Designed by Tuong Manh Dung

Chương 4. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN

TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

I.I.CẠNH
CẠNHTRANH
TRANH ỞỞ CẤP
CẤP ĐỘ
ĐỘ ĐỘC
ĐỘC QUYỀN
QUYỀN TRONG
TRONG NỀN
NỀN KINH
KINH TẾ
TẾ
THỊTRƯỜNG
THỊ TRƯỜNG

II. LÝ LUẬN CỦA V.I.LÊNIN VỀ CÁC ĐẶC ĐIỂM KINH TẾ CỦA

ĐỘC1.QUYỀN ĐộcVÀ
quyền,
ĐỘC độc quyền
QUYỀN NHÀnhàNƯỚC
nướcTRONG
và tác động
NỀN của
KINHđộc
TẾ
THỊ TRƯỜNG quyền
TƯ BẢN CHỦ NGHĨA

III. BIỂU HIỆN MỚI CỦA ĐỘC QUYỀN VÀ ĐỘC QUYỀN NHÀ
NƯỚC
2. TRONGQuanĐIỀU KIỆNtranh
hệ cạnh NGÀY NAY;trạng
trong VAI TRÒ
thái LỊCH SỬ CỦA CHỦ
độc quyền
NGHĨA TƯ BẢN

Designed by Tuong Manh Dung

 1. Độc quyền, ĐQNN và tác động của độc quyền

a. Nguyên nhân hình thành ĐQ và ĐQNN

* Độc quyền và nguyên nhân hình thành độc quyền

- Khái niệm: Độc quyền là

sự liên minh giữa các
doanh nghiệp lớn, có khả
năng thâu tóm việc sản
xuất và tiêu thụ một số
loại hàng hóa… thu lợi
nhuận độc quyền cao.

Hình ảnh có tính chất minh họa

Designed by Tuong Manh Dung
 a. Nguyên nhân hình thành ĐQ và ĐQNN

- Nguyên nhân hình thành độc quyền:

Ba
Hailà,
Bốn
Một là,Do
là, sựsựtác
cạnh
phát động
thỏatranh
hiệp
triển của
gay
của các
vềlựcmặt
gắtcuộc
cạnhkhủng
kinhsản
lượng tế
tranhhoảng
giữa
xuất gay
các
=> xíkinh
gắt
phân tế lao
nghiệp
làm
công vàlớn
cho sự
cácra
tư
động
đờithúc
=>
bản
doanhcủa các
đẩy
chủnghiệp tổ vừa
hình
nghĩa. chức vàtín
thành dụng.
các
nhỏ xíbịnghiệp quyhàng
phá sản mô lớn.
loạt …

Xí Các
nghiệpngànhvừa SX và mới
nhỏ
THỎA
phá HIỆP VỀ
sảnhỏi=>SẢN
SốLƯỢNG:
lượng
đòi quy mô lớnxí
GIẢM Cạnh
SẢN
nghiệp
=> ít tranh
LƯỢNG
hình => quy
đi, =>mô
CUNG
thành tích
< CẦU
xíxí
tụ, mở
nghiệp
nghiệp tập trung
rộng.
quy mô lớn. sản
xuất => Hình thành
các xí nghiệp với quy
SựNSLĐ
ra đờităng của nhanh
các tổ
mô ngày càng to
thúc
chức
THỎAtínđẩy
dụng… tích=>tụhình
và
lớn. HIỆP VỀ GIÁ:
GIÁ tập THẤP;
thành
MUA trung
xí GIÁtư
nghiệp bản
quy
BÁN CAOmô=>
hình thành xí nghiệp
lớn.
Hình ảnh có tính chất minh họa
Hình quy mô lớn.
Hình ảnh
ảnh có
có tính
tính chất
chất minh
minh họa
họa
Designed by Tuong Manh Dung
 a. Nguyên nhân hình thành ĐQ và ĐQNN

--*Bản
Nguyên
Độcchất nhân
của độc
quyền hình thành
nhàquyền
nướcnhà độc quyền
và nước
nguyên nhà
trong nhânnước:
CNTB. hình thành độc
quyền Thứnhà
Thứ nước
nhất,
hai,
tư,
ba, sự
do
sựtích
hình
sự
phát
thống
tụthành
và
triển
tập
trịcác
của
của
trung
quốc
lực
độcSX
lượng
gia
quyền
càngđộcsản
cao
tư
lậpnhân
xuất
sinh
đòi hỏi
dẫn
dẫn
ra những
nhà
tới nước
phâncơ
- Độc quyền nhà nước là sự thống nhất giữa
cấu kinh
công
hóa
phải giữa
can
lao tế
động
thiệp
cáctogiai
lớn
làm
đểcấp,
tạo
đòi
xuấtmôi
hỏi
tầng
hiện
phải
trường
lớpmột
có
dânsự
số
cho
cư
ngành
điều
ĐQ
trong tiết
phát
mới:
xãcủahội
triển
nhà
sức mạnh kinh tế của ĐQ tư nhân với sức
……nước.
mạnh chính trị, quân- Khái sự củaniệm: Độc TS…
nhà nước quyền
ĐỘC QUYỀNnhà=> nước là kiểu độc
QUY MÔ
- Độc quyền nhàquyền
KINH
nước trongCNTB
TẾtrong đó nhà nước
hình thành
nhằm phục TOvụ
LỚN VƯỢT
lợithực hiện
ích của giai nắm
cấp tưgiữ sản vị
… thế
QUÁ KHẢ NĂNG TƯ NHÂN KHÔNG
độc
ĐIỀU TIẾT
NHÀ quyền
NƯỚC trên
NHÀ THAM
NƯỚC
MUỐN NHÀ
LÀMcơ
GIA
THAM
NƯỚCsở duy
ĐỀGIA
HOẶC
MỞ
PHẢI
ĐƯỜNG VÀO CHO
NỀNĐỘC
THAMKINHQUYỀN
TẾ ĐIỀU
ĐỂ
- Nhà nước trởtrìthành sức mạnh
một
KHÔNG CÓcủa
tập KHẢGIA
thể các
tư
NĂNG tổ
bản
THÂM NHẬP GIẢIVÀO
QUYẾTCÁC
TIẾT MÂU
NƯỚC
=> ĐỘC
khổng lồ (nhà chức nước độc LÀM
làTHUẪN
chủ =>
sở
quyền NHÀ ởNƯỚC
hữu doanh
những
MỚI GIÀNH ĐƯỢC
=>QUYỀN
ĐỘC
ĐỘC QUYỀN
LẬP
NHÀ=>
nghiệp, tham gia sản xuất PHẢI LÀM => ĐỘC
…)…
CẠNH TRANHlĩnh VÀ vựcQUYỀN
ĐỘC then
QUYỀN
NHÀNHÀ chốt
NƯỚC
NHÀ
NƯỚCcủa
NƯỚC
NƯỚC
CHẠY THEO LỢI
- Độc quyền nhànền nướckinhtrongtế chủ…nghĩa
trong các
tư bản
NHUẬN =>
là hình thức
KHỦNG vậnthời
HOẢNGđộngkỳmớilịch của
sử. quan hệ sản
xuất tư bản chủ nghĩa.
Hình ảnhHình
có tính chất
ảnhcócótínhminh
tính họaminh họa
chất
Hình ảnh chất minh họa
Designed by Tuong Manh Dung
 b. Tác động của độc quyền trong nền kinh tế thị trường

- Ưu điểm:

++ Tạo
Có ra
Độcthể khả
làmnăng
quyền ratonăng
tăng
tạo lớnmạnh
sức trong việcđộng,
suất kinh
lao tếnghiên cứucao
gópnâng
phần và triển
thúc đẩy khai
năng lực
nền
các
kinhhoạt
cạnh tế động
tranh
phátcủa KHKT,
bản
triển thúc
thân
theo tổđẩy
hướng sự
chức tiến
sảnđộc
xuấtbộlớn,
LLSX.
quyền. hiện đại.

V.I.Lênin viết: “… nhưng trước mắt chúng ta cạnh tranh tự

do biến thành độc quyền và tạo ra nền sản xuất lớn, loại bỏ
sản xuất nhỏ, thay thế nền sản xuất lớn bằng một nền sản xuất
lớn hơn nữa”.
V.I.Lênin: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội 2005. T27, tr 488

Hình họa
Hình ảnh có tính chất minh ảnh có tính chất minh họa

Designed by Tuong Manh Dung

 b. Tác động của độc quyền trong nền kinh tế thị trường

- Hạn chế:

+ Độc quyền
quyền xuất
chi
có thể
phối
hiệnkìm
các
làm
hãm
quan
chosựhệ
cạnh
tiến
kinh
tranh
bộtế,kỹkhông
xãthuật,
hội, hoàn
làm
theotăng
hảo
đó
gâyphân
kìm
sự thiệt
hãmhóahại
sự phát
cho
giàungười
triển
nghèo.
kinh
tiêu tế,
dùng.
xã hội.

Hình
Hình ảnh
ảnh có
có tính
Hìnhchất
tính ảnhminh
chất minh họa
có tính
họachất minh họa
Designed by Tuong Manh Dung
2. Quan hệ cạnh tranh trong trạng thái độc quyền

- Một là, cạnh tranh giữa các tổ chức

độc quyền với các doanh nghiệp ngoài
độc quyền.

- Hai là, cạnh tranh giữa các tổ chức

độc quyền với nhau.

- Ba là, cạnh tranh trong nội bộ các tổ

chức độc quyền.

Designed by Tuong Manh Dung

 II. LÝ LUẬN CỦA V.I.LÊNIN VỀ CÁC ĐẶC ĐIỂM KINH TẾ CỦA
ĐỘC QUYỀN VÀ ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC TRONG NỀN KINH TẾ
THỊ TRƯỜNG TƯ BẢN CHỦ NGHĨA

Lý luận của V.I.Lênin về đặc điểm kinh tế của độc

1.
quyền

2. Lý luận của V.I.Lênin về đặc điểm kinh tế của độc

quyền nhà nước trong chủ nghĩa tư bản

Designed by Tuong Manh Dung

 1. Lý luận của V.I.Lênin về đặc điểm kinh tế của độc quyền

b.
a. Sức
b. Sức mạnh
Các tổ chứccủa
mạnh độccác
của các tổ
tổ chức
quyền độc
có quy
chức quyền
độc mô tíchdo
quyền tụ tư
do và bản
tư tập tài
bản chính
trung
tài tư
chính
và
bảnhệ
và thống
hệlớn tài
tài phiệt
(Tự nghiên
thống chi
chi phối.
phiệtcứu) phối.

ĐầuTƯ kinhCHẾ
BẢN
- Tích
tư tụ,
doanhĐỘ
TÀI tập CHẾ ĐỘ ỦY THÁC
CHÍNHTHAM
trong CÓ DỰ
lĩnh TÁC ĐỘNG
Consortium
NHƯ
trungTHẾ
vựctư NÀO
bản.
ngân hàng TỚI NỀN KINH TẾ?
- Cạnh tranh.
V.I.Lênin: “…tự do cạnh- Khủng hoảng.
tranhV.I.Lênin
đẻ raviết:
tập "Tư bản
trung sản tài chính
TỔ CHỨClà ĐỘC
kết quả
QUYỀN của sự hợp nhất
giữa
xuấttưvàbản sựngân
tập hàng - XétCho
trungcủa vềvay
sảnTƯmộtBẢN số ít ngân hàng độc quyềngia
mặt tích cực: TBTC tham
Trust lớn
nhất, với tư bản củaSÁP
xuất này, khi phát triển tớinhữnggiám
NHẬP
- Xét sát
CÁC
liên
về việc
NGÂN
minh
mặt sử
HÀNG
độc
tiêu dụng
quyền
cực: vốn
TBTC của
các nhà
thông TBSX
công
qua
=> TÀI CHÍNH
lạinâng cao hiệu vàquả sử dụng
có thểvốn;
TƯ BẢN TÀI CHÍNH
nghiệp"
mộtTƯ mức . độ
BẢN nhấtCÔNG
TÀI CHÍNH định, chế
TY độtiền
Gửi tham CÔNGdự TY ủy thác CÔNG TYcan
dẫn tới độcV.I.quyền”
Lênin: Toàn
CON Giúp
tập, Nxb.huy
thiệp vàođộng
Chính trị
mọiquốc
CON vốn cho
gia, Hà
lĩnh vựcNội,TBSX
Syndicate
của2005, để mở
t.27,kinh
nền
CON tr.489
rộng
tế … =>
V.I.Lênin: Toàn tập, Sđd, T27, tr.402. sảnđầu xuất,
cơ =>nghiên cứu cơ
gây nguy vàkhủng
ứng
Đầudụng
tư kinhKHCN …
doanh trong =>
lĩnhnâng cao khả năng
CHI hoảng
CHIsx công
vực kinh
CHI tế. CHI
nghiệp CHI CHI
NHÁN cạnh
NHÁNtranh
ỦY THÁC NHÁN… NHÁN Cartel NHÁN NHÁN
ĐỘC QUYỀN NGÂN HÀNG
H H H H H H
Designed by Tuong Manh Dung
 1. Lý luận của V.I.Lênin về đặc điểm kinh tế của độc quyền

e.
c. Lôi
c.
d. Xuất
Xuất
Cạnhkéo, thúc
khẩu
khẩu
tranhtưđểđẩy
tư bản
bản
phâncác
trở chính
trởchia
thành
thànhthếphủgiớivào
phổ
phổ biến.
biến.việcyếu
là tất phân định
giữa cáckhu
tậpvực
lãnh
đoànthổđộcảnh hưởng
quyền là cách cứu)
(Tự nghiên thức để bảo vệ độc quyền (Tự nghiên
ĐẦU TƯ
ĐẦU TƯ GIÁN
TRỰC TIẾP
TIẾP
cứu) XUẤT KHẨU HÀNG NGUYÊN NHÂN
- Tìm CỦA
kiếm XUẤT
lợi nhuận, tăng hiệu quả tư
XUẤT KHẨU TƯ BẢN
(FPI - Foreign Portfolio Investment)
HÓA (FDI - Foreign
KHẨU Direct
TƯ BẢN
bản. Investment)
ĐỐI VỚI
- Giảm áp lực ĐTGC trong nước.
NƯỚC
THÔNG QUA CHÍNHXKTB PHỦ CÁC NƯỚC - Bảo vệ tài nguyên,
THÔNG QUAmôi
CÁCtrường.
TỔ CHỨC TÀI
TƯ BẢN - Tạo ra sự ảnh hưởng về kinh tế, chính trị
CHÍNH
TÁC Official Development Assistance ) tới các nước(IMF,
(ODA - nhậpWB,
khẩu tưADB
IFC, bản…… )
ĐỘNG
CỦA
Mục đích: - Thời cơ: Thu hút đầu tư mở rộng sản
XKTB xuất; chuyển giao KHCN và kinh nghiệp tổ
- Tạo môi trường cho TBĐQ thâm nhập thị trường các
- Khái niệm: Xuất
ĐỐI VỚI khẩu tư chứcbảnsảnlà xuất;
xuất đào
khẩu tạogiá
laotrịđộng
ra nước
… =>
nước nhập khẩu TB;Hình ký ảnh
cáccóhiệp định đầu tư có lợi…
ngoài (đầu tư tưNƯỚC bản ra nướctính ngoài)
thực chất
hiện nhằm
minh họamục đích chiếm đoạt
CMCN.
-đời
Tạocủa
lậpđộc
ảnhquyền
hưởng
NKTBHình đốicótụ
ảnh với
tính
- nước
chất
Thách nhập
minh
thức: họa
Phụkhẩu
thuộc tư
về bản
kinh … =>
tế phụ
giá trị thặng dư và các nguồn lợi nhuận khác các nước tế
Sự ra => tích Thiếu vốn để phát triển kinh nhập- xã
và tập- Tạo lậptưcác
trung bảnliên
lớnminh
=> thừa quân
thuộcsự vềđể
hội => duy
chính
cần trìôsự
trị;
vay vốnthống
nhiễm; cạntrị
và thu của
kiệt
hút tài
đầu
khẩu
CNTBtư bản.
TỰ DO CẠNH TRANH CNTB ĐỘC QUYỀN
các nước
tương đối tưtư
bảnbản… Hình ảnh
HìnhHình
ảnh có tính
ảnhcócótính
chất
nguyên; tư
chất
tính chất
minh
phân
đểhọa
minh
minh
họa
hóatriển
phát
họa giàu nghèo …
Designed by Tuong Manh Dung
 2. Lý luận của V.I.Lênin về đặc điểm kinh tế của độc quyền
nhà nước trong chủ nghĩa tư bản
c.
b. Độc
b.
a. Sự quyền
Sự hình
kết
hình hợpnhà
thành,
thành, nước
vềphát
phát trở
nhântriển
triển thành
sở tổcông
sở hữu
sự giữahữu nhà
nhà cụđộc
để nhà
nước.
chức
nước. nước
quyền và điều
nhà
tiết nền kinh tế.
nước
-- Chức
Chức năng của
năngHỆ
của sở
sở hữu
hữu nhà
nhà nước
nước
THỐNG ĐIỀU TIẾT CỦA NHÀ NƯỚC TƯ
CƠ CHẾ ĐIỀU TIẾT
SẢN
ThứThứnhất hailà,là,
mở tạo
rộngđiều
sản kiện
xuất
Thứ ba là, làm chỗ dựa cho nhà nước điều tiết kinh tế theo
tư thuận
bản lợi nghĩa,
chủ nhất bảo cho đảm
việc địa
di
những chương trình nhất định.
bàn chuyển
rộng tư lớnbảncho… vào các ngành
sự phát triển
TỰ DO của SXKD
chủ nhiều
nghĩa lợi bản.
tư nhuận.
KẾ HOẠCH
ĐỘC
CẠNH V.I.Lênin: “HômQUYỀN nay là bộ trưởng, CỦA NHÀ
TRANH
- Khái niệm: làNƯỚC
ngày Sở
maihữu
là chủđộcngânquyền nhàhôm
hàng; nướcnay sở hữu tập
thể của giailàcấp tưngân
chủ sản, củahàng, tư ngày
bản độc maiquyền
là bộ có nhiệm vụ
ủng hộ và phục vụ lợi ích của tư bản độc quyền nhằm duy trì
trưởng”
sự tồn tại, phát triển
Hìnhcủa
ảnh chủ
có tínhnghĩa
V.I.Lênin: tưSđd,
chất minh
Toàn tập, bản.
họa T31, tr.275
LỢI NHUẬN
NĂNG ĐỘNG ỔN ĐỊNH
CAO
Hìnhảnh
Hình ảnhcócótính
tínhchất
chấtminh
minhhọa
họa
Hình
Hình
Hình
ảnh
ảnhảnh
cócótính
cótính
tính
chất
chất
chất
minh
minh
minh
họa
họa
họa
Designed by Tuong Manh Dung
 III. BIỂU HIỆN MỚI CỦA ĐỘC QUYỀN, ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC
TRONG ĐIỀU KIỆN NGÀY NAY; VAI TRÒ LỊCH SỬ CỦA CHỦ NGHĨA
TƯ BẢN

1. Biểu hiện mới của độc quyền

2. Biểu hiện mới của độc quyền nhà nước dưới chủ
nghĩa tư bản

3. Vai trò lịch sử của chủ nghĩa tư bản

Designed by Tuong Manh Dung

 1. Biểu hiện mới của độc quyền

d.
b.
c.a. Biểu hiệnmới
hiện
Biểuhiện
e.Biểu hiện vềmới
mới
mớivai của
của
của
của phân
tròxuất
tích
sự tưchia
củaphân
tụ bản
và
khẩu tưthị
tập
chia tài trường
chính
trung
bản
lãnh thổ thế
ảnhgiới
tưtrong
bản các giữa
tập
hưởng các
đoàn
dưới
liên
tư ---minh
sự bản
chi Thứđộc
phốiđộc
tư, sựquyền
quyền
của các
áp tậpmang
đặt đoàn độc
tính quyền
chất thực dân dần được thay thế
Thứba,
Thứ nhất,
hai,hình luồng
xuất khẩu
thức tư tư
xuấtbảnbảnchảy
khẩu chủ
đa qua
yếu
dạng, lại
chogiữa
đan các các
xenTNCsnước
giữa thực
xuấttưhiện,
bản
khẩu
bằng
phát -- Thứ
Thứ
nguyên
Tranh nhất,
hai,
triển. tắc
giành sức
xuto đầu
hướngmạnh
CÔNG
phạm tư cùng
TY
khu vàvực
ĐQ
vivới
ảnh phạm
có lợi.
XUYÊN
hưởng
hóa vinền
QUỐC bành
bằng chướng
GIAbiên
kinh hìnhcủa
– tế, giới kinh các
thành TNCs
tế,nhiều
tăng
TNCs
tư bản cóvới
vai trò
xuất khẩulớnhàng
đối quá
hóa. trình toàn cầu hóa…
tăng
liên minh
phạm lên
vi đã
ảnhthúc
khu vựcđẩy
hưởng nhưquáEU,trình
Transational
bằng toàn
CPTPP, cầu hóa
sựComporations
lệ thuộc
AFTA, về
NAFTA…nền công
- TNCs
vốn, kinh tế.
nghệ đến lệ
thuộc về chính trị …
TẬP TRUNG SẢN XUẤT PHÂN TÁN SẢN XUẤT
(Thâu tóm, sáp nhập (Phân bố mạng lưới sản
các công ty nhỏ) TƯ BẢN xuất)
TÀI CHÍNH

Hình ảnh có tính chất minh họa

Hình
Hình ảnh có tính chất minh họa
Hình ảnh
ảnh có
có tính
tính chất
chất minh
minh họa
họa
Designed by Tuong Manh Dung
 2. Biểu hiện mới của ĐQNN dưới chủ nghĩa tư bản

c. Biểu hiện
a. Những
b. biểumới
hiệntrong
mới vai
về sởtròhữu
cơ chếcông
nhàcụnước
quan điều
hệ nhân tiếtsựkinh tế của
độc quyền nhà nước.
- Thứ hai,
ba,
nhất,
tư,
hai,ởnhà
nhà
một
chinước
xuất
thể nước
tiêu
số cơ
hiện
chế nước,
ngân
ổn
đađầuđịnh
chếsách
tư
chi
nguyên kinh
thỏanhiều
ngân
thuộc
tếsách
trong
hiệphơn
vĩ
quyền
để mô
phân cho
được
thông
cùng của
nghiên
chia định
tồn giới
quahướng
quyền
tại. cứu
lập
thu
lựcpháp,
khoa
chiưu-
nhà
- Thứ hai,
nhất,
ba, viện
Sựđộc
tham
trợ
quyền
ưu
dự đãi
của
nhàtừ
các
nước
nguồn
đảng trong
lực
đối nền
nhà
lập trong
kinh
nướctế chính
cótưxubản
phủ
hướng
chủ
chỉ
cổ
học
ngân
tiên
phần
nước cơ
cho
sách,
bản.
trở của
các kiểm
vấn
nhà
thành đề
nước
soát
phổ xã lãi
hội:
nằm
biến. suất,
an
trong
sinh
trợ các
xã
cấp hội,
công
và bảo
trợ
ty lớn
vệ
giá,môi
trở
kiểm
nên
trường.
soát
phổ tỷ
biến.
giá
nghĩa viện
được
tăng, chấp
ngày trợ
nay
nhận
cho
tập
ởnước
mức
trung độ
ngoài
trong
không
trở
mộtthành
làmsố đe
hạn
công
dọa
chếcụ
quyền
lĩnh
đểvực.
nhà
lực khống
nước điềuchế
hối đoái, mua sắm công.
của các
tiết giai quan
cấp tưhệsản đốiđộc
ngoại…
quyền.

Chính phủ liên hiệp ở Israel Chính phủ liên hiệp ở Libya
Hình ảnh có tính chất minh họa
- Thứ ba, ở một số nước trọng tâm quyền lực thuộc về một
thế lực trung dung tạo
Hìnhnên thể
ảnh có tínhchế
chất kinh tế, chính trị, xã hội ôn
minh họa
Hình ảnh có tính chất minh họa
hòa, ít cực đoan. Hình
Hình ảnh
ảnh có
có tính
tính chất
chất minh
minh họa
họa
Designed by Tuong Manh Dung
 3. Vai trò lịch sử của chủ nghĩa tư bản

a. Vai trò tích cực của chủ nghĩa tư bản

- Thứ hai,
nhất,
thúc
chủđẩy
nghĩa
lực tư
lượng
bản sản
có vai
xuất
tròphát
quantriển
trọng
nhanh
trọng
chóng
việc
- qua
chuyển
thông Thứ
nềncác
sảnba,
cuộc
xuấtcách
nhỏmạng
thànhcông
nềnnghiệp…
sản xuất lớn hiện đại.
Thực hiện phân
công lao động
và phân công
sản xuất trên
phạm vi toàn
cầu, từ đó xã hội
hóa sản xuất cả
về chiều rộng và
chiều sâu.
Hình
Hình ảnh
ảnh có
có tính
tính chất minh họa
Hìnhchất
ảnhminh họachất minh họa
có tính
Designed by Tuong Manh Dung
 3. Vai trò lịch sử của chủ nghĩa tư bản

b. Những giới hạn phát triển của chủ nghĩa tư bản

- Ba
Bốn
Hailà,là,chủ
Sự
chủnghĩa
phân
nghĩa
tư
hóa
tư
bản
giàu
bản
là nguyên
nghèo
đã và giữa
đang
nhâncác
gây
gâytầng
ra các
lớp,vấn
cuộc
giaiđềcấp
chiến
về ở
ô
tranh
nhiễm
các nước
và
môi
xung
tưtrường,
bản
độtchủ
ởcạn
nhiều
nghĩa
kiệtnơi
ngày
tàitrên
nguyên,
càng
thếsâu
giới.
biến
sắc.đổi khí hậu.
- Một là, mục
đích của nền sản
xuất tư bản chủ
nghĩa chủ yếu là
vì lợi ích của
thiểu số giai cấp
tư sản, …

Hình ảnh có tính chất minh họa

Hình ảnh có tínhHình

chấtảnh cóhọa
minh tính chất minh họa
Designed by Tuong Manh Dung
Designed by Tuong Manh Dung
1. Vấn đề 1: Độc quyền trong nền kinh tế

KHÁI NIỆM

- Sự phát triển LLSX …

NGUYÊN
NHÂN HÌNH - Do tác động của cạnh tranh…
THÀNH
ĐỘC - Do khủng hoảng và sự ra đời các
QUYỀN tổ chức tín dụng…

- Nêu tên một hiện tượng độc

quyền…

Ý NGHĨA - Nêu lĩnh vực độc quyền đó hoạt

động ...
- Chỉ ra nguyên nhân dẫn tới hiện
tượng độc quyền đó ...
Designed by Tuong Manh Dung
 2. Vấn đề 2: Độc quyền nhà nước …

KHÁI NIỆM
- Do cơ cấu kinh tế to lớn …

- Do phân công lao động …

NGUYÊN
NHÂN HÌNH
- Do mâu thuẫn xã hội …
ĐỘC THÀNH
QUYỀN - Do các nước mới giành độc lập …
NHÀ NƯỚC
Nhà nước tham gia điều tiết nền
kinh tế …

Ý NGHĨA Nhà nước đầu tư vào KHCN, xây

dựng hạ tầng …
Nhà nước ký kết hiệp định mở
đường …
Designed by Tuong Manh Dung
 3. Vấn đề 3: Tác động của độc quyền …

- Tạo khả năng to lớn trong NCKH

TÍCH CỰC …
- Nâng cao NSLĐ …
- Tạo ra sức mạnh kinh tế …

- Làm cho cạnh tranh không hoàn

hảo …
TÁC ĐỘNG TIÊU CỰC - Có thể kìm hãm LLSX …
CỦA ĐỘC - Chi phối các quan hệ KTXH …
QUYỀN …

- Có cơ chế, chính sách phát huy …

Ý NGHĨA - Có pháp luật quản lý, hạn chế ...

- Có các tập đoàn lớn để cạnh

tranh...
Designed by Tuong Manh Dung
 4. Vấn đề 4: Tư bản tài chính …

- Tích tụ, cạnh tranh, … ra đời độc

NGUỒN GỐC
HÌNH THÀNH quyền trong ngân hàng.
TBTC - Sự thâm nhập giữa TBNH với
TBCN => TBTC

CHẾ ĐỘ THAM - Chế độ tham dự là …

DỰ, CHẾ ĐỘ
TƯ BẢN ỦY THÁC - Chế độ ủy thác là …
TÀI CHÍNH

- Cần phát triển TBTC để huy động

vốn và giám sát …

Ý NGHĨA - Đẩy mạnh phân tán cổ phiếu để

mở rộng quyền sở hữu của CN ...
- Có hệ thống pháp luật để quản lý
TBTC ...
Designed by Tuong Manh Dung
 5. Vấn đề 5: Xuất khẩu tư bản …

KHÁI NIỆM - Xuất khẩu tư bản là …

- Xét về hình thức đầu tư: đầu tư

CÁC HÌNH trực tiếp (FDI); đầu tư giản tiếp
XUẤT THỨC XUẤT
(FPI) …
KHẨU TƯ BẢN
KHẨU TƯ - Xét về chủ thể đầu tư: …
BẢN
- VN là nước nhập khẩu tư bản …
có tác động tích cực tới …

Ý NGHĨA - Nguy cơ cây ô nhiễm môi trường,

cạn kiệt tài nguyên ...
- Có hệ thống pháp luật để quản
lý...
Designed by Tuong Manh Dung
 6. Vấn đề 6: Sở hữu độc quyền nhà nước …

KHÁI NIỆM - Sở hữu độc quyền nhà nước là …

- Mở rộng SX TBCN …
CHỨC NĂNG - Tạo điều kiện cho di chuyển TB …
SỞ HỮU CỦA SHĐQ
ĐỘC - Làm cộng cụ điều tiết cho NNTS
NHÀ NƯỚC
QUYỀN …
NHÀ NƯỚC
- Sự cần thiết của SHNN XHCN …

Ý NGHĨA - KTNN là cộng cụ để nhà nước

điều tiết nền kinh tế ...
- Cần thúc đẩy các tập đoàn tư
nhân phát triển ...
Designed by Tuong Manh Dung
 7. Vấn đề 7: Cơ chế điều tiết của nhà nước …

- Pháp luật …
CÔNG CỤ - Thuế …
ĐIỀU TIẾT - Công cụ tài chính …
- Kinh tế nhà nước

- Tự do cạnh tranh …
SỞ HỮU CƠ CHẾ ĐIỀU - Độc quyền tư nhân…
ĐỘC TIẾT
- Chính sách của nhà nước…
QUYỀN
NHÀ NƯỚC
- Sự cần thiết phải có tự do cạnh
tranh …

Ý NGHĨA - Phát triển KTNN là cộng cụ để

nhà nước điều tiết nền kinh tế ...
- Cần thúc đẩy các tập đoàn tư
nhân phát triển ...
Designed by Tuong Manh Dung
Designed by Tuong Manh Dung