Histori Dizajni

De Stijl

Punoi: Françeska Liço

Pranoi: Ajhan Bajmaku
De Stijl

• 1917-1931
• bazë në Holandë
• estetikë abstrakte, e zbërthyer, e
përqendruar në elementet bazë
vizuale, si format gjeometrike dhe
ngjyrat kryesore.
• Theo van Doesburg
• Piet Mondrian
Veprat dhe Artistët e De Stijl
Piet Mondrian

“Composition A”

Vaj në pëlhurë - Galleria Nazionale

d'Arte Moderna, Romë, 1920
Gerrit Rietveld

“Red and Blue Chair”

Dru i lyer - Muzeu i Auckland, Zelanda e Re, 1923

Karrigia e Kuqe Blu e Gerrit Rietveld ishte fillimisht mjaft e
thjeshtëPavarësisht statusit të saj ikonik, Karrigia e Kuqe Blu e Gerrit Rietveld
nuk ishte projektuar fillimisht sipas parimeve të De Stijl. Në fakt, modeli i tij i
parë ishte bërë nga druri i panjollosur i ahut dhe mbeti i pa lyer deri në fillim
të viteve 1920, kur Bart van der Leck i sugjeroi Rietveld skemën e tij aktuale
të ngjyrave.
Gerrit Rietveld

“Rietveld Schröder House”

Beton, tulla dhe suva, dru, trarë

çeliku - Utrecht, Holandë, 1924
Vilmos Huszar

“Mechano-Dancer”

Fotomontazh - Koleksion Privat, Nju Jork, 1922

De Stijl frymëzoi stilin Bauhaus dhe arkitekturën e
Ludwig Mies van der Rohe, duke shfaqur linja të
drejta dhe ngjyra të thjeshta.

Arkitektët që punonin në stilin ndërkombëtar u

ndikuan gjithashtu nga De Stijl.

Lëvizja frymëzoi gjithashtu tipografinë dhe artet

dekorative, duke përfshirë dizajnin e mobiljeve.
Theo van Doesburg

“Arithmetic Composition”

Vaj në kanavacë - Kunstmuseum Winterthur,

Zvicër, 1929-30
Lëvizja mori emrin e saj nga një revistë artiNë vitin 1917, piktori dhe
botuesi holandez Theo van Doesburg nxori botimin e parë të revistës de
Stijl. Kjo revistë përmbante punime nga disa artistë ndërkombëtarë me
të cilët van Doesburg ishte miqësuar pas Luftës së Parë Botërore, të
cilët punonin kolektivisht në artin modern abstrakt. Menjëherë pas
kësaj, këto figura të të njëjtit mendim u bashkuan nën titullin de Stijl
(ose neoplasticizëm) dhe vazhduan të promovojnë punën e tyre përmes
botimit të van Doesburg.
Përkrahësit origjinalë të De Stijl ndoqën parimet e nxjerra nga filozofia
perëndimoreDuke përdorur struktura asimetrike, linja gjeometrike dhe ngjyra
të thjeshta, përkrahësit origjinalë të De Stijl besonin se ata mund të
abstraktonin përtej kufijve të artit konvencional. Megjithëse shumica e këtyre
artistëve ranë dakord që puna e tyre të ndiqte një formulë të caktuar, ata
shpesh debatonin për detaje dhe kurrë nuk prodhuan një teori të unifikuar
estetike. Megjithatë, ata ishin qartësisht borxhli ndaj filozofisë perëndimore
dhe ripërdorën idetë e disa mendimtarëve të rëndësishëm. Për shembull,
puna e tyre vazhdimisht aludon për konfliktin, zgjidhjen dhe sintezën, një
temë e huazuar nga metoda dialektike e G. W. F. Hegelit, ndërkohë që shumë
filozofë, përfshirë Platonin, kanë argumentuar se format dydimensionale janë
aspektet më elementare dhe për rrjedhojë thelbësore të realitetit.
Piet Mondrian dhe Theo van Doesburg debatuan për linjat
diagonalePas botimit të numrit të parë të Revistës De Stijl në 1917,
Theo van Doesburg mbeti ideologu dhe lehtësuesi kryesor i lëvizjes deri
në vdekjen e tij në 1931. Rreth vitit 1925, van Doesburg vendosi të
fillonte të përfshinte linja diagonale në punën e tij dhe argumentoi se
artistët e tjerë duhet të ndiqnin shembullin , pavarësisht nga besnikëria
e mëparshme e de Stijl ndaj këndeve të drejta. Piet Mondrian e
kundërshtoi me forcë këtë drejtim të ri dhe më pas u shkëput nga de
Stijl.
Piet Mondrian dhe Gerrit Rietveld nuk u takuan kurrë personalishtEdhe pse Piet
Mondrian dhe Gerrit Rietveld ishin ndër anëtarët më të famshëm të de Stijl, ata
kurrë nuk u takuan, por korrespondonin me letra. Në fakt, pavarësisht
përpjekjeve të vazhdueshme të Theo van Doesburg për të promovuar de Stijl,
lëvizja nuk u bashkua kurrë dhe anëtarët e saj rrallë komunikonin
personalisht.Piet Mondrian ishte një piktor post-impresionist përpara se të
bashkohej me de StijlPara se të zhvendosej në Paris në vitin 1911, Piet
Mondrian punoi në Holandë si piktor post-impresionist. Gjatë kësaj faze të
hershme të karrierës së tij, Mondrian pikturoi shumë pjesë të jashtëzakonshme
që lë të kuptohet për zhvendosjen e tij përfundimtare drejt abstraksionit. Disa
nga këto piktura përdorin ngjyrat kryesore për të theksuar modelet natyrore
dhe për të demonstruar se Mondrian u ndikua qartë nga kubizmi.
De Stijl ndikoi masivisht në arkitekturën vendase dhe ndërkombëtareGjatë pjesës së
hershme të shekullit të njëzetë, shumë arkitektë në Holandë filluan të eksperimentojnë
me dizajnin strukturor. Anëtarët e de Stijl ishin në ballë të kësaj lëvizjeje dhe projektuan
disa ndërtesa mbresëlënëse që përshtatnin forma gjeometrike në kompozime tre-
dimensionale. Megjithëse vetëm një pjesë e vogël e këtyre ndërtesave u ndërtuan në të
vërtetë në Holandë, idetë e de Stijl përfundimisht udhëtuan përtej kufijve holandez dhe
ndikuan te arkitektë të panumërt.Gerrit Rietveld projektoi një shtëpi të
jashtëzakonshme në UtrechtNë vitet 1920, Gerrit Rietveld u ngarkua të projektonte një
shtëpi për një socialist të pasur holandez të quajtur Truus Schröder-Schräder. Ky projekt
çoi në ndërtimin e Shtëpisë Rietveld Schröder në Utrecht, e cila aktualisht është në
pronësi dhe menaxhuar nga Muzeu Qendror i qytetit. Brendësia e kësaj ndërtese është
e ndarë nga panele të rregullueshme të cilat janë përdorur për të ndarë ose bashkuar
hapësirat e banimit. Sot, kjo ndërtesë e mrekullueshme është e hapur për publikun.