Foundation 1 - Lesson 3

Chapter 3
Interrogatives
(प्रश्नवाचकाः)
Interrogatives (प्रश्नवाचकाः) - किम् शब्दः (पुल्लिङ्गम्)
Who is He?
सः कः? तौ कौ ? ते के ?
सः कृ षिकः तौ कृ षिकौ ते कृ षिकाः
Interrogatives (प्रश्नवाचकाः) - किम् शब्दः (स्त्रीलिङ्गम्)
Who is She?
सा का ? ते के ? ताः काः?
सा अनुजा ते अनुजे ताः अनुजाः
Interrogatives (प्रश्नवाचकाः) - किम् शब्दः (नपुंसकलिङ्गम्)
What is It?
तत् किम् ? ते के ? तानि कानि ?

तत् सेवफलम् ते सेवफले तानि सेवफलानि
सेवफलम् = Apple
Interrogatives (प्रश्नवाचकाः) - किम् शब्दः
Singular Dual Plural

MALE कः कौ के
FEMALE का के काः
NEUTER किम् के कानि
Interrogatives (प्रश्नवाचकाः) - किम् शब्दः – Male gender
एषः कः ? सः कः ?
एषः बालकः सः हरिणः
एषः सिंहः सः भल्लूकः
एषः वानरः सः बालकः
एषः गजः सः अश्वः
Interrogatives (प्रश्नवाचकाः) - किम् शब्दः – Female gender
एषा का ? सा का ?
एषा बालिका सा बालिका
एषा माला सा माला
एषा लता सा लता
एषा वृद्धा सा वृद्धा
Interrogatives (प्रश्नवाचकाः) - किम् शब्दः – Neuter gender
एतत् किम् ? तत् किम् ?

एतत् फलम् तत् फलम्

एतत् विमानम् तत् विमानम्

एतत् दुग्धम् तत् दुग्धम्

एतत् पुष्पम् तत् पुष्पम्
Male gender – Singular, Dual, Plural
एषः बालकः सः बालकः
एतौ कौ ? तौ कौ ?
एतौ बालकौ तौ बालकौ
एते के ? ते के ?
एते बालकाः ते बालकाः
Female gender – Singular, Dual, Plural
एषा बालिका सा बालिका
एते के ? ते के ?
एते बालिके ते बालिके
एताः काः ? ताः काः ?

एताः बालिकाः ताः बालिकाः
Neuter gender – Singular, Dual, Plural
एतत् किम्? तत् किम् ? तत् फलम्

एतत् फलम्
एते के ? ते के ? ते फले
एते फले
एतानि कानि? तानि कानि? तानि फलानि

एतानि फलानि
अभ्यासः (Exercise)
A) Classify the following words into Male, Female and Neuter
पुरुषः, सूर्यः , शिष्यः , माता, सुता , एतौ , कौ, एताः , वृक्षः , अश्वौ , महिले , जले , पर्णानि ,
पुस्तके , अजा , अम्बा, नयनम्
पुल्लिङ्गम् स्त्रीलिङ्गम् नपुंसकलिङ्गम्

B) Answer the following questions:
कः पठति? के धावन्ति? का पतति ? काः गायन्ति?

कः अटति? के तिष्ठन्ति? का क्षालयति? काः पचन्ति?
कः हसति? के उपविशन्ति? का खादति? कः जल्पन्ति?
किं पतति? कानि प्लवन्ति?

किं स्रवति? कानि विकसन्ति?
C) Ask suitable questions:

बालकः धावति  कः धावति?
अजा चरति
पुरुषाः खादन्ति
माता यच्छति
नृपाः हसन्ति
आम्रफलं पतति
सन्ध्या भवति
अग्रजा क्रीडति
शिष्याः नमन्ति
D) Convert to plural:
वाहनं चलति  वाहनानि चलन्ति
बालिका पश्यति
जनकः गच्छति
खगः खादति
मेघः गर्जति
भारवाहः वहति
रजकः क्षालयति
पुष्पं पतति
पुस्तकं अस्ति
महिला अस्ति
वर्णाः
Brown White Green Yellow Blue Red
कपिशः श्वेतः हरितः / पीतः नीलः लोहितः /

पलाशः रक्तवर्णः
Orange Black Purple Grey Pink Crimson
कौस्तुभः श्यामः नीललोहितः धूसरः पाटलः शोणः

Sanskrit conversation
(सम्भाषणम्)
Sanskrit conversation - 3
नमस्ते !
अद्य भानुवासरः किल?
हरिः ॐ !
आम्, अद्य विरामदिनम् |
भवती अद्य किं करोति?
अहम् अद्य उद्यानं गच्छामि |
भवती उद्याने किं करोति?
उद्याने अहं विहारं , जल्पनं, नौकायात्रा च करोमि |
Images: <a href="https://www.vecteezy.com/free-vector/indian-man">Indian Man Vectors by Vecteezy</a> <a href="https://www.vecteezy.com/free-vector/indian-woman">Indian Woman Vectors by Vecteezy</a>
Sanskrit conversation - 3
उत्तमम् !
अद्य चलच्चित्रं द्रष्टुं गच्छामि|
एवं वा?
आम्, 'श्री मध्वाचार्यः' इति चलच्चित्रं द्रष्टुं गच्छामि|
अस्तु, शुभदिनम् !
पुनर्मिलावः|
धन्यवादः पुनर्मिलावः|
Images: <a href="https://www.vecteezy.com/free-vector/indian-man">Indian Man Vectors by Vecteezy</a> <a href="https://www.vecteezy.com/free-vector/indian-woman">Indian Woman Vectors by Vecteezy</a>
Reading Practice 3
वाल्मीकि-रामायणमिति अस्माभि: उपलब्धो ग्रन्थ: वास्तव्येन भाषा-विज्ञानेन

संशोधितम् अत:परं विदुषाम् एष: प्रत्ययो यद् तद्ग्रन्थ: प्रायेण वाल्मीकिना रचितोपि
तस्य विभिन्ना: रचयितार: स्पष्टम् अभिज्ञातुम् शक्यन्ते | बाल-काण्डं तथा उत्तर-
काण्डं वाल्मीकिना न रचिते स्त: यत: तयो: शब्द-विन्यास: साहित्य-विन्यासश्च
मध्यवर्तिभ्य: पञ्चभ्य: काण्डेभ्यो विभिन्नौ स्त: तत्परं कतिपयानि वृत्तान्यपि वैपरीत्येन
वर्णितान्यपि सन्ति ||
https://sa.wikipedia.org/wiki/रामायणम्
Reading Practice 3
रामायणे महाभारत-वर्णितस्य कस्यापि कथा-पात्रस्य नाम न श्रूयते । महाभारते तु

रामस्य कथा वर्णिता अस्ति । महाभारतस्य सप्तम-पर्वणि लङ्का-काण्डगतं पद्यद्वयं
प्राप्तमस्ति । अतः रामायणं महाभारतात् प्राचीनं भवति । रामायणस्य
बौद्ध-साहित्यस्य च सम्बन्धः दृश्यते । रामायणीया कथा किञ्चित्
परिवर्तनेन दशरथ-जातक-नाम्ना पालिभाषया रचिता अस्ति ।
Reading Practice 3
जातक-कथासु रामायण-स्थलसाम्यम् अस्त्येव । बौद्ध-साहित्य-पण्डितः

स्पष्टयति यत् बौद्ध-ग्रन्थस्य मलू म् अवश्यं वाल्मीकि-रामायणम् इति
तत्र विद्यमानं जम्बद्व
ू ीप-वर्णनं रामायणीय-दिग्वर्णनस्य सदृशमस्ति
इति ।
Reading Practice 3
याकोबि-महाशयः भाषा-विज्ञान-दृष्ट्या बौद्धकालात् पर्वू मेव रामायणस्य

कालः इति कथयति । एतैः सर्वैः अपि प्रमाणैः रामायणस्य बौद्ध-
कालिकात् पर्वू त्वं सिद्धयति । रामायणे कोसल-राजधानी अयोध्या इति
प्रतिपादिता अस्ति । बौद्धःै यवनैः पतञ्जलिः कोसल-राजधान्याः
साकेतः इति नाम उच्यते ।

Foundation 1 - Lesson 3

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Foundation 1 - Lesson 3

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Chapter 3

तत् किम् ? ते के ? तानि कानि ?

Singular Dual Plural

एतत् किम् ? तत् किम् ?

एतत् किम् ? तत् किम् ?

एतत् किम् ? तत् किम् ?

एतत् किम् ? तत् किम् ?

एताः काः ? ताः काः ?

एतत् किम्? तत् किम् ? तत् फलम्

एतानि कानि? तानि कानि? तानि फलानि

A) Classify the following words into Male, Female and Neuter

पुल्लिङ्गम् स्त्रीलिङ्गम् नपुंसकलिङ्गम्

B) Answer the following questions:

कः पठति? के धावन्ति? का पतति ? काः गायन्ति?

किं पतति? कानि प्लवन्ति?

C) Ask suitable questions:

Brown White Green Yellow Blue Red

कपिशः श्वेतः हरितः / पीतः नीलः लोहितः /

Orange Black Purple Grey Pink Crimson

कौस्तुभः श्यामः नीललोहितः धूसरः पाटलः शोणः

वाल्मीकि-रामायणमिति अस्माभि: उपलब्धो ग्रन्थ: वास्तव्येन भाषा-विज्ञानेन

रामायणे महाभारत-वर्णितस्य कस्यापि कथा-पात्रस्य नाम न श्रूयते । महाभारते तु

जातक-कथासु रामायण-स्थलसाम्यम् अस्त्येव । बौद्ध-साहित्य-पण्डितः

याकोबि-महाशयः भाषा-विज्ञान-दृष्ट्या बौद्धकालात् पर्वू मेव रामायणस्य

You might also like