 Примарната улога на музиката во филмот е

функционална, затоа што филмот како уметничко дело е

резултат на колективна, уметничка и професионална
работа и нивно хармонично склопување. Значи, кај
музиката на филм првенствено се цени нејзината естетска
вредност.

 За да се оствари саканата манипулација, музиката на филм

треба да биде незабележлива и неупадлива за обичниот
гледач, треба да делува како составен дел на сликата.
 улога и поим

Иако неупадлива, музиката во филмот

силно делува на свеста, чувствата
и доживувањето на публиката. Таа
може да спојува или да разделува целини, да не
носи во минатото, да го објасни изразот на лицето на
глумецот, да го забави или да го забрза текот на дејството, да
додели трагично, комично или било какво друго насочување во
драмските ситуации. The power of music in films
Музиката во филмот може да има повеќе функции:
- неутрална улога, кога не е поврзана со дејствието на филмот;
- со психолошки ефект, која следи дијалози, учествува во одредени монолози
или надополнува кадри во филмот кои немаат говор, туку само одредени
гестикулации на личностите во филмот;
- поетско - драмска улога, како носач на драмското дејствие во филмот
(музички филмови, мјузикли);
- преку песни/композиции како основни форми кои претставуваат основен
содржински мотив итн.
- https://www.youtube.com/watch?v=mndDbN60Eiw

Meѓутоа, ова не било
отсекогаш вака, повеќето
филмови снимени пред 1930
година немаат звук.
Композитор е автор на
филмот, заедно со
сценаристот и режисерот.
Внатре, во ова тројство
мора да постои соработка
во текот на создавањето на
филмот, а од појавата на
звучниот филм посебно е
важна врската меѓу
режисерот и композиторот.
подготовка
Можеби дури најголемата одговорност
за музиката ја сносува режисерот, кој
има обврска внимателно да процени и
да го упати композиторот на
создавање на дело кое ќе биде во
служба на поголема целина, кое ќе ја
створи потребната атмосфера.
Стилот на музиката како и нејзиниата
содржина зависат од тоа какви емоции
режисерот сака да предизвика кај
публиката. Тие можат да зависат од
местото на дејството, времето,
ликовите, ситуациите, а се
постигнуваат со комбинација на
различни инструменти, начин на
аранжирање и оркестрација, како и со
избор на соодветен жанр на музика.
 историја и
развој
 Во историјата на филмот, па и филмската музика постојат две јасно одвоени епохи: епоха на немиот и
епоха на звучниот филм.
Филмската музика, како посебен музичиа вид, настанала како последица на постанокот и развојот на
филмската уметност. Една од првите причини за настанок на овој нов музички вид бил техничкиот
проблем. Наиме, апаратите за проектирање на филмот биле премногу бучни. Ако би се гледал филм во
тишина , шумот на тие апарати би сметал на публиката и би и го свртувал вниманието од самиот филм.
 Решението било тој шум да се прекрие со музика. Исто така, филмот на почетокот бил нем, па требало
да се намали и неприродноста на сликата без звук. Од тие причини е воведена придружба на импровизирана
музика од страна на вешти пијанисти. Тоа не била музика компонирана за одреден филм, туку прилагодени
музички инсерти различни по карактер и адаптирани за филмските сцени.
Од појавата на филмот, 1895. године, па се до појавата на звучниот филм, 1927. година, музиката која го
придружувала филмот се изведувала посебно заради неможност за снимање на звук на филмска лента.
На почетокот оркестрите биле тие кои ги придружувале движечките слики, но се случувало да
тоа не секогаш е усогласено со дејството во филмот па тој набрзо бил заменет со клавирска
придружба. Можеби најзначајниот момент за постанокот на филмската музика бил баш оној
кога вештите пијанисти со своите импровизации допринеле кон тоа да музиката карактерно го
следи дејството на филмот. Понекогаш покрај пијанистот имало уште една личност што со
импровизирани ударни инструменти и справи за произведување на различни звучни ефекти
учествувала во звучното збогатување на филмот.
 Некои поголеми кина, посебно во поголемите градови , имале свои оркестри кои свиреле
делови од популарни опери, оперети и дела од забавната, народната и танцувачка музика , кои
не го придружувале вистински дејството на филмот, така да определувањето на некои
композитори да создаваат музика само за филм било голем чекор во историјата на филмската
музика. Тие сеуште не компонирале музика за само еден одреден филм туку правеле збирки на
музички парчиња со различен карактер, прилагодени за различните ситуации и сцени во
филмот. Тие делови/парчиња имале програмски називи како: драмска, лирска, идилична, ведра,
неутрална, музика за сцени на прогонување, бегање, месечина, бура итн.
 Чарли Чаплин

музичка придружба со клавир

музичка придружба со оркестар

• Првата филмска музика настанала со појавата на звучниот филм, кога
започнало да се компонира музика во зависност од содржината,
карактерот и дејствијата што се одвиваат во филмот. Значајна улога
музиката има во цртаните филмови, куклените претстави во кои таа
придонесува за потенцирање на карактеристичните движења на
цртаните и куклените јунаци. Пинк Пантер

• Меѓу композиторите кои работеле на филмовите на почетокот на

појавата на звучниот филм се истакнуваат: Дмитри Шостакович, Сергеј
Прокофјев, потоа Курт Вајл и Даријус Мијо.
• Во 1927г. „Jazz Singer“ бил првиот звучен филм со синхронизиран говор и
музика. Значаен е поради тоа што за прв пат на филмското платно се чул гласот
на глумецот. Со неговата појава се раѓа новата ера на филмот и на музиката во
филмовите.
•https://www.youtube.com/watch?v=8SzltpkGz0M

• Денес филмската музика има исто значење како и визуелниот дел од филмот и е
во совршена хармонија со него. Таа е неразделив елемент на филмот каде
композиторите со сите музичко - изразни средства (темпо, динамика, ритам и др.),
со примена на голем број звучни ефекти, ја надополнуваат драматизацијата на
дејството во филмот за подобро емоционално - психолошко доживување на
содржината и карактерот на филмот.
 Најпознати композитори на филмска музика:
 Џон Вилијамс
(John Towner Williams)
• Star Wars (Војна на ѕвездите)
• Jaws (Ајкула)
• Superman (Супермен)
• E.T. (И.Т)
• Home Alone (Сам дома)
• Indiana Jones (Индијана Џонс)
• Harry Potter (Хари Потер)
• Schindler's List
(Шиндлеровата листа)
• Jurassic Park (Паркот Јура)
 Ханс Цимер
(Hans Zimmer)  Вангелис
(Vangelis)
• Gladiator (Гладијатор)
• The Lion King (Кралот лав)
• Pirates of the Caribbean
•
(Пиратите од Карибите) Blade Runner
• (Истребувач)
Rain Man (Дождовен човек)
• • 1492: Conquest of
The Last Samurai
(Последниот самурај) Paradise (Освојување на
рајот)
• Alexander (Александар)
 Најпознати композитори на филмска музика:

Енио Мориконе
Хенри Манчини (Ennio Morricone)
(Henry Mancini)

• The Pink Panther (Пинк • Once Upon a Time in America (Беше еднаш
Пантер) во Америка)
• Breakfast at Tiffany‘s • The Good, the Bad and the Ugly (Добриот,
(Појадок кај Тифани) лошиот и грдиот)
• Once Upon a Time in the Wild West (Беше
еднасш на дивиот Запад)
 Македонија

Филмското производство во Македонија започнало спонтано во

почетокот на XX век, како поединечни опити на поединци кои
биле фасцинирани со новиот медиум на подвижните слики.
Браќата Јанаки и Милтон Манаки во 1905 година, само една
деценија по појавата на филмот, ги направиле првите филмски
снимки не само во Македонија туку и на Балканот.
Пред Втората светска војна во Македонија живнува и
аматерското производство на филмови. По ослободувањето
(1945г.) во Македонија се формира филмското студио „Вардар
филм“. Ова филмско студио го снима и првиот македонски игран
филм - „Фросина“, кој претставува коренот на филмската музика
тука. Филмот е снимен 1952г. а честа да напише музика за
филмот му припаднала на Трајко Прокопиев, автор на голем
број хорски, оркестарски, камерни и музичко - сценски дела.
Од тогаш, па се до денес, снимени се околу 50 долгометражни
играни филмови.

Трајко Прокопиев (1909 - 1979)