ምዕራፍ -1

ምልላይ ምዕቡል ምሕደራ

ፕሮጀክት
ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 1
 1.1 መሰረታዊ ምሕደራ ፕሮጀክት ምርዳእ
ፕሮጀክት እንታይ እዩ?
ኣሎ ንሓደ ፕሮጀክት ዝኸውን ሓደ ኩለመዳያዊ ትርጉም የለን ።

ትርጉሙ ካብ ደራሲ ናብ ደራሲ ፣ ካብ ትካል ናብ ትካል ፣

ከምኡ’ውን ኣብ ባህሪ፣ ዕላማን ካልእ ባህርያትን ናይቲ ፕሮጀክት

ዝተመርኮሰ ይፈላለ እዩ። ከም ውጽኢቱ ድማ ኣብ ስነ-ጽሑፍ
ሓያሎ ትርጉማት ናይ ሓደ ፕሮጀክት ክትረክብ ትኽእል ኢኻ።

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 2

ቀጻሊ
ከም ናይ ስራሕ ትርጉም ሓያሎ ጸሓፍቲ ንሓደ ፕሮጀክት ዝተፈላለየ

ትርጉማት ኣቕሪቦም እዮም።

ሊትልን ሚርሊስን (1980) ፕሮጀክት ከም ዝኾነ ስኬም ወይ ክፋል ስኬም፣

ንሃብቲ ወፍሪ፣ እዚ ድማ ብዝግባእ ከም ነፃ ኣሃዱ ክትንተንን ክግምገምን

ይኽእል እዩ።
ምስ ንጥፈታት ሕርሻ ብዝተኣሳሰር፡ ጊቲንገር (1982) ፕሮጀክት ኣብ ሓደ

ትካል ዝርከብ ምሉእ ዝተሓላለኸ ንጥፈታት ምዃኑ ገሊጾሞ፣ እዚ ድማ

ረብሓ ንምርካብ ጸጋታት ምጥቃም ዘጠቓልል እዩ።
ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 3
ቀጻሊ
 ፕሮጀክት ፍሉይ ፍርያት፣ ኣገልግሎት ወይ ውፅኢት ንምፍጣር ዝግበር ግዝያዊ ፃዕሪ

እዩ (PMI, 2004)።
 ፕሮጀክት ዕላማ ዝገበረ ውፅኢት ንምዕዋት ዝዓለመ ፍሉይ መስርሕ እዩ ( Zwikael

and Smyrk , 2009)።

 ባንኪ ዓለም : “ ኣቑሑትን ኣገልግሎታትን ዝህቡ መሳለጥያታት ንምምዕባል ካፒታል

ኢንቨስትመንት ” ኢሉ ገሊጽዎ ።
 ፕሮጀክት ንነዊሕ እዋን ብመቕጻዕቲ ገለ ረብሓታት ንምርካብ ተስፋ ብምግባር

ውሑድ ወይ እንተወሓደ ውሱን ጸጋታት ምጥቃም ዘጠቓልል እዩ (UNIDO Manual

(1972)።
ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 4
ኮንት ...
ፕሮጀክት ከም ሓደ ምቹእ ስብስብ ወፍሪ ዝቐንዐ ተግባራት ኮይኑ

እውን ይረአ ፣ ብእኡ ኣቢሉ ድማ ዝተነፀረ ውህደት ሰብኣውን

ንዋታውን ፀጋታት ዝተወሰነ መጠን ቁጠባውን ማሕበራውን ምዕባለ
ከስዕብ ትፅቢት ይግበር

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 5

ኮንት ...
ፕሮጀክት ሓደ ዕላማ ወይ ዕላማ ዘለዎምን ብፍሉይ ግዜን ኣብ

ውሽጢ ባጀትን ብመሰረት ስፔሲፊኬሽንን ክዛዘሙ ዘለዎምን

ቅደም ተኸተል ፍሉያት፣ ዝተሓላለኹን ዝተኣሳሰሩን ንጥፈታት
እዩ ።
ፕሮጀክት ውሱን ፅግዕተኛ ንጥፈታት ዝሓዘ ቅደም ተኸተል ኮይኑ

ዕዉት ምዝዛሙ ውፅኢቱ ድማ ነቲ ፕሮጀክት ምግባር ዘረጋገፀ

ትፅቢት ዝግበረሉ ንግዳዊ ዋጋ ምቕራብ እዩ።
ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 6
ኮንት ...
ዓቢ ግጉይ ኣረኣእያ ምስ ህንጸት ወይ ምፍጣር ከም ህንጻታት ፡

ጽርግያታትን ዲጋታትን ዝኣመሰሉ ኣካላዊ መሳለጥያታት ጥራይ

ምትእስሳር እዩ ።
ይኹን እምበር ፕሮጀክት ዘይጭበጡ ነገራት ከም...

ንቕሓት ምፍጣር (ንኣብነት ብዛዕባ ኤችኣይቪ/ኤይድስ)፣

ምጥፋእ ሕማማት (ንኣብነት ክታበት ፖልዮ)፣

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 7

ቀጻሊ
 ጎዳኢ ተግባራት (ንኣብነት ምቑራጽ ስጋዊ ርክብ) ምቅላስን...

 ምህናጽ ዓቕሚ (ንኣብነት ዓቕሚ ኣወሃህባ ኣገልግሎት ሰራሕተኛታት

መንግስታዊ ጽላት ንምዕባይ ስልጠና)።

በዚ ድማ ፕሮጀክትታት ካብ ፤

ኣካላዊ ወይ ቴክኒካዊ (ህንጸት ኣካላዊ መሳለጥያታት)

ዘይኣካላዊ (ንባህርያዊ መዳያት ናይ ሓደ ትካል ጥራይ ዝምልከት)።

ዝተሓዋወሰ (ኣካላውን ዘይኣካላውን ነገራት ዘጠቓልል)

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 8
1.2 ምርዳእ ስሉስ ኩርናዕ ስኮፕ
ኣብ ነፍሲ ወከፍ ፕሮጀክት ዝሰርሑ እዞም ዝስዕቡ ደረታት ንርአ ፤

 ስፍሓት - ዶባት ናይቲ ፕሮጀክት ዝገልጽ መግለጺ ’ ዩ ። እንታይ ከም

ዝግበር ጥራይ ዘይኮነ፡ እንታይ ከም ዘይግበር እውን ይነግር። ኣብ
ኢንዱስትሪ ስርዓታት ሓበሬታ፡ ስፍሓት መብዛሕትኡ ግዜ ከም
ተግባራዊ ስፔሲፊኬሽን ይጽዋዕ ። ኣብ ሞያ ምህንድስና ብሓፈሻ
መግለጺ ስራሕ ይበሃል። ስፍሓት ከም ሰነድ ምርድዳእ ፣ መግለጺ
ስፍሓት፣ ሰነድ ምጅማር ፕሮጀክት፣ ወይ ቅጥዒ ሕቶ ፕሮጀክት
ተባሂሉ እውን ክጽዋዕ ይኽእል ። እዚ ሰነድ እዚ ስሙ ዝኾነ ይኹን
ብዘየገድስ፡ ንኹሉ ክስዕብ ዘለዎ ናይ ፕሮጀክት ስራሕ መሰረት እዩ።
ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 9
ኮንት ...
 ፅሬት - ክልተ ዓይነት ፅሬት ኣካል ነፍሲ ወከፍ ፕሮጀክት እዮም፤

■ ፅሬት ፍርያት -ካብቲ ፕሮጀክት ዝወሃብ ፅሬት። ኣብዚ ከምቲ ዝተጠቕሰ

“ፍርያት” ከም ሃርድዌርን ሶፍትዌርን ዝኣመሰሉ ዝጭበጡ ቅርስታት
ከምኡ’ውን መስርሕ ንግዲ ዘጠቓልል እዩ።

■ ፅሬት መስርሕ -ፅሬት መስርሕ ምሕደራ ፕሮጀክት ባዕሉ። እቲ ትኹረት

መስርሕ ምሕደራ ፕሮጀክት ክሳብ ክንደይ ፅቡቕ ይሰርሕን ብኸመይ
ክመሓየሽ ከምዝኽእልን እዩ። ቀፃሊ ምምሕያሽ ፅሬትን ምሕደራ ፅሬት
መስርሕን ፅሬት መስርሕ ንምዕቃን ዝጥቀሙሉ መሳርሒታት እዮም።
ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 10
ኮንት ...
 ወጻኢታት ኣብ ምሉእ ዑደት ህይወት ምሕደራ ፕሮጀክት ዓቢ ቆላሕታ
ዝግበረሉ እዩ። እቲ ቀዳማይ ቆላሕታ ኣብ ህይወት ሓደ ፕሮጀክት ኣብ
ድሮን ዘይወግዓውን ደረጃ እዩ ዝፍጸም። እቲ ዓሚል በቃ ማዕረ እቲ
ንፕሮጀክት ኣብ ኣእምሮኡ ዝነበሮ ኣሃዝ ከቕርብ ይኽእል። ከከምቲ
ዓሚል ክንደይ ሓሳብ ከም ዘእተዎ፡ እቲ ቁጽሪ ብመጠኑ ናብቲ ጭቡጥ
ወጻኢታት ናይቲ ፕሮጀክት ክቐርብ ወይ ሰፊሕ ክኸውን ይኽእል።

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 11

ኮንት ...
 ግዜ መሳጢ ጸጋ ’ ዩ ። ምዝገባ ክግበረሉ ኣይክእልን እዩ። ተጠቐምካዮ

ኣይትጠቐመሉ ይሃልኽ። ዕላማ ናይቲ ፕሮጀክት ማናጀር ነቲ ፕሮጀክት

ዝተመደበ መጻኢ ግዜ ብዝበለጸ ኣድማዕን ኣፍራይን መንገዲ ምጥቃም እዩ።
መጻኢ ግዜ (ገና ዘይተፈጸመ ግዜ) ኣብ ውሽጢ ሓደ ፕሮጀክት ወይ ኣብ
መላእ ፕሮጀክትታት ዝንገድ ጸጋ ክኸውን ይኽእል። ሓደ ፕሮጀክት ምስ
ተጀመረ፡ ነቲ ፕሮጀክት ኣብ መደቡ ንኽጸንሕ ወይ ኣብ መደቡ ንኽምለስ፡
እቲ ኣካያዲ ፕሮጀክት ዝረኽቦ ቀንዲ ጸጋ ግዜ እዩ። ንፉዕ ፕሮጀክት ማናጀር
ነዚ ተገንዚቡ ነቲ መጻኢ ናይ ግዜ ጸጋ ብቕንኢ ይከላኸለሉ።

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 12

ኮንት ...
ጸጋታት ከም ሰባት፣ መሳርሒታት፣ ኣካላዊ መሳለጥያታት ወይ
ንብረት ዝኣመሰሉ ውሱን ምህላው ዘለዎም፣ መደብ ክግበረሎም
ዝኽእል ወይ ካብ ናይ ደገ ወገን ክካረ ዝኽእል ንብረት እዮም።
ገሊኦም ጽኑዓት እዮም፤ ካልኦት ድማ ኣብ ነዊሕ ግዜ ጥራይ
ተለዋዋጢ እዮም። ብዝኾነ መንገዲ ኣብ መደብ ምውፃእ ስራሕቲ
ፕሮጀክትን ብስርዓት ምዝዛም እቲ ፕሮጀክትን ማእኸላይ
እዮም።
ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 13
ኮንት ...
 ሓደጋ ዘይነጻጸል ኣካል ናይቲ ስሉስ ኩርናዕ ስኮፕ ኣይኮነን፣ ግን ኩሉ ግዜ
ኣሎን ንኹሉ ክፋላት ናይቲ ፕሮጀክት ግዳማዊ ይኹን ንውሽጣውን
ዝሽፍን እዩ፣ ስለዚ ድማ ንኣተሓሕዛ ናይቶም ካልኦት ሓሙሽተ ደረታት
ይጸልዎ።

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 14

ምደባ ፕሮጀክትታት
ዝስዕብ ዝኣመሰለ ባህርያት ፕሮጀክት መሰረት ብምግባር ምደባ
ፕሮጀክትታት ክገልጻ ይመርጻ ፤
 ሓደጋ -ደረጃታት ሓደጋ (ልዑል፣ ማእኸላይን ትሑትን) ምምስራት።
 ንግዳዊ ዋጋ -ደረጃታት (ልዑል፣ ማእኸላይን ትሑትን) ምምስራት።
 ንውሓት -ሓያሎ ምድባት ምምስራት (ከም 3 ወርሒ፡ ካብ 3 ክሳብ 6
ወርሒ፡ ካብ 6 ክሳብ 12 ወርሒ፡ ወዘተ)።
 ዝተሓላለኸ - ምድባት (ልዑል፣ ማእኸላይን ትሑትን) ምምስራት።
 ቴክኖሎጂ ዝጥቀም -ሓያሎ ምድባት ምምስራት (ጽቡቕ ስርዓት ዘለዎ፡
ሓሓሊፉ ዝጥቀመሉ፡ ሳሕቲ ዝጥቀመሉ፡ ፈጺሙ ኣብ ጥቕሚ
ዝወዓለ)።
 ብዝሒ ዝተጎድኡ ክፍልታት -ገለ ምድባት ምምስራት (ከም ሓደ፣
ውሑዳት፣ ሓያሎ፣ ዶክተርኩሎም)።
ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 15
ምኽንያታት ውድቀት ፕሮጀክት
ፕሮጀክት ንምንታይ ይፈሽል ?
ብዙሓት ጠንቅታት ውድቀት
ፕሮጀክት ስለዘለዉ ነፍሲ
ወከፍ ዝፈሸለ ፕሮጀክት ናይ
ገዛእ ርእሱ ስብስብ ጉዳያት
ክህልዎ እዩ። ግን ልሙዳት
ምኽንያታት ውድቀት
ፕሮጀክት ኣለዉ?

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 16

ምኽንያታት ውድቀት ፕሮጀክት
1. እኹል ኣይኮነን። ትልሚ ፕሮጀክት
(ባጀት፣ መደብ ስራሕ፣ ስፍሓት)
2. ናይ ፈጻሚ ተወፋይነት ዘይምህላው
3. ምስ ስትራተጂ ንግዲ ምትእስሳር
ዘይምህላው
4. ጌጋ ኣባላት ጋንታ
5. አይኮንን ንዕውትነት እቲ ፕሮጀክት
ንምግምጋም ዝሕግዙ ስጉምትታት
6. እኹል ዘይኮነ ምሕደራ ሓደጋ
7. ለውጢ ንምምሕዳር ዘይምኽኣል
(ዘይተዓጻጻፍነት) .

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 17

ፕሮጀክትታት ዝዕወቱ ስለምንታይ እዮም?

1. ፅቡቕ መስርሕ ትልምን ምሕደራን

ፕሮጀክት
2. ምስ ዕላማታት ንግዲ እቲ ትካል
ዝተኣሳሰር ፕሮጀክት
3. ላዕለዎት ኣመራርሓ ተወፋይነት
4. ፅቡቕ ምሕደራ ለውጢ
5. ክውንነታዊ መደብ ስራሕ
6. ፅቡቕ ርክብ ግዱሳት ኣካላት
7. ዝተነጸረ ተራን ሓላፍነትን ዘለዎም
ክኢላታትን ግቡኣትን ኣባላት ጋንታ
ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 18
ፕሮጀክት ምሕደራ
ፕሮጀክት ምሕደራ እንታይ እዩ ?
ምሕደራ ፕሮጀክት “ ፍልጠት፣ ክእለት፣ መሳርሕታትን ሜላታትን ኣብ

ንጥፈታት ፕሮጀክት ምትግባር ንጠለባት ፕሮጀክት ንምምላእ እዩ።

ፕሮጀክት ማኔጅመንት ሓደ ፕሮጀክት ብዓወት ንምስራሕ ዘድሊ ክእለት፣

መሳርሕታትን መስርሕ ምሕደራን እዩ”።

ምሕደራ ፕሮጀክት ድሌታት ስፖንሰር ንምምላእን ትፅቢት ዝግበረሉ

ወሰኽ ዋጋ ንግዲ ንምቕራብን ግቡእ ተሳትፎ ዓማዊል ዝጥቀም ዝተወደበ

ናይ ልቦና ኣገባብ እዩ።
ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 19
ቀጻሊ
ምሕደራ ፕሮጀክት ንጋንታታት ፕሮጀክት ንምምራሕን ንናይ ፕሮጀክት

መደብ፣ ወፃኢን ኣፈፃፅማ ሓደጋታትን ንምቁጽጻርን ውጽኢቱ ድማ ሕጉሳት

ዓማዊል ንምፍጣርን ዝትግበር ስብስብ መትከላት፣ ኣሰራርሓታትን
ሜላታትን እዩ።
ዝተወሰኑ ኣቐዲሞም ዝተነፀሩ ዕላማታት ንምዕዋት ናይ ምሕደራ ስራሕቲ

ዘጠቓልል ግዝያዊ ፃዕሪ እዩ።

ምሕደራ ፕሮጀክት ንጊዜ፣ ወፃኢ፣ ፅሬትን ስፍሓትን ፕሮጀክትታት

ንምክትታልን ንምቁፅፃርን ዘድልዩ ተኸታተልቲ ናይ ምሕደራ ሜላታትን

ኣሰራርሓታትን ዘጠቓልል እዩ።
ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 20
ቀጻሊ
ፕሮጀክት ምሕደራ ስብስብ ክእለት ዝሓቖፈ እዩ ። ኣብ ውሽጢ

ሓደ ፕሮጀክት ዘሎ ደረጃ ሓደጋ ንምንካይን በዚ ድማ ናይ ዓወት

ተኽእሎኡ ንምዕባይን ክኢላዊ ፍልጠት፣ ክእለትን ተመኩሮን
የድሊ።
ምሕደራ ፕሮጀክት ፍሉያት ዕላማታትን ዕላማን ፕሮጀክት

ብዓወት ንምዝዛም ፀጋታት ምውጣን፣ ምውዳብ፣ ምምራሕን

ምቁፅፃርን ዲሲፕሊን እዩ ።

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 21

1.4 ብድሆታት ንውፅኢታዊ ምሕደራ ፕሮጀክት
 ተዓጻጻፍነትን ምትዕጽጻፍን

 ዓሚቕ ርድኢት ናይቲ ቢዝነስን ስርዓታቱን

 ነቲ ፕሮጀክትን ምሕደራኡን ሓላፍነት ይወስድ

 ፕሮጀክት ምሕደራ ዝተወደበ ልቦና እዩ።

 ምምሕዳር ክሪፕስ (ስፍሓት፡ ተስፋ፡ ጻዕርን ባህርያትን)

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 22

1.3 ምትእትታው ዑደት ህይወት ምሕደራ ፕሮጀክት
ዑደት ህይወት ምሕደራ ፕሮጀክት (PMLC) ቅደም ተኸተል
መስርሓት ኮይኑ፤
ስኮፒንግ

ውጥን ምውጻእ

ምጅማር

ምክትታልን ምቁፅፃርን ምግባር

ምዕጻው
ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 23
1.3.1 ባህላዊ ኣገባባት ምሕደራ ፕሮጀክት
 እቲ ባህላዊ ኣገባብ ምሕደራ ፕሮጀክት (ፏፏቴ) ኩሎም ምዕራፋት ናይ ሓደ መስርሕ ብተኸታታሊ ዝፍጸመሉ መስመራዊ

እዩ። ኣምርኡ ኣብ ክግመት ዝኽእል መሳርሕታትን ተመኩሮን ዝምርኮስ ’ ዩ ። ነፍሲ ወከፍ ፕሮጀክት ሓደ ዓይነት ዑደት

ህይወት እዩ ዝኽተል። ምሉእ ’ ቲ ፕሮጀክት ኣቐዲሙ ዝተወጠነ ኮይኑ፡ ንዝቕየር ጠለባት ዝኾነ ስፍሓት ዘይብሉ ’ ዩ ። እዚ

ኣገባብ እዚ ግዜን ወጻኢታትን ተለዋዋጢ ረቛሒታትን ጠለባት ድማ ውሱናት ምዃኖምን ይግምት። እዚ ኣገባብ እዚ ንዓበይቲ

ፕሮጀክትታት ዘይተሓሰበን ልምዓት ፕሮጀክት ምስተጀመረ ጠለባት ንምቕያር ስፍሓት ዘይገድፈሉን ምኽንያት እዩ።

 ትሑት ውስብስብነት

 ውሑዳት ናይ ስፍሓት ለውጢ ሕቶታት

 ጽቡቕ ጌሩ ዝተረድአ ትሕተ ቅርጺ ቴክኖሎጂ

 ትሑት ሓደጋ

 ምኩራትን ክኢላታትን ናይ ፕሮጀክት ጋንታታት

 ብትልሚ ዝምራሕ ፕሮጀክትታት ቲፒኤም

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 24

1.3.2 ቅልጡፍ ኣገባባት ምሕደራ ፕሮጀክት
 ድሕሪ ምምዕባል ሶፍትዌር ኣጂል ዘሎ መሰረታዊ ኣምር፡ ኣቐዲሙ ዝተነጸረ መስርሕ ዘይኮነስ፡

ውጽኢት ንምውጻእ ኣብ ዝምዕብል ለውጥን ናይ ሓባር ጻዕርን ዕምቆት ዝገብር ምዃኑ እዩ።
ምናልባት ምትዕጽጻፍ ውጥን (Adaptive planning) እቲ ላዕለዋይ ባህሪ ናይ Agile ኮይኑ ኣብ መንጎ
ኣካየድቲ ፕሮጀክት ተፈታዊ ዝገብሮ ክኸውን ይኽእል እዩ፣ ኣብ መላእ ዓለም።

 ዝፍለጥ መፍትሒ ዘይብሉ ወሳኒ ጸገም

 ቅድሚ ሕጂ ዘይተጠቕመሉ ዕድል ንግዲ

 ብለውጢ ዝምራሕ ፕሮጀክትታት ኤፒኤም

 ፕሮጀክትታት ኤፒኤም ንውድብ ወሳኒ እዮም።

 ትርጉም ዘለዎ ተሳትፎ ዓማዊል ኣገዳሲ እዩ።

 ፕሮጀክትታት ኤፒኤም ንኣሽቱ ብሓባር ዝነብራ ጋንታታት ይጥቀሙ

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 25
1.3.3 ጽንፈኛ ኣገባብ ምሕደራ ፕሮጀክት
እቲ ሳልሳይ ዓይነት ሞዴል ኣብቶም መፍትሒኦምን ዕላማኦምን
ዘይፍለጡ ወይ ብንጹር ዘይተነጸረ ፕሮጀክትታት ዝለዓል ’ ዩ ። ኣብዚ
ኣብ ዓለም ጽሩይ ምርምርን ምዕባለን፣ ምምዕባል ሓድሽ ፍርያት፣
ከምኡ’ውን ፕሮጀክትታት ምምሕያሽ መስርሕ ኣለኹም። እዚኦም
ልዑል ሓደጋ ዘለዎም፣ ልዑል ለውጢ ዘምፅኡ ፕሮጀክትታት እዮም።
ኣብ ብዙሕ ኣጋጣሚታት እውን ፍጥነት ዘለዎም ፕሮጀክትታት እዮም።
መብዛሕትኡ ግዜ መጠን ውድቀት ኣዝዩ ልዑል ’ ዩ ።
ፕሮጀክት xPM ፕሮጀክት ምርምርን ምዕባለን እዩ።
ፕሮጀክት xPM ኣዝዩ ልዑል ሓደጋ ኣለዎ።

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 26

1.3.4 ኣገባብ ምሕደራ ፕሮጀክት Emertxe
እቲ መፍትሒ ይፍለጥ እዩ፣ እቲ ዕላማ ግን . ነዚ ንጸገምካ መልሲ ዘለወን

ናይ ሞያዊ ኣገልግሎት ትካላት ራንቲንግ ኢልካ ክትነጽጎ ኣይትፍተን።

ኣብ ደገ እዮም ዘለዉ፡ መን ምዃኖም ድማ ትፈልጥ ትኸውን። ጸገምካ
ምግላጽ ጥራይ እዩ ዘለካ፣ ንሳቶም ድማ በቲ ሓደ ንኹሉ ዝምጥን
መፍትሒኦም ተዓጢቖም ክሕግዙኻ እዮም!
ፍሉጥ ኣፕሊኬሽን ዘይብሉ ሓድሽ ቴክኖሎጂ

A Solution Out ክትፈትሖ ዘለካ ጸገም ምድላይ

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 27

1.3.5 ዳግመ-ምጽሓፍ ሞዴላት ፒኤምኤልሲ
እቶም ሓሙሽተ ሞዴላት ፒኤምኤልሲ ብቐረባ ምርኣይን ምውድዳርን

ኣለዎም።
ብደረጃ ጉጅለ መስርሕ ክርአ ከሎ ኣብ መላእ ዑደት ህይወት ኣዝዩ

ቀሊልን ንጹርን ቅዲ ኣሎ።

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 28

1.3.6 ምምራጽ ዝበለጸ ዝሰማማዕ ሞዴል ፒኤምኤልሲ
ዝበለጸ ዝሰማማዕ ሞዴል ፒኤምኤልሲ ምምራጽን ምትዕጽጻፍን ኣብ ሓያሎ ተቐያየርቲ ነገራት
ዝተመርኮሰ ስብጀክቲቭ ውሳነ እዩ።
 ጠቕላላ ወጻኢታት

 ጻንሒት

 ምርግጋእ ዕዳጋ

 ቴክኖሎጂ

 ንግዳዊ ኩነታት ኣየር

 ብዝሒ ዝተጎድኡ ክፍልታት

 ውደባዊ ሃዋህው

 ናይ ጋንታ ክእለትን ብቕዓታትን

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 29
 የቕንየለይ
ሕቶታትን ርእይቶታትን

03/04/2024 ብ ጎጃም ኣ. 30
 ምዕራፍ -2
ኣብ ምሕደራ ፕሮጀክት ዝተሓላለኸን
ዘይርጉጽነትን ኣቀማምጣ መሬት

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 31

 2.1 ምርዳእ ዓውዲ ውስብስብነት/ዘይርጉጽነት
ፕሮጀክትታት
 ዘይርጉጽነት ውጽኢት ናይቲ ተወዳዳሪ ንምዃን ፍታሕ ንምፍራይ ፍጥነትን
ልዑል ለውጥን ምላሽ ዝሓትት ለውጢ ኩነታት ዕዳጋ እዩ።
 ውስብስብነት ውጽኢት ናይቲ ካብ ምፍላጥ ዝረሓቐን ንምርካብ ዘጸግምን
ፍታሕ እዩ። እዚ ድማ ኣብ ልዕሊ እቲ ሓላፊ ፕሮጀክት ብድሆ ይጽዕኖ፡
ግቡእ መልሲ ክህብ ክኽእል። ካብዚ ብምብጋስ ዝተሓላለኸ ምሕደራ
ፕሮጀክት እውን ይውስኽ።
 ዘይርጉጽነትን ዝተሓላለኸነትን ብኣወንታ ዝተኣሳሰር ’ ዩ ። ኣብ መወዳእታ
ድማ ምስ ምውሳኽ ዝተሓላለኸን ዘይርጉጽነትን ሓደጋ ይውስኽ።
ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 32
ኮንት ...
መፍትሒ
ንጹር ኣይኮነን ንጹር

MPX XPM
ንጹር ኣይኮነን።

ሽቶ
ት.ፒ.ኤም ኤፒኤም
ንፁር
ፕሮጀክት መልክዓ ምድሪ

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 33

1. ረቛሒታት
ውስብስብነት ፕሮጀክት እናወሰኸ ምስ ከደ፡ ምሉእ ትርጉም ጠለባት ናይ

ምስማር ተኽእሎ ይንኪ። ንኹሉ ትዕዝብቲ ኣድላዪን እኹልን ዝገለጽካዮ

ክመስል ይኽእል እዩ። ኣብቲ መፍትሒ ምስ ዝህነጽ ትጽቢት ዝግበረሉ
ንግዳዊ ዋጋ ንምቕራብ ዘስዕብ ስብስብ ጠለባት ። ግን ብሰንኪ እቲ
ዝተሓላለኸ ምትእስሳር ናይቶም ጠለባት እቲ ዋጋ ክጭበጥ ኣይክእልን
እዩ። ምናልባት ዝጎደለ ጠለብ ክቕልቀል ይኽእል እዩ። ብዝያዳ መሰረታዊ
ደረጃ ምናልባት ፕሮጀክት ስፍሓት ትጽቢት ዝግበረሉ ንግዳዊ ዋጋ
ንምዕዋት ዘድልዩ ተወሳኺ ጠለባት ንምሕዋስ ክሰፍሕ የድሊ።
ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 34
2. ተዓጻጻፍነት
እቲ ፕሮጀክት ዝተሓላለኸነት እናወሰኸ ምስ ከደ፡ ኣድላይነት ተዓጻጻፍነት
መስርሕ እውን እናወሰኸ ይኸይድ። ምውሳኽ ውስብስብነት ፈጠራን
ምትዕጽጻፍን ኣድላይነት ሒዙ ይመጽእ ። ክልቲኦም ኣብ ትካል ተሪር
መስርሓት ምቹኣት ኣይኮኑን። ፕሮጀክትታት ኤፒኤም ብመስርሕ፣
ኣገባብ፣ ሰነዳትን ኣኼባታትን ብምዕላቕ ብቐሊሉ ኣብ ዋጋ ዕዳጋ
ይኣትዉ። ብዙሓት ካብዚኦም ምስ ውጽኢት ዝምራሕ ኣገባብ
ዘይተኣሳሰሩ እዮም። ንሳቶም ድማ ቅርስታት ናይ ውጥን ዝምራሕ
ኣገባባት እዮም። ጎኒ ጎኒ ኣድላይነት ምውሳኽ ተዓጻጻፍነት ኣብ
ፕሮጀክትታት APMን xPM ን ኣድላይነት ምውሳኽ ምትዕጽጻፍ እዩ።
ንፕሮጀክትታት ቲፒኤም ጥራሕ ዘይኮነስ ንፕሮጀክትታት ኤፒኤም
እውን ምድጋፍ ከምዘድሊ ዝግንዘብ ለውጢ ኣቀራርባ ዝገጥማ ዘለዋ
ኩባንያታት ርኡይን ዝተፈለየን ባህላውን ንግዳውን ለውጢ የጋጥመን
ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 35
3. ምትዕጽጻፍ
 ምትዕጽጻፍ ምስቲ እቲ ትካል ንጋንታኻ ንኽትዋሳእ ክሳብ ክንደይ ሓይሊ ከም

ዝህባ ብቐጥታ ዝተኣሳሰር ’ ዩ ። ሓይሊ ምሃብ ዝያዳ እናሰፍሐ ምስ ከደ ናይ

ጋንታኻ ናይ ምትዕጽጻፍ ዓቕሚ ይውስኽ። ኣባላት ጋንታኻ ኣፍረይቲ ንኽኾኑ፡
ላዕለዎት ኣካየድቲ ብዝተኻእለ መጠን ካብ መንገዶም ክወጹ ኣለዎም። ሓደ
ካብቲ ካብ መንገዶም ክትወጽእ እትኽእለሉ መገዲ፡ እንታይ ክገብሩ ከም
ዘለዎምን መዓስን ብንጹር ምግላጽን ምስኦም ክትሰማማዕን እዩ፡ እንተኾነ
ግን ንኣባላት ጋንታኻ ዕዮኦም ብኸመይ ከም ዝፍጽሙ ብምንጋር ከም
ውጽኢታዊ ኣካያዲ ፕሮጀክት ዘለካ ተራ ከይትሓልፍ ተጠንቀቕ

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 36

4. ሓደጋ ኣንጻር ውስብስብነት/ዘይርጉጽነት ዓውዲ
እቲ ፕሮጀክት ኣብ ምድብ TPM, APM, xPM , MPx ምስ ዝወድቕ
ሓደጋ ፕሮጀክት ይውስኽ ።
እቲ መፍትሒ ክሳብ ክንደይ ዘይፍለጠሉ ደረጃ ብምትእስሳር ሓደጋ
ይውስኽ ።

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 37

 5. ምትእስሳር ጋንታ ኣንጻር
ውስብስብነት/ዘይርጉጽነት ዓውዲ
ኣብ TPM እታ ዕውትቲ ጋንታ ብሓቂ ግድን ፈጺማ ጋንታ

ክትከውን የብላን። ንጉጅለ ክኢላታት ኣኪብካ ነፍሲ ወከፎም ኣብ

ዝምልከቶ ግዜ ኣብ ዝምልከቶም ዕማማት ትምድቦም።
መብዛሕትኦም ዝተሓላለኹ ፕሮጀክትታት ፈጠራዊ ሃዋህው

ክምስረት ዝጠልቡ ኮይኖም ብሓባር ዝቖመት ጋንታ ምህላው

ድማ ቁሩብ ቀሊል ይገብሮ።

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 38

 6. ርክባት ኣንጻር ውስብስብነት/ዘይርጉጽነት ዓውዲ
ሓደ ፕሮጀክት ብዝተሓላለኸን ዝለዓለ ዘይርጉጽነትን እናወሰኸ ምስ

ከደ ፡ ናይ ርክብ ጠለባት ይውስኹን ይቕየሩን . ዝተሓላለኸን

ዘይርጉጽነትን ትሑት ኣብ ዝኾነሉ እዋን፡ እቲ ዓብላሊ መልክዕ ርክባት
ሓደ ኣንፈት (ንኣብነት ብጽሑፍ) እዩ። ጸብጻባት ኩነታት፡ ሕቶታት
ለውጢ፡ ደቓይቕ ኣኼባ፡ ጸብጻብ ጉዳያት፡ ምፍታሕ ጸገማት፡ ምዕባለ
ውጥን ፕሮጀክትን ካልእ ጽሑፋዊ ጸብጻባትን ልሙድ እዩ።

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 39

 7. ተሳትፎ ዓማዊል ኣንጻር
ውስብስብነት/ዘይርጉጽነት ዓውዲ
ንሓጺር እዋን ብዛዕባ ዕላማን መፍትሕን ኣዝዩ ርግጸኛ ዝነበርካሉ ፕሮጀክት

ሕሰብ። በዅሪ ውላድካ መስማር ረቛሒታት ከም ዘለካን ከም ዘይቅየሩን

ክትወራዘ ፍቓደኛ ምኾንካ

ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 40

 8. ስፔሲፊኬሽን ኣንጻር
ውስብስብነት/ዘይርጉጽነት ዓውዲ
ዘይርጉጽነት ስፔሲፊኬሽን እናወሰኸ ምስ ከደ፡ ዝበለጹ
ምርጫታትካ መጀመርታ ኣብቶም ንኤፒኤም ኳድራንት ዝመልኡ
ተደጋጋሚ ሞዴላት ድሕሪኡ ድማ ኣብቶም ንኤፒኤም ኳድራንት
ዝመልኡ ኣድፕቲቭ ሞዴላት ይርከቡ-እቶም እቲ ፕሮጀክት ምስ
ዝጅምር ወይ ዘፍቅዱልካ ነቲ ፍታሕ ዝያዳ ፍሉይን ምሉእን
ክኸውን ዘኽእሉ። እቲ ፕሮጀክት እናተጀመረ ምስ ከደ ነቲ
መፍትሒ ንምርካብ
ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 41
 9. ለውጢ ኣንጻር ውስብስብነት/ዘይርጉጽነት
ዓውዲ
ዝተሓላለኸ ነገራት እናወሰኸ ምስ ከደ፡ ሕቶታት ለውጢ ምቕባልን

ምምስራሕን እውን የድሊ . ብትልሚ ዝምራሕ ኣገባብ ምሕደራ

ፕሮጀክት ንለውጢ ብኣድማዒ መንገዲ ንምምላስ ዝተዳለወ ኣይኮነን።
ገለ ካብቲ ትልሚ ፕሮጀክት ግዜኡ ዝሓለፎ ስለዝኾነን ዳግማይ ክስራሕ
ስለዘለዎን ለውጢ ስርዓት ነገራት የበሳብሶ። ናይ ሃፍቲ መደባት ኣብ
ሓደጋ ስለዝወድቕ ብገለ ወጻኢታት ዳግማይ ክደራደሩ ክግደዱ
ይኽእሉ። እቲ ለውጢ ብዝያዳ ክግጠም ብዝተገደደ መጠን፡ ነቶም
ለውጥታት ኣብ ምምስራሕን ምግምጋምን ዝያዳ ግዜ ይውዕል
ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 42
10. ቢዝነስ ዋጋ ኣንጻር ውስብስብነት/ዘይርጉጽነት
ዓውዲ
 እዚ ዓውዲ እዚ ንእሽቶ ነገር ምመሰለ። ደሓር ከኣ ኩሎም ፕሮጀክትታት ንግዳዊ

ዋጋ ንምሃብ ዝተዳለዉ ኣይኮኑን ድዮም?

 እዞም ፕሮጀክትታት ናብቲ ትካል ክመልስዎ ዝኽእሉ ንግዳዊ ዋጋ መሰረት

ብምግባር እዮም ተኣዚዞም። እዚ ኩሉ ሓቂ እዩ። ይኹን እምበር ፕሮጀክትታት

ቲፒኤም ኣብ ምምላእ እቶም ብውጥን ዝምራሕ መለክዒታት ማለት ግዜ፣
ወፃኢን ስፍሓትን ዘተኮሩ እዮም። እቲ ፕሮጀክት ፈለማ ክቐርብ ከሎ፡ እቲ ናይ
ንግዲ ሃዋህው፡ እቲ ዝቐረበ መፍትሒ እቲ ዝበለጸ ክህሉ ዝኽእል ዝነበረ እዩ
ነይሩ። ኣብ ዘይንቀሳቐስ ዓለም፡ እቲ ዅነታት ምሓዘ። እቲ ዘሕዝን ግን ዓለም
ንግዲ ስቴቲክ ኣይኮነን፣ ድሌታት ዓሚል እውን ኣይኮነን።
ዶክተር ዋሲሁን ቲ ምዕቡል ፕሮጀክት ማግ 43
 የቕንየለይ
ሕቶታትን ርእይቶታትን

44