a. Gemi Adam,
b. Mrettebatn lkesine Dn,
c. Gemiden Firar Eden Personel,
d. Kaak Yolcular,
e. Armatr-Acente likisi,

8.1.8 - Gemi Acentelerinin Grevi ve Uygulamalar

HAZIRLAYAN
Ruhi DUMAN

185

8.1 GEM ACENTEL ve HUKUKU


a. Giri
Gemi Acentesi evrensel bir meslek daldr. Uluslararas kurallara gre alr. Kendine zg bir yasas
yoktur. Trk Ticaret kanunu hkmlerine tabi olmakla birlikte birok kanunun uygulaycsdr. Gemi
acentesi, yeryznn neresinde ve zamann hangi noktasnda olursa olsun, mesleinin gerei, gnn
her saatinde almas gereken ve denizcilik alannda etki yaratan bir meslek koludur.

Gemi Acentesi, Trk limanlarna gelen deniz tat ve aralarnn yolcu ve yk tamalarnda, gemi
sahibi, kaptan, ileticisi, kiracs, yk sahibi nam ve hesabna nc kii ve kurululara kar hukuk
kurallar erevesinde hak ve menfaatlerini bayrak lkesi adna temsil eden bir meslektir. Ancak bu
meslei icra ederken, ulusal hukukun yannda, Devletler Hukuku Uluslararas Deniz Hukukunun
belirledii kurallara gre uygulamay srdrrler.

Devletler Hukuku, bamsz devletlerarasndaki ilikileri dzenleyen kurallar olarak tanmland.
Bamsz devletlerin dndaki baz varlklarn da devletler hukuku znesi (sjesi) olarak kabul edilmesi
zorunlu hale geldi. Bamsz devletlere ek olarak Devletler Hukuku sjesi durumuna gelen varlklara
ek olarak:
Birlemi Milletler (BM) United Nations (UN)
Uluslararas Denizcilik rgt, International Maritime Organization (IMO)
Uluslararas Ticaret Odas, International Chamber of Commerce (ICC),
Uluslararas alma rgt, International Labour Organization (ILO),
Dnya Salk Tekilat, World Health Organization (WHO)
Dnya Ticaret rgt, World Trade Organization (WTO)
Dnya Gmrk rgt, World Customs Organization (WCO)
gibi kurulular, artlarn iyiletirilmesi iin milletleraras ibirliini salad.

Ulusal hukuk olarak bata:
6102 Sayl Trk Ticaret Kanunu,
4458 Sayl Gmrk Kanunu,
2548 Sayl Gemi Salk Resmi Kanunu,
5682 Sayl Pasaport Kanunu,
618 Sayl Limanlar Kanunu,
2634 Sayl Turizmi Tevik Kanunu,
2872 Sayl evre Kanunu

ve bu kanunlarn uygulanmalarna ynelik ynetmelik ve genelge hkmleri gereince Gemi Acentelik
meslei icra edilmektedir.

b. Gemi
Ticari denizcilikle ilgili yasalarn her birinde gemi tanm yaplmtr. Bu tanmlarn iinde Trk Ticaret
Kanunu tanm nem tamaktadr. Bu kanunda, deniz ticareti ve gemiyle ilgili geni kapsaml
yaplmas gereken kurallar belirtilmitir. Bu kanunun 931. Maddesine gre gemi tanm: Tahsis edildii
ama, suda hareket etmesini gerektiren, yzme zellii bulunan ve pek kk olmayan her ara,
kendiliinden hareket etmesi imkan bulunmasa da, bu kanun bakmndan gemi saylr.

Suda ekonomik menfaat salama amacna tahsis edilen veya fiilen byle bir ama iin kullanlan her
gemi, kimin tarafndan ve kimin adna veya hesabna kullanlrsa kullanlsn ticaret gemisi saylr.
ifadesi yer almaktadr.

Bu kanunun 932. Maddesine gre geminin ticaret gemisi olabilmesi iin denize, yola ve yke
elverili gemi olmas gerekiyor. Geminin bu elverililii alabilmesi iin gemi donatmnn noksansz
yerine getirilmesi gerekir.

186

c. Geminin Bayra
Her gemi, bayrak ekme hakkna sahiptir. Geminin bayra, geminin hangi devletin yetkisi altnda
olduunu belirten bir simgedir. Bir geminin, belli bir devletin uyrukluunda olmas, geminin tad
bayraa baklarak belirlenir. Geminin tamaya yetkili olduu ulusal bayraktr ve bu tad bayrak
lkesinin hukukuna ve egemenliine tabidir.

d. Kaptan
Kaptan, geminin uyruk olduu lkenin hukukuna tabidir. Oysa, ounlukla uyruk olduu lkenin
limanlar dndadr. Bunlar ak denizler, byk nehir yollar, gller ve yabanc karasular, yabanc
limanlardr. Bu nedenle, gemi kaptan bir taraftan donatanla yapt hizmet szlemesi uyarnca gemiyi
yneten teknik-tecimsel bir uzman iidir. Dier yandan devletin zabta yetkisi diye belirtilen yetkisini
kullanan kiidir. Bu durumu dolaysyla kaptann hem zel hukuk, hem de kamu hukuku ynnden
grevleri, yetkileri ve sorumluluklar vardr.

Kamu hukuku ynnden kaptana gerektiinde gemideki insanlar zerinde cebir kullanmaya kadar
varan yetkiler tannmtr. Ayrca kaptan, gemide su ilendiinde savcya ait grevleri yerine getirir,
delil toplar, ifade alr ve hatta san tutuklayabilir.

zel hukuk ynndense kaptan, her eyden nce donatann temsilcisidir. Zaman zaman yk ilgililerini
de temsil eder. Kaptan, btn ilerinde tedbirli bir donatan gibi hareket etmek zorundadr ve byle
davranmamasndan doan zararlardan da sorumlu olur.

Kaptann bu sorumluluuyla ilgili, TTK 1088-1095 maddelerinde yapmas gereken kurallar
belirlenmitir.

e. Gemi Jurnali
Gemi jurnali, sefer boyunca geminin iinde bulunduu koullar, yaplan balca i ve ilemleri gemide
geen olaylar yanstan defterdir. TTK 1096'nc maddesine gre bir liman iinde yolculuk eden kk
gemiler dnda kalan tm gemilerde jurnal tutulmas zorunludur.

Bugn btn lkelerin gemilerinde tutulan jurnaller birbirine ok benzemektedir; byk boy defterin sol
yannda rotalarn, hava durumu ile deniz durumunun kaydedildii, yatay ve dey stunlar yer
almaktadr; sa sayfa rota deitirme, vardiya deiimi, geminin yeri, kaza vb. nemli olaylarn
zetlenerek yazlmas iindir.

Gemi jurnali, nemli bir ekonomik birim olan ve donatan, yk ilgilisi, tekne sigortacs, yk sigortacs,
kredi veren gibi birok kii ve kuruluun kar ilikisi bulunan geminin, sefer boyunca iinde bulunduu
koullar ile yaplan i ve ilemleri yanstan bir defterdir. Gemide geen kimi olaylar devleti de
ilgilendirdiinden, kamu hukuku bakmndan da gemide geen baz olaylarn kayd gereklidir. Bir
ticaret gemisinde, TTK 1096nc maddeye gre Gemi Jurnali tutulma ykmll getirilmitir.

Gemi Jurnali uluslararas kurallar gerei ierii ayn olmakla birlikte, btn lkelerin gemilerinde
tutulan jurnaller birbirine ok benzemektedir; Gemi jurnali balca aadaki olaylar iine alr:
1- Hava ve rzgrn durumu
2- Rota ve alnan (katedilen) mesafe
3- Geminin bulunduu yerin enlem ve boylam
4- Sintinelerdeki su ykseklii
5- skandil (deniz suyunun derinlii)
6- Klavuz kaptann gemiye giri ve k zaman
7- Gemi adam deiiklikleri
8- Gemi Meclisi kararlar
9- Gemide ya da ykte hasara yol aan kazalar
10- Gemide ilenen sular
11- Kaptann verdii disiplin cezalar
12- Gemideki doumlar ve lmler

Gemideki doum ve lmlerde, 1587 sayl Nfus Kanunu hkmlerine gre hareket edilir.
Madde 18 Gemide doum olursa kaptan bunu gemi jurnaline yazar ve iki nsha tutanak tutarak vasiye
verir.
Madde 16 doan ocuun adn, soyadn, baba ve annenin adn bir tutanakla nfus idaresi,
konsolosluk veya ilgili birimlere bildirir.

187

Madde 36 Gemide vuku bulan lm, kaptan gemi jurnaline yazar ve iki nsha tutanak tutar. Eer
gemi yurt d limana gidiyorsa en yakn Trk Konsolosluuna, Trk limanlarnda ise Cumhuriyet
Savcl veya nfus idaresine ibraz eder. lm tutanana, iki kiinin tank olarak imza ettirilmesi
zorunludur.

Denizcilik alanndaki uluslararas teaml; (yapla geli), gemi jurnaline her saat kayt dlmesi
eklindedir. Gemi jurnalinin sol sayfas rotalarn (miyar, dmenci, cayro), "dme" nin, rzgrn,
denizin vb yazlmas iin dey stunlara; sa sayfa olaylarn yazlmas iindir. Her iki sayfa yatay 24
erite ayrlmtr; bylece, her saat rotalarn, denizin, rzgrn vb yazlmas iin gerekli kolaylk
salanmtr.

Kaptann gemi disiplini yetkisine dayanarak verdii disiplin cezalar ile gemide su ilenmesi
durumunda kaptann yapmas gereken iler ve almas gereken nlemler de jurnale yazlr.

f. Tatann Ykleme Grevi ve Doru Beyanda Bulunma Ykmll
Ykleme limannda ya tatan ya da ykleten, yk gemiye teslim ederler. Yklenen ykn ls,
says ve tarts ile markalar hakknda tatann tayana kar TTK 1145nci madde gereince doru
beyanda bulunma ykmll vardr. Buradaki "ls" sznden ykn hacmi ve boyutlar anlalr;
tarts szc de arl belirtir.

Yk kaplarnn zerine marka yazlr. ounlukla anlamada belirtilen "marka"y:
i. Gnderilen markas (Consignee mark) ve
ii. Konimento markas (B/L mark)
Olarak anlamak gerekir. Bu markalarda yanllk ve zamanla silinme, ykn yanl limana
boaltlmasna, yanl kiiye teslim edilmesine neden olabilir. Bu nedenle yasa koyucu, tatan ya da
ykletenin, markalar konusunda tayana doru bilgi vermesi ykmln ngrmtr .

Kaptanlar ve gverte zabitleri, gemiye yklenen ykle ilgili olarak ykletenin nce bir ykleme talebi
(engagement sheet) verdiini, bu ktlarda ykn hacmi, boyutlar, arl gibi bilgilerin yer aldn
bilirler. Ancak, tayan temsilcisi kaptan ve gverte zabitleri gemilerine aldklar ykleri tartmazlar;
tartmalarna olanak da yoktur. Ancak arlk hesab draft srveyi ile tespit edilir. Sadece, byk
boyutlu paralar iin yer belirlemek zere, bu paralar lerler. Tayan, tatan/ykletenin kendisine
yapt beyana gre konimentoya yazar. Byle olunca da varma limannda gnderilene kar sorumlu
tutulmas olasl doar. Bu konuyla ilgili konimento balkl blmde daha geni aklama
yaplmtr.

Tatan/ykleten tayana ykn says, tarts ve ls hakknda doru bilgi vermek zorundadr.
Yanl bilgi vermesi durumunda, zarara urayan tayana kar tatan sorumludur. Bu sorumluluk
kusura bal bir sorumluluk deildir; ykleten "bana imalat byle syledi, ben de imalatdan aldm
bilgiyi tayana beyan ettim" diyerek tayana kar olan sorumluluundan kurtulamaz.

Tatan / ykleten gemiye "tehlikeli eya" saylan ykleri ykledii halde, tayana (kaptana) kar
bunu gizlemise, ya da kaptann anlayamayaca ekilde bildirmise, bu yzden doan btn zarar
tatan/ykleten gidermekle ykml olur. TTK 1148nci maddeye gre kaptan, yolculuk srasnda
byle bir yk saptarsa onu gemiden karmaya, imha etmeye veya baka suretle zararsz hale
getirmeye yetkilidir.

Trk Ticaret Kanunu, tehlikeli eya ile ilgili olarak, Denizde Can ve Mal Koruma Hakknda Kanuna
gnderme yapmtr. Kanunda tehlikeli ykler iin IMO tarafndan yaymlanan Dangerous Goods Code
kitaplar btn dnya denizciliinde kullanlarak hem ilere, hem de ilemlere rehber olmaktadr.

i. Ykleme Yeri
Ykleme yeri, geminin kararlatrlan yk yklemek zere bulunaca yerdir. Bu yer, bir rhtm ya da
iskeledir. Ykleme liman kira szlemeleri ile belirlenir, Ykleme yerinin denizcilik bakmndan
"gvenli bir yer" (safe berth) olmas gerekir.
ii. Ykleme Harcamalar (Masraflar)
Alc ile satc, gemiyle tanacak maln alm-satm szlemesini yaparken CIF, FOB, FAS gibi
ksaltmalarla belirtilen koullar demetinden birini kabul ederler. Buna gre gemiye ykn ykleme
giderlerinin nasl karlanaca belli olur. Tayan bakmndan, alm-satm akdinin koullar balayc
deildir; ancak; CIF, FOB vb koullarla anlaan taraflardan biri, gemi iletmesiyle navlun szlemesi

188

yaparken, alm-satm szlemesinin hkmlerini gz nnde tutmak zorundadr. Bylece alm-satm
szlemesiyle navlun szlemesi arasnda uyum salanm olur.

Eer navlun szlemesinde ykleme/boaltmayla ilgili hkm yoksa liman nizamna, o da yoksa yerel
yaplageli kurallarna baklr; o da yoksa FAS diye ksaltlan sat koullarna gre paylalr

iii. Ykn Gverteye Yklenmesi ve stifi
Gvertede tanmas mutat olan yklerin gverteye yklenmesi ve istifi iin tatann rzas aranmaz.
Bu yklerin gvertede tanmas mutat olan kereste (timber, lumber) ykdr. Kereste, az youn bir
yk olduu iin, genel olarak ambarlar dolduu halde gemi azami detveytine ulamaz. Bu nedenle
kereste yk gverteye de yklenir. Gverteye yklenen kerestenin iyi istiflenmi ve kurallara gre
balanm olmas, gemi yzerliini ve dengesini (buoyancy and stability) olumlu ynde etkiler ve
kereste yknn gverteye konmas (mutat) allm saylr. Bu yarg hemen her eit kereste iin
geerlidir. 1980li yllarda ortaya kan ve olaanst bir hzla gelien konteyner tamacl,
gvertede tanmas mutat olan yk olarak ortaya karmtr. Konteynerler de, esas bakmndan
tatann rzas olmadan gvertede tanabilecek ykler arasnda yer alr.

Bunun dnda, gverteye yklenmesi gereken ykler iin TTK 1151nci maddesi uyarnca yk
sahibinin rzas alnmas kural benimsenmitir. Bu nedenle, ykletenin (tatann) rzal olmadan,
yk gverteye yklenmemelidir. Tatann muvafakatiyle gverteye yklenen yke, tayann zen
gstermesi gerekir. Gverteye yklenmi olan yklerin konimentoya, ykn gvertede olduu
yazlmaldr. Bu "on deck" eklinde bir cmlecikle konimentoya yazlr.

Boaltma, gemiye yklenmi ykn gemiden karlmas eylemidir. Yk, navlun szlemesi ile
kararlatrlan yerde ve ekilde gemiden rhtma, ya da at gibi bir yzer araca aktarlr. Yasalarda
boaltmayla ilgili hkmler, yklemeyle ilgili hkmlerle tam bir paralellik gsterir. Yalnz yklemedeki
"ykleten"in yerine, boaltmada "gnderilen" ibaresi yer alr.

Gnderilen, navlun szlemesi ya da konimento artlarna gre, yk teslim almaya yetkili olan
kiidir. Tayan yk gnderilene teslim etmek iin, gnderilen elindeki konimentoyu geminin varma
limanndaki acentesine ibraz etmek suretiyle maln sahibi olduunu ispatlamas gerekir.

Acente, gerekli denetlemeyi yaptktan sonra ibraz edilen konimentonun gerek olduunun
anlalmas zerine gnderilene, konimento arkasna veya balkl kdna bir yaz ile maln teslim
edilmesini yazarak alcya verir. Bu yaz, ithalatla ilgili dier belgelerle birlikte gmrk ilemlerinin
yaplmasn da salayan, ykn o kiiye teslim edileceini belirten yazdr.

Liman acentesi, donatan/tayan temsil eden tacir olarak, kendisine ibraz edilen konimentonun o
gemi ve o ykle ilgili gerek, geerli konimento olup olmadn denetlerken, varsa arkasna yazlan
cirolarn dzenli ekilde arka-arkaya geliini (teselsln) kontrol etmelidir.

Ykn teslim edilmesi talimatn ieren yaz veya konimentoyu, gmrk ilemleri bittikten sonra liman
iletmesi veya gemiye ibraz etmek suretiyle gnderilen yk alcya teslim edilir. Bu teslimat, ya
dorudan gemi bordasnda supalan olarak teslim eklinde olur, ya da antrepoya/sundurmaya/rhtma
indirilmi ykn ksa veya uzun bir zaman sonra teslim alnmas biiminde de olur. Yk gnderilene
teslim edilince, tayann navlun szlemesinden doan bir dizi borlar sona ermi olur.

Tayann yk hasarndan sorumlu tutulabilmesiyle ilgili hkmler TTK 1178 ve takip eden maddelerde
belirtildii gibi, Brksel Konvansiyonu ve Hamburg Konvansiyonu hkmleri uygulanmaktadr. Ykn
hasara ya da ksmen ziyaa uramas durumunda TTK 1185nci maddesine gre, bunu en ge teslim
srasnda tayana yazl olarak bildirilmesini ngrmtr.

Yasa ve anlan konvansiyonlardaki dzenlemenin temeli u dnceye dayanr: Gemiden yk
boaltlp gnderilene teslim edilince, artk tayann egemenlik alanndan km olur. Bu nedenle,
hasar iddias varsa bu teslim kesitinde bildirilmelidir ki, tayan da haklarn korumak olanana sahip
olsun.

189

8.1.2. Konimento
Konimento, uluslararas deniz tamaclnda kullanlan nemli belgeler arasnda yer alr. Tanan
maln teslim ve tesellmnde kullanlr. Yasalara gre ciro edilebilir kymetli evrak olarak adlandrlr.
International Chamber of Commerce (ICC) Milletleraras Ticaret Odas, akreditiflere ilikin usuller ve
uygulamayla ilgili Uniform Customs and Practice UCP 600, revize edilerek 2007 ylnda yrrle
girmitir.

Milletleraras Ticaret Odasnn UCP 600 Kararnn denizyolu tamaclna ilikin yk tama
belgeleri:

i. Madde 19
En az iki farkl tama eklini kapsayan Tama Belgesi. Bu belge Multimodal veya Combined tama
belgesi olarak adlandrlmtr.
ii. Madde 20
Konimento, nasl adlandrlm olursa olsun denizyoluyla tanan maln konimentosu olarak
adlandrlr.
iii. Madde 21
Ciro Edilemez Denizyolu Tama Senedi.
iv. Madde 22
Charter Party Konimentosu. Bu konimento, bir Charter Partyye tabi olduuna ilikin bir kayt/belirti
ieren bir konimentordur.

Bu karara gre denizyolu tama belgesi, nasl adlandrlm olursa olsun, tayann ismi tama
belgesi zerinde gstermeli ve

Tayan veya tayan adna ismi belirtilen acentesi tarafndan veya
Kaptan veya kaptan adna ismi belirtilen acentesi tarafndan,
imzalanmaldr.

Tayan, kaptan veya acente tarafndan atlan herhangi bir imza tayana, kaptana veya acenteye ait
imza olduu tanmlanmaldr. Acente tarafndan atlan herhangi bir imza, o acentenin tayan veya
kaptan adna imza attn belirtmelidir.

a. Tanm
Bir geminin limanda yklemesiyle ilgili Ykleme Ordinosu karlnda alnan en nemli belge
Konimento dur. Uluslararas ticarette Konimento dan daha nemli baka hibir belge yoktur.

Konimento, TTK 1228nci maddesine gre; ykn tayan tarafndan teslim alndn veya gemiye
yklendiini gsteren ve tayann eyay, ancak onun ibraz karlnda teslim ile ykml olduuna
dair senettir.

Dier hukuki bir gr ise, tayan tarafndan tek tarafl olarak dzenlenen ve ykn tanmak zere
teslim alnd aklamas ile varma limannda onu ibraz eden meru senet hamiline ykn teslim
edilecei taahhdn ieren bir kymetli belgedir.

Bu belgenin eitli rolleri vardr ve bunun ok iyi bilinmesi gerekir. Taraflarn kimlii ve maln nitelii /
aidiyeti asndan hibir kukuya yer olmamaldr. Bununla birlikte baz konularn dikkate alnmas
zorunludur. Bunlar kuramsal olarak:

i. Konimento, tek yanl olarak dzenlenir; yalnzca kaptan, ya da tayan tarafndan imzalanr.
Kaptan veya tayan tarafndan yetki verildii acentesi tarafndan da imzalanr.
ii. Konimentoda, ykn tanmak zere teslim alnd ve nereye tanaca belirtilir.
iii.Konimentoda ak ya da rtl, ykn varma limannda, konimentonun meru hamiline
teslim edilecei belirtilir.
iv.Konimento, Trk Hukukunda "kymetli evrak" diye anlan ve zel nemi olan senetler
arasnda yer alr.

Konimentonun bir zellii de karine oluturmasdr; bu nemli zellik:
Konimento, ykn konimentoda yazl olduu gibi tayan tarafndan teslim alndna karine
oluturur. "Konimento" dendii zaman, ayrca belirtilmi olmadka ykleme konimentosu anlalr.

190

Deniz tamasyla ilgili eitli tiplerde Konimentolar bulunmaktadr. Bu konimentolar, belirli ortak
unsurlara sahiptir. Bir kira szlemesi erevesindeki Konimento, ounlukla gemi kiralama
szlemeleri ile birlikte kullanlan belirli bir konimentodur.

b. Konimentonun ierii
Konimentoya nelerin yazlmasnn gerekli olduu yasa ve uluslararas kurallarla belirlenmitir. Bu
bakmdan, "kymetli evrak" niteliindeki bu senedin, yasa ve kurallarda yazl btn eleri eksiksiz
olarak iermesi gerekir.

1. Tayann ad (Carriers name)
Konimentoda tayann veya tamay stlenenin firma adnn gsterilmesi gerekir.

2. Kaptann ad (Masters name)
Basl konimentolarn bazlarnda kaptann ad ve soyad iin bir yer belirtilir ve buraya gemi
kaptannn ad yazlr.

3. Geminin ad ve bandras (Vessels name and flage)
TTK 1229ncu maddede, "geminin adn ve tabiiyetini" denmitir. Ykleten, gnderilen, tatan hatta
sigortac iin, ykn yklendii gemi adnn ve bandrasnn bilinmesi nemlidir. Bu nedenle gemi
adnn ve bandrasnn konimentoya yazlmas gerekir. Ancak, bandrann yazlmad
konimentolara ok rastlanr.

4. Ykletenin ad ve adresi (Shippers name and address)
Yasalara gre ykletenin adnn veya ticaret nvannn konimentoya adresiyle birlikte yazlmas
ngrlmtr.

5. Gnderilenin ad ve adresi (Consignees name and address)
Varma limannda ykn kime teslim edileceinin ve zellikle hazrlk mektubu NOR'un kime
verileceinin bilinmesi bakmndan konimentoya gnderilenin adnn ve adresinin yazlmas
ngrlmtr.

6. hbar adresi (Notify address)
Tatan tarafndan verilen talimatta "nama" yazl olmayan -yani "emre" yazl olan- konimentoya
gnderilen olarak kimsenin yazlmam olmas halinde sadece, ihbar yaplabilmesi iin bir notify
adress gsterilir.

7. Ykleme ve boaltma limanlar
Konimentolarda ykleme ve boaltma limanlar gsterilir.

8. Navlun
Bir kira szlemesi konimentosu zerinde navlun ve szlemeyle ilgili blm vardr. Buraya kira
szlemesinin yazlr. Ayn alanda navlunun pein veya havale olarak demesi yazlaca yer bulunur.
Konimentoda navlunla ilgili olarak pein navlun ise "freight prepaid" "navlun pein denmitir" veya
freight payable at destination navlun varta denecektir anlamna gelir.

9. Ykle ilgili kaytlar
Konimento zerinde ykn tanmlanmas byk nem tar. Bu tanm, tayana tatan tarafndan
beyan edilen tanmdr.

a. Genel olarak
Konimentonun orta ksm mallarn tanmlanmasna ayrlmtr ve mal tanmnn aslna uygun
yaplmas ok nemlidir. Konimentoya ykle ilgili olarak konacak kaytlar, yazlacak yazlar ve
rakamlar, konimento kaytlarnn en nemlileridir.

b. Konimentoya yazlmas zorunlu olanlar
Tanmak zere teslim alnan mallarn:
i. Cinsinin
ii. lsnn
iii. Say veya tartsnn
iv. Markalarnn
v. Haricen belli olan hal ve mahiyetlerinin

191

konimentoda gsterilmesi gerekir.

Ykn nitelendirilmesini salayacak bilginin yazlmas zorunludur. Yk, ak ve aydnlk biimde
nitelenmesi gereklemezse, konimentonun neyi temsil ettii anlalmaz; byle olunca konimento
zerine ina edilmi btn yap ker. Ykleten, gemiye teslim edecei ykn miktarn, markasn,
haricen belli olan durumunu ve mahiyetini, yklemeden nce tayana bildirir; tayan ykleme ve istif
srasnda bu bildirimle gerek durumu karlatrr. Ykleme eylemi sonunda konimentoyu
dzenlerken ykletenin beyanlarn konimentoya yazar.

10. Dzenlenen nsha says
Konimento zerine, ka nsha olarak dzenlendiinin yazlmas gerekir. Konimentonun tedavl
etmeyecek olan nshalar da olabilir, bunlar zerine tedavl etmeyeceini belirten yaz yazlr.
Ykletene teslim edilecek nsha says neyse, o kadar nsha dzenlendii koniimento zerine yazlr.

11. Tayann konimentoya koyabilecei erhler
Konimento zerine konulan kaytlar doru saylan kaytlardr. Ykn konimentoda yazld ekilde
gemiye yklendii karinesi kabul edilmitir. Tayann (kaptan ve yardmcs gverte zabitlerinin)
yklenecei bildirilen yklerin, ykleme srecinde skca denetlemesi gerekir, bildirilenlerle gerekte
yklenenler arasnda uyumsuzluk ve farkllk saptanrsa bunun konimentoya yazlmas gerekir.

Alld zere, ykleten "clean on board (gemiye iyi durumda yklendi) kaydnn konmasn
isteyecei konimentoyu kaptana imzalatnca, gerekte slak olan uvallar ve krk olan sandklar iyi
durumdaym gibi bir karine doar ve tayan, gnderilene kar krk sandklar ve slak uvallar
nedeniyle sorumlu olur.

Bir kira szlemesi erevesinde tanan yk iin genelde kullanlan tipik konimento, Congenbill dir.

Ek 1 : Congenbill rnei
Ek 2 : Conlinebill rnei

8.1.3. Deniz Raporu
Deniz raporu, geminin seferi srasnda karlalan kazalarla teki olaand olaylar yanstan bir
yazdr. Sefer srasnda bir baka gemiyle atma, frtna yznden yk balantlarnn (laing)
kopmas, yklerin devrilip hasara uramas, frtnadan geminin can filikasn paralamas gibi
nedenlerden dolay meydana gelen hasarlar iin kaptan, TTK 1098nci maddesine gre ilk urak
limannda bir deniz raporu dzenlemekle ykmldr.

Uluslararas kurallarda olan bu hkm, -bandras ne olursa olsun- her geminin kaptan byle bir ilem
yapmak zorundadr. Kaptan deniz raporu iin mahkemeye bavurmak zorundadr. Hkim
gemiadamlarn tank gibi dinler ve ifadelerini tutanaa geirir. Deniz raporu bu tutanaklar ve
eklerinden oluur. Hukukta deniz raporunun ierdii bilgiler her trl delille kantlanabilecek bir takdiri
delildir. Deniz raporu dzenlenmesi istemiyle kaptan tarafndan TTK 1100nc maddesine gre
mahkemeye hitaben verilen dilekeye:
Btn gemiadamlarnn ad ve soyadlarn ieren gemiadam (personel) listesi,
Gemi jurnalinin fotokopisi,
Bir kaptan raporu,
Deniz raporu alnmasna neden olan olayn krokisi,
eklenmelidir.

Deniz raporu alacak gemi kaptannn, raporunu hazrlarken dikkat etmesi gereken hususlar:
1. Rzgar kuvvetini belirten sol sayfaya rzgarn kuvvetini, sa sayfaya "frtnann iddetini
yazmaldr.
2. atma ve oturma olaylarnda kaptan, yapt seyirle ilgili olarak belli yerden aklklar, rotalar ya da
nereye doru ba tuttuunu yazmaldr.
3. Yk hasar ya da olas yk hasar durumlarnda, ykle ilgili olarak alnan nlemlerini vb. olaylar
yazmaldr.

192

8.1.4. Avarya (Mterek Avarya)
Avarya, deniz ticaretinde gemiye ya da yke gelen zarardr. Meydana gelen bu zarardan gemi ve yk
sahiplerine veya onlarn sigortaclarna den paya, avarya denmektedir. Hukukta zellikle
"mterek avarya" kavram iinde kullanlr.

Mterek Avarya, bir deniz ticareti hukuku kurumu olup deniz tamalarna has bir kavramdr.
Mterek avarya deyiminde yer alan avarya szcnn anlam zarar olup, hasar ve masraflar
kapsamaktadr. Mterek szc ise zararlarn ilgililer arasnda mtereken paylalmasn ifade
eder. Mterek Avarya iki kelimeyle zetlenirse fedakrlklarn paylalmasdr. Zararlarn mterek
avarya olarak kabul edilmesi ve ilgililer arasnda nasl paylatrlaca konusu, ulusal hukuk kurallar ile
dzenlendii gibi, York Anvers Kurallar ad altnda milletleraras kurallar ile de dzenlenmektedir.

Mterek Avarya konusunda, Trk Ticaret Kanununun 1272nci maddesinden itibaren olayn ileyii ve
kurallar konusunda bilgiler verilmektedir. Mterek Avarya, bir hukuk kural olmasndan dolay,
dorudan donatan ilgilendiren bir olay olup, kendi hukukularyla ilgili mahkemelerden disperler
atanmaktadr.

Bir liman acentesi iin Mterek Avarya, maln gnderildii kiiye daha fazla para demeyi
stlenmeden mallarn niye alamadn aklamakla kar karya kalnmasdr. Bu gibi durumlarda
liman acentesi, donatan ve kaptan tarafndan atanan Deniz Hukukularna yardmc olmak,
mahkeme tarafndan atanan disperlerin alm olduklar karar gereince tayan adna yk
alclarndan avarya teminat / avarya garantisi almaktr.

8.1.5. Gemilerin Tutuklanmas
Ticaret gemilerinin seferden alkonulmasyla ilgili birok sebep olabilir. zellikle son yllarda ska
rastlanan Liman Devleti Kontrol Port Stade Control (PSC) tarafndan yaplan kontrollerde tespit
edilen eksikliklerden dolay gemilerin limanlarda alkonulmasdr.

Ayrca, atma/atma, seyir kurallarn ihmal etme, tad ykn eksik kmas, bulunduu devletin
kurallarna uymamas, denizi kirletmesi veya denmemi bir borcun olumas vb. nedenlerden dolay
gemiler, mahkeme kararyla seferden men edilebilirler.

Liman acenteleri byle bir durumla karlatnda, durumu derhal kendisini atayanna/donatanna
bildirmelidir. Acente bu bildirimi yaparken, olayn nedenini, bor miktarn, mahkeme kararn ve kimin
tarafndan tutuklama kararnn alnd bilgini vermelidir.

8.1.6. Deniz Srveyrleri
Deniz Srveyr, gemilerde mevcut donanmlarn durumlarn saptamak, incelemek, onlar test etmek
ve de raporlamakla grevli uzmandr. Bu uzmanlar, yeni ya da mevcut gemiler iin tasarlanm
donanmlar, standartlara ve de belirlenen zelliklere ve kurallara uygunluklarn kontrol ederler.
Bunlar, geminin genel durumunu, seyir gvenlii konusunu, tekne, makine, yk donanm ve
tehizatn inceleyen srveyrlerdir.

a. Klas Srveyr
zellikle denizde can ve mal emniyeti asndan mensubu bulunduu Klas Kuruluunun teknik
kurallarna gre, geminin inas ile seferde bulunduu mddete teknik kurallar erevesinde periyodik
denetimini yapar ve sertifikalandrr. Uluslararas Denizcilik rgt (IMO) tarafndan yrrle sokulan
kurallar, 1974 Denizde Can Emniyeti Szlemesi, Marpol 73/78 Szlemesi, 1966 Uluslararas
Ykleme Snr Szlemesi vb. szlemelere gre tekne, makine ve dier techizat durumlarn
denetleyip uygunluunu belirleyen uzmanlardr.

b. Liman Srveyr
Bayrak devletinin uluslararas alanda ticaret yapan gemilere, denize, yola ve yke elverili olduunu
kontrol eden ve belgelendiren uzmandr. Bu uzmanlar, bayrak devleti adna gemileri kontrol eder,
denetler ve sertifikalandrrlar. Bu uzmanlar gemi inaiye, gverte, makine, elektronik vb. dallara
ayrlan Liman Srveyrleridir.

193

c. Kaza Srveyr
Bir geminin kaza geirmesi sonucu hasar tespiti, yaplmas gereken ilerin listesini tespit ederek
yaptrlmas ve geminin yola elverililiini salayan ve mahkemelerin kabul ettii srveyrlerdir. Bu
srveyler, iin mahiyetine gre ounlukla mahkeme tarafndan atanr.

d. Yk Srveyr
Bir geminin ykleme ncesi, geminin bo ambarlarn kontrol eden ve ykn gemiye yklenmesinde
maln cins ve mahiyetini tespit eden, ykleme sonras raporunu veren uzmanlardr. Bu srveyrler,
Gmrk ve Ticaret Bakanl tarafndan yaynlanan ynetmelik ve tebli hkmlerine gre sertifika
alm Gzetim irketleri tarafndan yaplmaktadr.

Gzetim irketleri, bnyesinde bulundurduklar uzman kadrosuyla;
Draft Srveyi,
Gemilerin kiraya girme ve kiradan kmalarnda yaplan tespitlerini,
Yk ve gemi durumlarnn tespitini,
Gverteye yklenen yklerin lashingini ve sertifikalandrmasn,
Kaza sonucu yk ve hasar tespitini vb.
gemi ve ykle ilgili ilemleri yaparak sertifikalandran srveyrlerdir.

Geminin Koruma ve Tazminat (P&I) Kulp Sigortas srveyrleri, gemiye yklenecek yklerin hasar
grmemesi, slanmamas, denizlerin gemiler tarafndan kirletilmemesi, atme/atma, personelin
yaralanmas vb. olaylarda ve teknik konularda, Kulp Sigortas Srveyrleri gemileri kontrol ederler ve
raporlandrrlar.

8.1.7. Gemi Mrettebat
Geminin hukuki bir varlk ve bir iletme olarak kabul edilmesiyle gemide alanlar, uluslararas ILO
Szlemesi kurallarna gre, geminin donatan veya kaptan ve mrettebat arasnda yaplan szleme
ile gemide alrlar. Gemi mrettebat, zabitan ve mrettebat olarak ikiye ayrlr ve bunlarn tm
gemiadam olarak adlandrlr.

a. Gemi Adam
Bir hizmet akdine dayanarak alan kaptan, bamhendis, zabit, mhendis ve tayfalar, gemide cret
ya da kar karl i yapmakta olan kimseler, gemiadamdr. Ulusal ve uluslararas yasalar,
gemiadamlarnn giderleriyle ilgili kimin tarafndan karlanacana dair hkmler getirilmitir. Bu
hkmler, uluslararas anlamalarla belirlenen hkmlerdir.

5682 Sayl Pasaport Kanununun 12nci maddesine gre, Gemiadam Czdan pasaport yerine
geen belgeler arasndadr. lkemizde karlan Deniz Kanunu ile bu alanda alan kiiler, ii-
iveren ilikileri bu yasa hkmlerine balanmtr. Gemide alanlar iin yasalarda hkmler
getirilmi ve tarifi yaplmtr.

b. Mrettebatn lkesine Dn
Gemide alan mrettebatn i akdine gre izine kma durumlar olabilir. Bu gibi durumlarda liman
acentesi, gemide bulunan Minimum Gemiadam Donatmnda Asgari Personel Sertifikas Minimum
Safe Maning Certificate incelenmelidir. zne kan personelin yerine ayn ehliyete haiz personel ile
deiim yaplmaldr.

Gemi mrettebatnn lkeye giri klar liman acentesinin grevleri arasnda yer alr. Personel
deiimi, kaptann talimatlarna uygun olarak ve donatann seyahat arac ve biletin snfyla ilgili
kurallarna gre seyahatlerin ayarlanmas gerekebilir. Birok havayolu irketi, gemi mrettebatnn
indirimli tarifeyle seyahat etme hakk tanmtr. Liman Acentesinin grevini, donatannn talimatna
uygun olarak yerine getirmesi nem tar.

Gemiye katlmak zere giri yapan mrettebata vize gerekebilir. Bu vizeler, bazen lkeye giri yaplan
yerde dzenlenebilir. Liman Acentesi, donatann gemiye katlacak mrettebat gndermeden nce
vize istendiinden haberdar olmasn salamaldr.

194

c. Gemiden firar eden personel
Gemi mrettebatndan biri gemiden firar ettii durumlar olabilir. Byle bir durumda, geminin acentesi
kaak mrettebatn durumunu, deniz pasaport ubesi ve gmrk idaresine bilgi vermekle ykmldr.

Gemiden firar eden bu mrettebatn yakalandnda, lkeden karlmas konusunda acente sorumlu
tutulabilir. Byle bir durum olutuunda acente, geminin limandan ayrlmasndan nce gemide
braklm pasaport veya gemi adam ehliyetinin alnp yerel pasaport brosuna veya gmrk
yetkililerine teslimini ve donatann bu durumdan hemen haberdar edilmesini salamaldr.

Acente, firarinin yakalanmasndan sonra meydana gelecek muhtemel masraflarn donatana ait
olduunu bildirmelidir. Bu bildirimin bir kopyasn da donatann Koruma ve Tazminat (P&I) Kulbnn
Trkiye temsilcisine gemelidir.

d. Kaak Yolcular
Kaak gemi yolcular, eitli nedenlerden olumaktadr. Bunlara, politik, ekonomik, zaruret veya cret
demeden seyahat etme maceras olarak rastlanmaktadr. T. C. yasalarna gre, kaak gemi
yolcularna uygulanacak hkmler, Uluslararas Hukuk (Devletler Hukuku), Ceza Hukuku, Pasaport
Kanunu ve skn Kanunu gz nnde bulundurularak karar verilmektedir.

e. Armatr Acente likisi
Gemi Acentesi, kendisini acente olarak atayanla ilikisini iyi srdrmelidir. Atayannn karlarn en iyi
ekilde korumal, talimatlarn etkin ve hzl biimde yerine getirmeli, geminin gereksinimlerine ve
isteklerine, ticari karlara uygun olarak zen gstermesini bilmelidir.

8.1.8. Gemi Acentelerinin Grevi ve Uygulamalar
Gemi Acenteleri, tayann Trk limanlarna gnderdii gemisini bu limanlarda, grev sorumluluunu
stlenen, ilerini ynlendiren ve yneten, hak ve menfaatlerini koruyan kii ve kurululardr. Liman
acenteleri, donatan veya ileteni tarafndan yaplmas gereken resmi veya zel ilerin o kii veya
kurulu adna yapmas iin tayin edilirler.

Gemi acenteleri, atayan tarafndan geminin limanlarmza geliinin bildirildiinde:
a. Yolcu ve yk dokmanlarnn yannda gemi personel listesinin faks veya elektronik postayla
istenmeli,
b. Gemi personelinin gemiden ayrlma veya izine kyla ilgili deiim olup olmayacann
atayanndan renmeli,
c. Deiim olduunda, durumu derhal Pasaport Polisi ve Gmrk daresine yazl olarak bildirmeli,
d. Gemiye katlacak yabanc personele, bulunduu lkedeki T.C. Byk Elilikleri veya
Konsolosluklarndan vize alnmas gerektiinin bildirilmeli,
e. Gemiden ayrlacak personelin, ilgili pasaport polisinden transit vizesi alnmal,
f. Gemiyle gelen kaak yolcu olduunda, durum hakknda derhal pasaport polisi ve gmrk idaresine
yazl olarak bildirimde bulunulmal,
g. Gemiden firar eden gemi personeli iin pasaport polisi ve gmrk idarelerine yazl bildirimde
bulunulmal,
h. Firar eden gemi personeli veya kaak yolcu yakalandnda, muhtemel giderlerin karlanmas
konusunda, (gemi liman terk etmeden nce) gemi donatanna ve Koruma ve Tazminat (P&I)
Kulbnn Trkiye temsilcisine bildirmeli ve teyidi alnmal.

195

196

197

198

199

DOKUZUNCU
B L M

9.1 EVRE ve DENZLER KORUMA

9.1.1 Genel Koruma ve Denizleri Koruma
9.1.2 Denizlerde evre Kirliliine Kar nlemler ve Ulusal/Uluslar aras
Yasalarn Uygulanmas
9.1.2.1 Deniz Kirlilii ile lgili Uluslararas Szlemeler ve lkemizin
Ykmllkleri
9.1.2.2 evre Koruma ile lgili Ulusal Dzenlemeler

HAZIRLAYAN
Hayriye DEMROLU

200

9.1 EVRE VE DENZLER KORUMA

9.1.1 - Genel Koruma ve Denizleri Koruma

evre, canllarn yaamlar boyunca ilikilerini srdrdkleri ve karlkl olarak etkileim iinde
bulunduklar biyolojik, fiziksel, sosyal, ekonomik ve kltrel ortam ifade eder.

evrenin korunmas ise, evresel deerlerin ve ekolojik dengenin tahribini, bozulmasn ve yok
olmasn nlemeye, mevcut bozulmalar gidermeye, evreyi iyiletirmeye ve gelitirmeye, evre
kirliliini nlemeye ynelik almalarn btnn ifade etmektedir.

evrede meydana gelen ve canllarn saln, evresel deerleri ve ekolojik dengeyi bozabilecek
her trl olumsuz etki, evre kirlilii olarak deerlendirilmektedir.

evrenin temel unsurlarndan olan doa, kendine has fiziksel, kimyasal ve biyolojik zelliklere sahiptir.
Bu zellikler dikkate alndnda cevre kirlilii u blmlere ayrlr:
- Fiziksel Kirlenme
evreyi meydana getiren toprak, su ve havann fiziksel zelliklerinin tamamnn veya bir
ksmnn insan, hayvan ve bitki saln tehdit edecek, olumsuz ynde etkileyecek
biimde bozulmas ve deimesi olaydr.
- Kimyasal Kirlenme
Doal evreyi oluturan toprak, su ve havann kimyasal zelliklerinin hayati faaliyetlerini
ve aktivitelerini olumsuz ynde etkileyecek biimde bozulmasdr.
- Biyolojik Kirlenme
Doal ortam oluturan toprak, hava ve suyun eitli mikroorganizmalarla kirlenmesidir.

9.1.2 - Denizlerde evre Kirliliine Kar nlemler ve Ulusal / Uluslararas
Yasalarn Uygulanmas
evre sorunlar, lkemizde ve dnyada bir baka deyile, global ve blgesel olarak baz ayrlklar
gstermektedir. Bu sorunlar, lkelerin gelimilik dzeyleri, doal ve ekonomik zenginlikleri, nfus ve
eitimlerinin farkllklar orannda deimektedir. Dnyamz evrensel boyutta ilgilendiren, nemli
evresel sorunlardan biri olan deniz kirlilii, uluslararas nitelik tamakla birlikte, ncelikli ulusal
sorunlarmz arasndadr.

Gemilerin normal operasyonlarndan ve kazalardan kaynaklanan kirliliin, toplam kirlilik yk iindeki
gerek deeri %12 civarndadr. Ancak bu orannda drlebilmesi ve deniz evresinin kirlenmesinin
nlenmesi iin hazrlanan plan, mdahale ve programlarn ivedilikle tamamlanarak yerel, blgesel ve
ulusal dzeyde uygulanmas iin lkemiz olarak gerekli altyapnn ivedi olarak oluturulmas
gerekmektedir.

9.1.2.1 - Deniz Kirlilii ile lgili Uluslararas Szlemeler ve lkemizin
Ykmllkleri
lkemiz, deniz tamacl sektrnde, deniz emniyetini ve evresini tehdit eden olaslklar ortadan
kaldrmak ya da en aza indirmek, uluslararas ilikiler sistemi iinde almalar yapabilmek ve
birlemi milletler ats altnda bulunabilmek iin, 1958 ylnda Uluslararas Denizcilik rgtne (IMO)
ye olmutur.

Birlemi milletlerin denizcilik konusunda karar organ olan IMO, yetkileri ve grevleri itibariyle,
kendisine bildirilen sorunlar inceler, karar ve tavsiyelerde bulunur. ye lkeler arasnda dayanma
ve danmay oluturarak, szlemeler ile uluslararas belgelere ait tasarlarn hazrlanmas, bilgi al
verilerinde bulunulmasn salar.

Merkezi Londrada bulunan IMO, taraf olduumuzdan bu yana, deniz gvenlii ve evresinin
korunmas konularnda, pek ok Uluslararas Szleme ile Kod/Karar kabul iin almalarn
gerekletirmitir. IMOnun alt komitelerince oluturulan ve uluslararas konferanslar ile son ekline
getirilen szlemelerin taslak metinleri, ye lkeler arasndaki koordineli almalara dayal bilgi
alverileri ile salanmaktadr. Belli koullar yerine getirmesi beklenilen szlemelerin kabul iin,
belli sayda lkeler tarafndan imzaya alm olmas, yani, belli sayda lke ve/veya tonajn

201

szlemeye taraf olmas gerekmektedir. IMO bnyesindeki szlemeler drt ana balk altnda
toplanmtr. Bunlar;

a. Deniz Gvenlii
b. Deniz Kirlilii
c. Sorumluluk ve Tazmin
d. Dier Konular

eklinde belirlenmitir. Yukardaki balklardan baz konular ve taraf olduklarmz ve taraf olma
almalar devam eden rnek Szleme ve Protokoller;

DENZ KRLL:

Taraf olduklarmz;
Denizlerin Gemiler Tarafndan Kirletilmesinin nlenmesine Ait Uluslararas Szleme,
MARPOL- 73/78 ile EKleri (I, II, III, IV,V,VI)
EK-I. Petrol Kirliliinin nlenmesi Kurallar,
EK-II. Dkme Halde Tanan Zehirli Sv Maddelerden Kaynaklanan Kirliliinin nlenmesi Kurallar,
EK-III. Denizde Paketli Halde Tanan Zararl Maddelerden Kaynaklanan Kirliliin nlenmesi
Kurallar,
EK-IV. Gemilerden Kaynaklanan Pis Sular (Tuvalet) le Kirlenmenin nlenmesine likin Kurallar,
EK-V. Gemilerden kan Sprntler (Kat Atk) le Kirlenmenin nlenmesine likin Kurallar,
EK-VI. Gemilerden Kaynaklanan Hava Kirliliini nleme Kurallardr.
Petrol Kirliliine Kar Hazrlkl Olma, Mdahale ve birlii le lgili Uluslararas Szleme,
OPRC-90

Henz Taraf olmadmz;
Denizlerin Ya ile Kirletilmesini nleme Uluslararas Szlemesi, OILPOL- 1954
Petrol Kirlilii Kazalarna Ak Denizlerde Mdahale Edilmesi Hakknda Uluslararas
Szlemesi, INTERVENTION-1969 (ve INTERVENTION 1973 Protokol)
Atklarn ve Dier Maddelerin Denize Boaltlmas Yoluyla Deniz Kirliliinin nlenmesi
Hakknda Uluslararas Szleme, LDC LC1972 (72 Londra Szlemesi ile LC 76 Protokol)

SORUMLULUK ve TAZMN:

Taraf olduklarmz;
Petrol Kirliliinden Doan Zararn Hukuki Sorumluluu ile lgili Uluslararas Szleme,
CLC- 1992 (1969)
Petrol Kirlilii Zararnn Tazmini in Bir Uluslararas Fonun Kurulmasna Dair
Uluslararas Szleme, FUND-1992 (1971)
Tehlikeli ve Zararl Maddelerle Kirlenme Olaylarna Kar Hazrlkl Olma, Mdahale ve
birlii Protokol, OPRC/HNS- 2000
1992 Petrol Kirlilii Zararnn Tazmini in Bir Uluslararas Fonun Kurulmasna Dair
Uluslararas Szlemenin 2003 Protokolne, SUPPLEMENTARY FUND-2003 (EK Fon)

(CLC ve IOPC FUND-92 kapsamnda sorumluluk limitlerini aan ksmlar iin bir uluslararas fon olan
Ek Fon; lkemizin hali hazrda taraf olduu Uluslararas Petrol Kirlilii Fonu (IOPC Funds) sisteminin
bir parasdr. Fon sistemi ilk olarak; denizlerinde petrol yk tayan tankerlerden meydana gelen
kirlilik vakalarnda oluan maddi zarar ve kayplarn meblann ok byk olmas ve bu rakamlarn
sadece donatan ya da onun P&I sigortasndan karlanamad gerei zerine 1971 ylnda
kurulmutur.)

Gemi Yaktlarndan Kaynaklanan Petrol Kirlilii Zararnn Hukuki Sorumluluu Hakknda
Uluslararas Szlemesi, BUNKER- 2001;

2001 ylnda imzaya alm, 2008 ylnda dnya genelinde yrrle girmi, 15 Mart 2013 tarihinde
Trkiyenin taraf olduu ve 12 Aralk 2013 tarihinde IMO nezdinde Trkiyede yrrle girmitir.
Szlemeye gre, bir tarafn bayran tayan ve/veya iletilen ve taraf lkenin karasularna girmek
isteyen tm gemilerin Szlemenin gereklerini yerine getirme zorunluluu bulunmaktadr. BUNKER
2001 Sertifikasnn Dzenlenmesine likin uygulamalar olarak, 1000 GT ve zeri tm Trk bayrakl
gemiler ve bunun yan sra BUNKER 2001 Szlemesine taraf olmayan lke bayrakl gemilerin, sicil

202

kaytlarn tutmaya yetkisi bulunan 10 farkl liman bakanlndan (Trabzon, Zonguldak, Samsun,
stanbul, Bandrma, anakkale, zmir, Antalya, Mersin ve skenderun) BUNKER Sertifikasn
alabileceklerdir.

Henz Taraf olmadmz;
Tehlikeli ve Zararl Maddelerin Deniz Yoluyla Tanmasndan Kaynaklanan Zararn
Tazmini ve Sorumluluu Hakknda Uluslararas Szleme, HNS1996

Zararl Paslanma nleyici Sistemlerin Kontrol Hakknda Uluslararas Szleme, AFS -
2001;

Avrupa Birlii limanlarnda 17 Eyll 2008 tarihinde yrrle girmi olup onaylayan tm lkelerin
limanlarnda uygulanaca ve Liman Devleti Kontrol(PSC) denetimlerine hazrlkl olunmas iin
gemilerin Szleme ile uyumlu olmas gerekmektedir. Szlemeye ait bir Uygunluk Belgesi (Statement
of Compliance-SOC) olmayan gemi iletme irketlerine gemileri iin, SOCyi salamalar
gerekmektedir. lkemiz olarak Szlemeye taraf olma almalar srdrlmektedir.

Gemi Balast Sular ve Sedimanlarnn Kontrol ve Ynetimi Uluslararas Szlemesi
2004un, (Balast Suyu Szlemesi);
16 ubat 2004 tarihinde Londrada dzenlenen bir Uluslararas konferansla kabul edilerek imzaya
alm olduu, Trkiyenin de Szlemeye taraf olma almalarn balatt bilinmektedir. Szleme,
balast sularnn ynetimi konusunda zellikle gemilerin tabi olacaklar, baz nemli kurallar
getirmektedir. Standartlar IMO tarafndan belirlenen ve bu kapsamda 2011 ile 2016 (geminin 2016 yl
iindeki teslim tarihi dikkate alnarak teslim tarihinden sonraki ilk klas ara veya yenileme srveyi
olmas gerektiine dair yorum kabul edilmi olup bu yorumun IMO tarafndan BWM.2/Circ.29/Rev.1
olarak yaynlanmasna karar verilmitir) yllar arasnda tm gemilerin artm cihazlar ile donatlmas
gerektii bilinmekte olup artm sistemleri oluturuluncaya kadar geen sre iinde, istilac trlerin
oluturabilecei riskleri azaltmak iin ise gemilerin balast sularn; en yakn karaya 200 veya 50 deniz
mili uzakta, en az 200m derinlie sahip ak denizlerde deitirmesi, Liman Devleti tarafndan
belirlenmi alanlarda ve Geminin rotasn deitirmeden ve bekletmeden yaplmas zorunluluu
getirilmitir. Szlemeye katlm hazrlklar Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanl
koordinasyonunda srdrlmektedir.

Balast sular ile tandklar yeni deniz ekosisteminde dier baz canl trlerini yok etmekte, baz
trlerin geliimini ve faaliyetlerini etkilemekte olduu ve ekosisteme verecei zararlar sebebiyle
IMOnun; ye lkelerini, bu konuda her adan inceleme ve tedbir almaya zorlad bilinmektedir. Bu
erevede, Trk deniz alanlar ve Trkiyenin, balast sular ile tanan zararl sucul organizmalardan
ve patojenlerden en ok etkilenen konumda olduu; Yaplan almalar, biyo istilann alarm verecek
lde artmaya devam ettiini ve her gn yeni bir yerde istilann yaandn gstermektedir. Trkiye
kylar maruz kald youn deniz trafiinden dolay dnyadaki en hassas kylardan biri olup imdiye
kadar 3 adet istilac trn gemiler ile Karadenize tand tespit edilmitir. Ege Denizi, Karadeniz,
Trk Boazlar ve Marmara Denizi ile Dou Akdenizde deniz trafiinin younlamas sonucu gereken
tedbirlerin, ivedilikle alnmas deerlendirilerek, Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanl
koordinasyonunda TBTAK - Marmara Aratrma Merkezi ile birlikte byk bir proje yaplm olup
Projenin amalar ve hedefleri ile; Balast Suyu Ynetiminin etkin ve verimli yntem ile kullanlmas ve
gerekli tedbirlerin alnmas, mekanizmalarn ve veri tabannn oluturulmas, Balast Suyu Artm ve
Sediment Alm Tesisleri ile ilgili teknolojilere ait dzenlemeler yaplmas, Limanlara ait risk
deerlendirmeleri, Trk deniz alanlarndaki uygulamalar gibi hususlar belirlenmitir. Projeye yardmc
olmas iin, daha nce el ile doldurulan, Balast Suyu Raporlama Formlarnn 20 Nisan 2007 itibariyle,
Acenteler tarafndan elektronik ortamda doldurulmaktadr. Ayrca, IMOnun MEPC Komitesine,
Trkiye olarak Balast almalar kapsamnda, Bota Liman Bakanl blgesindeki balast suyu
deiimi, numuneleri ve denetimine ait pilot uygulamalar sunulmutur. (Gemilerin hibir suretle yaplan
denetimler kapsamnda tutulmad ve bekletilmedii ancak, gelen numunelerde istilac tr tespit
edilirse, bu rotadan gelen tm gemiler iin deiim yaplmasnn bir zorunluluk haline getirilecei ifade
edilmitir.) Her yl kresel olarak yaklak 310 milyar ton balast suyunun transfer edildii tahmin
edilmektedir

203

Hong Kong Uluslararas Szlemesi (Gemilerin Gvenli ve evreye Duyarl Geri
Dnm in Hong Kong Szlemesi),

26 Austos 2010 tarihinde, Diplomatik Konferans ile ilk imza atan lke olarak katlm salamtr.
(lkemiz, IMOdaki byk gayretleri sonucu oluturulan Szleme, dnyada henz yrrle
girmemitir.) Dnyann, 5 ana gemi geri dnm lkelerinden biri olan Trkiyenin, 2009 ylnda
evresel geri dnm gemileri ve gvenlik onayna bal kalmak kouluyla imzalad Hong Kong
Szlemesi; Gemilerin iletimsel sreleri sona erdikten sonra geri dnm esnasnda evre,
gvenlik ve insan saln gereksiz yere riske atmamay amalamaktadr.

Ayrca, Trkiyede Gemi Geri Dnm Tesisleri, Hong Kong Szlemesinin btn nemli
gerekliliklerini ve ulusal standartlar salamaktadr. Hong Kong Szlemesine esas, Klavuzlarn saha
almalar Ekim 2009 aynda, Aliaa Tesislerinde yaplm ve tesisler uluslararas kurulular
tarafndan incelenmitir. Szleme ve Klavuzlarn yazm aamasnda, evre ve ehircilik Bakanl
ile Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanl ve Gemi Geri Dnm Sanayicileri Dernei aktif
olarak grev alm olup gerek Szlemenin hazrlanmas, gerekse Szlemeye esas Klavuzlarn
yazm aamasnda kural koyucu lke konumuna gelmi olan lkemizin, Szlemeye taraf olma
almalar srdrlmektedir.

Gemi Geri Dnm endstrisi; ekonomik mrn tamamlam gemilerin seferlerden ekilmesi,
yerlerine yeni tonajda ve teknolojide evreye duyarl ve daha fazla iletme verimlii olan gemilerin
getirilmesi ilemlerinde, denizcilik risklerini daha aza indiren tabii bir teknolojik sretir.

Dnm sreci, iletme mrnn sonuna erien gemilerin bertarafnn phesiz ki en evreye
Duyarl yolu olup Gemi bnyesinde bulunan hemen her malzeme geri dntrlebilir veya olduu
gibi ya da elden geirilerek yeniden kullanlabilir.

DER KONULAR:

IMO deniz gvenlii ve evresinin korunmas, kirliliin nlenmesi gibi nemli hususlarn yannda, deniz
tamaclnn kolaylatrlmas ve baz uluslararas standartlar ile dier konular da gndemine
almtr. IMO bnyesindeki bahse konu szlemeler, ihtiya halinde, sosyal ve teknolojik gelimelere
gre gncelletirilmekte, yeni dzenlemeler ve protokoller getirilmektedir. Tm bu, deiiklikler ilgili
ana komitelerde ya da alt komitelerde grlp, genel kurulun onay alnarak yrrle
sokulmaktadr. IMOnun baz ana komiteleri u ekildedir.

a. Deniz Emniyet Komitesi ( MSC )
b. Deniz evresinin Korunmas Komitesi ( MEPC )

IMO, gemilerin sahip olmas gereken standartlar getirirken, gemilerin gvenlii ile gemi personelinin
eitimine de nem vermektedir. Deniz kazalarnda acil durumlarda uygulanmas gereken
prosedrlerde de, dzenlemeler olup, kirliliin nlenmesi ve zararlarn tazmini konusunda uluslararas
almalarn da ayrca srdrmektedir.

zellikle son yllarda artan petrol tamaclnn tehdit ettii deniz evresinin, arka arakaya gelen
byk tanker kazalar nedeniyle, IMOda evrenin korunmas ynnde konular tekrar gndeme gelmi
ve yeni dzenlemelere gidilmitir. Deniz evresini tehdit eden ve geri kazanm bazen mmkn
olmayan hallerde, deniz ekosistemine gelebilecek zararlarn nne geebilmek ve nlemler alabilmek
iin gerekli olduu durumlarda konu ile ilgili uluslararas szlemeler ile caydrc hukuksal yaptrmlar
da ortaya konmaktadr.

Dnya gndemine oturan, IMOda konvansiyonlar hazrlanmasna ve nemli dzenlemelere
gidilmesine sebep olan byk kazalar vardr ki, bunlarn banda, 18 Mart 1967 ylnda, (ok eski bir
tarih gibi gzkse de, etkileri yllarca gzlemlenmitir) Torrey Canyon isimli tankerin ngiltere
aklarnda 120.000 ton ham petrol yk ile batmasyla oluan evre kirlenmesi bulunmaktadr. Olay
blgesinde yaanan ekosistem felaketi sonucu ku ve balk poplasyonu byk zarar grm olup o
zamanlardaki yetersiz ekipmanlar sebebiyle de petrol denizden toplanamamtr. Bu olay, deniz
gvenlii, deniz evresi ve hukuksal anlamda IMOnun nemini ortaya koymu ve MARPOL73,
CLC69, FUND71, SOLAS1974 gibi konvansiyonlarn hazrlanmasna ve mevcut olanlarda da
dzenlemelere gidilmesini gerekli klmtr.

204

Yine bu nemli kazalardan olan, 24 Mart 1989 ylnda, Alaska aklarnda Prince William Boaznda,
36.000 ton ham petrol yk ile batan, Exxon irketine ait Valdez isimli tanker ise Exxon Valdez isimli
tanker kazas olarak anlmaktadr. Amerikann en byk petrol kaynakl evre facialarndan olan bu
kazada tm petrol, 1700 km boyunca sahile yaylmtr. Yaklak 400.000 ku ve balk lmne sebep
olmu, blge ekosistemi toparlanamam eksik ve zamannda yaplamayan mdahale sonucu boaz
blgesinde uzun yllar petrol dkntlerinden dolay skntlar yaanmtr. Bu olay karsnda Exxon
irketine 6.7 milyar dolar tazminat cezas verilmitir. (Ceza demesi, irkete ve deniz kirliliindeki
hasarn paylalmas iin kesilmitir.) Kaza sonucunda, STCW-95, OPRC-90(Oil Pollution Response
Co-Operation) gibi konvansiyonlarn hazrlanmas gndeme gelmi, ayrca tek cidarl olan bu tankerin
yol at evre felaketi, ift cidarl tankerlerin nemini ortaya koymutur. Kazalar ve evre felaketleri,
IMOnun nemli komitesi olan Deniz evresini Koruma Komitesi (MEPC)nin kurulmasna
neden olmutur. Dolaysyla MEPC, deniz evresine brakt zararl etkileri ile gndeme gelen Torrey
Canyon, Exxon Valdez gibi ham petrol tayan tanker ve benzerlerinin yaratt kaza sonrasnda
oluturulmutur.

Yllarca gelitirilen tm standartlara ramen, son zamanlara damgasn vuran Prestige ve Erika tanker
kazalarndan; 25 yanda tek cidarl olan Erika Tankeri, 12 Aralk 1999 ylnda, Fransa sahili
aklarnda, 20.000 ton ham petrol yk ile batm ve 400 kilometrelik sahil eridinin kirlenmesine ve
Biskay Krfezinin kylarnn tahribine sebep olmu, 150.000 deniz kuu lm, deniz canllar
etkilenmi, Fransa tarihinin en kt petrol kirlenmesi olmutur. Bu kazadan ders alnmam gibi, 19
Kasm 2002 ylnda, ispanyann kuzeybat sahillerinde, 77.000 ton ham petrol ykl, tek cidarl olan
Prestige Tankeri ortadan ikiye ayrlm ve binlerce ton petrol denize yaylm olup 10.000 ton
toplanm ancak, hala temizlik almalar devam etmektedir. Bu yaanan olaylar sonucu AB, kendi
zel deniz alanlar da dahil, limanlarna petrol tayan tek cidarl tankerleri almayacan beyan
etmitir. Bu kazalardan sonra IMO; liman devleti, bayrak devleti sorumluluklarn tekrar ele alm
bununla birlikte, klas kurulular, 15 yan gemi tm tankerlere Durum Deerlendirme Sistemi
(CAS-Condition Assessment Scheme) getirilmesi, MARPOL de yeni dzenlemelere gidilmesi, gemi
denetlemelerinin sklatrlmas ve tek cidarl petrol tankerlerinin aama aama kaldrlmas ynnde
karar alm ve almalarn bu ynde srdrmektedir. Keza bu durum; sahil lkelerinin, blgesel acil
durum mdahale planlarn tekrar gzden geirmelerini gndeme getirmitir. Yine yakn zamana kadar
onlarca kaza olmutur. En gncel anlamda, dnya kamuoyunu aylarca ilgilendiren kaza ise; 20 Nisan
2010 tarihinde, Meksika Krfezinde, petrol arama sahasnda ngiliz petrol irketi British Petroleum
(BP)a ait ''Deepwater Horizon'' adl platformda meydana gelen patlama ile 11 kii hayatn kaybetmi
olup Krfeze on milyonlarca galon petrol szm, yaban hayat ve ekosistemi riske atm, blgenin
balklarna zarar vermi ksaca okyanusta on yllarca srecek bir etki brakmtr. Ayrca, krfezdeki
kuyudan szan petrol miktarnn 784 milyon litre (207 milyon galon) olduu belirtilmi, petrol
yaylmasnn yaratt kirliliin temizlenmesi, petrol kuyusunun kapatlmas, kirlilikten zarar grenlere
tazminat denmesi ve hkmetlere para cezas denmesi gibi maliyetler iin yaklak 32,2 milyar dolar
petrol szntsnn irkete maliyeti aklanm olup felaketin BP'ye faturas ar olmutur. Dnya,
Meksika Krfezi'ndeki evre felaketinden sonra yeni bir felaketle daha kar karya gelmi olup 15
Temmuz 2010 tarihinde Dalian kenti limanndaki bir petrol boru hattnn patlamas sonucu in'de, lke
tarihinin en byk petrol sznts gereklemi olup okyanus zerinde kilometrelerce alan zifiri siyaha
brnmtr.

Dnyada meydana gelen ve lkemiz sularnda da gemite can kayplar ve ekosistem zararlar ile
sonulanan olan kazalar dikkatleri Boazlarmzdan gei yapan petrol tankerlerinin emniyetine
ekmitir. Trk Boazlarndan geen 95.000 adet gemiden %20si petrol ve trevlerini tayan
tankerlerdir. Her gn artarak geen ortalama 140 gemiden 27 si tanker ve ham petrol stanbul
Boazndan Gney ynnde gei yapmakta ve boazlar risk altnda brakmakta olup devaml olarak
artan bu petrol trafii yetkilileri endielendirmektedir. Ayrca, boazlardan zehirli, tehlikeli ve patlayc
madde, amonyak, svlatrlm gaz, radyoaktif maddeler, tehlikeli atklar gibi rnlerde gemekte olup
yaanacak bu tr kazann etkisi tahmin edilememektedir. Boazlarda yaanacak bir kazann,
Karadeniz ile Egenin balantsn koparabilecei de bilinmektedir. Bu noktada da, gemi geileri
srasnda, gemi adam eitimi, art oran gsteren klavuz kaptan alma, ulusal ve uluslararas kurallara
uygunluk hususlar ok nemlidir. Boazlara sadece karbon salnm belli seviyenin altnda olan
tankerlerin geiine izin verilmesi, Sigorta koullarnn artrlmas, boru hatlarn kullanmasna tevik
edilmesi, olas kaza riskine kar acil snma alanlar oluturulmas, Boazlar da hassas alan
haritalarnn tamamlanmas, petrol yaylm modellemesi oluturulmas, Kirlenmenin ve dispersant
kullanm dahil mdahale tekniklerinin evresel adan etkilerini gzleyecek uzman bir ekip
oluturulmas, zleme yntemleri ile izleme sistemine ilikin bilgilerin tm kurumlarca anlk
paylamnn salanmas deerlendirilmektedir.

205

zellikle AB komisyonu, ykmllkler ve meyyidelerle, pek ok evre ile ilgili Szlemeye imza
atmtr. Bunlardan IMO bnyesinde akdedilen ve lkemizin de taraf olduu szlemeler vardr.
Konvansiyonlara taraf olan devletlerin, hkmleri uygulayabilmeleri iin ulusal ve uluslararas dzeyde
ibirliine ihtiyalar vardr.

Ayrca, Ky devletlerinin, etkin bir deniz kirlenmesi izleme mekanizmasna ve uygun protokollere
ihtiyac olup gvenlik standartlarnn salanmas ve uygulanmas da gerekmektedir. Bu sebeple; gemi
trafiini izleme, kazalar ve kirlilik olmas ihtimaline kar bilgi sistemi oluturulmas, bir kaza annda acil
eylem plan organizasyonu ve bilgi envanteri, gemilerde seyir bilgi kayt cihazlarnn tanmas, kt
hava koullarnda gemilerin snabilmeleri iin gerekli liman ve demir yerlerinin tesis edilmesi, tehlikeli
ykler hakknda bilgi aktarm gibi baz hususlar da n plana kmaktadr.

Kylarmz olan Akdeniz ve Karadenizdeki kirlilii, kontrol altna alabilmek ve uluslararas teknik
ibirliini srdrebilmek iin taraf olduumuz aadaki Szlemeler ile blgesel almalara devam
edilmektedir.

Karadenizin Kirlenmeye Kar Korunmasna Ait Szleme, (Bkre-1993)
Akdenizin Kirlenmeye Kar Korunmasna Ait Szleme, (Barselona-1977)

Akdenize kys bulunan ve Trkiyenin de dhil olduu MARPOL 73/78 Ek V uyarnca ve MEPC
172(57) kararyla; Akdenizin 1 Mays 2009dan itibaren zel Alan ilan edildii, bu tarihten sonra, p
boaltlmasnn yasaklanaca ve zel boaltm kriterlerinin uygulanaca bildirilmitir. Ayrca, MEPC-
62 inci Dnem Toplantsnda alnan MEPC.201(62) Karar ile MARPOL EK-V Deiimleri kabul edilmi
olup 01.01.2013 tarihinde yrrle girmitir. MARPOL 73/78 Szlemesi Ek-V kapsamnda; Trk
Bayrakl gemilerde tutulmas gereken kaytlar iin gerekli p Kayt Defterine ait deiiklikler revize
edilmitir.

Denize p atlmas ile ilgili yasaklar: Deiimlerin amac daha nce ok daha esnek olan denize p
atlmas kurallarnn daha detayl ve sk olmasn salamaktr. Prensip olarak denize p
dklmemesi ynndeki kurallar kabul edilmitir. Ancak baz durumlar iin yemek atklarnn ve
denize zarar vermeyen yk atklarnn, gverte ykama kimyasallarnn ve katk maddelerinin denize
atlmasna msade edilebilecektir. zetle revize MARPOL Ek Vde:

Tanmlar ksm geniletilmitir. Her tr p ayr olarak aklanmtr.
Denize atlabilecek plerin iine yk atklar da eklenmitir. En yakn karaya 12 mil akta denize
zarar vermeyen yk at denize boaltlabilir.
Gverteyi ykamak iin kullanlan temizleyiciler ya da katk maddelerinin de denize zararl olmad
takdirde denize atlmasna msaade edilmitir.
Dolgu, balama ve paketleme malzemelerinin kydan 25 mil akta atlmasna msaade eden kural
kaldrlmtr. Bu rnlerin denize atlmas yasaklanmtr.
Kural 9da yaplan deiimle p ynetim plan bulundurma zorunluluu 400 GTden 100 GTye
indirilmitir. Ayrca sabit ya da yzer platformlarnda bir p ynetim plannn olmas art getirilmitir.
Kayt tutma zorunluluu iin 400 GT ve zeri art aynen korunmutur.
400 gr alt gemilerde p kayt defteri olmas art yoktur ancak kaza ile dklen plerin gemi
jurnaline kaydedilmesi gereklidir.

(Ancak, bu kural ve uygulamalar ile gemilerdeki p kapasitelerinin artmasn ve atk alm
hizmetlerinin iyiletirilmesini gerekli klacaktr.)

Uygulamann balamas ile birlikte gemilerde bulunan p ynetim planlarnn yeni kurallar
dorultusunda revize edilmesi gerekecektir.

Avrupa Komisyonu deniz evresi tedbirleri ve kurallar kapsamnda; gemilerin yol at deniz kirliliini
su kabul etmekte, bu nedenle de denizleri kirleten gemilere ar cezai meyyideler getirmektedir.
Gemilerden kirletici maddelerin boatlmas ile oluan deniz kirlilii sularna ilikin cezalarda genel
olarak; geminin gros tonajndan ziyade, atn cinsi ve miktarnn rol oynad bilinmektedir. Bu suu
ileyenlere getirilecek meyyidelerde; kasten ya da ihmal sonucu yasad kirlilie yol aan veya
katks bulunan gemi personeli - kaptan, donatan, iletmeci ya da kiralayan firma ve klas kuruluu-
dhil her kiiye tatbik edilebilir olaca, Cezalarn ciddiyet arz eden davalarda hapis cezasn da
kapsayabilecei hkmleri ifade edilmektedir. Ancak, kirleticinin tespit edilemedii durumlarda da

206

kar taraf zor durumda braklmamakta, olayn bir daha vuku bulmamas iin, eitimsel destekleme ve
blgesel gvenlik tedbirleri alnmas da uygun bulunmaktadr. Bu sebeplerle gemi adam eitimine
byk nem vermektedir.

9.1.2.2 - evre Koruma ile lgili Ulusal Dzenlemeler
Ulusal mevzuatta ve uluslararas szlemeler ile kurallara gre; denizlerde can, mal ve evre
gvenliini salamak iin, gverte ve makine tehizat donanmnn lmlerinin yaplarak gemilere
sertifika verilmesi amacyla yaplan bir alma olan Srvey Uygulamalar mutlak ve peryodik olarak
gerekletirilmektedir.

Bu sebeple, Uluslararas szlemeler ve IMOnun kurallar gerei, eitli tipteki gemiler iin sahip
olmas gereken Sertifikalar tespit edilmitir.

Bunlara rnek; Marpol 73/78 Ek-1 kapsamnda; Uluslararas Petrol Kirliliini nleme Sertifikas
(International Oil Pollution Prevention Certificate-IOPP) (petrol kirliliini nlenmesine ynelik sistemin
gemide bulunduuna dair belge), Ek-IV kapsamnda; Pis Sular ile Deniz Kirlenmesini nleme
Sertifikas (International Sewage Pollution Prevention Certificate) (pis sular ile denizin kirletilmesini
nleme amacyla gemide biriktirme tank ve sisteminin bulunduuna dair belge), Ek-V; kapsamnda
Uluslararas p Kirliliini nleme Sertifikas (International Garbage Pollution Prevention Certificate)
(gemideki plerin kayt altna alndna dair belge) gibidir.

Bu tr belgelerden son olarak gncellenen; MARPOL 73/78 Szlemesi Ek-VI kapsamnda MEPC 176
(58) kararyla 1 Temmuz 2010 aynda itibaren yrrle giren ODS Record Book (Ozon nceltici
Maddeler Kayt Defteri) dir. Ek-VInn Md.12sinde; gemilerde bulunan ozon inceltici maddeler ieren
sistemler hakknda, darece onayl Kayt Defterinin tutulmas veya elektronik sistemde kaydedilmesi
gerektii, Trk Bayrakl gemilerde, herhangi bir eksiklik yaanmamas iin sz konusu Kayt Defterine
ilikin gerekli kontrollerin gerekletirilmesi istenilmektedir.

Dnyada yaanan, ok fazla saydaki petrol tankeri kazalar sonucu AB, kendi zel deniz alanlar da
dhil, limanlarna petrol tayan tek cidarl tankerleri almayacan beyan etmi 15 yan gemi tm
tankerlere Durum Deerlendirme Sistemi (CAS) uygulamaya balamtr. Bu sebeple, tek cidarl
petrol tankerlerinin aama aama kaldrlmas iin benzer ulusal mevzuatmz olan Petrol
Tankerlerinin ift Cidar veya Edeer Tasarm artlarnn Uygulama Esaslar ve Kabotajda
alan Petrol Tankeri Operasyonlarnn Emniyetli Yrtlmesi Hakknda Ynetmelik
uygulanmaktadr.

Bu Ynetmelik ile petrol tankerleri iin ift cidar veya edeer tasarm artlarnn uygulama esaslarnn
belirlenmesi, ar petroln tek cidarl petrol tankerleri ile tanmasnn dzenlenmesi, MARPOL 73/78
Szlemesinin dareye tand istisnai yetkiler ile kabotaj hattnda alan petrol tankerleri iin
emniyetli operasyon kurallar ve iletme gerekleri amalanmaktadr.

Uluslararas szlemelerde denize kastl ya da ihmal sonucu atk ve kargo kalnts dahi
boaltlmasn yasaklayc tedbirler zerinde allmakta, kirlilie yol aan tahliyelerin yaplmas
durumunda, geminin bayrana baklmakszn ceza meyyideleri uygulanmaktadr.

Kirletmenin tekrar vuku bulmamas, gelecekte de evresel hasarlara yol almamas iin, bio
eitlilie, suya, topraa verebilecek zararlar, evresel taahht temeliyle onarlmas ad altnda
korumaya alnmas gerekmekte olup, lkemizde de bu hususlara Ulusal Mevzuatlarmz ile dikkat
edilmektedir.

207

2872 Sayl evre Kanunu
Deniz kirlilii konusunda; Ulusal kanunumuz olan 2872 Sayl evre Kanunu hkmleri
kullanlmaktadr. Bu kanun gereince kesilen cezalarda ise, verilecek dari Para Cezasnn miktar,
geminin grostonu ile arplmak suretiyle belirlenmekte, kirliliin miktarna ve cinsine baklmamaktadr.
Dier denizcilikte gelimi lkelerde; baz vakalarda ise cezalarn verilmesinde, meydana gelen
kirliliin miktar, cinsi, olayda kast olup olmad, kirletenin temizlemek iin ihbar ve tedbir almas gibi
hususlar dikkate alnmaktadr. 2872 sayl evre Kanunu 26.04.2006 ylnda revize edilmi (Revize
Kanun No:5491 - evre Kanununda Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun) ancak yine para cezas
miktarnn, geminin grostonu ile belirlenmesi uygulanmasndan vazgeilmemitir. evre ve ehircilik
Bakanl tarafndan, 2872 sayl evre Yasasnn 20 inci maddesinde yer alan para cezas
miktarlarna istinaden hazrlanan 2872 Sayl evre Kanunu Uyarnca Verilecek dari Para
Cezalarna likin Tebli her yl iin dzenlenmekte olup Odamzca yelerimize duyurulmaktadr.

2872 Sayl evre Kanunu gerei;
Md 8. Kirletme Yasa
Md11. Limanlarda Atk Kabul Tesislerinin Kurulmas Ykmll
Md12. Denetim Yetkisinin Devredilmesi
Md 20() Denizlere Atklarn Yasad Boaltlmas Yasa ve evre Ceza Miktarlar
Bakanln belirledii denetim usul ve esaslar erevesinde yaplr. 2872 Sayl evre Kanununun, 12
ve 24 nc Maddesinde;

evre ve ehircilik Bakanl; lkemizin egemenlik alanlarndaki denizlerde ve yarglama yetkisine
tabi olan deniz yetki alanlarnda gemiler tarafndan yaplan illegal dearjlarn tespiti ve evre Kanunu
hkmlerine uygun cezai ilem uygulama yetkisini:

Kanunun 24 nc maddesine istinaden, dari Cezalarda Yetki ve 12 inci maddesi hkm ile denizlerle
ilgili denetim yetkisini Yetki Devri Genelgesi ile aadaki kurumlara devretmitir;

Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanl, Sahil Gvenlik Komutanl, stanbul, Kocaeli,
Antalya ve Mersin Bykehir Belediye Bakanlna devredilmitir.

Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanl bals Liman Bakanlklarna,

Sahil Gvenlik Komutanl, Blge Komutanl bals Bot Komutanlklarna,

stanbul Bykehir Belediye Bakanl, evre Koruma ve Gelitirme Daire Bakanlna
ayrca Kocaeli, Antalya, Mersin evre Koruma Daire Bakanlna, belirtilen deniz
alanlarnda ve belirtilen artlarda verilmitir.

Bu sebeple, Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanl bals Liman Bakanlklar, kapsamndaki,
Limanlar ve Liman Bakanl yetkisinde bulunan dier iskele ve rhtmlar ile Balk barnaklar ve yat
limanlarnda, gemi ve deniz aralarnda kaynaklanan, deniz kirliliinin nlenmesine ynelik denetim ve
kontrol yapma ve idari yaptrm karar verme konularnda yetkilidir.

2872 Sayl evre Kanununun dari Nitelikteki Cezalar Md. 20(); Bu Kanunda ngrlen yasaklara
ve snrlamalara aykr olarak lkenin egemenlik alanlarndaki denizlerde ve yarglama yetkisine tbi
olan deniz yetki alanlarnda ve bunlarla balantl sularda, tabi veya sun gller ve baraj glleri ile
akarsularda petrol trevli atklarn, pis suyun, plerin ve tehlikeli atklarn boaltlmas yasaktr.

5216 Sayl Bykehir Belediye Kanunu Md.7(i); Deniz aralarnn atklarn toplamak, toplatmak,
artmak ve bununla ilgili gerekli dzenlemeleri yapmaktr. Bu madde uyarnca stanbul ve Kocaeli
Bykehir Belediyeleri kendi yetki alanlarnda gemilerden atk alm hizmeti vermektedirler.

Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii Md.23(b); Trkiyenin hkmranlk blgesine giren denizlerde;
gemilerden ve dier deniz aralarndan kaynaklanan p, petrol ve petrol trevleri ile bunlarla bulak
sintine sular, kirli balast sular, sla, slop, ya ve benzeri kat ve sv atklarn, her trl kargo
artklarnn ve bu denizler zerindeki hava sahasnda seyreden uaklarn atklarnn boaltlmas
yasaktr. Gemilerden kaynaklanan atklar lisansl atk kabul tesislerine ve/veya lisansl atk alma
gemilerine verilir.

208

Hassas alan niteliindeki koy ve krfezlerde, gemide artma cihaz olsa dahi gemilerden evsel
nitelikli atksu boaltm yasaktr."

Gemilerden Atk Alnmas ve Atklarn Kontrol Ynetmelii - 2004;
MARPOL 73/78 Szlemesi ve AB mevzuat paralelinde, gemilerden kaynaklanan atklarn deniz
ortamna verilmesinin nlenmesi amacyla; atklarn alnmas, depolanmas ve bertaraf tesislerine
tanmasna ilikin usul ve esaslar ieren, gelien artlar nedeniyle yeniden dzenlenmi ve 18 Mart
2010 tarihli ve 27525 sayl Resmi Gazetede yaynlanmtr.

Her zaman bahsettiimiz zere, Uluslararas szlemelerde, denizlerin kirletilmesi kesinlikle yasaktr.
Ancak gemilerde meydana gelen atklarn boaltlmas, gemilerin gvenliini tehlikeye sokmayacak,
seferlerini gereksiz olarak aksatmayacak ya da gecikmesine izin vermeyecek ekilde olmal ve bu
atklar alabilecek yeterli liman ve ky tesislerinde alma istasyonlarnn bulunmas gerekmektedir.

Gemilerden Atk Alnmas ve Atklarn Kontrol Ynetmelii Md.26 erevesinde Uygulanacak
cretler ve Esaslar Hakknda Tebli; evre ve ehircilik Bakanl tarafndan, Gemilerden Atk
Alnmas ve Atklarn Kontrol Ynetmelii Md.26sine istinaden hazrlanmakta olup Odamzca
yelerimize duyurulmaktadr.

Gemi Atk Takip Sistemi(GATS), Gemi Atk Takip Sistemleri Uygulama Genelgesi; 2872 Sayl
evre Kanunu ve bu kanun kapsamnda karlan Gemilerden Atk Alnmas ve Atklarn Kontrol
Ynetmelii erevesinde; gemilerin normal faaliyetlerinden kaynaklanan atklar, atk alm
ykmllerine verirken uygulamalar gereken bildirim ve haberleme yntemleri ile atk alm
ykmllerinin gemilerden topladklar atklara ilikin bildirimlere ait usul ve esaslar dzenleyen
Genelge ile uygulanmaktadr.

Liman d sefer yapan tm yolcu gemileri, 150 GRT ve stndeki petrol tankerleri ile 400 GRT ve
stndeki dier gemilerin yapmalar gereken atk bildirimlerinin GATS Sistemi ile salanaca ve bu
Sistemin doru ve eksiksiz uygulanmas amacyla bahse konu gemilerin donatan, iletici, kaptan ve
acentelerine evre ve ehircilik Bakanl tarafndan eitimler verilmitir.

Atk alm ykmllerince atklarn alnmas,
Atk kabul tesislerinde depolanmas ve
Bertarafa gnderilmesi

aamasnda yapmalar gereken bildirimlerin etkin olarak takibini salamak maksadyla elektronik
ortamda veri giriinin ve kontrolnn salanaca bir uygulamadr.

Gemi Atk Takip Sistemi ile liman d sefer yapan btn yolcu gemileri 150 GRT zeri petrol
tankerleri ve 400 GRT stndeki liman d sefer yapan tm gemiler limanlara gelmeden en az 24 saat
ncesinden atk bildirimi yapmak zorundadr.

GAT Sistemi Ykmlleri: Sahil Gvenlik Bot Komutanlklar, Liman Bakanlklar, Acenteler, gemi
kaptanlar, donatan, iletenleri, Atk kabul tesisi ileticileri, l Mdrlkleridir.

Gemi ve atk alm ykmllerince yaplacak olan bildirimlerin yanl ve eksik yaplmas veya
yaplmamas durumunda ilgili kurumlar tarafndan evre Kanununda n grlen idari yaptrmlar
uygulanmaktadr. (Md.20/g - bildirim ve bilgi verme ykmlln yerine getirmeme)

Trkiye'nin deniz yetki alanlarnda bulunan uraksz gemiler iin bildirim yapma ykmll
bulunmamakla beraber;

Atk vermek istemeleri durumunda GATS Sistemi zerinden bildirim yapmak gerektii,
Kapsam dhilinde bulunan tm gemiler ve lisansl atk alm ykmlleri tarafndan yaplacak
olan bildirimlerde yer alacak olan verilerin doruluu gemi ve atk alm ykmllerinin
sorumluluunda olduu,
Gemilerin donatan, iletici, kaptan ya da acenteleri gemilerin limana varlarndan en az 24
saat nce GATS Sistemi zerinden ilgili atk alm ykmls ve Liman Bakanlna atk
bildirimleri yapmalar gerektii,
24 saatten az srecek olan yakn seferlerde gemiler, kalk limanndan ayrlr ayrlmaz GATS
Sistemi zerinden atk bildirimlerini yapmalar,

209

Gemilerin GATS Sistemi zerinden atk bildirimi yaptktan sonra, limana geli zamannda veya
atk miktarlarnda oluabilecek deiiklikleri derhal yine GATS Sistemi zerinden yeniden atk
bildiriminde bulunmalar,

gerekmektedir.

Deniz evresinin Petrol Ve Dier Zararl Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Mdahale
ve Zararlarn Tazmini Esaslarna Dair Kanun (Kanun No:5312)

Yukarda bahsedilen Uluslararas Szlemelerin, ulusal boyutta da uygulanabilirlii, deniz emniyeti,
deniz kirliliinin nlenmesi konusunda uluslararas hukuk ve i hukuktan doan hak ve ykmllkleri
de gz nnde bulundurularak taraf olduumuz OPRC-90 Szlemesinin bir benzeri olarak 5312
sayl Ulusal Kanunumuz ve Kanuna ait Uygulama Ynetmelii uygulanmaktadr. Mevzuat, acil
mdahale birimi, acil mdahale merkezleri, acil mdahale pln (Ky Tesisi, Blgesel, Ulusal ve
Uluslararas Acil Mdahale), gemilerin bildirim ykmllkleri, kirlenme olaylarnn bildirimlerini
kapsamaktadr.

lke olarak taraf olduumuz MARPOL73/78 Szlemesinin ilgili Ekleri, Ulusal Mevzuatmza tatbik
edilmektedir. Szlemeden kaynaklanan ykmllkler, Trkiyenin deniz yetki alanlarnda, 2872
sayl evre Kanunu ve bu Kanun uyarnca yaymlanan Gemilerden Atk Alnmas ve Atklarn
Kontrol Ynetmelii, evre ve ehircilik Bakanlnca yerine getirilmekte olup kk deniz aralar
da bu Ynetmelik kapsamndadr. Atklarn deniz ortamna verilmesinin nlenmesi amacyla, Mavi Kart
Sistemi uygulamas Gemi Atk Takip Sistemleri Uygulama Genelgesi ile yrrle girmitir. Mavi
Kart Sistemi iin pilot blge olarak seilen Mula ve Antalya li Snrlar iinde almalar
srdrlmektedir. Fethiye ve Gcek pilot blgesinde, MEAK Deniz Ticaret Odas tiraki olan Atk Su
Otomasyon Sistemi (ASOS) nin almalar tamamlanm ve 34 noktada atk su boaltm nitesi /
noktalar devreye girmitir. Keza, sz konusu atk alm noktalarnn, evre ve ehircilik Bakanl ile
Mavi Kart Sistemine entegresi salanarak 24 Eyll 2013 tarihinde tam otomasyona geilmitir. Bahse
konu Bakanlk koordinatrlnde tm kylarmz iin almalar srdrlmektedir.

Gemi kaynakl CO2 emisyonlar 2007 ylnda %0.9 art gstererek dnyadaki toplam CO2
emisyonlarnn %2.7sini tekil etmi olup kresel antlamalar olmad takdirde, gemi kaynakl CO2
emisyonlarnn 2050 ylna kadar %150250 orannda artmas beklenmektedir. Uluslararas Deniz
Ticaret Odasnn (ICS) yapt aratrmaya gre, CO2 emisyonu bakmndan en avantajl tama
eklinin denizyollar olduu belirlenmitir

Gemilerden kaynaklanan CO
2
emisyonlarnn azaltlmasna ilikin Teknik ve Operasyonel
nlemler erevesinde; IMO da,

Emisyon Ticaret emas (Emission Trading Scheme-ETS)
Enerji Verimlilii Tasarm Endeksi (Energy Efficiency Design Index -EEDI)
Enerji Verimlilii Operasyonel Gstergesi(EEOI)
Gemi Enerji Verimlilii Ynetim Plan (Ship Energy Efficiency Management Plan-SEEMP)

zerinde almalar yaplm ve yaplmaktadr.

Sera gazlarnn da azaltlmas iin, MARPOL Ek-VIya ilave kurallar eklenmi ve 01.01.2013 itibariyle
uygulanmaktadr. Yeni kurallara gre,

01.01.2013 sonras ina edilen 400 GTden byk olan uluslararas sefer yapan yeni gemilerde
hizmete giri ncesinde balang srveyi yaplacaktr. Srveyde SEEMPin (Gemi Enerji Verimlilii
Plan) gemide bulunduu grlecektir. Ayrca gemiye zel EEDI (Enerji Verimlilii Dizayn ndeksi)
deerinin hesaplandn gsteren teknik dosyann bulunduu grlecektir Srvey sonucunda IEEC
(International Energy Efficiency Certificate) dzenlenecektir.

Gemilerden Kaynakl Kkrt(SOx) Emisyonunun (Gemide kullanlan yakt iindeki Kkrt-S oran),
kresel uygulamada; %4.5 (45.000 ppm) iken 01 Ocak 2012 tarihinden itibaren %3.5 (35.000 ppm)
olduu ve zamanla yakttaki Kkrt(S) emisyonlarnn azaltlarak, 01 Ocak 2020 tarihinden itibaren
%0.5 (5.000 ppm) drlecei bilinmektedir.

210

u an iin, Baltk, Kuzey Denizi ve Dover Kanal, ABD - Kanada, Karayipler Blgelerinde tesis edilen
Emisyon Kontrol Alanlarnda (ECA) ise, 01 Temmuz 2010 tarihinden itibaren halihazrda
uygulanmakta olan fuel oillerde %1.5 (15.000 ppm) Kkrt orannn %1.0 (10.000 ppm) olduu ve 01
Ocak 2015 tarihinden itibaren %0.10 (1.000 ppm) kadar drlecei hususlar izlenmektedir.

Ayrca, Gemilerden Kaynakl Kkrt (SOx) Emisyonunun, kresel uygulamalarda ve AB limanlarnda
olduu gibi; karasularmz dhilinde dk slfrl yakt uygulamasna ait Baz Akaryakt
Trlerindeki Kkrt Orannn Azaltlmasna likin Ynetmelik yaynlanmtr.

Ayrca, AB Limanlar ve ilan edilen Emisyon Kontrol Alanlar iin, bu blgelere seyir yapan Trk
Armatr Firmalarnn, dk slfrl yakt bulundurmalar asndan nem tamaktadr.

Yeil Liman; Halen Kuzey Avrupa lkelerinde, baz liman tesislerinde uygulanan MARPOL EK-VI
kapsamnda, Gemilere kydan elektrik verilmesi ile ilgili almalar, nmzdeki yllarda lkemizde
de projelendirilecei deerlendirilmektedir.

Son dzenlemelere bakldnda ise; gvenilir deniz tamacl standartlarnn salanabilmesi iin
uluslararas normlarda gemilerin sratle yenilenmeleri, petrol tankerlerinin ift cidarl retilmeleri, gemi
adamlarnn eitimi, ISO 14000 ve ISO 9000 evre ve kalite standartlarna nem verilmesi, evre
mevzuatlar, Sal ve Gvenlii gibi konular da gndem de yerlerini korumaktadr.

211

ONUNCU
B L M

10.1 LMAN GEM GVENL ve GEM DENETMLER

10.1.1 Uluslararas Gemi ve Liman Tesisleri Gvenlii Kodu ( ISPS
Code)
10.1.1.1- Hangi Gemi ve Ky Tesisleri ISPS koda dhildir?
10.1.1.4- darenin Tannm Gvenlik Kurulularna Dedebilecei
Yetkiler:
10.1.1.5- Gemiler iin ISPS Sorumluluklar
10.1.1.6 - Limanlar iin ISPS Sorumluluklar

10.2 ULUSLARARASI EMNYET YNETM KODU (ISM KODU)

10.2.1 Ama
10.2.2.1 Tanmlar
10.2.2.2 Hedefler
10.2.2.3 Emniyetli Bir letmecilik Sistemi iin Fonksiyonel
Gereklilikler
10.2.2.4 irket Yetki ve Sorumluluklar
10.2.2.5 Atanm Kiiler (DPA Designated Person
Assigned)
10.2.2.7 Gemi Operasyonlar iin Planlarn Oluturulmas
10.2.2.9 Uygunsuzluklarn, Kazalarn ve Tehlikeli Olaylarn
Bildirim ve ncelenmesi
10.2.2.12 irketin Dorulamas, Gzden Geirmesi ve
Deerlendirmesi

10.3 BAYRAK DEVLET KONTROLLER

10.3.1 IMO ve Bayrak Devletleri
10.3.1.1 Uluslararas Denizcilik rgt (IMO)
10.3.2 Bayrak Devletlerinin Yasal Sorumluluklar
10.3.3 Bayrak Devletlerinin crai Sorumluluklar
10.3.4 dare Namna Grev Yapan Onayl Kurulularn
Sorumluluu

212

10.4 LMAN DEVLET KONTROL ( PSC PORT STATE CONTROL )

10.4.1 Liman Devleti Kontrol Neden Yaplr?
10.4.2 Liman Devletlerinin Sorumluluklar

10.5 DENZ YOLUYLA TAINAN TEHLKEL MADDE YKLER

10.6 P&I KULP SGORTASI
10.6.1 P&I Kulplerin Mant ve leyii Nasldr?
10.6.2 P&I Kulplerin Tarihesi
10.6.3 P&I Sigortasna likin Mevcut Mevzuat
10.6.4 P&I Polielerin Kontrolleri

10.7 MLC 2006 DENZCLK ALIMA SZLEMES

HAZIRLAYAN

Halil DELBA
1. Gncelleme: Burak ORU
2. Gncelleme: zer ZBEY

213

10.1 LMAN GEM GVENL VE GEM DENETMLER

10.1.1 - Uluslararas Gemi ve Liman Tesisleri Gvenlii Kodu ( ISPS Code)

Bu kod zellikle 11 Eyll 2001 tarihinde ABDde meydana gelen terr eylemlerinin ardndan Kasm
2001 de yaplan Uluslararas Denizcilik rgt (IMO)nn 22ci Genel Kurul Toplantsnda denizde
olabilecek terr eylemlerinin nlenmesi amacyla gemi ve liman tesislerinin emniyetine ilikin yeni
tedbirlerin gelitirilmesi konusunda oluturulmutur. Bu kapsamda IMO Deniz Gvenlii Komitesi
(MSC) tarafndan yaplan almalar sonucunda oluturulan dzenlemeler 12 Aralk 2002 tarihinde
yaplan Diplomatik Konferansta grlerek Uluslararas Gemi ve Liman Tesisleri Emniyet Kodu-
ISPS-International Ship and Port facility Security Code olarak 1 Temmuz 2004 tarihinde yrrle
girecek ekilde onaylanm ve ayrca SOLAS (Denizde Can Gvenlii) Szlemesine de Blm XI-2
olarak dahil edilmitir. ISPS ile ilgili olarak zellikle mlga Denizcilik Mstearlnca yaplan
almalar kapsamnda Uluslararas Gemi ve Liman Tesisi Gvenlik Kodu Uygulama Ynetmelii
karlmtr.

10.1.1.1- Hangi Gemi ve Ky Tesisleri ISPS koda dahildir?
a) Uluslararas sefer yapan aadaki gemiler/platformlar.

1. Yksek hzl yolcu tekneleri de dahil tm yolcu gemileri
2. 500 GT ve st tm yk gemileri,
3. Seyyar ak deniz sondaj niteleri.

b) ISPS Koda tabi gemi/platformlara hizmet veren liman tesisleri

Dolays ile ISPS Kod kabotaj seferi yapan gemilere, sava ve yardmc gemilere, ticari olmayan kamu
hizmetlerinde kullanlan gemilere (tarak gemisi, fener tamir gemisi...vb) ve limanlardaki askeri ky
tesislerine uygulanmayacaktr.
Koda tabi ky tesisi ve gemiler kod ve SOLAS gerei artlar salamak zorundadrlar. Bu anlamda
ISM Kodda olduu gibi ISPS Koda tabi olan ky tesisleri ve gemiler; dare veya dare tarafndan
yetkilendirilmi kurulularca onaylanacak ekilde gvenlik planlarn hazrlayarak darenin (Ulatrma
Denizcilik ve Haberleme Bakanl) onayn almalar gerekmektedir. Bu kapsamda;

Gemi Gvenlik Plan: Gemideki kiileri, yk, yk tama birimlerini, gemi kumanyasn veya gemiyi,
bir gvenlik olay riskinden korumak iin alnacak nlemlerin, gemide uygulanmasn salamak
amacyla gelitirilmi plandr.

Liman Tesisi Gvenlik Plan: Liman tesisi ve gemileri, kiileri, kargoyu, yk tama birimlerini ve
gemi kumanyasn, bir gvenlik olay riskinden korumak iin alnacak nlemlerin uygulanmasn
salamak amacyla gelitirilmi plandr.

Bu planlar yaplmadan nceki alma srecinde gemiler iin irket gvenlik sorumlusunun
kontrolnde Gemi Gvenlik Deerlendirmesi, ky tesisleri iin ise dare veya darenin
yetkilendirdii bir Tannm Gvenlik Kuruluunca (RSO) Liman Tesisi Gvenlik Deerlendirmesi
yaplmaktadr. Kabotaj hattnda alan bir gemi ISPS Koduna tabi bir limana yanamas halinde, ilgili
liman tesisince belirlenen asgari gvenlik kriterlerine uymak zorunda olup, gemilerle ilgili hkmlerine
uymak zorunluluu yoktur.

Trkiye Cumhuriyeti adna ISPS Kodun Uygulanmas ile grevlendirilmi ve belirlenmi olan dare
(Sorumlu Otorite- DA- Designated Authority) Ulatrma Denizcilik ve Haberleme Bakanldr.
lkemizde mlga Denizcilik Mstearl Bakanlnda ISPS Daimi zleme Komitesi kurulmu olup
halen Ulatrma Denizcilik ve Haberleme Bakanl bakanlnda ynetilen komitede;

Denizcilik daresi
Genelkurmay Bakanl
Deniz Kuvvetleri Komutanl
Gmrk MstearlSahil Gvenlik Komutanl,
Emniyet Genel Mdrl yetkilileri mevcuttur.

214

Bu anlamda darenin grevleri unlardr:

1. Uygulanabilir gvenlik seviyelerini belirlemek (Seviye1, Seviye2, Seviye3)

2. Gemi Gvenlik Plann onaylamak veya daha nce onaylanm bir plan ile ilgili deiiklikleri
onaylamak,

3. Bir geminin ISPS koda uygunluunu dorulamak ve gemilere Uluslararas Gemi Gvenlik
Sertifikas-ISSC (International Ship Security Certificate) dzenlemek,

4. Liman Tesisi Gvenlik Sorumlusunun (LTGS)(PFSO-Port Facility Security Officer) atanmas
gereken liman tesislerini belirlemek (LTGSler, LTGP hazrlar ve uygularlar)

5. Liman Tesisi Gvenlik Deerlendirmelerinin tamamlanmasn ve onaylanmasn ve daha nce
onaylanm bir deerlendirmeye sonradan yaplan deiikliklerin onaylanmasn salamak,

6. Liman Tesisi Gvenlik Plann (LTGP) ve daha nce onaylanm olan bir plana sonradan yaplan
deiiklikleri onaylamak,

7. SOLAS gerei (Blm XI-2 Kural 9) gemilere ve liman tesislerine kontrol ve uygunluk nlemlerini
tatbik etmek,

8. Onaylanm planlar denetlemek,

9. lkemizdeki gelimeler ile ilgili olarak sektre, IMOya, ky tesislerine, irketlere ve gemilere
gerektiinde bilgiler vermek,

10. ISPS ile ilgili kurumlar arasnda uygulama ile ilgili olarak koordinasyonu salamak,

11. ISPS Kod kapsamnda dier devletlerle ikili veya ok tarafl olarak uluslararas ibirliini salamak,
olarak saylabilir.

Doal olarak dare dier fonksiyonlarnda olduu gibi Gemi ve Liman Tesisleri ile ilgili belirli ileri kendi
adna yrtmek zere Tannm Gvenlik Kurulularna-RSO-Recognised Security Organisations
yetki verebilir. Ancak bu yetki ISPS Kod baznda snrldr.

dare u yetkilerini devredemez:

1. Uygulanabilir Gvenlik Seviyesini Belirlemek,

2. Trkiyenin deniz yetki alanlarnda bulunan liman tesislerinden hangilerinin Liman Tesisi Gvenlik
Tesisi atamas ve liman tesisi plan hazrlamak zorunda olduklarn belirlemek,

3. Bir liman tesisi gvenlik deerlendirmesini veya daha nce onaylanm bir deerlendirmeye
sonradan yaplan deiiklikleri onaylamak,

4. Bir liman tesisi gvenlik plann veya daha nce onaylanm bir plana yaplan sonraki deiiklikleri
onaylamak,

5. Kontrol ve uygunluk nlemlerini tatbik etmek (Solas-Bl.XI-2 Kural 9a gre),

6. Gvenlik Deklarasyonu iin gereklilikleri tesis etmek.

dare; ISPS Kod ile ilgili olarak gemi ve liman tesislerimizde uygulanacak gvenlik seviyelerini (birinci,
ikinci, nc) belirleyerek, karasularmzdaki veya karasularmza girecek gemilerin bu gvenlik
seviyesinin hkmleri konusunda bilgilendirilmelerini, bu gemilere yardm etmek veya tavsiyede
bulunmak ve dier gemilerin gvenlik konularyla ilgili hareketleri ve iletiimleri hakknda bilgi
verilmesini Ana Arama Kurtarma ve Koordinasyon Merkezi (AAKKM) veya Trk Radyo aracl ile
salar. Bu anlamda bu merkezlerin iletiim bilgileri dare tarafndan yaymlanmakta olup gemiler veya

215

ilgili taraflar ISPS Kod ile Gvenlik Seviyeleri vb. konularda aada iletiim bilgileri bulunan merkezler
ile temas kurabilir.


GEM GVENLK ALARMINA LKN RTBAT NOKTALARI
e-mail :isps@udhb.gov.tr

GEM GVENLK ALARMINI ALACAK BRM: ANA ARAMA VE KURTARMA KOORDNASYON
MERKEZ (AAKKM) ADRES: MUSTAFA KEMAL BULVARI NO:128 MALTEPE-ANKARA

TELEFON (0312) 231 9105 / (0312) 232 47 83 E-mail: trmrcc@udhb.gov.tr

Trk Bayrakl gemilerin gnderdii alarmlarn alnmasnda herhangi bir aksama ve gecikme olmamas
iin gemilerin aada belirtilen irtibat numaralarndan (*) en az 2 tanesini, mmknse 3n de
kullanmalar gerekmektedir.

GEM GVENLK ALARMI RTBAT NOKTALARI:

Fax*:(312 )232 0823 INM-C*: 427122324 Teleks*: (+ 607) 44144

GMDSS zerinden; Trk Sahil Radyonun MMSI Numaralar zerinden AAKKMye ulalacaktr.
Bunlar; stanbul: 002711000 Samsun: 002712000 Antalya: 002713000dr.

10.1.1.4 darenin Tannm Gvenlik Kurulularna Devredebilecei Yetkiler:

A) Gemiler iin:

1) Gemi Gvenlik Planlarnn ve planlarda yaplacak deiikliklerin onaylanmas,
2) Solasa ve ISPS kod gereklerine uygunluun dorulanmas ve sertifikalandrlmas,
3) Gvenlik konularnda irketlere tavsiyelerde bulunulmas,
4) Uluslararas Gemi Gvenlik Sertifikasnn dzenlenmesi (geici dahil),

B) Liman tesisleri iin:

1) Liman Tesisi Gvenlik Deerlendirmesinin hazrlanmas,
2) Liman tesisi gvenlik plannn hazrlanmas.

10.1.1.5 Gemiler in ISPS Sorumluluklar

1. ISPS Koda tabi her gemide gerekli eitimi alm ve dare tarafndan belgelendirilmi en az bir adet
Gemi Gvenlik Zabiti bulundurulur (Uygulamada kaptan dnda zabitlerden biri de olabilmektedir)
2. dare veya yetkili kurulua onaylanm Gemi Gvenlik Planlar Trke ve ngilizce olarak iki
blmden oluur ve en az iki adet hazrlanarak biri irkette biri gemide bulundurulur.
3. Gemilerde, ISPS Kod Blm-A da yer alan Gemi Gvenlik Sertifikas (ISSC- International Ship
Security Certificate bulundurulur) (Sertifika rnei ektedir) ISPS Koda tabi gemilerde IMO Numaras
gemiye markalanmaldr.
4. Gemi AIS (Otomatik Tanmlama Sistemi) ile donatlr. (SOLAS)
5. Srekli zet Kayt gncel olarak gemide bulundurulur (SOLAS) (rnei ektedir)
6. Gemi Gemi Gvenlik Alarm ile donatlr.
7. Geminin urad son 10 liman ve bu limanlarn gvenlik seviyeleri gncel bir ekilde hazr
bulundurulur.
Gemiler en az her ayda bir yaplacak talimlerle planlarn denerler gerekirse revize teklifinde
bulunurlar. Ayn ekilde, talime katlan gemi personelinden % 25i deiirse ay beklemeden
hemen bir hafta iinde yine talimler yenilenir. Benzer ekilde irket gvenlik sorumlular, liman tesisi
gvenlik sorumlular ve gemi gvenlik zabitlerinin katlm ile blgesel hatta baka devletlerin de
katlm ile toplu eitim ve talimler yaplabilir. Toplu eitimler her yl ve en ge 18 ayda bir yaplmaldr.

216

10.1.1.6 Limanlar in ISPS Sorumluluklar

1. Liman tesisi gvenlik deerlendirmesinin yaplmasn salar ve dareye onaylatr.

2. dare tarafndan belirlenen kriterler erevesinde bir Liman Tesisi Gvenlik Sorumlusu-PFSO-
atayarak dareye onaylatr.

3. Liman Tesisi Gvenlik Plann hazrlayarak dareye onaylatr ve darenin belirleyecei esaslar
erevesinde uygular.

Liman Tesisi Gvenlik Plan dare tarafndan onaylanan liman tesislerine en fazla 5 yllk bir sre iin
ve her yl periyodik denetimleri yaplacak olan ISPS Kod Blm B Ek-2ye uygun ekilde
(rnek ekte) Liman Tesisi Gvenlik Sertifikas dzenlenir. 5 yln sonunda sertifika yenilenmesi iin
Liman Tesisi Gvenlik Deerlendirmesinin yeniden yaptrlmas ve dare tarafndan onaylanmas
gerekir.

ISPS Kod gereklerini yerine getirmeyen liman tesislerinde uluslararas gemi trafiine izin verilmez.
Gvenlik deerlendirmesi ve Liman Tesisi Gvenlik Sorumlusu atamas onaylanm liman tesisi
gvenlik plan hazrlanma aamasnda olan bir liman tesisinde uluslararas gemi trafiine, dare
tarafndan farkl bir talimat verilmedike her seferinde gemi ile liman arasnda Gvenlik Deklarasyonu
(DOS- Decleration of Security) yaplarak izin verilir. Gvenlik Deklarasyonu rnei ektedir. ISPS Koda
tabi limanlarmza gelecek ISPS Koda tabi Trk veya yabanc bayrakl gemiler iin acentelerince gemi
yanama ordinosu ile birlikte:
Gemi Gvenlik Plan (Onayl sayfa fotokopisi)
Gemi Gvenlik Sertifikas Fotokopisi
Gemi Liman Girii ncesi n bilgi formu (rnek ekte), tanzim edilmi olarak Liman
Bakanlna sunulur.

zetle Gemi ileten irketler, gemiler ve liman tesisleri gerek bayrak devleti, gerek liman devleti
kontrol yetkililerince ISPS Kod gereklerine ynelik olarak her an denetlenebilecekleri gerei nedeniyle
bu anlamda planlarn, gvenlik personellerini, gvenlik belgelerini gncel olarak temin ederek her an
denetime hazr olmaldrlar.

ISPSde, ISM iinde geerli olduu zere gibi kat zerinde kalmamal, sk eitim ve talimlerle
denenerek uygulanmal ve dare, irket, gemi, liman ve ilgili dier taraflar daima sistemi test ve kontrol
etmelidir. ISPS Kod ile ilgili tm bilgiler ve formlara Ulatrma Denizcilik ve Haberleme Bakanlnn
udhb.gov.tr adresli web sitesinden ulamak mmkndr.

EKLER :
Ek1 - Gemi ve Liman Tesisi Arasndaki Gvenlik Deklarasyonu Formu (Trke)
Ek2 - Gemi ve Liman Tesisi Arasndaki Gvenlik Deklarasyonu Formu (ngilizce)
Ek3 - Gemilerden Limana Giri ncesi Bilgi Talep Formu (ngilizce) (Form A-Form B)
Ek4 - Uluslararas Gemi Gvenlik Sertifikas rnei (ngilizce)
Ek5 - Srekli zet Kayt Belgesi (Trke-ngilizce)

217

Gemi ve Liman tesisi Arasndaki Gvenlik Deklarasyonu Formu (Trke)

BLM BYE EK

EK 1

Bir gemi ve bir liman tesisi arasndaki Gvenlik Deklarasyonu
Formu
*

GVENLK DEKLARASYONU

Gemi smi:
Tescil Liman:
IMO Numaras:
Liman Tesisinin smi:

Bu Gvenlik Deklarasyonu .................................tarihinden...............................tarihine kadar
aadaki faaliyetler iin geerlidir.

................. .........................................................

(lgili detayl ar ile birlikte faaliyetleri listeleyiniz)

Aadaki gvenlik seviyelerinin altnda geerlidir

Gemi iin gvenlik seviyesi
(seviyeleri):
Liman tesisi iin gvenlik
seviyesi
(seviyeleri):

Liman tesisi ve gemi; aadaki gvenlik nlemleri ve sorumluluklar zerinde, Uluslararas Gemi ve
Liman Tesisleri Gvenlik Kodu blm Ann gereklerine uygunluu salamak zere mutabk kalr.

2. Sayfa:

*
Bu Gvenlik Deklarasyonu formu bir gemi ve bir liman tesisi arasnda kullanmak iindir. Eer, Gvenlik Deklarasyonu iki
gemiyi kapsayacak ekilde olursa, bu model uygun ekilde deitirilmelidir.

218

Bu kolonlar altnda GGG veya LTGGnin isimlerinin ba harflerinin
eklenmesi, faaliyetin ilgili onayl plan ile uygun olarak kimin
tarafndan yaplacan gstermektedir

Faaliyet Liman Tesisi Gemi
Btn gvenlik grevlerinin performansn
Salama
Sadece yetkili personelin giriini salamak amac ile
snrl alanlarn izlenmesi

Liman tesisine giriin kontrol

Gemiye giriin kontrol

Geminin evresini ve manevra alanlarn
erecek ekilde , liman tesisinin izlenmesi
Geminin evresini ve manevra alanlarn
erecek ekilde , geminin izlenmesi
Yk Elleleme

Gemi kumanyasnn teslimat

Sahipsiz bagajlarn ellelenmesi

Gemiye binen kiilerin ve eyalarnn kontrolu

Gemi ve liman tesisi arasnda kullanma hazr
Gvenlik haberlemesinin salanmas

Bu anlamay imzalayanlar onaylarlar ki, Kod Blm A ve Ksm XI-2 koullarn karlayan
faaliyetler boyunca, liman iletmesi ve gemi iin gvenlik nlemleri ve dzenlemeler, onlarn onayl planlarnda
art koulduu gibi veya eklenilen ilavelerde yerletirildii ekilde ve zel dzenlemelerde hem fikir olunmas
durumunda yerine getirilecektir.

mzalama tarihi mzalama yeri.......................

219

3. Sayfa:

Aada belirtilenler iin ve onlar adna imzalanmtr

Liman tesisi Gemi

(Liman tesisi gvenlik grevlisinin imzas) (Kaptan veya gemi gvenlik grevlisinin imzas)

mzalayan kiinin ismi ve nvan
sim: sim:

nvan: nvan:

rtibat Detaylar
( uygun olarak doldurulacaktr )
(kullanlacak telefon numaralar veya radyo kanallar veya frekanslar belirtilecek )

liman tesisi iin gemi iin

Liman Tesisi Kaptan

Liman tesisi gvenlik grevlisi Gemi gvenlik grevlisi

irket

irket gvenlik grevlisi

220

Gemi ve Liman Tesisi Arasndaki Gvenlik Deklerasyonu Formu (ngilizce)

2. Sayfa:

221

222

Gemilerden Limana Giri ncesi Bilgi Talep Formu - Form A (ngilizce)

223

Gemilerden Limana Giri ncesi Bilgi Talep Formu - Form B (ngilizce)

224

Uluslar aras Gemi Gvenlik Sertifikas rnei (ngilizce)

225

Srekli zet Kayt Belgesi (Trke / ngilizce)

226

227

228

10.2 ULUSLARARASI EMNYET YNETM KODU (ISM KODU)

Ticaret Gemilerinin gvenlii maksadyla hazrlanm olan SOLAS 74/78 (Denizde Can Gvenlii
Uluslararas Szlemesi) Szlemesinin ana gayeleri;

Gemi inas iin minimum standartlar belirlemek,

Gemi tehizat iin minimum standartlar belirlemek,

Geminin emniyetle operasyonel olarak kullanlmas iin gerekli minimum standartlar

belirlemek olarak ifade edilebilir.

Merkezi ngiltere- Londrada bulunan Uluslararas Denizcilik rgt - IMO: International Maritime
Organization bnyesinde bulunan Deniz Gvenlii Komitesi MSC: Maritime Safety Committee
tarafndan, gemilerin deien ve gelien artlara uyumu konusunda SOLASa zaman zaman revizeler
ve eklemeler yaplmakta veya yeni blmler ilave edilmektedir.

Bu kapsamda SOLASn ana gayelerinden biri olan Geminin Gvenli letimi kapsamnda ISMin ayr
bir kod olarak deerlendirilmesi ve SOLASa ilavesi gndeme gelmitir. Bu gelimeler zerine IMOnun
A.741(18) karar ile ISM Kodu kabul edilmitir.

10.2.1 Ama

ISM Kodun amac, gemilerin gvenli ynetilmesi ve iletilmesi ile evre kirliliinin nlenmesi
konularn, uluslararas bir standarda balamaktr.

IMO (Uluslararas Denizcilik rgt), A.443 (XI) karar ile tm devlet hkmetlerini, gemi kaptanlarnn
denizcilikte emniyet ve deniz evresinin korunmas konusundaki sorumluluklarn uygun ekilde yerine
getirmelerini salamak zere gerekli nlemleri almaya davet etmitir.

A.680 (17) karar ile de; gemilerin en st dzeyde emniyet ve evre korunmas standardna erimeleri
ve bu standard devam ettirmeleri ile ilgili gereksinimlere cevap vermeye uygun bir ynetim
organizasyonuna duyulan ihtiyacn dikkate alnmasn istemitir.

Hi bir denizcilik irketinin ve / veya armatrn birbirine benzemediini; gemilerin ise ok geni bir
yelpazeye yaylm olarak, deiik artlarda kullanldnn bilinci ile Kod ok genel prensipler ve
hedefler zerine kurulmutur.


01.07.1998 Tarihinde;

a) Yksek hzl yolcu gemileri de dahil olmak zere tm yolcu gemileri,

b) 500 GT. ve zerindeki petrol tankerleri, kimyasal tankerler, gaz tayclar, dkme yk
gemileri ve yksek hzl yk gemileri,

1.07.2002 Tarihinde ise;

a) 500 GT ve yukarsndaki kuru yk ve dier gemiler (konteyner, general kargo) iin Kod
yrrle girmitir.

b) Ky tesi sondaj birimleri ( MODU-Mobil Offshore Drilling Unit ) iin Kod yrrle girmitir.

229

10.2.2.1 Tanmlar

International Safety Management Code (ISM): (Uluslararas Emniyet Ynetimi Kodu) Gemilerin
emniyetli iletilmesi ve evre kirliliinin nlenmesine ilikin uluslararas bir koddur.
irket: Gemi sahibi veya gemi sahibinden kodun ngrd grev ve sorumluluklar devralmay kabul
eden herhangi bir organizasyon, iletmeci ahs ya da bo gemi kiracs olabilir.
dare: Geminin bayran tad lke hkmetidir.
Emniyet Ynetimi Sistemi (EYS) /Safety Management System (SMS): irketin Emniyet ve evre
Koruma Politikasn planl, etkin ve sistematik olarak uygulayabilmesi iin gerekli olan;
dokmantasyon, organizasyon ve kaynaklarn tm.
Emniyet Ynetimi Denetimi (Safety Management Audit): irketin EYS nin uygulamalarnn ve
sonularnn planlanan dzenlemelere uygunluunun ve planlanan dzenlemelerin, hedeflere
uyumluluunun, bamsz ve sistematik olarak incelenmesi.
Objektif kant (Objective evidence): Gzlem, lm, test sonucu ortaya kan ve dorulanan;
herhangi bir EYS ve ISM Kod elemanlarnn varl ve uyguland konusunda karar vermeyi
salayabilecek bilgi, kayt veya tespit.
Gzlem (Observation): Denetim srasnda, deneti tarafndan kesin delillerle de dorulanan, EYS ni
referans alan ve dzeltilmediinde uygunsuzlua dnebilecek durum.
Uygunsuzluk (Non-conformity): Gerek delillerle kesinlii desteklenen, belirlenmi gereklilikleri
yerine getirmeme veya sapma durumu.
Major Uygunsuzluk (Major Non-conformity): nsan, evre, gemi ve kargo zerinde nemli bir tehdit
oluturan ve derhal nleyici / dzeltici faaliyet alnmasn gerektiren durum. ISM Kodun elemanlarnn
herhangi birinin planl, etkin ve sistematik uygulanmasndaki nemli eksiklik veya ayn uygunsuzluk ve
sapmann yaygnlnn tespiti.

10.2.2.2 Hedefler

Kodun hedefleri;
Denizde emniyetin salanmas,
nsan yaralanmalar ve lmlerinin nlenmesi,
evreye, zellikle de denizlere verilecek zararlardan kanlmas,
Mlkiyete (yke, gemiye ve kylara) gelecek zararlarn nlenmesidir.

Kodun hedeflerine ek olarak irketin emniyetli iletmecilie ilikin hedefleri;
Gemi operasyonlarnda emniyetli uygulamalar ve emniyetli bir alma ortamn salamak,
Belirlenmi tm risklere kars koruyucu tedbirleri alm olmak,
Emniyet ve evre Koruma (E&K) ile ilgili acil durumlar iin hazr olunmas da dahil olmak
zere; kara ve deniz personelinin, emniyetli operasyon yeteneklerini srekli gelitirmek,
olmaldr.

10.2.2.3 Emniyetli Bir letmecilik Sistemi in Fonksiyonel Gereklilikler

Her irket aadaki fonksiyonel gerekleri de ieren bir EYSni kurmal, uygulamal ve srekliliini
salamaldr.
1- Bir Emniyet ve evre Koruma (E&K) politikas,
2- lgili uluslararas ve bayrak devleti kanunlarna uygun olarak gemilerin emniyetli iletilmesi ve evre
koruma ile ilgili talimatlar ve prosedrler,
3- Gemi ve kara personelinin kendi aralarnda ve karlkl ilikilerinde, belirlenmi yetki seviyeleri ve
belirlenmi iletiim kanallar,
4- Kodun ngrd uygunsuzluklar ve kazalarn bildirimine ilikin prosedrler,
5- Acil durumlara hazrlanmak ve gerektiinde mdahale etmek iin hazrlanm prosedrler,
6- Kurulu ii EYS denetimleri ve ynetimin gzden geirmesi iin hazrlanm prosedrler,

230

10.2.2.4 irket Yetki ve Sorumluluklar:
ISM Kodu yeni bir hedef ortaya koymamakta ancak her gemi ve gemiyi ileten irketin; Emniyet
(SOLAS), evre (MARPOL) ve sigorta konularnn en iyi ekilde uygulanmasnn salanmas
amalanmaktadr. Bu anlamda irket iletme ve gemileri ile ilgili olarak ISM Kod gereklerini
karlayacak EYS ni kuracaktr.

Eer geminin operasyonundan sorumlu olan taraf gemi sahibinden bakas ise, bu tarafn tam
isim ve ilgili detaylar idareye bildirilmelidir.
irket, emniyet ve evre koruma ile ilgili aktiviteleri yneten, gerekletiren, dorulayan ve
etkileyen tm personelin; sorumluluklarn, yetkilerini ve karlkl ilikilerini belirlemeli ve
dkmante etmelidir.
irket; her lkenin Denizcilik daresine (veya yetkilendirilmi kurululara) kar konusunda
deneyimli gemiden ve idarelerden devaml ulalabilecek bir atanm kii (DPA-Designated
Person Ashore) belirleyerek irket sisteminin gncel ve aktif olmasn, gemi ile EYS gerei
takipleri karlayacak bir sistem kurulmas ve uygulanabilir olmasn salayacaktr.
irket, atanm kii veya kiilerin sorumluluklarn yerine getirebilmeleri iin, yeterli ve uygun
kaynak ve gerekli kara desteini almasn temin etmekle ykmldr.
Bu anlamada dorudan irket (Atanm kii veya baka grevli), geminin bulunduu liman
periyodu srasnda ISM Kodun gereklerine uygun olarak gemi acentelerinden evre ve
emniyete ynelik aadaki konularda destek isteyebilir;

Gemi personelinin salk muayenelerinin yaptrlmasn,
Tayfann ila ve uyuturucu kullanmn takip maksadyla idrar kan vb. tetkiklerinin
yaplmasn (gizlilie riayet),
Yaam mahallerinin iyiletirilmesi iin malzeme ve onarm taleplerini,
Geminin dier temel bakm onarm ve evre ile ilgili ilemlerine ait servis ve malzeme
ihtiyalarnn karlanmas vb.

Sistem gerei gemi ve irket tarafndan yaplan ilemler kayt altna alndndan acentelerce bu
kapsamda yaplan tm ilemlerin de yazl olarak irkete bildirilmesi gerekmektedir. Acenteler bu tip
yazmalara ynelik detaylar gemi iletici irketten temin etmelidirler.

Bu anlamda gemide yaplan ilemlerin takibi, zamannda ve gerei gibi uygulanmas, gemideki
kaytlarn tutulmas ve zamannda irkete bildirilmesi gibi ISM ile ilgili konularda gemi kaptan birinci
derecede sorumludur.

irket; yeni veya yeri deitirilen personelin yeni grevlerini yerine getirirken emniyet ve evre
korumaya ilikin sorumluluklarn bildiren temel bilgilerin kendilerine aktarmna ilikin
prosedrler oluturacaktr. Her tip sefere ait (blge, kargo, iklim, meteorolojik artlar, dar
kanallar...vb) zel talimatlar belirlenerek dokmante edilmeli ve seferden nce ilgililere verilmi
olmaldr.
irket; gemi kaptannn:
1- Gemi sevk ve idaresi iin uygun yeterlikte olduundan,
2- Emniyetli letmecilik Sistemini tam olarak anladndan,
3- Grevini gvenli olarak srdrebilmek iin gerekli destein salanacan bildiinden, emin
olmaldr.
irket; her bir gemiyi, ulusal ve uluslararas kurallara uygun yeterlikte, gerekli sertifikalara
sahip ve salkl gemi adamlarnca donatmaldr.
irket, EYS ile ilgili konularda grev yapan personelin kural, ynetmelik, kod ve klavuzlar
yeterince anlam olmasn salamaldr.
irket, EYSni destekleme konusunda gerekli olabilecek eitim ihtiyalarnn belirlenmesine
ilikin prosedrleri oluturmal ve srekliliini salamal, bu tr eitimleri tm ilgili personele
vermelidir.
irket, gemi personelinin EYS ile ilgili bilgileri, anlayabilecekleri; yani konuulan veya
anladklar dilde elde etmesini salayacak yntemleri oluturmaldr.
irket, gemi personelinin EYS ile ilgili aktiviteleri yerine getirirken, kendi aralarnda etkin olarak
haberleebildiklerinden emin olmaldr.

231

10.2.2.5 Atanm Kiiler (DPA - Designated Person Ashore)
Her geminin gvenli iletilmesini ve irket ile gemi arasnda bir balant salamak zere her irket;
ynetimin en st dzeyi ile dorudan temas kurabilen bir kara personelini (veya personellerini)
belirlemelidir. Atanm kii veya kiilerin sorumluluk ve yetkileri, her bir geminin iletilmesi ile ilgili
emniyet ve evre koruma konularn izleme; yeterli kaynak ve kara desteinin istendii gibi
salandnn gzlenmesini de iermelidir.

irket aada belirtilen konular ile ilgili olarak, gemi kaptannn sorumluluklarn belirlemeli ve
dkmante etmelidir:

1- irketin Emniyet ve evre Koruma politikasnn uygulanmas,
2- Bu politika erevesinde personelin tevik edilmesi,
3- Emir ve talimatlarn ak ve basit olarak verilmesi,
4- Belirlenmi zel kurallara uyulduunun gzlenmesi ve bildirilmesi,
5- EYSnin gzden geirilerek yetersizliklerin ofis ynetimine bildirilmesi.

Ayrca irket, Emniyet Ynetimi Sisteminin gemide yrtlmesinde, emniyet ve evre korumaya ilikin
kararlarn alnmasnda kaptann en st dzey yetkiye sahip olduunu ve bu yetkisini, irketten
kararnn uygulanmas iin yardm ve destek istemekte de kullanabileceini vurgulayan ak bir tebli
yaynlamaldr.

10.2.2.7 Gemi Operasyonlar in Planlarn Oluturulmas
irket, geminin emniyeti ve evrenin korunmas ile ilgili olarak, gemide yaplacak kilit operasyonlara ait
planlarn ve talimatlarn hazrlanmas konusunda prosedrler oluturmaldr. Bu konu ile ilgili eitli
grevler tanmlanmal ve gerekli yeterlie sahip personele yetki verilmelidir.

irket, gemide oluabilecek acil mdahale gerektiren durumlar belirlemeli, tanmlamal ve bu durumlar
ile mcadele etme konusunda prosedrler oluturmaldr.
irket, acil mdahalelere hazr olmak iin yaplmas gereken altrma ve role talimleri konusunda
programlar hazrlamaldr.
EYS, irket organizasyonunun, gemide ortaya kabilecek tehlikelere, oluabilecek kaza ve acil
durumlara her an mdahale edebilmesini salayacak nlemleri kapsamaldr.

10.2.2.9 - Uygunsuzluklarn, Kazalarn ve Tehlikeli Olaylarn Bildirim ve
ncelenmesi
EYS, emniyet ve evre korumasna ilikin geliim hedefleri dorultusunda; olabilecek uygunsuzluk,
kaza ve tehlikeli durumlarn irkete bildirimi, aratrlmas ve incelenmesini salayacak prosedrleri
iermelidir.
irket dzeltici faaliyetlerin uygulanmasna ilikin prosedrleri oluturmaldr.

irket geminin ilgili kural, ynetmelik ve irket tarafndan oluturulacak dier isteklere uygun olarak
bakmlarnn yaplmasn salayacak prosedrleri oluturmaldr. Bu istekler yerine getirilirken, irket;

1- Kontrollerin uygun aralklar ile yaplmasn,
2- Eer tespit edilebiliyor ise, uygunsuzluklarn nedenleri ile birlikte rapor edilmesini,
3- Uygun dzeltici faaliyetlerin uygulanmasn,
4- Bu faaliyetlerin kaytlarnn tutulmasn salamaldr.

irket EYSde ani arzas tehlikeli sonular yaratabilecek tehizat ve sistemleri tanmlamak iin
prosedrler oluturmaldr.
EYS, bu gibi tehizat ve sistemlerin gvenirliini salayacak zel nlemler iermelidir. Bu nlemler
iinde, stand-by (hazr) donanmlar ve srekli kullanmda bulunmayan tehizat ve sistemlerin dzenli
olarak test edilmesi de bulunmaldr.
Kontroller ve nlemler geminin operasyonel bakm ve tutum plannda yer almaldr.

232


irket EYS ile ilgili dokman ve verilerin kontrol konusunda prosedrler oluturmal ve srekliliini
salamaldr. Bu istekler yerine getirilirken, irket;

1- Yrrlkteki dokmanlarn, ilgili yerlerde bulunmasn,
2- Dokmanlarda yaplan deiikliklerin gzden geirilmesini ve yetkililer tarafndan onaylanmasn,
3- Geersiz dokmanlarn uygun ekilde kullanmdan kaldrlmasn, salamaldr.

EYSni tanmlamak ve uygulamak iin kullanlan dokmanlar, Emniyet Ynetimi Sistemi El Kitab ad
altnda bir araya toplanabilir. Dokmanlar, irketin en etkin bulaca ekilde muhafaza edilmelidir. Her
gemide, o gemi ile ilgili dokmantasyonun tamam bulundurulmaldr.

10.2.2.12 irketin Dorulamas, Gzden Geirmesi ve Deerlendirmesi

irket emniyet ve evre koruma faaliyetlerinin EYSne uygun olarak gerekletirildiini dorulamak
zere, kurulu ii emniyetli iletmecilik denetimleri yapmaldr. irket oluturduu prosedrlere uygun
olarak EYSnin etkinliini periyodik olarak deerlendirmeli ve gerektiinde, yeniden gzden
geirmelidir. Denetimler ve muhtemel dzeltici faaliyetler, dokmante edilmi prosedrlere gre
yaplmaldr. Denetimleri yapan personel, denetimi yaplan blmden bamsz olmaldr. irketin
bykl ve yaps buna imkan vermiyor ise, bu arttan vazgeilebilir. Denetim ve gzden geirme
sonular, denetimi yaplan alandan sorumlu kiilere duyurulmaldr. Denetimi yaplm olan alandan
sorumlu yneticiler, bulunmu uygunsuzluklar iin zamannda dzeltici faaliyetler yapmaldr.


Gemi, bu gemi ile ilgili bir Uygunluk Belgesine (DOC) sahip bir irket tarafndan iletilmelidir.

Uygunluk Belgesi (DOC), ISM Kodun gereklerini yerine getiren her irket iin; idare, idarenin yetki
verdii bir kurulu veya irketin ilerini yrtmek iin setii idare adna hareket eden lke hkmeti
tarafndan dzenlenmelidir. Bu belge, irketin sz konusu Kodun isteklerine uyabileceinin kant
olarak kabul edilmelidir. Sorulduunda kaptann idareye veya idare tarafndan tannan kurulularn
dorulamasna sunabilmesi iin, bu belgenin bir kopyas gemide bulundurulmaldr.

Emniyet Ynetimi Sertifikas (SMC) gemiye, idare veya idarenin yetki verdii bir kurulu tarafndan
verilmelidir. Belgenin verilisinde, idare; irket ve geminin onayl EYSne gre altn dorulamaldr.
dare veya idarenin yetki verdii bir kurulu, geminin EYSnin onayland ekline uygun olarak
ilediini dzenli aralklar ile dorulamaldr.


irket; EYS, yani emniyet ynetim sistemi ile ilgili tm kod gereklerini saladktan sonra, Bayrak
devleti (yetkili idare) veya idare tarafndan yetkilendirilmi kurulularca nce irketin ISM srveyi
yaplr, onaylanrsa bilahare irketin ilettii gemi / gemilerin ISM srveyleri yaplarak irket ve gemiye
ISM sertifikalar verilir.

1. irket in :

DOC-Document of Compliance - Uygunluk Belgesi: Bu belge irkete ait bir uygunluk belgesidir.
Gemi, Uygunluk Belgesine sahip bir irket tarafndan iletilmelidir. Bu belge irkete en fazla 5 yl iin
verilerek her yl (+/-3 ay) yaplacak kontrol sonucu dorulamas yaplmaldr. DOC belgesinin bir rnei
(fotokopisi) mutlaka gemide de bulunmaldr.

233

234

2.Gemi in:

SMC-Safety Management Certificate Emniyet Ynetimi Sertifikas: Gemi iin en fazla 5 yl iin
dzenlenir. SMC irketin ve geminin Emniyet Ynetimi Sisteminin (SMC) uygunluu dorulandktan
sonra verilir. SMC bu 5 yllk sre iinde (ikinci ve nc yldnmleri arasnda) bir ara denetim
yaplarak geerlilik kazanr. Gemide, irkette uygulama ile ilgili byk uygunsuzluk tespit edilirse SMC
ve DOC geri ekilir ancak DOCnin geri ekilmesi iin bayrak devletinin dorudan onay gereklidir.

Yeni bir irket oluumu,
irket iin farkl tip bir gemi iletmeye alnmas,
Yeni ina bir gemi alnmas veya iletmesinin devralnmas,
Geminin bayrak deitirmesi gibi hallerde,

DOC (en fazla 12 ay) ve SMC (en fazla 6 ay) belgeleri geici (Interim) yaymlanabilir. Bayrak Devleti
(dare ya da idarenin yetki verdii bir kurulu) yine idarenin onay ile geici SMCsini ok zel durumda
6 ay gemeyecek ekilde uzatabilir. Gemide bulunan ISM sertifikalarnn kod ekindeki forma uygun
olarak ngilizce veya Franszca tercmesi de olmaldr. SMC ve DOC rnekleri Sertifikalar blmnde
anlatlm olup ekte mevcuttur.

235

236

10.3 BAYRAK DEVLET KONTROLLER

10.3.1 IMO ve Bayrak Devletleri:

Dnyada lkeleraras ve dhili hatta tanan yklerin yakn dnemde %90lara yakn olmak zere ok
byk bir orannn deniz yolu ile tanmas, deniz ulamnn temeli olan gemilerde de, hem yapsal
hem hacim hem de saysal olarak geliim ve art ihtiyac getirmitir.

Bu art dnya denizciliinin gvenlii ve deniz evresinin korunmas konularn gndeme getirmi, bu
amala da gemilerle ilgili olarak krk szleme ve protokol ile binin zerinde kod ve tavsiye karar
hazrlayan ve Birlemi Milletlerin bir organ olan Uluslararas Denizcilik rgt ( IMO ) gemilerin
her anlamda (Emniyet, gvenlik, evre, eitim, yaam artlar. vb) standartlarnn ykseltilmesini
salamtr.

IMO szlemelerinden SOLAS, dnya denizcilik GT un % 98i, MARPOL %96s, STCW ise % 95i
oranlarnda kabul edilmi anlamalardr.

237

10.3.1.1 Uluslararas Denizcilik rgt (IMO)
IMOnun ( International Maritime Organization ) kuruluuna ilikin szleme, 6 Mart 1948 tarihinde
Cenevrede toplanm olan Birlemi Milletler Denizcilik Konferans tarafndan kabul edilmitir.
Hkmetleraras Denizcilik stiare rgtnn kurucu szlemesi, 1958 ylnda yrrle girmitir.
Sz konusu szlemede yaplan deiiklik sonucu rgtn ad 1982 ylnda, Uluslararas Denizcilik
rgt olarak deitirilmitir. rgtn amalar; denizcilik sektrne etki eden her trl teknik konuyla
ilgili olarak, uluslararas ticaretle uraan lkelerin mevzuat ve uygulamalar asndan hkmetler
arasnda ibirlii salamak, denizde gvenlik, seyrsefer etkinlii ile gemilerden kaynaklanan deniz
kirliliinin nlenmesi ve kontrol ile ilgili konularda, en st dzeyde uygulanma etkinliine sahip
standartlarn genel kabuln tevik etmek ve kolaylatrmak olarak sralanabilir.

IMO teknik bir rgt olup, rgtn almalar Komite ve Alt-Komiteler tarafndan yrtlr.

Temel Organlar
Genel Kurul
Konsey
Sekretarya

Ana Komiteler

Deniz Gvenlii Komitesi(MSC),
Deniz evresini Koruma Komitesi(MEPC),
Kolaylatrma Komitesi(FAL),
Hukuk Komitesi(LEG),
Teknik birlii Komitesi (TC)
Londra Konvansiyonu 1972 (LC 72)

Alt Komiteler
Dkme Svlar ve Gazlar Alt Komitesi (BLG),
Bayrak Devleti Uygulamalar Alt Komitesi (FSI),
Stabilite ve Yk Hadleri ve Balk Teknelerinin Gvenlii Alt Komitesi (SLF),
Gemi Dizayn ve Ekipman Alt Komitesi (DE),
Seyir Gvenlii Alt Komitesi (NAV),
Haberleme ve Arama-Kurtarma Alt Komitesi (COMSAR),
Eitim ve Vardiya Tutma Standartlar Alt Komitesi (STW),
Tehlikeli Maddeler Kat Kargo ve Konteynerler Alt Komitesi (DSC)
Yangndan Korunma Alt Komitesi (FP)

Deniz evresini
Koruma Komitesi
(MEPC)
Deniz Gvenlii
Komitesi
(MSC)
Dkme Svlar ve
Gazlar Alt Kom.
(BLG)
Bayrak Devleti
Uygulamalar Alt Kom.
(FSI)
Stabilite ve Yk Hatlar
ve Balk Teknelerinin
Gvenlii Alt Kom.
(SLF)
Yangn Koruma
Alt Komitesi
(FP)
Gemi Dizayn ve
Ekipman Alt Kom.
(DE)
Seyir Gvenlii
Alt Komitesi
(NAV)
Haberleme ve
Arama Kurtarma Alt Kom.
(COMSAR)
Eitim ve Vardiya Tutma
Standartlar Alt Kom.
(STW)
Tehlikeli Maddeler Kat
Kargo ve Konteynerler Alt Kom.
(DSC)
Kolaylatrma
Komitesi
(FAL)
Londra
Konvansiyonu 1972
(LC 72)
Hukuk
Komitesi
(LEG)
Teknik
birlii Komitesi
(TC)
KONSEY
(C)
GENEL KURUL

238


Uluslararas denizlerde seyir gvenlii ynnden gerekli teknik nlemleri almak ve buna ilikin
uluslararas normlarn dzenlenmesini tevik etmek,

Deniz iletmeciliinin verimli olmasn salamak zere, en etkili kurallarn kabuln tevik
etmek,

Denizlerin gemiler tarafndan kirletilmesinin nlenmesine ynelik olarak, lkeler arasnda
ibirlii yaplmasn salamak,

eklinde zetlenebilir.

IMO tarafndan konulan standartlarn gerei gibi uygulanmasn salamak anlamnda kontrol ve takibi
konusu denizcilik endstrisinin can damarn tekil etmektedir. Genel anlamda da IMO ya taraf olan
lkeler, (halen 170 lke yedir) kendi bayraklarndaki gemileri ulusal ve uluslararas standartlarda
idamelerini salamak zere; evre, can, mal, gemi emniyeti gibi temel elere arlk verilerek
denetlemek ve belirlenen sefer blgelerinde seferlerine izin vermek anlamnda bayrak devleti olarak
denetleme yetkisine sahiptirler.

Yine tm lkeler kendi deniz yetki alanlarna gelen kendi bayra dndaki gemileri uluslararas veya
ikili antlamalar nezrinde can, mal, yk, evresel tedbirler konularnda denetim yetkisine sahiptirler.
Dolays ile gemilerin denetlenmesinde temel art Denize elverililiktir. Denize elverililik lt ise
bata IMO Szlemeleri olmak zere bir dizi uluslar aras kurallarda sralanmaktadr.

Taraf olduklar IMO Szlemelerinin etkin uygulanmas ve yaptrmlarnn salanmas iin tedbirlerin
alnmas ve korunmas bayrak devletlerinin sorumluluundadr.
Bayrak devleti uygulamalar asndan en nemli IMO Szlemeleri unlardr.

1. SOLAS 74 - Denizde Can Emniyeti Szlemesi,
2. MARPOL 73/78 - Denizlerin Gemiler tarafndan Kirletilmesinin nlenmesi Uluslararas
Szlemesi,
3. LOADLINE 66 -Ykleme Snr Uluslararas Szlemesi,
4. STCW 78/95 - Gemi Adamlarnn Eitim Yeterlilik ve Vardiya Tutma Esaslar Uluslararas
Szlemesi,
5. COLREG 72 - Denizde atmay nleme Uluslararas Kurallar,
6. TONNAGE 69 - Gemilerin Tonaj lmleri ile ilgili Uluslararas Szleme,

1. SOLAS 74 - Denizde Can Emniyeti Szlemesi:

1914de Titanic kazasndan sonra gemide bulunan insan saysna uygun can kurtarma ara ve
gerelerini saptayan kurallar tespit edilmeye balanm, 1929da 18 lkenin katld konferansta kabul
edilen kurallar 1933te yrrle girmitir.

1948de uygulanan kurallar geniletilerek, yk gemileri iin gvenlik tedbirlerini de kapsar hale
gelmitir.
1960ta zellikle yolcu gemilerine ynelik yangnla mcadele ve can kurtarma kapasitelerini
belirleyen kurallar uygulanmaya balanmtr.
1974e kadar meydana gelen deniz kazalar, yangnlar ve teknoloji deiikliklerinin de
etkisiyle; ina kurallar, ekipman standartlar ve operasyonlar yeniden belirlenmitir.
71 lkenin katld, 1974te yaplan konferans sonucunda SOLAS 74 kabul edilmi ve 25
Mays 1980 tarihinde yrrle girmitir.
SOLAS 1974e iki kez protokol eklenmi,1978 de yaplan protokol 01 Mays 1981de, 1988de
yaplan protokol ise 03 ubat 2000 de yrrle girmitir.
Sava gemileri, 500 GT den kk yk gemileri, makineyle yrtlmeyen gemiler, ilkel ekilde
yaplm aa gemiler, ticari ekilde kullanlmayan gezi yatlar ile balk gemilerine
uygulanmaz.

239

2. MARPOL 73/78 - Denizlerin Gemiler Tarafndan Kirletilmesinin nlenmesi Uluslararas
Szlemesi:
Gemilerden kaynaklanan deniz kirlenmesinin nlenmesi konusunda yaplan uluslararas bir
szlemedir.

1973te IMO tarafndan yaplan Uluslararas Deniz Kirlilii Konferansnda MARPOL kurallar
kabul edilmitir.
1978de dzenlenen Uluslararas Tanker Gvenlii ve Kirliliin nlenmesi Konferansnda bir
protokol yaplarak MARPOL 73/78 olarak kabul edilmitir.
MARPOL 73/78de 6 adet uygulama ekleri bulunmaktadr.
Sava gemileri ve ticari faaliyette bulunmayan devlet gemileri hari olmak zere genel olarak
150 GTnin zerindeki petrol tankerleri ile 400 GTnin zerindeki dier gemilere uygulanr.

3. LOADLINE 66 -Ykleme Snr Uluslararas Szlemesi:
Teknenin mukavemeti, stabilite (yedek sepiye, gverteye deniz basmas), su geirmezlik, hava
geirmezlik, personelin korunmas ve ykleme snrnn tayini konularnda yaplan uluslararas bir
szlemedir.

05.04.1966 tarihinde kabul edilmi ve 21.07.1968 tarihinde yrrle girmitir.
1971de denizlerdeki blgelerin ayrm yaplmtr.
1988de yeni protokol yaplmtr.
Sava gemileri, boylar 24 metreden kk gemiler, ticarette kullanlmayan yatlar ve balk
gemilerine uygulanmaz.

4. STCW 78/95 - Gemi Adamlarnn Eitim Yeterlilik ve Vardiya Tutma Esaslar Uluslararas
Szlemesi :
Gemi adamlarnn standartlar ve eitimleriyle ilgili bir szlemedir.

Seyir emniyeti ve deniz evresinin korunmas ile ilgili hkmleri kapsamaktadr.
daremizce STCW 78/95 hkmleri paralelinde Gemi Adamlarnn Eitim, Belgelendirme,
Snav, Vardiya Tutma ve Donatmlaryla lgili Ynetmelik uygulanmaktadr.

5. COLREG 72 - Denizde atmay nleme Uluslararas Kurallar:
Gemilerin tadklar seyir fenerleri, iaretleri ve trafik ayrm kurallarn belirlemek ile ilgili bir
szlemedir. Ak denizlerde ve ak denizlere balantl olan gemilerin seyredebilecei sularda
bulunan tm teknelere uygulanmaktadr.

6. TONNAGE 69 - Gemilerin Tonaj lmleri ile ilgili Uluslararas Szleme:
Uluslaras sefer yapan gemilerin tonaj lmlerinin standartlarn salamaktr.

18.07.1982de yrrle girmitir.
Mevcut gemiler 18.07.1994e kadar uygulama kapsamna alnd.
Sava gemileri ve 24 mden kk gemiler hari olmak zere tm gemiler szkonusu tonaj
sistemine gre llmektedir.

10.3.2 Bayrak Devletlerinin Yasal Sorumluluklar:

IMO konvansiyonlarnn ilgili maddeleri gerei, gemi adam donatm, kirliliin nlenmesi, denizde can
mal ve yangn emniyetinin salanmas gibi konulardan yani genel olarak geminin ve personelinin
denize ve yola elverili olmasndan bayrak devleti sorumludur.

Bayrak Devleti aadaki esaslara gre bayran tama hakkna sahip gemiler iin gerekli tedbirleri
almaldr ;

1. Gemilerin inas, tehizat ve iletilmesi
2. Gemilerin azami ykleme snrlarna ilikin prensip ve kurallar
3. Deniz evresi kirliliin nlenmesi, azaltlmas, kontrol ve kirletici maddelerin kaza
boalm etkisinin minimizasyonu,
4. Seyir gvenlii (zorunlu rapor etme ve rotalama sistemlerinin yer almasn da ieren)
haberleme sistemlerinin oluturulmas/ idamesi ve atmalarn nlenmesi.

240

5. Bayran tayan gemilerin idari, teknik ve sosyal konularda etkin yarglama ve
kontrolne imkan verecek ve zellikle gemilerin bylesi gemilere uygulanabilir emniyet
ve kirliliin nlenmesi kanunlarnn denetlenmesine ve birletirilmi kurallarn
oluturulmasna ilikin mevzuatlarn karlmas,
6. Gemi sicili kurulmas ve bayran tayan gemilerin sicil kaytlarnn tutulmas iin
yasal temeli salayan kanunlarn karlmas.

10.3.3 Bayrak Devletlerinin crai Sorumluluklar:

Bir Bayrak devleti,

A. Yardmc tetkiki ve cezai usulleri de ieren milli kanunlarnn yaptrmn salamal;
B. Tatbik edilebilir artlara uymayan bayran tayan gemilere kar uygun nlemleri almal;
C. Aadaki Bayrak Devleti sorumluluklarn yerine getirmek iin denizcilik ve teknik yeterli
tecrbede personeli temin etmeli;

1. Gerekli milli kanunlarn oluturulmas ve icras,

2. Bayra tayan gemilerdeki asgari emniyetli gemi adam donatma dzeylerinin ve gemi
adamlarnn belgelendirme esaslarnn oluturulmas ve icras,

3. Bayrak devletinin taraf olduu uluslararas belgelerin artlarna uyumlu olduklarndan
emin olmak iin bayran tayan gemilerin denetlenmesi,

4. lgili belgeler tarafndan istenildii zere kazalarn ve hadiselerin rapor edilmesi,
5. Bayran tayan gemilerin herhangi alkonmalarn izleyen koullarn aratrlmas.

10.3.4 dare Namna Grev Yapan Onayl Kurulularn Sorumluluu:

Bayrak devletinin nc ahs kurulular, onayl kurulular gibi, kendi namna grev yapmakla yetkili
kld durumda, bu onayl kurululara verilen herhangi bir yetkinin ak bir ekilde kayt edilmesi ve
asgari olarak IMO Resolution A.739 (18) dare Adna Hareket Eden Kurulularn Yetkilendirilmesine
likin Klavuz ve A.789 (19) dare Adna Srvey ve Sertifikalandrma Yapan Kurulularn Denetim ve
Belgelendirme levlerinin zellikleri gereklerini izlemesi zaruridir.

SOLAS 74 Blm I Kural 6 (C) artlar ve benzer MARPOL 73/78 gereksinimleri her yetki tahsisinde
yer almaldr. Bayrak devleti ayrca, gerek kendi verdii ve gerekse de kendi namna ilgili belgeler
altnda verilen gvenlik ve kirlilik nleme sertifikalarnn tm sorumluluunu stlenmelidir.

Bu kapsamda Bakanlmzca Trk Bayrakl gemilere srvey yapma ve sertifika dzenleme
konusunda hazrlanan Trk Bayrakl Gemilerde Bayrak Devleti Adna Hareket Edecek Kurulularn
Seimi ve Yetkilendirilmesine Dair Ynetmelik hkmlerine gre gerekli artlara uyan klas
kurulular;

Trk Loydu (TL)
American Bureau of Shipping (ABS)
Lloyds Register (LR)
Det Norske Veritas (DNV)
Germanischer Lloyd (GL)
Bureau Veritas (BV)
Nippon Kaiji Kyokai (NK)
Registro Italiano Navale (RINA)
Korean Register of Shipping (KRS)

Ulusal ve uluslararas sularda denizde can ve mal gvenliinin salanmas ile deniz kirliliinin
nlenmesine ynelik olarak, ulusal mevzuat ve lkemizce taraf olunan/kabul edilen szleme, karar,
kural, kod, sirkler ve dier metinler gereince, Trk Bayrakl gemilerin yapm, onarm, tadilat ve
kullanm aamalarnda tabi olacaklar asgari gvenlik ve yeterlik gereklerinin gzetim ve denetimine
ynelik olarak, dare adna test, muayene, onay ve belgelendirme yapmak zere yetkilendirilmitir.
Yetkilendirilmi kurulular, dare adna yasal sertifikasyon hizmeti verdii gemilerde;

241

Geminin veya tehizatnn genel konumu, tm sertifikalar iin gerekli olan zelliklere uyumlu
olmamas ya da Yetkilendirilmi Kuruluun grne gre gemilere, iindeki insanlara ya da
evre ekolojisine kabul edilemeyecek bir biimde tehlike yaratacak durumda olmas ve
Yetkilendirilmi Kuruluun istekleri dorultusunda bir dzeltmeye gidilmemesi halinde,
Yetkilendirilmi Kurulu ilgili yasal sertifikalarn geri ekecek ve bunu dareye bildirecektir.
Yetkilendirilmi Kurulu, bu durumda gemiye yapaca srvey ve belgelendirme ilemlerine
ilikin darenin talimatna gre hareket edecektir.

Yetkilendirilmi Kurulularn, kendi klaslar altndaki Trk Bayrakl gemilerin klas sertifikalarnn
herhangi bir nedenle geriye ekmeleri durumunda ;
Yetkilendirilmi Kurulu, klas sertifikas geri ekilen bir geminin bilgilerini ve nedenini zaman
geirmeden dareye bildirecektir.
Yetkilendirilmi Kurulular, dier bir yetkilendirilmi kurulu tarafndan klas sertifikas iptal
edilmi veya gvenlie ilikin bir kusuru yahut eksiklii nedeniyle yetkilendirilmi kurulu
deitiren bir gemiye dare adna yasal sertifika dzenlemeyecektir.
Bu durumda, bir gemiyi kayd altna alacak olan yetkilendirilmi kurulu, geminin kaca
yetkilendirilmi kurulutan ve dareden temin ettii bilgilere bal olarak; tespit edilecek kusur
ve eksiklikler btnyle giderilmedike ve darenin onay ve talimat olmadan bu gemiye belge
dzenlemeyecektir.

Yetkilendirilmi kurulular; tutulma sz konusu olsun veya olmasn, kaytlar altndaki Trk bayrakl bir
geminin her hangi bir liman devleti denetimi sonucu tespit edilecek kusur ve eksiklikleri ile bunlara
ilikin yrtlen/yaplan ilemler konusunda ve darenin talep edecei dier konularda, dareyi srekli
bilgilendirirler. Bu ilemlere ilikin tm bilgi, belge ve rapor v.b. dokmanlar, mmkn olan en ksa
zamanda dareye sunulur. dare yetkilendirilmi kuruluun yetkilerini kstlayabilir veya aylk bir sre
iin askya alabilir. Bu sre ierisinde/sonunda yetkilendirilmi kuruluun talebi zerine yaplacak
denetimde, uyarlmay gerektiren sebeplerin ortadan kalkt tespit edilirse, kstlama veya yetkinin
askya alnmas ilemi iptal edilir. Yetkileri askya alnan yetkilendirilmi kurulular, yetkilerinin askya
alnd sre ierisinde, hibir srvey/denetim ilemi yapamaz ve sertifika/belge dzenleyemez
ve/veya yenileyemezler. Ancak, daha nce verilmi olan belgeler/sertifikalar geerliliklerini korur.

10.4 LMAN DEVLET KONTROL ( PSC PORT STATE CONTROL )

10.4.1 Liman Devleti Kontrol Neden Yaplr:

Milli limanlara gelen yabanc bayrak tayan gemilerin denetlenmesi anlamnda olan liman devletinin
kontrol Ykmll (PSC-Port State Control) denizde gvenliin salanmasnda son halkadr. Liman
Devleti Kontrol;

Gemi sahipleri,
Klas kurulular,
Sigortaclar veya
Bayrak devletlerinin, u ya da bu ekilde grevlerini ihmal ettikleri lde gndeme gelen bir
kavramdr. LDK neticesinde standart d gemilerin tasfiye edilmesi mmkn olabilmektedir.

Liman devletleri; IMOnun teknik anlamalarnn ou, devletlere limanlarn ziyaret eden gemilerin
IMO Standartlarn tayp tamadklarn kontrol etme hakk vermesinin yannda, liman devletleri
kendi karasularna gelen gemilerin olas riskler nedeniyle yaratabilecei sonular bertaraf etmek
maksadyla da hkmranlk haklarnn gerei ky devleti olarak da denetleme yapmaktadrlar. Bu
gne kadar ki tecrbeler de Liman Devleti Kontrol sisteminin blgesel bazda uygulandnda ok
daha etkili olduunu gstermitir. Bu anlamda 1982 ylnda Avrupa lkelerinin katlm ile oluturulan
blgesel liman devleti kontrol szlemesi Paris Memorandumudur. Bu anlamda lkemiz nce
Akdeniz Memorandumuna daha sonra ise Karadeniz Memorandumuna taraf olmutur. Paris
Memorandumuna ye olmamz konusunda ise almalar yaplmaktadr. Liman Devleti Kontrolnn
sonular neticesi oluan istatistikler lkelerin denizcilikteki durumu hakknda da bilgi vermekte ve kara
listede yer alan lke gemileri daima en sk denetime tabi olarak limanlarda tutulma riski yksek bayrak
kategorisine girmektedirler. Bu anlamda standart d gemi altrmak bata sigorta olmak zere
limanlardaki tutulmalar, gecikmeler ve eksikliklerin giderilmesine ynelik ar masraflar dolays ile
artk pek mmkn olmayacaktr. Bu anlamda gemi acenteleri acenteliini yapacaklar geminin liman
devleti denetimi safahatn, nceki denetlemelerindeki durumu hakknda bilgi sahibi olmallar,
gerekirse bu bilgileri gemiden veya iletici irketten talep etmelidirler. Dolays ile acentelii yaplacak

242

geminin limandaki denetimlerinde olas sorunlarn nceden tahmin ederek tedbir almak gerekecektir.
Bu liman devleti denetimi ile ilgili her konuya ait olabilir. Geminin personeli deimesi gerekebilir.
Gemiye malzeme gerekebilir. Kitap, jurnal gerektii gibi geminin ISM, ISPS, STCW, MARPOL,
SOLAS, COLREG, LL66 ve benzer IMO enstrmanlar gerei malzeme, yapsal deiiklik, eitim,
talim ihtiyac olabilir. dareler ve blgesel memorandumlarn webb sitelerinde limanlarda tutulan veya
eksiklikleri nedeniyle sorun yaayan gemilerin listeleri yaynlanmakta, irketlerine, sorumlu idare veya
yetkili kurululara ve bir sonraki limanlara Liman Devleti Kontrol Zabitlerince(PSCO-Port State
Control Officers) bilgi verilmektedir. lkemiz taraf olduu memorandumlar gerei limanlarmza gelen
yabanc bayrakl gemilerin belli bir yzdesini (15-25) Liman Devleti sfat ile kontrol etmek
ykmllndedir. Deniz yetki alanlarmza gelen gemilerin lkemizden ayrlmadan her kademede
daremizce yetkilendirilmi zabitlerce (PSCO) denetlenebilecei gereinden hareketle acente olarak
geminin her an denetlenebileceini ve program belli olduunda ise denetleme ncesi, denetleme
srecini bildirerek yardmc olunmas gerekecektir. Normal artlarda gemi limana geldiinde Liman
Devleti Denetimine tabi olacann bildirilmesidir. Bu nedenle gemide, eksiklii var ise en azndan
liman operasyonu srecinde gecikmeden eksikliklerini tamamlamaya alacaktr. Liman Devleti
Denetimine Ynelik IMO Denetleme Formu rnekleri ekte grlmektedir. IMOnun PSC
Prosedrlerine ynelik olarak sirklerlerinin incelenerek formlar hakknda bilgi sahibi olmak ve
gemilerin ihtiyalar konusunda bilgili ve tedbirli olmalar gemi acenteleri iin nem arz etmektedir.

10.4.2 Liman Devletlerinin Sorumluluklar:
Giri ksmnda da ifade edildii gibi lkeler kendi bayrandaki gemilerin denize ve yola elverililii
konularnda, IMO Anlamalarnn uygulanmasnda birinci derecede sorumlu olup bu anlamda IMOnun
uygulamalarna ilaveten milli mevzuatlarn da gelitirerek bu kontroln dare veya baz konularda
yetkilendirilmi kurulular vastas ile (klas, sigorta, baka idareler... vb) yerine getirir. Bayrak devleti
olarak geminin proje, ina aamasndan sertifikalandrma, ara ve ana srveylerin yaplarak
sertifikalarn devamllnn salanarak geminin denize elverililiinin tespiti bayrak devletinin
sorumluluundadr. Bu anlamda acenteler gemi,irket tarafndan yaplacak talepler gerei sertifika,
srvey vb. ilemler iin yetkileri dorultusunda hizmet vermeleri gerekecektir.

Taraf olduklar IMO belgelerinin etkin uygulanmas ve yaptrmlarnn salanmas iin tedbirlerin
alnmas ve korunmas bayrak devletlerinin sorumluluundadr. Bayrak devleti olarak bak asndan
en nemli IMO Belgeleri unlardr.

1. SOLAS74/78-Denizde Can Emniyeti Szlemesi
2. MARPOL73/8-Denizlerin Gemiler tarafndan Kirletilmesinin nlenmesi Uluslararas Szlemesi,
3. LOADLINE66-Ykleme Snr Uluslararas Szlemesi,
4. STCW78/95-Gemi Adamlarnn Eitim Yeterlilik ve Vardiya Tutma Esaslar Uluslararas Szlemesi,
5. COLREG72-Denizde atmay nleme Uluslararas Kurallar,
6. TONNAGE69-Gemilerin Tonaj lmleri ile ilgili Uluslararas Szleme

lkemizin taraf olduu Liman Devleti Denetimi Memorandumlar;

Akdeniz Liman Devleti Kontrol Mutabakat Zapt: 4.10.1998 tarih ve 23483 sayl Resmi Gazetede,
Karadeniz Liman Devleti Kontrol Mutabakat zapt: 12.12.200 tarih ve 24258 sayl Resmi Gazetede
Yaymlanmtr. Sz konusu Resmi Gazetelerde Liman Devleti Denetimlerine ynelik kurallar ve
rnek denetim formlar mevcuttur.

E K L E R :
Ek 9 : Paris Memorandumuna gre Liman Devleti Kontrol Denetleme Raporu (ngilizce)
Ek 10: Akdeniz Memorandumuna gre Liman Devleti Kontrol Denetleme Raporu (ngilizce)

243

Paris Memorandumuna Gre Liman Devleti Kontrol DEenetleme Raporu
Formu

244

245

246

Akdeniz Memorandumuna Gre Liman Devleti Kontrol Denetleme Raporu
Formu

247

248

249

250

10.5 DENZYOLUYLA TAINAN TEHLKEL MADDE YKLER:
Tehlikeli maddelerin ortaya koyduu risk ve tehlikelerin, insanlar tarafndan bilinmesi byk nem
tamaktadr. Tehlikeli maddenin yaratabilecei riskler ve bu maddelerin tanmas, depolanmas,
ellelenmesi ve kullanlmas sonucu evrede yanc, yakc, andrc ve zehirleyici etkileri olan eitli
kaza riskleri ortaya kabilmektedir. Bu risklerin en dk seviyeye indirilmesi iin, tehlikeli maddelerin
tanma artlar eitli konvansiyonlar ve uluslararas anlamalarla bir dzene sokulmutur.

Denizyolu tamaclnda sz konusu olan bu dzen, International Maritime Dangerous Goods Code
(IMDG Code) Denizyoluyla Tanan Tehlikeli Yklere likin Uluslararas Kod uygulanarak
gereklemektedir. Denizyolunda tehlikeli maddelerin tanmasna ilikin uluslararas dzeydeki bu
yasal dzenleme, ksa ad IMO olan International Maritime Organizations Uluslararas Denizcilik
rgt tarafndan yaplmaktadr.

1974 Uluslararas Denizde Can Emniyeti Szlemesi (SOLAS 74 Blm VII) hkmleri ve ek
protokolleri gereince tehlikeli maddelerin tanmasyla ilgili hukuki prosedrler IMO tarafndan
dzenlenmitir. Bu dzenlemeler dokuz snftan olumaktadr.
1. Snf: Patlayclar,
2. Snf: Gazlar: basnl, svlatrlm ve basn altnda zlm,
3. Snf: Patlayc svlar,
4.1 Snf: Parlayabilen katlar,
4.2 Snf: Kendiliinden yanmaya msait maddeler,
4.3 Snf: Su ile temas halinde yanc gaz kartan katlar,
5.1 Snf: Oksitleyen maddeler,
5.2 Snf: Organik peroksitler,
6.1 Snf: Zehirli (toksik) maddeler,
6.2 Snf: Bulac (hastalk oluturan) maddeler,
7. Snf: Radyoaktif malzemeler,
8. Snf: Korozyona neden olanlar,
9. Snf: Tanmalaryla ilgili olarak, bu blmdeki gerekliliklerin uygulanmasnn zorunluluu tecrbe
ile ortaya konmu veya daha sonra ortaya kabilecek olan dier tehlikeli olan elemanlar, yer
almaktadr.

Tehlikeli maddelerin denizyoluyla tanmasnda dikkat edilecek en nemli konular, salk, gvenlik ve
evrenin korunmasdr. Denizyoluyla tehlikeli yklerin tanmas, IMDG Denizyoluyla Tanan
Tehlikeli Yklere likin Uluslararas Kod te belirlenmi ve yaymlanm UN No. kodlaryla
yaplmaktadr.

Bu konuyla ilgili, Denizyoluyla Tanan Tehlikeli Yklere likin Uluslararas Kod Kapsamnda Eitim
ve Yetkilendirme Ynetmelii, 4 ubat 2011 gnl 27836 sayl Resmi Gazete ile yaynlanarak
yrrle girmitir. Daha sonra 11 ubat 2012 gnl ve 28201 sayl Resmi Gazete ile yaynlanan
ynetmelikle revize edilmi olan bu ynetmelik hkmleri gereince gemi acentelerine, Ulatrma,
Denizcilik ve Haberleme Bakanlnn yetkili kld kurumlar tarafndan verilen gnlk eitimlere
katlma ve belge alma zorunluluu getirilmitir.

251

10.6 P & I KULP SGORTALARI

10.6.1 - P&I Kulplerinin Mant ve leyii Nasldr?

P&I sigortas donatanlar iin bir sorumluluk sigortasdr. nc kiilerin geminin iletilmesiyle
balantl zarar talepleri iin ok geni bir teminat salar. Yk zararlar, gemi adam talepleri, atma,
enkaz kaldrma ve kirlenme gibi talepler bunlar arasndadr.

Geleneksel olarak mutual sigorta eklinde, kendilerini kulp olarak adlandran kooperatif benzeri
organizasyonlar tarafndan yaplr. Her sigortal donatan kulbn yesidir; sahip olduu tonaja gre oy
hakk vardr ve kendini kulbn idare kuruluna setirebilir. Kulpler sigorta iini kr iin yapmazlar.
Aksine bunu kr iin yapan sigorta irketlerine daha yksek primler dememek iin, onlardan
alacaklar sigorta teminatn maliyetine salamak iin alrlar. yelere nc kiilerin atklar
davalar sonucunda hkmedilen tazminatlar kulp kasasndan denir; sonra bu paralar kulbn btn
yelerine katk olarak paylatrlr. Katk prim benzeri bir paradr ama miktar nceden bilinmez; o
yln hesaplarna gre deiir.

Dnyann en byk 13 P&I kulb, Uluslararas P&I Kulpleri Birlii ad altnda Londrada
rgtlenmitir. 100-150 yldr faaliyet gsteren bu kulplerin ou ngilizdir. Birliin en nemli ii, Llyod
ve dier byk reasrans irketlerinden tek bir szleme ile btn kulpler iin reasrans
salamasdr. Bylece maliyetine yapamasa bile, kulplerin reasrans masraflarn nemli lde
drr. Bu da kulp yelerinden toplanan katklar drr. 2007 sonu itibaryla 13 kulp yllk 2
milyar USD katk toplamaktadr.

P&I pazarnda ayn teminat sabit prim karl ve bilinen usulle salayan baz sigorta irketleri de
vardr. Bunlarn bazlarnn arkasnda byk sigorta irketleri vardr; bazlarnn mali gc pek ak
deildir. Bu irketler, genellikle byk kulplerin pek rabet etmedii trden gemileri sigortalar; ayrca
byk kulplere kar duyulan memnuniyetsizlikleri deerlendirir. Koyduklar mebla snrlamalar
nedeniyle saladklar teminat genellikle daha dardr. Krl bir alan olmamas nedeniyle hibirinin P&I
pazarndaki mazisi uzun deildir.

10.6.2 - P&I Kulplerinin Tarihesi

Lloyd Sigorta Piyasasnn Gelimesi:

lk Londra kafeleri sadece sohbet, tartma amal olumu deil, ayn zamanda birer ticaret
merkeziydi. Kral II.Charles bu kafelerdeki grmelerin isyan dncesi ya da fesatlk ierdiini
dnerek toplanlmasn nlemeye alt. Edward Lloydun Thames Nehrinin yanndaki Tower
Streette bulunan kafesi, yerinin msait olmas sebebiyle deniz ve deniz ile alakal grmelerin
yaplmas ve ticari ilemler ile deniz sigortasnn dzenlenebilmesi iin olduka iyi bir buluma mekan
haline geldi.
O zamanlar sigorta firmalar yoktu ve sigorta ancak underwriter denilen kiilerin kiisel garanti
vererek, oluturulan polielerin altna isimlerini ve imzalarn atarak dzenledikleri bir sistem ile
yrtlebiliyordu. Zamanla bu kafe istendiinde underwriterlarn bulunabilecei mekan olarak akllara
yerleti. Mekanda oka i yapldn gren Edward Lloyd, yaplan tm bu ilemleri kat, kalem,
mrekkep ve alabildii gncel deniz sektr haberleri ile desteklemeye balad. 1696 senesinde
Lloyds News dergisini basmaya balad. lmnden 21 sene sonra Lloyds List kavram olutu.
Daha sonra Lloydsa alternatif olarak New Lloyds kuruldu. 1771de 79 adet broker, underwriter ve
tacirin arasndan seilen yelerle komiteler oluturuldu. Her komitenin ngiliz bankasna 100 GBP
deyerek fon oluturduu bir sistem meydana geldi.

Sigorta Firmalar ve Tekne Kulpleri

lk byk deniz sigorta firmas 1700l yllarn banda kuruldu. The South Sea firmas Gney
Amerika gibi Gney Denizlerinde monopol olmak iin 1710 senesi kiralanmas ile faaliyetlerine
balad. Olduka fazla kar etmeye balayan firmann 30 Ocak 1720 ylnda 129 GBP olan stoklar, 24
Haziran 1720de 1050 GBPye ulat. Finansal bymenin ar olmaya balamas, beraberinde hileleri
ve sahtekarlklar da getirdi. Sonunda Hkmet tarafndan bu tr firmalar kontrol eden bir yasa
oluturuldu. Bu yasadan sonra Royal Exchange Assurance Co. ve London Assurance Co. olmak
zere iki adet ana sigorta firmas oluturarak kira bedeli ad altnda hkmete 30.000 GBP demeyi

252

teklif ettiler. Bu iki firma her ne kadar tekel olmak isteseler de Lloyds Underwriterlarnn basksyla,
dier sigorta irketlerinin menfaatlerinin dnlmesi art ile varlklarn devam ettirdiler.

Yksek araclk komisyonlar, rekabetin oturtulamamas, underwriterlara istenildii zaman kolayca
ulalamamas gibi sorunlardan dolay 1810 senesinde ngiliz hkmeti bir komite oluturdu. Buna ek
olarak Londra dndaki armatrler bir araya gelerek sadece yelerinin yararlanabilecei, riskin
mterek olarak paylatrld bir sistem oluturdular. Bylece ortaya bir sr yeni, mutual ya da
mutual sistemle almayan sigorta firmalar kt.

3. ahslara Kar Sorumluluk Sigortas

19. YYn ikinci yarsnda gemi sahipleri karmak sigorta eitlerine gerek duymuyorlard. Ne zaman ki
1836da Vaux V Salvador hadisesi sonrasnda baka bir gemi ile atmadan doabilecek zararlarn
kuvertre konu olmad anlald, Lloysda kuvertrler bu tip atma zararlarnn n kapsayacak
ekilde geniletildi. lk ksmn armatrn sorumluluunda braklma sebebi armatrn hasarlar
hususunda titizlik gstermesini salamakt. (Norve sigorta kanunlar en batan beri 4/4, tam kapsaml
kuvertr salad). 3. ahs sorumluluk hususunun nem kazanmasnn bir dier sebebi de denizde
hayatn kaybeden ya da yaralanan kiilerin haklarnn savunulmas gerei idi.

1854 senesinde ngiliz Ticaret Kanunu yrrle kondu ve kuvertr altna alnan hususlara lm ve
yaralanma hasarlar da dahil edildi. Fakat bu da problemleri amaya yetmedi bu kez de armatr bu tip
hasarlarda yksek miktarlarda sorumluluu olduunu anlad anda gemiyi brakp gitme yolunu tercih
eder oldu. Bunun zm ise ton bana GBP 15ten daha az bir miktar denmeyeceini art koan
bir kural ile bulundu.

Tm bunlar sonrasnda armatrler 3. ahslara kar da kendilerini koruyacak bir Kulp oluturma
ihtiyac hissettiler. 1855 senesinde Shipowners Mutual Protection Society kuruldu. Bu Kulp sadece
yaralanma ve lm, atma hadiselerinin ve atma sonucunda Tekne & Makine sigorta deerini
aan miktar sigortalamaya balad.

Koruma ve Tazmin Sigortasnn Geliimi

Bahsettiimiz P&I Kulpleri nceleri sadece koruma hizmeti salyorlard. Fakat Westenhope
gemisinin batmas da P&I sigorta tarihinin dnm noktas oldu. (Gemi North of England Kulbnde
idi) Konu gemi Cape Towna gtrlmek zere yk ile dolu idi. Gemi direk Cape Towna gitmek yerine
Elizabeth Limanna saparak oradan da bir miktar yk ykledi fakat yk yolda kayboldu. Armatr
extensive exclusion klozunu ne srerek sorumluluu zerine almak istememesine ramen
mahkeme geminin Elizabeth Limannna sapmas sebebi ile bu klozdan yararlanamayaca kararn
verdi.

1874 ylnda ilk kez yke gelen zarar kapsayan Tazmin Kulb kuruldu. Koruma salayan Kulpler,
bu kuvertr de faaliyetleri arasna alarak P&I ( Koruma ve Tazmin) Kulpleri adn aldlar. Bylece
1893 ylnda US Herter Act in uygulanmaya balamas ile armatrler gemilerini denize elverili
tutmak iin gerekli zeni (due diligence) gstermeye baladlar. Hague kurallar bu disiplini daha geni
kapsama yayd. Bu tarihten sonra Kulpler Savunma (Defence) ve buna ek olarak P&I ya da P&I d
hususlarda danmanlk hizmeti vermeye baladlar.

10.6.3 - P&I Sigortasna likin Mevcut Mevzuat
Gemilerin Boaz geilerinde SP1 sorgularnda geerli bir P&I sigortasnn var olmas gerekmekte ve
bu durum sorgulanmaktadr.

Hukuki Sorumluluk Szlemesi 1992 (Civil Liability Convention 92) ve Uluslararas Petrol Kirliliinin
Tazmini Fonu Szlemesi 1992 (IOPC Fund Convention 92)ne lkemiz 2002 ylnda taraf olmutur.
Denizde mali sorumluluk szlemelerinin devam olan Ek Fon Protokol 2003 (Supplementary Fund
Protokol 2003) e taraf olunma almalar erevesinde mlga Denizcilik Mstearlmzca teknik
almalar tamamlanarak 15/09/2008 tarih ve 31369 sayl yaz ile Dileri Bakanlna iletilmitir.
Mays 2010 banda Bakanlklar ilgili birimi ile yaplan ifai grmede Ek Fon Protokol 2003
metninin halen Bakanlklarnda bekledii bilgisi alnmtr. Keza Bunker 2001 szlemesi gemilerin
yaktlarndan kaynaklanan kirlilikten doan sorunluluklar anlatan szleme olup, mlga Denizcilik
Mstearlmzca teknik almalar tamamlanarak 24/11/2008 tarihinde Dileri Bakanlna
gnderilmitir. 15 Mart 2013 tarih ve 28588 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.

253

CLC uygulamalar nazarnda idare 2.000 tondan fazla hampetrol ve trevi yk tayan gemilere CLC
sertifikasn P&I poliesi karlnda dzenlemektedir. Dier taraftan Trk deniz yetki sahasna gelen
bu kapsamda ki tm gemilerden CLC sertifikasnn varl idare tarafndan sorgulanmaktadr. Bu
sorgulama acenta bildirimi ile balamakta ve Liman Bakanl ile PSC denetimlerinde de varl
sorgulanmaktadr. Hatta, CLC gemisi olup da (2000 tondan fazla petrol tayan gemi) geerli sertifikas
olmayan gemilere LB sistemi tarafndan otomatik olarak LB dzenlenmesi engellenmektedir. 1.000
groston ve st tm Trk Bayrakl gemilerde Bunker 2001 sertifikas bulundurulmas da zorunlu hale
gelmitir.

Deniz Alacaklarna likin Gemilerin Sigortalandrlmas Ve Denetlenmesi Hakknda Ynetmelik
14/11/2010 tarih ve 27759 sayl Resmi Gazetede yaymlanm olup, 1 Temmuz 2011 tarihinde
yrrle girmitir. Sz konusu ynetmeliin amac; Trk deniz yetki alannda bulunan liman
tesislerine gelen veya bu liman tesislerinden ayrlan 300 GT ve zeri tm gemilerin deniz alacaklarna
ilikin sigortalandrlmas (P&I sigortas ile) ile ilgili ykmllkler ve bu kapsamda denetimlerine ilikin
usul ve esaslarnn belirlenmesi olduu, anlan ynetmelik ile liman tesislerimize gelen 300 GT ve
zeri tm gemilerin, 1976 Konvansiyonu ve 1996 Protokol erevesinde deniz alacaklarn kapsayan
geerli bir koruma ve tazmin sigortasna sahip olmalar zorunlu hale getirilmitir.

2581 sayl Kanun kapsamnda geici ithal yolu ile gelip TUGSa kaydedilecek gemilerin geerli bir P&I
sigortas bulundurmas art aranlmaktadr.

10.6.4 - P&I Polielerinin Kontrolleri

P&I polielerinin temelde idare tarafndan orijinal slak imzal halleri gemi zerinde aranlr.

P&I poliesinin elektronik kopya olmas durumunda sigortacsnn resmi internet sitesinden geminin
geerli poliesinin olduunu gsteren bir sorgu linkinin var olmas gereklilii idare tarafndan aranlr.
Eer elektronik kopya olan polieye ilikin bir phe veya tereddt hasl oldu ise anlk olarak
sigortacnn resmi internet sitesinden polienin geerlilii sorgulanabilmelidir. IGPANDI olarak bilinen
grup kulplerinin (genelde 50.000 tonun zerinde ki gemileri sigortalarlar) resmi internet sitelerinden,
gemi tarafndan bu kulplere ait polie beyan edildiinde, anlk olarak havuzun iinde geminin olup
olmad grlmektedir.

P&I poliesi hem elektronik kopya hem de sigortacsnn resmi internet sitesinden sorgulanamad
hallerde, sigortac tarafndan bir teyit mesaj istenilir veya sigortacnn Trkiyede yerleik muhabir
firmalardan birinden (OMUR MARINE, Metropole Shipping, VITSAN) polienin geerli olduunun teyit
edilmesi halinde geerli kabul edilir. Yukardaki tm hallerde herhangi bir tereddt hasl olduunda
sigortac veya muhabir firmas tarafndan polienin geerlilii hususunda bir teyit talebi idare
tarafndan istenilebilir.

254

10.7 MLC 2006 -DENZCLK ALIMA SZLEMES

ILO tarafndan yrtlen uluslararas denizde alma standartlarnn yeniden gzden geirilmesi
almalar sonucunda oluturulan Denizcilik alma Szlemesi (MLC 2006), 2006 ylnda
gerekletirilen Uluslararas alma Konferansnda kabul edilmitir. Bu uluslararas szleme bir
anlamda ILO'nun (BM Uluslararas alma rgt) szlemelerini bir araya toplayarak sisteme bir
btnlk salamay amalamtr.

MLC 2006 ile dnya deniz ticaret filosu tonajnn (GRT olarak) en az %33ne sahip 30 lke tarafndan
onaylandktan 1 (bir) yl sonra yrrle girmesi kararlatrlmtr.

Uluslararas alma rgt (ILO) tarafndan 23 ubat 2006 tarihinde kabul edilen Denizcilik alma
Szlemesi (Maritime Labour Convention, MLC 2006)' nin yrrle giri koulu, dnya deniz ticaret
filo tonajnn %33'ne sahip en az 30 lkenin onayndan 1 (bir) yl sonradr. Austos 2012 itibariyle,
Filipinlerin de Szlemeyi imzalamasyla birlikte, dnya deniz ticaret filo tonajnn yaklak %60'na
sahip 30 lke tarafndan onaylanm durumda olan MLC 2006 Szlemesi, 1 (bir) yl sonra yani
1Austos 2013 itibariyle yrrle girmitir.

MLC 2006 Szlemesi yrrle girdikten sonra, bir lke Szlemeyi onaylamam olsa bile, o lkenin
bayran tayan gemiler Szlemeyi onaylayan lkelerin limanlarna uradklarnda, Szleme
gerekleri ile uyumlu olup olmadklar asndan Liman Devleti Denetimine (PSC) tabi tutulabilecek ve
eer bu konuda ciddi bir eksiklii var ise, eksikliini giderene kadar seferden alkonulabilecektir.

Ulatrma Denizcilik ve Haberleme Bakanl tarafndan ILO 92-133 uyumluluk almalar
tamamlanm. MLC 2006 Szlemesine uyumluluk salanmas iin de gerekli mevzuat oluturularak
denetimler yaplmaktadr.

Yukarda da belirlendii zere, MLC 2006 Szlemesini lke olarak onaylamasak bile, bayramz
tayan gemiler, anlan Szlemeyi onaylayan lkelerin limanlarna uradklarnda, szleme gerekleri
ile uyumlu olup olmadklar asndan PSC denetimlerine tabi tutulabilecek ve eer bu konuda ciddi bir
eksiklii var ise, eksikliini giderene kadar seferden alkonulabileceklerdir. Bu durum, deniz ticaret
filomuzun uluslararas rekabet gcnn olumsuz etkilenebilme riskini barndrmaktadr. Dahas, Paris
MoUnun Kara Listesi'nde iken 2008 ylnda Beyaz Liste'ye geen lkemizin uluslararas
denizcilik camiasndaki prestijinin korunmas asndan da konu nem arz etmektedir. Bu
itibarla, Trk bayrakl gemilerin MLC 2006 Szlemesi kapsamnda denetimi ve belgelendirilmesi ile
yabanc lke limanlarndaki PSC denetimlerinde herhangi bir sorun yaamamas gerekmektedir.

SOLAS-74, STCW-78/97 ve MARPOL 73/78 gibi ana denizcilik konvansiyonlarna gemi adamlarnn
alma artlarn bnyesinde toplayan yeni ve ayn paralelde nemli 4 nc yeni bir konvansiyon
olarak MLC 2006 eklemitir.

255

ONBRNC
B L M

11.1 - TCARET GEMS SERTFKALARI ve RNEKLER

11.1.1 Giri
11.1.2.- Bir Ticaret Gemisinde Bulunmas Gereken Sertifikalar
11.1.3 Sertifikalarn braz Edildii Yerler ve Uygulamalar
11.1.5 Sertifikalara ilikin rnekler

HAZIRLAYAN
Ruhi DUMAN

256

11.1 - TCARET GEMS SERTFKALARI ve RNEKLER

11.1.1 Giri
Dnya denizlerinde tama yapan deniz ticaret filosu, belirli kurallar erevesinde tayaca yk
tayabilmesi iin sertifikalandrlarak tama yapmaktadr. Gemilerin sertifikalandrlmas, uluslararas
kurallar erevesinde belirlenen kurulular tarafndan belirli artlarda yaplmaktadr. Bunun amac,
gemide alan insanlarn can gvenliinin ve emniyetle almasn salamaktr.

Dk standartta bulunan ve deniz evresinin korunmas, mrettebatn refah konularndaki
uluslararas kabul grm konvansiyon kararlarna uymayan gemilerin yaratt haksz rekabet, deniz
gvenlii iin oluturduu riskler, standart alt alanlarn takibe alnarak iyiletirilmesine ynelik bir
uygulamadr.

Uluslararas alma rgt ILO, Uluslararas Denizcilik rgt IMO ve bu rgt bnyesinde alnan
kararlarla SOLAS 1974 ve MARPOL 73/78 Uluslararas Szlemeler dnya deniz ticaret filosunun ve
bu filoda alanlarnn standartlarnn ykseltilmesine ynelik bir almadr.

Uluslararas szlemeler gerei tanmas zorunlu sertifika ve dokmanlar bu blmde listelenmitir.
Bu uluslararas sertifika ve dokmanlara ilaveten her devlet, kendi bayran tayan gemilere ulusal
mevzuat gerei ek sertifika dzenleyebilir. T.C. Bayrakl gemilere dzenlenen Denize Elverililik
Belgesi gibi.

Konu ile ilgili uluslararas szlemeler aada sralanmaktadr:

a. Uluslararas Denizcilik rgt International Maritime Organization (IMO)
Uluslararas Denizcilik rgt International Maritime Organization (IMO) tarafndan hazrlanan 1974
Denizde Can Gvenlii Uluslararas Szlemesi Safety of Life at Sea (SOLAS 74), Deniz ticaret
filosunu ilgilendiren Taraf Devletlerin denizdeki gemilerini, mallarn ve gemideki insanlarn canlarnn
gvenliinin artrlmas konusunda bir szlemedir. Bu szleme ile deniz ticaret filosunda bulunan
gemilerin denizde emniyetli seyir, eitimli denizci ve evre kirliliinin nlenebilmesi konusunda konulan
denizcilik kurallarnn uygulanmas salanmtr.

b. Uluslararas alma rgt (International Labour Organisation) ILO,
Uluslararas alma rgt (International Labour Organisation) ILO, lkelerdeki alma yasalarnda
ve bu alana ilikin uygulamalarda standartlar gelitirmek ve ileriye gtrmek amacyla kurulan bir
kurulutur. Amac, uluslararas alma standartlarnn oluturulmas ve bu standartlarn
uygulanmasnn izlenmesi ve hayata geirilmesinde yol gsterici kararlar alarak, devletlerin deniz
ticaret filolarnda alan gemiadamlarnn alma kurallar belirlemektir. rgt, gemiadmlarnn
almalar konusunda devletleraras birok szleme hazrlayarak imzaya sunmutur.

c. MARPOL 73/78
Denizlerin Gemiler Tarafndan Kirletilmesinin nlenmesine Ait Uluslararas Szleme. MARPOL
Szlemesi; gemilerin iletiminden ya da kaza ile meydana gelebilecek deniz kirlenmesinin nlenmesi
amacna ynelik uluslararas szlemedir. Bu szleme, gemilerden oluan kirlenmeyi kapsayan
kurallardr.

Bu kurallara gre deniz ticaret filosunda alan ticaret gemilerinin denize, yke ve yola elverili
olabilmesi iin yetkili kurulular tarafndan sertifikalandrlr. Bu sertifikalar, geminin gittii lkelerde
Liman Devleti yetkilileri tarafndan istendiinde ibraz edilir.

Tahsis edildii amaca uygun olarak ina edilen ticaret gemilerinin de tama amacna ynelik ayr
sertifikalar vardr. Bu sertifikalar, zel vasfl yklerin tanmas maksadna uygunluunu ifade eden
sertifikalardr.

257

11.1.2 Bir Ticaret Gemisinde Bulunmas Gereken Sertifikalar
Bir gemi acentesi, gemi kontrolne gittiinde, geminin cins ve yapsna gre gemi kaptanndan
isteyecei sertifikalar bilmek ve istemekle, gemi kaptan da bu sertifikalar ibraz etmekle ykmldr.
Uluslararas kurallara gre bir gemide olmas gereken balca sertifikalar:
1. Certificate of Registry (Gemi Sicil Sertifikas)
2. International Tonnage Certificate (1969) (1969 Uluslararas Tonilato Sertifikas)
3. Certificate of Seaworthiness (Denize Elverililik Belgesi)
4. Cargo Ship Safety Construction Certificate (Yk Gemisi na Emniyet Sertifikas)
5. Cargo Ship Safety Equipment Certificate (Yk Gemisi Tehizat Emniyet Sertifikas)
6. Cargo Ship Safety Radio Certificate (Yk Gemisi Telsiz Emniyet Sertifikas)
7. International Load Line Certificate (l966) (Milletleraras Ykleme Snr Sertifikas)
8. Certificate of Classification (Klas Sertifikas)
9. Minimum Safe Manning Certificate. (Gemi Adam Donatmnda Asgari Personel Sertifikas)
10. Ship Sanitation Control Exemption Certificate (Gemi Salk Kontrolundan Muafiyet Sertifikas)
11. Medical Stores Certificate (la ve Tbbi Donanm Sertifikas)
12. Continuous Synopsis Record (CSR) Srekli zet Kayt Belgesi
13. International Ship Security Certificate. (Uluslararas Gemi Gvenlik Sertifikas)
14. Document of Compliance. (letme ISM Sertifikas)
15. Safety Management Certificate (Gvenli Ynetim Sertifikas)
16. International Oil Pollution Prevention Certificate.( I.O.P.P.) (Denizlerin Gemilerden
Kaynaklanan Petrol Kirliliini nlenmesine Ynelik Sertifika)
17. International Sewage Pollution Prevention Certificate ( Pis Sular ile Deniz Kirliliini nleme
Sertifikas)
18. International Air Pollution Certifikate (IAPP) Uluslararas Hava Kirliini nleme Sertifikas.
19. P&I Club (Koruma ve Tazminat Sigortas)
20. Civil Liability Certificate (CLC) (Gemi Yaktlarndan Kaynaklanan Kirlilik Sigorta Teminat
Sertifikas)
Btn bu Sertifikalar, "GEM BELGELER (Ship Certificates) olarak adlandrlmaktadr.

Yukarda belirtilen sertifikalar, ana hatlaryla gemide bulundurulan sertifikalardr. Tm sertifikalarn
asllar gemide bulundurulacaktr. Acenteler, bu sertifikalar gemi kaptanndan alrken, tarihlerinin
geerli olduuna dikkat etmek zorundadr. Bu ilem, geminin geliinde yaplmas gereken tetkiklerde
ortaya karlmaldr. Zira meydana gelen eksikliin annda geminin armatr veya iletmecisine ya da
kiracsna bildirilerek gerekli nlemlerin alnmas gerekir. Bunun aksi, geminin gecikmesine, ykleme
ve boaltmann aksamasna yol aar. Bu da acentenin baarszl demektir.

11.1.3 Sertifikalarn ibraz edildii yerler ve uygulamalar
Bir ticaret gemisinde bulundurma zorunluluu olan sertifikalar, her lkede gemiden istenen
sertifikalardr. Bu sertifikalarn tmn, liman bakan isteyebilir ve kontrol edebilir.

a. lk defa gelen gemi
Bir gemi ilk defa Trk limanlarna geliyor ise, acentesi tarafndan bu sertifikalar biti tarihleriyle birlikte
elektronik ortamda liman bakanlna bildirir. Bildirilen bu belgeler, liman bakanl tarafndan
sisteme tantlr.

b. Trk Boazlarndan ilk defa geen gemi
Trk Boazlarndan ilk defa geecek bir gemi iin geminin acentesi, International Tonnage Certificate
(1969) (1969 Uluslararas Tonilato Sertifikas) Ky Emniyeti letmesine geilerek Boaz sistemine
gemi tantlr. Acente, SP 1 formuyla birlikte P&I Club (Koruma ve Tazminat Sigortas) sertifikasn da
Boazlar Trafik Kontrolne elektronik ortamda bildirirler.

c. yapmak zere limana gelen gemi iin Liman Bakanl
Yk almak veya yk boaltmak zere Trk limanna gelecek gemi, limana gelmeden evvel liman
bakanlna elektronik ortamda:
1. Certificate of Registry (Gemi Sicil Sertifikas)
3. P&I Club (Koruma ve Tazminat Sigortas) sertifikasn)
4. CLC Sertifikas

ibraz ederek yanaaca liman iletme veya tesise Yanama Ordinosu alr.

258

d. Liman letmeleri ve Tesisleri
Yk almak veya boaltmak zere liman iletmelerine veya tesislere yanaan gemilerden:
2. International Oil Pollution Prevention Certificate. (I.O.P.P.) (Denizlerin Gemilerden Kaynaklanan
Petrol Kirliliini nlenmesine Ynelik Sertifika)
3. P&I Club (Koruma ve Tazminat Sigortas) sertifikasn)
4. CLC Sertifikas

ibraz edilir.

e. Hudut ve Sahiller Salk Tabiplii
Trk Boazlarndan geen veya ykleme/boaltma yapmak zere limanlarmza gelen gemilerden:
2. Medical Stores Certificate (la ve Tbbi Donanm Sertifikas)
3. Ship Sanitation Control Exemption Certificate (Gemi Salk Kontrolundan Muafiyet Sertifikas)

ibraz edilir.

f. Gmrk dareleri
Yk almak veya yk boaltmak zere Trk limanlarna ilk defa gelen bir gemi iin:
1. Certificate of Registry (Gemi Sicil Tasdiknamesi)

elektronik ortamda acentesi tarafndan sisteme girilir ve gemi tantldktan sonra ilem yaplr.

g. Klavuz ve Rmorkrclk letmeleri
Ykleme be boaltma yapmak zere Trk limanlarna gelerek liman iletmeleri ve tesislerine yanaan
gemiler iin,


geminin acentesi tarafndan ibraz edilir.

Ticaret gemilerinde bulunan tm sertifikalarn geminin denize, yke ve yola elverili olduunu, ehil
gemiadamlaryla sefere karldn, emniyetle iletildiini belirten sertifikalardr. Bu sertifikalarn her
birinin verilme amac vardr ve bunlar ticaret gemisi iin byk nem tar. Bunlar:

1. Gemi Sicil Sertifikas (Certificate of Register)
Uluslararas szleme kurallarna gre denizde yzen her gemi, bir liman siciline kayt
yaptrmak ve mlkiyet belgesi olan Gemi Sicil Sertifikas (Certificate of Register) alarak
gemide bulundurmak zorundadr. Bu sertifika geminin kime ait olduunu (irket veya ahs)
belirtir.

2. 1969 Uluslararas Tonilato Belgesi (International Tonnage Certificate 1969)
1969 Uluslararas Gemilerin Tonilatolarn lme Tz hkmlerine gre, bu Ticaret
Gemisinin Tonilatolar llerek; Teknenin boyu, eni, draft, ina yl, gros ve net tonilatolarn
belirten bir sertifikadr.

3. Denize Elverililik Belgesi (Certificate of Seaworthiness)
Denize Elverililik Belgesi, 4922 Sayl Kanun gereince geminin yapl, makineleri, tm
tehizat ve donanmyla denize, yke ve yola elverili olduunu belirten Trkiye Cumhuriyeti
Bayran tayan gemiler iin dzenlenen ulusal bir belgedir.

259

4. Yk Gemisi na Emniyet Sertifikas (Cargo Ship Safety Construction Certificate) SOLAS 74
1/12
Geminin yk, tanker, konteyner, vb. tama amacna ynelik gemi olarak ina edildiini,
teknenin genel donanm, makineleri, kazan vb. esas ksmlarnn yapaca seferlerin deniz
tehlikelerine kar koyabilecek durumda ina edildiini, denize, yke ve yola elverili gemi
olduunu belirleyen sertifikadr.

5. Yk Gemisi Tehizat Emniyet Belgesi (Cargo Ship Safety Equipment Certificate) SOLAS 74
1/12
1974 Uluslararas Denizde Can ve Mal Emniyeti Szlemesi kurallar gereince, ticaret
gemilerinin tahsis edildikleri ilere ve yapacaklar yolculuklara gre tekne, makine, kazan,
genel donanm, can kurtarma, yangndan korunma ve yangn sndrme vb. sair ara ve
teferruatnn kurallara uygun ve emniyetle alr durumda olduunu belirten sertifikadr.

6. Yk Gemisi Radyo Emniyet Belgesi (Cargo Ship Safety Radio Certificate) SOLAS 74 1/12
1974 Uluslararas Denizde Can ve Mal Emniyeti Szlemesi kurallarna gre gemide, telsiz
haberlemesinde kullanlan telsiz cihazlarnn (Radyo-Telefon sisteminin) bulunduunu
belirten sertifikadr.

7. 1966 Uluslararas Ykleme Snr Belgesi (International Load Line Certificate 1966)
1966 Uluslararas Ykleme Snr Szlemesi hkmlerine gre, geminin ykleyecei yklerin
snrn belirleyen ve geminin bordasna markalandn gsteren bir sertifikadr. Bu markada
belirtilen iaretler, mevsim itibariyle matematiksel olarak tespit edilmi gemiye azami
yklenecek yk belirler.

8. Klas Kuruluu Sertifikas (Certificate of Class)
1974 Uluslararas Denizde Can ve Mal Emniyeti Szlemesi, 1988 Protokol hkmlerine
gre; gemilerin inas, makine ve tehizat durumunun tatminkr ve szlemede belirtilen
kriterlere gre ve tama amacna uygun olduunu gsteren bir sertifikadr.

9. Gemi Adam Donatmnda Asgari Personel Belgesi (Minimum Safe Manning Document)
SOLAS 74 V/14.2
Denizde Can ve Mal Gvenlii Uluslararas Szlemesi 1974 hkmlerine gre, Geminin
emniyetli almas iin yetkili makamlarca tespit edilerek gemide almas gereken asgari
gemiadamnn saysn ve yeterliliini gsteren bir sertifikadr.

10. Gemi Salk Kontrol Sertifikas. (Ship Sanitation Control Exemption Certificate) IHR 2005
2005 Uluslararas Salk Tz hkmlerine gre, geminin salk kontrolnden getiine dair
sertifikadr. Bu sertifika, Uluslararas Salk Tz hkmlerine gre, her alt ayda bir Hudut
ve Sahiller Salk Tabiplii tarafndan kontrol yaplarak yenilenen bir sertifikadr.

11. la ve Tbbi Donanm Sertifikas (Medical Stores Certificate) ILO 73
Uluslararas Salk rgt kurallarna uygun olarak, gemi personelinin sal ile ilgili gemide
bulundurulmas gereken asgari tbbi cihaz ve ilalarn bulunduuna dair sertifikadr.

12. Continuous Synopsis Record (CSR) Srekli zet Kayt Belgesi) SOLAS Reg. XI 1/5
Uluslararas Denizde Can ve Mal Emniyeti Szlemesi 1974 SOLAS Blm XI-1 kural
gereince CSR belgesi, grevlilerce denetlenecek olan gemilerin bir gemiini oluturmaya
ynelik belgedir.

13. Uluslararas Gemi Gvenlik Sertifikas (International Ship Security Certificate) SOLAS ISPS
Code A/19.2
Uluslararas Gemi ve Liman Tesisleri Gvenlii (ISPS) Koduna gre gemilerin gvenli
almasyla ilgili, Taraf Devletlerin denizcilik ve uluslararas ticaret ilemlerinde gemi ve liman
tesislerinde gerekli gvenlik nlemlerinin alnmasdr. Bu, gemilerde gvenlik planlarnn
hazrlandn, irket ve gemilerde gvenlik personelinin bulundurulduunu belirten bir
sertifikadr.

260

14. letme Ynetim Uygunluk Belgesi (Ducument of Compliance) DOC ISM Code Reg.13.7
Geminin uluslararas emniyet kurallarna gre ynetildiini belirten ve yetkilendirilmi bir
kurulu tarafndan irket ynetimine verilen, ISM Kod, 13.7e gre emniyetle ynetildiini
belirten Gemi letme Uygunluk (DOC) Belgesidir.

15.Emniyetli Ynetim Sertifikas (Safety Management Certificate) ISM Code Reg 13.7
Gemilerin Uluslararas Emniyetli Ynetimi, kurallara gre geminin ve irketinin emniyetle
ynetildiine dair, Safety Management Certificate (SMC) Ynetim (letmecilik) Sertifikasdr.
ISM Koda uygunluunu belirten ve yetkilendirilmi bir kurulu tarafndan verilir.

16. Denizlerin Gemilerden Kaynaklanan Petrol Kirliliini nlenmesine Ynelik Sertifika
(International Oil Pollution Prevention Certificate ) (I.O.P.P.) MARPOL 73/78 Reg. 7.1
MARPOL 73/78 kurallarna gre, denizlerin gemilerden kaynaklanan petrol kirliliini
nlenmesine ynelik sistemin gemide bulunduuna belirten bir sertifikadr.

17. Pis Sular ile Deniz Kirliliini nleme Sertifikas (International Sewage Pollution Prevention
Certificate) MARPOL 73/78 Annex IV Reg. 5
Marpol 73/78 Kurallar gereince, gemiler tarafndan pis sular ile denizin kirletilmesini nleme
amacyla, gemide biriktirme tanknn ve sisteminin bulunduuna dair sertifikadr.

18. Uluslararas Hava Kirliini nleme Sertifikas. International Air Pollution Certifikate (IAPP)
Gemilerden kaynaklanan hava kirliliinin nlenmesine ilikin kurallar MARPOL 73/78 Ek VI de
yer almaktadr. Bu kurallar erevesinde gemilerden hava kirliliinin nlenmesine ilikin
sistemin gemide varolduunu belirten bir sertifikadr.

19. Koruma ve Tazminat Sigortas (Protection and Indemnity) P&I Kulb
Koruma ve Tazmin teminat sigortas, (Protection and Indemnity) P&I Kulb kapsam:
a. Gemiadamlarnn hastalanmas, yaralanmas veya lm,
b. Geminin kaza geirmesiyle ilgili zararlarn tazmini,
c. Klavuz ve liman iilerinin urad bedeni (cismani) zararlarn tazmini,
d. Geminin atma ve atmasndan kaynaklanan zararlarn tazmini,
e. Geminin ekme veya rmorkaj (towage) masraflar,
f. Ykn ksmen ya da tamamen ziya veya hasara uramasndan kaynaklanan zararlarn
tazmini,
g. Mterek Avarya ve kurtarma (salvage), deniz kirlilii zararlarnn ve idari para cezalarnn
tazmini,
h. Navlun, Demuraj (Srastarya) ve Savunma teminat kapsamnda; tama szlemesi veya
konimentodan kaynaklanan navlun, kira kayb ve demuraj gibi uyumazlklara kar

gemi sahibinin nc kiilere kar sorumluluklarnn sigortalanmasdr.

20. Civil Liability Certificate (CLC) (Gemi Yaktlarndan Kaynaklanan Kirlilik Sigorta Teminat
Sertifikas)
Bu sertifika, gemi yaktlarndan kaynaklanan petrol kirlilii zararnn hukuki sorumluluu ile ilgili
sigorta veya dier mali teminat karlayacak bir sigorta poliesinin varolduunu belirten bir
sertifikadr. Bu sertifika, Koruma Tazminat (P&I Kulp) Sigortasnn bir paras olduunu ve
bu sigorta poliesiyle geerlidir.

261

11.1.5 Sertifikalara likin rnekler
1. Certificate of Registry
(Gemi Sicil Sertifikas)

262

263

2. International Tonnage Certificate (1969)
(1969 Uluslararas Tonilato Sertifikas)

264

265

3. Certificate of Seaworthiness
(Denize Elverililik Belgesi)

266

267

4. Cargo Ship Safety Construction Certificate
(Yk Gemisi na Emniyet Sertifikas)

268

5. Cargo Ship Safety Equipment Certificate
(Yk Gemisi Tehizat Emniyet Sertifikas)

269

6. Cargo Ship Safety Radio Certificate
(Yk Gemisi Radyo Emniyet Belgesi)

270

7. International Load Line Certificate
(Uluslararas Ykleme Snr Belgesi)

271

272

8. Certificate of Classification
(Klas Sertifikas)

273

274

9. Minimum Safe Manning Certificate
(Gemiadam Donatmnda Asgari Emniyet Belgesi)

275

10. Ship Sanitation Control Exemption Certificate
(Gemi Salk K0ontrolnden Muafiyet Sertifikas)

276

11. Medical Stores Certificate
(la ve Tbbi Donanm Sertifikas)

277

12. Continuous Synopsis Record
(Srekli zet Kayt Belgesi)

278

13. International Ship Security Certificate
(Uluslar aras Gemi Gvenlik Sertifikas)

279

14. Document of Compliance
(letme ISM Sertifikas)

280

15. Safety Management Certificate
(Gvenli Ynetim Sertifikas)

281

16. International Oil Pollution Prevention Certificate
(Denizlerin Gemilerden Kaynaklanan Petrol Kirliliinin nlenmesine Ynelik
Sertifika

282

17. International Sewage Pollution Prevention Certificate
(PS Sular ile Deniz Kirliliini nleme Sertifikas)

283

284

18. International Air Pollution Prevention Certificate
(Uluslararas Hava Kirliliini nleme Sertifikas)

19. P&I Clup

285

(Koruma ve Tazmin Sigortas)

286

20. Civi Liability Certificate (CLC)
(Gemi Yaktlarndan Kaynaklanan Kirlilik Sigorta Teminat Sertifikas)

287

O N K N C
B L M

12.1 - DENZ TURZM
12.1.1 Kruvaziyer Turizmi

b. Kruvaziyer Gemilerin Liman lemleri
c. Bir Geminin Limana Geliinde Yaplacak
lemlerin Sralamas
d. Gemilerin Geli-Gidi Kontrol iin Gerekli Dokmanlar
e. Gemilerin Limanda Bulunduu sre iinde Yaplan ler

12.1.2 Yat Turizmi
12.1.2.1 Uygulama
12.1.2.2 Tanmlar
12.1.2.3 Yat Turizmi ile lgili Genel Kurallar
b. Yatlarn Giri lemleri
c. Giri lemlerinin Sralamas
d. Salk Kontrol
e. Pasaport Kontrol
f. Liman Bakanl
g. Gmrk Kontrol
j. Yurda Giri Yapm Olan Yatlarn Gzergah, Kaptan, Donatan
vb Deiiklii
k. Yat Kayt Belgesi (Transit Log) Geerlilik Srei
l. Trk Limanlarnda Bulunan Yabanc Bayrakl Yatlara likin
lemler
m. Yatlarn Trkiyede Kal Sreleri
n. Yabanc Bayrakl Yatlara ait Yedek Paralar ve Malzemeler
o. Yabanc Yatlarn Yakt kmalleri
p. Dier lemler
r. k lemleri / Yatlarn Yurt Dna k

HAZIRLAYAN
Ruhi DUMAN

288

12.1 DENZ TURZM

Turizm, dnya apnda ylda yaklak bir milyar insann iinde olduu faaliyetleri ieren dev bir
sektrdr. Turizm, bir lkenin tabii ve tarihi gzelliklerini grmek zere, zevk iin yaplan gezidir.
Hizmet endstrisi olarak nitelenen turizm, ulusal ve uluslararas dzeyde kazand dev boyutlarla
yatrmlar ve i hacmini gelitiren, gelir yaratan, dviz ve istihdam salayan sosyal ve kltrel hayat
etkileyen, evreyi koruyan dev bir endstridir.

Uluslararas turizm gelirleri, dnyadaki ticari ilikiler kapsamnda elde edilen mal ve hizmet gelirleri
iinde en hzl artan sektrlerden biridir. Turizmin gsterdii hzl geliim, birok lkeyi bu endstriye
yneltmitir. ou gelimekte olan lkeler iin turizm, kalknma yollarndan biri, hatta bazlarnda temel
sektr olarak grlmtr. zellikle zengin doal kaynaklara sahip olan lkeler, bu kaynaklarn ve
sosyokltrel deerlerini, lkelerin kalknmalar dorultusunda kullanarak turizm endstrilerini
gelitirmeye balamtr.

Turizm faaliyetlerine katlan milyonlarca turistin istek ve beklentilerini deerlendiren insanlar, daha
farkl ve kaliteli, organize hizmetler sunmaya altlar. Gnmzde deien sosyal ve kltrel
toplumun yaps, artan tketici istek ve arzular, gelimekte olan ulam sektr, toplumun artan satn
alma gc ve refah seviyesi nedeniyle daha ok selektif turizm anlay n plana kmaya balad.
nsanlar artk klasik turistik rnleri satn almaktan daha ok, yeni hizmet ve destinasyonlara
ynelmeye baladlar.

Turizmin ana temasn oluturan Deniz Turizmi, tm turizm trleri iinde nemli bir paya sahiptir.
Geni yelpazesi bulunan Deniz Turizmi, zengin ve eitli trleri ile insanlar etkilemektedir. Bunlarn
banda deiik yerleri grme, konfor, elence, spor, yeme-ime ve dinlenmeyi birletiren:

Kruvaziyer Turizm,
Yat Turizmi,

n planda yer almaktadr.

nsanlar tatil program iin kruvaziyer veya yat turizm rn ve hizmetleri satn aldklarnda, be yldzl
otelden daha lks ve donanml gemi ve yatta kalmakla her gn dnyann farkl bir blgesinde veya
ehrinde yaayacak, buralar gezecek, grecek ve farkl kltrleri tanyarak doal gzellikleri
inceleyecektir. Btn bunlar, bir turizm bileenidir. Kruvaziyer ve Yat Turizm talebi, dnya zerinde her
yl gittike artmakta ve bundan dolay da kendini devaml yenileyen bir turizm sektr olumasna
neden olmutur.

Turizm endstrisi, turizm amal seyahat edenler iin dorudan mal ve hizmet sunan iletmeler ile
dolayl ilikisi bulunan belirli alanlardaki iletmelerin oluturduu btnleik bir hizmet retim sektrleri
kmesidir. Bu kapsamda olmak zere ok eitli kurumlar ve iletmeler turizm endstrisi iinde yer
almaktadr. Kruvaziyer ve yat turizmi dalnda ulusal ve uluslararas kurallar uygulayarak turizm
aralarna hizmet veren Liman Acenteleri vardr. Bu acenteler, gece-gndz demeden gnn 24
saatinde hizmet verirler. Amalar mesleki bilgiye sahip, donanml ve zaman iyi kullanarak hizmet
vermektir.

Gemi ve yat acenteleri, gelien bilim ve teknoloji karsnda daha iyi hizmet verebilmesi iin bilgi
edinmesi, bilim ve teknolojiyi takip etmesiyle baarl olabilir. Zira ayn kulvarda hizmet veren ve
rekabet ortamnda alan bakalar da bulunmaktadr.

Gemi Acentelii Eitim Komisyonu, bu meslei icra eden acentelerin daha bilinli hizmet vermeleri
iin ihtiya duyduklar konular, konusunda yetkili uzmanlar aracl ile seminerler verdirmekte ve
bilgiler yaynlamaktadr. Bunlarn iinde Deniz Turizmi ad altnda Kruvaziyer Turizm ve Yat
Turizmi konular ilenerek bu konuda hizmet veren Kruvaziyer ve Yat Acenteleri iin, turizm
aralarnn limanlarmza geli ve gidilerinde nelerin yaplmas gerektii konusunu ieren Temel ve
Kalc Bilgiler iliikte sunulmutur.

289

12.1.1 KRUVAZYER TURZM

Giri
Be yldzl otelden daha zengin donanml konaklama, yeme-ime, elence, spor, al-veri imkn
sunabilen gemilerle, belirli sreler ierisinde, daha nceden planlanm limanlara ve ehirlere yaplan
gezi ve ziyaretlerdir.

Kruvaziyer turizmin amac, yolcularn sadece iki nokta arasnda tanmas olmayp, belirli bir sre
iinde, belirlenmi bir program ve rota erevesinde muhtelif limanlarn ziyareti, bu limanlarda eitli
aktivitelerin gerekletirilmesidir. Kruvaziyer turizminde 3000-4000 yolcu tayabilen her trl sosyal
etkinlii de iinde barndrabilen birer yzer tatil ky eklinde tasarlanm olduka modern gemiler
kullanlmaktadr.

Kruvaziyer turizm, turizm sektr ierisinde toplam katlan turist says bakmndan kk bir paya
sahip olsa da, gelien ve kendini her zaman yenileyen bir turizm kolu olmutur. Turizm faaliyetleri
ierisinde yer alan insanlarn ortak tutkularndan birisi de yeni yerler grme ve kefetme arzusudur.
Kruvaziyer turizmde gemi seyahatleri, insanlarn bu arzularn gerekletirmek asndan ok uygun bir
ortam oluturmaktadr. Gemi seyahatleriyle dnyann farkl ve kefedilmemi yerlerine ulamak,
ulamn rahat, konforlu bir ortamda gven iinde gerekletirilmesi, kruvaziyer turizmin sunduu en
cazip imknlardr.

Kruvaziyer turizmin esas, belirli bir sre iinde, belirli bir seyahat program olan bir gemi seyahatinden
olumaktadr. Gemi iinde turistler kendilerine sunulan, zengin bir hizmet karmasndan yararlanrlar.
Bunlar konaklama, yeme-ime, elence, spor, alveri, salk ve terapi gibi hizmetleri kapsar.
Kruvaziyer gezilerinin gemi seyir program ise, nceden belirlenen limanlarn ziyaretidir. Liman
ziyaretleri esnasnda yararlanlacak hizmetler, bir paket program biiminde, genellikle seyahat
acenteleri tarafndan nceden satn alnr.

Kruvaziyer turizm, bir gemi seyahati olsa da, seyahat srasnda ziyaret edilecek liman kentleri ve
kentlerin erevesinde paket turlar vardr ve bu turlar satn alnr. Bu da kruvaziyer turizm sektrn
cazip klan nemli bir unsurdur. Bundan dolay, kruvaziyer turistik rn, gemi iindeki aktiviteler ile
liman kentlerinde istee bal olarak katlnan gemi d aktiviteler olmak zere iki hizmet grubuna
ayrlr.

Kruvaziyer turizmin gelimesi ve talep grmesinin en nemli nedenlerinden birisi de doal ve kltrel
zenginliklerin var olduu yerlere dzenlenen turlardr. Dnya Kruvaziyer Turizminde bir numaral
gidilmesi arzu edilen yer Karayipler blgesidir. Bu blgenin, bu kadar talep grmesinin nedenlerinden
biri, evre ve doal gzellikleridir. Kruvaziyer seyahatlere katlmak isteyen turistlerin, genelde tercih
sralamas yaparlarken, doal gzellii bozulmam, tesislemenin ayn zamanda evre ile uyum
salam, zengin kltrel varlklarn bulunduu blgeleri ilk sralara koyduklarn gzlenmektedir.

Trkiyenin bulunduu blge bu adan ok zengindir. Akdeniz, Karadeniz ve Ege Blgesinin doal ve
kltrel varlklar, bu talebe ynelik iyi birer kaynak durumundadr. zellikle Akdeniz Blgesi tarih,
doa ve gneiyle ideal bir kruvaziyer turizm blgesidir.

Kruvaziyer turizmin temelinde deniz ve gemi seyahati vardr. Bu seyahat, gemide sunulan her trl
hizmet ve liman ziyaretlerinden oluan bir turistik rn olarak kruvaziyer turizm hizmetidir. Belirli
sayda limanlar arasnda ve belirli srede srecek olan seyahatin ncesinde ve sonrasnda,
katlmclarn ulam ve konaklamas, turistik rnn dier bileenleridir.

Yabanc limanlardan Trk limanlarna gelen Trk ve yabanc bayrakl kruvaziyer gemilerinin limana
gelilerinden gidilerine kadar, gemi acenteleri tarafndan ulusal ve uluslararas kurallar erevesinde
birok ilemler gerekletirilir.

irketlerin kruvaziyer gemilere acentelik hizmeti verebilmeleri iin ncelikle Ulatrma, Denizcilik ve
Haberleme Bakanl, Deniz ve sular Dzenleme Genel Mdrlnden Gemi Acentelii Yetki
Belgesi almak zorundadr. Bu Yetki Belgesine haiz kurulularn, aada belirtilen kurumlardan
gerekli izin ve ifreleri almalar gerekmektedir.

290

Emniyet Mdrl, Deniz Liman ube Mdrlne dileke, (elden verilir)
Geminin yanaaca liman iletmesi Mdrlne dileke (elden verilir)
T.C. Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanlnn ilgili liman bakanlna,
Hudut ve Sahiller Salk Denetleme Tabipliine,
T. C. Gmrkler Ba Mdrl, Gmrk Muhafaza Mdrlne,

Gemilerin limanlara gelilerinden en az 24 saat nce elektronik ortamda mracaat edilerek bilgi verilir.
Zamannda yaplmayan mracaatlara cezai meyyide uygulanr.

b. Kruvaziyer gemilerinin liman ilemleri
Kruvaziyer gemilerin lkeye ve limana giri ilemleri yaplmadan rhtm, iskele veya platform gibi
yerlere yanama, dorudan demir zerinde yk-yolcu indirme-bindirme veya dier ilemlerini
yapamazlar. Gemi kaptanlar, ulusal ve uluslararas kurallar gerei gemi limana gelmeden nce:
Geli zamann,
Geminin urad son 10 liman,
Geminin iinde olduu gvenlik uygulamasn ve bir talebi varsa bunu

acentesine bildirir.

Gemi acenteleri bu bilgiye dayanarak gerekli kurumlara bavururlar, geminin geli bildirimini ve
hazrlklarn yaparlar. Gemiler rhtm, iskele veya platforma yanatktan hemen sonra, gemiye gelen
grevliler ve gemi acentesi aracl ile geminin kontrol ilemleri yaplr.

c. Bir geminin limana geliinde yaplacak ilemlerin sralamas:

Salk ilemleri,
Pasaport polisi ilemleri,
Gmrk ilemleri,
Liman bakanl ilemleri,

Salk lemleri
Gemilerin lkeye geliinde 2548 sayl Gemi Salk Resmi Kanunu ve buna bal Uygulama
Ynetmelii ile Dnya Salk Tz hkmlerine gre ilemler yaplr. Yabanc limanlardan gelen
Trk ve yabanc bayrakl gemilere yaplan salk ilemlerinin amac, insanlk iin tehlikeli olan bulac
hastalklarn, denizar yolculuk yapan kiiler ve hayvanlar aracl ile baka lkelere bulamasnn
nlenmesidir.

lkemizde yaplan salk ilemlerinde yetki ve sorumluluk, Hudut ve Sahiller Salk Genel Mdrl
ve bu kurulua bal Hudut ve Sahiller Salk Denetleme Merkezi Tabipliidir.

Bir geminin yabanc lke limanndan geli ncesi, gemi kaptan elektronik mesajla dorudan
yanaaca o limann ilgili salk kuruluuna bir salk beyan geer.

Hudut ve Sahiller Salk Denetleme Merkezi sisteminde Health Clearance istenen gemi gerekirse
rhtma dahi alnmaz, demirde kontrol edilir ve salk problemi giderilinceye kadar gemi karantinaya
alnr.

Hudut ve Sahiller Salk Denetleme Merkezi sisteminde (Free Pratique) istenen gemiye yetkili salk
kuruluundan grevli olarak bir doktor gelir ve gerekli kontrollerini yapar. Limana gelen geminin salk
kontrol ulusal ve uluslararas kurallar erevesinde kontrol edilir. Bu erevede zellikle revirin, ila
ve tbbi malzemenin mevcudiyeti, geerlii ve muhafaza artlar denetlenir. Bu nedenle birok gemi
limana girdikten sonra dorudan Free Pratique formu ile salk beyann rhtmda yapmakta ve
doktor da rhtmda gemiye gelmektedir.

Pasaport Polis lemleri
Gemilerdeki Pasaport Polis ilemlerinin amac; lkeye gemiler aracl ile kaak insan giri knn
engellenmesidir. Bu ilemler yurt dnda gmen (Immigration) polisi tarafndan yrtlr. Kruvaziyer
gemilerle yurtdndan gelen veya bu gemilerle yurtd seyahati yapacak turistlerin ve gemi
personelinin giri-k ilemleri, 5682 sayl Pasaport Kanunu ve bu Kanunun Uygulama Ynetmelii
hkmlerine gre yaplmaktadr. Genelde gemilerin limana gelmesiyle hemen gemiye gelen bu
grevliler, gemideki kiileri (gerekirse) ararak, gemi yetkilisinin verdii liste ve pasaportlarndan

291

lkeye giri/k, uluslararas ikili anlamalar gerei (muafiyetlerini veya vize bandrollerini) kontrol
ederek mhr vururlar. Bunun iin grevli pasaport polisine, personel ve yolcu listesi ile birlikte
pasaportlar da verilir.

lkemizde konaklamak zere gelen yolcu pasaportlarnn biti tarihleri, pasaport kanununa gre bir
aydan fazla olmak zorundadr.
Transit yolcu ve tayfalar, gemide kullandklar kimlik kartlar ile (stanbul liman iin) ehre giri
yaparlar. Baz limanlarda bu ilem landing card kullanlmak suretiyle yaplmaktadr.

Gemiden ayrlacak yolcu ve tayfalar, acente personelinin nezaretinde pasaport polisi ile koordineli
olarak yurda giri ilemlerini yaptrrlar. Ayn ekilde gemiye katlacak olan yolcu ve tayfalar iin de
acente personeli yardm ile pasaport ilemleri yaptrlr.

Gmrk ve Muhafaza lemleri
Gmrk ile ilgili ilemlerin amac lkenin vergi kayplarnn nlenmesi ve yasak mal girilerinin
engellenmesidir. 4458 sayl Gmrk Kanunu ve bu kanuna bal Gmrk Ynetmelii hkmleri
gereince, kruvaziyer gemilerin Trk limanlarna giri ve k kontrolleri yaplmaktadr. Gemilerle ilgili
gmrk ilemlerini ikiye ayrabiliriz:
Gmrk ilemleri,
Gmrk Muhafaza ilemleri.
Gmrk tekilat gemiyle yurt dndan gelen veya yurt dna gidecek ykle ilgili gmrk ilemlerini
yapar.
Gmrk Muhafaza, gemilerin geli-gidi kontroln, gmrkl saha olarak belirtilen saha iinde yolcu
beraberinde yurtdndan getirilen eyalarn muhafazasn, kontroln ve aramasn yapar.

Liman Bakanl
Trkiye limanlarna gelen ve limandan ayrlan tm gemilere, 618 sayl Limanlar Kanunu hkmlerine
gre ilem yaplr. Gemilerin demirleme, rhtma yanama, yk ve yolcu boaltp ykleme gibi
ilemlerde tm ulusal mevzuata uymaya mecburdurlar. Bakanlk bu kanunun uygulama ve
sorumluluunu liman bakanlklarna vermitir. Liman hudutlar iinde gemilerin her hareketi, liman
bakanlklar tarafndan yrtlr.

Gemilerin limana gelilerinden 24 saat nce acentesi tarafndan limana demirleme, yanaaca rhtm
ve iskelelere yanama ordinosu alnmas gerekmektedir.

Liman bakanl bu kanuna gre sahip olduu yetkilere dayanarak limanlara yanaan ve ayrlan tm
gemileri denetler. Uygun olmayanlara yanama, yk ve yolcu ilemi yapma izni vermez, limandan
ayrlmak isteyenlere gerekli evrak gemi ve acentesi tarafndan tamamlanncaya kadar Yola elverililik
belgesi vermez.

d. Gemilerin geli gidi kontrol iin gerekli dokmanlar
Yukarda belirtilen resmi kurumlara verilmek zere gemi yetkili personeli tarafndan hazrlanan balca
dokmanlar:
1. Yolcu Listesi,
2. Tayfa listesi,
3. Gemiden ayrlan yolcu listesi,
4. Gemiden ayrlan tayfa listesi,
5. Gemiye katlan yolcu listesi,
6. Gemiye katlan tayfa listesi,
7. Ships Stores list, (Gemi levazm listesi)
10.Gemi sertifikalarnn kopyalar,
11. Ballast Report,
12. p belgesi,
13. Son 10 urak limann gsterir belge,
ilgili kurumlara geli ve gidi kontrolnde verilir.

Geli kontrol yaplan geminin limanda kald sre iinde varsa kumanya, tatl su vs. talepleri
acentesi araclyla ilgili ikmalciler ve liman iletmesi ile koordineli yaplr.

292

e. Gemilerin limanda bulunduu sre iinde yaplan iler:
a. Valizler
Gemiden ayrlacak yolcularn valizleri yolcular gemiden ayrlmadan nce, acente personeli
nezaretinde terminal iine k saatlerine gre nceden gemi tarafndan hazrlanan program dhilinde
dizilir. Buradaki ama, gemiden ayrlacak olan yolcunun, valizine en ksa surede ulaarak liman terk
etmesidir.

Gemiye katlacak yolcularn valizleri, terminale geliinde x-ray kontrolnden getikten sonra gemi
yetkililerine teslim edilir.

Varsa kayp valizlerin akbeti, ilgili havalimanlarndan aratrlarak gemiye zamannda teslim edilmesi
iin gerekli giriimlerde bulunulur. Zamannda gemiye yetiemeyen valizler bir sonraki limana
ynlendirilir.

b. Gemi Aksam
Armatrler tarafndan gemiye gnderilen veya gemiden armatre gnderilecek gemi aksam, acenteler
tarafndan gerekli evrakn teminini mteakip acentenin yetkilendirdii gmrk maviri vastasyla
gmrk mevzuatna gre gerekli ilemler yapldktan sonra gemiye verilir veya gnderilir. Ayrca
gemiye verilecek olan kumanya ve malzeme ihtiyalar da ayn prosedr dahilinde takip edilir.

c. Yakt kmali
Armatr ile gerekli tm anlamalar tamamlandktan sonra, yakt firmalar geminin geli detaylarn ve
yakt ikmalinin zamann acenteler vastas ile koordineli yapmak zorundadr.

d. Atk Alm
Gemi kaptan, gemi limana geliinden nce acentesine, limanda boaltaca atk (kat sv) miktarn
belirterek boaltma talebi yapar. Acente, gemiden gelen talebe gre limann bal bulunduu atk
iletmesine mracaatta bulunur. Geminin limana yanamasn mteakip gerekli atk verme ilemi
yaplr.

e. Tayfa Deiimi Transfer
Armatr tarafndan gemide kontratlarn tamamlayan veya salk nedeni ile gemiden ayrlacak veya
gemiye katlacak olan gemi personelinin gerekli konaklama ve transfer ilemleri, acente tarafndan
organize edilir.

f. Su Talebi
Gemi kaptan geminin geliinden nce ihtiya duyduu su miktarn acenteye bildirir. Acente personeli
istenen su miktarn liman iletmesine veya ikmalciye, geminin geliini ve su istek zamann bildirir.
Buna gre geminin su ihtiyac karlanm olur.

Yukarda belirtilen ilemlerin yaplmasnda gerekli resmi kurululara, acentenin zamannda yazl
beyanda bulunmas gerekmektedir. Ayrca alnan tm hizmetler iin geminin tonajna gre ilgili
kurumlara rsum ve harlar denir.

Geminin kalk
Geminin kalk ilemlerini yapabilmek iin:
1. ncelikle liman harcnn yatrlmas gerekir. lgili mevzuat hkmleri gereince liman harcn
bankaya yatrdktan sonra Liman bakanlnn internet sitesine gemi evraknn detaylar ve gemi
adamlarnn yeterlilikleri girilir.
2. Orijinal gemi sertifikalar ve gemi adamlar yeterlilikleri ile Liman Bakanlna mracaat edilerek
yola elverililik belgesi alnr.
3. Alnan Yola Elverililik Belgesi (YEB) ile Hudut ve Sahiller Salk Denetleme Tabipliine mracaat
edilerek, ilgili evrak beyanndan sonra gemi gidi pratikas alnr.
4. Geminin kalkna dair tm k dokmanlar hazr olduktan sonra Gmrk Muhafaza Memuru,
Pasaport Polisi ve acente yetkilisi gemiye giderek gemi tarafndan hazrlanan ve yukarda aklanan
dokmanlar grldkten sonra geminin kalk kontrol yaplr.

293

12.1.2 YAT TURZM
lkemizin bulunduu corafi konumu, doas ve iklimi, baka sektrlerde olduu gibi deniz turizmi
alannda uluslararas pazarlardaki nem ve ekiciliini artrmtr. Son yllarda nemi hzla artan deniz
turizmi, zellikle turizm endstrisi iin temel bir faktr, dnya lkeleri iin bir cazibe merkezi olmutur.
Denize dnk bir elence ve dinlenme endstrisi olan deniz turizmi, turizm aktiviteleri ierisinde hzl
gelime gstermitir. Youn kent yaamnn getirdii baskyla, insanlarn deniz ve doa zlemlerinin
giderek artmas, aktif uralarda bulunma istei, standart yaama olan tepkisi, ekonomik refah
dzeyinin ykselmesi ve teknolojik gelimeler, yatlk ve ona bal olarak da yat liman (marina)
endstrisini hzla gelitirmitir.

Dnyada olduu gibi lkemizde de byme ve gelime gsteren deniz turizminin ana unsuru olan
yatlk ve buna bal olarak gelien yat liman iletmeciliine (marinaclk) Trkiye penceresinden
bakldnda; byk avantaja sahip olduu grlmektedir. Bu avantajlar:
Trkiye kylarnn iklimsel zellikleri, temiz bir deniz, tarihi ve doal zenginliklerin yabanclar
ekmesi,
Yat inaat ile yatlarn bakm ve onarmnda sektrn geleneksel ustalk ile teknolojiyi
birletirmedeki baars, yat limanlarnda yat ve yatlara sunulan hizmetlerin eitlilii ve
kalitesi, yabanclar tarafndan kabul grmesi ve tercih edilmesidir.

lkemizin corafi konumu ve zellikleri, kylarmzdaki yat turizmiyle nemli deerler kazanmaktadr.
Bu deerler iktisadi, sosyal ve kltrel hayatmz glendiren, faaliyetlerini eitlendiren, iktisadi
kalknmamza hareketlilik getiren ve ivme kazandran bir sektrn olumu olmasdr.

Trkiye sahillerinin doal dokusu, yat turizmi iin ok uygun artlar iermektedir. Bu artlar, sahil
eridinde yelkenle seyir olana salayan lml rzgrlardan, korunakl doal koylarndan, koylarn
skl nedeniyle limanlar arasndaki seyir mesafelerinin ksalndan ve mevsimin uzunluundan
nemli avantajlar elde etmektedir. Bundan dolay yatlk ve yat turizmi hzl bir gelime sergilemitir.
Katma deeri yksek turizm aktivitelerinden olan yat turizmi, kylarmzda yat limanlarnn ve
kapasitelerinin artrlmas, taleplerin karlanmas konusuna da ncelik verilmitir.

Yat turizmi, Trkiyede deniz turizmi iinde yaratt turistik ve ekonomik sonular itibariyle, kapsaml
bir turizm rn durumuna gelmitir. Akdeniz, Ege ve Marmara blgelerinde yer alan yat ve
marinalarmz, son yllarda hissedilir bir gelime gstermitir. Bu gelimeden dolay, bir hizmet sektr
olan Yat Acentelii nem kazanmtr. Bu alanda faaliyet gsteren Yat Acentelerinin uymas gereken
kurallarn belirlenmesi ve bilgilendirilmesiyle yat turizmi sektrnn uluslararas alanda kalitesinin
ykseltilmesi amalanmaktr.

12.1.2.1 Uygulama
Yat turizminin uygulamasn salayan kurumlar:
Kltr ve Turizm Bakanl,
Salk Bakanl,
ileri Bakanl,
Gmrk ve Ticaret Bakanl,
Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanl,
tarafndan mtereken karlan mevzuat hkmlerince yrtlen bir turizmdir.

12.1.2.2 Tanmlar
Turizm ile ilgili Trkiyeye belirli bir ama iin gelen yatlarn girilerinde, marinalarda ve seferlerinde
ska kullanlan ve karlalan tanmlar vardr. Bu tanmlarn her biri belirli bir kural ierir. Bunlar:

1. Turizm letmeleri
Trk ve yabanc uyruklu, gerek veya tzel kiilerce birlikte veya ayr ayr gerekletirilen ve turizm
sektrnde faaliyet gsteren ticari iletmeleri,

2. Turizm letmesi Belgesi
Turizm sektrnde faaliyet gsteren turizm iletmelerine Kltr ve Turizm Bakanl tarafndan verilen
belgeyi,

294

3. Belgeli Turizm Yatrm letmeleri
Kltr ve Turizm Bakanl tarafndan turizm yatrm belgesi veya turizm iletmesi belgesi verilmi
deniz turizmi tesisleri veya aralarn,

4. Deniz turizmi tesisleri
Mnhasran deniz turizmi aralarna gvenli balama, karaya ekme, bakm, onarm ve sosyal
hizmetlerden birkan veya tamamn sunan turizm tesislerini,

5. Deniz turizmi aralar
Deniz turizmi hizmetinde kullanlan gezi, spor, elence amal, denize elverililik belgesine sahip,
gerek ve tzel kiilere ait zel ve ticari yatlar, kruvaziyer gemileri, gnbirlik gezi teknelerini, yzer
otel ve lokanta, su stnde veya su altnda hareket etme kabiliyetine sahip aralar ile dier deniz
turizmi aralarn,

6. Seyir zin Belgesi /Yat Kayt Belgesi (Transit Log)
Trk Bayrakl deniz turizmi aralar ile yabanc limanlardan gelerek Trkiyede gezi, spor, elence
amal veya klamak zere gelen yabanc bayrakl deniz aralarnn vardklar ilk Trk limannda
aracn personeli, yolcusu ve seferiyle ilgili beyann yer ald bilgiyi ieren, liman bakanlklar
tarafndan yapacaklar yolculua izin verildiini gsteren, liman k belgesi yerine de geen belgeyi,

7. Dalabilir deniz arac
nsan tayan, fiziksel olarak su altnda ve su stnde seyir esnasnda bir destee bal olmadan
hareket edebilen veya her durumda su st destei ile su altnda alan deniz aracn,

8. Gnbirlik gezi teknesi
Gezi, spor, elence ve turizm amac ile limandan ald yolcuyu ayn gn ayn limanda indiren Denize
Elverililik Belgesine sahip tekneleri,

9. Yat
Kamaras, tuvaleti, lavabosu ve mutfa olan, ticar veya zel olarak gezi, spor ve elence amacyla
kullanlan, yk, yolcu ve balk gemisi niteliinde olmayan, tad yat says onikiyi, veya yolcu
says otuzalty gemeyen, tonilato belgesinde zel yat veya ticari yat olduu belirtilen deniz
aralarn,

10. Yat
Mrettebat ve dier hizmet personeli dnda gezi, spor, elence amacyla yatta bulunan kiileri,

11. Yolcu
Ticari olarak kullanlan bir deniz turizmi aracnda, gemi adam ve grevli dier personel ile sahibi,
iletmecisi veya bunlarn temsilcileri dnda gezi, elence ve spor hizmetlerini belli bir cret
karlnda alan kiileri,

ifade eder.

12.1.2.3 Yat Turizmi ile ilgili genel kurallar
Yabanc limanlardan Trk limanlarna gelen Trk ve yabanc bayrakl yatlarn limanlarmza
gelilerinden gidilerine kadar, yat acenteleri tarafndan ulusal ve uluslararas kurallar erevesinde
ilemleri gerekletirilir.

Yatlara acentelik hizmeti verebilmeleri iin ncelikle Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanl,
Deniz ve sular Genel Mdrlnden Gemi Acentelii Yetki Belgesi almak zorundadr. Bu Yetki
Belgesine haiz kurulularn, aada belirtilen kurumlardan yatlarn geli-gidi ve seyirle ilgili izin ve
ifrelerini almalar gerekmektedir. Bu kurumlar:

Emniyet Mdrl, Deniz Liman ube Mdrl
Yat Liman (Marina) letmesi Mdrl
Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Bakanlnn ilgili liman bakanl,
Hudut ve Sahiller Salk Denetleme Tabiplii,
Gmrk ve Ticaret Blge Mdrl, Gmrk Muhafaza Mdrl,

295

Yatlarn limanlara gelilerinden nce yazl dileke veya elektronik ortamda mracaat edilerek yatla
ilgili bilgi verilir.

b. Yatlarn giri ilemleri
Yatlarn lkeye ve limana giri ilemleri iin;

Deniz Ticaret Odas,
Liman Bakanl,
Hudut ve Sahiller Salk Denetleme Tabiplii,
Emniyet Mdrl Pasaport Polisi,
Gmrk Muhafaza Mdrl,
ilgili birimlerinde mracaat yaplr.

c. Giri ileminin sralamas:
1. Yat Trk limanna gelmeden evvel, yatn zelliine gre Deniz Ticaret Odasndan Yat Kayt
Belgesi Transit Log alnr.
2. Elektronik ortamda Liman Bakanlna Yat Kayt Belgesi mracaat yaplr ve yatn bilgileri girilir.
3. Salk, Pasaport Polisi ve Gmrk Muhafaza kontrol ve giri ilemleri yaplr.
4. Giri kontrolnden sonra liman bakanlndan Yat Kayt Belgesi onaylatlr.

d. Salk kontrol
Yurt dndan Trk limanlarna giri yapan deniz turizmi aralarnn, Hudut ve Sahiller Salk Tabipleri
tarafndan 2548 Sayl Gemi Salk Resmi Kanunu ve buna bal uygulama Ynetmelii ile Dnya
Salk Tz hkmleri gereince, giri hudut kaplarnda kontrol yaplr ve Yat Kayt Belgesi
imzalanr. Yatlara, yabanc bir limana uramadklar ve Trkiyede kaldklar srece vize uygulanmaz.
Ancak lm ve bulac hastalk halinin, en yakn liman bakanlna veya en yakn mlki idare
amirliine bildirilmesi zorunludur.

e. Pasaport kontrol
Trk ve yabanc bayrakl zel veya ticar deniz turizmi aralarnn Trkiyeye giri ve k ilemleri
deniz hudut kaplarnda 5682 Sayl Pasaport Kanunu ve bu kanunun uygulama Ynetmelii hkmleri
gereince kontrol yaplr. Yaplan bu kontrol sonucu, yatta bulunan kiilerin girileri yaplr ve Yat
Kayt Belgesi imzalanr. Deniz turizmi aralar iin yaplan bu ilemler, sonradan urayacaklar Trk
limanlar ve klama yaptklar alanlarda da geerlidir.

f. Liman Bakanl
Trkiyeye giri ilemini tamamlam Trk ve yabanc bayrakl deniz turizmi aralarnn, Trk
limanlarnda seyri, 618 sayl Limanlar Kanunu, 2634 Sayl Turizmi Tevik Kanunu ve bu kanunun
uygulama Ynetmelii hkmleri gereince yat sahibi veya kaptan tarafndan doldurularak imzalanan
Yat Kayt Belgesi liman bakanlklarndan onaylandktan sonra mmkn olmakta ve bu ilemlerden
sonta karasularmzda serbeste dolaabilirler.

Yabanc bayrakl veya yabanclarn kullandklar deniz turizmi aralar, ilgili bakanlka tespit ve ilan
edilen seyir haritalarna gre ky ve koylara gezi amacyla yanaabilir ve demirleyebilirler.

Trk ve yabanc bayrakl deniz turizmi aralarnn Trkiyeye giri ve k ilemleri ile Trk limanlar
arasnda yapacaklar seferler ve klama ilemleri, ilgili idarelerince dzenlenecek belge zerinde
yaplr.

g. Gmrk Kontrol
Trk ve yabanc bayrakl deniz turizm aralarnn gmrk giri kontrolleri, 4458 Sayl Gmrk Kanunu,
Gmrk Ynetmelii ve bu kanuna dayanarak karlan Gmrkler Genel Teblii (Gmrk lemleri)
Seri No. 9 Teblii hkmleri gereince yaplmaktadr. Yatn giri kontroln yapan Gmrk Muhafaza
kontrol memuru, Yat Kayt Belgesi zerinde kendilerine ayrlm blm imzalar.

Yat Kayt Belgesi ile seyir yapan tm deniz turizm aralar, Gmrk Muhafaza idaresinin bilgisi ile
hareket ederler.

296

Trk ve yabanc bayrakl yatlara, gezi, spor, elence veya klama nedeniyle Trkiye sahillerinde
bulunan yat limanlar (marinalar) ve turizm tesislerine gelen yatlara, ulusal ve uluslararas kurallar
gerei Yat Acentelerinin yapaca ve yaplmas gereken ilemler vardr. Bu ilemler, zamannda ve
srasyla kurallara gre yaplmaldr.

Ulusal ve uluslararas kurallara gre yatlar iki snfa ayrlmtr. Bunlar, zel ve Ticari olarak
snflandrlm ve mevzuatmzda yer almtr. Ancak, lke bayran tayan yatlara baz zellikler
getirilmi olup bu snflamaya ayrca bayrak da eklenmitir. Bu suretle yatlarn snflandrmas
aadaki ekilde olmutur:

Trk Bayrakl zel Yat,
Trk Bayrakl Ticari Yat,
Yabanc Bayrakl zel Yat,
Yabanc Bayrakl Ticari Yat

Gezi, spor, elence ve klama amacyla Trk limanlarna gelen Trk ve yabanc bayrakl yatlarn,
limana gelmeden evvel yat sahibi veya kaptanndan;

Tescil Belgesi Certificate of Register (Mlkiyet Belgesi)
Varsa Tonilato Belgesi,
Kaptan Yetki Belgesi, (tekne sahibi tarafndan verilen)
Sigorta Poliesi,
Demirba eya listesi,
Giri ve k ilemlerinin yrtlmesiyle ilgili yetki belgesi/vekletname,
istenir.

Yatn 1. maddedeki zelliine gre, Deniz Ticaret Odasndan (Transit Log) Yat Kayt Belgesi alnr.
Yatn gelecei tarihe gre http://atlantis.udhb.gov.tr/giris.net adresine giri yaplarak yat bilgileri istenir.
Eer yat Trk limanna ilk defa geliyor ve de sistemde kayd yoksa Certificate of Register liman
bakanlna ibraz edilerek kayt alr. nternet sisteminde yat bilgilerine ulaldnda, ilemler iin
Deniz Ticaret Odasndan alnan Yat Kayt Belgesi sisteme girilir. Sisteme girilen Yat Kayt Belgesinde
Y1 stunu arlr. stenilen bilgiler eksiksiz doldurularak liman bakanlnn onayna sunulur. Girilen
bilgiler dorultusunda Y1 nshas ekrana arlarak Yat Kayt Belgesi zerine IKTI alnr.

Yat limanmza geldiinde srasyla; Hudut ve Sahiller Salk Denetleme memuru, Emniyet Deniz
Liman ube Mdrl Pasaport Polis Memuru ve Gmrk Muhafaza memuru nezaretinde tekneye
gidilerek ncelikle beyan niteliini tayan Yat Kayt Belgesi tekne kaptanna imzalatlr.

Kontrol iin tekneye gelen her kurum memuru, kendilerine den evrakn tetkikinden sonra
teknenin ve mrettebatn yurda giri ilemlerini yaptktan sonra Yat Kayt Belgesi zerinde her kurum
ayrlm bulunan yerleri imzalayarak kendilerine ait nshalar alrlar ve teknenin geli kontrol yaplm
olur.

Yatn geli kontrol tamamlandktan sonra, liman bakanl sisteme girilmi olan Yat Kayt Belgesi Y1
nshasn onaylar ve belge zerinde de onay verir. Bylece teknenin Trkiyeye giri ilemleri
tamamlanm olur.

j. Yurda giri yapm olan yatlarn gzergh, kaptan, donatan vb. deiiklii
Yurda giri yapan yatlarn, Trkiye limanlarnda bulunduu sre ierisinde gzergh, kaptan,
mrettebat ve donatan gibi deiiklikleri, Yat Kayt Belgesinde bulunan D1, D2 ve D3 nshalarna
sisteme girilerek kaydedilir ve ilgili liman bakanl, Sahil Shhiye ve Gmrk Muhafaza kurulularna
onaylatlr.

k. Yat Kayt Belgesi (Transit Log) geerlilik sresi
Yurda giri yaparak Yat Kayt Belgesi alm fakat bir yl gemesine ramen yurtdna k yapmam
olan teknelerin Yat Kayt Belgesi alnd tarihten itibaren bir yl doldurduunda sresi biter. Bu
durumda teknede bulunan Yat Kayt Belgesi Y2 nshas ile sistemden, Liman Bakanl ve Gmrk

297

Muhafaza idaresinde kapatlr. Yeni alnan Yat Kayt Belgesi sisteme girilerek yine liman bakanl ve
Gmrk Muhafazadan onay alnr.

l. Trk limanlarnda bulunan yabanc Bayrakl yatlara ilikin ilemler
Trkiye limanlarna gelen veya bu limanlardan ayrlan yabanc bayrakl deniz turizm aralarnn
ilemleri, Yat Kayt Belgesi ile yrtlr.
a. Belge, yatn ilk Trk limanna geldiinde kaptan veya donatan tarafndan eksiksiz olarak
doldurularak imzalanan ve belgenin n yznde yer alan ilgili kamu kurumlar tarafndan onay yapan
kiilerin ismini ierir ekilde imzalanr ve mhrlenir. Bu belge, ilgili kurumlarn yapt kontrollerde
gsterilecek belgedir.
b. Yatlarn limanlara giri ve knn takibi, Yat Kayt Belgesi zerinden Gmrk Muhafaza
idareleri tarafndan yaplr.
c. Haklarnda yaplm bir ihbar olmadka, yatlarda arama yaplmaz.
d. Yatta bulunan eyann kontrol Yat Kayt Belgesi ekinde bulunan demirba eya listesine
gre yaplr.
e. Yabanc bayrakl yatlar, i akdi yaplmak kaydyla Trk gemi adam altrabilir.
f. Yabanc bayrakl zel yatn hissedarlarndan birinin Trk olmas halinde yat sahibinden ve
yat sahibinin ailesinden yurtd ikametgah aranmaz.

m. Yatlarn Trkiyede kal sreleri
Yabanc bayrakl deniz turizmi aralar, gezi, bakm, onarm, kzaklanma veya klamak amacyla
sadece Turizm Bakanl'ndan belgeli yat limanlar ile yat ekek yerlerine braklabilirler. Turizm
Bakanl'ndan belgeli olmayan ahs, kurum veya kurululara ait yerlere aralarn brakamazlar.

Yabanc bayrakl yatlarn, yat liman veya yat ekek yerine braklmak istemeleri halinde yetkili yat
liman iletmesi, yat tarafndan beyan edilen Yat Kayt Belgesi ekinde yazl demirba eya listesini
kontrol ederek bu yat, yat liman iletmesinin sorumluluu altna alr. Yetkili iletme, Gmrk
Muhafaza idaresine yatn ve demirbalarnn kendi sorumluluu altnda olduunu yaz ile bildirir.

Trk ve yabanc bayrakl deniz turizm aralar Trkiyede be yl kalabilirler. Bu sre, sebep
gsterilmek kaydyla Kltr ve Turizm Bakanlnca be yl daha uzatlabilir.

Trk ve yabanc yatlar, gezi, spor ve elence amacyla kullanlmak zere Trk ve yabanc uyruklu
kiilere kiraya verilebilir. Bu ekilde kiralanan yatlarn kiraclar tarafndan ticar amala kullanamazlar.
Bu turizm aralarnn gezi, spor ve elence amacyla kullanlmas yolcu tamaclndan saylmaz.

n. Yabanc Bayrakl Yatlara Ait Yedek Paralar ve Malzemeler
Yabanc bayrakl yatlarn bakm ve onarm iin gerekli yedek paralarnn ithalat, 4458 sayl Gmrk
Kanunu ve Gmrk Ynetmeliinin geici ithalat rejimi hkmlerine gre yrtlr. Yatlara yaplan
bakm ve onarm ilemleri gmrk idaresinin gzetim ve denetiminde yaplr.

Yabanc bayrakl yatlarn yedek paralar ile dier malzemeleri yatn Trkiye'de kal sresini
dzenleyen 2634 sayl Turizmi Tevik Kanunu'nun 29 uncu maddesinde belirtilen sre kadar kalabilir.

o. Yabanc yatlarn yakt ikmalleri
Yabanc teknelerin yakt ikmalleri, yat liman ve tesislerinde bulunan yakt tedarikileri tarafndan
gmrk muhafaza nezaretinde yaplr.

Trk Bayrakl zel Yatlar, bir limandan dier limana yapaca seyir iin liman bakanlklarndan zel
Yat Kayt Belgesi alarak gidebilirler.

Bu yatlarn yurtdndaki bir limana k yapmas ve geri dnmesi halinde, Pasaport Kanunu, Gmrk
Kanunu, Sahil Salk Kurallar ve dier mevzuat uyarnca k-giri ilemleri uygulanr. Yurda
girdiklerinde ise zel Yat Kayt Belgesi dzenlenir.

p. Dier ilemler
Yatta bulunan yat ve mrettebat says Yat Kayt Belgesi ile beyan edildiinden yatn giriinde ayrca
yat ve mrettebat listesi istenmez.

298

Yat Kayt Belgesinin, herhangi bir ekilde kaybedilmesi halinde, en yakn Liman veya Gmrk
Muhafaza daresine bildirmek suretiyle yenilemesi yaplr. Usulne uygun ve eksiksiz olarak
doldurulan yeni belge, Liman Bakanlnca onaylanr. Liman Bakanlnca onaylanan bu belge,
Gmrk Muhafaza daresi ve dier ilgili resmi kurululara ibraz edilerek kendilerine ayrlm yerlere
gerekli meruhatlar verilir.

Yzer halde gelme dnda herhangi bir yolla Trkiye liman blgesine getirilen yatlarn Yat Kayt
Belgesi ilemleri, yatn ilk denize indirildii yerde balar.

Yat sahibinin deimesi, yatn yurtdna kmas veya herhangi bir nedenle belgenin kaybedilmesi
halinde, Yat Kayt Belgesinin geerlilii sona erer. Kaptann deimesi bu belgenin deitirilmesini
gerektirmez. Ancak, kaptan deiiklii Yat Kayt Belgesine ilenir.

r. k ilemleri, Yatlarn yurtdna k
lkemize giri yapm olan yatlarn, lkemizden k ile ilgili ilem yine Yat Kayt Belgesi Y2 nshas
zerinden yaplr. Yine internet sisteminde geerli olan Yat Kayt Belgesi Y2 nshas zerinden gerekli
bilgiler sisteme girilir. Sistem zerinde liman bakanl onayna sunulduktan sonra, belge zerine
IKTI alnr. Belge yat kaptanna imzalatlr ve liman bakanl gerekli tetkikleri yaptktan sonra, yatn
yurtd kn onaylayarak Yat Kayt Belgesini imzalar.

Yatn yurtd knda, Hudut ve Sahiller Salk Denetleme memuru, Emniyet Deniz Liman ube
Mdrl Pasaport Polis Memuru ve Gmrk Muhafaza memuru nezaretinde tekneye gidilerek
teknenin k evrak ve liman bakanlnca onaylanm Yat Kayt Belgesi incelenir.

Kontrol iin tekneye gelen her kurum memuru, kendilerine den evrakn tetkikinden sonra
teknenin ve mrettebatn yurtd k ilemlerini yaptktan sonra Yat Kayt Belgesi zerinde
kendilerine ayrlm bulunan yerleri imzalayarak kendilerine ait nshalar alrlar ve bylece yatn k
kontrol yaplm olur.

299

O N N C
B L M

13.1 KONTEYNER VE ELLELEMES
13.1.1 Giri
13.1.3 Salad Yararlar
13.1.4 Konteyner Tipleri
13.1.6 Konteyner Tanmlama aretleri
13.1.8 Ekpmanlar
13.1.9 Konteyner Yklemesi
13.1.10 Gvenlik

HAZIRLAYAN
Ruhi DUMAN

300

13.1 KONTEYNER VE ELLELEMES

13.1.1 Giri
Konteyner kullanmann salad kolaylk ve faydalarndan dolay, konteyner tamacl hzl bir
gelime gstermitir. Standardizasyonun yakalanmas ve artan yk eitliliine paralel olarak
konteyner tipleri de gelitirilmitir. Her trl yke hitap edecek ekilde gnmzde birok alanda
yaygn olarak kullanlan (Normal, Tank, dkme, reefer vb) konteyner trleri retilmitir.

Konteyner kullanmnn ve tamaclnn dnyada hzla yaygnlamas, doal olarak konteyner
gemilerinde de hzl gelimeyi beraberinde getirdi. nceleri eitli ykler ile konteynerler (General
kargo konteyner ve dkme yk konteyner) ayn gemilerde tanrken, gnmzde sadece
konteyner tamak iin dizayn edilmi gemilerin says ve kapasiteleri her geen gn art
gstermektedir.

Dnya tamaclk endstrisinde artan tama talepleri hzla gelimi ve hkim tamaclk sistemine
dnm olan Konteyner tamacl, denizdeki ve limandaki tm unsurlarn bir btn iinde
deerlendirilmesi gereken bir sistem oluturmutur. Bu sistem:
a. Konteyner ve tanm,
b. Salad yararlar,
c. Tipleri, tanmlama bilgileri ve iaretleri,
d. Liman operasyonlar,
e. Ekipmanlar,
f. Konteyner ve tehlikeli yklerin ellelenmesi,
g. Gvenlik nlemleri,
gibi gemi acentesini ilgilendiren balca konular olmutur.

Her trl yk ve eyay iine alarak d etkenlerden koruyan, hasara uramasn ve kaybolmasn
nleyen, yklerin birimlemesini salayan, salam yapda ve ok kere kullanlabilen deniz, kara ve
hava tatlaryla tanmaya elverili ve standart llere sahip ykleme-boaltma kolayl salayan,
zel tertibat bulunan, belirli standartlarda retilen yk ve eya tamak iin kullanlan kaplara,
Konteynerdenilmektedir.

ok deiik alanlarda yaygn bir ekilde kullanlan bu kapal kaplar, genel olarak uluslararas
standartlara gre retilen, yk ve eya tamakta kullanlan Yk Konteynerleridir.

13.1.3 Salad yararlar
Dnyada geni bir tama ve kullanm alanna sahip konteynerin salad yararlarn eitli ekillerde
tarifi yaplmtr. Bunlar:

ine konan yk ve eyann her trl d etkenlerden korumas,
eitli yklerin ayn konteynerde tanabilmesi,
indeki yk ve eyalarn gvenli bir ekilde ellelenebilmesi ve tanabilmesi,
Birok yk ve eyann bir kerede ellelenebilmesi,
Tama kolayl ve cretlerinde tasarruf salamas,
Bu kaplarn birok kere kullanlabilir olmas,
gibi sralanmaktadr.

13.1.4 Konteyner tipleri
Dnyada konteyner kullanmnn salam olduu yararlarn anlalmas ile konteyner tamas
(kullanm) hzl bir gelime gstermitir. Artan yk trafii ve eitliliine paralel olarak her trl yke
uygun konteyner taleplerini karlamak zere retimler yaplmtr. Bugn her trl yk ve eya
tamaya elverili konteyner tipleri vardr.

Konteyner trleri balca iki adan ele alnmaktadr. Birincisi yapmlarnda kullanlan malzemeye gre,
ikincisi de konteynerlerin kullanm ekillerine gredir. Kullanm amacna gre konteynerler, iine konan
ykler dolaysyla genel amal ve zel amal konteynerler olarak iki ana gruba ayrlrlar.

301

1. Genel amal konteynerler
Genel amal konteynerler, zel bir tertibat gerektirmeyen ve her trl eyann tanmasnda kullanlan
kapal tip konteynerleri kapsar. Bu konteynerler de havalandrmal ve havalandrmasz olmak zere
ikiye ayrlr. Ayrca ykseklii 2,6 m. (86)den fazla olan konteynerler high-cube (yksek hacimli)
konteyner olarak adlandrlmakta olup bunlarn ykseklikleri standart olanlardan bir ayak fazladr yani
96dir.
i. Havalandrmasz Konteynerler
Bu tip konteynerlerle her trde yk ve eya tanmaktadr. Genellikle kuru yk tabir edilen mallarn
tanmasnda kullanlr. Bu zelliklerden dolay General Cargo, kuru yk, para mal,
normal, standart, box konteyner gibi eitli isimler verilmitir. Tanmada zel bir tertibat
gerektirmeyen ve zel kargo konteynerleri dndaki konteynerleri kapsar. Taban, duvarlar, tavan
olan ve bir kapdan ykleme-boaltma yaplan konteynerlerdir. Genel olarak ok eitli mallarn
tanmasna uygun olduundan dolay dnya pazarnda en byk paya sahip bulunmaktadr.

ii. Havalandrmal Konteyneler
Bu konteyner tipi, standart konteynerler gibidir ve ayn yklerin tanmasnda kullanlr. En nemli fark
havalandrmal olmasdr. Tama esnasnda havalandrlmas gereken yklerin tanmasnda
kullanlr. Havalandrma ekli mekanik veya mekanik olmayan ekildedir. Bunlarn bir ksmnda,
konteynerin alt veya st ksmlarnda havalandrma delikleri bulunurken bir ksmnda, ieriye yada
darya yerletirilmi mekanik havalandrma sistemiyle havalandrlmaktadr.

2. zel amal konteynerler
Genel amal konteynerler ile tanmasnda saknca olan veya tanamayan dier ykler ile ayn yere
konmas uygun olmayan veya tanmasnda zel tertibat gerektiren yklerin tanmas iin zel tip
konteynerler gelitirilmitir. Bu konteynerler, amaca uygun olarak iine konan maln zelliine ve
ekline gre eitli tiplere ayrlrlar.

i. Kuru Dkme Yk (Dry Bulk) Konteynerleri
Bu konteynerlerin her taraf tamamen kapal olup sadece bir kaps vardr. ounluu hava
geirmeyen ve her trl kk para eyalarn, genellikle eitli tarm rnlerinin, (hububat, baharat
vb.) tanmasnda kullanlr. Basnl ve basnsz eitleri vardr. Ayrca general kargo tamasnda da
kullanlr.

ii. Yke Tahsisli Konteynerler
Bu tip konteynerler tanacak yke uygun ar paral ykler ve canl hayvanlarn tanmas gibi zel
dizayn edilmi konteynerlerdir. ine konan maln cinsine gre canl hayvan, otomobil, canl balk vb
tayc adlar alrlar. zel amal konteynerlerin hepsi, yke tahsisli konteyner olarakta kabul edilebilir.

iii. Termal (Reefer) Konteynerler
Bu tip konteynerler normal scaklkta bozulabilen et, balk gibi dondurulmu, ya sebze ve meyve,
tereya ve peynir gibi st rnleri ve gda maddeleri ile belli bir scaklk gerektiren mallarn
tanmasnda kullanlrlar.

iv. Yaltml (nsulated) Konteynerler
Yaltml konteynerler, termal konteynerlerin iinde deerlendirilmekte ve ayn amalarla
kullanlmaktadr. Bu tip konteynerlerin dierlerinden farkll, ierisindeki scakl muhafaza edecek
(termos) ekilde dizayn edilmi olmalardr.

v. st Ak (Open Top) Konteynerler
Boyutlar itibariyle normal konteynere smayan mallarn tanmasnda kullanlrlar. Genellikle elikten
yaplm olup bask ve tekstil makineleri, fabrika paralar gibi byk yklerin tanmas iin dizayn
edilmitir. Tamada kullanm pay fazla olan zel tip konteynerlerdendir.

vi. Ak (Open Side) Konteynerler
st ak konteynerlerle ayn amala retilmi ve ayn ekilde kullanlmaktadr. Aradaki fark, tavann
yan sra gerektiinde yan duvarlarnn da alp kapanabilir olmasdr. Bu tip konteynerler bir ya da iki
ucu ak, bir veya iki yan ak ve tavan ba erevelerinde sklebilen eitleri vardr.

302

vii. Platform (Flat Rack) Konteynerler
Bu tip konteynerler, fazla byk ve ar eyalarn tanmasnda kullanlrlar. Bu tipin yan taraflar ve
st tamamen ak platform eklinde yaplmtr. Genellikle aa, aa rnleri ile demir elik
rnlerinin tanmasna ok uygundur. Tanan mallarn muhafazas iin korkuluklar vardr. Bu
konteynerlerin sabit bal ve sabit direkli ile kapaklar ve direkleri katlanabilir olanlar da vardr.

viii. Tank Konteynerler
Sv mamullerin ve basnl gazlarn tanmas iin gelitirilen, sac ve elikten imal edilen
konteynerlerdir. Bu tip konteynerler genellikle sv yiyecek maddeleri (meyve suyu, alkol, sv yalar
vb.) ve kimyasal maddeler (tehlikeli ykler, kimyasal ve akaryakt rnleri ile zehirli maddeler) tanr.
Gda tr mallarn tanmas iin yaplan konteynerlerin i yzeyi, paslanma ve anmalara kar zel
alamla kaplanmtr. Bu konteynerlerin tehlikesiz svlar, tehlikeli svlar ve eitli gazlar iin yaplm
tipleri de vardr.

Konteynerlerin zorunlu tanmlanmasnda belirli zellikler vardr ve bir gemi acentesi bu zorunlu
tanmlamann zelliklerini ve ne anlama geldiklerini bilmelidir. Her konteyner sahibi bu zellikleri, imal
ettirdikleri konteynerlerin zerine yazmak ve Bureau International des Containers (B.I.C.)
Uluslararas Konteyner Brosuna kaydn yaptrmakla ykmldr.

a. Zorunlu Tanmlama Bilgileri
Konteynerlerin tanmlanmas; mal sahibi kodu, tehizat kategori tanmlaycs, seri numaras ve kontrol
rakamndan meydana gelen verilerden oluur. Tanmlama bunlarn hepsini kapsar.

i. Mal sahibi kodu:
byk harf ile gsterilir. Bu kodlar her konteynerde zeldir ve zel olmas iin ilgili ulusal kurulu
aracl ile Bureau International des Containers (B.I.C.) Uluslararas Konteyner Brosuna kayt
ettirilmelidir.

ii. Tehizat kategori tanmlaycs:
Bir byk Latin harfi ile gsterilir.
a. Tm yk konteynerleri iin U,
b. Konteynerle ilgili sklebilir tehizat iin J,
c. ekiciler ve asiler iin Z
harfi kullanlr.

iii. Seri numaras:
Konteynerlerin seri numaras 6 rakamdan oluur, rakamlarn tamam 6dan az olursa nlerine sfr
konularak 6ya tamamlanr. rnek: bir konteynerin seri numarasndaki rakamlar 1234ten oluursa o
konteynerin seri numaras 001234 olarak yazlr.

iv. Kontrol rakam:
Konteynerlerde kontrol, rakamdan oluur ve mal sahibi kodu ile seri numaras arasndaki geiin
doruluunu tespit etmekte kullanlr. Kontrol rakam, konteynerin mal sahibi kodunu, tehizat kategori
tanmlaycsn ve seri numarasn dorulamaldr. Hesaplama ekli
Mal sahibi kodu
Kategori tanmlaycs
Konteyner seri numaras

Boyut kodu

Kontrol rakam
Kontrol rakam
Boyut kodu

Tip kodu
Konteyner Tanmlama Bilgileri

303

13.1.6 Konteyner Tanmlama iaretleri
Yukarda ksaca izah edilen tanmlama sistemine gre iaretlerin kullanm yk konteynerleri iin
zorunludur ve bu iaretlerin btn donatmlar iin kullanlmas nerilmektedir.

Konteynerin tipi ve ana d lleri konteyner zerinde iaretlenmi kodlarla belirlenmelidir. Boyut ve
tip kodlar konteyner zerinde bir btn olarak kullanlr. Bilgiler paralara ayrlmamaldr.

i. Boyut ve tip kodlar:
a. Boyut:
Konteyner boyut tipleri iki karakter ile gsterilir. Birinci karakter (saysal veya alfabetik)
uzunluu, ikinci karakter genilii ve ykseklii gsterir.

b. Tip:
ki karakter ile gsterilmektedir. Birincisi konteyner tipini gsteren alfabetik karakter, ikincisi
Konteyner tipi ile ilgili genel zellikleri gsterir saysal karakterdir.

ii. letme iaretleri
Bu iletme iaretleri, yalnzca yk konteynerlerinn zerinde belirli bilgileri ve gzle grlebilen
uyarlar bildirmek iin kullanlan iaretlerdir. Her hangi zel bir kodu temsil etmek iin kullanlmaz.

a. Zorunlu iaretler
Konteynerlerin azami brt arl ile dara arlnn (Kg ve lb olarak) belirtilmesi emniyet asndan
zorunludur. Emniyetle ilgili standartlar uyarnca konteynerler zerinde deney iin kullanlan azami brt
arlnn belirtilmesi zorunludur ve emniyet onay plakasnda gsterilenle ayn olmaldr. Konteyner
tanmlama ve iletme iaretleri en iyi grnebilecek ve kolaylkla okunabilecek yerlere yerletirilmelidir.

b. Hava/yer konteyneri sembol
Konteynerin hava veya yer konteynerleri olduunu, istifleme snrlamalar ile gstermek iin birtakm
semboller kullanlmaldr.

c. aretlerin yerletirilmesi ve yeri
Konteyner tipleri gz nne alndnda (kapal, ak, platform vb.) iaretlerin yerletirilmeleri ve yeri
konusunda farkllk gstermeleri doaldr. Burada kapal konteynerler (standart) baz alnm olup dier
konteyner tipleri iin de verilen iaretlemenin yerletirilmesi ve yeri konusunda bu kurala mmkn
olduunca uyularak yaplmaldr.

d. Zorunlu tanmlama iaretleri
Konteyner zerindeki mal sahibi kodu, tehizat kategori tanmlaycs, seri ve kontrol rakamnn tek bir
yatay izgi zerinde olmas tercih edilir. Konteynerin yapsal zellikleri aksini gerektiriyorsa yerletirme
dikey olabilir.

Boyut ve tip kodlar, mmkn olduunca mal sahibi kodu, tehizat kategori tanmlaycs, seri
ve kontrol rakamnn bulunduu yatay izginin altnda tek bir izgide olmaldr.
Mal sahibi kodu, tehizat kategori tanmlaycs, seri ve kontrol rakam dey olarak
gsterildiinde boyut ve tip kodlar zorunlu iaretlerin yanna yerletirilmelidir.
Baz zel amal konteynerlerde tamamen yatay veya dey yerletirme mmkn deilse
dier zorunlu iaretlerin yerletirilmesi yatay ve dey gruplar halinde yaplmaldr.
Tamamen yatay veya tamamen dey yerletirmenin mmkn olmad zel amal ve dier
zorunlu tanmlama iaretlerinin yatay olduu konteynerlerde, boyut ve tip kodlar dier zorunlu
iaretlerin altnda olmaldr. Daha nce de belirtildii gibi esas olan boyut ve tip kodlar bir
btn olarak kullanlmaldr.
Konteyner mal sahibi kodu ve tehizat kategori tanmlaycs birleik olmal ve seri
numarasndan en az bir karakter aral ayr olmaldr. Seri numaras, kontrol rakamndan bir
karakter aral ayr olmal ve kontrol rakam bir kutu ierisinde olmaldr.

304

Zorunlu Tanmlama aretleri Yerletirme ekli rnekleri

e. Zorunlu letme iaretleri
En byk brt ktle ve dara ktleleri, hava/yer konteyner sembol, havai elektrik tehlikesine kar ikaz
iareti ve 2,6 mden ykseklik iaretlerinin yerleimi aada verilen rneklerdeki gibi olmaldr.

20 Feet lik Konteyner Levhas 40 Feet lik Konteyner Levhas

305

Liman hizmetlerinin temelini, liman operasyonlar oluturur. Bu operasyonlar, limann kendi
rgtlenmesinin yan sra, geminin istekleri, acentelerin organizasyonu, gmrk operasyonlar,
nakliyeciler, resmi kurumlar vb. dier kurulular etkileyen bir operasyondur. Liman operasyonlar
birka balk altnda tanmlanr.

Bunlar:
i. Gemi operasyonlar
Limana hizmet almak ya da barnmak iin gelen gemilere ynelik operasyonlardr. Geminin
demirlemesi, rhtma yanamas, rhtmdan ayrlmas, liman sahas iindeki manevralar bu operasyon
dhilindedir. Bu hizmetler klavuz, rmorkaj ve palamar hizmeti veren kurulular tarafndan verilir.
ii. Yk elleleme operasyonu
Bu operasyon gemi vinleri ya da rhtmda bulunan sahil vinleriyle konteynerlerin gemiden
boaltlmas veya gemiye yklenmesine ynelik operasyondur.
iii. tama operasyonlar
Gemiden rhtm sahasna indirilen konteynerlerin terminal iinde hizmet veren aralarla depolama
sahasna tama operasyonudur. Bunun tersi olarak, depo sahasndaki konteynerin rhtma tanmas
da olur.
iv. Depolama operasyonlar
Gemiden tahliye edilen konteyner ile gemiye yklenmek zere kapdan giri yapan konteynerlerin
geici depolama yerine alnmas operasyonudur.
v. Kap operasyonlar
Gemiye yklenecek konteynerlerin liman sahasna girilerinde veya gemiden kan konteynerlerin
kapdan klarnda, kontrol yaplmas, takibi iin kayt altna alnmas operasyonudur.

306

13.1.8 Ekipmanlar
Konteyner ellelemesinde eitli aralar kullanlmaktadr. Bunlarn byk bir ounluu konteynerin
kelerine (kilit yuvalarna) oturarak kilitleyen spreader ve dner kilitlerle (twist lock) donatlmtr.
Bunlarn dnda bakl olanlar da mevcuttur. Bu aralar:
Rhtm vinci,
Mobil vin (Mobile Harbour Crane),
Lastik tekerlekli vin (Rubber Tyred Gantry) RTG
Saha istif aralar (Transtainer, Reach Stacker, Straddle Carrier),
Tr vinci (Sidelifter)
Konteyner forklifti (straddle carrier)
olmak zere belli bal gruplara ayrlr.
Rhtm vinci / Ship to Shore Gantry Crane SSG (Rayl vin)
Bu vin, belli bir ray zerinde hareket eder. Karadan gemiye ykleme ve gemiden karaya tahliye
yapar. Mobil Harbour Craneye oranla performans daha yksek bir ekipmandr. Dnyann btn
limanlarnda kullanlr.

Mobil vin / Mobil Harbour Crane MHC
Konteyner rhtm vinleri gibi genellikle gemilerde ykleme boaltma amacyla kullanlmaktadr.
Tekerlekleri zerinde hareket eden karadan gemiye ykleme ve gemiden karaya tahliye yapar.
Tekerlekleri zerinde hareket ettiinden, saha istifinde de kullanlr. Performans Gantry Cranelere
oranla dk olduundan, modern limanlarda tercih edilmez. Dk maliyeti nedeniyle nispeten kk
limanlarda kullanlr.

Lastik tekerlekli vin / Rubber Tyred Gantry RTG
Konteyner sahasnda belli bir hatta tekerlekleri zerinde hareket eder. stif amacyla kullanlr.
Performans yksek bir ekipmandr. Modern konteyner limanlarnda etkili bir ekilde kullanlr.

Saha vinleri (stif aralar)
Konteyner istif aralar, eitlilik gsteren aralardr. Saha iinde dolu ve bo konteyner
ellelemelerinde kullanlr. Spreaderli olanlar yaygn olarak kullanlmaktadr. Bunun yannda
konteynerlerde (zellikle 20lik) bulunan deliklerden faydalanarak elleleme yapabilen bakl tipleri de
vardr. stif yapma ve istiften alma ileri ile kara vastalarna ykleme-boaltmada kullanlrlar. Dolu
konteyner forkliftleri uygun aparat taklarak ar paralarn ellelenmesinde de kullanlrlar.

Saha istif vinci / Transtainer
Bu vinler genellikle saha operasyonlarnda, istif ve kara aralarna konteyner ykleme-boaltma
ilerinde kullanlr. Blok olarak istiflenmi dz bir hat (line) boyunca hareket eder. Genellikle lastik
tekerleklidir. Rayl sistemi de vardr.

stif arac / Reach Stacker
Konteyner sahasnda istif amacyla kullanlr. Tekerlekleri zerinde limann her yerine gidebilir. Dolu
konteyner iin tasarlanm olanlar be sra ykseklie, bo konteynerler iin tasarlanm olanlar sekiz
sraya kadar konteyner istifleyebilir.

Kpr Vinleri / Straddle Carrier
Saha ii konteyner istifinde kullanlr. Bir konteyner tama kapasitesine sahiptir. Dar alanlarda
manevra yapabilir.

Vinli Tr / Sidelifter
Tra monte edilen vin sayesinde konteyner yklemesi ve tahliyesi yaplr. Ykleme ve tahliye iin ek
ekipmana ihtiya yoktur. Fabrikaya bo olarak gnderilen konteyner, dolum yapldktan sonra Sidelifter
ile tekrar ara zerine yklenebilir.

Konteyner Forklifti
Konteynerlerin istif ve tama aralar yannda hem ksa mesafelerde tama hem de istifleme arac
olarak kullanlan bir nevi lastik tekerlekli vinleridir. zellikle limanlarda istif yapmada kullanlan ideal
aralardr. Konteyner ii doldurma ve boaltma ilemi de yaplr.

307

13.1.9 Konteyner yklemesi
Konteynerlerin yklenmesinde dikkat edilmesi gereken hususlar vardr. ncelikle konteynerin temiz ve
yke uygun olmasna dikkat edilmelidir.

Uluslararas olarak tanacak konteyner yklemeleri byk nem tar. Ykleme srasnda dikkat
edilmesi gereken nemli kurallar vardr ve bu kurallarn uygulanmasna zen gsterilmelidir. Bu
kurallar aadaki ekilde sralayabiliriz:
Bir konteynerin iine birden fazla eya yklenecekse ar olan ykler alta, hafif olan yk ve
eyalar ste konmaldr.
Konteynerin ellelenmesi ve gemi ile tanmas esnasnda eyalarn zarar grmemesi iin
konteyner iine yklenen yk ve eyalar mutlaka salamlatrlmaldr. Duvarlar ile yk
arasnda ve yklerin kendi arasnda boluk braklmamaldr. ayet boluk kalrsa, bu
boluklar uygun malzeme (hava yast, takoz vb.) kullanlarak ykler emniyete alnmaldr.
Konteynere yklenen yk sv ise akmayacak ekilde konmal, gerekirse ift ambalaj yaplarak
akma ve szmalar nlenmelidir.
Kuru yklerin stne sv ykler kesinlikle konulmamaldr. Sv ve kat eyalar ayn
konteynerde bulunacaksa svlar mutlaka alta konmaldr.
Varil ve palet yklemelerinde ayn seviye ve hizada bulunmasna dikkat edilmelidir. Ykler
sarsnt esnasnda birbirine zarar vermeyecek ekilde yklenir.
Konteyner iine tehlikeli eya yklenmise, uluslararas tamaclkta kullanlan iaret
etiketleriyle belirtilmelidir. Bu etiketin ayns konteynerin dna da yaptrlmaldr.
Birbiriyle uyumayan ve birbirine zarar verebilecek ykler ayn konteynere konmamaldr.
ayet ayn yere konacaksa mutlaka birbirinden ayr blmelere konmaldr.
Torbal ykler dzgn bir ekilde istiflenmeli ve salamlatrlmaldr.
Koku yayan eyalarla koku emen eyalar, ayn konteynere konmamaldr.
Kf yapc eyalarn kf yapmasn nleyecek ekilde zerleri kapatlmaldr.
Gda maddeleri ile zehirli maddeler asla ayn konteynere konmamaldr.
Soutmal konteyner yklemesinde, hava sirklasyonu engellenmeyecek biimde
yklenmelidir. Hava, eyalar arasnda rahat dolaabilecek ekilde olmasna dikkat edilmelidir.
Birbirini etkileyen kimyasal mallar, toza duyarl yklerle toz yayc ykler, kirletici (boya gibi)
ykler ile kirden etkilenen ykler ve ar para yklerle kolay krlabilen ykler, ayn
konteynere konmamaldr.
Nemli eyalar ile rutubete duyarl eyalar ayn konteynere konmamaldr. Nemden etkilenen
eyalar yklenecekse konteynerin iine nem alc materyal konmaldr.
Yklenecek ar kaplar, konteynerin tabanna eit ekilde datlmaldr. Arlk merkezi
yanlara, n ve arkaya eit olarak datlmaldr. Taban zayf konteynere ar ykler
konmamaldr. Bir noktaya fazla basn yapan ar eyalar, konteyner iinde basncn tabana
yaylacak ekilde yklenmelidir.
Palet dnda baka mal yklenmi ise, st ste gelen mallar birbirine balanmal ve tama
esnasnda konteynerin duvarna yaplacak bask azaltlmaldr.
Yk ve eyalarn yklenmesinde uygun ekipmann kullanlmasna, forklift baklarnn
yklenen eyaya uygun olmasna dikkat edilmelidir.
Forklift ile ykleme yaplyorsa konteyner iine girii kolaylatrmak ve yklerin sarslmamas
iin uygun rampa kullanlmaldr. Rampann yksekliinin konteyner tabanna sfr olmasna
dikkat etmelidir.
Ykler, konteynerin kara vastalar ve gemi ile tanmas esnasnda zarar grmeyecek ekilde
salamlatrlmaldr. Ykn salamlatrlmasnda konteynerlerin en salam yerleri (ke
direkleri gibi) ile konteyner iinde bulunan balama noktalar kullanlmaldr. Yklerin
salamlatrlmasnda yke uygun malzeme kullanlmasna zen gsterilmelidir.
st ak konteyner doldurulmusa st mutlaka kapatlmaldr. Ak konteynerlere yklenmi
byk paralar branda ile rtlmeli ve brandann almamas iin hava artlarna kar ek
nlemler (a ile salamlatrma gibi) alnmaldr.
Yklenen yk miktar, konteyner iin tespit edilenden fazla yklenmi ise mutlaka
belirtilmelidir.
Konteyner doldurulduktan sonra kapatlarak standart bir mhrle mhrlenmeli ve kayt altna
alnmaldr.

308

13.1.10 Gvenlik
Liman ve gemi gvenlii
Uluslararas Denizde Can-mal emniyeti Szlemesi SOLAS Chapter XI - 2 (Denizde Gvenlii Arttrc
Tedbirler) ile (International Ship and Port Facility Security Code) ISPS kod tesis edilmitir.
Uluslararas Denizcilik rgt (IMO) denizde ve denizden gelebilecek terr eylemlerinin nlenmesi
amacyla, gemi ve liman tesislerinin gvenliine ilikin tedbirlerin alnmas konusunda Maritime Safety
Committee (MSC) Deniz Gvenlik Komitesini yetkilendirilmitir.

Deniz Gvenlik Komitesi (MSC) tarafndan, denizde ya da deniz yoluyla gelebilecek terr eylemlerinin
nlenmesine ynelik yeni kurallar belirlenmi, gemi ve liman tesislerinin gvenlii konusunda,
Uluslararas Gemi ve Liman Tesisleri Gvenlik Kodu (ISPS CODE) oluturulmutur. Oluturulan bu
CODE ile denizcilik sektrne, gvenlik (security) kavram, gemilerle birlikte liman tesisleri de deniz
gvenliini de iine alacak kapsama getirilmitir. Uluslararas Denizcilik rgt (IMO) tarafndan da
onaylanan ISPS CODEun getirdii sorumluluk, liman yneticileri, gemi sahipleri ve yk tayclar
tarafndan paylatrlmtr.

ISPS CODEun kapsad konular arasna, gemi ve liman gvenliinin yansra yk giri ve klarnn
gvenlik ekipman kurularak kontrol edilmesi, denetlenmesi de dhil edilmitir.

309

ONDRDNC
B L M

14.1 - ACENTELK LE LGL BELL BALI MEVZUAT FHRST

14.1.1 6102 Sayl Trk Ticaret Kanunu ( lgili Blmler )

Acentelik : Md 102 123
Kymetli Evrak Md 645 653
Tama leri Komisyonculuu: Md 917 930
Deniz Ticareti 931 - 1400
Gemi, kimlii, bayra, sicili, rehni, ipotek, sigorta, intifa hakk: 931-1060
Donatan ve Donatma tiraki: 1061 1087
Kaptan, grevleri, yabanc mevzuata uyma, yola kma, gemide hazr
bulunma, gemi jurnali, deniz raporu, kaptann donatana kar hak ve
ykmllkleri: 1088 1118
Deniz Ticareti Smzlemeleri: 1119 1130
Zaman arteri Szlemesi: 1131 1137
Navlun Szlemes: 1138 1141
Ykleme ve Boaltma (Demirleme yeri, hazrlk bildirimi, ykleme, boaltma
sresi, srastarya, hesab): 1142 1177
Tayann Sorumluluu ve Haklar: 1178 1207
Tatann ve Ykletenin Sorumluluu: 1208
Yolculuun Balamas veya Devamna Engel Olan Sebepler Yznden
Szlemenin Sona Ermasi: 1209 1227
Denizde Tama Senetleri (Konimento, ierii, hkmleri, kymetli evrak olma
nitelii, navlun ispat, dier denizde tama senetleri): 1228 1242
Emredici Hkmler: 1243 1245
Zamanam: 1246
Deniz Yoluyla Yolcu Tama Szlemesi: 1247 1271
Deniz Kazalar Mterek Avarya: 1272 1285
atma: 1286 1297
Kurtarma: 1298 1319
Gemi Alacaklar: 1320 1327
Sorumluluun Snrlanmas ve Petrol Kirlilii Zararnn Tazmini: 1328 1349
Cebri craya likin zel Hkmler: 1350 - 1400

14.1.2 - Gmrk Mevzuat ( lgili Blmler )

4458 Sayl Gmrk Kanunu:
Md 5 Temsil Hakk ve Yetkilendirilmi Ykml
Md 33 35 Tatlarn Trkiye Gmrk Blgesine Giri ve k
Md 35A 38 zet Beyan ve Eyann Trkiye Gmrk Blgesine
Girmesi
Md 39 41 Eyann Gmre Sunulmas
Md 42 45 Gmre Sunulan Eyann Boaltlmas
Md 46 Gmre Sunulan Eyann Gmrke Onaylanm Bir
lem veya Kullanm Belirlenmesi Zorunluluu
Md 47 50 Eyann Geici Depolanmas
Md 51 52 Transit Rejimi Altnda Tanan Eyaya Uygulanacak
Hkmler
Md 176 Akaryakt ve Kumanya ile ilgili Hkmler
Md 177 180 Tasfiye edilecek eyaya ilikin ilemler
Md 239 241 Usulszlklere ilikin cezalar

310

4458 Sayl Gmrk Kanununa likin Gmrk Ynetmelii:
Md 60 66 zet Beyan
Md 67 Var nces Bildirim
Md 68 69 Sre Snrlar
Md 70 71 Risk Analizi
Md 72 Tatlarn Kontrol
Md 73 76 Eyann Trkiye Gmrk Blgesine Girmesi ve
Gmre Sunulmas, Boaltlmas
Md 77 97 Eyann Geici Depolanmas
Md 212 307 Transit Rejimi lemleri
Md 435 437 Trkiye Gmrk Blgesinden kan Eya (zet
Beyan, Kombine Tamaclkta zet Beyan, k
ncesi Bildirim)
Md 476 482 Yakt ve Kumanyaya likin Gmrk lemleri
Md 560 alma Zaman
Md 584 Usulszlklere likin Cezalar

14.1.3 5682 Sayl Pasaport Kanunu
14.1.4 2548 Sayl Salk Resmi Kanunu ve Uygulama Ynetmelii
14.1.5 618 Sayl Limanlar Kanunu
14.1.6 Trk Parasnn Kymetini Koruma Hakknda 32 Sayl Karar (11.8.1989 tarih
ve 20249 sayl Resmi Gazetede yaymlanmtr. Karar Says: 89/14391 )
14.1.7 5607 Sayl Kaaklkla Mcadele Kanunu
14.1.8 492 Sayl Harlar Kanunu
14.1.9 ifte Vergilendirmeyi nleme Anlamalar
(Her lke ile yaplan anlama metinlerine Gelirler daresi
Bakanlnn www.gib.gov.tr adresinden ulalabilir. )
14.1.10 2872 Sayl evre Kanunu,
14.1.11 5312 Sayl Deniz evresinin Petrol Ve Dier Zararl Maddelerle
Kirlenmesinde Acil Durumlarda Mdahale Ve Zararlarn Tazmini
Esaslarna Dair Kanun
14.1.12 Gemilerden Atk Alnmas ve Atklarn Kontrol Ynetmelii
(26.12.2004 tarih ve 25682 sayl Resmi Gazete )
14.1.13 (Tm) Limanlar Ynetmelii (31.10.2012 tarihli Resmi Gazete)

HAZIRLAYAN
Neslihan BAARSLAN

Gemi̇ Acenteli̇ği̇ Eği̇ti̇m Notlari - 2014

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Gemi̇ Acenteli̇ği̇ Eği̇ti̇m Notlari - 2014

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

GEM

International Tonnage Certificate (1969) (1969 Uluslararas Tonilato Sertifikas)

P&I Club (Koruma ve Tazminat Sigortas)

International Ship Security Certificate. (Uluslararas Gemi Gvenlik Sertifikas)

The Waste Notification Form ( Atk Bildirim Formu)

International Tonnage Certificate (1969) (1969 Uluslararas Tonilato Sertifikas)

Medical Stores Certificate (la ve Tbbi Donanm Sertifikas)

You might also like