Chương 6

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

VỀ VĂN HÓA, ĐẠO ĐỨC,
CON NGƯỜI
NỘI DUNG

I. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA

II. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC

III. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CON NGƯỜI

1. Một số nhận thức chung về văn hóa và quan hệ văn hóa với các lĩnh vực khác
1. Một số nhận thức chung về văn hóa và quan hệ văn hóa với các lĩnh vực khác

a. Quan niệm Hồ Chí Minh về văn hóa

Theo nghĩa rộng: Nói đến

Khái niệm văn hóa văn hóa là nói đến giá trị
vật chất, tinh thần do con
người sáng tạo ra

Theo nghĩa hẹp: Văn hóa là

di tích văn hóa ban đầu,
những vấn đề cơ sở
1. Một số nhận thức chung về văn hóa và quan hệ văn hóa với các lĩnh vực khác

a. Quan niệm Hồ Chí Minh về văn hóa

“Văn hóa nên được đề cập đến như là một tập

hợp của những đặc trưng về tâm hồn, vật
Khái niệm văn hóa chất, tri thức và xúc cảm của một xã hội hay
một nhóm người trong xã hội và nó chứa đựng
ngoài văn học và nghệ thuật, cả cách sống,
phương thức chung sống, hệ thống giá trị,
truyền thống và đức tin…”
UNESSCO
 Văn hóa

Thứ nhất Thứ hai Thứ ba

Nói đến văn hóa là Khi nói đến văn hóa Nói đến văn hóa là
nói đến sự vun trồng là nói đến tất cả nói đến sự kết tinh
thể hiện trình độ những gì làm cho những giá trị cao
vun trồng của con dân tộc này khác với đẹp nhất của con
người làm cho con dân tộc khác từ người, của đời sống
người và xã hội tiến những sản phẩm một dân tộc, một xã
bộ hơn ngày càng tinh vi hiện đại đến hội nghĩa là văn hóa
đổi mới và ngày càng tín ngưỡng, phong là tất cả giá trị do
xa dời trạng thái tục, tập quán, lối con người sáng tạo
nguyên sơ sống ra được lưu truyền
từ thế hệ này đến
thế hệ khác trở
thành giá trị truyền
thống
Khái niệm văn hóa của Hồ Chí Minh

Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống,

loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn
ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn
giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho
sinh hoạt hàng ngày về mặc, ăn, ở và các
phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo
và phát minh đó tức là văn hóa. Văn hóa là sự
tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng
với biểu hiện của nó mà loài người đã sản sinh
ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và
đòi hỏi của sự sinh tồn
Khái niệm văn hóa của Hồ Chí
Minh

Giá trị
Giá trị VĂN
tinh
vật chất HÓA
thần

NHẰM ĐÁP ỨNG SỰ SINH TỒN CŨNG

LÀ MỤC ĐÍCH SỐNG CỦA LOÀI NGƯỜI
Khái niệm văn hóa của Hồ Chí Minh

Là sự phản ánh sự phát

triển tự thân tất yếu của
văn hóa, là sự phát triển tất
yếu của loài người và nó
mang tính xã hội rất cao

Nêu một cách khái quát

văn hóa là giá trị vật chất
và tinh thần do con người
sáng tạo ra
b. Quan niệm của Hồ Chí Minh về quan hệ giữa văn hóa với các lĩnh vực khác

Theo Hồ Chí Minh:

Văn hóa là đời sống tinh thần của xã hội,

thuộc kiến trúc thượng tầng là nền tảng
tinh thần của xã hội

Văn hóa quan hệ với chính trị, xã hội

Văn hóa quan hệ với kinh tế

Quan hệ giữa văn hóa với chính trị, xã hội
 Quan hệ giữa văn hóa với kinh tế

Văn hóa là một động

Phát triển kinh tế là Văn hóa là mục tiêu lực trong phát triển
nhiệm vụ trọng tâm của phát triển kinh tế kinh tế
• “Muốn tiến lên CNXH • “CNXH là nhằm nâng • “Văn hóa phải gắn
thì phải phát triển cao đời sống vật chất liền với lao động sản
kinh tế văn hóa. Vì và văn hóa của nhân xuất. Văn hóa xa đời
sao không nói phát dân” sống, xa lao động là
triển văn hóa kinh • “Phát triển kinh tế và văn hóa suông.
tế? Tục ngữ có câu: văn hóa để nâng cao Nhiệm vụ của người
Có thực mới vực đời sống vật chất và cán bộ văn hóa là
được đạo; vì thế kinh văn hóa của nhân phải dùng văn hóa
tế phải đi trước một dân ta” tuyên truyền cho việc
bước” cần kiệm xây dựng
nước nhà, xây dựng
CNXH”
 Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, tiếp thu văn hóa nhân loại

Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Picture

Trong quá trình lãnh đạo CMVN Hồ Chí Minh

luôn chú trong giữ gìn và phát huy văn hóa dân
tộc. Người coi văn hóa dân tộc là vốn quý, mọi
người dân phải có trách nhiệm giữ gìn và phát
huy. Người ký sắc lệnh về bảo vệ, giữ gìn các di
sản văn hóa dân tộc, nêu cao những truyền thống
tốt đẹp của dân tộc nhất là truyền thống yêu
nước.
Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, tiếp thu văn hóa nhân loại

• Hồ Chí Minh luôn trân trọng, giữ gìn, phát huy,

phát triển nhằm giữ vững bản sắc văn hóa dân tộc,
làm cho văn hóa dân tộc phát triển đạt tới trình độ
khoa học, tiên tiến.

• Xây dựng những thế hệ con người Việt Nam mang

dấu ấn văn hóa dân tộc.

• Nhắc nhở dân tộc ta phải tổng kết, bổ sung lưu giữ
những giá trị truyền thống văn hóa dân tộc
Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, tiếp thu văn hóa nhân loại

Tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại

Tiếp thu văn hóa

nhân loại là sự cần
thiết của nền văn Phát triển những
hóa dân tộc. Đó là truyền thống tốt
đẹp của văn hóa dân
yêu cầu khách
tộc và hấp thụ
quan mà là trách những cái mới của
nhiệm của văn hóa văn hóa tiến bộ thế
dân tộc trong quá giới
trình giao lưu văn
hóa thế giới Khi tiếp thu văn hóa
nhân loại thì phải
lấy văn hóa dân tộc
làm gốc đồng thời
cũng phải góp phần
làm giàu văn hóa
nhân loại
Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, tiếp thu văn hóa nhân loại

“Văn hóa Việt Nam ảnh hưởng lẫn nhau

của văn hóa Đông phương và Tây
phương chung đúc lại… Tây phương hay
Đông phương có cái gì tốt ta học lấy để
tạo ra một nền văn hóa Việt Nam. Nghĩa
là lấy kinh nghiệm tốt của văn hóa xưa
và văn hóa nay, trau dồi cho văn hóa
Việt Nam thật có tinh thần thuần túy
Việt Nam để hợp với tinh thần dân chủ”
2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về
vai trò của văn hóa
2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của văn hóa

Văn hóa là một

mặt trận
Văn hóa là mục
Văn hóa phục
tiêu, động lực
vụ quần chúng
của sự nghiệp
nhân dân
cách mạng

Vai trò
của văn
hóa
a. Văn hóa là mục tiêu, động lực của sự nghiệp cách mạng

Văn hóa là mục tiêu Văn hóa là động lực

 Văn hóa là mục tiêu

• Đảm bảo quyền sống, quyền sung sướng, quyền tự do, • Xây dựng một xã hội dân chủ, công bằng,
quyền mưu cầu hạnh phúc, hướng con người tới cái văn minh, ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai
chân, thiện, mỹ cũng được học hành,
• Một xã hội mà đời sống vật chất và tinh
Văn hóa là Văn hóa là thần của nhân dân luôn được quan tâm và
không ngừng nâng cao, con người có điều
mục tiêu triết lý phát kiện phát triển toàn diện
chung của tiến triển trong tư
trình cách tưởng Hồ Chí
mạng Minh

Phát triển xã
Định hướng hội dưới góc
phát triển bền nhìn văn hóa
vững của Hồ Chí
• Xóa bỏ tình trạng nghèo nàn, lạc hậu, Phổ cập giáo dục. Tăng Minh • Xây dựng kinh tế làm nền tảng vật chất cho
cường bình đẳng nam nữ, nâng cao đời sống nhân dân xã hội. Phát triể giáo dục đào tạo, Khoa học
• Bảo đảm phát triển bền vững về môi trường kỹ thuật
• Thiết lập quan hệ đối ngoại • Phát triển văn học nghệ thuật, phát triển
con người toàn diện. Kết hợp giữa truyền
thống với hiện đại, dân tộc và quốc tế, nội
lực và ngoại lực
Văn hóa là động lực
Giúp chúng ta tồn tại và phát triển
Văn hóa
Văn hóa tạo ra sức mạnh trong sự nghiệp
dựng nước, giữ nước, trong sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc mà sức mạnh ở
đây sẽ tận cùng chính là sức mạnh của con
người có văn hóa
Thể hiện ở chức năng của văn hóa: bồi
dưỡng và nâng cao tình cảm cách mạng
cho mỗi người, nâng cao trình độ dân trí,
bồi dưỡng những phẩm chất tốt đẹp
hướng con người tới những giá trị chân,
thiện, mỹ
Thể hiện ở tất cả các lĩnh vực của hoạt
động văn hóa đặc biệt là vai trò của tư
tưởng có tác dụng “soi đường” cho quốc
dân đi, “lãnh đạo” quốc dân đi để thực
hiện độc lập, tự cường, tự chủ
b. Văn hóa là một mặt trận
• Mặt trận văn hóa là cuộc
đấu tranh cách mạng trên
lĩnh vực văn hóa (cách
mạng văn hóa – tư tưởng)
Văn hóa là một bộ phận của cách
mạng, ngang hàng với mặt trận
quân sự, mặt trận chính trị
Tính chất của mặt trận văn
hóa: lâu dài, gian khổ và
phức tạp
• Là cuộc chiến đấu khổng lồ
trong suốt tiến trình CM từ
lúc chưa giành chính quyền
đến khi giành chính quyền
xây dựng CNXH
• Chống lại những thói quen
truyền thống lạc hậu
• Đấu tranh về mặt hệ tư tưởng
trong xây dựng văn hóa ở các lĩnh
vực: chính trị, triết học, đạo đức,
văn học, nghệ thuật…
• Làm cho thế giới quan Mác –lênin
chiếm vai trò chủ đạo trong đời
sống tinh thần của xã hội
Nội dung cuộc đấu tranh
trên mặt trận văn hóa rất
phong phú đa dạng
Văn hóa là một mặt trận nên người làm công tác văn hóa cũng là chiến sĩ trên mặt trận ấy

Chiến sĩ văn hóa có nhiệm vụ phụng

sự tổ quốc, phục vụ nhân dân

Có lập trường tư tưởng vững vàng,

thấm nhuần chủ nghĩa Mác – Lênin, Coi hoạt động văn hóa của mình như là
tin theo sự lãnh đạo của Đảng ngòi bút sắc bén, một vũ khí trong sự
nghiệm phò chính trừ tà

Phải bám sát cuộc sống Phải có tinh thần đấu Phải có ý thức, tinh thần khai thác
thực tiễn của nhân dân tranh cách mạng trong truyền thống tốt đẹp của dân
tộc và tiếp thu văn hóa nhân loại
c. Văn hóa phục vụ quần chúng nhân dân

Văn hóa phải phản ánh

được cuộc sống nguyện Văn hóa phải xác định
vọng, tư tưởng của nhân quần chúng nhân dân là
dân, đáp ứng nhu cầu Quần chúng nhân dân là
nhân vật trung tâm, là đối tượng phản ánh, là
hưởng thụ các giá trị tinh người kiểm nghiệm,
thần, văn hóa của họ. đối tượng phản ánh
đồng thời cũng là vai trò đánh giá sản phẩm văn
Văn hóa phải vì nhân háo đúng nhất, chính xác
dân, phục vụ nhân dân, chủ thể thưởng thức,
sáng tác và nuôi dưỡng nhất. Khi sáng tác thì
lấy hạnh phúc nhân dân phải trả lời: Viết cho ai?
làm cơ sở, lấy lợi ích các sáng tác văn hóa
Mục đích viết? Viết cái
nhân dân làm khuôn gì?Viết như thế nào?
phép
3. Quan điểm Hồ Chí Minh về xây dựng nền văn hóa mới

Trước cách mạng tháng 8 năm 1945: xây dựng văn hóa dân tộc với năm
nội dung: Xây dựng tâm lý. Xây dựng luân lý. Xây dựng xã hội. Xây dựng
chính trị. Xây dựng kinh tế

Trong kháng chiến chống thực dân Pháp: Xây dựng nền văn hóa có tính
chất dân tộc: , khoa học:, đại chúng

Trong thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội: Xây dựng nền văn hóa có nội
dung xã hội chủ nghĩa và tính chất dân tộc
II. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC

3. Quan điểm
về những
2. Quan điểm nguyên tắc xây
về những dựng đạo đức
1.Quan điểm về chuẩn mực đạo cách mạng
vai trò và sức đức cách mạng
mạnh của đạo
đức cách mạng
1. Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức cách mạng

Đạo đức là
nhân tố tạo
nên sức hấp
Đạo đức là gốc, dẫn của chủ
là nền tảng tinh nghĩa xã hội
thần của xã hội, Vai trò và sức
của người cách
mạng mạnh của đạo
đức cách mạng
“Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần
a. Đạo đức là gốc, là nền tảng tinh
đạo đức cách mạng, thật sự cần, kiệm, liêm,
chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng tathần
thậtcủa xã hội, của người cách
mạng
trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là
người đầy tớ thật sự trung thành của nhân dân”
Đạo đức là nguồn nuôi dưỡng và phát triển
con người, là gốc, là sức mạnh, là tiêu chuẩn
hàng đầu của người cách mạng

Đạo đức trở

Đạo đức phải
thành nhân tố Đạo đức còn
gắn với tài
“Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, khôngquyết
có định năng, lời nói đi thể hiện là
thành bại của
nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì đôi với hành thước đo lòng
mọi công việc, cao thượng
cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có động và hiệu
phẩm chất mỗi của con người
đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạocon người quả
được nhân dân”
b. Đạo đức là
nhân tố tạo
nên sức hấp
dẫn của chủ
nghĩa xã hội
2. Quan điểm về những chuẩn mực đạo đức cách mạng

Cần,
Trung
kiệm,
Thương vớiliêm,
yêu nước,
con chính,
hiếuchí
người, vớicông
sốngdân vô tư
có tình
có nghĩa
TRUNG VỚI NƯỚC, HIẾU VỚI DÂN

“Trung” và “Hiếu” là những khái niệm cũ trong tư tưởng đạo đức truyền
thống Việt Nam và phương Đông, phản ánh mối quan hệ lớn nhất và cũng
là phẩm chất đạo đức bao trùm nhất: “Trung với vua, hiếu với cha mẹ”

Hồ Chí Minh mượn khái niệm đạo đức “Trung”, “Hiếu” trong tư tưởng đạo
đức truyền thống dân tộc và đưa vào đó một nội dung mới: “Trung với nước,
hiếu với dân”, tạo nên một cuộc cách mạng trong quan hệ về đạo đức

“Trung với nước, hiếu với dân” là thể hiện trách nhiệm với sự nghiệp dựng nước và
giữ nước, con đường đi lên và phát triển của đất nước
TRUNG VỚI NƯỚC, HIẾU VỚI DÂN

Theo Hồ Chí Minh, trung với nước phải gắn liền hiếu với dân. Vì
nước là nước của dân, còn dân lại là chủ nhân của nước; bao
nhiêu quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân, bao nhiêu lợi ích
đều vì dân, cán bộ là đày tớ của dân chứ không phải là “quan
cách mạng”

Trung với nước là tuyệt đối trung thành với sự nghiệp dựng nước
và giữ nước, con đường đi lên của đất nước; là suốt đời phấn đấu
cho Đảng, cho cách mạng

Hiếu với dân là khẳng định vai trò, sức mạnh của nhân dân. Tin
dân, học dân, lắng nghe ý kiến của dân, gắn bó mật thiết với dân,
tổ chức, vận động nhân dân thực hiện tốt đường lối, chủ trương,
chính sách của Đảng và Nhà nước
TÓM LẠI

TRUNG VỚI NƯỚC, HIẾU VỚI DÂN

“Trung” và “hiếu” là khái niệm đạo đức cũ

HCM phát triển thành một nội dung mới
“Trung với nước, hiếu với dân”
Trung với nước: tuyệt đối trung thành với sự nghiệp
dựng nước và giữ nước
Hiếu với dân: thương dân, tin dân, phục vụ nhân dân
hết lòng
Phải gần dân, thân dân, hiểu dân, kính trọng nhân dân, học dân,
phải dựa vào dân, lấy dân làm gốc. Nắm vững dân tình, hiểu rõ
dân tâm, cải thiện dân sinh, nâng cao dân trí
Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư

“Cần, Kiệm, Liêm, Chính, Chí công vô tư” gắn liền với hoạt
động hàng ngày của mỗi người và là biểu hiện cụ thể, sinh
động của phẩm chất “Trung với nước, hiếu với dân”
Cần: siêng năng, chăm chỉ, lao động có kế hoạch, có
hiệu quả, có năng suất cao với tinh thần tự lực cánh sinh

Kiệm: tiết kiệm (tiết kiệm thời gian, công sức, của cải)
của nước, của dân, không xa xỉ, không hoang phí, không
bừa bãi, không phô trương hình thức, không liên hoan,
không chè chén lu bù

Liêm: luôn tôn trọng của công và của dân. Phải “trong
sạch, không tham lam” tiền của, địa vị, danh tiếng
Chính: thẳng thắn, đứng đắn, không gian tà. Được thể
hiện thông qua ba mối quan hệ: với mình, với người, với
việc
Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư

Chí công vô tư: là công bằng, công tâm,

không thiên tư, thiên vị, làm việc gì cũng
không nghĩ đến mình trước, chỉ biết vì
Đảng, vì dân tộc, “lo trước thiên hạ, vui
sau thiên hạ”. Thực hành chí công vô tư là
nêu cao chủ nghĩa tập thể, trừ bỏ chủ
nghĩa cá nhân
Một người cần, kiệm, liêm, chính ắt sẽ
dẫn đến chí công vô tư và ngược lại
Tóm lại:

CẦN, KIỆM, LIÊM, CHÍNH, CHÍ CÔNG VÔ TƯ

là biểu hiện sinh động của phẩm chất “Trung với

nước, hiếu với dân”

Cần thiết đối với mọi người, đặc biệt là đảng viên

Cần thiết với dân tộc và Đảng

phải quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức
cách mạng
c. Thương yêu con người, sống có tình có nghĩa
Yêu thương con người được Hồ Chí Minh xác
định là một trong những phẩm chất đạo đức cao
đẹp nhất. Vì yêu thương nhân dân, yêu thương
con người mà chấp nhận mọi gian khổ, hy sinh
để đem lại độc lập, tự do, cơm no, áo ấm và
hạnh phúc cho con người

Tình yêu thương đó là một tình cảm rộng lớn,

trước hết dành cho những người nghèo khổ,
những người bị mất quyền, bị áp bức, bị bóc lột,
không phân biệt màu da, dân tộc
c. Thương yêu con người, sống có tình có nghĩa

“Hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin là

phải sống với nhau có tình, có
nghĩa. Nếu thuộc bao nhiêu “Phải có tình đồng chí thương
sách mà sống không có tình có yêu lẫn nhau”
nghĩa thì sao gọi là hiểu chủ
nghĩa Mác - Lênin được”.
Tóm lại

THƯƠNG YÊU CON NGƯỜI,

SỐNG CÓ TÌNH CÓ NGHĨA

Người cách mạng giàu tình cảm yêu thương

nhân dân, mà chấp nhận khó khăn gian khổ

Trên đời này có hai loại người

Trên lập trường giai cấp công nhân
Một biểu hiện của CN MLN
d. Tinh thần quốc tế trong sáng

Tinh
Chủ nghĩa quốc tế là một trong những phẩm
chất quan trọng nhất của đạo đức cộng sản
chủ nghĩa.
thần
quốc Nội dung chủ nghĩa quốc tế trong tư tưởng
tế Hồ Chí Minh rất rộng lớn và sâu sắc. Đó là
sự tôn trọng, hiểu biết, thương yêu và đoàn

trong kết tất cả các dân tộc và nhân dân các

nước, với những người tiến bộ trên toàn
cầu…
sáng Hồ Chí Minh: “giúp bạn là tự giúp mình”
d. Tinh thần quốc tế trong sáng

Đoàn kết quốc tế

nhằm thực hiện
những mục tiêu
lớn của thời đại là
hòa bình, độc lập
dân tộc, dân chủ Tinh thần quốc tế
và tiến bộ xã hội, trong sáng làm
là hợp tác và hữu cho con người trở
nghị nên cao thượng,
đẹp đẽ, nó là một
phẩm chất không
Hồ Chí Minh đã thể thiếu của mỗi
tạo ra một kiểu con người ở thời
quan hệ quốc tế đại văn minh
mới: đối thoại thay
cho đối đầu nhằm
kiến tạo một nền
văn hóa hòa bình
cho nhân loại
d. Tinh thần quốc tế trong sáng

“ Quan sơn muôn dặm một nhà

Bốn phương vô sản đểu là anh em”
Tóm lại:

CÓ TINH THẦN QUỐC TẾ

TRONG SÁNG
Bắt nguồn từ bản chất GCCN và
CNXH
Tôn trọng, thương yêu, đoàn kết
Chống chia rẽ, thù hằn, bất bình đẳng
Vì mục tiêu chung của nhân loại
3. Quan điểm về những nguyên tắc xây dựng đạo đức cách mạng

Xây đi đôi với

chống
Nói đi đôi với
Tu dưỡng
làm, nêu
đạo đức suốt
gương về đạo
đời
đức
Nguyên
tắc xây
dựng đạo
đức
a. Nói đi đôi với làm, nêu gương về đạo đức

Hồ Chí Minh coi đây là nguyên tắc

Đạo đức cách mạng là
Tại quan trọng bậc nhất trong xây dựng
đạo đức được nhận
sao? một nền đạo đức mới
thức và giải quyết trên
lập trường của giai
cấp công nhân, phục Nói đi đôi với làm là đặc trưng bản
chất của tư tưởng đạo đức Hồ Chí
vụ lợi ích cách mạng
Minh - đạo đức cách mạng. Nói đi
Vì đôi với làm đối lập hoàn toàn với
thói đạo đức giả của giai cấp bóc
lột. Cần chống lại thói: nói mà
Nêu gương về đạo đức là một nét đẹp của không làm; nói nhiều làm ít; nói
truyền thống văn hoá phương Đông. Nói hay làm dở; nói một đằng làm một
đi đôi với làm phải gắn liền với nêu gương nẻo
về đạo đức.
Nêu gương đạo đức

“trước mặt quần chúng, không

phải ta cứ viết lên trán chữ
“cộng sản” mà ta được họ yêu
mến. Quần chúng chỉ quý mến
những người có tư cách, đạo
đức. Muốn hướng dẫn nhân
dân, mình phải làm mực thước
cho người ta bắt chước”
a. Nói đi đôi với làm, nêu gương về đạo đức
Nói chung thì các dân
tộc phương Đông đều
giàu tình cảm, và đối
với họ một tấm gương
sống còn có giá trị hơn
một tram bài diễn văn
tuyên truyền
Phải chú ý phát hiện, xây dựng những điển hình
người tốt, việc tốt rất gần gũi trong đời thường,
trong mọi lĩnh vực lao động sản xuất, trong
chiến đấu, trong học tập…
Như vậy, một nền đạo đức mới chỉ có thể được
xây dựng trên một cái nền rộng lớn, vững chắc,
khi những chuẩn mực đạo đức trở thành hành vi
đạo đức hàng ngày của toàn xã hội
b. Xây đi đôi với chống

• Để xây dựng một nền đạo đức

mới, cần phải kết hợp chặt chẽ
giữa xây và chống. Muốn xây
phải chống và chống nhằm mục
Quan liêu,
đích xây.
tham ô, lãng
• Xây là biểu dương, giáo dục, phí là tội ác.
xây dựng những phẩm chất đạo Phải tẩy sạch
đức mới, đạo đức cách mạng nó để thực
trước hết phải được tiến hành hiện cần kiệm
bằng việc giáo dục những phẩm liêm chính
chất, những chuẩn mực đạo
đức mới
b. Xây đi đôi với chống

Mỗi người đều có thiện và ác

trong lòng. Ta phải biết làm
d ụ c đ ạ o đức cho phần tốt ở mỗi con
Việc giáo n h p hù
ti ế n h à người nảy nở như hoa của
phải được i đ o ạn
n g g i a mùa Xuân và phần xấu bị
hợp với từ h ợ p với
p h ù mất dần đi, đó là thái độ của
cách mạng, n gành
a t u ổ i , người cách mạng
từng lứ ầ n g lớp
i c ấ p , t
nghề, gia g m ôi
t ừ n
và trong
ờ n g k h á c n hau
trư Phải khơi dậy được ý thức đạo đức
lành mạnh ở mỗi người và sự tự giác
đối với mỗi người và mỗi tổ chức
trước hết là Đảng
b. Xây đi đôi với chống

Để già
nh đư
trong ợc thắ
p h á n , lên án cuộc c ng lợi
Chống là p h ê điều q h
c á i s ai, c ái xấu, uan tr iến trên,
và loại bỏ phát h ọng là
ạ o đ ứ c t r o ng đời tuyên iệ n s ớ
phải
cái vô đ C ải tạo truyền m, phải
n g n g à y . hình t ,
sống hà n g xã hội hành p vận động
, x â y d ự quần c h
xã hội cũ ộc chiến húng r ong trào
m ộ t c u dư luậ ộ
mới là “
iữ a t iến bộ n xã h ng rãi, tạo
g lồ ” g để phê ội lành
đấu khổn a cá ch phán, m ạn h
h ậ u , g iữ ngăn c đ
và lạc
c á c h mạng hặn và ề phòng,
p h ả n cho sự đ
mạng và lành m ấu tranh
sạch v ạnh, t
ề đạ o rong
đ ức
c. Tu dưỡng đạo đức suốt đời

Một nền đạo đức mới chỉ được xây dựng

trên cơ sở sự tự giác tu dưỡng đạo đức
của mỗi người

Phải kiên trì

Đạo đức cách mạng đòi hỏi mỗi
người phải tự giác rèn luyện rèn luyện, tu
thông qua hoạt động thực tiễn
dưỡng suốt
đời như công
việc rửa mặt
hàng ngày
Phải thấy rõ cái hay, cái tốt, cái thiện của
mình để phát huy và thấy rõ cái dở, cái
xấu, cái ác của mình để khắc phục
Tu dưỡng đạo đức suốt đời

“đạo đức cách mạng không

phải trên trời sa xuống. Nó
do đấu tranh, rèn luyện bền
bỉ hàng ngày mà phát triển
và củng cố. Cũng như ngọc
càng mài càng sáng, vàng
càng luyện càng trong”
Tu dưỡng đạo đức suốt đời

• Hồ Chí Minh là tấm gương suốt đời tự

rèn luyện, những đức tính quý báu của
người không phải là bẩm sinh có được
mà do rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà
kết tụ thành những viên ngọc trong
sáng về đạo đức. Cũng chính vì thế
mà càng ở địa vị cao thì uy tín, phẩm
chất của người càng tỏa sáng
• Hồ Chí Minh đã để lại cho chúng ta
một di sản to lớn và quý báu về tấm
gương không ngừng tự học, tự rèn
luyện
Tu dưỡng
đạo đức
suốt đời
III. TƯ
TƯỞNG HỒ
CHÍ MINH VỀ
CON NGƯỜI
III. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CON NGƯỜI

Quan niệm của Hồ Chí Minh về

con người

Quan niệm của Hồ Chí Minh về

vai trò của con người

Quan điểm của Hồ Chí Minh về

xây dựng con người
1. Quan niệm của Hồ Chí Minh về con người

Con người là một chỉnh thể

1. Quan niệm của Hồ Chí Minh về con người

Con người là một chỉnh thể thống nhất về trí lực, tâm
lực, thể lực, đa dạng bởi mối quan hệ cá nhân và xã hội

Hồ Chí Minh cũng xem xét con người trong sự thống nhất của hai
mặt đối lập: thiện và ác, hay và dở, tốt và xấu, hiền và dữ…bao gồm
cả tính người - mặt xã hội và tính bản năng- mặt sinh học của con
người

Con người luôn có xu hướng vươn lên cái Chân - Thiện - Mỹ

1. Quan niệm của Hồ Chí Minh về con người

• Để sinh tồn, con người phải lao

động sản xuất, trong quá trình đó
con người nhận thức được các
hiện tượng, quy luật của tự
nhiên, của xã hội…Xác lập mối
quan hệ giữa người với người.
• Con người là sản phẩm của xã
hội, theo Hồ Chí Minh con người
là sự tổng hợp các mới quan hệ
từ hẹp đến rộng, bao gốm các
quan hệ: anh, em; họ hàng; bầu
bạn; đồng bào; loài người
1. Quan niệm của Hồ Chí Minh về con người

• Hồ Chí Minh xem xét con

người trong các mối quan
hệ xã hội, quan hệ giai cấp
theo giới tính, theo lứa
tuổi trong khối thống nhất
của cộng đồng dân tộc và
quan hệ dân tộc. Đó là con
người hiện đại, cụ thể
khách quan
2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của con người

• Con người là mục tiêu của cách mạng

Giải phóng con

người
Giải phóng giai cấp

Giải phóng dân tộc

2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của con người
• Con người là động lực của cách mạng

Con người là vốn quý nhất, động lực, nhân

tố quyết định thành công của cách mạng
2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của con người

Trong bầu trời không gì quý bằng nhân dân,

trong thế giới không gì mạnh bằng sức
mạnh đoàn kết của nhân dân

Ý dân là ý trời

Dễ trăm lần không dân cũng chịu,

khó vạn lần dân liệu cũng xong
3. Quan điểm của Hồ Chí Minh về xây dựng con người

Ý nghĩa của việc xây dựng con người

Xây dựng con người là một

trọng tâm, bộ phận hợp thành
của chiến lược phát triển đất
nước, có mối quan hệ chặt chẽ
với nhiệm vụ xây dựng chính
trị, kinh tế, văn hóa, xã hội
Xây dựng con người là yêu cầu
khách quan của sự nghiệp cách
mạng, vừa cấp bách vừa lâu
dài, có ý nghĩa chiến lược
3. Quan điểm của Hồ Chí Minh về xây dựng con người

• Ý nghĩa của việc xây dựng con người

Vì lợi ích mười năm trồng cây

Vì lợi ích trăm năm thì phảitrồng người
3. Quan điểm của Hồ Chí Minh về xây dựng con người
3. Quan điểm của Hồ Chí Minh về xây dựng con người

Có ý thức làm chủ, tinh thần Cần kiệm xây dựng đất
tập thể xã hội chủ nghĩa và nước, hang hái bảo vệ Tổ
tư tưởng “mình vì mọi quốc
người, mọi người vì mình”
Nội dung xây
dựng con người

Có phương pháp làm việc Có lòng yêu nước nồng nàn,

khoa học, phong cách quần tinh thần quốc tế trong sáng
chúng, dân chủ, nêu gương
3. Quan điểm của Hồ Chí Minh về xây dựng con người

Phương pháp xây dựng con người

Một tấm gương sống

Mỗi người tự rèn
luyện, tu dưỡng ý có giá trị hơn một
thức, kết hợp chặt
Có biện pháp giáo
trăm bài diễn văn
chẽ với xây dựng tuyên truyền
dục phù hợp
cơ chế, tính khoa
học và tạo dựng
nền dân chủ.

Nêu gương, nhất là

người đứng đầu “Lấy gương người tốt, việc tốt
hàng ngày để giáo dục lẫn nhau
3. Quan điểm của Hồ Chí Minh về xây dựng con người

“Khi ngủ ai cũng như lương thiện

Tỉnh dậy phân ra kẻ dữ hiền
Hiền dữ đâu phải là tính sẵn
Phần nhiều do giáo dục mà nên”
IV. XÂY DỰNG VĂN HÓA, ĐẠO ĐỨC, CON NGƯỜI VIỆT NAM HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

1. Xây dựng và phát triển văn hóa, con người

• Phải có sự nhận thức sâu sắc, đúng đắn,
đầy đủ vai trò, sứ mệnh của văn hóa đối
với sự phát triển bền vững.
• Phải có nhận thức những yếu tố bản
chất của văn hóa như văn hóa gắn với
con người, phản ánh những mặt căn cốt
như tư tưởng, đạo đức, lối sống, nhân
cách…
• Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã
hội. Tập trung xây dựng văn hóa chính
trị và các lĩnh vực văn hóa khác như văn
hóa bổn phận, văn hóa công bộc, văn
hóa ứng xử, văn hóa phê bình…
IV. XÂY DỰNG VĂN HÓA, ĐẠO ĐỨC, CON NGƯỜI VIỆT NAM HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

2. Xây dựng đạo đức cách mạng

• Cần chú trọng chăm lo giáo dục
lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối
sống, văn hóa cho sinh viên,
hình thành thế hệ thanh niên có
đức có tài.
• Nâng cao hiệu quả học tập và
làm theo tư tưởng tấm gương
đạo đức Hồ Chí Minh
THANK YOU !