Ortotyka kończyn

dolnych
• Ortezami kończyn dolnych
nazywamy różnego rodzaju
przyrządy techniczne stosowane
w chorobach kończyny dolnej.
• Ortezy o przewadze działania
statycznego nazywamy potocznie
mianem szyn.
• Ortezy o przewadze działania
dynamicznego noszą nazwę
aparatów ortopedycznych lub
ortez.
 • Przeważa zasada szynowania jedno- lub

obustronnego z dociskiem za pomocą pasków

mocujących bądź szynowania okrężnego

ujmującego cały obwód kończyny z ujęciem dwóch

Ortezy sąsiednich członów chorego stawu lub dwóch

unieruchamiając sąsiednich stawów chorej kości

e •W rozwiązaniach konstrukcyjnych stosujemy

sztywne łuski lub tutory albo aparaty szynowo-

opaskowe

• Niekiedy stosuje się ortezy z silnych elastycznie

tkanin wzmocnionych elementami szynowymi.

 • Stosowane w przypadku :

• Zmian zapalnych ( zapaleniach ropnych i

gruźliczych)
• Długo niegojących się złamaniach lub

Ortezy stawach rzekomych, stawach cepowych z

dużym zniszczeniem elementów kostnych
unieruchamiając
• W niektórych postaciach złamań
e patologicznych pochodzenia
nowotworowego lub układowego
• Wyjątkowo stosowane również w rozległych
porażeniach i niedowładach kończyn jako
zaopatrzenie stabilizujące
 • Stanowią one układy jedno- lub dwuszynowe
ze szczególnie dokładnym pionowaniem,
zapewniającym powstawanie sił biernie
stabilizujących

Ortezy • Mogą być też stabilizowane działaniem

stabilizujące cięgien gumowych albo sprężyn
zastępujących pracę odpowiednich mięśni.

• Są to też rozwiązania łuskowe albo szynowe,

niekiedy stelażowe, ograniczające zakres i
kierunek ruchów w kontrolowanych stawach
 • Stosowane w przypadku porażeń i niedowładów
naruszających stabilizację czynną kończyn,
zaburzających funkcję podpórczą i lokomocyjną
kończyn podlegających pionowym obciążeniom
dynamicznym.
Ortezy
stabilizujące • Nie powinny one unieruchamiać stawów, choć
czasem jest to nie do uniknięcia

• Nie można ich stosować w przypadku

przykurczy w stawach uniemożliwiających ich
wyprostowanie
 • Czasem łączy się zasadę odciążania z jednoczesnym
unieruchomieniem

• Działanie tych ortez polega na znoszeniu pionowych

obciążeń dynamicznych kończyny w fazie podporu,
poprzez przeniesienie sił na inne struktury mogące

Ortezy zapewnić funkcję podpórczą

• Ortezy te pod względem konstrukcyjnym stanowią

odciążające układy dwuszynowe z tuleją udową lub podkolanową
zapewniającą podparcie kulszowe lub podrzepkowe.

• W wersji wysokiej mają resztę układu tulejkową lub

opaskową

• Mają one również sandał lub but z wiszącą w nim

stopą lub strzemię oporowe
 • Stosowane :

• głównie w przypadkach czynnych zmian

zapalnych
• przeważnie w zapaleniach ropnych i gruźliczych

Ortezy • w niektórych postaciach trudno gojących się

złamań urazowych lub patologicznych
odciążające (pochodzenia nowotworowego lub układowego)
• stawach rzekomych o małej stabilności

• jałowych martwicach kostnych

• po operacjach kostno-stawowych

• niekiedy w przypadkach wad wrodzonych

 • Działanie tych ortez sprowadza się do układu trzech sił
przeciwstawnych Adry’ego kierowanych w
płaszczyznach odchylenia, często w połączeniu z
układem dźwigniowym lub ciągiem elastycznych
taśm/sprężyn
Ortezy • Konstrukcyjnie są one najczęściej jednoszynowo-
korekcyjne opaskowe lub dwuszynowo-opaskowe z sandałem (do
korekcji całodobowej) lub strzemieniem (do stosowania
w ciągu dnia) z blokowaniem szkodliwego ruchu a
zachowaniem pozostałych, czędto wspieranych
działaniem cięgien gumowych
 • Zastosowanie:

• Różnego rodzaju zniekształcenia z odchyleniami od osi

poszczególnych segmentów kończyny

• Zniekształcenia powstające w wyniku wad wrodzonych

lub nabytych

• Zapalenia

Ortezy • Urazy

korekcyjne • Niedowłady i porażenia mięśniowe

• Akinematyczne, dyskinetyczne i bliznowate przykurcze

stawowe

• Do zapobiegania zniekształceń usuniętych leczeniem

zachowawczym bądź operacyjnym

NIE NALEŻY STOSOWAĆ ICH W

ZNIEKSZTAŁCENIACH UTRWALONYCH!
Ortezy czynnościowe
• Mają za zadanie wspomagać lub zastępować siłę mięśni
stabilizujących
 AFO – Ankle Foot Orthosis
Orteza obejmująca stopę, staw skokowy i podudzie
• Orteza AFO ma za zadanie
zoptymalizowanie chodu pacjenta.
• Zapobiega opadaniu stopy i zahaczaniu o
podłoże.
• Poprawia stabilność oraz kontroluje
pracę mięśniową i prawidłowe ułożenie
kończyny w konkretnych fazach chodu.
Pełni również role korygujące we
wszystkich płaszczyznach.
• Zbudowana i zaprojektowana jest w
oparciu o zasadę trój-punktowego
podparcia.
• Stosowana jest w wielu schorzeniach
neurologicznych i ortopedycznych.
Indywidualnie zaprojektowana i
wykonana może bezpośrednio wpłynąć
na poprawę funkcjonalności danego
pacjenta poprzez zmianę złego wzorca
chodu.
• W zależności od wskazań medycznych
może posiadać różnego rodzaju
ortotyczne przeguby skokowe z
kontrolowanym stopniem zgięcia i
wyprostu. U pacjentów z dużą
spastycznością mogą mieć zastosowanie
dodatkowe elementy ortezy w postaci
wewnętrznych bucików skórzanych,
plastikowych bądź piankowych, które
mają na celu lepszą korekcję stopy.
• Przypadki w których je stosujemy:
• wiotkie i spastyczne niedowłady
kończyn,
• niestabilność stawu skokowego,
• końsko-szpotawa deformacja stóp i
innych.
DAFO – Dynamic Ankle Foot Orthosis
Orteza dynamiczna AFO

• Jest to krótka orteza obejmująca stopę̨ i staw skokowy, w której uwolnione jest ścięgno Achillesa, przez co orteza jest
dynamiczna - zabezpiecza, ale nie ogranicza ruchu. Dynamiczna orteza utrzymująca stopę we właściwym ułożeniu
podczas pionizacji i chodu.
• Konstrukcja pozwala na korekcję w płaszczyźnie czołowej, swobodny ruch w płaszczyźnie strzałkowej i wolny ruch w
stawie skokowym górnym poprzez uwolnienie ścięgna Achillesa. Indywidualna korekcja łuków podłużnych i
poprzecznych umożliwia odbudowanie prawidłowej architektury stopy. Głównym zadaniem ortezy jest korekcja
ustawienia stopy koślawej lub szpotawej.
• Wykonana jest z rożnej grubości i twardości materiału, w zależności od wielkości zniekształcenia. Pacjent w takiej
ortezie może wykonywać́ wszystkie aktywności od płynnego chodzenia do biegania. Indywidualna korekcja łuków
podłużnych i poprzecznych umożliwia odbudowanie prawidłowej architektury stopy.
• Stosowane miedzy innymi w przypadkach:
• Obniżonego lub wzmożonego napięcia mięśniowego,
• Braku kontroli nerwowo-mięśniowej,
• Koślawości lub szpotawości stóp,
• Niestabilność́ stawu skokowego dolnego,
• Bólów stopy wywołanych męczliwością̨ mięśni.
GRAFO - Ground Reaction Foot Orthosis
Orteza reagująca z podłożem – Łuska przednia

• To zaopatrzenie oddziałuje z podłożem, przenosząc siłę na wyższe segmenty

ciała, tak aby chód w takiej ortezie był jak najbardziej podobny do
fizjologicznego.
• Orteza stawu skokowego GRAFO obejmuje stopę, staw skokowy i
goleń. Ten typ ortezy stosuje się w przypadku niepełnego wyprostu w stawie
kolanowym, ale musi być do tego spełniony istotny warunek. Orteza jest
skuteczna tylko wtedy, gdy jesteśmy w stanie biernie doprowadzić do
pełnego wyprostu w tym stawie, ustawiając jednocześnie stopę w kącie 90
stopni względem podudzia.
• Efektem działania GRAFO jest uzyskanie pełnego wyprostu w stawie
kolanowym. Stosowanie tej ortezy powoduje też korekcję deformacji stopy,
co jest koniecznie podczas nauki chodzenia.
• Te ortezy stosuje się najczęściej w przypadkach takich jak:
• niedowład spastyczny w przebiegu mózgowego porażenia dziecięcego
• niedowład wiotki w przebiegu przepukliny oponowo-rdzeniowej
• osłabiona siła mięśniowa prostowników stawu kolanowego
Orteza CROW (Charcot
Restrain Orthotic Walker)
• Zaopatrzenie wykonywane przy neuropatii
Charcot.
• Jest to orteza pełnokontaktowa, która poprzez
górną część podudzia odciąża stopę i zajęte w
niej neuropatią stawy stępu i skokowe.
• Wyposażona jest w przednią część
zabezpieczająca, rzepy i kołyskę/obcas
zapewniający przetoczenie całkowicie
sztywnej podeszwy.
KAFO – Knee Ankle Foot Orthosis –
Orteza obejmująca kolano, staw skokowy i stopę

• Wyższe zaopatrzenie, które koryguje ustawienie

stawów, pomaga mięśniom przenosząc część
obciążeń.
• Stosowane we wszystkich schorzeniach i
chorobach gdzie mamy do czynienia z
osłabieniem mięśni bądź ich wiotkim
porażeniem
• Orteza na całą kończynę dolną.
• Przeznaczona do stabilizacji i redresji stawu
kolanowego i skokowego.
• Obejmuje stopę, staw skokowy, goleń i udo.
• W zależności od potrzeb i zaleceń lekarza można
zastosować ortotyczne stawy kolanowe i
skokowe, regulowane w dowolnej konfiguracji
zgodnie z indywidualnymi potrzebami.
HKAFO – Hip Knee Ankle Foot
Orthosis,
Orteza obejmująca biodra, stawy kolanowe, skokowe i stopy

• Takie zaopatrzenie jest dedykowane dla pacjentów,

którzy słabo lub w ogóle nie kontrolują miednicy.
• Można w nim stać, chodzić lub siedzieć. Tu również
dobór stawów to kwestia wyboru.
• Orteza obejmuje obie kończyny dolne oraz miednicę
(zastosowanie kosza, pasa lub gorsetu korekcyjnego).
• Dzięki zastosowaniu ortotycznych stawów biodrowych,
kolanowych oraz skokowych (opcjonalnie) aparat
umożliwia przyjęcie pozycji siedzącej oraz stojącej.
• Ponadto daje możliwość regulacji w celu uzyskania
pożądanego zakresu ruchu.
• Pozwala również na zablokowanie pracy stawów i
stopniowego ich odblokowywania w miarę postępu
rehabilitacji.
RGO (Aparat reciprokalny)
• Zaopatrzenie RGO składa się z ortezy typu KAFO oraz kosza biodrowego,
do którego mocuje się mechanizm kroczący. Dzięki temu możliwa jest
naprzemienna praca kończyn dolnych bez użycia siły mięśniowej.
• System wymusza ruch w płaszczyźnie strzałkowej kończyny przenoszonej.
Ważnym elementem jest też niewielka zewnętrzna rotacja w płaszczyźnie
poprzecznej. Pozwala to osiągnąć chód, jak najbardziej zbliżony do
fizjologicznego wzorca.
• Dzięki zastosowaniu mechanizmu kroczącego możliwa jest naprzemienna
praca kończyn dolnych. System wymusza ruch w płaszczyźnie strzałkowej
kończyny przenoszonej. Ważnym elementem jest też niewielka zewnętrzna
rotacja w płaszczyźnie poprzecznej, która pozwala osiągnąć́ chód, jak
najbardziej zbliżony do fizjologicznego.
• Najczęstsze wskazania do stosowania aparatu to:
• dystrofia mięśniowa,
• porażenie kończyn dolnych,
• przepuklina oponowo-rdzeniowa.
• Przeciwskazaniem do wykonania ortezy RGO są przykurcze w stawach
biodrowych oraz kolanowych.
Aparat Thomasa
• Aparat szynowo opaskowy przeznaczony jest
dla pacjentów: ze zmniejszoną siłą mięśnia
czworogłowego uda oraz mięśnia
piszczelowego przedniego, uniemożliwiającą
wyprost stawu kolanowego oraz wyprost
(zgięcie grzbietowego) stopy w skutek
przebiegu lub powikłań różnych schorzeń
neurologicznych oraz ortopedycznych,
• Zastosowanie:
• Stwardnienie rozsiane
• Udar mózgu
• Neuropatia nerwu udowego
• Mózgowe porażenie dziecięce
Aparat Thomsena
• Szyna Thomsena jest aparatem
korekcyjnym na halluksy do
stosowania na noc.
• Koryguje koślawe ustawienie
dużego palca, zapobiega
powstawaniu deformacji w
obrębie stawów śródstopno-
palcowych palucha. 
•  Szyna stosowana w profilaktyce
i leczeniu halluksów;
Podciąg gumowy
• Jego zadaniem jest stabilizacja i korekcja
ustawienia stopy.
• Podciąg gumowy ma zastosowanie przy:
• Porażeniu nerwu strzałkowego i/lub kulszowego
• Stopie opadającej
• Niedowładach
• Neurologicznych zaburzenia
• Paraliżu mięśni unoszących stopę
• Najczęściej wykonywany ze skóry i taśmy
elastycznej.
• Umożliwia on utrzymanie stopy pod katem 90
stopni a także zapobiega zaburzeniom równowagi
Ortoza Andersona
 Aparat Marcin
• To rodzaj szyny (aparatu korekcyjnego), której zadaniem jest
odwodzenie palucha w celu naprostowania go, przy pomocy
dołączonego rzepa oraz naturalnej skóry, która otacza halluks.

• Aparat ten, w przeciwieństwie do aparatów, w których można

chodzić, umożliwia silniejsze odwodzenie palucha, przez co jego
skuteczność jest znacznie większa.
• Aparat MARCIN jest:
• uniwersalny – możliwość regulacji i dopasowania do każdej stopy
• umożliwia prawidłową korekcję stawu dużego palca stopy
• skutecznie redukuje ból
• zapobiega rozwojowi koślawości palucha stopy (hallux valgus)
• zalecany w rehabilitacji pooperacyjnej
• do stosowania w trakcie snu, wypoczynku (nie należy w nim chodzić)
Szyna Thomsena