Giảng viên: Th.

s Nguyễn Thị Hải Lên

Mail: lyly82@gmail.com
Call: 0904901604
Thời lượng lên lớp: 3 giờ
Lớp PHI 162 P
 NỘI DUNG

SỰ CHUYỂN HÓA CỦA TIỀN

THÀNH TƯ BẢN

QUÁ TRÌNH SẢN XUẤT GIÁ TRỊ

THẶNG DƯ

SỰ CHYỂN HÓA GIÁ TRỊ THẶNG

DƯ THÀNH TƯ BẢN TÍCH LŨY TƯ
BẢN

2
 I. Sự chuyển hóa của tiền thành tư bản

1. Công thức chung của tư bản

 Trong lưu thông hàng hoá giản đơn:

H-T-H
 Trong lưu thông của tư bản :
T-H-T/
Công thức chung của tư bản
 So sánh hai công thức lưu thông

H T H

T H T’
 Khác nhau
H-T-H
- Bắt đầu bằng hành vi bán
H-T kết thúc hành vi muaT-H
- Tiền đóng vai trò trung gian
- Mục đích: giá trị sử dụng
T-H-T/
-Bắt đầu là hành vi mua
T-H kết thúc là hành vi bán H-
T/
-Tiền vừa là điểm xuất phát
vừa là điểm kết thúc
- Mục đích: tăng giá trị
T/= T +m
 Bí mật trong công thức chung của tư bản

T H Sản xuất H’ T’

Hàng hóa
sức lao động

Thông qua lưu thông nhà tư bản mua được hàng hóa đặc biệt
có khả năng tạo ra giá trị mới lớn hơn bản thân nó
Sức lao động là toàn bộ những
năng lực thể chất và tinh thần
tồn tại trong một cơ thể con
người đang sống và được
người đó đem ra vận dụng
trong quá trình lao động
Người lao động được tự Người lao động bị mất
hết tư liệu
do về mặt thân thể
sản xuất
 Giá trị
Hàng
hóa
SLĐ

 Giá trị hàng hoá sức lao động được đo bằng giá
trị các tư liệu tiêu dùng cần thiết để sản xuất và
tái sản xuất sức lao động
Khi sử dụng có khả năng tạo ra lượng
giá trị mới lớn hơn giá trị bản thân nó.
Nguồn gốc của giá trị thặng dư
II.Quá trình sản xuất ra giá trị thặng dư
 1. Sản xuất ra giá trị thặng dư

Sản xuất ra GTSD Mục đích là giá trị

chỉ là điều kiện thặng dư

Nhà tư bản nhiều hàng hóa

Nhà TB nhiều tiền
Giá trị thặng dư là bộ phận
của giá trị mới dôi ra ngoài
gía trị sức lao động do
người bán sức lao động
(người lao động làm thuê)
tạo ra và thuộc về nhà TB
2. Tư bản bất biến và tư bản khả biến
Tư bản bất biến (C)
Máy móc thiết
bị, nhà xưởng

Nguyên nhiên
vật liệu
T­ư bản
bất biến

Giá trị được lao động động cụ thể của công nhân làm thuê
bảo tồn và chuyển nguyên vẹn vào giá trị sản phẩm (giá trị
không biến đổi trong quá trình sản xuất)
 Tư bản khả biến (V)
Là bộ phận tư bản tồn tại dưới hình thái sức lao
động trong quá trình sản xuất không tái hiện ra
nhưng thông qua lao động trừu tượng của công
nhân làm thuê mà tăng lên

Tư bản Sức lao Giá trị

động thặng dư
 Kết luận

 Tư bản bất biến là điều kiện cần thiết

không thể thiếu được để sản xuất ra giá
trị thặng dư, còn tư bản khả biến có vai
trò quyết định trong quá trình đó
 3. Tỷ suất và khối lượng giá trị thặng dư

Tỷ suất giá trị thặng dư

m
m’ = x 100%
V

Thời gian lao động thặng dư

m’ = x 100%
Thời gian lao động tất yếu
Khối lượng giá trị thặng dư

M = m’ x V

Phản ánh quy mô của sự bóc lột

Trò chơi tương tác
 Tư bản Bất biến ( C ) là?

a. Giá trị của nó chuyển dần vào sản phẩm

b. Giá trị của nó lớn lên trong quá trình sản xuất
c. Giá trị của nó không thay đổi về lượng và được
chuyển nguyên vẹn sang sản phẩm
d. Cả a,b,c
Tỷ suất giá trị thặng dư phản ánh điều gì ?

a. Trình độ bóc lột của nhà tư bản đối với công

nhân làm thuê
b. Hiệu quả của tư bản
c.Chỉ cho nhà tư bản biết nơi đầu tư có lợi
d. Cả a,b và c
 Giá trị thặng dư là gì

a. Lợi nhuận thu được của người sãn xuất

b.Giá trị của tư bản tự tăng lên
c. Một bộ phận của giá trị mới dôi ra ngoài giá trị
sức lao động do công nhân làm thuê tạo ra
d. Hiệu số giữa doanh thu và chi phí sản xuất
 4.Các phương pháp sản xuất giá trị thặng dư

 Sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối

Giá trị thặng dư thu được do kéo dài thời

gian lao động vượt quá thời gian lao động tất
yếu khi năng suất lao động, giá tri sức lao động
và thời gian lao động tất yếu không thay đổi

4h 8h
m’ = 100%

TGLĐ tất yếu TGLĐ 10h

 4h 6h m’ = 6/ 4 =150%
 4.Các phương pháp sản xuất giá trị thặng dư

 Sản xuất giá trị thặng dư tương đối

4h 4h 8h
m’ = 100%

TGLĐ thặng dư
3h 5h 8h
m’ = 167%
TGLĐ tất yếu

GTTD thu được do rút ngắn thời gian lao động

tất yếu; do đó kéo dài thời gian lao động thặng
dư trong điều kiện độ dài ngày lao động không
thay đổi hoặc thậm chí rút ngắn
 4.Các phương pháp sản xuất giá trị thặng dư

 Giá trị thặng dư siêu ngạch

 GTTD siêu ngạch là hình thức biến tướng của
GTTD tương đối .Nhờ nâng cao năng xuất lao
động làm cho giá trị cá biệt thấp hơn giá trị xã
hội

Nâng cao
năng suất lao
động cá biệt
 Bài tập 1

 Ngày làm việc 8 giờ thì m’ = 300%. Sau đó nhà

tư bản kéo dài ngày làm việc lên 10 giờ
 Hỏi trình độ bóc lột lao động trong xí nghiệp thay
đổi như thế nào nếu giá trị sức lao động không
đổi? SX giá thặng dư bằng phương pháp nào?
 Lời giải

m/= 300% thì t/ = 3t t =2 giờ

ngày lao động t + t/ = 8 giờ t/=6 giờ
 Khi ngày lao động 10 h trong khi (t ) không đổi
t= 2giờ và t/= 8 giờ

8
m’ = x 100%
= 400%
2
 II. TÍCH LŨY TƯ BẢN

1. Bản chất của tích lũy tư bản

2. Các nhân tố ảnh hưởng đến quy mô

tích lũy tư bản

3. Tích tụ tư bản và tập trung tư bản

 1. Bản chất của tích luỹ tư bản

Tiêu dùng (m2)

c1
M

v1
Tích luỹ (m1)

Tích lũy tư bản là quá trình chuyển

hóa một phần giá trị thặng dư trở
lại thành tư bản hay là quá trình tư
bản hóa giá trị thặng dư.
 Mục đích của sản xuất
TBCN là giá trị thặng
 Cạnh tranh và lợi
nhuận buột các nhà tư
bản không ngừng tích
luỹ để mở rộng sản
xuất
 2. Các nhân tố ảnh hưởng đến
quy mô tích lũy tư bản:

 Tỷ lệ phân chia giữa hai bộ phận tiêu

dùng và tích lũy, tiêu dùng ít thì tích lũy
nhiều và ngược lại.
Tiêu dùng (m2)
c1
M

v1

Tích luỹ (m1)

 2. Các nhân tố ảnh hưởng đến
quy mô tích lũy tư bản:

 Nếu tỷ lệ được xác định thì

quy mô tích lũy phụ thuộc vào
quy mô của giá trị thặng dư
50% Tiêu dùng
c1
50%
Tích lũy v1
 Tích tụ tư bản

Tăng quy mô tư bản cá biệt nhờ

tích lũy tư bản
 Tích tụ tư bản

Apple 39,5 tỷ USD

https://
www.youtube.com/
watch?
v=DWotMnwYuko
 Tập trung tư bản

Tăng quy mô tư bản cá biệt bằng cách

sát nhập các tư bản sẵn có trong xã hội
 Tập trung tư bản
Năm 2006
1,65 tỷ USD

Năm 2014
19 tỷ USD
 So sánh
Tích tụ Tập trung
-Tăng quy mô TB cá -Tăng quy mô TB cá
biệt, TB xã hội biệt
- Tăng quy mô và sức -Ngược lại tập trung
cạnh tranh của tư bản TB tạo điều kiện tăng
cá biệt,do đó cạnh cường bóc lột GTTD
tranh sẽ gay gắt hơn, nên đẩy nhanh quá
dẫn đến tập trung trình tích tụ TB
nhanh hơn - Quan hệ cạnh tranh
giữa các nhà tư bản
 Sinh viên suy nghĩ và trả lời
sau khi học nội dung này

So sánh sự khác nhau

giữa giá trị thặng dư
tương đối và siêu ngạch

Sinh viên làm bài tập nhóm

nộp lại cho giáo viên