Oleh

MOHAMED HAIDIR ABDUL MUTALIB

KEJURUTERAAN ELEKTRIK
ILPPG/JTM/KSM

1
2
Definasi Fius
 
Fius adalah merupakan alat perlindungan
yang mula-mula dikenali .
 
Fungsi fius adalah komponen yang
melindungi sesuatu litar serta peralatan dan
radas-radas elektrik dari kerosakan arus
lebih dimana ia memutuskan litar apabila
elemen fiusnya cair disebabkan oleh
pengaliran arus berlebihan .
Spt : Beban lebih dan litar pintas

3
Terdapat tiga sifat- sifat yang perlu ada bagi
sesuatu fius yang baik :
 
a)    Fius hendaklah menunjukkan keupayaan
pemutusan (current breaking capacity) yang sama
didalam mana –mana keadaan sekeliling .
b)    Fius mestilah mempunyai sifat-sifat dimana ia
tidak haus atau pudar dimakan masa . Elimen fius
tidak harus pudar sifatnya ketika dalam kendalian
biasa .
Kepantasan dalam kendalian , ia hendaklah dapat
dikendalikan dengan pantas dan mengasingkan
kerosakan dengan cepat sebelum arus kerosakan
dengan cepat meningkat ke kemuncak.

4
Elemen Fius - bahagian pengalir yang digunakan
bertujuan untuk cair.
-         Jenis elemen seperti :-
-         Kuprum bercampur timah ,
-         Pelambam bercampur timah,
-         Pelambam bercampur aloi dan timah,
- Perak tulin. HBC/ catridge

5
Istilah:
Arus Fius Minima -
Iaitu arus minima yang tercatit sebagai arus yang boleh
menyebabkan penyambungan fius kendali iaitu memutuskan
elimen didalam masa yang tertentu.

Kadaran Arus ( Current Rating )

 
Iaitu arus yang dicatit oleh pembuat sebagai arus dimana
penyambung fius boleh menanggung beban berterusan tanpa
menukar atau pudar sifatnya. Nilainya kurang daripada arus fius
minima.

6
Angkadar Fius (fuse factor)

ialah nisbah antara arus fius minima dengan kadaran arus

dan nilainya lebih daripada satu .

Faktor Fius = Arus Fius Minima > 1

Kadaran Arus .

7
Contoh ;

Sebuah motor aruhan satu fasa membawa arus beban

penuh 12 Amp. Kadaran saiz fius yang dipilih ialah
20 A. Cari nilai arus minima sekiranya faktor fius
ialah 1.5

FF = Arus Fius Minima

Kadaran Arus
oleh itu :- Arus Fius Minima = Kadaran Arus x FF
= 20 A x 1.5
= 30 A

8
Kadaran Voltan.

adalah untuk menunjukkan sistem voltan biasa dengan

penyambung fius dapat digunakan . adalah penting
bagi menentukan bahawa voltan yang digunakan
didalam litar tidak melebihi kadar voltan penyambung
fius yang digunakan . Kadaran voltan penyambung
fius tidak boleh disamakan pada litar arus ulangalik
( A.U ) dan arus terus ( A.T ) . Kadaran voltan a.t
adalah lebih rendah.

9
Jenis Jenis Fius .
Fius berdawai ( Rewireable Fuse )
Fius berdawai boleh juga disebut fius separuh tertutup .
 

Kebaikan.

a. Tidak ada bahagian mekanikal yang bergerak.

b. Harga pembelian / penggantiannya murah.
c. Selamat dari kemungkinan dipasang semula apabila pembawa
fuisnya ditanggalkan/disimpan.
 
Keburukan .

1. Bahaya ketika memasukkannya kedalam litar sedangkan

pemasangan belum dibaiki .
2. Mungkin diganti dengan saiz dawai fius yang salah.
3. Mudah rosak .
4. Boleh menyebabkan kesan bunga api ketika berlaku litar pintas.
5. Pembawa fius perlu mencabut untuk melihat sama ada elemen
6. telah lebur atau tidak.
7. Perlu diganti selalu apabila telah lebur.
10
APAKAH BEZA FIUS
DENGAN MCB

11
Fius Katrij. ( Catrige Fuse ).

 Badan fius ini diperbuat sama ada dari

seramik gred rendah atau kaca dengan
penutup hujung jenis logam tempt elemen
fius disambungkan .

 Bahagian dalam fius diisikan dengan

pasir silica bagi tujuan mengurangkan kesan
kakisan/bunga api .

12
 Kebaikan .
a. Saiz fizikalnya kecil.
b. Tidak ada bahagian mekanikal yang bergerak.
c. Kadaran arus perlindungan yang tepat.
d. Tidak mudah rosak.
e. Kerja pemasangannya cepat .
f. Mudah disimpan.
 
Keburukan .
a. Lebih mahal daripada fius dawai semula .
b. Fius yang lebur perlu diuji .
c. Berkemungkinan diganti dengan saiz fius yang tidak
betul kadaranya.
d. Tidak sesuai dipasang pada pemasangan arus tinggi .

13
Fius Kapasiti Pemutusan Tinggi
( High Breaking Capacity-HBC )

Kelongsong fius keupayaan pemutus tinggi ini

diperbuat dari bahan sermaik gred tinggi
supaya tahan gangguan tekanan mekanikal
arus tinggi Penutup hujung yang berplet
menyediakan sentuhan elektrik yang baik .

Kadaran arus dibuat dengan ciri-ciri yang

tepat dari bahan perak . Fius ini mempunyai
satu penunjuk bila ia menjadi lebur
dibahagian badanya.

14
Kebaikan Fius HBC/HRC.

1. Dapat memutuskan arus kerosakan yang

tinggi dengan selamat (I fault level max 80kA )
2. Sifatnya dibentuk bersesuaian dengan
keadaan semulajadi beban.
3. Elimen fius tidak pudar.
4. Tentukur yang tepat.
5. Kendaliannya dan kepekaanya pantas.
6. Kadaran arus lebih dari 100 A.
( 100A, 150 A, 175 A, 200A, 250A ,300A)

15
FIUS HBC 16
FIUS DAWAI 17
   
Jenis Jenis Fius

Fius Dawai BS Fius Katrij BS 1361 Fius HBC/HRC BS

3036 88

       
Faktor Fius Tidak lebih Kelas halus- tidak Kelas halus- tidak
daripada lebih daripada 1.25- lebih daripada
2.00 1.5 1.25
   
Kelas kasar – tidak Kelas kasar –
lebih daripada 1.5- tidak lebih
1.75 daripada 1.5
        
Keupayaan Maksima 12 16.5 kA pada voltan 80 kA pada
Pemutusan kA 240V voltan 415 V
(Breaking  
Capacity ) 33kA pada voltan
415 V
 
       
Kadaran 1A hingga 1 A hingga 100 A 6A hingga 100A
arus 100A dan lebih .
( Amp.)  

       
Kegunaan Suis Utama , Palam Soket , Kotak Fius Pengasing,
Kotak Fius Fius Agihan , Suis Fius Suis ,
Agihan, Fius Peralatan Suis Fius,
tiang . Kotak Fius
Agihan(DFB)
  18
Penggunaan Fius HBC pada alat Swicth Gear Fuse Switch.

Adalah satu alat untuk ON dan OFF bekalan tetapi mempunyai fius dan
bertindak sebagai pengasing dan juga memberi perlindungan arus lebih
. Fius bertindak untuk memberi perlindungan , manakala suis sebagai
pengasing. Fius ditempatkan didalam alat tersebut . Apabila dalam
keadaan OFF fius suis terpisah dari palang bus (bus-bar ) Fius suis
digunakan untuk beban tiga fasa ( TPN ). Kadaran standard ialah 60A,
100A, 150A, 200A, 300A, 400A, 500A, 600A, 800A , 1000A dan
1200A.
Jenis fius yang digunakan ialah HBC dengan center tag atau OFF tag
mestilah di ikat dengan skrew nut kepada alat tersebut . Ikatan yang
kuat dan ketat adalah perlu disebabkan arus yang akan dibawa adalah
tinggi .

19
FUSE SWITCH TP

20
 APAKAH
PERBEZAAN FIUS HBC
DENGAN PEMUTUS LITAR
BEKAS BERACUAN (MCCB )
?

21
TAMAT
• YANG BAIK DAN
SEMPURNA DARI
ALLAH
• YANG LEMAH DAN
KEKURANGAN DARI
SAYA SENDIRI
• SEKIAN
• TERIMA KASIH.

22
23