Bisede letrare:

Djali qe shikonte detin

Lenda: Gjuhe Shqipe
Punoi: Rembrand Hasanaj
Klasa: 9
Pikat e bisedës

 Jeta e autorit (shkurtimisht)

 Shpjego titullin
 Analizo personazhët kryesorë
 Përmbledhja e veprës
 Harto një fjalorth me 15 fjalë
 Plotëso tabelën e figurave letrare (6 figura)
 Përgatisni 2 pyetje që do tja drejtoni Viktor Canosinaj
 Shkruaj një mbyllje tjetër te veprës me 5 fjali.
 Bëni nje ese me temë: “Duke lexuar veprën...”
 Bëni nje reklamë me video ose A4 për veprën.
Jeta e autorit

 Viktor Canosinaj lindi në vitin 1960 në Vlorë. Fëmijërinë dhe rininë i kaloi në qytetin e 

Durrësit. Pas studimeve universitare ne Gjuhë - Letërsi, punoi mësues letërsie, gazetar dhe
përkthyes. Ai gjithashtu ka punuar për kujdesën e fëmijëve në një fshat të SOS-it. Në vitet
70 publikonte poezi dhe vjersha të shkurtra. Ndërsa në fillim të viteve 80 botoi librin e tij
të parë për fëmijë, duke ndjekur me botimin e tij të parë për të rritur në vitin 1989 me anë
të cilit fitoi edhe një çmim kombëtar. Pas rënies së komunizmit, Canosinaj doli si një prej
autorëve më popullor të Shqipërisë në botimin e librave për fëmijë dhe të rinj. Aktualisht
jeton në Tiranë dhe punon për Parlamentin shqiptar, por duke ia kushtuar pjesën më të
madhe letërsisë.Një nga librat më të famshëm ka qenë "Meriyll"-i. Gjithashtu ai ne vitin
2013 botoi nje nga librat e tij me te famshem me emrin: "Aventurat me Ishullin Lundrues"
Veprat e autorit
 Katër "yje" në qytet (1989)
 Ata kërkonin lumturinë (1998)
 Mikjon / Piratja syboje qielli novele (1999)
 Lulet e përgjakura te 7 marsit (1999)
 Ne rruge roman (2000)
 Ikja e pëllumbave roman (2000)
 Lamtumire guacka ime (1999)
 Meriyll (2001)
 Dashuri në ikje (2001)
 Monstrat e Rrugës së Mimozave roman (2002) 
 Të gjithë tulipanët e botës roman (2003)
 Lufta në udhëkryq (2003)
 Vite blu (2006)
 Një dashuri sa dy oqeane (2007)
 Endrrat e anijes me vela roman (2004)
 Foleja e madhe perralla dhe tregime (2004)
 Qeni milioner roman (2003)
 Neser do te jete ndryshe roman (2008)
 Pianistja belge
Zemra nē pëllëmb të dorës
Analizo personazhët kryesorë

 Lidran Kodra - Lidrani ishte nje djale 6 vjecar, flokeverdhe, sykalter. I shkathet, i zgjuar dhe i talentuar ne vizatim.
Kishte nje natyre te dashur. I mungonte mamaja e tij qe kishte vdekur Ai detyrohej te mesonte arabisht per shkak te
besimit te familjes.
 Danish Kodra - Danish Kodra (babai i Lidranit) ishte nje drejtues i anijes Gloria Lisen. Ishte nje burre punetor, i
lodhur nga puna. E donte guran e tij te dyte saqe nuk besonte as djalin e tij.
 Kujtimi - Shok i Lidranit. Ishte i njohur gjithashtu si “Lypesi i Detit”. Ishte shume i varfer, i shkathet dhe gati per
pune. Lidrani e kishte shok dhe i jepte ndonje embelsire me raste.
 Frida Roselman - Vajza e Zotit Roselman, drejtuesi i nje ferme. Ishte nje goce shume e embel, e zgjuar, e lexuar. Ajo
e donte shume Lidranin.
 Vesimi, drejtori i Doganes se Portit – Nje burre i mire qe e ndihmoi Lidranin te shkollohej. Gjithashtu ishte dhe
shoku i babait te Lidranit.
 Zonjushe Karmela – Ishte gruaja e Nino Vinciguerra, pronarit te mobilerise Vinciguerra. Ajo ishte nje piktore
amatore nga Italia e cila merrte vesh nga moda. Rastesisht u takua me Lidranin afer plazhit ku krijuan dhe nje lidhje
te vecante. Ajo e donte shume Lidranin ku ne fund te vepres shprehej se do te deshironte te ishte mamaja e tij.
Permbledhja e vepres

 Lidrani takon nenen e tij, Xhixhen “te shnderruar” ne shtojzovalle.

 Lidrani largohet nga shtepia per shkak te njerkes se keqe.
 Takohet dhe mikpritet nga familja Roselman.
 Pasi babai i Lidranit merr vesh se Lidrani eshte me familjen Roselman, ata e detyrojne te kthehet ne shtepi.
 Lidrani takon Kurt Keten dhe punon si shegert per te.
 Lidrani takohet me Sinjora Karmelen dhe merr mesimet e tij te para per artin.
 Ai merr nje burse nga Nena Mbretereshe.
 Portrete e bera i sollen fitimet e para.
 Ne Shkollen e Arteve te Bukura ai njihet dhe me piktoret e medhenj (Van Gogu, Pikaso,etj).
 Portreti i Maria Denis i ndryshoi jeten Lidranit.
 Shkon te shkollohet ne Itali per pikture.
Fjalorth me 15 fjale
 Shegert - Ai që zëvendësonte mjeshtrin a tregtarin

 Portret - Fotografia, vizatimi, piktura a skulptura e fytyrës së një njeriu ose të një grupi njerëzish.

 Kanat - Secila nga fletët që mbyllin një derë, një dritare etj.

 Dogane -  Institucion shtetëror, i cili merret me kontrollin e mallrave që hyjnë ose që dalin nga një shtet në një shtet tjetër, si edhe me caktimin e me
arkëtimin e taksave të parashikuara për to

 Pajton - Karrocë e vogël për udhëtime të shkurtra zakonisht brenda qytetit.

 Kapister - Litari që u shkohet kafshëve në kokë për t'i mbajtur a për t'i tërhequr.

 Kapter - Gradë nënoficeri e shkallës së dytë, më e lartë se e rreshterit; ushtaraku që mban këtë gradë (në ushtritë që kanë grada).

 Dangall - Njeri i trashë nga mendja; njeri që nuk merr vesh e që nuk bindet; teveqel.

 Fier - Bimë barishtore shumëvjeçare, me kërcell të drejtë e të hollë, me gjethe të gjelbra e të dhëmbëzuara në trajtën e një puple, pa lule, e cila rritet
nëpër pyje e në toka të varfra e të thata dhe përdoret zakonisht për t'ua shtruar bagëtive, për të mbuluar kasollet etj.

 Oshtin (Ushton) - Lëshon që larg një zhurmë të mbytur e të fuqishme; lëshon tinguj të fuqishëm

 Dihas - Marr frymë shpesh e me vështirësi pas një vrapimi, për shkak të një lodhjeje të madhe fizike etj.

 Mangall - Enë prej metali, si legen me këmbëza, ku ndizet qymyr druri ose mbahet prush për t'u ngrohur.

 Delenxhi - Njeri i poshtër, i paturp e i pasjellshëm; njeri i pandershëm, njeri pa karakter, faqezi;

 Temena - Përshëndetje allaturka në shenjë nderimi të thellë ose përuljeje të madhe, që bëhet duke vënë dorën më parë në zemër e pastaj në ballë dhe
që shoqërohet zakonisht me përkulje të trupit

 Shqarth - Kafshë grabitqare më e vogël se dhelpra, me gëzof të çmueshëm, zakonisht në ngjyrë të murrme, që ngjitet me shkathtësi nëpër pemë dhe
ha pulat;
Pergatisni dy pyetje qe do tia drejtoni Viktor
Canosinaj
Cilat jane mesazhet qe kjo veper percjell? A kane lidhje me njera-tjetren?
Cfare roli luan nene Mbreteresha ne jeten e Lidranit? Po sinjore Karmela?
Shkruani nje mbyllje tjeter te vepres me 5 fjali

 Une mendoj se kjo eshte mbyllja me e mire dhe vetmja qe eshte, por nese do ti ndryshoja
disa gjera do te ishte te takohej me te atin. Ai e donte shume ate edhe pse pati qene larg
prej nje kohe shume te gjate. Gjithashtu do te shtoja nje pjese ku Lidrani i pikturon nje
portret te fundit babait perpara se te vdiste.
Beni nje ese me teme: “Duke lexuar vepren...”

 Vepra “Djali qe shikonte detin” me duket shume i bukur deri tani. Duke lexuar vepren kam
mesuar sesi jetohej ne vitet e luftes si dhe per personazhin kryesor te vepres, Lidran
Kodren.
 Lidrani eshte i pafat pasi nena i kishte vdekur dhe e ndjente mungesen e saj, babane e
kishte tere diten ne pune kurse njerka nuk sillej fare mire me te. Pasi u largua, ai ngeli ne
doren e njerezve te panjohur e cila ishte nje gabim trashanik nga ana e tij. Une mendoj se
do te ishte me mire sikur te rritej edhe pak dhe me pas te nisej ne rrugetimin e tij por
njerka ja kishte sjelle ne maje te hundes. Ai takon shume njerez dhe nje nder to ishte dhe
Frida te cilen Lidrani e donte. Ai takon dhe shume njerez te mire si Drejtori i Doganes,
sinjora Karmelen, nene Mbretereshen,etj. Fale ketyre njerezve, Lidrani u be ai qe ishte.
 Mendoj se kjo veper hedh ne pah sesi ka qene Shqiperia ne ato kohe, lufterat qe benin
njerezit per te mbijetuar si dhe shkollimi i atehershem.
Plotëso tabelën e figurave letrare (6 figura)

Figura letrare Lloji Kuptimi stilistik

Stallieri ishte nje burre Metafore I bute, i dashur dhe i
babaxhan kujdesshem
Kur binte nje zile gerrice, Krahasim Krahason
tingulltrashe, si pellitje kau
Tingulltrashe Epitet Zile me tingull te trashe
Degjoja me veshet hapur si Krahasim Krahason veshet e tij me ate
lepur dialoget e aktoreve te lepurit
Renkon era Metafore
Naten e mire atdhe, Personifikim Ne kete rast, atdheu paraqitet
pergjithmone! si nje qenie e gjalle.