PQI6002

SOSIOLOGI DALAM
PENDIDIKAN
Bab 3:
Perkembangan Sosiobudaya di
Sekolah

1
3. Perkembangan Sosiobudaya Di Sekolah
• Konsep sosiobudaya
• Faktor yang mempengaruhi kepelbagaian sosiobudaya
di sekolah
- bangsa
- bahasa
- struktur sosial
- agama dan kepercayaan,
- adat resam dan budaya

2
PENGENALAN
• Sistem masyarakat majmuk di negara
kita
• Memberi kesan secara langsung kepada
perkembangan sistem pendidikan

3
Perkataan budaya merupakan cantuman
perkataan Sanksrit dan Melayu.
Bahasa Sanskrit – ‘Buddhayah’, terbentuk dari kata ‘buddhi (budi
pekerti atau akal)’ diertikan sbg hal2 yg berkaitan dgn budi dan akal.

Bahasa Melayu - Daya yg bermaksud kekuatan, tenaga dan pengaruh.

4
Kamus Dewan :

- Budaya: Tamadun, peradaban, kemajuan fikiran,

berkelakuan dan akal budi.

- Kebudayaan:
o keseluruhan cara hidup yg merangkumi cara bertindak,
berkelakuan dan berfikir.
o Hasil kegiatan dan penciptaan yang berupa kebendaan atau
kerohanian sesuatu msyrkt.

5
DEFINISI
Sosio-budaya ialah amalan gaya hidup dan
peradaban bagi sesuatu masyarakat, lahir dari
pegangan dan kecenderungan diri masyarakat
berkenaan dalam pelbagai bidang hidup, untuk
memberi kepuasan dan merangsang pembangunan
hidup masyarakat tersebut.

(Dr. Mohd. Arshad Hj. Taib ( bekas professor Madya UiTM)

6
Konsep Sosiobudaya
Slavin (1997) pula mengaitkan perbezaan individu
dengan konteks pengajaran dan pembelajaran
• Kepelbagaian pelajar terdapat dalam tahap prestasi, kadar
belajar, gaya kognitif, etnik, budaya,masyarakat kelas sosial,
bahasa, jantina, bakat dan minat
Kepelbagaian sosio-budaya di antara murid
mempengaruhi peranan guru dan murid dan proses
pengajaran dan pembelajaran

7
 Faktor Yang
Mempengaruhi
Kepelbagaian Sosiobudaya
Di Sekolah

8
Menurut Kamus Dewan edisi ketiga (2002),
Kepelbagaian membawa maksud perihal berbagai-bagai jenis atau
berlainan jenisnya.

Sosiobudaya pula membawa maksud hubungan masyarakat dengan

budaya seperti cara hidup dan adat istiadat.

RUMUSAN:
Kepelbagaian sosiobudaya bermaksud pelbagai jenis hubungan
masyarakat dengan budaya.

9
Faktor yang mempengaruhi kepelbagaian
sosiobudaya di sekolah

- Bangsa
- Bahasa
- Struktur Sosial
- Agama Dan Kepercayaan,
- Adat Resam Dan Budaya

10
Faktor yang mempengaruhi kepelbagaian
sosiobudaya di sekolah

Bangsa
 kumpulan manusia yg sama asal usulnya
 Integrasi sosial:
 Proses integrasi sosial

11
Faktor yang mempengaruhi kepelbagaian
sosiobudaya di sekolah

Bahasa
 Sistem komunikasi
 Alat pewujudan budaya

12
Faktor yang mempengaruhi
kepelbagaian sosiobudaya di sekolah

Struktur Sosial
 Terdiri daripada manusia yang hidup bersama
dan berorganisasi
 Ciri-ciri utama bagi mengklasifikasikan sesuatu
masyarakat

13
Kepercayaan / Agama
 akuan akan benarnya terhadap sesuatu
perkara.
 menaruh kepercayaan ke atas sesuatu
pekara itu akan disertai oleh perasaan
'pasti'
 kepercayaan adalah sebahagian daripada
batu asas pembangunan moral (akidah
ataupun iman).

14
Faktor yang mempengaruhi kepelbagaian
sosiobudaya di sekolah

Adat Resam
• Adat: kebiasaan
• Resam: lembaga, peraturan, hukum, norma yg
dijunjung
• Adat resam juga merujuk kpd kebiasaan cara hidup yg
diamalkan olh sesuatu masyarakat yg dpt
menggambarkan cora budaya masyarakat tersebut.

15
Isu Ketidaksamaan Akibat
Kepelbagaian Sosiobudaya

16
Isu Ketidaksaman Akibat
Kepelbagaian Sosiobudaya
Ketidaksamaan Sosial merupakan perbezaan yang wujud dalam
setiap masyarakat sama ada masyarakat tradisional, masyarakat
membangun atau masyarakat maju.

Beteille (1997:11) …each society has its culture.. of which

evaluation is an inherent feature, and this provides a universal
source of inequality.

17
Isu Ketidaksamaan Akibat
Kepelbagaian Sosiobudaya

Isu Bangsa

Kepelbagaian budaya di Malaysia turut memberi kesan

kepada pendidikan. Perbezaan budaya dikalangan murid
menyebabkan terdapat sedikit perasaan takut dalam diri
murid (Jerry V Dilver 2005)

Kesan nya, murid akan tertnya-tanya adakah mereka akan

diberikan hak sama rata untuk menyuarakan pandangan
mereka atau guru hanya mendengar pendapat sesuatu kaum
sahaja?

18
Isu Ketidaksamaan Akibat
Kepelbagaian Sosiobudaya

Isu Bangsa
Cara Menanganinya:
• Melaksanakan program Rancangan Integrasi Murid Untuk
Perpaduan (RIMUP) di sekolah. RIMUP akan memberi impak
langsung kepada agenda perpaduan kaum secara holistik.

• GB/Pengetua memainkan peranan dalam melaksanakan program

yang memupuk perpaduan kaum dan intergrasi kaum dan intergrasi
kaum.

• Contoh: Program Jalinan Sekolah, iaitu saling bekerjasama antara

sekolah dan sekolah yang lain dan komuniti,khususnya melalui
peranan PIBG yang dapat memanfaatkan sekolah.

19
 Penggunaan Bahasa
dalam Komunikasi
• Murid terbawa-bawa dengan penggunaan
berkomunikasi di rumah ke sekolah.
• Murid sukar mengikuti pengajaran guru secara efisien di
dalam bilik darjah jika tidak memahami bahasa.

Kesannya, Berlaku pertembungan dialek yang memberi

impak kepada proses pengajaran dan pembelajaran

20
Isu Ketidaksamaan Akibat
Kepelbagaian Sosiobudaya

Isu
Penggunaan Bahasa
dalam Komunikasi

21
Isu Ketidaksamaan Akibat
Kepelbagaian Sosiobudaya

Bahasa
Cara Menanganinya:

• Menekankan penggunaan laras bahasa yang betul

• Mendidiksemua pihak terutamanya guru, ibubapa

dan murid murid untuk membudayakan aktiviti
membaca bagu melatih kefahaman dan juga
penggunaan bahasa yang standard.

22
Isu Ketidaksamaan Akibat
Kepelbagaian Sosiobudaya
Isu
Layanan Guru
Terhadap Murid
• Sesetengah guru akan memberi respon yang
berbeza kepada murid mengikut kelas sosial
murid tersebut.

• Terdapat guru yang memberi maklum balas

mengikut kelas kecerdasan murid seperti murid
yang pandai, kurang pandai dan sebagainya

23
Isu Ketidaksamaan Akibat
Kepelbagaian Sosiobudaya
Isu
Layanan Guru
Terhadap Murid
• Penilaian guru terhadap murid melalui pemerhatian
luaran seperti pemakaian dan laian-lain dengan
mengaitkan dengan taraf sosio ekonomi
keluargamurid-murid.

• Pembentukan kumpulan murid mengikut kelas

sosial dan juga kaum ketika dalam bilik darjah.

24
Isu Layanan Guru Terhadap Murid

25
Isu Ketidaksamaan Akibat
Kepelbagaian Sosiobudaya

Layanan Guru

Cara Menanganinya:

• Guru perlu sentiasa peka terhadap pembentukan

kumpulan ketika beraktiviti di dlam bilik darjah
supaya tidak berlaku perbezaan yang ketara.

• Guru hendaklah sentiasa bersedia dengan

kepelbagaian sosiobudaya murid yang datangnya
daripada pelbagai kelas sosial dan kaum.

26
Isu Ketidaksamaan Akibat
Kepelbagaian Sosiobudaya

Isu Layanan
Guru
Cara Menanganinya:

27
 Isu Layanan
Guru
Cara Menanganinya:

Tanggungjawab guru bukan hanya mengajar dan

menyampaikan ilmu semata-mata, kan tetapi guru
hendaklah menanam sikap, nilai dan sahsiah yang
kamil dan sempurna di dalam diri murid-murid.

28
Isu Ketidaksamaan Akibat
Kepelbagaian Sosiobudaya

Isu Sekolah
Isu:
• Sekolah luar bandar sering menghadapi masalah kekurangan
insfrastruktur,kekurangan bilangan pelajar di sekolah,kurang
pendedahan dan aktiviti yang berbentuk kebudayaan, nilai-
nilai murni, pertukaran guru yang kerap,prestasi pencapaian
yang rendah.

• Aspeksosiol budaya sekolah pedalaman terbatas

menyebabkan mereka tidak mencapai matlamat sekolah.

29
 Isu Sekolah
Isu:

30
Isu Ketidaksamaan Akibat
Kepelbagaian Sosiobudaya

Isu Sekolah
Cara Menanganinya:

• Pengurusan sekolah juga boleh menyediakan

tempat dan prasarana untuk pembelajran bilik
darjah.

• Disamping mewujudkan aktiviti kokurikulum

seperti penubuhan kelab rukun Negara dan
aktiviti kebudayaan yang lain.

31
Faktor Ketidaksamaan
Kepelbagaian Sosiobudaya

32
 Faktor Ketidaksamaan Sosial Berdasarkan
1. Kebudayaan Dan Adat Resam Masyarakat

Menurut Edward Burnett Tylor (1871)

Kebudayaan adalah kompleks yang mencakupi pengetahuan,
kepercayaan, kesenian, moral, undang-undang, adat istiadat,
kemahiran- kemahiran serta kebiasaan-kebiasaan yang didapatkan
oleh manusia sebagai ahli masyarakat.
- kaum Melayu
- kaum Cina
- Kaum India

33
Faktor Ketidaksamaan Sosial Berdasarkan
2. Aspek Etnik Dan Ras.

Negara Malaysia tidak terkecuali dari berhadapan

dengan konflik etnik dan ras dalam masyarakatnya
Isu perkauman – konflik antara kaum

34
Faktor Ketidaksamaan Sosial Berdasarkan
Kedudukan Geografi Dan Wilayah.

Fenomena ketidaksamaan antara wilayah

Di peringkat antarabangsa;
Dunia Pertama, Dunia Kedua dan Dunia Ketiga; Negara
Industri, Negara Membangun, Negara Sedang Membangun,
Negara Miskin, Negara Mundur.
Dalam negara;
pembahagian seperti megapolis, metropolitan, bandaraya, luar
bandar, kampung.

35
Faktor Ketidaksamaan Sosial Berdasarkan
3. Taraf Sosial Dan Pendidikan

• Taraf Sosial di Malaysia

• Kumpulan Minoriti.
• Kumpulan Keperluan Khas.

36
Faktor Ketidaksamaan Sosial Berdasarkan 4. Jantina Dan Umur.

Menurut Unger & Crawford (1992) jantina merupakan perbezaan antara

perempuan dan lelaki yang secara sosial bukan berdasarkan perbezaan
biologi.
Perbezaan peranan jantina ini terbentuk oleh faktor-faktor ideologi,
sejarah, etnik, ekonomi dan kebudayaan.

Isu:
1. Gender:
2. Kanak-kanak dan remaja: tidak terlibat dalam pembuat keputusan
dalam masyarakat
3. Warga emas : tidak produktif- disisihkan daripada sekor pengeluaran

37
Implikasi
Kepelbagaian Sosiobudaya

38
umum

Implikasi Kepelbagaian Sosiobudaya.

 Gaya belajar dan berfikir.

 Kaum etnik.
 Gender
 Petempatan dan kelas
 Bahasa dan komunikasi.
 Pengurusan
 hubungan Layanan adil

39
Implikasi Kepelbagaian Sosiobudaya.

 Pembelajaran koperatif
 Pemilihan sumber
 Jangkaan guru
 bahasa
 Jenis sekolah
 Kepimpinan sekolah
 Lokaliti sekolah
 Struktur organisasi sekolah
 Konflik nilai Budaya sekolah

40
Implikasi Kepelbagaian Sosiobudaya

KURIKULUM GURU
IMPLIKASI
KESEDARA
N SOSIO
BUDAYA

SEKOLAH PELAJAR

41
 Implikasi terhadap Guru

1. Guru bertanggungjawab memupuk perpaduan

dalam kalangan muridnya.
2. Masalah dari aspek bahasa dan pertuturan
3. pengetahuan tentang adat resam, budaya,
kepercayaan dan sistem nilai pelbagai budaya di
Malaysia

42
Implikasi terhadap Murid

1. Perbezaan budaya dikalangan murid

menyebabkan terdapat sedikit perasaan takut
dalam diri murid seperti yang dinyatakan oleh
Jerry V. Dilver dan Jean Moule (2005),

2. Murid harus berinteraksi tanpa mengira kelas

sosial dan perlu membuang sikap prajudis
terhadap bangsa lain.

43
3. Penggunaan bahasa standard iaitu Bahasa
Melayu
4. Dalam pengurusan bilik darjah, setiap murid
haruslah diberikan peranan dan
tanggungjawab tertentu untuk menanam
semangat kerjasama dan cintakan kelas
mereka.

44
5. Murid perlu mengambil peluang
daripada untuk berinteraksi antara kaum
dan jantina berlainan.

6. Sosio-budaya dalam Kepelbagaian kelas

turut merangsang kewujudan masalah
disiplin.

45
Implikasi terhadap Sekolah

1. Wujudnya pelbagai alirah sekolah

2. Kelas pemulihan yang berfungsi

membantu murid-murid yang lemah

46
Implikasi terhadap Kurikulum
1. Nilai-nilai yang dibentuk bersama oleh pelaksana
kurikulum itu sendiri

2. Konsep Gagasan 1 Malaysia

3. Penerapan dan penggabungjalinan di antara pelbagai

subjek

4. Pendidikan nilai yang merangkumi nilai material dan

bukan material mengikut acuan Malaysia..

47
 KESIMPULAN

Kepelbagaian sosio-budaya dalam sistem

masyarakat majmuk di negara kita akan memberi
kesan secara langsung kepda perkembangan
sistem Pendidikan secara umumnya dan kepada
suasana pembelajaran khususnya

48
Terima Kasih

49