ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ
ΓΕΝΕΤΙΚΑ
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ
ΤΡΟΦΙΜΩΝ

Μαρία Στεφανίδου – Λουτσίδου

Καθηγήτρια Τοξικολογίας

Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και

Τοξικολογίας Ιατρικής Σχολής
Πανεπιστημίου Αθηνών
ΕΚΛΕΚΤΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

Εφαρμόζεται από πολλά χρόνια στη

γεωργία και κτηνοτροφία, με σκοπό
τη γενετική βελτίωση.
Η γενετική βελτίωση μπορεί να
θεωρηθεί ως η λογική επέκταση των
νόμων του Mendel πάνω στους
πληθυσμούς
DNA: To μόριο της ζωής

3
Η Γενετική Μηχανική
δίνει τη δυνατότητα προσθήκης νέων
γονιδίων απευθείας στον οργανισμό
..
Διαγονιδιακά ή Μεταλλαγμένα ή
Γενετικά Τροποποιημένα (ΓΤ)
ονομάζονται τα φυτά και τα ζώα που έχουν
υποστεί αλλαγή στο γενετικό υλικό με τη
χρήση των τεχνικών της Γενετικής
Μηχανικής.
Διαγονιδικά ζώα δεν κυκλοφορούν στην
αγορά, σε αντίθεση με τα φυτά.
Γενετική τροποποίηση των οργανισμών είναι η
απομόνωση επιλεγμένων γονιδίων από ένα
οργανισμό (ζωικό, φυτικό, έντομο ή μικρόβιο ) ή
από ένα ιό και η με τεχνικό τρόπο εισαγωγή αυτών
των γονιδίων σε ίδιο ή εντελώς διαφορετικό
οργανισμό , με σκοπό να δημιουργηθούν είδη με
νέες ιδιότητες.

Ακόμη, η γενετική τροποποίηση μπορεί να γίνει όχι

μόνο με την προσθήκη, αλλά και με την αφαίρεση ή
την αλλοίωση ενός ή περισσοτέρων γονιδίων.
Γενετικά τροποποιημένοι
οργανισμοί
Οργανισμοί που το DNA του ενός έχει
ενσωματωθεί στο DNA του άλλου
Οργανισμοί στους οποίους μεταβάλλεται
το DNA με σκοπό την απόκτηση μιας
νέας ιδιότητας
4 5

A strawberry
+ resistant to frost

Arctic fish DNA

ΠΙΘΑΝΑ ΟΦΕΛΗ:
Τα γενετικά τροποποιημένα φυτά παρέχουν τη
δυνατότητα στους αγρότες:
Να προφυλάσσουν αποτελεσματικά τις
καλλιέργειες από τα έντομα και τα ζιζάνια
Να προφυλάσσουν αποτελεσματικά τις
καλλιέργειες από ασθένειες και από
ακραίες περιβαλλοντικές συνθήκες
Να αυξάνουν τη φυτική παραγωγή
Να παράγουν προϊόντα με μεγαλύτερη
«διάρκεια ζωής» από το χωράφι έως τον
καταναλωτή.
Potential Benefits

Humanitarian:
Pest resistance
Cheaper Reducing
Herbicide Improved food
resistance world
farming
Cold tolerance More hunger
Drought food and
tolerance
improving
Increased nutrition
world
Edible vaccines health
Environmental: reduced use of herbicides
and chemicals in farming.
Το πρώτο ΓΤ φυτό καπνός
ανθεκτικός στα αντιβιοτικά (1983),
καπνός ανθεκτικός στους ιούς (1990)
Τομάτα με καθυστέρηση ωρίμανσης:
Το πρώτο ΓΤ που εγκρίθηκε από το
FDA (1994)
 Φυτικοί οργανισμοί που έχουν τροποποιηθεί γενετικά για κάποια
ιδιότητα

Οργανισμός Ιδιότητα
Μηλιά Τοξίνη που σκοτώνει έντομα
Λάχανο Αντοχή στα ζιζανιοκτόνα
Βαμβάκι Τοξίνη που σκοτώνει τα έντομα
Αντοχή στα ζιζανιοκτόνα
Αγγούρι Αντοχή σε ιούς
Κουνουπίδι Αντοχή σε ιούς
Ελαιοκράμβη Τοξίνη που σκοτώνει τα έντομα
Αντοχή στα ζιζανιοκτόνα
Αντοχή σε αντιβιοτικά
Παραγωγή φαρμακευτικών πρωτεϊνών
Καλαμπόκι Τοξίνη που σκοτώνει τα έντομα
Αντοχή στα ζιζανιοκτόνα
Αντοχή σε ιούς
Αντίσταση στους μύκητες
Φυτικοί οργανισμοί που έχουν τροποποιηθεί γενετικά για κάποια
ιδιότητα

Οργανισμός Ιδιότητα
Πατάτα Αντοχή στα ζιζανιοκτόνα
Αντοχή σε ιούς
Αντοχή σε βακτήρια
Παραγωγή φαρμακευτικών πρωτεϊνών
Ρύζι Τοξίνη που σκοτώνει τα έντομα
Αντοχή σε αντιβιοτικά
Σόγια Αντοχή στα ζιζανιοκτόνα
Σακχαρότευτλο Αντοχή στα ζιζανιοκτόνα
Αντοχή σε ιούς
Φράουλα Αντοχή στα ζιζανιοκτόνα
Αντοχή στον παγετό
Φυτικοί οργανισμοί που έχουν τροποποιηθεί γενετικά για
κάποια ιδιότητα

Οργανισμός Ιδιότητα
Καπνός Τοξίνη που σκοτώνει τα έντομα
Αντοχή στα ζιζανιοκτόνα
Αντοχή σε αντιβιοτικά
Αντοχή σε ιούς
Αντίσταση στους μύκητες
Αντοχή στον παγετό
Τομάτα Τοξίνη που σκοτώνει τα έντομα
Αντοχή στα ζιζανιοκτόνα
Αντοχή σε ιούς
Αντίσταση στους μύκητες
Αντοχή στον παγετό
Καθυστέρηση ωρίμανσης
Παραδείγματα ΓΤΟ

Golden ρύζι – ρύζι που περιέχει β-

καροτένιο (βιταμίνη Α), το οποίο δεν
συναντάται στο κανονικό ρύζι

Αραβόσιτος Bt – περιέχει μία τοξίνη

που συναντάται στο βακτήριο Bacillus
thuringiensis, η οποία είναι τοξική για τα
έντομα, αλλά όχι για τον άνθρωπο
Παράδειγμα ΓΤ τροφίμου
Η τομάτα FLAVR SAVR κυκλοφόρησε στις
ΗΠΑ το 1994, με τις εξής ιδιότητες:
Αργή ωρίμανση
Μεγαλύτερη διάρκεια παραμονής στον
αγρό
Πλούσιο άρωμα
Αριστερά: Γενετικά τροποποιημένη φράουλα
Δεξιά. Κανονική φράουλα
How are animals targeted?

The microinjection
method uses a
fine needle to
inject a solution of
DNA into a 6

developing
embryo.
How are plants targeted?

A particle gun is used to

shoot small bits of metal
coated with the gene
into the plant. 7
Το ανασυνδυασμένο DNA είναι ένα
τεχνητό μόριο DNA το οποίο
περιέχει γονίδια από δύο ή και
περισσότερους διαφορετικούς
οργανισμούς. Ο συνδυασμός των
διαφορετικών μορίων DNA συνήθως
πραγματοποιείται μέσα σε ένα
πλασμίδιο.
Κεντρικό ρόλο στην τεχνολογία του
ανασυνδυασμένου DNA παίζουν τα
πλασμίδια, τα οποία είναι δίκλωνα
κυκλικά μόρια DNA που υπάρχουν σε
ορισμένα βακτήρια. Τα πλασμίδια
έχουν τη δυνατότητα να μεταφέρονται
από ένα βακτήριο σε άλλο, να
λειτουργούν δηλαδή ως φορείς του
γενετικού υλικού.
Τρόπος χρήσης του πλασμιδίου Ti, που
απομονώνεται από το βακτήριο Agrobacterium
tumefaciens, ως φορέα για την εισαγωγή γονιδίων
στα φυτά.
 Τοξικότητα των γενετικά τροποποιημένων
τροφίμων (Γ Τ Τ)
Τα κυριότερα ζητήματα σχετικά με την ασφάλεια των
Γ Τ Τ είναι τα εξής:

- Αν το μεταφερόμενο γονίδιο είναι τοξικό από μόνο

του και αν μπορεί να ενσωματωθεί στο γονιδίωμα
του καταναλωτή.

- Αν το μεταφερόμενο γονίδιο παράγει τοξίνες π.χ.

ενδοτοξίνες του Bacillus thuringiensis [Bt].
Το πρώτο φυτό στο οποίο ενσωματώθηκε το
γονίδιο του Bacillus thuringiensis (Βάκιλλος της
Θουριγγίας) με ανθεκτικότητα στα έντομα ήταν ο
αραβόσιτος, οι δε γενετικά τροποποιημένες
ποικιλίες του ονομάζονται ποικιλίες Bt.
Στην Ε.Ε. καλλιεργείται το καλαμπόκι της Μonsanto
MON810 και έχουν εγκριθεί για εμπορία άλλα 24 Bt
προϊόντα.
Μεταφορά γονιδίου
στα βακτήρια του
εντέρου ή στο
ανθρώπινο
DNA
 Η μεταφορά
Οι αλληλουχίες
των νέων των βακτηρίων
γονιδίων στα μεταφέρονται
ευκολότερα σε
βακτήρια του άλλα βακτήρια
(π.χ. του
εντέρου εντέρου)

ευνοείται
 Μελέτη με
κατανάλωση ΓΤΤ

Τα γονίδια
μεταφέρθηκαν στα
βακτήρια του εντέρου
Nature Biotechnology, 2004
Πιθανοί Περιβαλλοντικοί κίνδυνοι

Μεταφορά γονιδίων σε οργανισμούς

μη- στόχους
Δημιουργία φυτών ανθεκτικών στα
παρασιτοκτόνα “superweeds”(σούπερ-
αγριόχορτα)
Δημιουργία στείρων αρσενικών φυτών,
που δεν παράγουν γύρη
 Τοξικότητα των γενετικά τροποποιημένων
τροφίμων
Τα κυριότερα ζητήματα σχετικά με την ασφάλεια των Γ Τ Τ
είναι τα εξής:

- Αν το μεταφερόμενο γονίδιο παράγει πρωτεΐνες με

αλλεργιογόνες ιδιότητες.
-Αν η γενετική τροποποίηση μπορεί να επηρεάσει
δυσμενώς τη θρεπτική αξία του φυτού-ξενιστή.

Σύμφωνα με το FDA, η θρεπτική αξία των Γ Τ Τ

ουσιαστικά είναι ισοδύναμη με τα μη τροποποιημένα
τρόφιμα.
 Εκτίμηση της ασφάλειας των γενετικά
τροποποιημένων τροφίμων
Σύγκριση των ΓΤΤ με τα παραδοσιακά τρόφιμα, τα οποία
θεωρούνται ασφαλή, λόγω της μακροχρόνιας κατανάλωσής τους.

Οι αλλαγές στη σύνθεση των ΓΤΤ τροφίμων φαίνεται ότι είναι

μικρές, σε σύγκριση με τα παραδοσιακά τρόφιμα.

Η ασφάλεια των ΓΤΤ για τους καταναλωτές είναι ίδια με εκείνη της
παραδοσιακής τροφής.

Δεν υπάρχουν αποδείξεις για βλάβες στην υγεία από τα ΓΤ

τρόφιμα.

Ελάχιστα είναι γνωστά για τις μακροπρόθεσμες επιδράσεις των

ΓΤΤ στην υγεία.

Οι ερευνητές επισημαίνουν σοβαρή έλλειψη της αναπαραγωγικής

ικανότητας στα θηλαστικά που έχουν τραφεί με ΓΤΤ.
Τοξικότητα των γενετικά τροποποιημένων
τροφίμων
Τα κυριότερα ζητήματα σχετικά με την ασφάλεια των Γ Τ Τ είναι
τα εξής:

Ένα άλλο ζήτημα σχετίζεται με το αν στα ΓΤ Τ φυτά η

εισαγωγή ενός νέου γονιδίου έχει μεταλλαξιογόνο δράση.
Αν τα ΓΤΤ επιδρούν στο περιβάλλον.

Τα φυτά που περιέχουν γονίδια ανθεκτικότητας στα

ζιζανιοκτόνα, όταν διασταυρώνονται με συγγενή είδη,
εξαπλώνουν την ανθεκτικότητα αυτή και στα άγρια φυτά.

Η ανάπτυξη φυτών με ανθεκτικότητα στα ζιζανιοκτόνα

ενθαρρύνει τη χρήση μεγαλύτερων ποσοτήτων
ζιζανιοκτόνων.
Many animals avoided GM feed
when given a choice
Mice avoided GM corn
 Απρόβλεπτες
μεταβολές στο DNA

Μεταλλάξεις
Αφαίρεση γονιδίων
Μεταβολή στην έκφραση
των γονιδίων
Bt-τοξίνη:
Ανοσοδιεγερτική (immunogenic)
Ισχυρή όσο και η τοξίνη της χολέρας
Επάγει την απόκριση στις ανοσοσφαιρίνες IgG, IgA,
IgM
Επάγει την ανοσολογική απόκριση του οργανισμού

(Vazquez-Padron)
Τα ποντίκια που έφαγαν
αραβόσιτο Bt/RR
Αυξημένη
υπογονιμότητα
Λιποβαρή
νεογνά
Government of Austria
November 2008
Τα ποντίκια που έφαγαν αραβόσιτο Bt/RR
(μελέτη 90 ημερών)

- Αυξημένοι δείκτες
βλάβης ηπατικής και
νεφρικής λειτουργίας
-Προβλήματα
αρτηριακής πίεσης
-Αλλεργίες
-Λοιμώξεις
-Σακχαρώδης διαβήτης
-Αναιμία
Monsanto study
Εκτίμηση της ασφάλειας των γενετικά
τροποποιημένων τροφίμων
ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

4 χώρες καλλιεργούν το 90% των ΓΤΦ

(ΗΠΑ, Αργεντινή, Βραζιλία, Καναδάς)
Στην Ευρώπη μόνο το 0,12% της
αγροτικής γης καλλιεργείται με το γενετικά
τροποποιημένο καλαμπόκι ΜΟΝ 810 της
Monsanto
176 από τις 192 χώρες δεν καλλιεργούν ΓΤ
φυτά
ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΠΟΥ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΝ
ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΦΥΤΑ

Αποτροπή της επιμόλυνσης

φυτών σε περιοχές όπου δεν
καλλιεργούνται μεταλλαγμένα
φυτά.
Το κραυγαλέο παράδειγμα
της επισιτιστικής βοήθειας!
Οι ΗΠΑ παρείχαν επισιτιστική βοήθεια σε χώρες της
Αφρικής, ΜΟΝΟ με τη μορφή ΓΤ καλαμποκιού, στο
πλαίσιο του Διεθνούς Επισιτιστικού Προγράμματος του
ΟΗΕ!
Η Ζάμπια ήταν η μόνη από τις «πεινασμένες» χώρες που
τον Αύγουστο του 2002 ζήτησε να σταματήσει η παροχή
αυτού του είδους βοήθειας.
Για την απόρριψη του ΓΤ καλαμποκιού, η κυβέρνηση της
Ζάμπια στηρίχθηκε στην «αρχή της προφύλαξης» και στην
επιθυμία της να προστατέψει μελλοντικές προοπτικές
εξαγωγών σπόρων στην Ευρώπη.
Προβλήματα και Προβληματισμοί

Κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία

 Αλλεργίες

 Πιθανή επανεμφάνιση ξεχασμένων ασθενειών

 Μεταλλάξεις και αλλοιώσεις

Περιβαλλοντικοί Κίνδυνοι
 Βλάβες σε άλλους οργανισμούς
 Αλλοίωση της φυσικής χλωρίδας
 Μείωση της βιοποικιλότητας
 Εκτίμηση της ασφάλειας των γενετικά
τροποποιημένων τροφίμων
ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η εισαγωγή κάποιων ΓΤΤ επιτρέπεται,

εφόσον συνοδεύονται από τα απαραίτητα
πιστοποιητικά.

Η καλλιέργεια των ΓΤ φυτών προς το παρόν

απαγορεύεται.

Πολλές φορές οι αγρότες σπέρνουν σπόρους,

που τους προμηθεύουν εταιρίες, χωρίς να
γνωρίζουν ότι είναι ΓΤ.
 Εκτίμηση της ασφάλειας των γενετικά
τροποποιημένων τροφίμων
ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Πάνω από 300.000 τόνοι ΓΤΤ εισάγονται ετησίως στη χώρα

μας ως ζωοτροφές, μικρή δε ποσότητα των σπερμάτων
σόγιας χρησιμοποιείται για ανθρώπινη κατανάλωση ως
σογιέλαιο ή ως λεκιθίνη σόγιας.

Στο τελικό κτηνοτροφικό προϊόν (γάλα, κρέας, τυρί, αυγά) δεν

χρειάζεται να αναγράφεται ότι τα ζώα έχουν τραφεί με ΓΤΤ.

Όταν περιέχονται στα τρόφιμα ως συστατικά δεν είναι

υποχρεωτική η επισήμανση αυτή, εφόσον περιέχονται σε
ποσοστό κάτω του 0,9%.

Η ελληνική κυβέρνηση είναι αντίθετη στην καλλιέργεια ΓΤΤ.

Ενώ πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε 17 γενετικά
τροποποιημένα υβρίδια αραβοσίτου για καλλιέργεια στην
Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ελληνικό Υπουργείο Αγροτικής
Ανάπτυξης απαγόρευσε την καλλιέργειά τους στην Ελλάδα.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ: ΠΙΘΑΝΑ ΟΦΕΛΗ
ΑΠΟ ΓΤΟ
Θεραπεία ασθενειών των φυτών
Αύξηση της ποσότητας των τροφίμων
Αντοχή σε ακραίες συνθήκες
Βελτίωση εμφάνισης και γεύσης τροφίμων
Ενίσχυση θρεπτικής αξίας τροφίμων (π.χ.
ρύζι με περισσότερη πρωτεΐνη, τομάτα με
περισσότερες βιταμίνες)
Χαμηλότερο κόστος
Αφαίρεση αλλεργιογόνων συστατικών
ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ:ΠΙΘΑΝΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ
ΑΠΟ ΤΑ ΓΤΤ
Επηρεάζουν το οικοσύστημα
Εμφάνιση super germs
Πρόκληση αλλεργιών
Αποτυχία δράσης αντιβιοτικών
Μειωμένη θρεπτική αξία, επειδή αναπτύσσονται σε
λίγο χρόνο
Παραγωγή τοξινών και εμφάνιση θανατηφόρων
ασθενειών
Μεταφορά τοξικών συστατικών σε άλλους
οργανισμούς
Εξαφάνιση παλαιών ειδών (extinction)
Μίξη ΓΤ ποικιλιών με μη ΓΤΤ ποικιλίες, μέσω της
σταυροεπικονίασης
ΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ
Παρέμβαση στους γενετικούς
μηχανισμούς της φύσης και
παραβίαση των φυσικών οργανισμών
Ανάμειξη γονιδίων από βιολογικά
διαφορετικούς οργανισμούς Αντίθεση
για την κατανάλωση προϊόντων
φυτικής προέλευσης που περιέχουν
ζωικά γονίδια και το αντίθετο (cross-
kingdom)
Ποιο είναι το συμπέρασμα;;;
Τα ΓΤΤ είναι
ωφέλιμα ή
βλαβερά ;
Εξαρτάται, κάθε
περίπτωση είναι
ξεχωριστή.
Οι καταναλωτές, οι Improved Nutrition
κυβερνήσεις και οι Environmental risks
επιστήμονες Resistance to disease
Health risks
πρέπει να Reduced use of
Economic risks
σταθμίζουν τα chemicals
οφέλη έναντι των
κινδύνων και του
οικονομικού
κόστους .
 ΤΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΕΧΟΥΝ ΣΤΟ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

•Έρευνες δείχνουν ότι, η γύρη από ένα μεταλλαγμένο

καλαμπόκι σκότωνε κατά χιλιάδες ένα είδος πεταλούδας.
Αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα, ότι διαταράσσεται η
ισορροπία του περιβάλλοντος και συνεπώς επηρεάζονται οι
τροφικές αλυσίδες
•Πολλοί υποστηρίζουν ότι τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα
θα έχουν αντίστοιχα αποτελέσματα με αυτά των εντομοκτόνων•
όπως τα κουνούπια απέκτησαν ανθεκτικότητα σε ισχυρά
εντομοκτόνα, παρομοίως και τώρα το περιβάλλον θα
δημιουργήσει νέα είδη εντόμων προκειμένου να είναι ανθεκτικά
στα νέα τρόφιμα με τις νέες ιδιότητες.
 ΜΕΤΑΛΑΓΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΣΤΗΝ
ΕΛΛΑΔΑ

Στην Ελλάδα το πρώτο μεταλλαγμένο προϊόν που πήρε άδεια για

πειραματική καλλιέργεια ήταν ντομάτα της εταιρείας Zeneca που είχε
υποστεί τροποποίηση για επιβράδυνση της ωρίμανσης. Μετά ακολούθησε
η άδεια για καλλιέργεια μεταλλαγμένου βαμβακιού της εταιρείας Monsanto
που εμφανίζει εντομοκτόνο δράση και αντοχή σε ζιζανιοκτόνο της ίδιας
εταιρείας. Μετά το βαμβάκι ήταν η σειρά του μεταλλαγμένου καλαμποκιού
της εταιρείας Χελλασίντ για λογαριασμό της AgrEvo. Στη συνέχεια έχουμε
τα μεταλλαγμένα ζαχαρότευτλα που έχουν υποστεί τροποποίηση ώστε να
παρουσιάζεται αυξημένη αντοχή σε ζιζανιοκτόνα συγκεκριμένων
εταιρειών. 
Κάθετη μεταβίβαση

 Έχει επισυμβεί σε ορισμένα είδη γενετικά τροποποιημένων

φυτών, με αποτέλεσμα τη δημιουργία υπεραγριοχόρτων. Η
διάδοση των γονιδίων αυτών λαμβάνει χώρα μέσω της
διασταύρωσης του τροποποιημένου είδους με το φυσικό
«άγριο» τύπο, όμως πρόσφατες έρευνες κατέληξαν στο
συμπέρασμα ότι και άλλοι μηχανισμοί πρέπει να λαμβάνουν
παράλληλα χώρα, αφού βρέθηκε ότι τα εισαχθέντα γονίδια
διαδίδονται σε ένα πληθυσμό συχνά ακόμα και 30 φορές
ταχύτερα από τα κανονικά γονίδια
Οριζόντια μεταβίβαση

 Έχει γίνει αντιληπτή σε φυτά στα οποία είχαν εισαχθεί

γονίδια ιών, ούτως ώστε να είναι ανθεκτικά σε ιογενείς
μολύνσεις. Αντίθετα με τις προσδοκίες, εμφανίστηκαν
υπερμολυσματικά ιϊκά στελέχη, λόγω ανασυνδυασμού
γονιδίων των διαφορετικών τύπων ιών. Μεγαλύτερος,
πάντως, είναι ο κίνδυνος διάδοσης γονιδίων σήμανσης (που
προσδίδουν ανθεκτικότητα σε αντιβιοτικά) από τον γενετικά
τροποποιημένο οργανισμό σε πληθυσμούς παθογόνων
βακτηρίων
Η ΛΥΣΗ:
ΣΤΡΟΦΗ ΣΤΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ

Τα φυτικά προϊόντα λέγονται

βιολογικά όταν καλλιεργούνται σε
κάποιο χωράφι στο οποίο για 3
χρόνια δεν έχει προστεθεί λίπασμα ή
φυτοφάρμακο.

Τα ζωικά προϊόντα λέγονται

βιολογικά όταν παίρνονται από ζώα
που που δεν έχουν να φάει τους
τελευταίους 5 μήνες μη βιολογική
ουσία.
Τα βιολογικά τρόφιμα συμβάλλουν σε
αντίθεση με τα μεταλλαγμένα στα εξής:

-Στην προστασία του περιβάλλοντος

- Στην προστασία του παραγωγού και τέλος
- Στην προστασία της υγείας του καταναλωτή