PA N I T I K A N

sa

Panahon ng
Hapon
 Reporters

Castillo, Jay Artex F. Balmez, Zyrah Joy Dote, Gerwyn Ezekiel

Jimenez, James Aaron Cruz, Emerson Fegarido, Hanna Queency

 W O R D

P U Z Z L E

I-ayos ang mga letra upang malaman ang tamang sagot

 Round 1

A P A K I T N I N
 Answer:

PA N I T I K A N
 Round 2

U U A M N N T L A
 Answer:

M A N U N U L AT
 Round 3

E A M L N U

Z U Q N O E
 Answer:

M A N U E L
Q U E Z O N
 Round 4

U H I A K

T A

A A T G A N
 Answer:

H A I K U
AT
T A N A G A
 Last Round

N P O H A A N

G N

P H A N O
 Answer:
PA N A H O N
N G
H A P O N
 PA N I T I K A N
sa

Panahon ng
Hapon
 Oblehito
MAITALAKAY ANG MAIBAHAGI ANG MAIPALIWANAG MAIPAKILALA ANG
KASAYSAYAN NG KATANGIAN AT TEMA ANG MGA URI NG MGA AKDA AT
PANITIKAN SA NG PANITIKAN SA AKDA SA PANAHON MANUNULAT SA
PANAHON NG HAPON PANAHON NG HAPON NG HAPON PANAHONG ITO
 Kaligirang
Pangkasaysayan
• Nagsimula ang pananakop ng Hapones sa Pilipinas noong 1942
at tumagal ito hanggang 1945.
• Disyembre 08, 1941. Binomba ng Hapones ang Pilipinas isang
araw pagkaraang bombahin din ng mga Hapones ang Pearl
Harbor, Hawaii at ang Estados Unidos.
• Enero 02, 1942 noong Pinasok ng Militar ng Hapon ang
Maynila.
• Abril 09, 1942. Pagsuko ng Bataan sa militar ng mga Hapon
 Manuel L. Quezon

Heneral Douglas
MacArthur
 Kaligirang
• AyonPangkasaysayan
sa propaganda ng mga hapon sila ay dumating sa Pilipinas
bilang kapatid na siyang magpapalaya sa mga Pilipino.
• Inalis ang wikang Ingles sa kurikulum at sapilitang pinaturo ang
wikang pambansa at wikang Niponggo.
• Naging maunlad sa panitikan ang Pilipinas.
• Tinaguriang Gintong Panahon ng Panitikang Pilipino ang panahon
ng pananakop ng mga Hapon.
• Jose P. Laurel noong 1943-1945.
⚬ Siya ang pangulo sa Panahon ng Hapon.
 Kaligirang
Pangkasaysayan
TATLONG LAYUNIN NG PANANAKOP:
• Maprotektahan ang imperyo ng mga hapon mula sa mga US
military bases.
• Ang Pilipinas ay nasa tugmang posisyon sa Timog-Silangang
Asya na kinakailangan ng mga Hapon sa kanilang
pag-abante sa katimugan.
• Sa Pilipinas matatgpuan ang mga hilaw na materyales na
kailangan ng bansang hapon para sa digmaan.
 Kaligirang
Pangkasaysayan
• Pagkakakilanlan sa mga manunulat na babeng Pilipino na sina
Liwayway Arceo at Genoveva Edroza-Matute.

"Ang isang manunulat ay likas na manunulat"

• Nagbalik sa panulat ang matandang anyo ng tulang Tagalog na
tinatawag na "TANAGA".
• Naging mapalad ang panitikan dahil kay Kinichi Isikawa.
• Ipinasunog rin ng mga Hapones ang mga Aklat na nasusulat sa
wikang Ingles
 Kaligirang
Pangkasaysayan
• Pinagbawal ng Hapones ang pagpasok ng mga "Hollywood Movies."
• Pagpapahalaga sa sariling wika ang mabuting naituro ng mga Hapon.
• Sa Panahon ring ito tumatak ang pangakong binitawan ni Heneral
Douglas MacArthur sa mga Pilipino na "I cam through and I shall
Return."
• Sa pagbabalik ng mga Amerikano noong Pebrero 1945. tuluyan na
ngang nakalaya ang Pilipinas laban sa mga Hapones.
 Kaligirang
Pampanitikan
MEDIA AT PAARALAN
Sa pamamagitan na ito ipinalaganap ang kultura at
wikang hapon.

TRIBUNE
Pahayagan sa Wikang Ingles.

TALIBA AT LIWAYWAY
Namayagpag ang mga diyaryong ito sa tulong ni
Kinichi Ishikawa; Ang Pinamahala sa mga
Palimbagan.
Tema ng Panitikan sa Panahon ng
Hapon
SUMESENTRO SA BUHAY SA LALAWIGAN O PAGSASAKA AT
PANGINGISDA.

SUMESENTRO SA PAGKA-MAKABAYAN, PAG-IBIG AT KALIKASAN.

PANANAMPALATAYA AT SINING.

UGALI NG MGA HAPON NA PAGIGING TAPAT SA KANILANG BANSA AT

PAGKAKAROON NG DANGAL SA SARILI AT SA BANSA.
Mga Uri ng Akda
sa Panahon ng
Hapon
MAIKLING KWENTO
• Edgar Allan Poe - Amerikanong manunulat.
⚬ Ayon sa kanya ang Maikling Kwento ay isang akdang
pampanitikang likha ng guni-guni at bungang-isip na hango
sa isang tunay na pangyayari sa buhay.
• Naging maunlad at lubusang namulaklak sa panahon ng mga
Hapones.
• Hindi binigyang pansin ng mga patnugot ang panlasa ng mga
karaniwang mamamayan.
• "Buhay Lalawigan"
MGA KATANGIAN NG MAIKLING KWENTO
1. MATIMPI ANG PAGPAPAHAYAG NG PAKSA

2. NAGSASALAYSAY NG MADUDULANG PANG-YAYARI

3. WALANG BALANGKAS ANG KWENTO

4. ANG PAKSA AY NAUUKOL SA IBA'T IBANG KARANASAN SA BUHAY

NG TAO

5. GUMAGAMIT NG MG PAYAK NA PANGUNGUSAP KAYA MADALING

MAUNAWAAN.
MGA ELEMENTO NG MAIKLING KWENTO
• TAUHAN
• ng manunulat ang mga tauhang nilalagay niya sa kwento.
- Likha

• TAGPUAN/PANAHON •
- Kung saan at kailan naganap ang pangyayari.

• SAGLIT NA KASIGLAHAN •
- Panandaliang pagtatagpo ng mga tauhang masasangkot sa suliranin.

• TUNGGALIAN •
- Pakikipagtunggali o pakikipagsapalaran ng pangunahing tauhan laban sa suliraning
kakaharapin na minsan ay sa sarili, kalikasan at sa kapwa.
MGA ELEMENTO NG MAIKLING KWENTO
• KASUKDULAN
•
- Pinakamadulang bahagi na kung saan malalaman ang katuparan o kasawian ng
pangunahing tauhan.patungkol sa kanyang ipinaglalaban.

• KAKALASAN •
- Pagbaba ng takbo ng kwento mula sa maigting na pangyayari sa kasukdulan.

• WAKAS/KATAPUSAN •
- Resulta ng pakikipagtunggali or resolusyon ng kwento. Maaring masaya o malungkot,
pagkatalo o pagkapanalo.
MAIKLING KWENTO
Uhaw ang Tigang na Lupa ni Liwayway Arceo
- patungkol sa isang dalagang uhaw
sa pag mamahal ng kanyang
pamilya.
BUOD NG “UHAW ANG TIGANG NA LUPA” NI LIWAYWAY ARCEO

ISANG DALAGA ANG NAHIHIWAGAAN SA KANILANG PAMILYA. HINDI KASI TULAD NG IBANG
PAMILYA, ANG KANIYANG AMA’T INA AY HINDI KAILANMAN NAKITAAN NG PAGLALAMBING SA
ISA’T ISA. BATID NG DALAGA NA HINDI KAKIKITAAN NINUMAN ANG KANIYANG MGA
MAGULANG NG PAGMAMAHAL. NAIS PA NAMAN NG DALAGA NA MAS LUMAKI PA ANG
KANILANG PAMILYA. NAIS NIYANG MAGKAROON NG MGA KAPATID. ANG PAGTATAKA NG
DALAGA AY NASAGOT NANG HINDI SINASADYANG MAKITA NIYA ANG TALAARAWAN NG
KANIYANG AMA. SA PAGBABASA NITO AY NATUKLASAN NIYA NA NAGSASAMA NA LAMANG SA
ISANG BUBONG ANG KANIYANG MGA MAGULANG, NGUNIT ANG AMA AY MAY IBA NANG
BABAENG INIIBIG. NAKITA NIYA ANG LARAWAN NITO NA NAKAIPIT SA TALAARAWAN.
NAGKASAKIT ANG AMA NG DALAGA. SA KABILA NG NAGAWA NITONG PAGTATAKSIL SA ASAWA,
AY INARUGA PA RIN SIYA NITO NANG MARATAY ITO SA KANIYANG KARAMDAMAN. INILAHAD NG
AMA SA KANIYANG ASAWA ANG RELASYON PA NIYA SA IBANG BABAE. KAHIT MASAKIT SA
DAMDAMIN NG MISIS AY TINANGGAP NITO ANG RELASYON SA KALAGUYO NG MISTER. HINDI
NAGTAGAL AY BINAWIAN DIN NG BUHAY ANG LALAKING NAGTAKSIL SA KANIYANG ASAWA.
NGUNIT BAGO TULUYANG LISANIN ANG MUNDO, NAGWIKA ITO SA KANIYANG ANAK NA
MAAANGKIN NA NITO ANG KANIYANG KALIGAYAHAN DAHIL WALA NA SIYA, WALA NA ANG AMA
MAIKLING KWENTO
Lupang Tinubuan ni Narciso Reyes
- Nakatanggap ng unang gantimpala bilang
pinakamahusay na akda noong 1945.
- Pakay ng kwentong ito ay ipakita ang
karanasan ng isang grupo ng tao na siyang
nagsasalarawan sa kasaysayan at bahagi ng
kanyang pagkahubog

- Nais din nitong ipakita na ang kasaysayan ay

bahagi ng buhay ng tao at ng mundo.
“LUPANG TINUBUAN” NI NARCISO REYES

ISA SI DANDING, KASAMA ANG KANYANG TIYA JUANA AT TIYO GORIO SA MGA TAONG NAROON NA UUWI
SA LALAWIGAN UPANG MAKIPAGLIBING SA KANYANG TATA INONG NA PINSAN NG KANYANG AMA. SA
KANYANG PAG-UWI AY MARAMI PALA SIYANG MGA KAMAG?ANAK SA MALAWIG. AT DOON NIYA
NAKILALA ANG KANYANG MGA DI-KILALANG KAMAG-ANAK. ISA NGA SA MGA KAMAG-ANAK NIYA AY SI
LOLO TASYO. NAGKUWENTO ANG MATANDA KAY DANDING TUGKOL SA KNAYANG AMA. MASASABING
NABIBILANG ITO SA TOERYANG HISTORIKAL SAPAGKAT GUMAMIT ANG AWTOR NG FLASHBACK SA
BUHAY NG ISANG TAUHAN SA KWENTO. NABIBILANG ITON SA TEORYANG HISTORIKAL SPAGKAT
TUMUTUKOY ITO SA MGA KWENTO NG ISANG MATANDA SA PINAGDAANAN NG AMA NI DANDING NOONG
BATA PA SIYA. ’KAPARIS KA NG IYONG AMA,’ ’ANG BATANG ITO! AKO ANG NAGBAON NG INUNAN NG AMA
MO. AKO ANG GUMAWA NG MGA UNA NIYANG LARUAN. NAULILA AGAD SIYA SA AMA.’ DOON SIYA
MALIMIT MAGPALIPAD NG SARANGGOLA NOONG BATA PA SIYANG MUNTI. SA KABILANG PITAK SIYA
NAHULOG SA KALABAW, NANG MINSANG SUMAMA SIYA SA AKIN SA PAG-ARARO. NASAKTAN SIYA NOON,
ANG AKALA KO’Y HINDI SIYA TITIGIL SA KAIIYAK.’ SA ITAAS NG PUNONG ITO PINAAKYAT KO AT
PINAGTAGO ANG AMA MO ISANG HAPON, NOONG KAINITAN NG HIMAGSIKAN, NANG MABALITAANG MAY
MGA HURAMENTADONG KASTILA NA PAPARITO. AT DOON, SA KINAUUPUAN MO KANINA, DOON NIYA
ISINULAT ANG KAUNA- UNAHAN NIYANG TULA-ISANG MAIKLING PAPURI SA KAGANDAHAN NG ISA SA
MGA DALAGANG NAKILALA NIYA SA BAYAN.
MAY TAGONG KAPILYUHAN ANG AMA MO.’ ANG MGA KATAGANG IYAN ANG GINAMIT NG AWTOR
UPANG MAGBALIK-TANAW SA MGA PANGYAYARI SA KWENTO. KUNG ATING PAPANSININ ANG
KATAGANG ITO: PAGSASARANGGOLA SA BUKID, ANG PAGKAHULOG SA KALABAW, DALAGA SA
BUNTON NG PALAY, ANG LAHAT AY NANANARIWA SA KANYANG GUNITA NG ISANG TAO O
INDIBIDWAL. PARA BAGANG ISA ITONG KARANASAN NG ISANG TAO. ANG MGA ITO AY
MASASALAMIN SA KASAYSAYAN AY BAHAGI NG KANYANG PAGKAHUBOG NG AWTOR.
NAIPAKIKITA RIN RITO ANG PAMARAAN NG MGA TAUHAN SA PAGSUGPO SA SULIRANIN KAGAYA
NI DANDING NABIGYAN NG LINAW ANG KANYANMG MHA TANONG TUNGKO SA KANYANG AMA.
SA SANDALING IYON AY TILA HAWAK NI DANDING SA PALAD ANG LIHIM NG TINATAWAG NA PAG?
IBIG SA LUPANG TINUBUAN. NAUUNAWAAN NIYA KUNG BAKIT ANG PAGKAKATAPON SA IBANG
BANSA AY NAPAKABIGAT NA PARUSA, AT KUNG BAKIT ANG MGA NAWAWALAY NA ANAK AY
SUMASALUNGAT SA BAGYO AT BAHA MAKAUWI LAMANG SA INANG BAYAN. KUNG BAKIT
WALANG ATUBILING NAGHAIN NG DUGO SINA RIZAL AT BONIFACIO. DITO NA PUMASOK ANG
TEORYANG HISTORIKAL DAHIL NABANGGIT NG MAY-AKDA ANG KADAKILAAN NG ATING MGA
BAYANI NA SI RIZAL AT BONIFACIO. HINDI MAN DERETSAHANG SIANBI NG MAY-AKDA NA
NABUWIS NG BUHAY ANG DALAWANG BAYANI GINAMIT NIYA NAMAN ANG DUGO UPANG
MAGING SIMBOLO SA KATAPANGAN NG MGA ITO.
DULA
• Naging libangan ng mga tao at naging mahalaga sa panahon ng
hapon
• "PUGO at TUGO"
• Avenue Theater at Life Theater
• Karaniwang patungkol sa buhay ng Pilipino, lungsod o nayon at
ugali ng mga Pilipino ang mga Dula sa Panhon ng Hapon.
• Marami ang pagtatanghal na katawa-tawa.
MGA DULANG NASA WIKANG PILIPINO

• "Paa ng Kuwago" adaptsyon ni Francisco "Soc" Rodrigo

• "Sino ba kayo?" ni Julian C. balcemada
• "Ang Asawa ng Abogado" ni F. Liongson
• "Martir sa Golgota"
• "Ang Kahapong Nagbalik"
• "Sa Pula, sa Puti" ni Fransisco “Soc” Rodrigo
"SA PULA, SA PUTI" NI FRANCISCO "SOC" RODRIGO
MAAGA PA LAMANG AY NAGTATALO NA MAG-ASAWA DAHIL SA PAGHINGI NI KULAS
KAY CEILING NG PERA UPANG IPANGTAYA SA SABONG. NGUNIT KAHIT GANUN AY
NAKATAYA PA DIN SIYA AT PINANGAKO SA ASAWA NA PAGNATALO SIYA AY PAPATAYIN
NA ANG MGA MANOK NIYA. SI TEBAN NAMAN NA KAIBIGAN NIYA AY TINURUAN NA
GAWING PILAY ANG MANOK AT TUMAYA NG DOBLE SA KALABAN. SAMANTALANG SI
CEILING DIN NAMAN AY TUMAYA DIN SA KALABAN UPANG MAKASIGURO NA BABALIK
DIN ANG PERA PINANGTAYA NILA. NGUNIT SA HINDI INAASAHANG PAGKAKATAON AY
NANALO ANG MANOK NI KULAS AT KAHIT GANOON AY WALA SIYAN NAIUWING PERA.
KAYA PAGKAUWI NIYA SA BAHAY AY MAGIGING TINOLA NA ANG MANOK NIYA.
 PANULAAN O TULA
MGA KATANGIAN NG TULA SA PANAHON NG HAPON:

MAIKLI, LALO NA ANG MGA NALATHALA SA LIWAYWAY

MARAMING GUMAGAD SA HAIKU

MAY TALINHAGA

NAMAYANI ANG MALAYANG TALUDTURAN

Haiku at Tanaga
Haiku DAPAT BAYARAN,
- Isang salitang Hapon na tumutukoy sa isang Utang sa kaibigan
anyo ng tula. ‘Wag kalimutan
- Ang haiku ay nagtataglay ng mga
matatalinhagang salita at nagpapahayag ng "HUWAG BALASUBAS"
isang malalim na damdamin.

TOTOONG SINUNGALING, Tanaga

AT TALAGANG MALIHIM,
PIPI KUNG KAUSAPIN,
WALANG KIBO’Y MATABIL,
TANAGA NI ILDEFONSO SANTOS
- Isang sinauna at maikling tulang Tagalog.
- Naglalaman ito ng mga matatalinhagang salita.
- Nagtataglay ito ng isang tugmaan, ngunit ang
makabagong tanaga ngayon ay kakikitaan na rin
ng mga tugma na inipitan.
 PAGSILANG NG TANAGA
ELEMENTO NG TULA HAIKU TANKA TANAGA

Sukat o Pantigan sa Bawat Taludtod 5-7-5 5-7-5-7-7 7-7-7-7

Kabuuang Bilang ng Pantig 17 31 28

Tugmaan (Meron/Wala) WALA WALA ISAHANG

TUGMAAN
 Mga Halimbawa
Haiku ng
at Tanaga
KUNG MAGHAHANAP ULILANG DAMO MAHIRAP PALA
Kaibigang kausap Sa tahimik na ilog Ang lima-pito-lima
Dapat ay tapat Halika, sinta! Pantig na tula

"TAPAT DAPAT" – Gonzalo Flores "Sining"

TALIPATONG LUMAPAG NAHIYA AND DALAGA, INUMIT NA SALAPI

SA LUPA- NAGKABITAK, MUKHA'Y AYAW 'PAKITA. WALANG MAKAPAGSABI
SA KAHOY NALUGAYAK, SA PUSO- NAGTAGO SA BALANA, KAHIT NA PIPING SAKSI
NAGLAGABLAB! SA HIPO AY UMALMA. NAITAGO NA KASI.

TAG-INIT NI ILDEFONSO SANTOS "MAKAHIYA" "KURAKOT"

NOBELA
• Hindi naging maunlad ang Nobela sa panahon ng Hapon dahil sa
kakapusan ng papel.
• Ito ay naglalarawan ng mga nalathalang dula, sanaysay, at maikling kwento
ng damdaming makabayan.

Mga Nobela sa Panahon ng Hapon :

• "TATLONG MARIA" ni Jose Esperanza Cruz
• "PAMELA" ni Adriano Laudico
• "MAGANDANG SILANGAN AT SA LUNDO NG PANGARAP" ni
Gervacio Santiago
Mga Manunulat
sa Panahon ng
Hapon
Manunulat
JOSE MARIA HERNANDEZ

• Manunulat at Guro.
• Nag-aral ng pagsulat at pagtatanghal.
• "PANDAY PIRA"
• "THE OLIVE GARDEN"
• Palanca Memorial Award in Literature.
Manunulat
FRANCISCO "SOC" RODRIGO

• Naging Senador ng Pilipinas.

• Ipinanganak sa Bulacan.
• Pamantasang Ateneo de Manila
• Namatay noong 1988.
• Naging tanyag ang kanyang dulang "SA
PULA, SA PUTI".
Manunulat
GERVACIO SANTIAGO
• Hulyo 19, 1909
• Nakalikha siya ng maraming maikling
kuwento, nobela, lathalain at mga
sanaysay.
• "Leonor Dalisay" unang nabigyan ng
gantimpala ng Liwayway noong 1936.
• Marami sa kanyang mga akda ay
naisapelikula.
Manunulat
LIWAYWAY A. ARCEO
• Enero 30, 1920 sa Tondo, Maynila
• isa sa mga nangungunang kuwentista,
radio scriptwriter, mananaysay, tagasalin,
at editor sa wikang Tagalog.
• tinuring na Feminista.
• Naging aktres at tauhan sa pelikulang
"TATLONG MARIA".
Manunulat
CLODUALDO DEL MUNDO JR.
• isinilang sa Maynila noong Setyembre 11,
1911.
• Isa sa mga nanguna sa larangan ng
makabagong dula.
• Naging co-founder ng unang pangulo ng
panitikan noong 1935
• "BITUING WALANG LANGIT"
Manunulat
JULIAN CRUZ BALCEMADA
• isinilang sa Orion, Bataan noong Enero 28, 1295.
• itinuturing na isa sa mga haligi ng Panitikang
Pilipino.
• naging patnugot ng ng Surian ng Wikang
Pambansa.
• Isang makata, mandudula, kuwentista,
mangangatha, nobelsita at mananaliksik-wika.
Maraming Salamat!