Biologia

eta Geologia
- 𝔻𝔹ℍ 𝟙 -

Irakaslea: Nerea Izaguirre Gallego

 𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸
Atmosfera

Irakaslea: Nerea Izaguirre Gallego

 1. Atmosferaren jatorria

• Lurra inguratzen duen gas-geruza da

• Jatorria duela 4.400 milioi urte, baina handik
aurrera, asko aldatu da konposizioa

𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
 1. Atmosferaren jatorria

𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
2. Egungo atmosferaren konposizioa

• Gas nahaste batez osatuta = Airea

• Gas desberdinen proportzioak:

%1 Argoia, karbono dioxidoa, beste gas batzuk…

%21
Oxigenoa

%78
Nitrogenoa Zein da gas
bakoitzaren funtzioa?

𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
 3. Atmosferaren egitura

• 6 geruza nagusi eta 500 km-ko lodiera

𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
 3. Atmosferaren egitura

• 6 geruza nagusi eta 500 km-ko lodiera

𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
 3. Atmosferaren egitura
• TERMOSFERA edo IONOSFERA:
o Kanpoko geruza da.

o Ez du muga zehatzik
goiko aldean.
o Gero eta aire gutxiago
dago gorantza joatean.
o 500 km-ko garaieran, espazioa hasten da.

o Eguzki-erradiazioak goiko aldea berotzen dute, beraz, tenperatura

handitzen da.

𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
 3. Atmosferaren egitura

• MESOSFERA
o Zenbat eta gorago,

tenperatura baxuagoa

da (-100ºC-tara

hel daiteke)

𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
 3. Atmosferaren egitura

• ESTRATOSFERA
o Airea ez da bertikalki
nahasten.
o Ez dago hodeirik

o Haize horizontal
gogorrek astintzen
dute inguru hori.

𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
 3. Atmosferaren egitura
• TROPOSFERA
o Lurzorua ukitzen duen geruza.
o Aire osoaren %90-a dauka.

o Zenbat eta gorago, tenperatura

baxuago
(-55ºC-ra iritsi arte)
o Geruza honetan fenomeno
meteorologikoak gertatzen dira
(hodeiak, prezipitazioak…)

𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
 3. Atmosferaren egitura

• OZONO GERUZA EDO OZONOSFERA

o Izaki bizidunak erradiazio

ultramoreetatik babesten ditu.

o Estratosferaren goiko

aldean dago.

𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
 4. Atmosferaren funtzioak
• 6 geruza nagusi eta 500 km-ko lodiera

Arnasa hartu (oxigenoa) Fotosintesia Bakterioak elikatu (nitrogenoa)

Erradiazioa Tenperatura erregulatu,

iragazi (babesa) negutegi efektua dela eta
𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
 5. Presio atmosferikoa
• Aireak lurrazalaren gain hartzen duen pisua

• Airearen tenperatura eta garaieraren arabera

• Barometroa: presioa
neurtzeko tresna
P eguraldi ona
P eguraldi txarra

𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
 5. Airea mugitu egiten da
ANTIZIKLOIA
Presio atmosferikoa ingurukoa
baino handiagoa duten eremuei.
Airea beherantz jo eta norabide
guztietan hedatu.
AIRE HOTZA
𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
DEPRESIOA
Presio atmosferikoa ingurukoa
baino txikiagoa duten eremuei.
Depresioetan airea alde
guztietatik heltzen da eta gorantz
egiten du.
AIRE BEROA
 5. Airea mugitu egiten da

ANTIZIKLOIA DEPRESIOA

𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
 5. Airea mugitu egiten da

ANTIZIKLOIA DEPRESIOA

𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
 5. Airea mugitu egiten da
• Fronte hotza
Aire hotzez osatutako masa bat
da, aire beroz osatutako beste
masa bati bultzatzen diona.
Triangeluz eta lerro urdinez
adierazi.

• Fronte epela
Aire beroz osatutako masa bat da,
aire hotzagoz eta lehorragoz
osatutako beste masa bati
bultzatzen diona.
Zirkuluerdiz eta lerro gorriz
adierazita.

𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
 6. Hodeiak eta prezipitazioak
• ZER DIRA HODEIAK?

Hodeiak ur tanta eta izotz kristal txiki-txikiez osaturiko aire masak dira.

Tantak handitzen badira,

prezipitazioak eratuko dira:
• Euria
• Elurra
• Kazkabarra

𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
 7. Eguraldia eta klima

Eguraldi meteorologikoa:
atmosferak une eta toki jakin
batean duen egoera.

Klima: denboraldi luzean izandako eguraldi meteorologikoaren laburpena da.

(Urte askotan jasotako datuak aztertzen dira: tenperatura eta publiositatearen
batezbesteko balioak hartzen ditu).

𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
 7. Eguraldia eta klima

Klimograma: urtebetean
izandako tenperatura eta
prezipitazio osoen
adierazpen grafikoa da.

𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
 5. Atmosferaren kutsadura

• Kutsatzaileak: sustantzia solidoak, likidoak edo

gaseosoak dira, airean daudenean bere kalitatea
murrizten dutenak eta askotan, osasunerako
arriskutsuak izan daitezke.

• Arazo atmosferiko orokorrak:

• Lurraren berotzea

• Ozono geruzaren zulotzea

𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
 5. Atmosferaren kutsadura

Airearen kalitatearen bioindikadoreak (LIKENAK)

𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera
 5. Atmosferaren kutsadura

• ZER EGINGO
ZENUKE
ATMOSFERAREN
KUTSADURA
MURRIZTEKO?

𝟛. 𝔾𝔸𝕀𝔸- Atmosfera