V23

Banghay Aralin sa Filipino

Baitang 10
I. Layunin
Pagkatapos ng talakayan ang mga mga-aaral ay inaasahang:
a. natatalakay ang kaligirang kasaysayan ng Hapon;
b. nagaganyak ang ideya at kaalaman sa panahon ng Hapon;
c. nasusuri ang pagkabuo ng istilo ng Tanaga at Haiku; at
d. nakapagtatalaga ng pangkatang gawain base sa paksa.

II. Paksang Aralin

Paksa: Panitikan ng Pilipinas: Panahon ng Hapon
Sanggunian:
Villafuerte, Patrocinio F, et al, 2009, Panitikan ng Pilipinas Historikal at
Antolohikal na pagpapahayag, Mutya Publishing House, Inc.
http://scribd/Panitikan-sa-Panahon-Ng-Hapon.com
http://www.slideshare/Panahon_ng _hapon.com
Mga Kagamitan: Tulong pang biswal, flash cards, mga larawan at libro

III. Pamamaraan

Kasanayang Pangguro Kasanayang Pang mag-aaral

A. Panimulang Gawain
1. Panalangin
Bago tayo magsimula, magsitayo muna
ang lahat para sa isang panalangin.
Maaarin bang pangunahan mo ang Opo Sir.
panalangin Arra?
Magandang Umaga sa inyong lahat (mananalangin ang mga mag-aaral)
Magandang Umaga rin po!
2. Pagsasa-ayos ng Silid-aralan
Bago kayo magsi-upo, pulutin muna (tutugon ang mga bata)
ang kalat na inyong makikita sa ilalim
ng inyong mga upuan at itapon sa
basurahan. Pagkatapos ay ayusin ang
upuan.

3. Pagtatala ng Liban
Para sa araw na ito, maaari bang
tumayo ang president at itsek kung sino (tutugon ang president)
ang mga liban?

B. Pagganyak
Sino-sino dito ang nakakaalam sa Haiku at Sir! Kami po! Ang Haiku po ay may sukat naq
Tanaga? 5,7,5 habang ang Tanaga po ay 7,7,7
Mahusay.
E sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig at sa Sir opo alam po namin.
Martsa ng Kamatayan sa Bataan alam niyo
 rin ba?
Magaling. Sir kalimitan po ay ang mga pangyayaring ito
Kung gano’n ano ang napapansin niyo sa ay naganap nuong panahon ng Hapion. Dahil
lahat ng katanungan ko at sa mga ang Hapon po ang may kinalaman sa Martsa ng
pangyayaring iyon? Kamatayan sa Bataan.

Tama! Magaling.

C. Paglalahad ng Paksa
Ngayong araw ang pag-aaralan natin ay
ang panahon kung paano tayo sinakop ng
hapon. Aalamin ang kaligirang kasaysayan
sa panahon ng pananakop ng hapon.
Pero bago iyon. Sir dahil pos a nagging mainit ang pagtanggap
Ano sa palagay niyo kung bakit ang dali ng mga Pilipino sa dayuhan. Tagtiwala po sila
para sa mga dayuhan na sakupin ang agad dito dahil sa likas na mapagtiwala an
bansang Pilipinas? gating mga ninuno.

Sir para po malaman natin ang tunay na

pangyayari noon at para po maipaalam pa poi
Tama. to sa susunod na henerasyon.
Dahil sa sobrang bait ng mga ninuno natin,
inabuso ito ng mga mananakop.
Bakit kaya kailangan pa nating malaman
ang kasaysayan kung mapapait lang naman
ang naranasan ng mga ninuno natin dito?
Mahusay!
Kailangang maalam tayo mismo sa ating
bansa. Para san man tayo mapunta, alam
natin ang kaligirang kasaysayan n gating
bansa at para mapreserba ang ganitong
kaalaman upang maiparating pa sa susunod
na henerasyon. Mapait man ang mga ito,
ang mapait na karanasan na ito ang
humubog sa bansang ginagalawan natin
ngayon.
Dumako na tayo kung saan nasakop tayo
ng bansang Japan at kung paano inalipusta
ang ating mga ninuno ng mga Hapon.
Tinawag na panahon ng pamumulaklak o Sir tinawag pong ginintuang panahon dahil
ginintuang panahon ang pananakop ng nagkaroon ng buhay ang lathalaing tula, dula at
Hapon. kuwentong bayan sa sarili nating pahayagan.
Ano sa palagay niyo kung bakit naging
ganon ang tawag sa Panahon ng pananakop
ng Hapon?
Tama.
Tinawag na ginituang panahon dahil
napalawig natin ang sarili nating wika sa
panahong ito dahil lubusang ipinagbabawal
ang wikang ingles bagkus Filipino at
Nihonggo lamang ang tanggap.
Nagkaroon din tayo ng sarili nating
pahayagan gaya ng Liwayway ng Roces.
Nabuhay ang mga obra ng mga manunulat
nang panahong iyon. Gaya ng “Ang
Bulong ni ka Erneo” na tumatalakay sa Sir dahil pos a pampalasang pagkain ng
nakagisnang buhay at gawi sa isang Pilipinas gaya ng bawang, sibuyas at luya.
lalawigan sa Pilipinas.
Ano sa palagay niyo ang hangarin ng mga
hapon kung bakit nila nais sakupin ang
Pilipinas?
Tama. Isa iyon sa kanilang hangarin.
Ang iba pa rito ay para maging
makapangyarihan sila sa buong Asya at
paunlarin pa ang kanilang sariling
panitikan gaya ng Haiku at Tanka. Suotin
nilang Kimona at Kamiseta. Sa mga
pagkain nilang Ramen at kilawin na
magpasahanggang ngayon ay tinatangkilik
parin ng ilan sa ating mga kababayan. Sa
panahong iyon, ilan sa nagging tanyag na
manunulat noon ay sina Liwayway Arceo
na siyang may akda ng “Uhaw ang Tigang
na Lupan”, si Juan Balmaceda na may likha
ng dulang “sino ba kayo?” na tumatalakay
sa mga dayuhang mananakop, at si Narciso
Reyes na may akda ng”Lupang Tinubuan.” Sir tatlong taon po mula 1942 hanggang 1945
Dumako na tayo ngayon sa kasaysayan sa po.
pagsakop sa atin ng mga Hapon.
Ilang taon tayo nasakop ng mga hapones?

Tama!
Nasakop ng mga hapon ang Pilipinas mula
taong 1942 hanggang 1945 na kung saan
naganap ang ikalawang digmaang
pandaigdig noong Hulyo 1937 at natapo
nang taong 1945. Nasangkot dito ang
Pilipinas at kumitil sa buhay ng maraming
sundalo at ordinaryong tao.
Nilimitahan naman ng mga hapon ang mga
pahayagan at ipinasara ang pahayagang Sir dahil po sa kakulangang pampinansiyal.
Tribune at Free Press dahil sa ito ay pag-
aaring Amerikano.
Bakit sa palagay niyo nilimitahan ang mga
pahayagan?
Mahusay!
Iyon ay dahil sa kakulangang pinasyal at
mga papel at para narin maiwasan ang Sir ang pahayagang Liwayway ng Roces po.
pambabatikos ng palihim sa kanilang
pamamahala n gating mga ninuno.
Ang tanging Pinahihintulutan lamang ng
mga Hapon ay ang pahayagan ng ano? May
alam ba kayo kung anong pahayagan ito?
Tama.
Ang pahayagang Liwayway ng Roces na
hawak ni Pinunong Kin-Ichi.
Sa panahong ito rin naganap ang Martsa ng
Kamatayan sa Bataan ns kumitil sa libo-
libong sundalong Pilipino at Amerikano
dahil sa hirap, gutom at pagod sa
paglalakad mula Mariveles, Bataan
hanggang San Fernando, Pampanga.
Dahil sa maling pamamaraan ng pagsakop
ng mga Hapon, nagsagawa ang mga Sir ang HUKBALAHAP po ay
Pilipino ng samahang tinawag na nangangahulugang Hukbong Bayan Laban sa
HUKBALAHAP. Hapon.
Sino rito ang nakaaalam ng kahulugan ng
HUKBALAHAP?

Tama! Mahusay.
Nagsagawa sila ng samahang palihim
upang tuligsain ang maling pagpapatakbo
ng pamahalaang hapon sa Pilipinas.
Ito ang kaligirang kasaysayan ng Bansang
Pilipinas sa panahon ng pananakop ng Sir ang Tanaga at Haiku po ay may sukat at
Hapon. kalimitang gumagamit ng malalim na salita at
Dumako na tayo sa Tanaga at Haiku. di tahasang pinararating ang mensahe ng may
Ano ang alam niyo tungkol dito? akda.

Magaling. Tama iyon.

Ito ay dahil sa ginagamitan nila ng simbolo
ang mga salitang kanilang pipiliin.
Kinakailangan ay malalim at malaman ang
bawat salitang bibitiwan ng may akda sa
Tanaga o Haiku.
Halimbawa nito ay:
Matandang Sapa Sir malalim po at may konotasyong gamit ang
Ang palakay tumalon bawat salita.
Lumagaslas
Ano ang napansin niyo?

Tama.
Iyon ay dahil sa simbolong hated nito. Ang
haikung ito ay tumatalakay sa pagsakop ng
mga dayuhan sa Pilipinas.

2. Pagsasanay
Sanihin kung ano ang nais ipahiwatig ng
halimbawang haiku na ito.
Ambong kaylamig
Maging ang matsing ay nais
Ng kapang damo
Ibigay ang kahulugan at konotasyon at
denotasyon ng salitang nakasalungguhit.
Ito ay tumutukoy sa isang tao na dating
mayaman na nakaranas ng kahirapan kaya’t
kahit ang kaining pampulubi ay kan’yang
kakanin dahil sa sobrang gutom. Ang salitang
DAMO ay tumutukoy sa pagkaing
pangmahirap na nakukuha lamang sa tabi-tabi.
Ang denotasyon nito ay halamang berde na
makikita sa gilid-gilid.

Tama. Mahusay!
Pangkatang Gawain
Isadula ang pangyayari sa panahon ng
hapon.
- Unang pangkat Susunod ang mga bata at maghanda.
Martsa ng Kamatayan sa Bataan
- Ikalawang pangkat
Limang minute lamang ang pagsasagawa. Pagbomba sa Pearl Harbor
Ikalawang Digmaang Pandaigdig
3. Paglalahat
Martsa ng Kamatayan sa Bataan
Anu-ano ang mga pangyayaring naganap sa
panahon ng Hapon? Muling pagkabuhay ng Lathalaing tula, dula at
Kuwentong Bayan.
Pagkabuo ng Haiku at Tanaga.

Kalimitang ginagamitan poi to ng simbolo at di

tahasang pagsabi ng mensahe. May mga sukat
Tama!
po ang bawat pantig.
Ano naman ang kalimitang gamit sa Haiku
at Tanaga?

Mahusay.

4. Pagtataya
Pangalan: ___________ Petsa: ______
Baitang at Pangkat: _____ Nakuha: ___

PANUTO:
Bilugan ang titik na sa palagay mo ay a. Ginintuang Panahon
ang tamang sagot. Iwasan ang anumang uri
ng pagbura, ito ay nangangahulugang mali.

1. Ang panahon ng pananakop ng mga

hapones sa Pilipinas ay tinatawag ring -
________ panahon .
a. Luntiang panahon
b. Makabagong panahon c. 1942 – 1945
c. Kasaganaang Panahon
d. Ginintuang panahon
2. Nasakop ng Hapon ang Pilipinas nang
taong?
a. 1943 – 1946
b. 1944 – 1945 c. Asya
c. 1942 – 1945
d. 1940 – 1943

3. Hangarin ng mga Hapones na masakop

ang Pilipinas upang maging
makapangyarihan sa buong ________?
a. Pilipinas
b. Asya
c. Mundo c. Narsiso Reyes
d. lahat ng nabanggit

4. Kilalang manunulat sa panahon ng

Hapon na siyang sumulat ng Lupang
Tinubuan.
a. Liwayway Arceo
b. NVM Gonzales d. a at c
c. Narcisso Reyes
d. Fidel Sicam

5. Ipinagbawal ng mga Hapon ang

magasing Ingles na gawa na Amerikano
gaya ng ___________ .
a. Tribune
b. Freelance
c. Free press a. Roces
d. a at c

6. Ipinagbawal ang lahat ng pahayagan

bukod sa Liwayway ng _____ na nasa
ilalim ng pamahahala ni Kin-Ichi.
a. Roces
b. Rosas
c. Roxas b. Hulyo 1937 – 1945
d. wala sa nabanggit

7. Naganap ang ikalawang Digmaang

pandaigdig sa Asya noong?
a. Hunyo 1937 - 1945
b. Hulyo 1937 - 1945 c. Martsa ng kamatayan; napagod at
c. Hunyo 1927 - 1945 nagutom
d. Hulyo 1927 - 1945

8. Naganap din ang

___________________ na naganap sa
Bataan ng kung saan maraming sundalo
ang __________.
a. Martsa ng kamatayan; nauhaw
b. Pearl Harbor; namatay
c. Martsa ng kamatayan; napagod at
nagutom b. 5,7,5
d. Ikalawang digmaang pandaigdig;
nagbuwis ng buhay.
 9. Nakilala ang Haiku na may sukat na
_________ sa larangan ng panitikan nang
panahon ng Hapon.
a. 7, 7, 7
b. 5, 7, 5 a. kimona
c. 7, 5, 7
d. 5, 5, 5

10. sa larangan ng suotin ng kababaihan,

nakilala ang ____________ ?
a. Kimona
b. Kamiseta
c. iskini
d. leggings

IV. Takdang Aralin

- Pagpapakita ng larawan sa klase base sa panahon ng pagsasarili o panahon ng paglaya

1. Manaliksik tungkol sa panahon ng pagsasarili o panahon ng paglaya. Itala ang

nasaliksik sa harap ng klase.
2. Bumuo ng sariling likha ng Haiku o Tanaga at ilahad sa klase ang nabuo.

Sanggunian:

Villafuerte, Patrocinio F, et al, 2009, Panitikan ng Pilipinas Historikal at Antolohikal

na pagpapahayag, Mutya Publishing House, Inc.
http://scribd/Panitikan-sa-Panahon-Ng-Hapon.com
http://www.slideshare/Panahon_ng _hapon.com