PONAŠANJE DRVETA I NJEGOVIH

PROIZVODA PRI POŽARU

 FAZE POŽARA

• I FAZA - Požar u nastanku. Požar se u ovoj fazi razvija vrlo sporo, ali s
vremenom brzina razvoja požara se povećava. Temperatura raste polako i
napreduje gotovo linearno, sve zapaljive stvari su još nisu zahvaćene
plamenom, usporeno je zagrijavanje okoline (zidovi i stropovi su još hladni i
pojačano upijaju toplinu), a vlaga isparava iz svih materijala.

Slika 1. - Početni požar - Slika 2. - Širenje požara

Zapaljenje
 FAZE POŽARA

• II FAZA - Flash-over ili “vatreni skok“ prijelaz je (faza ili tačka nakon koje
nema povratka) iz faze nastanka u fazu punog požara. Ova faza obilježena je
prepoznatljivim učincima požara: jakom svjetlošću, velikom toplinom,
otvorenim plamenom te velikom brzinom širenja požara. Dolazi do razvoja
velike topline što uzrokuje povećanje temperature okoline koja postaje
dovoljna za zapaljenje, a potom, u eksponencijalnoj funkciji ubrzano raste
dostižući 500/600°C u 5/25 minuta.

Slika 3. – Faza vatrenog

skoka
 FAZE POŽARA

• III FAZA – Puni ili totalni požar je faza u kojoj vatra zahvata sve zapaljive
materijale. Razvijene temperature više su i od 900 °C i rastu konstantno do
dostizanja toplinske ravnoteže između vanjskog i područja zahvaćenog
požarom. Ova faza je najopasnija jer su moguća oštećenja (nekonstrukcijski
elementi), otkazivanja (elementi i dijelovi konstrukcije) ili rušenje cijele
konstrukcije, a širenjem plamena kroz otvore, nastajanjem iskri i užarenih
dijelova požar može zahvatiti i susjedna područja.

Slika 4. – Faza potpuno razvijenog

požara
 FAZE POŽARA

• IV FAZA - Faza konačnog hlađenja (od 300°C do temperature okoline) vrlo je

spora i jako opasna. Hladni materijal s površine skriva mjesta gdje vatra “tinja“
i moguće je novo zapaljenje. Zapaljivi materijal počinje se trošiti, temperatura
se počinje smanjivati do 200/300°C, na početku polako, a zatim sve brže, i
zavisi više od učinka isijavanja iz vrućih površina nego o novom gorenju.

Slika 5. – Požar u završnoj

fazi
• Protupožarnu otpornost građevinskih konstrukcija karakterišu dva kriterija:

• zapaljivost materijala
• ponašanje materijala u požaru.

• Na zapaljivost drveta utiču:

• vrijeme izlaganja djelovanju visokih temperatura

• sadržaj vlage u drvetu (drvo sa sadržajem vlage većim od 30 % neće se lako
zapaliti)
• zapremninska masa
• anatomski sastav drveta
• veličina površine koja je izložena djelovanju plamena
• Drvo u požaru gori. Međutim, drvo pri gorenju ne mijenja bitno svoja mehanička
svojstva i to je kvalitativna razlika u odnosu na beton i čelik kod kojih dolazi do
promjene mehaničkih svojstava.

• Uzrok tome jeste što drvo prenosi toplotu 10 puta sporije nego beton, a 250 puta
sporije nego čelik. Drugi, još važniji uzrok (direktno povezan sa prvim), je što se
pri gorenju na površini drveta stvara ugljenisani sloj. Ovaj sloj (uglavnom
sastavljen od lignina) ima vrlo malu gustinu, porozan je, što znači da je dobar
toplotni izolator i praktično štiti unutrašnjost drveta od daljeg sagorijevanja
Istovremeno, usporavajući dovod kisika u kontakt sa ostatkom drveta često
zaustavlja vatru.
• Temperatura u samom ugljenisanom sloju je oko 300°C. Zbog niske toplotne
provodljivosti drveta, temperatura na oko 6 mm od te linije ka unutrašnjosti je
180°C. Ovako oštar gradijent temperature znači da je unutrašnjost drveta
dovoljno hladna i nepromijenjenih mehaničkih svojstava, čak i u situacijama
kada su sve četiri bočne strane drveta izložene vatri.

• Pretvaranje drveta u sloj ugljena teče relativno sporo, 0,4-0,8 mm/min. To znači
da pri velikim požarnim temperaturama za vrijeme od 1 sata drveni nosač izgubi
2,4 do 6,4 cm po svom opsegu.
• U proračunima se, za napredovanje vatre ka unutrašnjosti drveta, obično usvaja
40 mm za svaku izloženu stranu tokom 60 minuta intenzivne vatre. Lišćarske
vrste veće zapreminske mase (>650 kg/m3) koje se koriste u građevinarstvu
obično karakteriše nešto sporije napredovanje vatre (npr. za tikovinu 3 cm za
60 minuta). Sa druge strane, kod četinara koji imaju manju zapreminsku masu
najčešće se registruje veća brzina ugljenisanja (oko 5 cm za 60 minuta).

• Permeabilnost vrste drveta je takođe značajan faktor, pa tako hrast pokazuje

nešto niže brzine pomjeranja linije ugljenisanog sloja u odnosu na ostale vrste
slične i veće zapremisnke mase. Obično se usvaja da je brzina napredovanja
vatre oko dva puta veća u longitudinalnom nego u poprečnim pravcima.
• Ono što treba napomenuti jeste da ne postoje objekti koji su nezapaljivi, ustvari
protupožarna sigurnost se odnosi na sposobnost konstrukcije da određeno
vrijeme zadrži mehanička svojstva u mjeri da ne dođe do prijevremenog ili
uopšte do urušavanja konstrukcije.

• Kod protupožarne sigurnosti akcenat se stavlja na obezjeđivanje dovoljne

količine vremena za potpunu evakuaciju objekta. Ovaj uslov konstruktivno
drvo, kao što je LLD, ispunjava u potpunosti, zbog sposobnosti očuvanja
mehaničkih svojstava kao što je već spomenuto
 KLASE GORIVOSTI GRAĐEVINSKIH
MATERIJALA

 Iz prikazane tabele može se zaključiti da drvo i proizvodi od drveta spadaju u klase B2 i B3

 PONAŠANJE LLD-A PRI POŽARU

• LLD ima izuzetnu otpornost na vatru, jer drvo gori na spor i predvidiv način.
Sistemi sa LLD-om definitivno predstavljaju sigurne sisteme za primjenu kod
javnih zgrada.

• Takvi sistemi će omogućiti evakuaciju ljudi, što je osnovna zadaća

projektovanja prema EC-u, te će omogućiti vatrogascima pristup središtu
požara kako bi se spriječilo daljnje oštećivanje elemenata.

Slika 6. – Proces gubitka presjeka uslijed Slika 7. – Presjek LLD-a nakon

gorenja gorenja
• Istraživanja su pokazala da LLD pri potpunom zapaljenju gubi od 2 do 5 cm presjeka na 1 sat
gorenja.

• Na slici 6. prikazan je poprečni presjek grede od LLD-a koji je prilikom jednog sata gorenja
izgubio 4 cm po obimu (2 cm sa strana).

• Kod velikih poprečnih presjeka kakvi su u pravilu presjeci od LLD-a ovo oslabljenje
dimenzija ne predstavlja opasnost od trenutnog urušavanja konstrukcije.

Slika 8. – Poprečni presjek prvobitne širine 20 cm, nakon gorenja ima širinu od
16 cm
 PONAŠANJE CLT PLOČA PRI POŽARU

• Ponašanje CLT elemenata pod djelovanjem požara ispituje se laboratorijski.

Komponente sa visokom otpornošću na požar mogu se dobiti korištenjem
višeslojnih CLT elemenata.

Požarnu otpornost ovakvih elementa povećava:

• veći broj lamela
• veća debljina lamella
• dodavanje odgovarajuće obloge

CLT paneli se izvrsno ponašaju pod djelovanjem požara što je posljedica sporog
izgaranja drva i predvidivog načina izgaranja kao i kod LLD-a.
Standardnim ispitivanjem požarne otpornosti treba se zadovoljiti tri kriterija:

• Mehanička otpornost - pri čemu se element mora oduprijeti odgovarajućim

djelovanjima unutar određenog vremena
• Cjelovitost - pri čemu element treba spriječiti prolaz plamena ili plinova u
susjedne prostorije
• Izolacija - element mora spriječiti povećanje temperature u prostorijama koje
nisu direktno izložene požaru iznad 180 ̊C

Slika 9. - Kriteriji pri ocjenjivanju CLT ploča na djelovanje

vatre
 PONAŠANJE DRVENIH NEKONSTRUKTIVNIH
ELEMENATA PRI POŽARU

• Presovane ploče od iverice, OSB ploče, šperploče, zbog svoje porozne

strukture, male zapremisnke mase, malih poprečnih presjeka i prisustva ljepila
su vrlo zapaljive i u većini slučajeva izgaraju u potpunosti.

Slika 10. - Ploča od Slika 11. – OSB Slika 12. - Šperploča

iverice ploča
OGRANIČENOST PRIMJENE
DRVETA KAO ZVUČNOG
IZOLATORA

Masivno drvo ne posjeduje naročita zvučno-izolatorska

svosjtva. Ono ima sposobnost provodljivosti zvuka od 4000 do
5000 m/s. Zbog toga se drvene konstrukcije dodatno izoliraju
raznim materijalima.
Ti materijali su najčešće mineralna vuna, filc, bazaltna vlakna.

Pored njih postoje i proizvodi na bazi drveta kao što su pluto,

ploče od drvenih vlakana, drveni saćasti paneli, koji sami ili u
kombinaciji sa drugim materijalima znatno poboljšavaju
izolaciju od neželjenih zvukova.
 PLUTO

• Pluto ili čepovina je vodonepropusan materijal dobijen iz tkiva hrasta

plutnjaka (Quercus suber), tačnije kore hrasta plutnjaka tako da se ne ugrožava život
stabla. Pluto se prvenstveno sastoji od hidrofobnog sastojka suberina, a zbog svoje
vodonepropusnosti, elastičnosti i vatrootpornosti koristi se u širokoj paleti proizvoda
• Koeficijent zvučne apsorpcije (α) pluta iznosi od 0,05 do 0,25
• Koeficijent apsorpcije α definisan je odnosom apsorbirane prema upadnoj zvučnoj
energiji.
• Smatra se jednako kvalitetnim rješenjem zvučne izolacije kao mineralna vuna, filc, i sl.
• Ekološki je, potpuno prirodan i ponovno upotrebljiv.
Slika 13. – Industrijsko pluto za zvučnu izolaciju

Slika 14. – Postavljena zidna obloga od pluta debljine 2 cm

 PLOČE OD DRVENIH VLAKANA

• Ploče od drvenih vlakana se primarno koriste kao termo-izolator, ali zbog

strukture samih ploča koje su napravljene od sitnih drvenih vlakana te
poroznosti, ovaj proizvod pruža i mogućnost dodatne zvučne izolacije objekta
• Neželjeni intezitet buke i zvuka se smanjuje čak i do 70%, zavisno od vrste i
debljine drvenih vlakana.

Slika 15. – Ploče od drvenih

vlakana
SAĆASTI, PERFORIRANI DRVENI
PANELI

Slika16. – Različite varijante absorbirajućih drvenih

panela
Dostupni u raznim varijantama i oblicima, ovi šupljikavi paneli u
velikoj mjeri absorbuju zvučne talase.

Mogu se postavljati na stropove, zidove, podove. Koriste se

najčešće u posebnim prostorijama gdje je neophodno obezbijediti
potpunu tišinu odnosno spriječiti provođenje i odbijanje zvučnih
talasa.

Slika 17. – Detalj panela

HVALA NA PAŽNJI !