HOOFDSTUK 2:

CLASSIFICATIE VAN
STOFFEN
K Drossaert – schooljaar 2019 - 2020
 1. Inleiding - herhaling

Eerste opsplitsing:
- Organische stoffen: met C, H, N, F en S – behalve enkele uitzonderingen
- Anorganische stoffen: alles wat niet organisch is
 1. Inleiding - herhaling

Tweede opsplitsing:
- Enkelvoudige stoffen: atomen van 1 element
- Samengestelde stoffen: atomen van meerdere elementen
 1. Inleiding - herhaling

Enkelvoudige stoffen:
- Metalen
- Niet-metalen
 1. Inleiding - herhaling

Enkelvoudige stoffen:
- Moleculair (covalente bindingen)
- Ionair (ionbindingen)
1. Inleiding - herhaling
2. Zuren
2.1 Zuren en basen identificeren
2. Zuren
2.1 Zuren en basen identificeren

Zuren:
- Voedingsmiddelen zoals
frisdrank
- Huishoudazijn
- WC-reiniger
- Batterijen
- …

pH < 7 (waarbij 7 neutraal is)

2. Zuren
2.1 Zuren en basen identificeren

Basen:
- Vele groenten en fruit
- Zeep
- Ontstopper
- …

pH > 7 (waarbij 7 neutraal is)

2. Zuren
2.1 Zuren en basen identificeren

Basen en zuren zijn elkaars tegenhangers.

Testen:
- Proeven bij voedingswaren
- Indicatoren die pH bepalen
2. Zuren
2.1 Zuren en basen identificeren

Proef 1 Rodekoolsap als zuur-base-indicator

STAP 1: Koken en filteren

STAP 2: Rodekoolsap met zoutzuur

STAP 3: Rodekoolsap met ammoniak

2. Zuren
2.1 Zuren en basen identificeren

Proef 1 Rodekoolsap als zuur-base-indicator

STAP 1: Koken en filteren

Filtraat is paars-blauw
STAP 2: Rodekoolsap met zoutzuur
Sap kleurt rood
STAP 3: Rodekoolsap met ammoniak
Sap kleurt blauw
2. Zuren
2.2 Classificatie van zuren

Zuren:
- Enkel niet-metalen
- Moleculaire verbindingen
- Door covalente bindingen samengehouden
 2. Zuren
2.2 Classificatie van zuren

Naam Triviale naam Formule Formule zuurrest Naam zuurrest

Waterstofchloride Zoutzuur HCl Cl- Chloride-ion
Waterstofcarbonaat Koolzuur H2CO3 CO32- Carbonaation
Waterstofsulfaat Zwavelzuur H2SO4 SO42- Sulfaation
Waterstofnitraat Salpeterzuur HNO3 NO3- Nitraation
Waterstoffosfaat Fosforzuur H3PO4 PO43- Fosfaation

Zuur = waterstof + zuurrest

Organische zuren: eindigen op COOH

Anorganische zuren: de andere zuren
2. Zuren
2.3 Organische zuren

Mierenzuur Azijnzuur
Organische zuren: eindigen op COOH
COOH = carboxylgroep
Andere naam = carbonzuren
 2. Zuren
2.3 Organische zuren - Mierenzuur

Dierlijk:
- Gif van wespen
- Gif van bijen
- Gif van mieren
2. Zuren
2.3 Organische zuren - Mierenzuur

Planten:
- Brandnetels
2. Zuren
2.3 Organische zuren - Mierenzuur

MIEREZEIKER

Idee vroeger: zuur van de mier zit in de urine

Nu: in dialect nog vaak combinaties met mier en urine

 2. Zuren
2.4 Anorganische zuren

Naam Triviale naam Formule Formule zuurrest Naam zuurrest

Waterstofchloride Zoutzuur HCl Cl- Chloride-ion
Waterstofcarbonaat Koolzuur H2CO3 CO32- Carbonaation
Waterstofsulfaat Zwavelzuur H2SO4 SO42- Sulfaation
Waterstofnitraat Salpeterzuur HNO3 NO3- Nitraation
Waterstoffosfaat Fosforzuur H3PO4 PO43- Fosfaation

H vooraan, zuurrest Z achteraan

Algemene formule HnZ

aantal waterstofatomen (n) bepaald lading zuurrest
 2. Zuren
2.4 Anorganische zuren – binaire zuren

HCl
H HI
H H2S

Waterstof + 1 ander element (niet-metaal)

2 elementen -> binair

Naam: waterstof + stam niet-metaal + -ide

2. Zuren
2.4 Anorganische zuren – binaire zuren

HCl Waterstofchloride

HI Waterstofjodide

H2S Waterstofsulfide (van sulfur)

2. Zuren
2.4 Anorganische zuren – ternaire oxozuren

H2SO
O4 H O3
HNO

Waterstof + zuurstof + 1 ander element (niet-metaal)

3 elementen -> ternair

Met zuurstof (oxide) -> oxozuur

Naam: waterstof + stam niet-metaal (wetensch.) + -aat

2. Zuren
2.4 Anorganische zuren – ternaire oxozuren

H2SO4 Watersulfaat

HNO3 Waterstofnitraat
2. Zuren

Test jezelf p. 45-46

Kennis: vertel aan je buur, je buur vult aan.

Inzicht: oefening maken

Toepassing: oefening maken

En dan nu…