TOPIK 2 EDUP2093:

MODEL-MODEL
PENGAJARAN

DR. MAHAYA BINTI SALLEH

JABATAN ILMU PENDIDIKAN
INSTITUT PENDIDIKAN GURU KAMPUS
DARULAMAN
APAKAH ITU MODEL
PENGAJARAN?

• Secara umum, model pengajaran boleh dikatakan

sebagai satu perihal persekitaran pelajaran yang
dijadikan panduan untuk merancang kurikulum,
kursus, dan unit pengajaran serta menyediakan
bahan-bahan pengajaran.
FUNGSI UTAMA MODEL
PENGAJARAN

• Menjadi Perancang Kpd Perancang Mengajar.

• Membentuk Rangka Pengajaran.
• Sbg Rangka Asas Bagi Guru Dlm Sesi Maklum
Balas Serta Pengubahsuaian Utk Proses
Pengajaran Selanjtnya.
• Berfokuskan kepada naluri semula jadi untuk
memahami dunia dengan lebih mendalam melalui
langkah – langkah bersistematik dan berturutan:
• Kepekaan terhadap masalah yang timbul
• Pemerolehan dan penyusunan maklumat
• Penjanaan cara – cara penyelesaian yang sesuai
• Pengembangan konsep yang berkenaan
MODEL PEMEROSESAN MAKLUMAT
Pengenalan

Model pengajaran yang berasaskan teori

mazhab kognitif
 Fokus model pengajaran adalah untuk
menjelaskan :
i. Cara manusia ‘make sense’ Atau memaknai
kepada dunianya

Ii. Pengorganisasian kandungan disiplin ilmu

pembinaan konsep dan hipotesis
MODEL PEMEROSESAN MAKLUMAT

METAKOGNISI

LATIH TINDAK
R TUBI BALAS
A
N A P
G INGATAN
LATIHAN INGATAN
INGATAN
S JANGKA
ENCODING JANGKA
DERIA
A PENDEK
RETRIVAL PANJANG
N
G
A LUPAAN LUPAAN LUPAAN
N
 PENJELASAN MODEL

• Model ini menjelaskan bagaimana maklumat diproses

melalui aktiviti pengajaran pembelajaran

• Model ini berasaskan kepada mazhab psikologi kognitif.

• Pemprosesan Maklumat merupakan

i. Pemerosesan maklumat dalam sesuatu
displin ilmu
ii. Pemerisesan maklumat dalam struktur
kognitif
• Model ini mengandungi tiga komponen utama :
- Stor maklumat (Information store)
- Proses Kognitif (Cognitive processes)
- Metakognisi (Metacognition)

• Tumpuan model ini adalah untuk menjelaskan

bagaimana maklumat yang diterima daripada
persekitaran diproses menghasilkan pembelajaran.
 PENJELASAN MAKLUMAT

• STOR MAKLUMAT : Tempat menyimpan maklumat –

ingatan deria, ingatan jangka pendek, dan ingatan jangka
panjang

• PROSES KOGNITIF : Proses dalaman yang melibatkan

tindakan intelektual memindahkan maklumat dari satu
stor kepada stor yang lain – tumpuan perhatian, persepsi,
latihan, encoding , and retrival

• METAKOGNISI : Mengandungi maklumat mengenai

proses kognitif dan juga bertindak mengawal proses
kognitif
STOR MAKLUMAT

• INGATAN DERIA
• Stor yang menyimpan maklumat yang diterima
daripada persekitaran sebelum ianya diberi
perhatian dan dihantar untuk proses kognitif
seterusnya.

• Keupayaan menerima ransangan tidak terbatas

tetapi sekiranya maklumat itu tidak diproses ia
akan segera hilang daripada stor ini (satu saat
untuk yang dilihat, dua saat untuk yang
didengar).
 PENJELASAN MODEL

INGATAN JANGKA PANJANG

• Penyimpanan maklumat yang kekal.

• Keupayaan meyimpan maklumat tidak terbatas dari segi

banyak dan tempoh masa

• Maklumat disimpan dalam bentuk :

- Declarative knowledge
- Procedural knowledge
 PENJELASAN MAKLUMAT

INGATAN JANGKA PENDEK

• Stor maklumat yang menyimpan Maklumat yang

sedang digunakan
• Stor ini mempunyai dua ciri utama:
- Menyaring maklumat yang diterima
- Terbatas dari segi keupayaan dan jangka masa
 PENJELASAN MODEL

PERSEPSI : MENCARI MAKNA DALAM RANGSANGAN

• Persepsi ialah proses individu memberi makna kepada apa yang

dialaminya

• Persepsi penting kerana maklumat yang dihantar ke Ingatan

Jangka Pendek bergantung kepada persepsi pelajar terhadap
ransangan itu.

• Maklumat dalam Ingatan Jangka Pendek adalah bersifat

‘perceived reality’ bukanya ‘true reality’

• Faktor-faktor yang mempengaruhi persepsi pelajar :

- Pengetahuan latar (schemas)
- Ekspektasi
PENJELASAN MODEL

PROSES KOGNITIF

• TUMPUAN : MEMPROSES MAKLUMAT DARI

PERSPEKTIF PELAJAR

• Proses secara sedar memberi fokus kepada sesuatu rangsangan

• Proses seterusnya ke atas maklumat bergantung kepada sejauh
mana pelajar memberi perhatian kepada rangsangan yang
dikehendaki
PENJELASAN MODEL

PROSES KOGNITIF

• ENCODING : MEMBUAT KAITAN DALAM INGATAN

J/PANJANG

- Berlaku bila seseorang individu membina

gambaran mental mengenai maklumat
dan meyimpannya dalam ingatan

- Mengorganisasi dan mengaitkan sesuatu

maklumat yang dipelajari dengan apa
yang telah dipelajari.
PENJELASAN MODEL
PROSES MAKLUMAT

• LATIHAN : MENGEKALKAN MAKLUMAT MELALUI

LATIHAN
• Maintenance Rehearsal : Proses mengulang maklumat sama
ada secara lisan atau mental

• Elaborative Rehearsal : Proses mengorganisiasi maklumat yang

hendak diingati dengan maklumat yang telah sedia ada dalam
stor ingatan jangka panjang.
PENJELASAN MODEL

PROSES MAKLUMAT

• METAKOGNISI : MAKLUMAT DAN KAWALAN KE

ATAS PROSES KOGNITIF

Metakognisi melibatkan
- pengetahuan atau kesedaran individu terhadap proses
kognitifnya

- kebolehan menggunakan mekanisme ‘ self-regulatory’ untuk

mengawal proses kognitif
• Pengajaran langsung :
• Guru menyampaikan isi pengajaran secara
lansung dan menstruktur masa pengajaran
agar dapat mencapai hasil pembelajaran
yang ditetapkan serta mengembangkan
kemahiran yang hendak diajar secara
langkah demi langkah.
PENGERTIAN

• Disampaikan oleh guru secara langsung.

• Masa pengajaran distruktur.
• Langkah demi langkah.
• Sesuai utk pengajaran bahasa & matematik.
• Tidak sesuai utk penerokaan dan penemuan.
LANGKAH-LANGKAH P&P
(Rujuk Buku Aplikasi Pedagogi Terkini – Mahaya et al. 2018)

• Kenal pasti hasil pelajaran yg ingin dicapai

• Rangsang minat murid.
• Pengalaman sedia ada murid.
• Adakan ujian utk maklum balas dan ajar semula kemahiran-
kemahiran yg tertentu, jika difikirkan perlu.
• Berikan kerja rumah utk peneguhan.
• Pengajaran Masteri :
• Isi pelajaran disusun daripada mudah kepada
kompleks sebelum disampaikan kepada murid, secara
individu melalui bahan atau resos pengajaran yang
sesuai
• Perkataan masteri berasal daripada perkataan Bahasa Inggeris
yg bermaksud kehandalan, kepandaian, atau pun menguasai
sesuatu kemahiran dgn cekap dan lengkap.
• Idea ini dikemukakan oleh B.S. Bloom.
STRATEGI PENGAJARAN MASTERI
LEARNING (PPK MALAYSIA, 1995)
• Tentukan hasil pembelajaran dengan merangka objektif
pembelajaran secara ekplisit iaitu berdasarkan hasil perlakuan
• Ajar teknik pengajaran yang sesuai dan berkesan
• Nilai hasil pembelajaran dengan ujian formatif (diagnostik) dan
ujian sumatif berdasarkan objektif pelajaran untuk menentukan
tahap penguasaan murid selepas P&P
• Laksanakan aktiviti pemulihan untuk muid-murid yang belum
menguasainya.
1. SIFAT PERIBADI GURU

• Penyayang/ Mencintai
• Berasa yakin
• Perangsang/pendorong
• Berdedikasi
• Proaktif
• Menyelesaikan masalah
 LANGKAH-LANGKAH PENGAJARAN UTK
PEMBELAJARAN MASTERI

LIHAT BUKU MAB (MOK SOON SANG) M/S 227.

Pembelajaran Simulasi
koperatif
Sosiodrama

Main peranan
PEMBELAJARAN KOPERATIF

• Koperatif bermaksud kerjasama, ini bermaksud

pembelajaran koperatif boleh diertikan sebagai
sekumpulan pelajar belajar secara bekerjasama dan
biasanya dalam bilik darjah.
• Berlaku interaksi dan saling bantu membantu dalam
pembelajaran dengan tujuan mencapai kemajuan dan
prestasi cemerlang
LANGKAH-LANGKAH

• Guru mula menyampaikan ilmu baru

• Murid membentuk kumpulan untuk perbincangan
• Ujia ditadbirkan untuk mengesan kemajuan atau
pencapaian murid dalam setiap kumpulan
• Peneguhan Sosial diberikan kepada kumpulan yang
berprestasi cemerlang
 CIRI-CIRI

• Murid-murid melibatkan diri secara aktif

• Murid dilatih dengan akauntabiliti diri
• Kemahiran sosial dapat dipupuk
• Kesedaran Pembelajaran Koperaif adalah kunci
pencapaian lebih baik daripada pembelajaran diri
sendiri
 STRATEGI , KAEDAH DAN
TEKNIK MENGAJAR
• Bahagikan kumpulan murid dengan menentukan saiz
yang sesuai dan nama diberikan
• Nyatakan objektif, bahan-bahan, serta langkah-langkah
pelaksanaan.
• Menjelaskan prosedur pelaksanaan aktiviti.
• Tentukan dan menghuraikan kemahiran koperatif yang
diperlukan
• Tegaskan setiap ahli berakauntabiliti
• Membimbing murid cara menilai kejayaan usaha
bersama
• perihalan situasi sebenar
• gabungan maklumat – mengenai satu kemahiran
• Melihat perwakilan/
gambaran objek sebenar
• Dua jenis Simulasi – Main Peranan & Sosiodrama
MAIN PERANAN

• Main peranan satu teknik mengajar dalam bilik darjah

• Ia merupakan satu lakonan spontan yang dilakukan oleh
sekumpulan pelajar tanpa skrip
• Lakonan dengan membayangkan situasi yang timbul,
kemudian melakonkan.
TUJUAN MAIN PERANAN

• Memberikan peluang pelajar melibatkan diri dalam perbincangan dan

lakonan
• Mengalami dan merasai sendiri pengalaman sesuatu situasi yang
dilakonkan.
• Memahami tingkah laku orang lain melalui pengalaman watak-watak yang
diberikan.
• Meningkatkan kemahiran dan kepetahan berbahasa daripada laras dan
sebutan.
• Melatih pelajar mengawal perasan dan emosi dalam pelbagai situasi
PRINSIP-PRINSIP

• Senario, peranan, dan taklimat latar dipadankan

hendaklah dipadankan supaya menghasilkan main
peranan yang menyeluruh dan menyeronokkan.
• Memastikan pelajar memahami situasi dan peranan
sebelum aktiviti
• Masa yang mencukupi untuk mebuat persediaan.
• Pemerhati dikehendaki mencatat pandangan dengan
menggunakan borang penilaian
SOSIODRAMA

• Merupakan satu aktiviti lakonan yang menarik

• Berdasarkan satu cerita yang menggambarkan sesuatu
situasi yang berkonflik, mempunyai perwatakan yang
menentang nilai sosial, misalnya cerita Hang Tuah, Hang
Jebat.
• Skrip disediakan terlebih dahulu dan dibaca oleh
pelakon-pelakon yang dipilih
• Mengajar murid berfikir cara penyelesaian masalah
secara kritis dan rasional
• Meluahkan perasaan dan mempamerkan diri sikap.
• Melatih murid menyusun idea dan bertindak balas secara
spontan apabila berada dalam situasi konflik
• Perbincangan dilakukan selepas sesi lakonan dan membuat
rumusan
TUJUAN -TUJUAN

• Untuk menguasai kemahiran

• Untuk membina pemikiran yang kritis dan analitis
• Membina sikap positif
• Mengaitkan isi pelajaran dengan aspek afektif
• Membawa situasi sebenar dalam bilik darjah
• Mempelbagaikan aktiviti pembelajaran.
PRINSIP-PRINSIP

• Guru merancang situasi yang bermasalah dan

mewujudkannya secara bertulis atau lisan
• Sebelum lakonan – penerangan ringkas tentang watak
dan peranan dan tempoh masa.
• Pilih murid yang mahir bertutur – lancar
• Perspektif yang berbeza-beza berasaskan
pengalaman , persekitaran dan hubungan
interpersonal masing-masing
• Menekankan unsur-unsur keperibadian
individu – model membentuk pendidikan
untuk memahami diri sendiri,
tanggungjawab dan perkembangan diri ke
tahap maksimum
• Menekankan perspektif individu serta
menggalakkan sifat berdikari yang produktif – demi
peningkatan kesedaran kendiri dan tanggungjawab
terhadap nasib masing-masing
• Fokus model – konsep-konsep yang diutamakan
oleh ahli-ahli humanistik iaitu konsep kendiri, harga
diri, arah diri yang positif dan sifat bedikari, kreatif
dan ingin tahu dan perkembangan domain afektif
dan emosi.
• Mengubah persekitaran pembelajaran pelajar:
+ tingkatkan kualiti peribadi
+ teknik-teknik yang betul
• Synetic untuk tingkatkan kreativiti

• Antara model yang digunakan:

+ pengajaran fasilatif – berpusatkan murid
+ peningkatan kesedaran diri – kesedaran & potensi
+ synetics – beri perhatian kepada perkembangan dan
aplikasi kreativiti
MODEL PEMBELAJARAN
SYNECTICS
• digunakan dalam seting industri
• diubahusai oleh William Gordon
• mengajar kemahiran menyelesaikan masalah – aktiviti
penulisan
• Bengkel - aplikasi prosedur dll
• lebih kreatif & bebas dari pemikiran rigid
• kerangka pemikiran dan perspektif baru
• memupuk rappo dan kemesraan
MODEL PEMBELAJARAN
MELALUI KAUNSELING
• Non direktif – oleh Carl Rogers
• Membentuk komuniti pelajar berdisiplin tinggi dengan
kesedaran diri yang tinggi.
• Manusia akan berkembang dengan perhubungan manusia
yang positif
• Fokus kepada hubungan berbanding pengajaran konsep
MPelajaran
• Guru sebagai kaunselor-mengajar bagaimana pelajar
memainkan peranan utama
• Maklumbalas tentang kemajuan diri
• Wujud pakatan dengan pelajar-untuk bimbing dan bantu
menyelesaikan tugasan dan masalah.
TUJUAN

• Hala tuju – kesihatan mental & emosi yang tinggi –

yakin diri , harga diri, dan empati kepada orang lain.
• Meningkatkan aspek dalam pendidikan yang
menekankan aspirasi pelajar – apa dan bagaimana pelajar
belajar.
• Membentuk pemikiran kualitatif yang khusus seperti
kreativiti dan ekspresi peribadi.
 MODEL PENGAJARAN BERASASKAN
FASA-FASA PEMBELAJARAN
Fasa 1 • Kenal pasti dan mendefinisi situasi
• Guru menggalakkan luahan perasaan

Fasa 2 • Meneroka masalah

• Pelajar digalakkan menerangkan masalah
• Guru menerima dan menjelaskan perasaan
Fasa 3 • Membentuk pengertian baru
• Pelajar membincang masalah
• Guru memberikan sokongan
Fasa 4 • Perancangan dan membuat keputusan
• Pelajar merancang untuk buat keputusan
• Guru memperjelas kemungkinan keputusan yang diambil
Fasa 5 • Integrasi/Kesepaduan
• Pelajar memperoleh pengertian lanjutan dan lebih positif
• Guru memberikan sokongan
Susulan • Pelajar sendiri mengambil tindakan positif
IMPLIKASI TERHADAP P&P

• Persekitaran Pembelajaran yang sesuai perlu diwujudkan dari awal

• Menekankan individu sebagai insan yang unik dan cabaran untuk
membentuk personaliti yang berintegrasi, penuh keyakinan dan
kompeten.
• Menyediakan suasana P&P yang membantu membentuk rasa
tanggungjawab pelajar terhadap diri dan orang lain.
• Guru perlu membentuk serta menggabungkan aspek Intelek dan
Emosi – personaliti seimbang
• Kandungan dan aktiviti tidak dipreskripsi tetapi ditentukan melalui
pakatan bersama pelajar
• Menyediakan iklim sosial yang mengizinkan pelajar mengekspresi
perasaan secara bebas.