Ang mga Nagawa ni Rizal: Bilang

Mangangalakal, Mangingisda at
Magsasaka
Reporters:

Olangcay, JP
Pasian, Jovan Jay T.
Bilang Mangangalakal at Mangingisda
• Katuwang ang kanyang kaibigan sa
negosyo na si Ramon Carreon,
sinubukan din ni Rizal na
magnegosyo sa pangingisda, at sa
pangangalakal ng copra at abaka.

• Para kay Rizal, ang negosyo ay hindi

lamang pagkita ng maraming salapi
kundi pagtulong din sa pag-unlad
ng iba.

• Sa Dapitan ay ipinakilala niya ang

makabagong makinang panghimay
ng abaka.

• nagkalakal pa siya ng abaka para

lang mapag-aralan ang presyo
nito.
Bilang Mangangalakal at Mangingisda
• Itinatag din ang APCA – abaca Planters Cooperative
Association) upang:

a) mapatatag ang halaga ng abaka.

b) maiwasan ang masamang paraan ng kumpetensya.
c) maipakita sa mga mahihirap na sa pamamagitan ng pagkakaisa,
hindi sila mapagsasamantalahan.
d) mapaunlad ang industriya ng abaka.
e) matulungan ang mga magsasaka.

• Inanyayahan ang kapatid na si Saturnina, ang bayaw na si

Hidalgo at ang iba pang kamag-anak upang sa Mindanaw
manirahan sapagkat dito ay may malaking pagkakataon ang
mga negosyante.
Bilang Mangangalakal at Mangingisda
• Tiyak kay Saturnina na sa Dapitan makikinabang nang
mabuti sa pagnenegosyo ng tela, abaka, at alahas.
 Bilang Mangangalakal at Mangingisda
 Sa liham sa kanyang bayaw na si Manuel Hidalgo,
nabanggit niya ang malaking potensyal sa
industriya ng pangingisda sa Zamboanga. 

• Ipinahiwatig ni Rizal ang balak niyang pabutihin

ang hanapbuhay sa pangingisda sa Dapitan.

• Humiling pa nga sya na magpadala ng dalawang

mangingisda na taga-Calamba para maturuan
ang mga taga-Dapitan sa bagong pamamaraan
na tinatawag na ‘pukutan’, o ang paggamit ng
malalaking net sa paghuli ng isda. 

• Gayun pa man, hindi siya naging matagumpay

dito kundi sa pagbebenta ng abaka sa isang
dayuhang kompanya sa Maynila.
Bilang Mangangalakal at Mangingisda
• Bilang mangangalakal, winika ni Rizal, “Ang pinakakomersyal at
pinakamasipag na mga bansa ang siyang pinakamalaya.”
Bilang Isang Magsasaka
 si Dr. Jose Rizal ay hindi lang basta mahilig sa paghahalaman, isa siyang
dalubhasa sa agrikultura at pagsasaka.

• Nagmula siya sa angkan ng mga maylupa kaya nakakaintindi siya ng mga

paraan sa large-scale farming.

• Nagtapos siya ng Agriculture degree sa Ateneo Municipal de Manila bago

nag-aral sa Central University of Madrid.

• Nagtapos din siya ng degree sa Land Surveying, na nakatulong para sa

kaalaman niya sa lupa na magagamit sa agrikultura.

•  Hulyo 17, 1892, nang ipatapon siya ng mga Kastila sa Dapitan, Zamboanga
del Norte, hindi inaksaya ni Rizal ang kanyang panahon sa pagdadalamhati
kundi nagsimula siyang maghalaman. 
Bilang Isang Magsasaka
• Habang nasa Dapitan,
ibinuhos ni Rizal ang
kanyang panahon sa
pagtatanim, pag-aaral
ng mga halaman at
hayop sa paligid, at
pagtulong sa mga tao.
Bilang Isang Magsasaka
• Inorganisa niya ang kauna-unahang samahan ng mga
magsasaka para maturuan silang madagdagan ang ani
at tulungan silang makahanap ng merkado.

• tumaya si Rizal sa loterya at nanalo ng 6,000 piso

• Gamit ang perang napanalunan at ang naipon mula sa

pagsasaka at paggagagamot sa Dapitan, bumili siya
ng 16 na ektaryang lupa para gamitin sa agrikultura.

• Sa loob lamang ng anim na buwan, nakapagtanim siya

5,000 pinya, 1,400 na kape, at 200 puno ng cacao. 

• Bumili pa sya ng dagdag na lupain kung saan

nagtanim siya ng mais, tubo (sugarcane) at abaka.
Bilang Isang Magsasaka
• Umabot ng 70 hektarya ang lupang kanyang pag-aari na
tinaniman niya ng abaka, niyog, punong kahoy, tubo ,
mais, kape, at cocoa.

•  Itinayo din ni Rizal ang kooperatiba ng mga magasasaka

sa Dapitan upang mabawasan ang monopolyo ng mga
Tsino sa lugar. 

• Pinangarap ni Rizal na magkaroon ng isang agricultural

colony sa Sitio Ponot, malapit sa Sindiñgan Bay. 

• Binalak din niyang mag-alaga ng mga baka at mga crash

crop sa lugar kung saan malapit sa tubig. Ngunit hindi ito
natuloy.

• Ginamit din ni Rizal ang modernong pagsasaka sa

pamamagitan ng pag-aangkat sa Estados Unidos ng mga
makabagong makinarya.
Ang mga Nagawa ni Rizal: Bilang
Mangangalakal, Mangingisda at
Magsasaka
Ang wakas ng aming pag uulat,
maraming salamat sa pagbasa
at pagtapos sa aming ulat.