የፓተንት ምንነትና አዘገጃጀት ዘዴ

Mekuanint Awoke & Solomon demoz

Patent examiner
Holeta
Tir 12, 2012
 ማውጫ

 1. ፈጠራ
 2. ፓተንት፣
 3. አስገቢ ፓተንት፣
 4. ግልጋሎት ሞዴል፣
 5. ፓተንት አዘገጃጀት፣
 1. ፈጠራ
• “ፈጠራ” ማለት ህጋዊ ፍቺው አንቀጽ 3/ሀ/ አንድ የአዕምሯዊ ስራ ውጤት
‘ፈጠራ’ የሚባለው፦
በብሄራዊ ኢኮኖሚ፣ በማህበራዊና ባህላዊ ወይም በአገር
መከላከያ መስኮች ለተከሰተ ችግር ቴክኒካዊ መፍትሄ
የሚሰጥ፣

መፍትሄው በውጤት ወይም በአሰራር መልክ ሊቀርብ

የሚችል፣

መፍትሄው አዲስና ያልታወቀ ሲሆን ነው።

 “መፍትሄ” የሚለው ህጋዊ ትርጉም

• አንድ የተወሰነ ችግርን ያስወገደ ብቻ ሳይሆን ችግሩን በተግባር ለመፍታት

ያስቻለ ነገርንም ይሸፍናል።
• በተለያዩ ማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ መስኮች የተከሰቱ ችግሮችን ለማስወገድ
የቀረበው “መፍትሄ” በውጤት ወይም በአሰራር ሂደት መልክ ሊገለጽ
ይገባል።
• አዲስና ቴክኒካዊ መፍትሄ ሲሆን ነው።
 ፓተንት
ፓተንት የሚሰጣቸው የፈጠራ ስራዎች
• አንድ
የፈጠራ ስራ አዲስ፣ ፈጠራዊ ብቃትና ኢንዱስትሪያዊ ተግባራዊነት ካለው ፓተንት
ሊሰጠው ይችላ.
• አንድ ፈጠራ አዲስ የሚሆነው በቀደምት ጥበብ ያልተሸፈነ ሲሆን ነው።
• ማመልከቻው ከገባበት ወይም እንደአግባቡ ከቀዳሚ ቀን በፊት በአሉት አስራ ሁለት ወራት ውስጥ
በአመልካቹ ወይም ከአመልካቹ ቀን በፊት በነበረ ባለመብት ድርጊት ወይም ሶስተኛ ወይም ሶስተኛ
ወገን በሚፈጽመው ጥፋት የፈጠራው ለህዝብ መገለጽ የአዲስነት ባህርዩን አያሳጣውም።
• አንድ ፈጠራ ፈጠራዊ ብቃት አለው የሚባለው ከቀደምት ጥበብ ጋር ሲታይ በመስኩ ተራ እውቀት
ላለው ሰው ግልጽ ያልሆነ እንደሆነ ነው።
• አንድየፈጠራ ኢንዱስትሪያዊ ተግባራዊነት እንዳለው የሚቆጠረው ፈጠራው በዕደ ጥበብ፣
በግብርና በዓሳ ሀብት ልማትና በማህበራዊ አገልግሎቶችና በሌላ በማናቸውም መስክ ሊሰራ
ወይም ጥቅም ላይ ሊውል የሚችል ሲሆን ነው።
 የፓተንት ጥበቃ የማይደረግላቸው የፈጠራ ስራዎች

• የህዝብን ሰላም ወይም ስነ-ምግባር የሚጻረሩ ፈጠራዎች፣

• የእጽዋት ወይም የእንስሳት አይነቶች ወይም የእጽዋት ወይም የእንስሳት ውጤቶችን ለማስገኘት በስነ
ህይወት ዘርፍ የሚከናወኑ ስራዎች፣
• ጨዋታዎችን ለማካሄድ ወይም የንግድና ኢንዱስትሪ ስራዎች ለማከናወን የተዘጋጁ ስልቶች፣ ደንቦችና
ዘዴዎች እንዲሁም የኮምፒውተር ፕሮግራሞች፣
• ግኝቶች፣ ሳይንሳዊ ቲዮሪዎችና የቅመራ ዘዴዎች፣
• ሰውን ወይንም እንስሳትን በቀዶ ጥገና ወይም በቴራፒ ህክምና ዘዴዎች ለማከም እንዲሁም የሰዎችን
ወይም የእንስሳትን በሽታ ለመመርመር የሚረዱ ዘዴዎች፣
• በኮፒራይት ጥበቃ የማይደረግላቸው።
• ሰውን ወይንም እንስሳትን በቀዶ ጥገና ወይም በቴራፒ ህክምና ዘዴዎች ለማከም እንዲሁም የሰዎችን
ወይም የእንስሳትን በሽታ ለመመርመር የሚረዱ ዘዴዎችን በጥቅም ላይ ለማዋል በሚያገለግሉ
ውጤቶች ላይ ተፈጻሚ አይሆንም።
[…አንቀጽ 4(1እና2)]
 የፓተንት መብትና የፈጠራ ሰራተኛ ስያሜ
• የፓተንት መብት የሚሰጠው ለፈጠራ ሰራተኛው ነው።
• ሁለት ወይም ከሁለት በላይ የሆኑ ሰዎች በጋራ አንድ የፈጠራ ስራ ካከናወኑ የጋራ የፓተንት
መብት ይኖራቸዋል።
• ተቃራኒ ስምምነት ከሌለ በስተቀር በአገልግሎት ወይም በቅጥር ውል አማካኝነት በተከናወነ
የፈጠራ ስራ ላይ የፓተንት መብቱ የሚሰጠው የፈጠራ ስራው በውል አማካኝነት
እንዲከናወንለት ላደረገው ሰው ወይም ለቀጣሪው ይሆናል።
• ከቅጥርወይም ከአገልግሎት ውል ጋር ግንኙነት በሌለው መንገድና የቀጣሪውን ወይም
የአሰሪውን ሀብት፣ መረጃ፣ ማምረቻ ወይም አገልግሎት መስጫ፣ ማቴሪያል ወይም መሳሪያ
ሳይጠቀም ለሚያከናውነው የፈጠራ ስራ ባለቤት ተቀጣሪው ወይም በውሉ መሰረት ስራውን
የሰራው ሰው ይሆናል።
[…አንቀጽ 7(1-4)]
 በፈጠራ ሰራተኝነት
መሰየም

• የፈጠራ ሰራተኛው ለኮሚሽኑ በሚያቀርበው ልዩ መግለጫ በፈጠራ

ሰራተኝነት እንዳይሰየም በጽሁፍ ካልጠየቀ በስተቀር በማመልከቻው ወይም
በፓተንቱ ላይ ስሙ መስፈር አለበት።
[…አንቀጽ 08]
 የፓተንት መብት ጸንቶ የሚቆይበት ጊዜ
• የፓተንትመብት ጸንቶ የሚቆይበት ጊዜ ጥበቃ ለማግኘት የቀረበው
ማመልከቻ ከተመዘገበበት ቀን አንስቶ ለአስራ አምስት አመታት ይሆናል።
ሆኖም ፈጠራው በኢትዮጵያ ውስጥ በሚገባ ስራ ላይ እየዋለ መሆኑን
የሚያስረዳ ማስረጃ ሲቀርብ የፓተንት መብቱ ለተጨማሪ አምስት አመታት
ሊራዘም ይችላል። […አንቀጽ 16]
 አስገቢ ፓተንት
• በውጪ ሀገር ፓተንት ለተሰጠው እና የጥበቃ ጊዜው ላላለፈበት እንዲሁም
በኢትዮጵያ ፓተንት ላልተሰጠው የፈጠራ ስራ መግለጫ ለሰጠና ሙሉ
ሀላፊነት ለሚወስድ ማንኛውም ሰው የአስገቢ ፓተንት ሊሰጠው ይችላል።
[አንቀጽ 18]

• የአስገቢ ፓተንት መመዘኛዎችና ሁኔታዎች ለፓተንት ከሚጠየቁት ጋር

ተመሳሳይ ናቸው። [አንቀጽ 19]
 የአስገቢ ፓተንት መብት ጸንቶ የሚቆይበት
ጊዜ
• የአስገቢ ፓተንት መብት ጸንቶ የሚቆይበት ጊዜ የአስገቢ ፓተንቱ ከተሰጠ

ከሶስት አመት በኋላ ፈጠራው ስራ ላይ መዋሉ በየአመቱ ሲረጋገጥ የአስገቢ

ፓተንቱ እስከ 10 አመት ሊደርስ ይችላል። አንቀጽ 21

• ባለፓተንቱ በኢትዮጵያ ፓተንት የተሰጠውን የፈጠራ ውጤት ወደ አገር

ውስጥ የማስገባት የሞኖፖሊ መብት አይኖረውም። አንቀጽ 22(2)

 የግልጋሎት ሞዴል ሰርተፊኬት

• አዲስነትና ኢንዱስትሪያዊ ተግባራዊነት ያለው አነስተኛ ፈጠራ

ለአመንጪው የጥበቃ መብት ያስገኛል። አንቀጽ 38(1)
 የአዲስነት አለመኖር

• አነስተኛ ፈጠራው ማመልከቻው በተመዘገበበት ቀን በኢትዮጵያ ውስጥ በታተሙ

ጽሁፎች ላይ ቀደም ሲል የተገለጸ ወይም ለህዝብ የቀረበ ወይም በይፋ ጥቅም ላይ
የዋለ ከሆነ እንደአዲስ አይቆጠርም ። አንቀጽ 39(1)
 በግልጋሎት ሞዴል ሰርተፊኬት ጥበቃ የማይደረግላቸው

• ፓተንት የተሰጠበት ወይም የህዝብ ንብረት የሆነን ነገር የቀድሞ ይዘት፣ ጠባይ ወይም
ተግባር ቀይሮ በአጠቃቀሙ ወይም በታለሙለት ተግባሮች ላይ መሻሻልን የማያስከትል
ካልሆነ በስተቀር በቅርጽ፣ በመጠን ወይም በማቴሪያል መልክ የሚደረጉ ለውጦች፣

• የታወቁ ንጥረ ነገሮችን ጥንቅር ተመሳሳይ ተግባር ባላቸው ሌሎች የታወቁ ንጥረ ነገሮች
የመተካትና ይህም በሚገኘው ጥቅም ወይም አሰራር ላይ ምንም አይነት መሻሻል
የማያስገኝ ከሆነ፣

• ለህዝብ ሰላምና ስነ-ምግባር ተጻራሪ የሆኑ አነስተኛ ፈጠራዎች፣

[አንቀጽ 40(1-3)]
የግልጋሎት ሞዴል ሰርተፊኬት መብት ጸንቶ የሚቆይበት ጊዜ

• የግልጋሎት ሞዴል ሰርተፊኬት መብት ጸንቶ የሚቆይበት ጊዜ ጥበቃ ለማግኘት የቀረበው

ማመልከቻ ከተመዘገበበት ቀን አንስቶ ለአምስት አመታት ይሆናል። ሆኖም ፈጠራው
በኢትዮጵያ ውስጥ በሚገባ ስራ ላይ እየዋለ መሆኑን የሚያስረዳ ማስረጃ ሲቀርብ መብቱ
ለተጨማሪ አምስት አመታት ሊራዘም ይችላል። [አንቀጽ 44]
 ፓተንት ማመልከቻ አዘገጃጀት ዘዴ
• Title/ርዕስ
• Abstract/ አጭር መግለጫ
• Drawing/ ስዕሎች
• Background/ መግለጫ
• Field of the Invention/ የፈጠራው ዘርፍ
• Prior art / ቀደምት ጥበብ
• Objective of the invention / የፈጠራው ዓለማ
• Brief Description of the Figures/ አጭር ሰዕላዊ መግለጫ
• Detailed Description/ የተብራራ የፈጠራ መግለጫ
• Claims/ የመብት ወሰኖች
 Title/ ርዕስ
• The title of the invention shall be short, preferably from two to seven
words, and precise. (Reg no 12/ 1997, Article 10(5))
• As short as possible, and precise
• አጭርና ግልፅ መሆን አለበት
• የተጋነነ መሆን የለበትም
ምሳሌ፡-
• Process For Producing Bio kraft Pulp From Eucalyptus Chips,
• Fertilizer Product And Process For Making And Using It
 Abstract/አጭር መግለጫ
A concise summary of the invention
No more than 150 words generally
ከ 150 ቃላት በላይ መብለጥ የለበትም
የፈጠራው ርዕስ የሚጠቅስ ሆኖ የመብት ወሰን፣ የመግለጫና
የፈጠራውን
ማጠቃለያ የያዘ መሆን አለበት፡፡
በይበልጥ ገላጭ ከሆነ ስዕል ጋር አብሮ መቅረብ አለበት፡፡ (for product)
 Example 1
•A method for producing paper pulp for use in the making of paper from
eucalyptus wood chips. The method comprises inoculating wood chips with
white rot fungi, fermenting the wood chips so as to cause a propagation of the
fungus through the wood chips and allowing the fungus to modify the lignin,
and pulping the degraded wood chips by a kraft process.
 Example 2

A process for making controlled release fertilizer product containing an

increased amount of sustained-release nitrogen includes the step of mixing a
partly water soluble thermoplastic binder, and urea-formaldehyde condensate
and a pH modifier…
 Drawings/ ስዕሎች
A picture worth a thousand word (fred R.
Drawings
Flow sheets……Process
Diagrams
High quality
ስዕሎቹ ከቁጥር ጋር በተያያዘ ክብ፣ ቅንፍ እንእዲሁም ፅሁፍ መካተት የለባቸውም፡፡
ተነጣጥለው/exploded view
ተከታታይ የሆነ ቁጥር መስጠት
Example 1
Example 2
 Background Description-መግለጫ
የፈጠራው ዘርፍ (field of the invention)
ቀደምት ጥበብ ( Prior Art )
የፈጠራው ዓላማ (Objective of the Invention)
አጭር ስዕላዊ መግለጫ /Brief Description of the drawings/
የተበራራ የፈጠራ መግለጫ /Brief Description of the drawings/
Field of the invention/የፈጠራው ዘርፍ
Specify the technical field to which the invention
relates
ፈጠራው ምንን የሚመለከት እንደሆነ በአጭሩ የሚገልፅ
የፈጠራውን መስክ የሚያሳይ
ፈጠራው በአጠቃላይ ምንን የሚመለከት እንደሆነ
እንዲሁም በተለየ መልኩ ምንን የሚመለከት እንደሆነ
በአጭሩ የሚገልፅ፡፡
 ምሳሌ
• ይህ የአሁኑ ፈጠራ መዝሪያ ማሽንን የሚመለከት ሲሆን በተለይ
ደሞ የጤፍና ማዳበሪያ መዝሪያ ማሽንን የሚመለከት ነው፡፡
 Prior Art / ቀደምት ጥበብ
• ከፈጠራው ማመልከቻ በፊት ያሉ ቀደምት ጥበቦች ምን ጉድለት
እንዳለባቸው የሚገልፅ፣
• ችግሮቻቸው ምን እንደሆነ፣
• የአሁኑ ፈጠራ ለችግሮቹ ምን መፍትሔ እንደሚሰጥ የሚገልፅ መሆን
አለበት::
• ለምሳሌ፡- published books
• patents etc….
 Objective of the invention - የፈጠራው ዓላማ
የፈጠራ ሥራውን ዓላማ ያቀርባል
አላማውን ለማሳካት ምን ምን እንደተጠቀመ ይገልፃል
Provides purpose of the invention
 Brief discription of the drawing
አጭር ሰዕላዊ መግለጫ

እያንዳንዱ የሰዕል እይታ በአጭሩ የሚዘረዝር

ለምሳሌ፡-
ስዕል 1 የማሽኑ የፊት ለፊት እይታ
ስዕል 2 ማሽኑ ከላይ ሲታይ
ሰዕል 3 የማሽኑ ፐርስፔክቲቭ ቪው የሚያሳይ
 Detailed description of the invention
ፈጠራውን በዝርዝርየተብራራ
የሚገልፅ የፈጠራ መግለጫ
በፈጠራው ውስጥ ያሉት ክፍሎች ግንኙነታቸውን፣ የአሰራር

ዘዴ….የሚያብራራ መሆን አለበት፡፡

drawings/flowcharts/diagrams እያጣቀሰ የሚገልፅ መሆን አለበት፡

ምሳሌዎች እና ውጤት ሊኖሩት ይገባል

ላብራቶሪ ውስጥ የተሞከረ ከሆነ ፕሮሰሱ በምሳሌ በማቅረብ ውጤቱ

መገለፅ አለበት፡፡

የፈጠራው የአሰራር ቅደም ተከተል (Step by step) መቅረብ አለበት፡፡

ተግባራዊ የሚሆንበት መንገድ የሚገልፅ…

 Claim/ የመብት ወሰን
የመብት ወሰኖች በመግለጫው ላይ የተደገፉ መሆን አለባቸው፡፡
ገለፃዎችን ማካተት አለባቸው
የመብት ወሰኑ ሙሉ ቴክኒካል ገለፃውን ሳይጨርስ (በመሀል ለይ )
በአረፍተ-ነገር መቋረጥ የለበትም፡፡
ሳይንሳዊ የሆነ ቃላቶችን መጠቀም አለበት፡፡
በመግለጫው ላይ የቀረቡት የፈጠራው የአሰራር ቅደም ተከተል በመብት
ወሰን ላይ መቅረብ አለባቸው፡፡
 የመብት ወሰን አዘገጃጀት/ claim set
1. Independent claim/ ራሱን ችሎ የቆመ የመብት ወሰን
Broadest claim/ሰፋ ያለ ይዘት ያለው መብት ወሰን
Stand Alone/ ራሱን ችሎ የቆመ
2. Dependent claim /ጥገኛ መብት ወሰን
Depends On Another/ በሌላ መብት ወሰን ላይ ጥገኛ የሆነ በ Independent claim
ወይም በ dependent claim.
ከ Independent claim መውጣት የለበትም፡፡
 Example 1
1. A method for producing paper pulp for use in the making of paper from
eucalyptus wood chips, comprising the steps of:
a) inoculating the wood chips with white rot fungus subvermispora;
b) fermenting the wood chips so as to cause a propagation of the fungus
through the wood chips and allow the fungus to modify the lignin; and
c) pulping the degraded wood chips by a known kraft process.
2. A method as claimed in claim 1 together with the further step of
bleaching the kraft pulp by a known bleaching process.
3. A method as claimed in claim 1 wherein the fermentation step is a static
fermentation step
አመሰግናለሁ!
mekuanintawoke@gmail.com
solomondomoz27@gmail.com
ጥር 12, 2012 ዓ.ም